Informatie 2015 Uitgever

Uitgever

Uitgever

Betekenis geven aan het leven om je heen

Levensbeschouwing vanuitsociaal-emotionele thema’s

Abonnementen

Kleur verschijnt vier keer per jaar in tijdschriftvorm. Een school kan zich per jaargang abonneren. Kleur werkt het best als iedere groep of iedere leraar over een eigen exemplaar kan beschikken. Dan heeft iedereen alle achtergrondinformatie en alle lessen bij de hand, ook om bijvoorbeeld de lessen voor een andere bouw te gebruiken. En uiteraard geeft een abonnement toegang tot de digibord-toepassing van Kleur via www.kleuropschool.nl.

De structuur van de abonnementen is zo, dat het aantrek-kelijk is om voor iedereen een exemplaar aan te scha� en. Een abonnement bestaat minimaal uit vier exemplaren. Hiervoor betaal je het eigenlijke abonnementsgeld. Als je meerdere exemplaren bestelt, voor iedere groep of iedere leraar, betaal je voor die vervolgabonnementen niet veel meer dan de kostprijs.

Abonnementen kunnen met ieder nummer ingaan en worden jaarlijks automatisch verlengd. Abonnementen kunnen per jaargang vóór 1 juni schriftelijk worden opge-zegd. Een abonnement bestaat uit minimaal vier nummers, elk volgend exemplaar kost € 28,-.• Voor 4 groepen komt het abonnement op € 334,- per jaar.• Voor 8 groepen komt het abonnement op € 446,- per jaar.

ProefabonnementJe kunt Kleur ook uitproberen met een proefabonnement. Een proefabonnement kost € 50,00 en bestaat uit even-veel exemplaren als er groepen zijn op school om Kleur in de hele school uit te proberen. Bij een proefabonnement krijgt de school ook toegang tot de digibordtoepassing.

Voor meer informatie kun je contact opnemen met de uitgever van Kleur: Levendig Uitgever, telefoon 06-22613701 of per e-mail kleur@levendiguitgever.nl

Colofon Kleur

Levendig uitgever

www.levendiguitgever.nl

UitgeverJeroen HoogerwerfEvenaar 103454 SN De Meern t 06 - 226 13 701e kleur@levendiguitgever.nli www.kleuropschool.nl twitter @kleuropschoolfacebook facebook.com/kleuropschool

RedactieTamar Kopmels (hoofdredacteur), Marjan Bosch, Petra van Helden, Jeroen Hoogerwerf, Jolanda van der Marel-Krikke en Lizzy Wijnen.

EindredactieMayke Peters (Woordkracht)

Raad van AdviesYusuf Altuntas, Bas van den Berg, Arie de Bruin, San van Eersel, Bas Levering, Monique Leygraaf

VormgevingEster Eijkmans, www.estereijkmans.nl

Alle rechten voorbehouden. Het is abonnees toegestaan voor eigen gebruik uit Kleur te kopiëren. Overname uit Kleur is zonder voorafgaande toestemming van de uitge-ver niet toegestaan.

Uitgever

Uitgever

Uitgever

Kleur – De achtergronden van Kleur2

Kleur op schoolKinderen leren fi etsen zonder wieltjes, tot tien tellen, zwemmen, vriendjes en ruzie maken en nog veel meer. Maar kinderen ontwikkelen zich niet alleen motorisch, cognitief en sociaal-emotioneel, zij vormen ook hun eigen ‘kijk op de wereld’. Tijdens acht basisschoolj-aren ontwikkelen kinderen voor een belangrijk deel hun persoonlijkheid, hun eigen identi-teit. Kinderen geven voortdurend betekenis of ‘zin’ aan alles wat ze meemaken. Ook zonder een religieuze context ontwikkelt iedereen op deze manier een levensbeschouwing in wisselwerking met anderen en de wereld om hen heen. Levensbeschouwing is het bezig zijn met betekenisgeving. De vraag die we met Kleur aan kinderen stellen als we het levensbeschouwelijk gesprek voeren is dan ook: Wat betekent iets voor jou?

De menselijke maatKleur is voor elke school die aandacht wil besteden aan levensbeschouwing, sociaal-emotionele vaardig-heden en burgerschap. Kleur is een complete methode levensbeschouwing voor de brede groep basis-scholen die aandacht wil besteden aan de kleurrijkheid van de wereld om ons heen. Kleur biedt ruimte voor de persoonsvorming van de leerling en brengt de ‘menselijke maat’ in het onderwijs. Of misschien moeten we het wel de ‘kindermaat’ terug in het onderwijs noemen.

Je eigen levensverhaalIedereen ontwikkelt zijn eigen ‘levensverhaal’ of ‘betekenisverhaal’. Alle nieuwe ervaringen krijgen een plek in je levensverhaal, worden in een ‘zinvol’ verband geplaatst. Je levensverhaal is een soort bril, je vertelt in je levensverhaal hoe je tegen je leven aankijkt. Hoe iets betekenis krijgt in je verhaal hangt af van de bagage die je al hebt meegekregen en meegemaakt. Van je eigen levensverhaal dus. De betekenisgeving, het eigen betekenisverhaal van het kind, staat bij Kleur centraal.

Delen van betekenissenIn de maatschappij en ook in de school is het delen van betekenissen belangrijk. Als je ervaart én erkent dat betekenissen verschillend zijn, en je elkaars ‘betekenisgeving’ probeert te begrijpen, kun je er meer respect voor opbrengen. De uitwisseling van betekenissen vindt plaats in ontmoeting en dialoog. De betekenis die een ander geeft kan jou weer inspireren, een spiegel voorhouden, in ieder geval: beïnvloeden.

Kleur verbindtKleur verbindt kinderen met elkaar, passend bij de culturele en religieuze diversiteit in school en samenleving. Kleur vult bestaande methodes op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling prima aan, maar kan ook zeker zelfstandig gebruikt worden voor verbetering van klasse- en schoolklimaat. Kleur werkt vanuit de belevingswereld van kinderen en verbindt verstand, gevoel en verbeelding door het ontwikkelen van levens beschouwelijke vaardigheden.

Kleur steekt in op: weten, uitspreken en doen wat je wilt en belangrijk vindt. Ergens echt voor gaan en onderzoeken wat het je waard is om dat te bereiken. Iets uithouden, wachten en geduld oefenen.

verbindt kinderen met elkaar, passend bij de culturele en religieuze

Als je de lessen volgt zoals Kleur ze aanbiedt,

merk je dat je veel uit de kinderen

kunt halen en dat de lessen wel de-

gelijk betekenis hebben voor hun per-

soonlijke ontwikkeling. Kleur sluit aan bij

de leefwereld van de kinderen. Ze kunnen

hun eigen gevoel, idee en gedachten

kwijt. Er ontstaat meer onderling respect.Leerkracht groep 6,openbare schoolArnhem

3De achtergronden van Kleur – Kleur 3

Het levensbeschouwelijk gesprekKinderen kunnen bewust leren betekenis te geven door ze in aanraking te brengen met verhalen, bronnen, tradities, vragen. Met iets dat ‘prikkelt’. Bronnen hebben als doel om de levensbeschouwelijke ontwik-keling, de betekenisgeving te stimuleren: Wat betekent dit voor mij? Wat heeft dit verhaal mij te zeggen? Waarom vind ik deze traditie als dan niet waardevol – inspirerend – zinvol?Bij levensbeschouwelijke ontwikkeling staat de bron niet centraal, maar het kind dat betekenis geeft, vragen heeft, ruimte nodig heeft om betekenis te geven. De bron heeft het kind iets te vertellen, zonder dat van te voren vast ligt wát de bron te vertellen heeft.

Het fi losofi sche gesprekBij � losoferen denken kinderen na over een onderwerp, waarbij ze hun eigen wereldbeeld leren verwoorden. Dat gebeurt in de vorm van een dialoog met anderen, met argumenten op basis van het eigen denken. Het gaat er bij � losoferen vooral om het eigen denken in werking te zetten. Filosoferen is daarmee een middel om betekenis te kunnen geven en komt dan ook veelvuldig terug in de lessen in Kleur.

Betekenisgeving en sociaal-emotionele ontwikkelingWaarom is betekenisgeving zo belangrijk voor sociaal-emotionele ontwikkeling? Bij sociaal-emotionele ontwikkeling en sociaal-emotioneel leren gaat het meestal om hoe het hoort en de regels voor gedrag. Kinderen weten heel goed hoe ze ‘sorry!’ moeten zeggen. En ze kennen verschillende manieren om con� icten op te lossen: ‘Samen spelen, samen delen’ of ‘Stop, denk, praat en doe’.

Als je dit soort sociaal wenselijke antwoorden wilt vermijden, bedenk dan eens een sociaal-emotioneel thema dat je aanvliegt vanuit betekenis-geving. Antwoorden op vragen over een verhaal waarin wordt gepest staan dan niet van te voren vast. Een vraag als ‘waarom pesten kinderen?’ kan vanuit betekenisgeving door kinderen zelf worden beantwoord. Eerst feitelijk kijken wat er gebeurt in zo’n verhaal, dan naar ervaringsvragen en vervolgens de levensbeschouwelijke vraag: wat doet pesten met kinderen? Niet wat jij doet, maar meer op afstand. Kinderen verkennen dan de eigen betekenis, van binnenuit. En niet van bovenaf opgelegd. Dat beklijft veel beter.

Laat je verrassen door de veelkleurige geluiden

die in de groep naar boven kunnen komen!

op basis van het eigen denken. Het gaat er bij � losoferen vooral om het

dan eens een sociaal-emotioneel thema dat je aanvliegt vanuit betekenis-geving. Antwoorden op vragen over een verhaal waarin wordt gepest staan dan niet van te voren vast. Een vraag als ‘waarom pesten kinderen?’ kan vanuit betekenisgeving door kinderen niet van te voren vast. Een vraag als ‘waarom pesten kinderen?’ kan vanuit betekenisgeving door kinderen

Wat wij zo mooi vinden is dat levensbeschouwing voor heel jonge kinderen in-

voelbaar wordt gemaakt. En dat je het toch open laat, zodat het

geen opgelegde meningsvormingwordt.Leerkracht groep 1/2,Utrecht

Kleur – De achtergronden van Kleur4

De werkwijze van KleurOpzet van de lesKleur richt zich meer op gevoel, � losoferen, betekenis geven dan op het rationele, de feiten of vaststaande antwoorden. Kleur laat kinderen beleven, met alle zintuigen, in verbondenheid met zichzelf en met elkaar. Creatieve verwerking biedt de mogelijkheid om het verwerven en verwerken van ideeën, symbolen, gevoelens en gedachten met meer dan woorden alleen uit te drukken. Kleur verschijnt vier keer per jaar. Ieder nummer bevat voor elke bouw vijf lessen. De onderscheiden bouwen zijn kleuterbouw (1/2), onderbouw (3/4), middenbouw (5/6) en bovenbouw (7/8). Elke lessenserie bestaat uit vijf lessen in een vaste volgorde.

Les 1. Oriëntatie en introductieDe eerste les introduceert het thema. De beleving van de kinderen zelf staat daarbij voorop.

Les 2. Verrassing Deze les geeft een prikkel of verrassing, vaak vanuit een levensbeschouwelijke bron.

Les 3. VerdiepingDe derde les diept het thema verder uit. De kinderen onderzoeken het thema vanuit verschillende invalshoeken en vragen.

Les 4. Verdere verdiepingDe vierde les gaat weer een stapje verder. Na het onderzoeken kan de leerkracht met de kinderen oplossingen en ideeën uitproberen en bekijk of verdere betekenis gegeven kan worden aan een thema.

Les 5. Verwerking en afsluitingDe laatste les blikt terug op wat er is gebeurd: samen verwerken van de uitkomsten van onderzoek en verdieping, beleven wat zich heeft afgespeeld in de groep, en het thema op een vierende manier afsluiten.

Op onze school hebben we leerlingen met verschillende geloofsachtergrond.

Kleur belicht aspecten uit veel religies en culturen. De sociale benadering past ook

goed bij onze leerlingen.

Directeur, openbare school Amsterdam

Op onze school hebben we leerlingen met verschillende geloofsachtergrond.

belicht aspecten uit veel religies en culturen. De sociale benadering past ook

5De achtergronden van Kleur – Kleur 5

Voor wie is Kleur?Kleur op de openbare school? Ja zeker!De openbare school is dé plek waar kinderen met allerlei verschillende achtergronden bij elkaar in de klas zitten. Ruimte voor verschillen in cultuur, waarden en religie die kinderen van thuis mee krijgen, is het visitekaartje van de openbare school. In de lessen in Kleur zijn verschillen tussen kinderen in hoe zij tegen het leven aankijken juist interessant. Op sommige openbare scholen volgt een deel van de kinderen GVO of HVO lessen. Hierin worden kinderen wegwijs gemaakt binnen de gekozen godsdienst of binnen het humanisme, op verzoek van de ouders. Kleur snijdt onderwerpen aan die voor de héle klas belangrijk, toegankelijk en interessant zijn. Levens-beschouwelijke vorming, identiteitsvorming, sociaal-emotionele ontwikkeling en burgerschap vormen bij Kleur één geheel. Die ontwikkelingsgebieden horen bij uitstek plaats bij de groepsleerkracht. Overigens zijn er voorbeelden van HVO/GVO docenten die juist geïnspireerd door Kleur samenwerken op dit terrein!

Kleur op een katholieke of christelijke school? Ja zeker! Godsdienst heeft een andere plek in onze samenleving dan de naambordjes van scholen doen vermoeden. Lang niet alle ouders die kiezen voor een katholieke of christelijke school zijn zelf nog verbonden met die traditie. Ook in het bijzonder onderwijs is er steeds meer diversiteit in levensbeschouwelijke bagage van de leerlingen, zeker in de grote steden. De meeste methoden gaan er vanuit dat kinderen min of meer vertrouwd zijn met de christelijke verhalen en tradities. In de praktijk sluit dat vaak niet meer aan bij de achtergrond van de kinderen. In Kleur gebruiken we mooie verhalen en tradities met álle levensbeschou-wingen als bron van inspiratie. Ook eigentijdse kinderboeken, sprookjes, Griekse mythen en volksverhalen kunnen een nieuw licht werpen op een onderwerp. Elke les begint weer met een schone lei: we gaan er nooit zomaar vanuit dat de leerlingen de context van een verhaal ‘wel zullen kennen’. Tegelijkertijd ontwikkelen kinderen door de kennismaking met levens-beschouwelijke verhalen wel brede ‘religieuze geletterdheid’. De spiritizers bieden de kans om ook religi-euze gevoeligheid bij kinderen te voeden. Voor scholen die meer behoefte hebben aan verhalen en elementen uit de christelijke traditie staan in veel lessen suggesties in de rubriek Extra.

Wat vraagt Kleur van leraren?De leerkracht als begeleiderDe rol die je als leerkracht hebt is bij de lessen van Kleur vooral die van begeleider. Je bent bij deze lessen niet zozeer een kennisbron, of iemand die het ‘goede antwoord’ weet. Want op de meeste vragen die op tafel komen is er niet zo iets als het goede antwoord. Je draagt zorg voor een veilige sfeer waarin kinderen zich durven uitspreken over zaken die voor hen wezenlijk zijn. Je stelt verdiepende vragen, vraagt door, en geniet van de vragen van de kinderen. Mooie vragen stellen is bij Kleur belangrijker dan juiste antwoorden geven. En dat geldt ook voor de kinderen! Overigens verzorgen wij voor iedere nieuwe school die met Kleur gaat werken een (gratis) kennismakings-workshop waarin we oefenen met het stellen van levensbeschouwelijke vragen. Ook teams die al langer met Kleur werken kunnen wij ondersteunen met een workshop of training. Neem voor meer informatie contact op met de uitgever.

Kleur bekennen voor het team De lessen van Kleur vragen van de leraar niet veel aan inhoudelijke of praktische voorbereiding. Alles wat je moet weten staat op het instructieblad. Wat je nodig hebt zie je in één oogopslag. Werken met Kleur vraagt wel om een ander soort voorbereiding. De lessen draaien steeds om de vraag: Wat roept een thema bij je op? Wat betekent …. voor jou? We vragen de kinderen om zicht te verhouden tot het onderwerp. We vinden het van belang dat jij je als leerkracht, net als de kinderen, ook afvraagt: en hoe zit dat bij mij? Wat roept dit thema bij mij voor associaties, vragen, ideeën, weerstanden misschien, op?Achterin ieder Kleurnummer vind je de rubriek Kleur bekennen. Deze rubriek biedt bouwstenen voor een bijeenkomst met het team om de lessen gezamenlijk voor te bereiden.

Godsdienst heeft een andere plek in onze samenleving dan de naambordjes van scholen doen vermoeden. Lang niet alle ouders die kiezen voor een katholieke of christelijke school zijn zelf nog verbonden met die traditie. Ook in het bijzonder onderwijs is er steeds meer diversiteit in levensbeschouwelijke bagage van de leerlingen, zeker in de grote steden. De meeste methoden gaan er vanuit dat kinderen min of meer vertrouwd zijn met de christelijke verhalen en tradities. In de praktijk sluit dat vaak niet meer aan bij de

gebruiken we mooie verhalen en tradities met álle levensbeschou-wingen als bron van inspiratie. Ook eigentijdse kinderboeken, sprookjes, Griekse mythen en volksverhalen

Elke les begint weer met een schone lei: we gaan er nooit zomaar vanuit dat de leerlingen de context van een verhaal ‘wel zullen kennen’. Tegelijkertijd ontwikkelen kinderen door de kennismaking met levens-beschouwelijke verhalen wel brede ‘religieuze geletterdheid’. De spiritizers bieden de kans om ook religi-euze gevoeligheid bij kinderen te voeden. Voor scholen die meer behoefte hebben aan verhalen en elementen uit de christelijke traditie staan in veel lessen suggesties in de rubriek Extra.

Wat vraagt KleurDe leerkracht als begeleiderDe rol die je als leerkracht hebt is bij de lessen van

Kleur – De achtergronden van Kleur6

www.kleuropschool.nlDigitaal lesmateriaalDe ondersteuning van de lessen met afbeeldingen, � lmpjes, woordspinnen en wat de auteurs ook maar bedenken kan eenvoudig via het digibord. Voor abonnees hebben we nu veel materiaal beschikbaar om het schoolklimaat nog prettiger te maken en nog meer Kleur te geven aan het leven op en rond de school.

VieringenKleur besteedt online ook aandacht aan vierin-gen. Er zijn bijna 20 vieringen beschikbaar voor wereldse, religieuze en algemene feest- en gedenk-dagen door het hele jaar heen. Voor elke viering zijn twee lessen voor de onderbouw (groep 1 tot en met 4) en twee lessen voor de bovenbouw (groep 5 tot en met 8). Daarnaast is er een beschrijving van elementen voor een viering met de groep of met de hele school. Alle vieringen staan op de website met het benodigde digitale materiaal, maar ook materiaal dat gedownload en/of geprint kan worden.

VerhalenOndertussen hebben we met Kleur een grote hoeveelheid mooie, zinnige en prikkelende verhalen beschikbaar voor gebruik in de school. We hebben deze verhalen nu op thema gerubriceerd en stellenze voor abonnees beschikbaar via de website.

De verhalen in Kleur roepen vragen op. Die kunnen kinderen samen proberen te beantwoorden. In drama, beeld of met taal. Zo draagt levensbeschouwelijke vorming ongemerkt veel bij aan taal-ontwik keling. Actief en passief, zowel wat betreft expressie als op het gebied van woordenschat.

SpiritizersSpiritizers zijn oefeningen voor rust, aandacht en concentratie. Ze richten zich op het beleven en ervaren van wat er in je omgaat. Spiritizers geven speelsheid, bezinning en verbondenheid. Ze maken los, verdiepen, verbinden en creëren aandacht. Door spiritizers te gebruiken worden leerlingen zich bewust van zichzelf, hun gevoel en wat iets voor ze betekent. Zo ontstaat nieuwsgierigheid naar elkaar en leren leerlingen zich inleven in anderen. Daarbij groeit de onderlinge verbondenheid, want spiritizers zijn bedoeld voor de hele groep. Op de website staan de spiritizers naar niveau en vorm gerubriceerd.

Ik vind het voor de

kinderen erg belangrijk

om met elkaar in gesprek te

gaan over hoe je in het leven

staat. Zo krijgen kinderen meer

inzicht in anderen en in hun

zelf. Erg waardevol.

Juf, groep 5

7De achtergronden van Kleur – Kleur 7

Uitgever

Uitgever

Uitgever

Voor kinderboeken die iets met je doen

Ik zag twee beren filosoferenJe eigen keuzes maken, een mening vormen en deze mening onder-bouwen zijn essentieel voor iedereen. Tegelijkertijd is opgroeien en het opdoen van deze vaardigheden in de huidige tijd voor onze jeugd geen gemakkelijke opgave. De wereld is complexer dan ooit met overal verlei-dingen, informatie altijd beschikbaar en een overvloed aan opvattingen en meningen. Hoe kies je ...? Wat kies je …? Waarom …?

Ik zag twee beren �losoferen bevat een uitgebreide handleiding met adviezen en veel praktische tips voor filosoferen. Ook biedt het boek 38 voorbeeldlessen over de leukste, interessantste of belangrijkste thema’s om over te filosoferen. Voor kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar.

Auteurs: Sabine Wassenberg & Maaike Merckens BekkersVormgeving: Rémi de LignyISBN: 978 949 1740 18 3 Hardcover: 108 pagina’sUitgever: Levendig UitgeverPrijs € 19,95

Professor Poem en zijn DichtmasjienProfessor Poem praat het liefst in de vorm van een gedicht. Na jarenlange studie en heel veel uitproberen is het hem eindelijk gelukt! Poem heeft zijn Dichtmasjien. Je kunt er volautomatisch de meest geweldige gedich-ten mee maken. Aan de hand van de belevenissen van Professor Poem volgt de lezer een schriftelijke cursus gedichten maken. Want iedereen kan dichten met taal en beeld.

Ik wou dat ik een foto waslekker hangen achter glasOf muzieken dan voor evenlekker door de kamer zwevenMaar liefst zou ik mijn eigen versje zijnen mezelf vullen met melodie en rijm

Lees de belevenissen van Professor Poem en zijn Dichtmasjien en ga zelf aan de slag!

Uit de bibliotheek recensie voor Professor Poem en zijn Dichtmasjien: ‘(...) Voor lessen in het basisonderwijs biedt het boek mooie aanknopingspunten. De levendige illustraties in heldere kleuren �euren de boel lekker op.(...)’

Verkrijgbaar in de (online) boekhandel en direct via de Levendige boekwinkel.

boekwinkel.levendiguitgever.nl