Economie en maatschappij

1

Onze grondstroom is solidariteit

ECONOMIE & MAATSCHAPPIJ

ACV - syndicale academie

2

Van wild kapitalisme naar de welvaartstaat en terug..


Van wild kapitalisme..

• Adam Smith (1723-1790)• Grondlegger van de

moderne economische wetenschap

"Onze maaltijd hangt niet af van de welwillendheid van de bakker, de brouwer of de beenhouwer maar van diens welbegrepen eigenbelang”

3

• Adam Smith => grondslagen voor een economische ordening– streven naar eigenbelang– via concurrentie– op een vrije markt

Van wild kapitalisme…

- beste producten aan beste prijs- goed voor hele maatschappij

4ACV - syndicale academie



19e eeuw

• Inschakeling van technologie (productiemiddelen = machines = kapitaal) in productieproces

• Concentratie van de productiemiddelen in handen van enkelen

• Huisnijverheid niet langer concurrentieel• Uitbreiding loonarbeid => overaanbod

arbeidsmarkt• Band doorgeknipt tss arbeid en

eindproduct• Motor = winstmaximalisatie



• Rol overheid– Minimaal – Vooral beschermen

(eigendoms)belangen van elite– Géén sociale bescherming – Cijnskiesrecht

7



• Kapitaal arbeid– Grote arbeidsreserve => zeer lage lonen en

slechte arbeidsomstandigheden– Relatie werkgever- werknemer =

huurovereenkomst van werk• Slechts 2 artikels in wetboek 32 voor veepacht!• Art. 1780: werknemer mocht zijn arbeid alleen voor

een bepaalde duur verhuren ( slavernij of lijfeigenschap)

• Artikel 1781: bij geschil over betaling loon => werkgever op woord geloofd, werknemer moest bewijzen voorleggen: geschriften of getuigen

– Strenge arbeidsreglementen

8




“Een mild arbeidsreglement uit 1873”

• Situatie van werknemers– Extreem lage lonen – Onveilige en ongezonde werkomstandigheden – Zeer lange werkdagen– Kinderarbeid– Grote gezinnen in slechte huisvesting– Veel kindersterfte, zeer lage levensverwachting– Alcoholisme, “degeneratie”– Zie Dickens, Daens,..

10



• Situatie van werknemers– Slechts laat mogelijkheid tot vereniging

en collectieve eisen• 1791: Decreet d’Allarde => afschaffen

ambachtsgilden (= oude beroepsorganisaties) met bepaalde vorm van solidariteit bij ziekte of ouderdom

• 1791: Wet Le Chapelier: coalitieverbod of verbod op nieuwe beroepsorganisaties (tot 1866)

• Afschaffen coalitieverbod in 1866, maar verbod op stakersposten (artikel 310) tot in 1921

11



• Liefdadigheid– Geen structurele solidariteit, geen

sociale zekerheid

12



“Maar mijne heren, er moeten armen zijn, hoe kunnen wij anders onze plicht van naastenliefde vervullen?!" (Charles Woeste in parlement)

http://www.google.be/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&docid=WZr6wBApFWqnGM&tbnid=Wv15T7I54dpxUM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.unionisme.be/Woeste.htm&ei=75ryUsixJOTY0QWY34GoDQ&bvm=bv.60799247,d.bGE&psig=AFQjCNEIpKXBQd7QhsFyJiu9ExjDR5YH3g&ust=1391717323993513

• Ongelijkheid

13



• Ongelijkheid leidt tot weerstand

14



Grote opstand 1886

Staking van de 500.000 1936

• Aantasting milieu– Kolengestookte fabrieken– Vervuilde steden en industriegebieden– Ongecontroleerde afvaldumping– Hygiëne

15




16

Van wild kapitalisme naar de welvaartstaat en terug…


…naar de welvaartsstaat…

Een staat waarin de overheid een belangrijke rol speelt in de bescherming

en bevordering van het economische en sociale welzijn van haar burgers

17


…naar de welvaartsstaat…• Duits Kanselier Bismarck

– jaren 1880 – Pensioenvoorzieningen,

ongevallenverzekering, medische voorzieningen

– Paternalistisme: behouden macht elite en voorkomen van autonome werknemersverenigingen

18

• WO I

• Economische crisis jaren 1930

• Na WO II– Overheid bouwt actief welvaartsstaat

uit(John Maynard Keynes)



• Principes/doelstellingen – Gelijke kansen– Rechtvaardige verdeling van rijkdom– Publieke verantwoordelijkheid voor

minderbedeelden (structurele solidariteit)

• Combinatie van– Democratie– Rechtstaat– Kapitalisme– Systeem van sociale zekerheid

19



• Instrumenten– Staatsinkomsten

• (Progressieve) belastingen (+ RSZ bijdragen)• Eigen activiteiten: overheidsbedrijven =>

gemengde economie

– Herverdelingsmechanisme = sociale zekerheid• Werkloosheid• Gezondheidszorg• Onderwijs• Gezinstoeslag• Pensioen• …

20

• Sterke rol overheid– Herverdelen welvaart– actieve economische rol

(overheidsbedrijven => gemengde economie)

– Sociale bescherming– Democratisering onderwijs



• Kapitaal arbeid– Meer evenwicht tussen kapitaal en

arbeid – Kapitaal aan banden gelegd in de

nasleep van de beurscrash van 1929 en crisis jaren ’30

• Bijv. vaste wisselkoersen munten• Bijv. scheiding zaken- en depositiebanken

– Speelruimte kapitaal geografisch beperkt



• Situatie van werknemers– Loonvorming

• Lonen volgen productiviteitsstijgingen• Indexering• Minimumlonen• Bepaald door sociaal overleg + CAO’s

– Beperking arbeidsduur (uitbreiding vakantie + verminderen aantal uren/week)

– Meer aandacht voor veiligheid en gezondheid op de werkplek



• Situatie van werknemers– Systeem van algemeen stemrecht en

sterke vertegenwoordiging arbeidersbeweging in socialistische en katholieke (later christendemocratische) partijen

– Sterke vakbonden spelen belangrijke rol



• Structurele solidariteit = verplichte sociale zekerheid– Pensioenen (1924 en 1925)– Kinderbijslag (1930)– Betaald verlof (1 week in 1936)– Werkloosheids- en ziekteverzekering (na WO II)– Gefinancierd via werkgevers- en

werknemersbijdragen + paritair beheerd



• Ongelijkheid: kloof rijk en arm neemt af– SZ-uitkeringen– Progressieve belastingen – Democratisering onderwijs



• Schaduwzijden – Massaconsumptie en -productie leidt tot

zware aantasting milieu – Landen uit het Zuiden zorgden voor

goedkope grondstoffen en energie– Voortdurend opkrikken productiviteit

leidt tot steeds hogere werkdruk – Homo Consumens





• Uitgaven aan SZ in % BBP

28


29

Van wild kapitalisme naar de welvaartstaat en terug…

naar neoliberalisme

...naar neoliberalisme


Sociaal- economisch model gekenmerkt door een (nieuw) vertrouwen in het vermogen van de vrije markt en sterke concurrentie om het sociaal en economisch welzijn van de burgers

te realiseren. Hierbij geldt een minimale rol voor de

overheid.



• Terugkeer naar het klassieke model met grenzeloos vertrouwen in de markt (“marktfundamentalisme”).

• Concurrentie, concurrentie, concurrentie,..• Overheid is inefficiënt => privatisering

overheidsbedrijven – en taken verschuiven naar de privé

• Deregulering: vnl. vrijmaken verkeer goederen en diensten, financiële markten en arbeidsmarkt



Milton Friedman 1912 – 2006 Nobelprijs 1976 VS

Friedrich Von Hayek 1899 – 1992 Nobelprijs 1974 Oostenrijk


het neoliberalisme

• Westerse wereld al +/- 30 jaar gestuurd door socio-economisch model met kenmerken:– radicaal vrijemarktdenken– winstmaximalisatie – extreme concurrentie– model steunt op de (hernieuwde) grote

macht van de aandeelhouders

= neoliberalisme

33


het neoliberalisme

• Slinger is doorgeslagen– Financiële wereld heeft risico’s niet meer in de

hand => rechtstreekse aanleiding van crisis– “Winner takes all” => torenhoge inkomens,

bonussen en lonen voor de top– Algemene toename van inkomensongelijkheid– Sociale verworvenheden onder druk– Slopende concurrentie

het moet anders! 34


35

Op zoek naar de kenmerken, de gevolgen, de kritieken…


36


37

Neoliberalisme en gevolgen kapitaal versus arbeid

– Andere krachtsverhoudingen arbeid – kapitaal onder impuls van globalisering

– Uitbreiding “markt” (Oostblok, China, ...)– Kapitaal kan vlot van de ene naar de

andere kant van de wereld reizen – Kapitaal = vaak ongrijpbaar, door

belastingparadijzen en andere vormen van “schaduweconomie”

– Afbouw regels financiële wereld -> toename risico’s


NL en gevolgen: kapitaal arbeid

39

Belastingsparadijzen!!!

• 14.000.000.000.000 € = 14 biljoen €• +/- 9,5 biljoen gelinkt aan Europa



40

Neoliberalisme en gevolgen Rol overheid

–Overheid wordt beschouwd als • inefficiënt• verspiller

–Nochtans:


NL en gevolgen: rol overheid

–Rol wordt teruggedrongen, alleszins als economische agent

–Vroegere taken verschuiven naar de privésector => privatisering overheidsbedrijven

–Enige taak is zorgen voor juiste kader waarin vrije markt en concurrentie kunnen ontplooien



–Mobiliteit kapitaal • moeilijke greep op kapitaal (vermogen) voor taxatie

• Delocalisatie => onmacht nationale regeringen tov mondiale ondernemingen (sociaal puin ruimen)



44

Stephen Odell Alan Mulally

2012Winst: 5,7 mld $


45

Neoliberalisme en gevolgen Situatie werknemers

– Arbeid kreunt onder internationale concurrentiedruk

– Competitiviteit bepaalt meer en meer lonen -> loonmatiging, aanpassingen indexering, “loonlastvermindering” etc.

– (zeer) tijdelijke contracten, variabele verloning, minder ontslagbescherming…

– “Race to the bottom” (zeker bij beperken werkloosheidsuitkeringen + afschaffen minimumlonen)

46

NL en gevolgen: situatie werknemers


–Vakbonden verliezen leden–Syndicale rechten onder druk

• Aanvallen op stakingsrecht (minimumdienstverlening, pleidooien voor rechtspersoonlijkheid, eenzijdige verzoekschriften etc.)

• Inperken rol vakbeweging (bijv. in sociale zekerheid, bijv. politieke rol)

47



–Afbouw sociaal overleg met bindende afspraken• opt-outformules, individuele

onderhandelingen

–Wordt loonvorming opnieuw kwestie van vraag en aanbod?

48




• Al 30 jaar continu bedrijfsherstructureringen

• Voor de werknemer– continue aanpassingen aan nieuwe

arbeidsorganisatie– toenemende eisen ivm productiviteit– toenemende eisen ivm flexibiliteit

49



• Zaventem

50


ACV - syndicale academie 51

Onderzoek Interimbureau Randstad website 18/09/2013

Een derde van de Belgische werknemers heeft het gevoel de steeds hogere verwachtingen van zijn werkgever niet meer te kunnen invullen De Standaard 26/09/2013 Bijna 1 op de 2 Belgische werknemers vindt zijn job mentaal te belastend om te blijven werken tot aan de wettelijke pensioenleeftijd. En bijna 1 op de 3 vindt zijn job fysiek te zwaar. Dat blijkt uit cijfers van Human Resources-bedrijf Securex.

Twee op de drie Belgen ervaren stress op het werk

De Standaard 05/02/2014

Zowat 64 procent van alle Belgische werknemers heeft last van stress op het werk. Dit is een stijging met 18 pct sinds 2010, zo blijkt uit een onderzoek van HR-bedrijf Securex



• Democratisering onderwijs– Iedereen gelijke kansen– Iedereen kan het maken op basis van

eigen capaciteiten en inzet– Maar:

• Iedereen gelijk aan de start?

52



• Werknemers worden concurrenten van mekaar– Continue evaluaties– “Rank and Yank”: vb 20/70/10-regel– Zeer hoge eisen en jobonzekerheid maar

ook extreme verloningen => “winner take all society”

53


54

• Werknemers worden ziek!

Paul Verhaeghe: “Het neoliberalisme is een mislukking op economisch vlak, een ramp op maatschappelijk vlak en ronduit gevaarlijk op psychologisch vlak.”




55

Neoliberalisme en gevolgen De crisis 2008 => ??

56

– 30 jaar toxische mix van NL recepten• Deflatoir• Druk op arbeidsinkomens

– Trigger = totale deregulering financiële markten

• Onbeperkt krediet =>schuldcrisis• Financiële wereld neemt grote risico's

voor eigen rekening

NL en gevolgen: crisis 2008 => ??


57

– Trigger = totale deregulering financiële markten

• Vastgoedzeepbel – barst in 2007 => instorting VS-woningmarkt

=> banken in gevaar => spillover naar Europa: financieel systeem gered door overheid => zware belasting op staatsfinanciën => hoge staatsschuld

– Bijkomend: landen met structureel hoge schuldgraad (Gr, Sp,…) kunnen dankzij euro lenen aan goedkope tarieven



58

Val van Lehman Brothers (2008)



59

◦Nick Leeson (1995)◦put: 1,4 mld £◦Barings Bank

◦Jérôme Kérviél (2008)◦put: 7,1 mld $◦Société Générale

◦Bernie Madoff (2008)◦put: 65 mld $◦B L Madoff Investment Securities


• Keiharde bezuinigingspolitiek, in het ene land al meer dan in het andere

• Maatregelen om de concurrentiekracht/de competitiviteit op te krikken (flexibiliseren arbeidsmarkt, mes in lonen en uitkeringen, afbouw sociaal overleg, minder overheidstewerkstelling…)

• Gigantische (blijvende?) impact 60



61

Werkloosheid EU 2011 15-74

62

Werkloosheid EU-28(27)

=> + 10 mln

EU 28 (27)

2000 9% 20 mln

Q1 2008 6,8% 16 mln

Sept 2013 11% 26,9 mln

Sept 2012 10,6% 26 mln



63

Werkloosheid EU 12/2013

64

Eu: sectoren: jobverlies + jobcreatie2008 Q1-2012Q1

65

Job verlies Q3 2011 => Q3 2013 (>3000)

date job losses country company sector type of restructuring

10/10/2011 30.000Greece Greek public admin. Public administration

Internal restructuring

02/07/2012 24.000Italy Italian public admin. Public administration


23/11/2011 17.000EU Nokia Siemens Networks Manufacturing Internal

restructuring

07/03/2012 11.750Germany Schlecker Retail Bankruptcy

08/08/2011 11.000EU E.On Utilities Internal restructuring

14/06/2012 10.000EU Nokia Manufacturing Internal restructuring

04/10/2011 8.000Czechia Czech public Service Public administration


23/06/2012 8.000EU Hewlett-Packard IT Internal restructuring

13/07/2012 8.000France PSA Peugeot-Citroën Manufacturing Internal restructuring

15/01/2013 7.500France Renault Manufacturring Internal restructuring

02/02/2012 7.300EU AstraZeneca Manufacturing Internal restructuring

66

Job verlies Q3 2011 => Q3 2013 (>3000)

date job losses country company sector type of restructuring

14/11/2011 7.290EU Unikredit Financial Services Internal restructuring

11/01/2012 6.700Hungary Hungarian public service

Public administration


30/11/2012 6.000Spain Bankia Financial/insurance activities


04/10/2012 5.000France France Telecom Telecommunications Internal restructuring

05/10/2012 5.000France Orange Telecommunications Internal restructuring

26/11/2012 5.000Italy ILVA Manufacture of basic metals closure

24/10/2012 4.300Belgium Ford Auto manufacturing closure

18/07/2013 3.650Romania Posta Romana Transportation and storage


12/07/2013 3.468Austria Dayli Wholesale and retail, Bankruptcy

24/01/2013 3.400Germany Commerzbank Financial/insurance activities


28/02/2013 3.000Netherlands Rabobank Financial/insurance activities



67

Neoliberalisme en gevolgen Toenemende ongelijkheid

68

Carlos Slim Hela- rijkste mens ter wereld- Vermogen: 73 miljard dollar!!??- Telecom Mexico


Toenemende ongelijkheid

69

Didier Bellens- 2,6 miljoen euro per jaar- Telecom- EXIT Belgacom


Christiano Ronaldo- 5 jaar contract Real Madrid voor 17

miljoen euro per jaar!!??- Voetbal


70

Marissa Mayer- CEO Yahoo- 6 mln $ voor 2e sem; 2012

Sheryll Sandberg- COO Facebook- 31 mln $ (wv 30 in aandelen) 2011



71

AbInbev- Belg. + Braz. families- 59 miljard €


Familie Colruyt- 3,3 miljard €


5 families = 25% Belgische beurs (De Tijd)


• Drivers– Sterke groei vermogensinkomsten– Toplonen en bonussen =>

“the winner takes it all”

• Maar– Toplonen en bonussen in toenemende

mate onder vuur– Maatschappelijk debat is gestart



• Maar, maar….– Dexia verhoogt lonen voor topkaders– Barclays bank verhoogt bonussen en

laat 10.000 personeel afvloeien


75

????????????ACV - syndicale academie

76

Roman Abramovich

– 45 jaar

– 12,1 mld $

– Chelsea

– grootste (163m) privé-jacht ter wereld: Eclipse. 350 - 800 mln €.





• Gezonde middenklasse• De armen boven de

armoedegrens• rijken 10-20 keer meer als

armsten

• Iedereen evenveel

80



• Rijken 100 x rijker dan armsten

• Middenklasse nog steeds vrij goed

• Rijken door plafond• 1% = 40% van all rijkdom• Middenklasse verdwijnt bijna

81

Evolutie indicator inkomensongelijkheid (GINI) 1985 ( ) => 2008 ( )

Ongelijkheid neemt toe

82

Evolutie indicator inkomensongelijkheid (GINI) 1985 ( ) => 2008 ( )

BELGIEonveranderd!!


83

Aandeel van 1% hoogste inkomens in totale inkomen (voor belastingen), 1990 => 2007

De rijker worden rijker

84

Welzijn en inkomensongelijkheid


85

Maar– IMF waarschuwt– Op de agenda van Davos– Maatschappelijk debat is gestart


“85 rijkste mensen hebben evenveel als de armste helft van de wereldvolking”Oxfam rapport: working for the few (jan 2014)



86

Neoliberalisme en gevolgen Impact op solidariteit en

gemeenschapszin

– Loon naar werken => armen en werklozen: eigen schuld, dikke bult!

– Stelsels van sociale zekerheid onder drukIn België vnl. snoeien in

werkloosheidsverzekering

– Meer en meer liefdadigheid (charity) i.p.v. SZ en fiscaliteit Bvb “Mensen moeten zelf beslissen waar ze hun belastinggeld aan geven”

87

Impact op solidariteit en gemeenschapszin



• wereldwijde verbetering van gezondheidszorg, bestrijden extreme armoede, verbetering van opleidingsopportuniteiten en toegang tot informatietechnologie.

• In kas eind 2012: 36,2 miljard dollar

Impact op solidariteit en gemeenschapszinCHARITY


• Polarisering van Amerikaanse politieke landschap– sterk verzet bij toplaag tegen overheidsinitiatieven

om structureel iets aan deze problemen te doen. – de armen zijn arm omdat ze hebben hun kansen

niet gebruikt hebben.– ½ van Amerikaanse volksvertegenwoordigers =

miljonair


• Tom Perkins– Beleggingsfondsbeheerder– “de jacht op de rijken is als de

jacht op de Joden in de Nazitijd”– “Rijken verdienen meer

stemmen bij verkiezingen”


• http://www.youtube.com/watch?v=AuqemytQ5QA


http://www.youtube.com/watch?v=AuqemytQ5QA




Gouden Dageraad



93

Neoliberalisme en gevolgen Milieubelasting

• Steeds meer aanwijzingen dat we het over een andere boeg moeten gooien

• Hier en daar kwalitatieve verbeteringen (vb. lucht, bodem en waterverontreiniging)

• Maar: klimaatopwarming• Maar: aantasting milieu en uitputting

grondstoffen gaat verder door kwantitatieve groei.

94

Milieubelasting


• = aantal ha nodig om onze levenswijze mogelijk te maken

• Wereldwijd gemiddelde 2,1 ha per persoon

• België 7,1 ha (op 5 na grootste van de wereld)

• = 4 aardes nodig om onze levensstijl te veralgemenen

95

Milieubelasting



97

Neoliberalisme en gevolgen Het Duitse model

98Zware druk op onderkant inkomens

Het Duitse model

99

• Mini-jobs– deeltijdse arbeidsplaatsen– verloning < of = 400 euro per maand. – Geen opbouw van sociale rechten– 2002-2011: MJ = 39% van jobcreatie.– MJ = 7 miljoen werknemers– ENIGE INKOMEN voor 40%.

Het Duitse model

100

Mini-jobs = remedie tegen armoede???

• Duitsland:– Armoede bij werkarme gezinnen (koppels met één job,

alleenstaanden die halftijds werken, werklozen, zieken en invaliden) neemt toe

– Werkrijke gezinnen (veelal tweeverdieners) doen beter. – => kloof neemt toe.

• Duitse tewerkstelling > Belgische, maar in 2010– armoede bij actieve bevolking

• D = 14,8%• B = 11,7%

– Armoede bij werkarme gezinnen• D = 58%• B = 42%

– Armoede werkrijke gezinnen• D = 7%• B = 5%

Het Duitse model


101

…maar het woord is aan jullie!


102

ALS POTENTIËLE LOTTO-WINNAAR STA IK VOLLEDIG

ACHTER EEN BELASTINGVERLAGI

NG VOOR DE RIJKEN!


103

There is no alternative

Er is dus maar één middel, één weg en dat is:-meer vrije markt-meer concurrentie-meer besparingen-meer flexibiliteit-enz.


Want ze zeggen-de pensioenen zijn niet langer betaalbaar-iedereen zal langer moeten werken-iedereen zal flexibeler moeten werken-de SZ is niet langer betaalbaar-de loonlasten zijn veel te zwaar-onze economie moet concurrentiëler-de overheid kost te veel en werkt niet efficiënt


Een bloemlezing…

MINI-overheidRadicale ontvetting van de staat” (Vlaams Belang)

“De staat is een monster dat geld opzuigt en uitspuwt. Wie brengt dat geld op? Mensen die toegevoegde waarde creëren. Wie consumeert dat geld? De niet-productieven, maar die zijn electoraal zo belangrijk geworden dat ze het staatsbestel continueren. Men wil dat het monster geld blijft spuwen, maar de groep mensen die het voedt, wordt steeds kleiner. Vandaag moeten de productieven tot oktober werken voor de niet-productieven”. (Bart De Wever, DS 02/02/2013)

“Het jaarverslag van de Nationale Bank toont duidelijk aan dat de overheden in België een ander

beleid zullen moeten voeren om de economie te ondersteunen. De

meest duurzame oplossing bestaat uit een slankere overheid en

minder lasten op arbeid.”

MINI-overheidMinder overheid betekent ook:-Minder dienstverlening-Minder overheidsinvesteringen-Meer privatisering en commercialisering

Bvb. zware besparingen in cultuur. In Portugal werd het Ministerie van Cultuur afgeschaft.

De voorbije 10 jaar kwam de groei in de tewerkstelling nochtans enkel vanuit de overheid: dienstencheques, non-profit

Diensten worden uitbesteed− De vuilnisophaling in Sint-Niklaas− Privé-initiatieven in de

kinderopvang− Privé-rusthuizen

Wie wordt daar nu beter van?De hard werkende burger alvast niet,

want hij betaalt meer voor minder goede dienstverlening

Mini-Overheid: vermarkten

Mini is niet altijd even aantrekkelijk …

MINI-jobsOm de concurrentiekracht van de bedrijven te versterken hebben we nood aan:-Lagere lonen-Meer flexibiliteit-Tijdelijke en deeltijdse jobs -Minder loon”lasten”-Soepele aanwervings- en ontslagregels-Soepele arbeidsorganisatie (>< CAO & AR)

“Ik vind de term mini-jobs slecht gekozen omdat er een pejoratief

sfeertje rondhangt. Maar los daarvan zijn wij vragende partij

voor de invoering van een systeem van flexibele, laagdrempelige en

betaalbare arbeid …”

“Als ik moet kiezen tussen de non working poor of de working poor, dan kies ik voor het

tweede.”

MINI-sociale zekerheido.a. besparen in de werkloosheid-beperking in tijd van werkloosheidsuitkeringen-afschaffen wachtuitkeringen (werkloosheid schoolverlaters)-werknemers moeten hun loopbaan in eigen handen nemen

Mini-SZ: eigen schuld, dikke bult

Wat is SUCCES?

•De sleutel tot succes heeft ieder in eigen handen•Als je voldoende inspanningen levert dan zal je succes kennen

Wat is MISLUKKEN?

• De sleutel tot falen heb je ook in eigen handen

• Als je onvoldoende je best doet dan misluk je

“The American Dream”“Wie wil werken, die vindt werk”Mini is niet altijd even aantrekkelijk …

“De sociale zekerheid is een vangnet, liever een trampoline,

maar zeker geen hangmat.”

“Is dezelfde sociale zekerheid voor iedereen wel houdbaar?”

“Vijftigplussers kunnen te gemakkelijk gebruik maken van invaliditeit”

“Basisuitkering voor mensen met een handicap”

“We leven niet meer in een welvaartsstaat, maar in een participatiemaatschappij.”

MINI-lonen•Flexibele verloning•Beter aansluiten bij de TW van werknemers•Maandelijks basisloon, aangevuld met prestatieloon (i.f.v. prestaties WN, bedrijfsresultaten, flexibiliteit buiten afgesproken uren)•Beperken indexering (o.m. all-in formules, energie minder laten meetellen.. )•“De relatie tussen individuele werkgevers en werknemers is al heel lang veranderd. Steeds vaker is loonvorming maatwerk dat tot stand komt d.m.v. dialoog.” (Rutten, Open VLD)

MINI-lonenPeter De Keyzer,

hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis (De Standaard 26 okt.

2013):

-“Ik bepleit de afschaffing van het minimumloon. Hoe lager de instap, hoe groter de kans op sociale promotie.”-“De link tussen je best doen en erop vooruitgaan moet hersteld worden. Die is nu veel te zwak.”

“Waarom het dubbel vakantiegeld en de

eindejaarspremie niet afschaffen?”

“Ik ben een groot voorstander van meer resultaatgebonden loonsystemen, maar bij de

vakbonden is daar niet veel enthousiasme voor.”

“

Mini-lonen


MINI-fiscaliteitHogere inkomens minder belasten:• Idee van vlaktaks (LDD, maar ook Open

VLD ) • Retoriek van de “Franstalige

belastingsregering” <-> in zelfstandig Vlaanderen zouden er minder belastingen zijn (N-VA)

• Minder RSZ-bijdragen, meer BTW (N-VA)• Blokkeren van voorstellen vermogens-

belasting

“De lonen en de investeringen groeiden tussen 2001 en 2011 net iets minder snel dan het BBP. De

uitgekeerde dividenden daarentegen stegen dubbel zo snel

als het BBP. In diezelfde periode halveerde het effectieve

belastingtarief voor vennootschappen. "

Mini-fiscaliteit : enkel gewone mensen betalen belastingen


Is iedereen wel iedereen?


MINI-vakbonden

•Beperken van de rol van de vakbonden in de samenleving

– Stop uitbetaling werkloosheid– Beheerraden sociale zekerheid

– Enz,•Inperken stakingsrecht

– minimale dienstverlening– Geen piketten– Geen economische hinder

MINI-vakbonden

• Rechtspersoonlijkheid voor vakbonden (N-VA, Vlaams Belang, LDD)

• Vakbonden mogen niet langer werkloosheidsuitkeringen uitbetalen (VB, N-VA, LDD)

• “conservatisme en belangengroepen in de sociale zekerheid en gezondheidszorg openbreken (Rutten)

• “Tegen monopolie kleurvakbonden” (VB) • Minimumdienstverlening (N-VA, Open Vld)• Doel = vakbond zonder tanden en

klauwen – “Het aaibare middenveld” (Marc

Leemans)

MINI-vakbonden

• ‘Vlaanderen kan in een ontzuilde samenleving zonder de christelijke arbeidersbeweging‘

(voorzitter Erik Stoffelen op Vlaams Zangfeest, maart 2013)

• “Thatcher heeft wel de overmacht van de Britse vakbonden aan banden gelegd, dat vind ik wel een prestatie”

(G. Rutten in De Standaard, 30/1/13)

MINI-vakbonden

• Minimale of geen interprofessionele akkoorden

• “Nieuwe overleg- en beslissingsmodellen die het top down carcan verbrijzelen”

• De politiek moet knopen kunnen doorhakken i.p.v. de sociale partners. De index wordt op die manier veel makkelijker bespreekbaar, net zoals het stakingsrecht

(Gwendolyn Rutten, Open VLD)

MINI-vakbonden

"Bedrijven en de bedrijfsbonden moeten de autonomie krijgen om zelf op de werkvloer ALL-IN-akkoorden te sluiten, met afspraken over de lonen, maar ook ploegenarbeid, over aanvullende voordelen, over flexibiliteit,… Via een OPT OUT-clausule kunnen bedrijven, mits sociaal akkoord, afwijken van de centraal onderhandelde loonafspraken, zoals over de automatische indexering van de lonen.“

(Ben Weyts, N-VA)

MAXI-besparingen

•federaal: opbod tussen politieke partijen en werkgeversorganisaties om te besparen: 5 miljard, 6 miljard, 7 miljard

•Vlaams: dogma van sluitende begroting

•Lokaal: alle gemeenten en OCMW’s moeten fors besparen

Wie wordt daar beter van?

“Het herstelbeleid gaat pijn doen, iedereen zal moeten bijdragen.”

Verdeling overheidsmiddelen (voor & na 6e staatshervorming)

30/01/2014 toelichting VRC 138

Mini-zorg


Wat men ons doet geloven …Zorg is niet meer betaalbaar.

We moeten er zelf voor instaan.Privébedrijven doen het goedkoper en

efficiënter.

Mini-zorg: vermarkten


Concrete aanbevelingen aan België

Europese Commissie 2013• Komende jaren nog harder besparen• Alle vormen van vervroegd pensioen

afschaffen• Verhogen pensioenleeftijd• Hervorming index• Geen centraal loonbeleid (geen

interprofessionele akkoorden)• Minder loonlasten, meer lasten op

consumptie• Liberalisering spoor, havenarbeid…

Vlaamse vormingsdienst

Op zoek naar een alternatief

Een economie in dienst van de mens, met respect voor het milieu

Krachtlijnen van een mogelijk alternatief • Behoud en –waar nodig– opnieuw

opbouwen en versterken welvaartsstaatWaardig werk voor iedereenSterke sociale zekerheidHerstel rol overheidReguleren financiële wereld

• Democratiseren productie• Economie met respect draagkracht aarde• Streven naar meer sociale gelijkheid

Vlaamse vormingsdienst

Behoud en -waar nodig- opnieuw opbouwen en versterken welvaartsstaat“De nieuwe ambitie moet zich richten op het verbeteren van de gemeenschap en de omstandigheden van de arbeidersklasse in zijn totaliteit, in plaats van simpelweg individuen te verheffen naar een sport hoger op de maatschappelijke ladder”

(Owen Jones, in “Chavs. De demonisering van de Britse arbeidersklasse”)

Waardig werk voor iedereen

• Campagne voor goede banen voor iedereen

• Kwaliteit van het werk cruciaal • Beperken flexibiliteit• Voldoende hoge lonen, met bijzondere

aandacht voor lagere en middelste inkomensgroepen

• Arbeid combineerbaar met zorg, vrije tijd en vrijwilligersengagement

• Behoud van sociaal overleg met bindende afspraken

• Wegwerken discriminaties op arbeidsmarkt

Sterke sociale zekerheid

• Welvaartsvastheid uitkeringen! Ook voor werkloosheidsuitkeringen

• Leefloon boven armoedegrens• Versterken verzekeringskant (hogere

maxima en berekeningsplafonds) • Verbreden financieringsbasis (vb. via

algemene sociale bijdrage)

Rol overheid

• Striktere regulering van de markt • Investeren! (sociale woningen, energie, openbaar vervoer…)• Kwaliteitsvolle openbare diensten• Stevige publieke financiering onderwijs en

zorg <-> commercialisering • Nutsbedrijven (water, energie) in publiek

beheer?

Opnieuw aan banden leggen kapitaal

• Striktere regels voor financiële wereld• Strijd tegen belastingparadijzen• Financiële transactietaks• Vermogensbelasting• …

Democratiseren productiemiddelen?• Ingaan tegen machtsconcentratie in

economie (meer macht bij producenten en consumenten)

• Bevorderen van de ontwikkeling van coöperatieven? Verbruikerscoöperatieven Productiecoöperatieven (bijv. in energiesector)Nieuwe coöperatieve bank (New B)

Economie met respect voor draagkracht milieu

• Belang van rechtvaardige transitie (overgang naar een koolstofarme samenleving)

• Creatie van “groene” jobs• Quid groeimodel? • Creativiteit nodig: meer inzetten op

kwaliteit van het levenCfr. Deeleconomie:

http://www.gedeelddoor.be/

http://www.gedeelddoor.be/

“Gelijkheid = beter voor iedereen”

(Wilkinson & Pickett)• Landen die hun rijkdom ongelijker

verdelen, doen het op bijna alle vlakken slechter:Psychische gezondheidTienerzwangerschappenDrugsgebruikCriminaliteitAlfabetiseringsgraad…

• Dit effect doet zich voor in alle lagen van de bevolking, ook bij de bemiddelden!

Besluit

• “Ons Alternatief” is fundamenteel anders dan de “neoliberale grondstroom”

• Het volstaat dus niet om wat te morrelen in de marge

• We moeten naar een totaal ander beleid• Tegen de (grond)stroom in

Hoe kunnen we dit alternatief bereiken?

• Vakbonden moeten zichzelf opnieuw uitvinden

• Opnieuw de geesten van mensen veroveren

• Gebruik nieuwe media (internetactivisme), inspelen op digitale gemeenschap

• Nood aan meer internationale (Europese en mondiale) samenwerking.

Belang van internationale strijd

• Strijd tegen sociale, ecologische en fiscale dumping

• Europeanisering (Sociaal Pact EVV) en globalisering arbeidsnormen en sociale zekerheid

• Noodzaak van Europees en internationaal overleg (inclusief akkoorden)

Nood aan bredere beweging

• Samenwerken met andere (min of meer) gelijkgezinden (andere vakbonden, ngo’s, mensenrechtenorganisaties, milieubeweging, armenbeweging..)

• Inspelen op toenemend ongenoegen over huidige maatschappij

• Tal van organisaties en individuen zijn bezig met een alternatief!

Welke partijen of politici ondersteunen onze ideeën en welke niet?

Welke partijen of politici ondersteunen onze ideeën en welke niet? • Nog meer inzetten op concurrentie of

grenzen stellen aan concurrentie? • Sterke rol overheid of afslanken overheid? • Belastingen rechtvaardiger verdelen of

(vooral voor de rijken) verlagen? • Versterken of inperken sociale zekerheid?• Investeren in “vergroenen” economie of

business as usual?

Welke partijen of politici ondersteunen onze ideeën en welke niet? • Werknemers meer beschermen of verder

flexibiliseren arbeid? • Meer en beter sociaal overleg of

individualiseren arbeidsverhoudingen?• Beschermen vakbondsrechten en andere

democratische rechten of afbouwen?• …

En jij? Waar kies jij voor?

Voor welk van de 2 concurrerende maatschappijvisies?

• geactualiseerde versie welvaartstaat

• maatschappij in dienst van de mens

• met respect voor het milieu

• neoliberaal model• markt is heilig• aangedreven door

voortdurende concurrentie

• met sociale, fiscale en ecologische dumping tot gevolg

Economie en maatschappij

News & Politics

Transcript of Economie en maatschappij