EABE FinZR P COM · Zo moet je een auto of scooter mimimaal WA (wettelijk aansprakelijk)...

FINANCIËLE

ZELFREDZAAMHEID

BEDRIJFSECONOMIEVOOR DE

BOVENBOUW

BE

DOMEIN B1

BEDRIJFSECONOMIE HAVO | DOMEIN B1 | FINANCIËLE ZELFREDZAAMHEID | EA © 2020

LEERDOELENJe kunt vraagstukken over persoonlijke financiële consequenties herkennen en (financieel) onderbouwde keuzes maken.

BELANGRIJKSTE BEGRIPPEN EN ONDERWERPEN

• Studeren: investeren in de toekomst• Verzekeren• Kopen of huren?• Hypotheken• Sparen• Beleggen• Samenleven, erven en schenken

DOMEIN B1 | PERSOONLIJKE FINANCIËLE ZELFREDZAAMHEID


1. STUDEREN & VERZEKEREN


STUDEREN IN INVESTEREN

Door te studeren stop je geld, tijd en energie in je studie met als doel om je diploma

te halen. Hiermee vergroot je de kans op een hoger inkomen in de toekomst:

Na 15 jaar werken verdient:

HBO-er ongeveer 1,5x zoveel als een mbo-er

WO-er ongeveer 2x zoveel als mbo-er

Bijvoorbeeld:

MBO-er verdient bij full time baan netto per maand: € 2.000

HBO-er verdient full time baan netto per maand: € 3.000

WO-er verdient full time baan netto per maand: € 4.000


STUDEREN IN INVESTEREN

Door te studeren stop je geld, tijd en energie in je studie met als doel om je diploma

te halen. Hiermee vergroot je de kans op een hoger inkomen in de toekomst:

Na 15 jaar werken verdient:

HBO-er ongeveer 1,5x zoveel als een mbo-er

WO-er ongeveer 2x zoveel als mbo-er


STUDEREN KOST GELD

• Collegegeld

• Boeken

• Reiskosten

WANNEER JE OP KAMERS GAAT:

• + Kamerhuur

• + Energierekening

• + Verzekeringen

• + Boodschappen


HOE BETAAL JE DE KOSTEN VAN JE STUDIE?

Tot 2015 kregen studenten een gratis basisbeurs van de overheid om hun studie te

betalen. Deze is inmiddels afgeschaft en vervangen door een sociaal leenstelsel.

Dit betekent dat je tegen een zeer laag rentepercentage en een lange

terugbetalingstermijn van de overheid geld kunt lenen om je studiekosten te betalen.

Je begint pas met terugbetalen van je studieschuld wanneer je een baan hebt

gevonden en dus een vast inkomen hebt.


BIJBAANTJE

Hoe meer geld je voor je studie leent, hoe meer je later moet terugbetalen. Veel

studenten nemen daarom een bijbaantje. Hierdoor hoeven ze minder te lenen en

later dus minder geld terug te betalen. Je houdt dan straks meer geld over!


WELKE STUDIE KIES JE?

Welke opleiding iemand kiest is afhankelijk van:

• Interesse

• Talent/aanleg

• Kans op werk

• Aantrekkelijkheid van dat werk

• De beloning van dat werk


STUDEREN & VERZEKEREN

Vanaf 18 jaar ben je wettelijk verplicht om een eigen zorgverzekering af te sluiten. Dit

is een verzekering voor ziektekosten.

Als student heb je meestal weinig inkomen. Je komt kunt dan zorgtoeslag aanvragen.

Dit is een tegemoetkoming van de overheid in de premie die voor je zorgverzekering

moet betalen.

De verplichte zorgverzekering dekt de belangrijkste ziektekosten. Naast de verplichte

basisverzekering kun je vrijwillig een aanvullende ziektekostenverzekering afsluiten

voor bijvoorbeeld tandartskosten of extra fysiotherapie.


STUDEREN & VERZEKEREN

Wanneer je op jezelf gaat wonen (bijvoorbeeld op kamers) is bovendien verstandig

om te kijken welke schadeverzekeringen voor jou belangrijk kunnen zijn.

Een schadeverzekering stelt een verzekerde schadeloos in het geval van een

verzekerd risico, zoals brand, diefstal of waterschade.


REMINDER: WAT IS VERZEKEREN?

Mensen houden niet risico’s en onverwachte vervelende gebeurtenissen. Dit

noemen we risico-aversie. Om de (financiële) risico’s van onverwachte

gebeurtenissen zoveel mogelijk te vermijden kun je een verzekering afsluiten.

Een verzekering is de garantie dat je financiële schade wordt vergoed wanneer je

een onzeker voorval overkomt. Een onzeker voorval is iets waarvan je nooit weet OF

en WANNEER het gebeurt, zoals brand, diefstal, storm, ongeluk, etc.

Kun je een voorbeeld geven van een risico dat je niet WIL dragen en van een risico

dat je niet KUNT dragen?


REMINDER: HOE WERKT EEN VERZEKERING?

Het principe van verzekeren is dus RISICOSPREIDING(het verdelen van risico over meerdere mensen)


REMINDER: POLIS & POLISVOORWAARDEN

Bij een verzekering neemt een verzekeringsmaatschappij dus het financiële risico

(schade) van een onzeker voorval over van de verzekerde (iemand die verzekerd is).

Hierbij wordt een polis afgesloten (ook wel verzekeringsovereenkomst genoemd).

De polis is voor de verzekerde het bewijs dat iemand is verzekerd. In de polis staat:

v Wie verzekerd is (naam en adres van verzekerde en verzekeraar)

v Wat er verzekerd is

v Welke premie voor de verzekering moet worden betaald

v Welke polisvoorwaarden bij de verzekering horen (meestal apart bijgevoegd)

v Dekking (wat wel en niet verzekerd is)

v Duur van de verzekering.


Bij de polis horen polisvoorwaarden. Hierin staan precies alle rechten en plichten

van de verzekeringsmaatschappij én de verzekerde. Ook staat hierin in welke

gevallen de verzekering wel of niet uitkeert (de schade betaalt). Kun je een

voorbeeld geven waarbij een autoverzekering geen schade zal uitkeren?

REMINDER: POLIS & POLISVOORWAARDEN

Verzekeringspolis en polisvoorwaarden van een autoverzekering


REMINDER: COLLECTIEVE VERZEKERINGEN & PARTICULIERE VERZEKERINGEN

Verzekeringen kunnen we onderverdelen in collectieve verzekeringen en particuliere

verzekeringen.

Collectieve verzekeringen zijn verzekeringen die de overheid verplicht stelt voor

iedereen (vandaar de naam collectief). Sociale verzekeringen in Nederland zoals de

verplichte verzekeringen tegen ouderdom (AOW), werkloosheid (WW) en ziekte (ZW

en basis zorgverzekering) zijn allemaal collectieve verzekeringen.

Particuliere verzekeringen zijn verzekeringen die consumenten vrijwillig kunnen

afsluiten, zoals een fietsverzekering, reisverzekering, brandverzekering etc.


REMINDER: PARTICULIERE [SCHADE]VERZEKERINGEN

Particuliere verzekeringen kun je vrijwillig afsluiten. je bent ermee verzekerd van

vergoeding van financiële schade van een onzeker voorval dat je niet wil of niet

kunt dragen. De meeste particuliere verzekeringen zijn schadeverzekeringen.

De hoogte van de premie wordt bepaald door:

- De KANS op schade

- De OMVANG van de schade wanneer iets gebeurt.

N.B.: de meeste particuliere verzekeraars zijn commerciële bedrijven. Daarom zal

een deel van de premie - naast het uitkeren van schade - ook worden gebruikt als

bijdrage aan de bedrijfskosten en de winst van de verzekeringsmaatschappij!


MEEST VOORKOMENDE PARTICULIERE SCHADEVERZEKERINGEN


AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING PARTICULIEREN (AVP)

Vergoedt schade die je (per ongeluk) toebrengt aan anderen


WOONVERZEKERINGEN


VERZEKERING MOTORVOERTUIGEN


VERZEKERING MOTORVOERTUIGEN: BONUS/MALUS LADDER

Bij een autoverzekering krijg je te maken met het bonus/malus systeem.

Bonus is een korting op je premie als je een bepaalde periode schadevrij rijdt. Dit

noemen we ook no-claim korting. Hoe langer je schadevrij rijdt, hoe hoger de no-

claim korting. Deze kan oplopen tot wel 75%. Malus is een toeslag op je premie als

je veel schade veroorzaakt.

Bruto premie is de premie zonder no-claim korting. Netto premie is de premie na

aftrek van de no-claim korting.

EXTRA UITLEG [VERZEKERUZELF>NL]:https://www.youtube.com/watch?v=fjPxA4R1fo4


VERZEKERING MOTORVOERTUIGEN: BONUS/MALUS LADDER

Zodra je schade meldt wordt de korting op de premie lager!!! Daarom geven

verzekerden kleine schades vaak niet op omdat de premiekorting die ze hierdoor

verliezen groter is dan het bedrag van de schade.

Voorbeeld

Je bent met je auto tegen een paaltje gereden. Je bent allrisk verzekerd. De schade is

beperkt gebleven tot een paar flinke krassen. Bijspuiten kost € 150. Wanneer je de

schade aan de verzekering zou opgeven zou je premie stijgen met € 210 per jaar.

In dat geval kun je het laten repareren van je auto beter zelf betalen dan aan je

verzekering opgeven.


VERZEKERING MOTORVOERTUIGEN: VOORBEELD BONUS/MALUS LADDER



Voorbeeld

Bekijk de tabel in de vorige dia. Je zit in B/M (Bonus/Malus) trede 7. De bruto

premie bedraagt € 1385,00 per jaar.

Gevraagd:

a. Hoeveel bedraagt je netto premie in trede 7?

b. Hoeveel premie betaal je volgend jaar wanneer je geen schade hebt gemaakt?

c. Hoeveel premie betaal je volgend jaar wanneer je één schade hebt gemaakt?



Uitwerking vraag a:

Trede 7 komt overeen met 45% korting op de bruto premie. De netto premie is dan

(100% - 45%) x € 1385,00 = 0,55 x € 1385,00 = € 761,65 per jaar

Uitwerking vraag b:

Zonder schade ga je het volgend jaar naar trede 8. Dit komt overeen met 50% korting

op de bruto premie. De netto premie wordt dan (100% - 50%) x € 1385,00

= 0,5 x € 1385,00 = € 692,50 per jaar

Uitwerking vraag c:

Met 1 schade ga je het volgend jaar naar trede 3. Dit komt overeen met 15% korting

op de bruto premie. De netto premie wordt dan (100% - 15%) x € 1385,00

= 0,85 x € 1385,00 = € 1177,25 per jaar


REKENVOORBEELD PREMIEBEREKENING

Hoe berekent een verzekeringsmaatschappij de te betalen premie?

VOORBEELD:

Bij een verzekeringsmaatschappij zijn 1.500 scooters tegen diefstal verzekerd. De gemiddelde waarde van een scooter is € 2.000. Per jaar wordt 5% van de scooters gestolen.

VRAAG:Hoe hoog is de minimale premie per jaar die de verzekeringsmaatschappij aan de verzekerden voor een scooterdiefstalverzekering in rekening moet brengen?

N.B.: Je hoeft bij deze vraag even GEEN rekening te houden met andere kosten en winst van de verzekeringsmaatschappij.


REKENVOORBEELD PREMIEBEREKENING

UITWERKING:

PER JAAR wordt 5% van de 1.500 scooters gestolen.1% = 1.500 / 100 = 15 scooters à 5% = 5x15 scooters =75 scooters.

Per jaar worden dus 75 scooters gestolen.

De gemiddelde schade per gestolen scooter is € 2000. De TOTALE SCHADE die de verzekeringsmaatschappij dan moet uitkeren is:

Aantal gestolen scooters x waarde per scooter = 75x € 2.000 = € 150.000.

Deze € 150.000 (totale schade ) moet worden betaald uit de premies van 1.500 verzekerden. De minimale premie per verzekerde bedraagt dan:

€ 150.000 : 1.500 = € 100 PER JAAR OF GEBRUIK DE FORMULE:

PREMIE = KANS OP SCHADE x GEM. OMVANG PER SCHADE = 5% van € 2.000 = € 100


TOTAAL VERZEKERDE WAARDE

LET OP!

Bij berichten over verzekeringen kom je ook wel eens het begrip totaal verzekerde

waarde tegen. Hieronder verstaan we de totale waarde van alle scooters die

verzekerd zijn. Dit is dus NIET de omvang van de schade!

In het voorbeeld van de scooters is de totaal verzekerde waarde:

Aantal verzekerde scooters x gemiddelde aanschafwaarde per scooter =

1.500 x € 2.000 = € 3.000.000,-- (3 miljoen Euro)


MOET JE ALLES VERZEKEREN?



Sommige particuliere verzekeringen zijn verplicht wanneer je bepaalde keuzes

maakt. Zo moet je een auto of scooter mimimaal WA (wettelijk aansprakelijk)

verzekeren.

Andere verzekeringen zijn geheel vrijwillig, zoals een fietsverzekering, een all risk

verzekering voor je auto, een verzekering voor verlies van je mobieltje, een

aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren, een reisverzekering, etc. etc.

Wat je beter wel of niet vrijwillig kunt verzekeren hangt van je persoonlijke

situatie, bijvoorbeeld wel of geen kinderen in een gezin.



In het algemeen geldt:

Een (vrijwillige) verzekering sluit je af voor risico’s waarvan je de eventuele

gevolgen niet wil of kunt dragen.

Voorbeeld 1.

Wanneer je kinderen hebt bestaat de kans dat ze met een bal een groot raam kapot

schieten of in een winkel iets duurs omstoten. De schade kan dan zo groot zijn dat je

deze zelf niet kunt betalen. In dit geval is het verstandig om een

Aansprakelijkheidsverzekering Voor Particulieren (AVP) af te sluiten.



Voorbeeld 2.

De premie die je per jaar voor een tandartsverzekering moet afsluiten is vaak bijna

evenveel dan het bedrag dat de verzekering uitbetaalt wanneer je een stevige

tandartsrekening krijgt. Hetzelfde geldt voor een verzekering van bijvoorbeeld een

mobieltje.

Als je zorgt dat je altijd wat spaargeld achter de hand hebt is het vaak goedkoper

om het risico van deze kosten zelf te dragen (en dus niet te verzekeren).


EIGEN RISICO

Bij sommige verzekeringen kun je een vrijwillig eigen risico nemen. Bij andere

verzekeringen is dat verplicht. Eigen risico betekent dat je bij schade een gedeelte

hiervan zelf betaalt. Je krijgt dan ook niet alle schade uitbetaald. Bij een vrijwillig

eigen risico krijg je in ruil daarvoor korting op de premie die je moet betalen.

Voorbeeld:

Je hebt een schade van 750 euro. Je hebt een eigen risico van 100 euro.

De verzekering keert uit: schade – eigen risico = 650 euro.

EXTRA UITLEG [ECONOMIEPAGINA.COM]:https://www.youtube.com/watch?v=SLYvXIwWva0


TOTALE VERZEKERINGSKOSTEN

Je hebt geleerd dat je premie moet betalen voor het overnemen van je financiële

risico’s door een verzekeringsmaatschappij.

De totale verzekeringskosten bestaan uit meer dan alleen de premie. Bij het afsluiten

van een verzekering betaal je namelijk ook nog eenmalig poliskosten. Dit zijn een

soort administratiekosten die de verzekeringsmaatschappij bij het afsluiten van de

verzekering in rekening brengt.

Tenslotte betaal je over zowel de premie als over de poliskosten nog een bepaald

percentage aan assurantiebelasting. Dit is (net als BTW) een indirecte belasting die

de verzekeringsmaatschappij moet innen en vervolgens afdragen aan de

belastingdienst.



Voorbeeld

Je sluit een verzekering af voor je mobieltje. De premie bedraagt € 4,50 per maand.

De eenmalige poliskosten bij het afsluiten van de verzekering zijn € 15,00. De

assurantiebelasting is 21%.

Gevraagd:

a. De totale verzekeringskosten in het 1e jaar

b. De totale verzekeringskosten in het 2e jaar

c. De verzekeringskosten per maand in het 3e jaar



Uitwerking vraag a:

Premie per jaar = 12 x € 4,50 = € 54,00

Poliskosten = € 15,00 +

Totaal premie + poliskosten = € 69,00

Assurantiebelasting 21% van € 69,00 = € 14,49 +

Totaal verzekeringskosten 1e jaar = € 83,49

Uitwerking vraag b:

Met poliskosten heb je alléén te maken bij het afsluiten van de verzekering. Vanaf

het 2e jaar hoef je daar dus geen rekening mee te houden! Dus:

EXTRA UITLEG [ECONOMIEPAGINA.COM]:https://www.youtube.com/watch?v=eZDvVycRk-8



Uitwerking vraag b:

Premie per jaar = 12 x € 4,50 = € 54,00

Assurantiebelasting = 21% van € 54,00 = € 11,34 +

Totaal verzekeringskosten 2e jaar = € 65,34

Uitwerking vraag c:

In het 3e jaar zijn de totale verzekeringskosten per jaar gelijk aan het 2e jaar (premie

en assurantiebelasting, geen poliskosten). De premie per maand is dan:

€ 65,34 : 12 = € 5,45


VERZEKEREN | VERZEKERINGEN VEGELIJKEN

VERGELIJK DE PREMIE ÉN DE VOORWAARDEN!

WAT IS PRECIES WANNEER VERZEKERD?UITZONDERINGEN?

PREMIE?EIGEN RISICO?

BIJ SCHADE: NIEUWWAARDE OF DAGWAARDE VERGOED?

VERGELIJK EN KIES DE VERZEKERINGDIE BIJ JE BEHOEFTEN PAST!


VERSCHILLENDE MAATSCHAPPIJEN - ANDERE PREMIES EN VOORWAARDEN

Commerciële verzekeringsmaatschappijen willen WINST maken en gebruiken de

4P’s om zich van elkaar te onderscheiden, bijvoorbeeld door een lage prijs of door

hele goede voorwaarden. Goedkopere maatschappijen zullen vaak minder

vergoeden dan duurdere. Check dus behalve de premie ook goed de voorwaarden!

CHECK DE RECLAMEFILMPJES: ZIE JE VERSCHIL?


LEVENSVERZEKERINGEN

Levensverzekeringen gaan niet over schade, maar hebben te maken met het leven

of overlijden van personen. Er bestaan verschillende vormen:

Uitvaartverzekering

Dekt de kosten van een crematie of begrafenis van een persoon bij overlijden.

Lijfrenteverzekering

Deze verstrekken vanaf een bepaalde datum een uitkering, bijvoorbeeld als

aanvulling op het pensioen. Dit kan een eenmalige uitkering zijn óf een bepaald

bedrag per maand voor een vastgestelde periode of tot aan de datum van overlijden

van de verzekerde


LEVENSVERZEKERINGEN

Overlijdensrisicoverzekering bij een hypotheek

Bij een hypotheek (=hypothecaire lening) eist de geldverstrekker (bank) dat de

hypotheekgever (= geldnemer, de huiseigenaar) een verzekering afsluit die het

restant van de hypotheekschuld betaald in geval dat deze voor de laatste aflossing

komt te overlijden. Dit noemt met een overlijdensrisicoverzekering


2. LENEN


2.0. LENEN

Bij LENEN krijg je nu geld van iemand. Dat geld moet je later terugbetalen.

Lenen is dus een soort ‘sparen achteraf’.

NADELEN VAN LENEN:

v Je moet het geleende geld terugbetalen. Dit noemen we AFLOSSEN.

v Hierdoor kun je in de toekomst (tijdelijk) minder geld uitgeven

v Daarnaast heb je extra kosten omdat je ook RENTE moet betalen (LEENRENTE)


2.0. BANKEN VERDIENEN GOED AAN LENINGEN!

VOORBEELD:

LENING € 10.000 – looptijd 48 maanden (4 jaar) – rente 6% per jaar.

Voor deze lening moet je 4 jaar lang maandelijks € 263 aan de bank betalen.

In dit bedrag zit een deel aflossing (terugbetalen geleend geld) en een deel rente.

Na 4 jaar heb je in totaal terugbetaald:

4 jaar x 12 maanden = 48 maanden x € 263 = € 12.624

Aan deze lening van € 10.000 verdient de bank dus € 2.624


Effectieve rente op jaarbasis moet de kredietverlener vermelden om de kosten aan te geven.Hier niet mee rekenen in de opgaven!

2.0 LEENTABEL: AFLOSSING EN RENTE IN ÉÉN TERMIJNBEDRAG (ANNUÏTEIT)


2.1. CONSUMPTIEF KREDIET

Consumptief krediet zijn leningen die door consumenten worden afgesloten voor

consumptieve doeleinden, zoals: auto, tv, vakantie, studiefinanciering etc.

Consumptieve kredieten zijn ongedekte kredieten, d.w.z. er is geen onderpand tot

zekerheid (ook genoemd: blanco krediet)

VORMEN VAN CONSUMPTIEF KREDIET

• Persoonlijke lening

• Doorlopend krediet

• Huurkoop

• Koop op afbetaling



• Geldnemer = kredietnemer is de consument die geld leent.

• Geldgever = kredietgever is de bank (of ander) die de lening verstrekt

Wanneer je geld leent moet je:

1. Het geleende bedrag terugbetalen, dit heet aflossing

2. Kredietkosten (=leningkosten) betalen



Kredietkosten bestaan uit:

• Rente (ook genoemd: interest) die je moet betalen als vergoeding

• Administratiekosten

• Afsluitkosten

KREDIETKOSTEN = TOTAAL TERUG TE BETALEN BEDRAG – GELEENDE BEDRAG


2.1. PERSOONLIJKE LENING vs DOORLOPEND KREDIET

PERSOONLIJKE LENING

• Gebruikt voor duurzame consumptiegoederen (gaan langer dan 1 jaar mee)

• Maximaal leenbedrag afhankelijk van inkomen en financiële lasten

(bijv. huur of andere leningen)

• Vast rentepercentage (af te spreken bij verstrekken van de lening)

• Vast maandbedrag voor aflossing en rente samen (annuïteit)

Omdat je maandelijks aflost wordt de lening kleiner en betaal je minder rente.

Hierdoor wordt het rentedeel van de gelijkblijvende annuïteit steeds kleiner en het

aflossingsdeel steeds groter!


2.1. PERSOONLIJKE LENING vs DOORLOPEND KREDIET

DOORLOPEND KREDIET

• Gebruikt voor duurzame consumptiegoederen (gaan langer dan 1 jaar mee)

• Maximaal leenbedrag (kredietlimiet) afhankelijk van inkomen en financiële lasten

(bijv. huur of andere leningen)

• Bedrag dat je terugbetaalt, de aflossing, mag je bij een doorlopend krediet weer

opnieuw opnemen! (daarom: doorlopend)

• Je betaalt alleen rente over het opgenomen bedrag. Het rentepercentage kan in

de loop van de tijd variëren (afhankelijk de marktrente).

Ook ‘rood’ staan is een vorm van doorlopend krediet. Dit wordt ook rekening

courant krediet genoemd.


2.1. HUURKOOP EN KOOP OP AFBETALING

OVEREENKOMSTEN HUURKOOP & KOOP OP AFBETALING

• Vorm van consumptief krediet

• Je betaalt aanbetaling

• Rest in termijnen

• Boete bij vervroegde aflossing

VERSCHIL HUURKOOP & KOOP OP AFBETALING

Bij koop op afbetaling is de koper meteen eigenaar van het gekochte. Hij heeft dan

een schuld bij de verkoper. Bij huurkoop is de koper is pas eigenaar als hij de laatste

termijn heeft betaald! (Bij huurkoop heeft de verkoper dus meer zekerheid)


2.1. VOOR- EN NADELEN VAN KREDIETEN

VOORDELEN NADELEN

Je kunt iets kopen zonder dat je er op dat moment het geld voor hebt.

In toekomst minder te besteden omdat je aflossing en rente moet betalen.

Bij doorlopend krediet kun je het geleende geld vrij besteden.

Bij persoonlijke lening, huurkoop en koop op afbetaling vast bestedingsdoel.

Doorlopend krediet kun je vervroegd aflossen.

Persoonlijke lening, huurkoop en koop op afbetaling zit je lang aan vast.

Vaak hoge rentekosten

Hoge boetes bij vervroegd aflossen(behalve bij doorlopend krediet)


2.2. ENKELVOUDIGE INTEREST

• Interest is rente

• Bij enkelvoudige interest wordt de rente steeds over het oorspronkelijke bedrag

(beginbedrag) in een bepaalde periode berekend.

• Bij enkelvoudige interest is daarom 1% per maand hetzelfde als 12% per jaar.

• Enkelvoudige interest komt vooral voor bij lenen.


2.2. ENKELVOUDIGE INTEREST

FORMULES VOOR BEREKENEN VAN ENKELVOUDIGE INTEREST

• Jaarformule: rentebedrag = K x P x t100

• Maandformule: rentebedrag = K x P x t12 x100

• Weekformule: rentebedrag = K x P x t52 x100

K = oorspronkelijk kapitaal | P = interestpercentage per jaar | t = aantal perioden


2.2. SAMENGESTELDE INTEREST

• Bij samengestelde interest (= rente over rente) wordt de rente berekend over het

oorspronkelijke bedrag plus de bijgeschreven rente.

• Bij samengestelde interest is daarom 1% per maand NIET hetzelfde als 12% per

jaar.

• Samengestelde interest komt vooral voor bij sparen.


Juf Janssen | Consumptieve kredieten| 04:27https://www.youtube.com/watch?v=OaK1b5gr-QA

EXTRA UITLEG


3. KOPEN OF HUREN


HUREN OF KOPEN: KENMERKEN

HUREN KOPEN

Lager inkomen Hoger inkomen

Flexibel: kortere opzegtermijnJe kunt binnen 1 maand verhuizen

Minder flexibel: langere periode vastJe kunt NIET binnen 1 maand verhuizen

Minder financieel risico Meer financieel risico

Onderhoud voor rekening verhuurder Onderhoud voor eigen rekening

Geen belastingvoordeel Belastingvoordeel (hypotheekrenteaftrek)


SOCIALE HUURWONINGEN EN VRIJE SECTOR HUURWONINGEN

SOCIALE HUURWONINGEN(woningcorporaties)

VRIJE SECTOR HUURWONINGEN(particulieren en bedrijven)

Gebouwd met overheidssteun,verhuurd door woningcorporaties

Gebouwd zonder overheidssteunVaak in handen van particulieren

Wettelijk maximale huurprijzen Geen maximale huurprijs,verhuurder mag vragen wat hij wil.

Maximale jaarlijkse huurverhoging Geen wettelijk maximum aan de huurverhoging

Huurder kan huurtoeslag* krijgen Geen recht op huurtoeslag

Huurprijs afhankelijk van puntensysteem

Huurprijs afhankelijk vanvraag en aanbod op de markt

* Huurtoeslag = bijdrage in de huurkosten door de overheid voor mensen met een te laag inkomen voor de huur die ze moeten betalen


PUNTENSYSTEEM BIJ SOCIALE HUURWONINGEN

Voor sociale huurwoningen heeft de Rijksoverheid een puntensysteem ontwikkeld.

Hoe hoger het aantal punten van een woning, hoe hoger de huur mag zijn,

(wel met een wettelijk maximum van €…… ,wordt jaarlijks aangepast).

DE VOLGENDE ONDERDELEN BEPALEN HET AANTAL PUNTEN

• Oppervlakte van de woning

• Energielabel

• Keukenuitrusting

• Grootte van balkon of terras

• Soort woning (eengezinswoning of etagewoning)

• Gehandicaptenvoorzieningen

• WOZ-waarde van de woning


WONINGCORPORATIE

Een woningcorporatie is een organisatie die zorgt voor het bouwen en verhuren van

goede én voor iedereen betaalbare huurwoningen.

Bekende woningcorporaties in Maastricht:


3.1. PLICHTEN VAN HUURDER EN VERHUURDER

plichten van deHUURDER

plichten van deVERHUURDER

Huur tijdig betalen Woning beschikbaar stellen

1 maand opzegtermijn bij opzeggen Opstalverzekering afsluiten

Verbouwen alleen met toestemming(anders terug in oorspronkelijke staat)

Kosten van groot onderhoud betalen(verven, dakreparaties etc.)

Zelf klein onderhoud verrichten(bijv. scharnieren van deuren smeren)


3.1. RECHTEN VAN DE HUURDER

Naast plichten heeft de huurder ook rechten, namelijk het recht op woongenot, privacy

en huurbescherming.

WOONGENOT huurder mag geen overlast hebben van de verhuuder

PRIVACY verhuurder mag niet zonder toestemming van huurder in de

woning komen.

HUURBESCHERMING: Bij huurovereenkomst voor onbepaalde tijd mag de

verhuurder huurcontract niet zomaar opzeggen. Voorwaarden:

1. Opzegging minimaal 3 maanden van te voren

2. Wettelijke reden (bijv. geen huur betaald)

3. Huurder moet akkoord gaan met beëindiging huurcontract


3.1. HUUROVEREENKOMST VOOR BEPAALDE TIJD

Particuliere verhuurders willen vanwege de huurbescherming liever geen huurcontract

voor onbepaalde tijd. (De verhuurder kan dan immers niet opzeggen, ook niet als hij/zij

zelf in de woning wil gaan wonen!)

Een oplossing hiervoor is een huurcontract voor bepaalde tijd. Net als bij een

arbeidsovereenkomst spreek je dan een begin- en een einddatum af. Op de einddatum

eindigt de huurovereenkomst dan ‘van rechtswege’. Nadelen:

• Mag wettelijk maximaal voor 2 jaren

• Je mag niet met zelfde huurder meer contracten voor bepaalde tijd afsluiten.

(contract wordt in dat geval wettelijk een huurcontract voor onbepaalde tijd).

Let op: woningcorporaties mogen alleen contracten voor onbepaalde tijd aanbieden!


3.1. SCHEEF WONEN

Scheef wonen betekent dat iemand in een sociale huurwoning woont die daar op

grond van hun inkomen eigenlijk niet zouden moeten wonen.

Twee vormen van scheef wonen:

• Huurders met een te hoog inkomen voor de sociale huurwoning

oorzaak: geen doorstroom in het middensegment

• Huurders die vanwege een te laag inkomen te duur wonen

oorzaak: werkloosheid, arbeidsongeschiktheid


3.3. HUREN OF KOPEN?

VOORDELENHUREN

NADELENHUREN

geen kosten groot onderhoud(zijn voor de verhuurder)

Jaarlijkse huurverhoging

Wettelijke huurbescherming Vaak wachtlijst(je krijgt niet meteen een huurwoning)

Huurtoeslag bij laag inkomen Scheef wonen


3.3. HUREN OF KOPEN?

VOORDELENKOPEN

NADELENKOPEN

Woonlasten jaarlijks stabiel(geen verhoging)

Groot onderhoudvoor rekening eigenaar

Kopen kan snel gaan Financieel risico: bank mag woning verkopen als je hypotheek niet kunt

betalen

Je kunt vermogen opbouwendoordat woning in waarde stijgt

Verplichte opstalverzekeringVoor rekening eigenaar

Je bent eigen baas, je mag verbouwennaar eigen inzicht


3.2. HET KOPEN VAN EEN WONING

Betrokken bij het kopen van een huis:

1. Makelaar helpt bij koop of verkoop van een huis, courtage 1% á 2%

2. Taxateur onafhankelijk, bepaalt de waarde van de woning (dit wil de

geldgever weten. Taxatierapport kost ongeveer € 250

3. Hypotheekadviseur tussenpersoon, geeft hypotheekadvies, kosten ong. € 2.000)

4. Bank geldgever, is hypotheeknemer

5. Notaris maakt de notariële akte, eigendomsakte en hypotheekakte


3.4. DE HYPOTHECAIRE LENING

Hypothecaire lening (of hypotheek) is een langlopende lening (meestal 30 jaar) met

een onroerend goed als onderpand.

Gedekt krediet: bank heeft zekerheid door onderpand dat verkocht kan worden bij

niet nakomen van de betalingsverplichtingen (dit noemen we recht van hypotheek).

Notaris maakt hypotheekakte op en zorgt voor inschrijving in hypotheekregister en

bij kadaster (bij het kadaster staat geregistreerd wie welke grond in eigendom heeft).

Het maximale bedrag dat iemand kan lenen (= maximale leencapaciteit) is

afhankelijk van zijn of haar inkomen.


3.4. HYPOTHEEKGEVER EN HYPOTHEEKNEMER

KOPER is de GELDNEMER [KREDIETNEMER] = HYPOTHEEKGEVER

BANK is de GELDGEVER [KREDIETGEVER] = HYPOTHEEKNEMER


hypotheekrente & belastingvoordeel


3.5. DE HYPOTHEEKRENTEAFTREK

Betaalde hypotheekrente mag voor de Belastingdienst (deels) in mindering worden

gebracht op het brutoloon. Hierdoor daalt het belastbaar inkomen en hoef je minder

belasting te betalen. Dit noemt met hypotheekrenteaftrek.

LET OP:

Rente van andere leningen (zoals consumptief krediet) is NIET aftrekbaar!

Voor het berekenen van de hypotheekrenteaftrek hanteert de Belastingdienst twee

systemen, namelijk voor:

• Hypotheken afgesloten vóór 2013 [oude regeling, volledige renteaftrek]

• Hypotheken afgesloten vanaf 2013 [nieuwe regeling, beperkte renteaftrek]


3.5. HYPOTHEKEN AFGESLOTEN VÓÓR 2013 [OUDE REGELING]

Hypotheken afgesloten vóór 2013 vallen voor de Belastingdienst (=fiscus) onder de oude

regeling voor hypotheekrenteaftrek. Hierbij mag je de betaalde rente volledig aftrekken

volgens het schijventarief van de inkomstenbelasting in BOX 1.

Het Nederlandse systeem voor inkomstenbelasting kent drie boxen:

BOX 1: belastbaar inkomen uit werk en woning

BOX 2: belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang (v.a. 5% aandelen in één NV of BV)

BOX 3: belastbaar inkomen uit sparen en beleggen (vanaf een bepaalde drempel)

N.B.: De hypotheekrenteaftrek heeft volledig betrekking op box 1. Box 2 en box 3 laten

we in deze uitleg daarom verder buiten beschouwing.


3.5. HOE WERKT INKOMENSHEFFING [LOONHEFFING] IN BOX 1?

1. Je werkgever houdt maandelijks loonheffing in van je brutoloon.

2. Aan het einde van het jaar ga je kijken of er aftrekposten en/of bijtellingen zijn, waardoor je geld terug krijgt of nog moet bijbetalen.


3.5. BEREKENING VAN INKOMENSHEFFING [LOONHEFFING] IN BOX 1

De berekening van de te betalen loon- of inkomensheffing verloopt in 3 stappen:

Ø Stap 1: berekening van het belastbaar inkomen

Ø Stap 2: hiervan berekening totaal heffingsbedragen in de belastingschijven

Ø Stap 3: van dat bedrag de heffingskortingen aftrekken


Aftrekposten zijn uitgaven die je voor de berekening van je belastbaar inkomen mag

aftrekken van je bruto-inkomen, bijvoorbeeld hypotheekrente, pensioenpremies,

kinderalimentatie en giften aan goede doelen. Aftrekposten maken je belastbaar

inkomen kleiner waardoor je minder belasting hoeft te betalen.

Bijtellingen zijn voordelen die de belastingdienst als extra inkomen ziet, bijvoorbeeld

het genot van een eigen woning (forfait) of een auto van de zaak. Bijtellingen maken

je belastbaar inkomen groter waardoor je meer belasting moet te betalen.

Het eigen woning forfait is een bijtelling voor het extra genot van een koopwoning

ten opzichte van een huurwoning. Berekening is bepaald % van de WOZ waarde,

dit is de waarde waarop de Gemeente je woning heeft getaxeerd.

AFTREKPOSTEN EN BIJTELLINGEN IN STAP 1


AFTREKPOSTEN EN BIJTELLINGEN IN STAP 1

Een woningeigenaar heeft in stap 1 dus zowel te maken met een bijtelling (eigen

woning forfait) als met een aftrekpost (de betaalde hypotheekrente).


STAP 2: HEFFING OVER DE BELASTINGSCHIJVEN

TOTAAL HEFFING VÓÓR HEFFINGSKORTING IS DUS DE SOM VAN DE HEFFINGSBEDRAGEN IN DE RELEVANTE

SCHIJVEN.

Je maximale belastingtarief is afhankelijk van de hoogte van je belastbaar inkomen:


Als laatste stap ga je kijken voor welke heffingskortingen je in aanmerking komt. Dit

zijn kortingen die sommige mensen – afhankelijk van hun persoonlijke situatie – extra

mogen aftrekken van hun te betalen inkomensheffing:

Voorbeelden heffingskortingen:

• Algemene heffingskorting (voor iedereen)

• Arbeidskorting (voor werkenden)

• Heffingskorting voor ouderen (AOW-gerechtigden)

• Jonggehandicaptenkorting

Let op: heffingskorting is iets anders dan een aftrekpost!

STAP 3: TE BETALEN HEFFING NA TOEPASSEN HEFFINGSKORTINGEN

vóór heffingskorting


Onder het gemiddeld heffingspercentage verstaan we de totale heffing (na

heffingskorting) als percentage van het bruto inkomen:

(Inkomensheffing na heffingskorting : brutoloon) x 100%

Door de vergelijking van gemiddelde heffingspercentage van verschillende inkomens

kan worden bepaald of een belastingsysteem progressief, proportioneel of

degressief is.

Onder het marginale heffingspercentage verstaan het tarief van de hoogste schijf

waarin het bruto inkomen valt (aflezen, nooit uitrekenen!)

GEMIDDELD EN MARGINAAL HEFFINGSPERCENTAGE


rekenvoorbeeld berekening inkomensheffing


REKENVOORBEELD

Een docent economie heeft een bruto-inkomen van € 45.000 per jaar. Hij woont in een koophuis. Hiervoor hij

een hypotheek van € 200.000 tegen 5% rente heeft afgesloten. Zijn totale heffingskortingen bedragen € 3.200.

Bereken te betalen loonheffing van deze docent.

STAP 1: belastbaar inkomen

Belastbaar inkomen = Bruto inkomen – aftrekposten = € 45.000 – aftrekpost (5% van € 200.000) = € 35.000

Stap 2: belastbaar inkomen verdelen over de belastingschijven

Het belastbaar inkomen van € 35.000 valt dus tot € 33.700 dus volledig in schijf 1 en 2. Alleen het

RESTERENDE deel ( € 35.000 - € 33.700 = € 1.300) valt in schijf 3!


REKENVOORBEELD

Belastbaar inkomen : € 35.000

Heffing schijf 1 (vol) : - € 14.500 x heffingspercentage 36% = € 5.220

Blijft over : € 20.500

Heffing schijf 2 (vol) : - € 19.200 x heffingspercentage 42% = € 8.064

Blijft over : € 1.300

Heffing schijf 3 (restant) : - € 1.300 x heffingspercentage 45% = € 585

Blijft over : € 0

Totaal loonheffing (=inkomensheffing) vóór heffingskorting = € 5.220 + € 8.064 + € 585 = € 13.869


REKENVOORBEELD

STAP 3: heffingskorting toepassen

Totaal heffingsbedragen over de schijven € 13.869

Relevante heffingskortingen - € 3.200 -

Te betalen inkomensheffing € 10.669

De marginale heffingsdruk voor deze economieleraar is:

Percentage van de hoogste belastingschijf waarin het belastbaar inkomen valt = 45% (aflezen)

De gemiddelde heffingsdruk voor deze economieleraar is:

te betalen inkomensheffing : brutoloon x 100[%] = € 10.669 : € 45.000 x 100 [%] = 23,7% (berekenen)

MARGINALE EN GEMIDDELDE HEFFINGSDRUK


rekenvoorbeeld berekening belastingvoordeel door hypotheekrenteaftrek [hypotheken afgesloten vóór 2013]


BELASTINGVOORDEEL DOOR HYPOTHEEKRENTEAFTREK [TOT 2013]

Jan heeft een bruto inkomen van 50.000. Hij heeft een 6% hypotheek van € 200.000

en verder geen aftrekposten of bijtellingen (eigen woning forfait laten we buiten

beschouwing). Zijn marginale belastingtarief (tarief van de hoogste schrijf van zijn

belastbaar inkomen) bedraagt 42%. (De aftrekpost hypotheekrente valt volledig in

deze schijf).

Gevraagd

1. Hoeveel bedraagt de bruto (jaarlijkse) rentelast van deze hypotheek voor Jan?

2. Hoeveel bedraagt het (jaarlijkse) belastingvoordeel van deze hypotheek voor Jan?

3. Hoeveel bedraagt de netto (jaarlijkse) rentelast van deze hypotheek voor Jan?


BELASTINGVOORDEEL DOOR HYPOTHEEKRENTEAFTREK [TOT 2013]

Uitwerking

1. Bruto rentelast = 8% van €200.000 = € 16.000

2. Belastingvoordeel = 42% x € 16.000 = € 6.720

3. Netto rentelast = (100% - 42%) x € 16.000 = € 9.280


BRUTO- EN NETTOHYPOTHEEKLASTEN

BRUTO HYPOTHEEKLAST

Hieronder verstaan we het totaal bedrag dat in een periode (bijv. maand, jaar) kwijt

bent aan aflossing, rente en overlijdensrisicopremie van je hypotheek, zonder het

belastingvoordeel door hypotheekrenteaftrek.

NETTO HYPOTHEEKLAST


bent aan aflossing, rente en overlijdensrisicopremie van je hypotheek, na aftrek van

het belastingvoordeel door hypotheekrenteaftrek.

BRUTO- OF NETTO HYPOTHEEKLAST IS DUS MEER DAN ALLEEN

BRUTO- OF NETTO RENTELAST!


BEPERKING HYPOTHEEKRENTEAFTREK HYPOTHEKEN VANAF 2013

Systeem van hypotheekrenteaftrek tot 2013, op basis van marginaal belastingtarief,

betekende: hoe hoger het inkomen en hoe hoger de hypotheek, hoe meer

belastingvoordeel. Hierover was vele jaren maatschappelijke discussie.

NIEUWE REGELGEVING

• Stap voor stap afbouw van maximaal % voordeel van 52% naar 38%

• Verwachting toekomst: afbouw naar 0% (geen belastingvoordeel meer)

• Per 2013: geen aftrek meer voor aflossingsvrije hypotheken


Berekenen belastbaar inkomen [5:49]

https://www.youtube.com/watch?v=dRUwcIyVEwg

EXTRA UITLEG

Berekening inkomensheffing met belastingschijven in box 1 [8:16]Let op: getallen niet meer geheel actueel – gaat om wijze van berekenen!https://www.youtube.com/watch?v=oPVIeZidJpM&t=403s


4. HYPOTHEKEN


4.0. REMINDER: DE HYPOTHECAIRE LENING

• Een hypothecaire lening (of hypotheek) is een langlopende lening (vaak 30 jaar)

met een onroerend goed als onderpand.

• Onroerende goederen zijn goederen die je niet kunt verplaatsen, zoals een huis, een

bedrijfspand, of grond.

• Onderpand geeft de geldverstrekker (bank) zekerheid: geldverstrekker mag

onroerend goed verkopen in geval de eigenaar de hypotheek niet meer kan betalen

(dit noemen we: recht van hypotheek)

• De notaris maakt een hypotheekakte op en zorgt dat het onroerende goed wordt

ingeschreven in het hypotheekregister en bij het kadaster.


4.0. BETROKKEN BIJ HET KOPEN VAN EEN WONING

1. Makelaar helpt bij aankoop of verkoop van een huis (courtage)

2. Taxateur bepaalt de waarde van de woning (wil geldgever weten).

3. Hypotheekadviseur tussenpersoon, geeft hypotheekadvies

4. Bank geldgever, is hypotheeknemer

5. Notaris maakt de notariële akte, eigendomsakte en hypotheekakte


4.0. REMINDER: HYPOTHEEKGEVER EN HYPOTHEEKNEMER

KOPER is de GELDNEMER [KREDIETNEMER] = HYPOTHEEKGEVER

BANK is de GELDGEVER [KREDIETGEVER] = HYPOTHEEKNEMER


4.0. AFLOSSING EN RENTE

• Een hypotheek is een vorm van lenen. Daarbij moet je aflossing en rente betalen.

• Aflossen is het terugbetalen van de lening (de schuld). Door aflossing wordt de

schuld kleiner.

• Naast aflossen moet je bij een lening ook rente (interest) betalen. Rente is de

kosten van de lening. Door het betalen van rente wordt de schuld NIET kleiner!

• Betaalde hypotheekrente mag je aftrekken van je bruto inkomen. Je betaald dan

over een lager bedrag inkomstenbelasting. Dit heet: belastingvoordeel of fiscaal

voordeel als gevolg van hypotheekrenteaftrek.


4.0. REMINDER: BRUTO- EN NETTO HYPOTHEEKLASTEN

BRUTO HYPOTHEEKLAST


bent aan aflossing en rente (+ overlijdensrisicopremie) van je hypotheek, zonder het

belastingvoordeel door hypotheekrenteaftrek.

NETTO HYPOTHEEKLAST


bent aan aflossing, rente en overlijdensrisicopremie van je hypotheek, na aftrek van

het belastingvoordeel door hypotheekrenteaftrek.


4.0. HYPOTHEEKVORMEN

LINEAIRE HYPOTHEEK

Je betaalt maandelijks vast bedrag aan aflossing, rente apart te berekenen over de

schuldrest. De totale (bruto) maandlast wordt steeds kleiner

ANNUÏTEITENHYPOTHEEK

Je betaalt maandelijks vast bedrag voor aflossing en rente samen (annuïteit). De totale

(bruto) maandlast blijft (bij ongewijzigde rente) steeds gelijk.

AFLOSSINGSVRIJE HYPOTHEEK

Je lost niet af, betaalt alleen rente. Bij einde looptijd moet je lening geheel

terugbetalen. Rente van een aflossingsvrije hypotheek is niet fiscaal aftrekbaar.


4.1. DE LINEARE HYPOTHEEK

Bij de lineaire hypotheek betaal je een vast bedrag aan aflossing + een steeds kleiner

wordend bedrag aan rente (over de resterende schuld). Hierdoor worden je totale

maandlasten (rente + aflossing) elke maand een stukje kleiner:

De rente is aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. Omdat de rente elke maand (of

jaar) kleiner wordt, wordt ook de belastingaftrek elke maand (of jaar) kleiner.

De totale netto maandlasten zijn in het begin hoog, maar worden steeds lager.


4.1. DE LINEARE HYPOTHEEK = AFLOSSING IN GELIJKE DELEN – RENTE APART

Bijeen lineaire hypotheek wordt het geleende bedrag zelf (de aflossing) in gelijke

delen terugbetaald. De te betalen rente wordt apart berekend over de restschuld:

Omdat na elke aflossing je schuld kleiner wordt, wordt het te betalen

(bruto)rentebedrag elke volgende periode kleiner

(het rentepercentage blijft hetzelfde).


4.2. DE ANNUÏTEITEN HYPOTHEEK

Bij de annuïteiten hypotheek betaal je een vast totaalbedrag voor aflossing + rente.

In het begin is je schuld hoog, dus ook het rentedeel van annuïteit. Na verloop van

tijd neemt de schuld af en bestaat een steeds groter deel van die annuïteit uit

aflossing (door de schuldafname wordt de rente immers een kleiner deel van het

totaal)

Rentedeel en belastingvoordeel worden ook hier steeds kleiner, maar NIET lineair!

De bruto maandlasten blijven (bij gelijkblijvende rente) steeds gelijk. Doordat het

rentedeel steeds kleiner wordt, daalt het belastingvoordeel in de loop der tijd.

Hierdoor stijgen de netto maandlasten in de loop der tijd.


4.2. DE ANNUÏTEITEN HYPOTHEEK = AFLOSSING & RENTE SAMEN 1 BEDRAG

In dit geval blijft het totale bedrag aan aflossing en rente steeds hetzelfde!

Door elke aflossing wordt het RENTEDEEL van de annuïteit steeds KLEINER.

Hierdoor wordt het AFLOSSINGSDEEL van de annuïteit steeds GROTER.


4.3. LINEAIRE VS ANNUÏTEITENHYPOTHEEK

LINEAIRE HYPOTHEEK ANNUÏTEITENHYPOTHEEK

Aflossing en rente apart Aflossing en rente samen in één bedrag(annuïteit)

Brutomaandlast (= aflossing + rente)wordt elke maand/jaar kleiner

Brutomaandlast (= aflossing + rente)blijft elke maand/jaar gelijk

Aflossingsdeel blijft elke maand gelijk Aflossingsdeel wordt steeds groter

Rentedeel wordt steeds kleiner Rentedeel wordt steeds kleiner

Minder rente over totale looptijd Meer rente over totale looptijd

Bruto hypotheeklast in begin hoog,deze wordt steeds kleiner Bruto hypotheeklast hele looptijd gelijk

Netto hypotheeklast daaltgedurende de looptijd

Netto hypotheeklast stijgtgedurende de looptijd


4.3. DE LINEARE HYPOTHEEK REKENVOORBEELD


4.3. DE ANNUÏTEITEN HYPOTHEEK REKENVOORBEELD


4.3. KIEZEN: LINEAIRE HYPOTHEEK OF ANNUÏTEITENHYPOTHEEK?

Keuze is volledig afhankelijk van persoonlijke situatie en voorkeuren!

• Tweeverdieners met een goede opleiding (en salaris) kunnen de hoge beginlasten

van een lineaire hypotheek betalen. De hypotheeklasten worden elke maand

minder, waardoor zij later meer te besteden hebben of bijv. minder kunnen gaan

werken. Bijvoorbeeld wanneer ze later kinderen willen.

• Wie de hoge beginlasten van een lineaire hypotheek niet kan of wil dragen, kan

kiezen voor een annuïteitenhypotheek. De nettolasten stijgen in de loop der tijd.

Daartegenover staat dat je meestal ook meer gaat verdienen naarmate je ouder

wordt (en meer ervaring hebt).


4.4. AFLOSSINGSPLAN MAKEN BIJ EEN ANNUÏTEITENHYPOTHEEK

VOORBEELD:

Jan sluit op 1 januari een annuïteitenlening af van € 8.000,-- met een rente van 8%. De

looptijd van de lening is drie jaar. De aflossing en de rente betaalt Jan af met een

annuïteit van € 3.104,27 per jaar.

GEVRAAGD:

Bereken voor elk van de drie jaren van de looptijd het aflossingsdeel en het rentedeel

van de annuïteit.

UITWERKING

Voor de uitwerking van dit soort opgaven maak je een AFLOSSINGSTABEL:


In het eerste jaar heeft Jan € 8.000 geleend. Daarvoor betaalt hij 8% rente, dit is € 640. De

annuïteit is € 3.104,27, dus het bedrag dat wordt gebruikt voor aflossing is € 3.104,27 - € 640 =

€ 2.464,27. Restschuld aan einde van jaar 1 = beginschuld van jaar 2 is dan € 8.000 - € 2.464,27

= € 5.535,73.

In jaar 2 is de rente 8% van € 5.535,73 = € 442,86. Annuïteit blijft € 3.104,27, dus aflossing jaar 2

is € 3.104,27 - € 442,86 = € 2.661,41. Restschuld aan einde van jaar 2 = beginschuld van jaar 3

is dan € 5.535,73 - € 2.661,41 = € 2.874,32.

€ 442,86 € 2.661,41 € 2.874,32

€ 2.874,32

AFLOSSINGSTABEL


In jaar 3 is de rente 8% van € 2.874,32 = € 229,95. Annuïteit blijft € 3.104,27, dus aflossing jaar 3

is € 3.104,27 - € 229,95 = € 2.874,32 . Restschuld aan einde van jaar 3 = is dan

€ 2.874,32 - € 2.874,32 = € 0.

ALS JE AAN HET EINDE VAN HET LAATSTE JAAR NIET OP € 0 SCHULD UITKOMT HEB JE EEN

REKENFOUT IN JE AFLOSSINGSTABEL ZITTEN!!! (afrondingsverschil van 1 cent mogelijk)

€ 442,86 € 2.661,41 € 2.874,32

€ 2.874,32 € 229,95 € 2.874,32 € 0

AFLOSSINGSTABEL


Juf Janssen: Aflossingsplan maken [9:20]

https://www.youtube.com/watch?v=H-qMzgZfzB0

EXTRA UITLEG

Economie acadamy: hypotheken [11:20] – bekijken tot 8:38 min.

https://www.youtube.com/watch?v=aObUNsdgHp8


5. SPAREN


5.0. SPAREN

SPAREN is het niet uitgeven van een deel van je inkomen. Wanneer je spaart bij een

bank krijg je RENTE als vergoeding omdat jij je geld tijdelijk niet kunt gebruiken. De

bank kan dit geld gebruiken om uit te lenen aan mensen of bedrijven die tijdelijk geld

nodig hebben. Een ander woord voor rente is INTEREST.

ANDERE VOORDELEN van sparen bij een bank i.p.v. thuis in spaarpot zijn:

• Veiligheid (diefstal thuis = geld weg, diefstal bij bank niet)

• Minder snel neiging om het geld uit te geven

RENTE wordt aangegeven met een percentage. Wanneer er niets anders wordt

vermeld gaat dit percentage over een heel jaar.


5.0. SPAREN

SPAREN OP DE BANK IS VEILIG

Bij sparen op via een bank loop je nauwelijks risico’s. Dit komt doordat de Nederlandse

Staat per bank (met een Nederlandse bankvergunning) voor maximaal € 100.000 aan

particuliere spaartegoeden garant staat. Dit heet het depositogarantiestelsel.

Dit betekent dat zelfs wanneer een bank failliet zou gaan je van de overheid alsnog je

spaargeld (tot € 100.000 per bank) terug krijgt.

Wat zou je kunnen doen als € 130.000 spaargeld zou hebben en zo weinig mogelijk

risico wil lopen dat je geld kwijt raakt wanneer een bank in financiële problemen komt?


5.0. SPAREN

SPAARMOTIEVEN [REDENEN OM TE SPAREN]

• Voor een bepaald doel

• Voor de rente (bron van inkomen)

• Uit voorzorg (voor later, of als buffer voor onverwachte uitgaven)

VRIJWILLIG EN VERPLICHT SPAREN

De meeste spaarvormen zijn vrijwillig: je bepaalt zelf of je spaart, hoeveel en bij welke

bank of instellingen. Soms moet je verplicht sparen. Bijvoorbeeld voor je pensioen. Je

werkgever houdt dan een deel van je salaris in (sparen dus) dat in je pensioenpot voor

later wordt gestopt.


5.0. ENKELVOUDIGE RENTE OF SAMENGESTELDE RENTE?

Bij een gewone spaarrekening kun je op elk moment geld opnemen of bijstorten. Aan

het einde van elk jaar wordt de rente op de rekening bijgeschreven. Het volgend jaar

krijg je dan rente over het oorspronkelijke spaarbedrag én over de rente van het jaar

ervoor. Dit noemen we rente over rente of samengestelde interest.

Bij een spaardeposito zet je een bepaald bedrag voor langere tijd ‘vast’ – bijvoorbeeld

1 jaar, 2 jaar , 5 jaar of 10 jaar. Je mag tussentijds geen geld opnemen (tenzij je een

boete betaalt). Bij een spaardeposito wordt de rente NIET bijgeschreven op de

spaarrekening, maar aan het einde van elk jaar naar je betaalrekening overgemaakt.

Dit noemen we enkelvoudige rente of interest.


5.1. en 5.2. eindwaarde en contante waarde


5.1. EINDWAARDE BEREKENEN BIJ SAMENGESTELDE INTEREST

Het berekenen van een eindwaarde bij samengestelde interest voor 1 of 2 jaren is niet

zoveel werk. Tijdrovender wordt dit als je het eindbedrag moet uitrekenen na 5, 10 of

misschien wel 25 jaar!

Gelukkig krijgen we in zo’n geval hulp van het vak wiskunde. In de tijdlijn kun je zien

dat bij gelijkblijvende rente het eindbedrag (inleg+rente) elk jaar met 5% toeneemt:



ofwel:

Eindwaarde = Beginwaarde x (1+r)^n =r = rentefactor = [rentepercentage : 100]

n = aantal perioden

} Een periode kan een maand, een kwartaal, een halfjaar of een jaar zijn!

VOORBEELD

Bereken de eindwaarde over 4 jaar van een bedrag van € 2000 tegen 1%

samengestelde interest per maand.



GEVRAAGD

Bereken de eindwaarde over 4 jaar van een bedrag van € 2.000 tegen 1%

samengestelde interest per maand.

UITWERKING

Ø Eindwaarde = Beginwaarde x (1+r)^n

Ø Eindwaarde = € 2.000 x (1,01)^48 [rente is per maand, dus n = 4 x 12 = 48!]

Ø Eindwaarde = € 3.224,45

STEL: zelfde vraag interest is niet 1% per maand maar 1% per jaar. Eindwaarde?

n is in dit geval 4 perioden, dus eindwaarde = € 2.000 x (1,01)^4 = € 2.081,21

TIP: teken voor bepalen van het aantal perioden altijd een tijdlijn!


5.2. CONTANTE WAARDE BEREKENEN BIJ SAMENGESTELDE INTEREST

Voor het berekenen van een eindwaarde bij samengestelde interest ga je uit van de

beginwaarde. Omgekeerd kun je ook het beginbedrag uitrekenen wanneer je uitgaat

van een bepaalde eindwaarde in de toekomst (bij een bepaald rentepercentage).

De beginwaarde behorende bij een gegeven eindbedrag in de toekomst noemen we

contante waarde. Formule voor berekening van de contante waarde:

Contante waarde (beginwaarde) = Eindwaarde : (1+r)^n =r = rentefactor = [rentepercentage : 100]

n = aantal perioden


5.2. CONTANTE WAARDE BEREKENEN BIJ SAMENGESTELDE INTEREST

VOORBEELD

Over 5 jaar wil ik een € 20.000 op mijn spaarrekening hebben.

GEVRAAGD

Welk bedrag moet ik NU op de bank zetten als ik daar 3% samengestelde rente per

jaar over krijg? M.a.w.: bereken de beginwaarde ofwel de contante waarde.

UITWERKING

Ø Contante waarde = Eindwaarde : (1+r)^n

Ø Contante waarde = € 20.000 : (1,03)^5

Ø Contante waarde = € 17.252,18

Let op juiste afronding: bedragen op 2 decimalen (indien niet anders aangegeven)


5.2. REKENEN MET RENTE

REKENEN MET RENTE: VOORKOM ‘DURE’ TELFOUTEN

TEKEN ALTIJD EEN TIJDLIJN!


5.3. verplicht sparen voor je pensioen


5.3. WIE BETAALT HET INKOMEN VAN GEPENSIONEERDEN?

In Nederland krijgt iedereen vanaf het bereiken van je pensioenleeftijd een AOW-

uitkering van de overheid. De AOW (Algemene Ouderdoms Wet) is een sociale

verzekering.

De werkenden van nu betalen (door inhouding van premies op hun brutoloon) de

AOW-uitkeringen van de huidige gepensioneerden. Dit noemen we het omslagstelsel.


5.3. VERPLICHT SPAREN BIJ EEN PENSIOENFONDS

In de meeste bedrijfstakken is in de CAO (Collectieve Arbeids Overeenkomst) een

aanvullende pensioenregeling opgenomen.

Aanvullend pensioen (vaak ook ‘bedrijfspensioen’ genoemd) is een extra uitkering

bovenop de AOW waar je tijdens je werkzame leven zelf voor hebt gespaard.

Wanneer je werkt in een bedrijfstak waarin een aanvullende pensioenregeling in de

CAO is opgenomen, is deelname hieraan verplicht!

De spaarpot voor je aanvullend pensioen wordt gevuld door

pensioenpremies die worden ingehouden op het brutoloon.

Ook de werkgever draagt een stukje bij.


5.3. OPBOUW BRUTOLOON, NETTOLOON EN TOTALE LOONKOSTEN


Voorbeeld:

Brutoloon € 3.000

- Werknemersaandeel loonheffing € 600 -

- Werknemersaandeel pensioenpremie € 150 -

Nettoloon (dat werknemer ontvangt op bankrekening) € 2.250

5.3. BEREKENING VAN BRUTOLOON NAAR NETTOLOON

Deelname aan het pensioenfonds is voor werknemers verplicht!


Voorbeeld:

Brutoloon (= inclusief werknemersaandeel loonheffing + pensioenpremie) € 3.000

+ Werkgeversaandeel loonheffing € 150 +

+ Werkgeversaandeel pensioenpremie € 100 +

Totale loonkosten € 3.250

Loonheffing is:

loonbelasting + premies sociale verzekeringen

5.3. TOTALE LOONKOSTEN VOOR EEN WERKGEVER



Opbouw van de spaarpot voor aanvullend pensioen van een werknemer:

• Werknemersdeel: inhouding premie op brutoloon van de werknemer

• Werkgeversdeel: bijdrage van de werkgever in de pensioenpremie

De door werknemers en werkgever ingelegde premies komen in een ‘pot’. Het geld in

deze pot wordt belegt door het pensioenfonds. Vanaf hun pensioenleeftijd ontvangen

deelnemers uit deze pot hun aanvullende pensioenuitkering. (kapitaaldekkingsstel).



VOORDELEN VAN EEN BEDRIJFSPENSIOEN

Ø Werkgever betaalt mee aan de premie en zo aan een hoger pensioen

Ø Over betaalde pensioenpremie betaal je geen loonbelasting

Ø Naast AOW heb je later ook nog aanvullend pensioeninkomen

Ø Premie wordt berekend op basis van gemiddelde leeftijd. Wordt je ouder

dan de gemiddelde leeftijd, dan blijf je toch pensioen ontvangen.



NADELEN VAN EEN BEDRIJFSPENSIOEN

Ø De premie is een behoorlijk deel van je loon dat je nu niet kunt uitgeven.

Ø Je bent niet vrij in het kiezen van een pensioenfonds: het is verplicht!

Ø De hoogte van je latere uitkering is niet zeker, maar afhankelijk van het

rendement dat het pensioenfonds behaalt met de beleggingen.

Ø Pensioenuitkeringen worden vaak niet geïndexeerd (d.w.z. dat ze niet

gelijk omhoog gaan met de inflatie).


5.3. DEKKINGSGRAAD VAN EEN PENSIOENFONDS

Dekkingsgraad is mate waarin een pensioenfonds aan haar uitkeringsverplichtingen

kan voldoen:

x 100%bezittingen (waarde van de beleggingen)

contante waarde van de uitkeringsverplichtingen

De uitkomst van een dekkingsgraad is dus altijd een percentage!

Een dekkingsgraad van minder dan 100% betekent dat het pensioenfonds

Niet aan haar uikeringsverplichtingen kan voldoen!

Wanneer de waarde van beleggingen daalt (bijvoorbeeld door een crisis), daalt ook

de dekkingsgraad. De overheid eist van pensioenfondsen een minimale

dekkingsgraad van 105%.



Mogelijke maatregelen bij een te lage dekkingsgraad:

Ø Minder of niet indexeren van lopende pensioenen

Ø Verhogen van de pensioenpremies

Ø Verlagen van de uitkeringen (korten)

Ø Verhogen van de beleggingsresultaten (moeilijk, risicovol!)

Risicospreiding

Om het risico van beleggingen te spreiden beleggen pensioenfondsen in een

beleggingsmix van aandelen, obligaties en onroerend goed.


VOORBEELD

Pensioenfonds Zorg en Welzijn heeft op 31 december een totaal vermogen (waarde

van de beleggingen) van € 20,6 miljard. De contante waarde van alle

pensioenverplichtingen op dat moment bedragen € 19,8 miljard.

GEVRAAGD

a. Bereken de dekkingsgraad van Pensioenfonds Zorg en Welzijn op 31 december

b. Pensioenfonds Zorg en Welzijn op 31 december aan haar verplichtingen voldoen?

c. Voldoet Pensioenfonds Zorg en Welzijn op 31 december aan de overheidsnorm?



UITWERKING

a. (€ 20,6 miljard : € 19,8 miljard) x 100% = 104%

b. Ja, want de dekkingsgraad is hoger dan 100%

c. Nee, want de vereiste dekkingsgraad is minimaal 105%



5.4. vrijwillig sparen


5.4. VRIJWILLIG SPAREN

SPAARMOTIEVEN [REDENEN OM TE VRIJWILLIG TE SPAREN]

• Voor een bepaald doel

• Voor de rente (bron van inkomen)

• Uit voorzorg (voor later, of als buffer voor onverwachte uitgaven)

SPAREN OF BELEGGEN?

Momenteel is de spaarrente erg laag, waardoor meer mensen gaan beleggen in plaats

van sparen. Aan beleggen zit echter meer risico.

DEPOSITO GARANTIE STELSEL

Bij sparen is er weinig risico omdat de overheid tot € 100.000 per bank garandeert dat

je je spaargeld terugkrijgt, ook wanneer je bank in financiële problemen komt.


5.4. VORMEN VAN VRIJWILLIG SPAREN

GEWONE SPAARREKENINGdirect opneembaar

SPAARDEPOSITOgeld staat voor bepaalde periode vast

Meestal samengestelde interest(rente wordt toegevoegd aan spaarsaldo)

Meestal enkelvoudige interest(spaarsaldo blijft gelijk, rente naar betaalrek.)

variabel rentepercentage vaste rentepercentage

je kunt op elk moment bijstorten of opnemen éénmalige (minimale) inleg,je kunt NIET bijstorten of opnemen

relatief lage rente relatief hoge rente

Beide vormen vallen onder depositogarantiestelsel van de overheid:tot € 100.000 per bank gegarandeerd*

* Daarom verdelen vermogende spaarders hun spaargeld over meerdere banken.


5.4. SPAREN EN INFLATIE

Als je spaart moet je rekening houden met inflatie (stijging van de prijzen): wanneer de

prijzen in procenten harder stijgen dan het rentepercentage op je spaarrekening gaat

de koopkracht van je spaargeld achteruit.

VOORBEELD

Ik heb € 11.400 gespaard voor een nieuwe auto. De rente op de spaarrekening is 2%. Ik

verwacht een inflatie van 3%. Kan ik met hetzelfde spaargeld de auto volgend jaar nog

kopen?

NIEUWPRIJS NU:€ 11.400

NIEUWPRIJS VOLGEND JAAR:€ ?


5.4. SPAREN EN INFLATIE

UITWERKING

Inflatie 3% betekent dat de auto volgend jaar kost: € 11.400 x 103% = € 11.742

Het zelfde spaarbedrag + rente volgend jaar is € 11.400 x 102% = € 11.628

Bij 3% inflatie kan ik volgend jaar de auto dus niet meer kopen

(Dus kan ik in dit geval de auto beter nu kopen).

NIEUWPRIJS NU:€ 11.400

NIEUWPRIJS VOLGEND JAAR:€ ?


5.4. SPAREN EN BELASTING

Als je spaart moet je ook rekening houden met vermogensrendementheffing

(belasting op de opbrengst van vermogen).

Onder vermogen verstaat de fiscus (Belastingdienst):

Ø Geld op je spaarrekening (en van je evt. partner en/of minderjarige kinderen)

Ø Aandelen of obligaties

Ø Eventueel contant geld

Al deze vormen van vermogen geef je op bij je belastingaangifte. Tot een bepaald

bedrag aan vermogen (€ 30.846 p.p. in 2020) hoef je geen belasting te betalen. Over

alles daarboven gaat de fiscus uit van een fictief rendement (fictief = denkbeeldig) dat

je verdient aan je vermogen. Hierover betaal je dan bijvoorbeeld 30% belasting.



VOORBEELD

Het belastingtarief voor rendement op vermogen bedraagt 30%. Voor een bepaald jaar

heeft de Belastingdienst voor het bepalen van de vermogensrendementsheffing de

volgende fictieve rendementen bepaald:

GEVRAAGD

Bereken de te betalen vermogensrendementsheffing bij een vermogen van € 150.000

SCHIJF Totaal vermogen Fictief rendement

1 Tot € 30.000 vrijstelling

2 Van € 30.001 tot € 75.000 2,9%

3 Van € 75.001 tot € 300.000 4,0%

4 Vanaf € 300.001 5,5%



SCHIJF Totaal vermogen Fictief rendement

1 Tot € 30.000 vrijstelling

2 Van € 30.001 tot € 75.000 2,9%

3 Van € 75.001 tot € 300.000 4,0%

4 Vanaf € 300.001 5,5%

UITWERKING

Vermogen van € 150.000 valt in schijf 3. Berekening van het fictief rendement:

Ø Schijf 1: vrijstelling, geen heffing

Ø Schijf 2: 2,9% over (€ 75.000 - € 30.001) = € 1.305

Ø Schijf 2: 4,0% over (€ 150.000 - € 75.001) = € 3.000

Ø TOTAAL FICTIEF RENDEMENT = € 1.305 + € 3.000 = € 4.305

Ø HIEROVER MOET 30% HEFFING WORDEN BETAALD: 30% van € 4.305 = € 1.291


5.4. VRIJWILLIG (INDIVIDUEEL) SPAREN VOOR EEN PENSIOEN

Dit doen ondernemers, zzp-ers of mensen die iets extra’s willen op hun oude dag.

Hiervoor bestaan verschillende mogelijkheden:

LIJFRENTE

Hierbij betaal je maandelijks of eenmalig een premie aan een verzekeraar. Deze belegt

het geld voor je. Als je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt krijg je maandelijks

levenslang, óf gedurende een vooraf bepaalde periode een uitkering.

SPAARREKENING OF DEPOSITOREKENING

Zoals uitgelegd in vorige dia’s

BELEGGEN

In huizen, goud, obligaties, aandelen, antiek, klassieke auto’s etc.


5.5. INDIVIDUEEL VS COLLECTIEF PENSIOEN

In de vorige dia wordt een aantal mogelijkheden van vrijwillig pensioensparen

besproken. In dit geval spaart iedere deelnemer volledig voor zijn of haar eigen

pensioen. Dit noemen we een individueel pensioenstelsel.

Bij een verplichte pensioenregeling voor werknemers bij een pensioenfonds worden

alle ingelegde premies samen in één pot gestopt en belegd. Hieruit worden alle

uitkeringen betaald (naar rato van inleg o.b.v. inkomen). De uitkering is levenslang,

ongeacht hoe oud je wordt. Het risico van vroegtijdig overlijden of juist oud worden

wordt dus verdeeld over alle deelnemers. Dit noemen we een collectief

pensioenstelsel.


5.5. VRIJWILLIG SPAREN VS VERPLICHT SPAREN

INDIVIDUEEL PENSIOEN(toekomst?)* COLLECTIEF PENSIOEN

Deelnemers betalen premie voor zichzelf: Deelnemers betalen premie ook voor anderen:

Bij overlijden gaat resterend opgebouwd vermogen naar erfgenamen

Bij overlijden gaat resterend opgebouwd vermogen naar deelnemers die langer leven

Uitvoeringskosten gemiddeld hoger Uitvoeringskosten gemiddeld lager

Langleven risico is NIET verzekerd Langleven risico is WEL verzekerd

* Onze maatschappij dwingt steeds meer mensen om ZZP-er te werken in plaats van in

loondienst. Hierdoor zullen steeds meer mensen een individueel voor hun pensioen (moeten)

gaan sparen.


Juf Janssen: samengestelde interest en eindwaarde 1 [12:55]

https://www.youtube.com/watch?v=UO9C_ToJjKc

EXTRA UITLEG

Juf Janssen: samengestelde interest en contante waarde 1 [05:29]

https://www.youtube.com/watch?v=MdkIO23qSkA


6. BELEGGEN


6.0. BELEGGEN

BELEGGEN is het investeren van geld in iets waarmee je denkt ergens in de toekomst

geld te kunnen verdienen doordat hetgeen waar je in hebt geïnvesteerd meer waard is

geworden. Beleggen wordt populairder bij lage spaarrentes.

Winst die je hebt gemaakt door te beleggen noemen we rendement (meestal

uitgedrukt als percentage van je geïnvesteerd bedrag).

Beleggen is een alternatief voor sparen. Het rendement op beleggingen is meestal

hoger dan wat wat als rente verdient met sparen.

Met beleggen loop je echter risico: je kunt je geïnvesteerde geld geheel of gedeeltelijk

kwijtraken!


6.0. BELEGGEN

Beleggen kun je eigenlijk in alles waarvan je denkt dat het je op een moment in de

toekomst meer oplevert dan dat je er nu voor moet betalen. Bijvoorbeeld:

kunst antiek oldtimers

goud vastgoed op de effectenbeurs


6.0. BELEGGEN

Het doorlopende spel van vraag en aanbod zorgt ervoor dat de waarde van

beleggingen steeds op en neer gaan (fluctueren). Alleen op de lange termijn zie je

meestal een stijging.

Voorbeeld: ontwikkeling van de goudprijs over 5 jaren


6.0. BELEGGEN

• Brengt aan- en verkoopkosten met zich mee

• Rendement maak je meestal pas op langere termijn

• Vooral korte termijn beleggingen kennen vaak zeer hoge risico’s

Beleggen doe je daarom alleen met geld dat je niet op korte termijn nodig hebt en

waarvan je het risico kunt lopen dat je je inleg kwijt raakt.


Effecten zijn waardepapieren die door banken en beurshandelaren (brokers) worden

verhandeld op de effectenbeurs. Zelf kun je op de effectenbeurs niet handelen. De

belangrijkste twee soorten effecten zijn:

AANDELEN

Dit is een bewijs van mede-eigendom van een bedrijf. Als vergoeding voor je

investering ontvang je dividend [deel van de winst]. Daarnaast heb je stemrecht in de

Algemene Vergadering van Aandeelhouders [AVA].

OBLIGATIES

Een obligatie is een schuldbewijs in de vorm van een deel van een lening aan een

bedrijf. Als vergoeding voor het lenen van geld krijg je rente. Aan het einde van de

looptijd krijg je je ingelegde geld terug (behalve bij faillissement – inleg kwijt).

BELEGGEN OP DE EFFECTENBEURS


Wanneer je aandelen koopt ben je dus voor een stukje mede-eigenaar van een N.V.

(Naamloze Vennootschap). Door te beleggen in aandelen kun je op twee manieren

rendement (winst) maken:

• Winstuitkering aan de aandeelhouders (dividend)

• Winst door handel in aandelen na koersstijging (waarde van het aandeel stijgt)

BELEGGEN IN AANDELEN:

Voordeel: hoge rendementen mogelijk

Nadeel: hoger risico (lagere koers, winst valt tegen, bij faillissement geld kwijt)

Nadeel: dividend (vergoeding) is afhankelijk van de winst, kan elk jaar anders zijn

BELEGGEN IN AANDELEN


De nominale waarde is de waarde

waarvoor het aandeel oorspronkelijk is

uitgegeven. Vroeger werden papieren

aandelen uitgegeven. Hierop stond de

nominale waarde gedrukt.

Deze is meestal anders dan de prijs

waarvoor een aandeel op een bepaald

moment wordt verhandeld . Dit noemen

we de koerswaarde. Deze stijgt bij

positieve verwachtingen van omzet en

winst.

NOMINALE WAARDE EN KOERSWAARDE VAN AANDELEN


BEURSGENOTEERDE ONDERNEMINGEN: VOORBEELDEN

Van beursgenoteerde ondernemingen waarvan je aandelen kunt kopen.


Aandelenkoersen fluctueren (stijgen en dalen) doorlopend. De kunst van handel in

aandelen is op het juiste moment kopen (tegen lage prijs) en weer verkopen (tegen

hogere prijs).

De prijs die je voor een aandeel moet betalen noemen we koers. De koers van een

aandeel stijgt als er meer vraag dan aanbod is. Meer of minder vraag ontstaat als:

• Grote winst of omzet wordt verwacht

• Een nieuwe directeur wordt benoemd

• Hoge dividenduitkeringen plaatsvinden

• Gestaakt wordt bij een bedrijf

• Een bedrijf negatief in het nieuws komt door een schandaal

• Onverwachte externe omstandigheden, bijvoorbeeld oorlogssituatie of COVID19

STIJGING EN DALING VAN AANDELENKOERSEN


EXTERNE INVLOEDEN OP AANDELENKOERSEN

voorbeeld: impact COVID19 op de aandelenkoers van een luchtvaartmaatschappij


voorbeeld: Pharming Group publiceert veelbelovende test met COVID19 medicijn

EXTERNE INVLOEDEN OP AANDELENKOERSEN


Een obligatie is een langlopende lening van een bedrijf of van de overheid met een

vaste looptijd en een vast rentepercentage. De totale lening wordt opgesplitst in

stukjes: obligaties. Ook deze kunnen op twee manieren rendement opleveren:

• Vaste jaarlijkse vergoeding aan de investeerder (rente)

• Winst door handel in bestaande obligaties na daling van marktrente (waarde van

bestaande obligaties stijgt doordat nieuwe obligaties minder rente opleveren)

BELEGGEN IN OBLIGATIES:

Voordeel: laag risico, vaste rentevergoeding

Voordeel: einde looptijd: terugbetaling lening

Nadeel: lager rendement t.o.v. aandelen

BELEGGEN IN OBLIGATIES


• Een obligatie is dus eigenlijk een deel van een lening. Deze wordt aan het einde

van de looptijd afgelost. Dit betekent dat de houder op dat moment de nominale

waarde van de obligatie terug krijgt.

• Net als aandelen hebben obligaties een nominale waarde en een koerswaarde.

• De nominale waarde is de oorspronkelijke uitgifteprijs van de obligatie.

• De koerswaarde is de prijs waarvoor een obligatie wordt verhandeld op de beurs.

• De koerswaarde van een obligatie wordt uitgedrukt in procenten van de nominale

waarde, bijvoorbeeld 100%, 98% of 104%.



De beurskoers van een obligatie wordt uitgedrukt in procenten van de nominale

waarde, bijvoorbeeld 100%, 98% of 104%.

De beurskoers is afhankelijk van:

• De marktrente (de actuele leenrente bij banken)

• De inflatie (waardedaling van geld door algehele prijsstijgingen)

• De resterende looptijd

• Betrouwbaarheid van uitgever van de obligatie (het bedrijf dat geld leent).

De beurswaarde (prijs van een obligatie op de beurs in €) bereken je als volgt:

Beurswaarde = nominale waarde x beurskoers

Bijv. € 1.000 x 98% = € 980



• De marktrente is de actuele rente bij banken.

• De couponrente van een obligatie is het rentepercentage dat is bij uitgifte van een

obligatie is bepaald voor de hele looptijd (bijvoorbeeld 20 jaar).

Voorbeeld:

Je koopt een obligatie van nominaal € 1.000, met een couponrente van 5% en een

looptijd van 20 jaar:

Je krijgt gedurende de looptijd (20 jaar) elk jaar € 50 (5% van € 1.000) aan rente

uitgekeerd. Aan het einde van de looptijd ontvang je het oorspronkelijk uitgeleende

bedrag van € 1.000 terug.

MARKTRENTE EN COUPONRENTE


Obligaties worden dus op een bepaald moment uitgegeven tegen een bepaalde rente,

de couponrente. Deze blijft de hele looptijd hetzelfde en wordt gedurende de hele

looptijd jaarlijks uitgekeerd aan de obligatiehouder.

De marktrente fluctueert (varieert) tijdens de looptijd doorlopend. Op het moment

dat de marktrente bij banken hoger wordt dan de couponrente van de obligatie, is

het voor investeerders interessanter om geld te investeren in nieuwe leningen dan in

bestaande obligaties met een lagere couponrente (vergoeding).

Op dat moment daalt de vraag van de bestaande obligaties, en dus ook de de

koerswaarde (= handelswaarde op de beurs). Bijvoorbeeld tot 95% van de nominale

waarde. (Omgekeerd: daalt de marktrente tot onder de couponrente, dan is de rente

op de obligatie weer interessanter en stijgt de koerswaarde van de obligatie)

INVLOED VAN MARKTRENTE OP DE KOERSWAARDE VAN EEN OBLIGATIE


Samengevat:

Bij uitgifte van een obligatie is couponrente gelijk aan de dan geldende marktrente:

Couponrente = marktrente koerswaarde is precies 100% dit noemen we à pari

Marktrente STIJGT gedurende looptijd van de obligatie:

Couponrente < marktrente koerswaarde is lager dan 100% = beneden pari

Marktrente DAALT gedurende looptijd van de obligatie tot BENEDEN COUPONWAARDE:

Couponrente > marktrente koerswaarde is hoger dan 100% = boven pari

KOERSWAARDE A PARI, BOVEN PARI EN BENEDEN PARI


VOORBEELDEN

Is de marktrente 6% en de couponrente van een obligatie 4%, dan zal de beurskoers

van de obligatie ONDER PARI liggen. Als compensatie voor het negatieve renteverschil

kun je de obligatie voor een lagere prijs kopen dan de nominale waarde die je er bij

aflossing voor terug krijgt.

Is de marktrente 2% en de couponrente van een obligatie 4%, dan zal de beurskoers

van de obligatie BOVEN PARI liggen. Als compensatie voor het positieve renteverschil

moet je de obligatie voor een hogere prijs kopen dan de nominale waarde die je er bij

aflossing voor terug krijgt.

KOERSWAARDE A PARI, BOVEN PARI EN BENEDEN PARI


Aflossing (terugbetaling) van obligaties kan op twee manieren gebeuren:

AFLOSSING VAN ALLE OBLIGATIES AAN HET EINDE VAN DE LOOPTIJD

Zoals eerder besproken

TUSSENTIJDSE AFLOSSING VAN EEN DEEL VAN DE OBLIGATIES DOOR LOTING

In dit geval worden de obligaties tussen uitgiftedatum en looptijd in een antal delen

afgelost. Welke obligaties eerder worden terugbetaald wordt bepaald door loting.

Afhankelijk van de beurskoers op dat moment kan eerder aflossen voordelig of nadelig

zijn voor de obligatiehouder. Aflossing vindt namelijk altijd plaats door terugbetaling

van de nominale waarde (de waarde bij uitgifte).

AFLOSSING VAN OBLIGATIES


BELANGRIJKSTE VERSCHILLEN AANDEEL EN OBLIGATIE

AANDEEL OBLIGATIE

Eigendomsbewijs SchuldbewijsDividend uit de winst Vaste rentevergoeding

Hoger risico: kans op geen dividend bij tegenvallende winst

Lager risico: Rente wordt ook bij tegenvallende winst uitgekeerd

Geen terugbetaling(je kunt wel je aandeel verkopen)

Terugbetaling geleend bedrag aan einde looptijd.

Beurskoersen kunnen sterk schommelen Beurskoersen schommelen niet veel


De effectenbeurs is de plaats waar vraag en aanbod van effecten (aandelen,

obligaties, opties etc.) bij elkaar komen en de prijs tot stand komt.

Is de vraag > aanbod dan stijgt de prijsIs de vraag < aanbod dan daalt de prijs.

De belangrijkste beursindex in Nederland is de AEX (Amsterdam Exhange indeX).

De AEX geeft een beeld van de ontwikkeling van de beurskoersen van de 25

aandelenfondsen met de grootste beurswaarde op de Amsterdamse Effectenbeurs.

DE EFFECTENBEURS


Succesvol zelf beleggen betekent dat je enorm veel tijd moet steken in het volgen van

koersen, winstverwachtingen en marktontwikkelingen van bedrijven waarin je belegt.

Een alternatief voor zelf beleggen is om dit te laten doen door een beleggingsfonds.

Een beleggingsfonds is een onderneming die het geld van een groot aantal beleggers

verzamelt en belegt in een mix van aandelen, obligaties en onroerend goed.

Door de spreiding van het vermogen over deze mix kunnen ups en downs in de

beurskoersen van individuele bedrijven (bijv. KLM, ASML, Heineken, Randstad etc.)

beter worden opgevangen. Je bent dan niet afhankelijk van de resultaten van één

bedrijf (risicospreiding)

BELEGGEN IN EEN BELEGGINGSFONDS


Een beleggingsfonds heeft deskundige beleggers in dienst die de inleg van alle

deelnemers beleggen in een meerdere mixen (fondsen) van aandelen, obligaties,

vastgoed en andere beleggingen, elk met een mate van risico.

Door het aanbieden van verschillende fondsen met verschillende risico’s kunnen

deelnemers een fonds kiezen dat het beste past bij hun risicoprofiel:

Defensief (risicomijdend) beleggen maar niet teveel risico > laag rendement

Neutraal beleggen met iets meer risico > meer rendement

Offensief (risico zoekend) beleggen met veel risico > hoog rendement



Bij deelname in een beleggingsfonds betaal je twee soorten kosten:

• Aan- en verkoopkosten

• Beheers- en administratie kosten

Deze kosten maken je uiteindelijke rendement natuurlijk kleiner!



Om consumenten inzicht te geven in het risico van diverse beleggingen, heeft de

Autoriteit Financiële Markten (= toezichtorgaan van de overheid op financiële

instellingen) een risicometer bedacht.

Financiële instellingen zijn verplicht om deze te gebruiken om aan consumenten het

risico van hun beleggingsproducten te laten zien:

AFM RISICOMETER


De Belastingdienst rekent de waarde van beleggingen tot je vermogen.

Wanneer je vermogen (= waarde van al je bezittingen – je schulden) hoger is dan een

bepaald bedrag (vrijstelling), moet je vermogensbelasting betalen over het

rendement (de winst) op je vermogen.

Voor groene beleggingen geldt een extra vrijstelling. Groene beleggingen zijn

investeringen in duurzame energie, natuurprojecten en biologische landbouw

waarvoor de overheid een zogenoemde groenverklaring heeft afgegeven.

SPAREN, BELEGGEN EN INKOMSTENBELASTING


EXTRA UITLEG

Zo moet je beginnen met beleggen [02:11]

https://www.youtube.com/watch?v=9UkjssbGFZA

Hoe werkt beleggen? [10:54]

https://www.youtube.com/watch?v=sxDjPaxGbDI

EABE FinZR P COM · Zo moet je een auto of scooter mimimaal WA (wettelijk aansprakelijk)...

Documents

Transcript of EABE FinZR P COM · Zo moet je een auto of scooter mimimaal WA (wettelijk aansprakelijk)...