Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 1

e Raqs wa RisalafElektronisch buikdansvakblad voor Nederland en Vlaanderen

Jaargang 5, nummer 30, november 2012

Colofon

Raqs wa Risala verschijnt 6 x perjaar. Het blad wordt kosteloos pere-mail gestuurd aan abonnees engepubliceerd ophttp://raqswarisala.wordpress.com.

Aanmelden als abonnee kan dooreen bericht met als onderwerp‘abonnement’ te sturen naarmata.kucing46@yahoo.com.

Redactie: Judith ScheepstraVormgeving advies: Rosanne Pouw

Aan dit nummer werkten mee:Peter Verzijl, Luna of Cairo,Mariska Assink, Ron Hey, AymanShoala, John Wesseling

De volgende deadline is15 december 2012

Artikelen kunt u sturen naarmata.kucing46@yahoo.com.De redactie beslist of een artikelwordt geplaatst.

De evenementen in de agenda zijngebaseerd op de kalender vanwww.buikdans.startpagina.nl.

De redactie doet haar best om deinformatie zo goed mogelijk in deagenda te verwerken, maar is opgeen enkele wijze aansprakelijkvoor schade die is ontstaan dooreventuele fouten. Een vermeldingin de agenda houdt niet in dat deredactie het evenement aanbeveelt.

Het copyright van het materiaal indit blad berust bij de makers. Nietsuit het blad mag worden verveel-voudigd of openbaar gemaakt, inenige vorm of op enige wijze, hetzijelektronisch, mechanisch, doorfotokopieën, opnamen, of op enigeandere manier, zonder devoorafgaande schriftelijketoestemming van de maker.

Het in zijn geheel doormailen vanhet pdf bestand en het maken vanprintjes voor eigen gebruik zijntoegestaan.

ISSN: 2210-3074

Voorwoord

Gevoel in de dans is dat hetzelfde als acteren? Is het teleren of moet je ermee geboren zijn? Luna of Cairo vindtkennis en ervaring belangrijk en heeft nog meer gedachtenover gevoel. Zij vindt ook dat er in Europa sprake is vaneen buikdanswedstrijdcultuur en dat die cultuur niet goed isvoor de ontwikkeling van onze dans. Ook Peter Verzijlsignaleert een ontwikkeling waar hij niet blij mee is: klonen.Kon je vroeger een danseres aan haar specifieke stijlherkennen, ook als je haar gezicht niet zag, nu lijktiedereen op Dina of op Randa.

Of wedstrijden daar nu mede schuldig aan zijn of niet, hetkan nooit kwaad om een kijkje te nemen achter deschermen bij een wedstrijdorganisatie. Om het eens vaneen geheel andere kant te bekijken. We waren dus blij datdanseres Safira ons wilde vertellen over de wedstrijden diezijn organiseert bij IDO-Holland. En over het momentwaarop zij zelf tot tranen toe werd geroerd door eendanseres.

In dit nummer ook het beloofde tweede deel van deavonturen van onze collega's met het blad LINDA. MariskaAssink was niet blij met het resultaat van al haarinspanningen, maar voelde zich wel één dag lang eenprinses van 1001 nacht.

En er is nog meer over 1001 nacht te lezen in dit nummer.De BBC heeft er ooit een film van gemaakt en die is nu opdvd verschenen. Een aanrader voor iedereen die houdt vanmooie plaatjes. Verder besteden we aandacht aan deprachtige 1001 nacht illustraties van de beroemdsteillustrator van Nederland: Anton Pieck. Met een kleinuitstapje naar wat er ruim een halve eeuw geleden werdgeschreven over beroepsdanseressen.

Meer plaatjes om van te genieten zijn er van de 2012 editievan Asli Sharqi. Ook dit jaar zagen we weer vertrouwdeoriëntaalse dans en diverse theatrale experimenten.

Veel leesplezier.

Judith ScheepstraHoofdredacteur

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 2

n Onze auteurs m

Peter VerzijlPeter Verzijl ( www.farouq.nl ) maakte begin 1989 kennis met deoriëntaalse dans. Hij behoort tot het handjevol mannen in Nederlanddat zich met deze dans bezighoudt en treedt op onder de naam Farouq.Sinds 1993 geeft hij lessen en workshops en sinds 2003 is hij een vande docenten van de Verdiepingscursus, een landelijke cursus voorgevorderde danseressen en leraressen die meer verdieping in hundans en lesgeven nastreven. Van 1990 tot 2002 schreef hij in hetbuikdansblad ‘Navel‘ vooral recensies, interviews en artikelen over deachtergronden van de oriëntaalse dans.

Luna of CairoLuna of Cairo is een Amerikaanse buikdanseres, die gecontracteerd isdoor het Nijl Memphis in Caïro. Haar authentieke Egyptische stijl,muzikale interpretatie en haar uitstraling op het podium maken haar inEgypte een veelgevraagde dansers. Zij schrijft regelmatig over haarbelevenissen op haar weblog http://kissesfromkairo.blogspot.comLuna heeft ook een YouTube account:www.youtube.com/user/LUNAofCAIRO

Mariska AssinkMariska Assink ( www.ms-zena.nl/mariska.htm ) is opgeleid door deEgyptische Suraya Hilal en geeft sinds 1992 les in verschillendeEgyptische buikdansstijlen, waaronder Ghawazi, Baladi en Sharqi. Ookis ze één van de vaste docenten van de Verdiepingscursus. Mariskaverzorgt ook optredens in de Egyptische stijlen filmdans, Baladi enGhawazi, en verder in door haar zelf ontwikkelde stijlen: fusion Indiaasklassiek / buikdans, Chinese zwaarddans / buikdans en Mariska's eigenbuikdansstijl. Zij maakt avondvullende danstheatervoorstelllingen entreedt regelmatig op met haar muziekensemble “Al Awady”.

Ron Hey (fotograaf Ronnos)“Na verschillende banen (filmoperateur, bij een architectenbureau, etc.)en vele wegen in diverse muzen bewandeld te hebben (tekenen,schilderen, pianospel, het schrijven van literaire verhalen en poëzie)ben ik, na ooit met portretfotografie te zijn begonnen, sinds ‘n half jaaraangeland in de wondere wereld van de oriëntaalse dans, de tribalfusion en meer. Sindsdien heb ik getracht alle grote gala’s inAmsterdam en omstreken zo kunstzinnig mogelijk vast te leggen. Ookdesign ik graag op de pc. Websites: www.webshots.com/user/ronheyen www.youtube.com/TheRonnos ”.

Judith ScheepstraJudith Scheepstra heeft sinds 1997 haar hart verpand aan de oriëntaal-se dans. Als amateur danseres is zij te zien op het podium en oplocatie. In 2002 startte ze met de website www.buikdans.startpagina.nlen later is daar www.1001nacht.startpagina.nl bijgekomen. Daarnaastis Judith al ruim 20 jaar journalist. Als zodanig was zij redacteur vanonder andere het “Tijdschrift Vrouwen en Informatica” en schreef zijvoor “Psychologie Magazine” en “Medisch Nieuws”. Momenteel is zijvooral geïntrigeerd door de beeldvorming rond oriëntaalse dans: waarkomt die vandaan en hoe kun je daar als danseres invloed opuitoefenen?

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 3

n Buikdans en wedstrijden, hoe zit dat precies? mHet zal de lezers en lezeressen van Raqs wa Risala niet ontgaan zijn dat er de laatste jaren veeldanswedstrijden en -kampioenschappen worden georganiseerd, ook voor buikdanseressen.Safira (Melissa van der Meer) is bij de IDO contactpersoon en hoofdorganisator van debuikdanswedstrijden. In dit interview vertelt ze meer over de achtergronden.

Vertel iets over jezelf, hoe lang je danst,waar je lesgeeft en zoVan mijn zesde tot mijn zevende jaar heb ik opjazzballet gezeten, maar daar is weinig vanblijven hangen. Vanaf mijn achtste ging ik naarstijldansles, net als mijn broers en de rest vande familie. Vanaf mijn vijftiende ben ik inaanraking gekomen met de oriëntaalse dansbij docente Mounira. Na een aantal lessen wasik verkocht en is het uitgegroeid tot een warepassie. Op mijn negentiende ben ik met deoriëntaalse dans opleiding begonnen bijYamila en drie jaar later nam ik mijn diploma inontvangst. Ik heb tussendoor van verschillendedocenten les gehad. Daarnaast heb ikworkshops gevolgd bij onder andere: Aziza,Shahrazad, Yonina, Magdy El Leisy, MahdyEmara en Farouq. Sinds negen jaar geef ik les.Ik begon in Rotterdam-Zuid, waar ik destijdswoonde. Nu geef ik les in Gouda, Zwijndrechten Rotterdam-Noord.

Wat is IDO-Holland?IDO staat letterlijk voor International DanceOrganisation. Deze organisatie organiseertwereldwijd danswedstrijden voor allerleidansdisciplines. Zij houden internationaleregels aan die als basis gelden voor allewedstrijden. Binnen hun organisatie werkenverschillende mensen die iedere wedstrijdmede mogelijk maken.

Wat is jouw rol?Ik ben voor Nederland de contactpersoon voorde Belly Dance sectie en de hoofdorganisatorvan de Kampioenschappen Bellydance.

Hoe ben je hiertoe gekomen?IDO International wilde in Nederland ook graagKampioenschappen voor Bellydance en heeftdeze vraag bij Chantal Verspaandonkneergelegd van IDO Holland. Chantal, die inEindhoven een dansschool heeft en lid is vanIDO Holland, heeft aan Yamila gevraagd of zijwilde meehelpen bij de invulling van deoriëntaalse dans, want zij wist wel alles vanwedstrijden maar niets van de oriëntaalsedans. Omdat Yamila daar al jaren zalenhuurde voor haar lessen en opleiding kwam zebij haar terecht. Uiteindelijk heeft Yamila aanmij gevraagd of ik het wat vond om mij daarmee bezig te gaan houden en ik heb jagezegd. In het begin heb ik voornamelijk deinhoud aangepast en bekeken met enige hulpvan Faracha en Yamila. Ik ben begonnen metjureren en Chantal regelde verder de gehelewedstrijd met enige hulp van mij. Uiteindelijk isChantal gestopt bij IDO Holland en heb iksteeds meer de organisatie overgenomen enhet jureren aan collega’s overgelaten.

Is buikdans geschikt om in wedstrijdvormaan te bieden?De één zal zeggen van niet en weer een andervan wel. Al heel lang bestaan er wedstrijden enkampioenschappen van allerlei dans discipli-nes en dan komt de vraag waarom nog nietvoor Bellydance? In andere Europese landenwerden deze al jaren georganiseerd.

Wat is het doel van de wedstrijden?Doel één, het belangrijkste, is het stimulerenvan de ontwikkeling in de dans. Dansers endanseressen worden door een wedstrijd

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 4

uitgedaagd ergens hard voor te gaan werkenen trainen, wat vervolgens de ontwikkelingenorm stimuleert. Doel twee is om dansers endanseressen podiumervaring te geven en doeldrie is een eventuele titel voor in je cv.

Wie mogen meedoen?Bij de Nederlandse kampioenschappen kaniedere danser en danseres in Nederland die deoriëntaalse dans beoefent meedoen, vanbeginner tot en met vergevorderde. Bij deBenelux-kampioenschappen ook dansers endanseressen uit België en Luxemburg.

Wat is de waarde van een gewonnenkampioenschap?De waarde is voor iedereen iets persoonlijks.Daarnaast zegt het natuurlijk iets dat je in datjaar van alle deelnemers op dat moment debeste was, want al vanaf het begin ligt hetgemiddelde niveau hoog. En het staat leuk opje cv. Tenslotte kun je Nederland vertegen-woordigen bij de internationale kampioen-schappen in het buitenland, vaak in Rusland,als je bij de NK als één van de eersten bentgeëindigd.

Over dat cv: tegenwoordig zijn toch bijnaalle danseressen multi-awarded?Dat komt vooral omdat er nu steeds meerwedstrijden worden georganiseerd. Dat wasvroeger niet. Toen moest je je kennis en kundeop andere manieren bewijzen. Multi-awardedzegt alleen maar dat je aan veel wedstrijdenhebt meegedaan en ook hebt gewonnen. Ennatuurlijk kun je een heel goede docent zijn,maar niet zo’n goede performer en andersom.Dus het geeft ook maar een deel van de kundeweer.

Volgens de IDO-reglementen moet erobjectief en neutraal gejureerd worden; hoegaat dat in zijn werk?Objectief betekent dat je beoordeelt wat je opdat moment ziet en niet laat meewegen wat jemisschien weet of hebt gehoord. Als je bijvoor-beeld ziet dat de bewegingen niet netjesworden afgemaakt, dan geef je daar eenpassende score voor. Terwijl het kan zijn dat jijde kandidaat kent en weet dat hij of zij beterkan. Neutraal betekent dat je iedere kandidaatop dezelfde manier beoordeelt en volgens deregels van IDO,

Wat zijn regels van de IDO?Dat is een heel boekwerk! Maar ik zal je eenverkorte versie sturen.

Hoe wordt de jury geselecteerd?Op basis van hun ervaring en binnen deoriëntaalse dans. Zo nu en dan vraag ik erweer een paar bij voor op de jurylijst. Bij dezenben jij ook uitgenodigd.

Hoe aardig ik deze uitnodiging ook vind:competitie en buikdans vind ik een moeilijkecombinatie. Ik heb eens van een bekendeEgyptische danseres gehoord, die jureerdein Rusland, dat de spanning te snijden was.Of zie ik dat verkeerd?Ja, in Rusland, daar zeg je wat; die zijn inallerlei wedstrijden zeer competitief. Maar wijHollanders zijn daar toch echt te nuchter voor.Tot nu toe heb ik alleen maar teruggehoordvan de kandidaten dat ze de sfeer als zeerprettig ervoeren en soms zelfs even vergatendat het om een wedstrijd ging. Gewoon eengezellige dag.

Een jury bestaat altijd uit een oneven aantal,zodat er bij puntentellingen altijd een meerder-heid is, en minstens uit drie juryleden waarvanéén de juryvoorzitter is. De voorzitter houdtsamen met de organisator in de gaten dat allesvolgens de regels gaat. Tijdens de rondeszitten de juryleden zover uit elkaar dat er geenoverleg mogelijk is tijdens de optredens en ookniet tussen de rondes door. De scrutineer haaltiedere ronde de bladen met scores van dejuryleden op en vervangt deze door nieuwe.Ieder jurylid moet elk scoreblad dat hij of zijheeft gebruikt ondertekenen. Na de wedstrijdzijn alle beoordelingen en scores openbaar enworden ook op de site gezet.

Is ‘vrouwen’ en ‘competitie’ geen moeilijkecombinatie?Onzin, mannen en vrouwen kunnen beidenzeer competitief zijn. Het is meer de persoon-lijkheid van ieder individu hoe hij of zij daarmee om gaat. Natuurlijk moet er enig compe-titiegevoel zijn binnen een kampioenschap,maar dit mag niet de boventoon voeren. Ditwordt binnen de IDO Kampioenschappen ookniet getolereerd, het plezier in de dans moetaltijd voorop blijven staan.

Is een danseres die rustig danst in hetnadeel bij de danseres die de trukendoosopen gooit?Eerder in het voordeel! Trucs en de meesteattributen mogen nooit de boventoon voeren.Trucs mogen ook alleen in een bepaaldecategorie. Alle kandidaten worden beoordeeldop techniek, choreografie, image en show,

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 5

Is er een afbreukrisico? Stel dat een beken-de danseres slecht wordt beoordeeld door dejury, vergelijk een goede zangeres die laageindigt op het Eurovisie SongfestivalIk denk dat als je een bekende danseres bentje van te voren goed moet bedenken “wat alsik niet als eerste eindig?”. Kan ik daarmee omgaan? Als je echt goed bent en je het tegenandere goede danseressen opneemt, is hetdan erg als je tweede, derde of vierde wordt?Ik denk het niet, zeker niet als het gemiddeldeniveau erg hoog ligt. Sportiviteit siert ook. Endan nog… als een goede danseres slechtwordt beoordeeld door de jury dan zal daareen reden voor zijn en kan ze zelf ervoorkiezen met de feedback wel of niet wat tedoen.

Noem eens een van de leukste dingen die jehebt meegemaakt tijdens de wedstrijdenHet mooiste dat ik heb meegemaakt is deperformance van de tienjarige Renée Lurkensdie met zoveel passie danste en het publiekbewerkte dat ik tranen in mijn ogen kreeg enstiekem dacht ”wat zou het geweldig zijn alsmijn dochtertje daar straks zou staan”.

Het organiseren vooraf is niet wat ik hetleukste vind. Het leukste is om op de dag zelfalles zoveel mogelijk in goede banen te leiden.Geweldig vind ik het vooral om al die mooiedansers en danseressen bij elkaar te zien en aldie prachtige optredens. En het is fijn om deleuke reacties terug te horen. Natuurlijk krijg ikook wel eens negatieve reacties, maar die

blijven gelukkig tot nu toe in de minderheid.Graag hoor ik ook terug of er verbeterpuntenzijn, zodat ik deze in een volgend kampioen-schap kan meenemen.

Peter Verzijl(foto © Ayman Shoala)

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 6

n Gedachten over gevoel m'Gevoel' is een van die woorden zonder echte betekenis. Toch gebruiken we het voortdurendom te verwijzen naar een vaag concept van 'Egyptisch zijn' in de dans. We kunnen niet preciesbenoemen wat het is, omdat het niet kan worden gedefinieerd, gekwantificeerd, geteld ofonderwezen. Maar we herkennen het als we het zien. Het interessantst: gevoel is iets dat veelEgyptische buikdanseressen (beweren te) hebben en dat niet-Egyptenaren proberen te krijgen.

Laten we eerlijk zijn: wij buitenlandsebuikdanseressen staan onder druk. Niet alleenmoeten wij er goed uitzien, maar we moetenzo Egyptisch mogelijk dansen. Sommigen vanons komen daar dichter bij dan anderen, maarniemand bereikt ooit de 100%. Zelf denk ik dathet onmogelijk is. Egyptisch zijn is ietswaarmee je geboren wordt; hoezeer we ookondergedompeld zijn in de cultuur of hoe goedwe ook Arabisch spreken, we zullen nooit zoEgyptisch zijn als een Egyptenaar. En wezullen zeker nooit een Egyptenaar overtreffen.Niet dat dat het doel is. Maar ondanks onze'handicap' worden we voortdurend vergelekenmet Egyptische danseressen. En één van depunten waarop we vergeleken worden isgevoel.

OndefinieerbaarOmdat gevoel zo'n ongrijpbaar begrip is, wildeik wat van mijn ideeën noteren over wat het isen wat het niet is. Bedenk wel dat dit mijnsubjectieve gedachten zijn op basis van mijnervaringen en observaties. Ze zijn dus discu-tabel. Er is meer dan één juiste manier omdingen te zien, dus je hoeft het niet eens te zijnmet alles wat ik schrijf. Dat betekent niet datéén van ons het bij het verkeerde eind heeft.

Mechanisch en platWanneer Egyptenaren praten over gevoel,beweren ze vaak dat het het belangrijkste isdat buitenlandse dansers missen. Ze zeggendat we geweldige techniek hebben, maar datons dansen mechanisch is en plat. Ze vindendat velen van ons een gebrek hebben aan dieessentie, die geest die kenmerkend is voororiëntaalse dans. Ze weten niet of het is omdatwe geen Arabische teksten en instrumentaliteitbegrijpen, of omdat we niet Egyptisch zijn.Hoewel ik het er niet mee eens ben dat weallemaal gevoel missen, geloof ik wel dat hetvoor veel van ons allebei een beetje waar is.

Kennis en ervaringGevoel gebeurt als een goed opgeleide danserfysiek, intellectueel en emotioneel in harmonieis met de muziek, en dat met succes aan haarpubliek overbrengt. Ik benadruk 'opgeleid',omdat die verbinding alleen plaatsvindt als weeen diepgaande kennis van de dans hebben.Als we de techniek onder de knie hebben en

Arabische instrumentaliteit en songtekstenbegrijpen. Als we weten welke soortenbewegingen passen bij welke instrumenten.Wanneer we vertrouwd zijn met de cultureleoorsprong van de dans. Als we alle regelskennen en weten wanneer ze te overtreden.Wanneer we dat niveau van kennis bereiken,weerspiegelt zich dat in onze dans.

Maar wat is het precies?

Voor mij is gevoel in de eerste plaats demanier waarop een danseres haar bewegingenuitvoert. Een kwestie van styling, als je wilt.Afhankelijk van de energie die erachter zit kaneen beweging eruit zien als Turks, Egyptisch,hiphop of helemaal niets. Exact dezelfdebeweging met andere accenten en dus eenander gevoel. Het is een beetje zoals accentenbij het spreken van een vreemde taal. In deVerenigde Staten bijvoorbeeld, waar we veelimmigranten hebben, is het niet ongewoon omwoorden te horen met dikke Indiase, Latijns-Amerikaanse en Aziatische accenten. Hoewelwe allemaal dezelfde taal spreken, heeft hetEngels van elke etnische groep zijn eigenunieke sound, of gevoel. En daar is niets mismee.

Te groot en te hardHetzelfde geldt voor dans. Ik herinner me toenik voor het eerst begon met buikdanslessen inNew York, dat een van mijn docenten zei datmijn dans niet er niet erg Midden-Oostersuitzag (i.e. 'aanvoelde') (haar dans trouwensook niet, als ik eraan terugdenk). Natuurlijkdeed ik de bewegingen goed, maar de manierwaarop ik ze deed was niet erg Midden-Oosters, laat staan Egyptisch. Mijn armen, dieik geheel gestrekt hield, waren meer geschiktom het verkeer te regelen. Mijn isolaties warenzo groot, perfect, en gewelddadig dat ze ermeer als hiphop uitzagen dan als buikdans.Toegegeven, ik had wel een beetje een hiphopen jazz achtergrond; dat was het 'accent'waarmee ik de taal sprak van de Egyptischedans. Sindsdien heb ik geleerd om zachter teworden en mijn bewegingen kleiner te maken.Mijn accent weg te werken, zou je kunnenzeggen. En ik heb geleerd dat mijn isolatiesniet zo perfect hoeven te zijn, dat ze op die vaneen robot beginnen te lijken.

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 7

Een oor voor de muziekGevoel is meer dan een kwestie van styling.Een deel van wat we bedoelen als we zeggendat een danseres de muziek aanvoelt is dat zede muziek juist interpreteert. Met anderewoorden: ze heeft een goed oor. Ze weetwelke bewegingen passen bij welke instrumen-ten. Ze weet dat de accordeon bijvoorbeeldvraagt om zachtere, golvende bewegingenzoals achten en camels. En dat de tabla vraagtom meer staccato bewegingen. Wat nogbelangrijker is, ze weet wat te doen als erverschillende instrumenten tegelijk spelen,zoals wanneer het ritme versnelt tijdens eenaccordeonsolo. Een danseres met goed gevoelzal weten wanneer de tabla te negeren,wanneer de accordeon, en wanneer beide teerkennen. En dat is een kwestie van ervaring.

EmotieEr is nog een aspect aan het onderwerp ge-voel dat ik wil noemen, vooral omdat er veelmisverstanden over lijken te zijn: emotie. Zoalswe allemaal hebben gezien, is het tegenwoor-dig heel gewoon voor Egyptische danseressenom de emotie van de teksten over te brengenmet gezichtsuitdrukkingen en handgebaren.Het is ook heel gebruikelijk voor niet-Egypte-naren om dat na te doen. Soms werkt het.Maar omdat de meeste niet-Egyptischebuikdanseressen geen Arabische tekstenbegrijpen zonder een vertaling, is hun naboot-sen vaak precies dat: nabootsen. En het kan ergemaakt en overdreven uitzien.

Ik zie dat nu steeds vaker naarmate ik meerworkshops geef vanuit Egypte en kijk naaroptredens van studenten. Het is een probleemdat danseressen overal hebben, maar vooral inEuropa, waar de buikdanscultuur zeer compe-titief is. In één weekend vind je wedstrijdenover het hele continent. Dit resulteert indanseressen die elkaar op wat voor manierdan ook proberen te overtreffen. En een vande manieren waarop ze dit doen is doorvreugde, pijn, of welke emotie dan ook uit tedrukken met overdreven gezichtsuitdrukkin-gen. Of door het maken van erg overdrevengebaren. Het is alsof ze denken dat ze decategorie 'gevoel' zo onder de knie hebben.

Voelen of acterenHier gaat het om: er is een verschil tussenvoelen en acteren. Voelen gaat vooral overmuzikale interpretatie. En hoewel die zichsoms uitstrekt tot het uitdrukken van emotie,zou het niet moeten gaan over toneelspelen ophet podium, of over bewijzen aan het publiek(of juryleden) dat je Arabisch verstaat. Hoewelhet altijd goed is om de teksten te begrijpen of

zelfs mee te zingen als je kunt, is het nietnodig om het hele nummer uit te beelden. Datis echt teveel van het goede.

Er is één optreden dat ik nooit zal vergeten.Het was door een Europese danseres in eenvan de Egyptische festivals een paar jaarterug. Het meisje danste op een lied overonbeantwoorde liefde en maakte voortdurendagressieve, stekende gebaren... alsof zezichzelf in de heup en het hart stak. Vervol-gens gooide ze zichzelf op de grond en sloegop het podium met haar hand bij het woord"bahibak," wat betekent "ik hou van je". Zeheeft zeker indruk op mij gemaakt, maar om deverkeerde redenen. Ik voelde me alsof ik wasaangevallen, alsof ze me dwong om te voelenwat zij voelde. Het is één ding om de emotievan het lied uit te drukken. Het is iets andersom het podium op te komen en de mensen tedwingen om "te voelen wat ik voel damn it!" Endat is precies wat ze deed.

Ik heb echt veel van dit soort optredens ge-zien. En ik kom er vandaan met de gedachte:had ze het maar met 50% afgezwakt, meergedanst en minder geacteerd. Dan was zeovertuigend geweest.

High profile Egyptische danslerarenDe wedstrijdcultuur is niet de enige schuldigeaan dit overdreven acteren. Ook sommige highprofile Egyptische dansleraren zijn er debetaan. In de afgelopen jaren is er sprake van eentoenemende tendens onder invloedrijkeEgyptische docenten om hele nummers uit teacteren. Dit gebeurt omdat ze nieuwerepopsongs selecteren, die qua instrumentatieen compositie inferieur zijn aan de oudereklassiekers, en waar niet op zou moetenworden gedanst! Omdat deze nummersabsoluut geen muzikale complexiteit hebben,geen ritmevariaties en geen strijkinstrumenten,is het enige wat je kunt doen de tekstenuitbeelden door te gaan acteren. Het is jammerdat dit zo gewoon aan het worden is. Dat is hetresultaat van de luiheid en onverschilligheiddie de overhand krijgen wanneer supersterleraren alleen nog maar geven om het geld.Wanneer dit gebeurt, steken zij niet langerenige gedachte of energie in de kunst. Zenemen de nieuwste pophit, maak eenhalfbakken, toneelachtige choreografie, endoceren die in workshops over de hele wereld.En noemen het dan 'gevoel'. Geen wonder datwe allemaal hints gaan spelen! Niet alleen zijnwe Egyptische danseressen aan hetnabootsen, we krijgen het aangeleerd doordocenten die we respecteren en bewonderen!

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 8

Dus voor de goede orde: dat een nummernieuw is of snel betekent nog niet dat eropmoet worden gedanst. En dat iemand die beterweet troep presenteert, betekent niet dat wehet blindelings moeten accepteren. Toch is ditprecies wat er gebeurt. Omdat velen van onsbegrijpelijkerwijs geloven dat alles wat eenEgyptenaar doet goed is, haken we in op dezetrend en voeren hem door tot nieuwe uitersten.

Daarom wilde ik zeggen, dit is niet de definitievan gevoel.

WaarderingEn dan nog iets. Dat we nooit 100% Egyptischzullen worden is helemaal geen probleem. Hetkan de Egyptische zaaleigenaren en muzikan-ten niet schelen. Naar mijn ervaring genietenze meer van ons dan van Egyptische danse-ressen. Ze hebben respect voor onze kennisvan de dans, het feit dat we meer techniekhebben en dat het ons iets kan schelen. Dusgewone 'leken' Egyptenaren waarderen ons.

Het echte probleem zijn de Egyptische dans-docenten, vooral degenen die er hun beroepvan hebben gemaakt om ons te laten gelovendat het doel is om 100% Egyptisch te zijn, datdat niet echt mogelijk is, maar “kom in iedergeval naar mijn festival en je zult het vrij dichtbenaderen”. Dit zijn de mensen die je eenslecht gevoel geven dat je niet Egyptisch bent,zodat we blijven terugkomen voor privé-lessenen festivals. Het gaat puur om het geld.

De andere reden waarom ze ons zo wegzet-ten, denk ik eerlijk gezegd, is omdat ze zichgepasseerd beginnen te voelen door allebuikdanseressen in de wereld die meester zijnin de techniek en nieuwe techniek creëren. Enik denk dat er een, enigszins terechte, angst isdat buitenlanders zo goed zijn geworden, datzij niet meer hoeven te studeren met Egypte-naren, wat hen in de portemonnaie zal raken.Dus verzinnen ze de mythe dat we wel erggoed zijn, maar nog niet Egyptisch genoeg.

Dronken karaokeAan de andere kant van het spectrum staan deEgyptische dansers die wel degelijk voelen,misschien zelfs een beetje te veel… Ze voelende emotie van het lied soms zo intens dat zevergeten om te dansen! Ze zingen en schreeu-wen en maken wilde gebaren en gooien er eenpaar trillingen in hier en daar... Ik zweer je datik soms het gevoel heb te kijken naar dronkenkaraoke! Dat kan grappig en pijnlijk tegelijkzijn. Grappig als ze zichzelf vergeten envergeten dat ze op het podium staan. Pijnlijkomdat ze hun hele ziel blootgeven aan het

publiek. En geloof me, je wilt dat aan geen vanbeide kanten meemaken. Als kijker wil je daarniet aan worden onderworpen. Als artiest wil jeniet je hele psychologische toestand bloot-stellen aan het publiek. Dat is gewoon te veelinformatie, en een inbreuk op de privacy vanhet publiek. En ik bedoel niet hun privacy, ikbedoel onze privacy. Het publiek heeft recht opde privacy van de artiest.

Ga maar na: we laten het publiek niet onsnaakte lichaam, onze intieme delen zien, meeruit consideratie voor hen dan voor ons. Duswaarom zouden we ze de meest persoonlijke,intieme delen van onze ziel laten zien? Dit heetpsychologische naaktheid, en reken maar datje publiek die niet wil zien.

MysterieAls ik hier zelf mee word geconfronteerd, danbetrap ik me erop dat ik de danserespsychologisch ga analyseren. Ik probeerdehaar te doorgronden en beeld me allerleidingen in over haar persoonlijkheid, haarverslavingen, haar leven, en andere dingen diemij niets aangaan. Over pijnlijk gesproken. Alsentertainers moeten we ons publiek nooit in diementale positie brengen. Niet alleen geeft hetze een ongemakkelijk gevoel, maar hetontneemt ons ook van al ons mysterie. Alleartiesten zouden omgeven moeten zijn doormysterie. En ik bedoel niet alleen fysiekmysterie, maar dat is natuurlijk ook belangrijk.Ik bedoel emotioneel, psychologisch mysterie.Zodra we dat verliezen is er geen reden voorons publiek om terug te komen. Ze hebben hetallemaal gezien. Er is niets meer voor hen omte ontdekken.

Aan het stuurAls we op het podium staan, zitten we in debestuurdersstoel. Wij kunnen en moetenbepalen hoeveel van onszelf we geven aan hetpubliek. Vergeet niet, zoals met alles: teveelvan het goede is nooit goed. Dat geldt ookvoor voelen en acteren. De truc van dansenmet gevoel en authenticiteit is een evenwicht.We moeten in staat zijn om de muziek en deteksten uit te drukken op een manier die trouwis aan onszelf, maar niet overdreven. Datmaakt onze dans niet alleen meer echt, maarook meer overtuigend.

Zoals altijd zijn opmerkingen, gedachten ofklachten welkom.

Luna of Cairo(Uit: http://kissesfromkairo.blogspot.com.Vertaald en bewerkt door Judith Scheepstra)

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 9

n Asli Sharqi blijft veranderen mOok dit jaar was Asli Sharqi rijk gevuld met oriëntaalse dans in al zijn verschijningsvormen.Helaas was er geen gelegenheid om uitgebreid over deze editie van het Asli Sharqi festival teschrijven, dus we doen het deze keer met een foto-impressie van de voorstellingen.

Het festival opende vrijdag-avond met de voorstellingSneak Preview. Die werdgedanst door MounaLaroussi en RoxanaVerwey, met film vanMarieke Helmus, enonderzocht door middel vandans, of liever gezegd ritme,en interviews wat vrouwenin niqaab letterlijk enfiguurlijk beweegt.

Ook "The LAT Project" waseen multimediavoorstelling.Een dansproject met eendanser en danseressen uitverschillende steden, diezich hebben verdiept in debetekenis van social media,skype, liken, ringtones enmeer. Met video door Astridvan der Velde en gedanstdoor Farah, Farouq, LindaDilara, Kyria, Noor en GroupArabesque met Mouna,Arianna, Nathalie,Aishahawa, Mejgan enTahini. En dat alles omlijstdoor één van Nederlandsmeest irritante televisie-reclames en het liedjeSimarik van Tarkan.

Raksan bewees met haar"Raksan is dancing! 46minutes" dat één oriëntaalsedanseres drie kwartier langhet publiek kan boeien endat daar niet eens voort-durend muziek voor nodigis. We zagen wat leek opeen geschiedenis van deoriëntaalse dans invogelvlucht, van Turksezigeunerdans, via deserpentine dance van LoïeFuller tot aan de dans vanSalome, op de vrijwelondansbare muziek vanRichard Strauss.

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 10

Verder zagen we de godinnen van de lucht envan het water: Mariska, Aisa Lafour en Jadira,Ook dansten Anasma en Tjarda solo en sa-men, Mena Leila, Leana en Khalida. Lourdesdanste een baladi en Tito verzorgde zowel opzaterdag als op zondag de uitsmijter. Zondagging het feest daarna nog even door met de

"Performance in no time", een dansoptredendat het resultaat was van de workshop van LeGrand Cru van dezelfde middag. Een feestelijkslot van een geslaagd festival.

Judith Scheepstra(Foto’s © Ronnos)

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 11

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 12

n 1001 nacht in de LINDA, deel 2 m

of: Prinses van 1001 nacht voor één dag

Onlangs verscheen het duizend-en-één nacht themanummer van de LINDA. Met op de cover detekst "donkere ogen & golvende buiken". De inhoudsopgave vertelt ons dat we op bladzijde 69kunnen lezen over "Huisvrouw & buikdanseres". Mariska Assink is één van de zes buikdanse-ressen die daar in vol ornaat te zien zijn.

Tjee….sta je daar op de veerboot naarAmeland op weg naar een weekendje Rust enNatuur, word je opeens door een journalistevan de LINDA gebeld. Blijkt dat ze je van hetInternet geplukt heeft, en je een kanshebberbent om in de LINDA te verschijnen…

En daaaar zijn de stressvlekken weer in dehals! Goed. Die ontspanning stellen we danmaar even uit…

Na een geschreeuwd gesprek van een uur viamijn mobiel, proberend boven de herrie van descheepsmotoren en de mensenmassa aanboord uit te komen, hang ik verhit op. Met eentevreden gevoel dat ik het meeste van wat mijzo aantrekt in de oriëntaalse dans en dehoogtepunten uit mijn carrière wel aan bod heblaten komen. Mijn samenwerking met hetRadio Philharmonisch orkest, de optredens inMuziekcentrum Vredenburg, De documentai-res waaraan ik heb meegewerkt en ander tv-werk dat ik heb gedaan. Dat soort dingen.

Ik heb het uitgebreid met haar gehad over deoriëntaalse dans als podiumkunst, en over devele fusions die er in ontwikkeling zijn,waaronder die van mezelf: met de Indiaseklassieke dansvorm: Bharata Natyam.

Ik heb het gehad over de Verdiepingscursus,Asli Sharqi, mijn begeleidingsensemble, mijnGodinnenproject. De rol van de oriëntaalsedans in onze maatschappij. Over deschoonheid, complexiteit en expressiviteit vande oriëntaalse muziek (die mijn man ArthurHeuwekemeijer, jazzsaxofonist, zich eigenheeft gemaakt en waar we samen, maar ookmet ons vijfkoppige ensemble Al Awady meeoptreden).

Over mijn ervaring dat de oriëntaalse dans eenpad vol levenslessen is. Dat je als persoon eenenorme ontwikkeling doormaakt als je serieusje werk maakt van deze dansvorm. (Dat geldtnet zo goed voor andere dansvormen enberoepen natuurlijk, maar buikdans wordt in deregel niet geassocieerd met persoonlijkeontwikkeling en levenslessen; het is een leuke

hobby, al is het je beroep, toch? Een beetjemet je heupen schudden…?!?)Ik vertelde over hoe deze dansvorm je kanhelpen aarden. Beter in je lichaam te zitten.

Over dat Arthur en ik deel uitmaakten vantheater/dansgroep Voltage en we 150voorstellingen hebben gedraaid in kansarmebuurten voor kinderen van scholen waarvoornamelijk allochtone kinderen op zitten. Dathet voor veel van hen de eerste keer was datze naar een voorstelling gingen. Hoeontroerend het was als je merkte dat ze erhelemaal in op gingen. En dat ze helemaal nietwisten hoe ze zich in een theater moestengedragen, en steeds dialogen aangingen metde artiesten. En dan hun reacties als eenNederlandse danseres ging buikdansen!

Ik vertelde over de lessen en workshops diewe daarna dan nog op die scholen gingengeven naar aanleiding van de voorstelling. Endat de scholen erg leuke dingen deden, zoalspoppen maken van de karakters uit devoorstelling. Hoeveel impact dat had op diekids! En hoe leuk het was om buikdansles tegeven aan deze kinderen.

Verder vertelde ik haar over de schoonheidvan het vertalen van de muziek met je lichaam.En over Tarab.

Ik heb ook benadrukt dat deze dansvorm nietvanzelfsprekend met verleiding te makenheeft. Het is wat je er zelf in legt. Ook modernedans kun je zeer sexy en uitdagend dansen.Dat ligt aan het thema van de dans of voorstel-ling. En dat de meeste buikdanseressen ditstigma spuugzat zijn, maar dat de media tot nutoe alleen maar tegenwerken en weigeren omoriëntaalse dans als een normale en geaccep-teerde dansvorm neer te zetten. Dus ik waar-schuwde haar nogal direct dat ik het niet zoupikken als het verhaal toch die kant op ging.

Dat leek mij voldoende voor een interessantstukje.

Dus dan kun je je voorstellen dat ik op zijn

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 13

zachtst gezegd onaangenaam verrast wastoen ik de volgende tekst binnen kreeg, temeeromdat de journaliste echt integer en geïnteres-seerd overkwam!

Mariska Assink (43 jaar) is professioneelbuikdanseres. Ze treedt veel op en heefteen eigen opleidingscentrum.“Als ik dans waan ik mij een sprookjesprinsesuit 1001 nacht. Dat klinkt misschien idioot vooreen volwassen vrouw, maar het voelt echt zo.Ik creëer een fantasiewereld voor het publieken voor mijzelf. De mystieke muziek. Dekleurrijke kostuums. De sensuele bewegingen.Pure magie. Een escape uit die maarvoortjakkerende wereld. Voor een optreden iser van dat sprookje trouwens weinig te merkenals ik mij weer eens moet omkleden in eenstinkende plee of smerig bezemhok. Laatst konik de muziek nauwelijks horen, omdat debeloofde supersonische geluidsinstallatie eenkrakende gettoblaster bleek te zijn. Probeer demagie dan maar eens op te roepen. Maarbuikdansen is mijn leven. Zo simpel is het.

Ik heb altijd iets gehad met die Oostersejengelmuziek. Geen idee waarom. Op vakantiein Turkije zag ik als twintigjarige voor het eerstbuikdanseressen. Ik was op slag betoverd.Terug in Nederland ben ik, samen met mijnmoeder, lessen gaan volgen. Ik wist meteen:‘Dit is het!’ Ik ben onmiddellijk gestopt met mijnstudie aan de Kunstacademie en helemaalvoor het buikdansen gegaan.

In de meeste dansstijlen krijg je te maken metvan die vreselijke pasjes. Buikdansen kent datgodzijdank niet. Als buikdanseres kan ik mijhelemaal laten gaan. Ik ‘vertaal’ de opzwepen-de muziek letterlijk met mijn dansende lijf. Datgeeft van binnen een onbeschrijfelijk gevoel.Een allesomvattende oerkracht. Ik ben al diejaren zo druk geweest met buikdansen datkinderen krijgen erbij ingeschoten is. Misschienhet enige minpuntje. Het zij zo.”

Ik mocht er nog wel aan sleutelen, maar de in-houd mocht niet echt worden veranderd. Geenpodiumkunst dus. Geen carrière hoogtepunten.Geen diepgang. Geen levenslessen. Geenoptredens met mijn man of ons ensemble.

Met veel heen en weer gemail heb ik er eenpaar termen uit weten te halen die mij echtstoorden. Maar interessanter en diepgaanderdan dit zou het niet worden….

Het moet gezegd dat het wel leuk was om eenkeer te doen alsof je tot de Beau Mondebehoort, al ben je 'slechts’ een buikdanseres.

Met de taxi opgehaald, opgemaakt, haargedaan, en dan een batterij fotografen en nogmeer LINDA-personeel dat om je heen zwermt,terwijl je op de achtergrond de onmiskenbarelach van Karin Bloemen hoort…

Daarna een tafel vol uitgelezen hapjes en wijn.Staat er zo voor de pak.

Tot slot kregen een we grote doos heerlijkechocola van een Gooische bakkerij (jawel!).Dus tijdens de fotoshoot voelde ik me WELeen prinses! En we kregen de fotothuisgestuurd.

Dus, collega danseressen trek hier lering uit!

In de media, welke dan ook, gaat het er NIETom jou als serieuze kunstenares te portret-teren. Zelfs niet als serieus (lees: normaal)persoon. Wat men wil, is snelle, korte, gemak-kelijk leesbare sensatie met een vleugje ach-god-moet-je-haar-zien-toch-wel-een-beetje-sneu-hè-gehalte. En de oriëntaalse dans blijftkennelijk geassocieerd worden met seks. Weweten allemaal: seks sells! Dus als je ze ookmaar een haarbreedte de ruimte geeft omergens iets in hun verhaaltje te verwerken datwijst in die richting, zullen ze dat aandikken.

Glamour, jeugd en schoonheid volgens deheersende normen doet het ook altijd goed inde media. Dus onze glitterpakjes, glamourmake-up en haarstukjes passen in dit plaatje.En over de blote buiken en bh’s hoeven we hetniet eens meer te hebben in dit verband.

Houd dus tijdens het interview zeer stevig vastaan de onderwerpen die je WEL wiltbehandelen. Laat je niet uit je tent lokken of jeiets in de mond leggen. Zelfs als je benadruktwat je NIET wilt, stuur je ze toch op dat pad.

Houd voor zover mogelijk de touwtjes inhanden. En vraag altijd of je de tekst voorpublicatie nog te zien krijgt en er nog aan magsleutelen. Maar houd er rekening mee dat dezogenaamd laatste versie van de tekst, nogeens bewerkt wordt door de hoofdredactrice.En het resultaat daarvan krijg je niet te zien!

Daarbij worden de stukjes vaak extra ingekort.En blijven de meest sensationele dingen over.Vaak zijn dat ook de oppervlakkige, maargeinige of de schokkendste elementen uit hetverhaaltje. De gepubliceerde versie is dan nogmeer ontdaan van diepgang en de punten dieje liever niet belicht had willen zien omdat zetoch een vertekend beeld geven, blijven er juist

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 14

in staan. Of worden uit hun verband wordengehaald.Een prinses van 1001 nacht zijn voor één dagis leuk. Maar het beeld dat van je geschetstwordt is NIET voor één dag! En dan is zo’nresultaat wel erg jammer. Vooral na ZOVEELcomputer uren om te proberen te redden water te redden valt. En ook nog eens meerderetelefoongesprekken met de journaliste van intotaal een uur of twee tijdens de totstand-koming van dat artikeltje.

Mariska Assink (43 jaar) danstprofessioneel. Ze treedt veel op, maakttheatervoorstellingen en heeft een eigendansstudio.“Als ik dans waan ik mij een sprookjesprinsesuit 1001nacht. Dat klinkt misschien idioot vooreen volwassen vrouw, maar het voelt echt zo.Ik creëer een fantasiewereld voor het publieken voor mijzelf. De mystieke muziek. Dekleurrijke kostuums. De gracieuze bewegin-gen. Pure magie. Een escape uit die maarvoortjakkerende, keiharde wereld. Voor eenoptreden is er van dat sprookje trouwensweinig te merken als ik mij weer eens moetomkleden in een stinkende plee of smerigbezemhok. Laatst kon ik de muziek nauwelijkshoren, omdat de beloofde supersonischegeluidsinstallatie een krakende gettoblasterbleek te zijn. Probeer de magie dan maar eensop te roepen. Maar oriëntaalse dans is mijnleven. Zo simpel is het.

Ik heb altijd iets gehad met die Oostersejengelmuziek. Het raakt me op de een ofandere manier. Op vakantie in Turkije zag ikals zeventienjarige voor het eerst buik-danseressen. Ik was op slag betoverd. Terugin Nederland ben ik, samen met mijn moeder,lessen gaan volgen. Ik wist meteen: ‘Dit is het!’Ik ben zelfs gestopt met mijn studie aan deKunstacademie en helemaal voor hetbuikdansen gegaan.

In de meeste dansstijlen krijg je te maken metvan die vreselijke pasjes. Buikdansen kent datgelukkig niet. Als buikdanseres kan ik mijhelemaal laten gaan. Ik ‘vertaal’ de lyrische ofopzwepende muziek letterlijk met mijn dansen-de lijf. Dat geeft van binnen een onbeschrijfelijkgevoel van vrijheid.

Ik ben al die jaren zo druk geweest met buik-dansen dat kinderen krijgen erbij ingeschotenis. Misschien het enige minpuntje. Het zij zo.”

Hiernaast de laatste versie van de tekst die ikte zien heb gekregen. Ik heb aan elk woord datveranderd is een mailtje gewijd; een magerresultaat. En deze tekst is in de LINDAverschenen:

Mariska Assink (43) heeft een eigendansstudio.“Het klinkt idioot, maar als ik dans waan ik mijeen sprookjesprinses uit duizend-en-éénnacht. Ik creëer een fantasiewereld metmystieke muziek en gracieuze bewegingen.Pure magie. Een escape uit de almaar voor-tjakkerende wereld. Voor een optreden is ervan dat sprookje trouwens weinig te merkenals ik mij weer eens moet omkleden in eenstinkende plee of smerige bezemkast. Laatstkon ik de muziek nauwelijks horen, omdat debeloofde supersonische geluidsinstallatie eenkrakende gettoblaster bleek te zijn. Probeer demagie dan maar eens op te roepen.

Op vakantie in Turkije zag ik als zeventienja-rige voor het eerst buikdanseressen. Ik raaktebetoverd. Terug in Nederland gingen mijnmoeder en ik lessen volgen. Ik wist meteen: ditis het. Ik ben gestopt met de kunstacademieen helemaal voor het buikdansen gegaan.

In de meeste dansstijlen krijg je te maken metvan die vreselijke pasjes. Buikdansen kent datgelukkig niet. Als buikdanseres kan ik mijhelemaal laten gaan. Ik vertaal de melancho-lieke of opzwepende muziek met mijndansende lijf. Dat geeft van binnen eenonbeschrijfelijk gevoel van vrijheid.

Ik ben al die jaren zo druk geweest met buik-dansen dat kinderen krijgen erbij ingeschotenis. Misschien het enige minpuntje. Het zij zo.”

Opeens schiet me een uitspraak te binnen uitdie serie Fame, de meesten van jullie zullenmisschien te jong zijn om die te kennen: “Famecosts, and here is where you start paying. Insweat”.

Mariska Assink

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 15

n 1001 nacht met de BBC mWie nog nooit een verfilming van de Vertellingen van duizend-en-één nacht heeft gezien, hoeftniet te wachten op de 3D versie die binnenkort in de bioscoop verschijnt. Een dvd met een BBCversie uit 1980 is wat mij betreft de interessantste verfilming tot nu toe.

Als niet duidelijk zichtbaar "BBC" op de onaan-trekkelijke cover van deze dvd had gestaan,had ik hem waarschijnlijk niet gekocht. Er zijnimmers al ontelbare Duizend-en-één nachtverfilmingen gemaakt, die soms echt om tehuilen zijn en waarvan een flink aantal in zijngeheel online te zien is. Maar zoals je magverwachten van een BBC productie, bleek heteen juweeltje: een mooie selectie uit deberoemde vertellingen - niet alleen de geijkteverhalen -, goede acteurs - met de vrijonbekende Anne-Marie Marriott in de hoofdrol- en een schitterende vormgeving. Verder zienwe onder andere Frank Finlay, Stratford Johns,Paul Hardwick en Patrick Troughton.

De verhalen zijn gebaseerd op één van deeerste Engelse vertalingen uit het Arabisch dieooit zijn gemaakt, namelijk die van RichardBurton (1821-1890). Voor deze verfilming heeftVictor Pemberton ze bewerkt. De regie was inhanden van Michael Hayes.

De niet helemaal "115 minuten" durende filmbegint, net als de originele vertellingen, methet verhaal over twee machtige broers, koning

Shahryar en koning Shah Zaman die beidedoor hun echtgenote zijn bedrogen. Eén vande broers besluit daarop om iedere nacht eenandere maagd tot vrouw te nemen en die devolgende dag te vermoorden. Na enkele jarenis er in het hele land geen huwbare vrouwmeer te bekennen; de paar meisjes die nog inleven zijn worden door hun families angstvalligverstopt. De vizier van de koning, die iederenacht voor een nieuwe vrouw moet zorgen, isin zak en as, als zijn zeer geleerde en wijzedochter Shahrazad voorstelt om met de koningte trouwen. Zij heeft een plan om hem vooreens en voor altijd van zijn moordneigingen afte helpen.

En dan volgen de verhalen, waarmee Shahra-zad steeds weer een dag langer in leven weette blijven: het verhaal van de visser en dedjinn, het verhaal van de vrouw met de vijfaanbidders (hoewel vier van de vijf beter'belagers' kunnen worden genoemd), hetverhaal over het vliegende paard, het verhaalover de domoor en zijn ezel en het verhaal vanAladdin en zijn lamp. Bij de verfilming van ditlaatste verhaal is duidelijk rekening gehoudenmet het feit dat het zich in China afspeelt. AliBaba en Sindbad de zeeman worden welgenoemd, maar hun verhalen krijgen we niet tezien.

Tussen de verhalen door wordt Shahrazadregelmatig opnieuw met de dood bedreigd, Hetverhaal over de vrouw met de vijf aanbiddersvalt bijvoorbeeld slecht. Het gaat immers overeen vrouw die vier machtige mannen te slim afis en voor gek zet. Ook worden in de loop vande drie jaren die de film beslaat drie kinderen

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 16

geboren. Dan vraagt Shah-razad haar echtgenoot omeen gunst: spaar het levenvan de moeder van dezekinderen. Shahryar willigt ditverzoek in met de medede-ling dat hij al voordat dekinderen geboren waren hadbesloten dat Shahrazadmocht blijven leven. Dus hijheeft haar drie jaar voorniets in doodsangst latenzitten! En ze leefden….

Wat me bij deze film hetmeest heeft geboeid, naasthet uitstekende acteerwerkdoor een rijk geschakeerdgezelschap, is de prachtigevormgeving. De verhalenspelen zich af in een decordat doet denken aan oudePerzische miniaturen. Deacteurs lijken zich hierdoorte bewegen in een mooigekleurd plaatjesboek. Datmaakt deze verfilmingvolgens mij ook uitstekendgeschikt voor kinderen.Nadeel is dan wel dat erEngels wordt gesproken enje dus de ondertiteling moetkunnen lezen. Plus dat hetoverbekende verhaal overAladdin bijna 40 van de 115minuten in beslag neemt.

Ook de kostuums zijnprachtig, hoewel ik niethelemaal blij ben met detweedelige buikdansachtigekostuums waar vooral demooie, jonge vrouwen inrondlopen. En dat terwijl erin de film niet wordt gedanst.Hier en daar zie je kleinefoutjes: zo beweegt hetdecor een keer zichtbaar enzie je er een olielampjestaan, terwijl Aladdin dat netheeft weggehaald.

Al met al ben ik blij datiemand heeft besloten omdeze oudere BBC opnamenop dvd te zetten.

Van harte aanbevolen, dus.

Judith Scheepstra

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 17

n No más clones por favor! mAls jongetje was ik graag buiten in de natuur: hengelen in de sloot, salamanders en kikker-visjes vangen en zwerven door de weilanden. Die weilanden en slootranden waren overvloedigvoorzien van bloemen, misschien wel tientallen soorten. Vandaag de dag zijn de slotenrechtgetrokken en is door overbemesting het grootste deel van de diversiteit weg. Er bloeienmaar een paar en dan nog steeds dezelfde bloemen en het lijkt daardoor of iedere sloot erhetzelfde uitziet. Met buikdans is iets soortgelijks gebeurd.

Kijk ik naar mijn beginjaren in de dans, danwas diversiteit een bijna normaal gegeven:bijna iedere danseres danste - ook als ze ineen bepaalde stijl danste - op een manier diehaar van welke danseres dan ook onder-scheidde (de volgelingen van de school dieSuraya Hilal in de jaren ’90 had opgerichtmisschien uitgezonderd). Zou een danseresachter een doorschijnende doek dansen, methet licht achter zich, zodat je haar als eenschaduw op het doek geprojecteerd zou zien,dan zou je haar meestal direct hebben her-kend. Niet alleen aan haar figuur, maar aanhaar bewegingspatroon en dan vooral dearmen. Zou de danseres vóór het doek dansendan zou je haar persoonlijke expressie kunnenzien, die ook vaak uniek was. Dit gold nietalleen voor de grote internationale sterrenmaar ook voor de danseressen die nog niet zover waren, maar al wel een tijdje dansten.Sterker nog: je ziet al een stuk danspersoon-lijkheid na enkele lessen. Ik heb regelmatigvan Egyptenaren terug gehoord dat zij juistdeze diversiteit waarderen en het mooi vindendat ze een stukje van de persoonlijkheid vande danseres in haar dans mogen zien envoelen en in haar ziel mogen kijken. Metandere woorden, de uniciteit van de danseresin beweging en expressie wordt nog meergewaardeerd dan de authenticiteit van debewegingen of de dansstijl.

Ik weet niet exact wanneer de omslag kwam,maar na de opkomst van Dina, die een geheelnieuw bewegingsrepertoire liet zien invergelijking met de danseressen vóór het jaar2000, werden de podia in toenemende matebevolkt door haar navolgsters, die soms bijnaexact haar bewegingen, muziekinterpretatie enexpressie kopieerden. De wereldwijde tourneevan de Bellydance Superstars gaf een golf vannavolging van deze danseressen in hetWesten en de kloonvorming werd nog talrijkerdoor de imitatoren van Randa Kamel. Als door-ontwikkelaarster van de Cairo stijl is zij unieken een geweldige danseres, maar zelden zaleen danseres meer gekopieerd zijn dan zij.Tellen we daar de nachwuchs van deArgentijnse danseres Saida bij op, die vooralinvloed heeft op de dansstijl van de Latijns-Amerikaanse danseressen, dan moet ik

constateren dat de navolging van enkeledanseressen de diversiteit tot stagnatie heeftgebracht: het is tegenwoordig bijna een zegenals je op een internationaal festival eendanseres ziet die niet met de moderne Cairo-stijl spierspanning, gebaartjes en maniertjes,doorgestrekte armen en haarzwaaien danst,dezelfde op den duur volkomen voorspelbareposes maakt of niet op geheel afgevlakte metde computer gemaakte muziek danst. Onlangsheb ik nog zo’n festival gezien en het leek alsofik maar 2 of 3 acts voorbij zag komen in plaatsvan de 15 of 16 die er werkelijk te zien waren:iedere danseres leek voor mij inwisselbaar metde andere. Dat betrof niet alleen hetbewegingspatroon en de expressie maar ookde kostuumkeuze, leeftijd en type danseres.

Deze kloonvorming heeft voor mij de ziel uit deoriëntaalse dans gehaald. Ik ben het met deEgyptenaren die ik gesproken heb eens dat deoriëntaalse dans op zijn mooist is als dedanseres zichzelf is, jong, oud, dik, dun, envanuit haar eigen hart danst, dus niet uit datvan een ander. Ik weet het: als iets succesvolis zal het snel nagevolgd worden. Maar het isde dood in de pot voor de diversiteit van deoriëntaalse dans. Zoals we de slootkantenweer divers en bloemrijk kunnen maken doorniet te veel te bemesten, zouden we onzenieuwe generatie danseressen niet te veelmoeten "overbemesten" met dezelfde prikkels,maar ze moeten aansporen haar dans vanuitzichzelf te ontwikkelen, omdat ze een uniekepersoon is en juist vanuit die uniciteit bijzonderis. Want Randa of Dina raken je juist omdat zeRanda of Dina zijn. En geen enkele anderedanseres is Randa of Dina, omdat ze domwegiemand anders is. Ze is uniek en waardevolgenoeg om zich door te mogen ontwikkelenvanuit haar eigen hart en eigen bewegings-patroon. Daarbij mag een beetje inspiratie doorbekende danseressen uiteraard altijd.

Bij een YouTube-filmpje van een leerlinge vande Argentijnse Saida las ik het commentaar:"No más clones por favor". Daar ben ik het dusroerend mee eens.

Peter Verzijl

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 18

n De Arabische wereld van Anton Pieck mAnton Pieck is bij velen van ons vooral bekend om zijn fantasievolle taferelen op kerstkaartenen kalenderplaten. Veel minder bekend is dat hij ook de vertellingen van duizend-en-één nachtheeft geïllustreerd, met prachtige plaatjes als resultaat. Reden voor Raqs wa Risala om nu eensaandacht te besteden aan een Nederlandse illustrator van de beroemde vertellingen.

Wie is er niet opgegroeid met de tekeningenvan Anton Pieck? Als kind vond ik ze uitermateintrigerend en bevredigend om naar te kijken,een "luilekkerland waarin geen eind lijkt tekomen aan overheerlijke details" (Evert vanUitert, 1988). Het sprookjesboek "Duco'sgevleugelde dromen" (1957) was jarenlangmijn kostbaarste bezit. Daarom was ik blijverrast om te ontdekken dat Anton Pieck deillustrator was van meerdere uitgaven van "Alleverhalen uit 1001 nacht", de Nederlandsevertaling van een Franse versie van devertellingen, uit het Arabisch vertaald doorJoseph-Charles Mardrus (1868-1949). Daarmoest ik meer van weten, maar voor wie hemniet kennen, eerst heel in het kort iets overAnton Pieck zelf.

Jong talentAnton Pieck werd op 19 april 1895 geboren inDen Helder. Dat hij al vroeg een bijzonderepassie voor tekenen had, bleek onder andereaan dit voorval: toen Anton drie jaar was, vond

zijn moeder hem eens huilend in de kamer.Toen zij hem vroeg wat eraan scheelde, kreegze het snikkende antwoord: "Ik kan de regenniet tekenen!"

“Toen mijn tweelingbroer en ik 4-5 jaar waren,was er geen sprake van dat we iets anderszouden worden dan tekenaar”. Aldus AntonPieck in een interview (1975). Toen hij zes jaarwas ging hij samen met zijn tweelingbroerHenri in de leer bij J.B. Mulders in Den Helder.De tekenlessen wierpen snel vruchten af:Anton won in 1906 met een stilleven een prijsop een tentoonstelling van huisvlijt. Alsbeloning ontving hij vijf tubes waterverf en eenfixeerspuitje.

In 1906 verhuisde het gezin naar Den Haag endaar werd het tekenonderwijs voortgezet. ToenAnton Pieck veertien was behaalde hij zijneerste acte, op zeventienjarige leeftijd zijntweede. Hij ging als leraar tekenen lesgevenaan het instituut waar hij zelf in de leer wasgeweest: Bik en Vaandrager.

Tekenles voor soldatenTijdens de Eerste Wereldoorlog was AntonPieck als sergeant gelegerd in Amersfoort enDen Haag. In Amersfoort gaf hij tekenlessenaan medesoldaten: “Die soldaten zijn de besteleerlingen geweest die ik ooit heb gehad”. In1920 werd hij tekenleraar aan het KennemerLyceum te Overveen. Hij zou daar tot zijnpensioen in 1960 blijven. Naast zijn werk opschool maakte hij zijn eigen werk.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren debeide broers Pieck actief in het verzet. Antongebruikte zijn talent als graficus om handteke-ningen en stempels te vervalsen: “Ik heb dusheel wat persoonsbewijzen vervalst en na deoorlog hebben heel wat mensen daar last meegehad omdat men ze niet als vervalsingenwilde erkennen! Het was een rotwerk maar jemoest wat doen”. Zijn woning was eendoorgangshuis voor onderduikers en eenopslagplaats voor de goederen van joden, diehun bezittingen hadden moeten achterlaten.Henri was bij het uitbreken van de oorlog eenprominent lid van een communistischeverzetsorganisatie. Illegale bladen als "DeWaarheid" en "De Vonk" werden in zijn atelierin Rijswijk gestencild. Op 9 juni 1941 werd hij

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 19

gearresteerd en overgebracht naar de Strafge-vangenis in Scheveningen, beter bekend alshet "Oranjehotel". Via kamp Amersfoort is hijdaarna naar Buchenwald afgevoerd, waar hijverbleef tot 1945. Met zijn tekeningen vanBuchenwald heeft Henri Pieck de indrukkenvan hem zelf en zijn medegevangenenvereeuwigd. Henri Pieck overleed in 1972.

In 1922 trouwde Pieck met Jo van Poelvoorde.Uit hun huwelijk werden drie kinderen geboren:Elsa, Anneke en Max. Zijn echtgenote over-leed in 1983, zoon Max drie jaar later. Bij zijnpensionering werd Pieck benoemd tot Ridderin de orde van Oranje Nassau en twintig jaarlater volgde zijn bevordering tot Officier. AntonPieck overleed op 24 november 1987 op 92-jarige leeftijd in Overveen.

Vier KippenIn het begin van zijn artistieke loopbaan - totongeveer 1930 - stond Pieck bekend als eenbegaafde graficus. Zijn etsen, gravures, drogenaalden, houtsneden en lithografieën trokkenniet alleen de aandacht van kunstkenners envakgenoten, maar ook van het publiek. Zijntweede houtsnede "Vier Kippen" (1918) heefthij honderden keren moeten afdrukken om aande vraag te kunnen voldoen. Er is nog steedsvraag naar dit werk. Het 'Putje te Assisi', datmodel stond voor de put op het binnenplaatsjetussen het Voermanmuseum en het AntonPieck Museum, is één van de laatste houtsne-den die hij maakte (1930). Hij maakte ook exlibris en geboortekaartjes, eerst alleen vooreigen gebruik, maar later ook voor vrienden enkennissen.

In 1924 voltooide Pieck zijn eerste olieverf-schilderij. In dat jaar volgden er nog drie enwaarschijnlijk loopt het aantal olieverfschilderij-en tegen de honderd. Werken die een heelandere kant van de kunstenaar laten zien. Velelijken spoorloos verdwenen en afbeeldingenzijn lang niet altijd voorhanden. De doekenwerden vaak onmiddellijk verkocht en in die tijdwaren reproducties geen gemeengoed.

De EftelingBegin jaren vijftig werd Anton Pieck gevraagdom mee te werken aan een sprookjespark metspeeltuin. Zijn naam was toen al gevestigd alsillustrator van bekende sprookjesboeken. Zoontstond het eerste echte themapark van Ne-derland, sprookjespark "De Efteling" in Kaats-heuvel. Tot 1974 bleef hij actief ontwerpenvoor de Efteling. Anton Pieck heeft in totaalbijna 1500 ontwerptekeningen voor de Eftelinggemaakt.

Het AutotronIn 1968 ontving Pieck het verzoek een onder-komen te ontwerpen in het Brabantse Drunenvoor een verzameling oldtimers. Hoewel Pieckgeen bewonderaar was van de modernetechniek, deden die oude auto's hem wel wat.Vanaf die tijd vindt men ze ook terug in zijntekeningen. Het tentoonstellingsgebouw werdin 1972 geopend. Een imposant complex meteen expositieruimte, kantoren en restaurant"De Waegenburcht". Later werden de auto'swegens plaatsgebrek verplaatst naarRosmalen. Het gebouw in Drunen kreeg eenandere bestemming.

Anton Pieck MuseumIn 1984 werd in het Gelderse Hattem het AntonPieck Museum geopend. Het museum bezitonder meer originele schilderijen, etsen,lithografieën en zeefdrukken. In de kelder is deetspers te zien waar Pieck zelf zijn etsen opperste. In een hoekje van de grote hal bevindtzich de originele werkplek van Anton Pieck,zijn stoel en zijn tekentafel. Alle attributen zijnna het overlijden van Anton Pieck aan hetmuseum geschonken. Slechts enkele museabezitten werk van Pieck, waaronder het FransHals Museum. Alleen het Anton Pieck Museumin Hattem en de Efteling geven een watruimere, zij het ook fragmentarische, indrukvan Pieck’s oeuvre.

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 20

IllustratiesZijn debuut als illustrator maakte Pieck in1920, toen hij op verzoek van de Vlaamseschrijver Felix Timmermans de feestelijketiende druk van "Pallieter" van een aantalzwart-wit prentjes voorzag. Midden jarentwintig maakte hij definitief naam als illustratormet zijn werk voor het tijdschrift voor de jeugd"Zonneschijn", een blad waaraan ook RieCramer meewerkte.

Een overzicht van alle illustraties van AntonPieck is helaas nooit verschenen. Dat maakthet lastig om te achterhalen welke boekenAnton Pieck precies heeft geïllustreerd en inwelk jaar die boeken voor het eerst zijnverschenen. Het zijn enkele honderden titelsgeweest, waaronder: "De liederen van FranzSchubert" (1935), Vondel's "Gysbrecht vanAemstel" (1937), "De tuin der Goden. Mythender Egyptenaren, volken van Voor-Azië,Indiërs, Grieken, Scandinaviërs en Kelten"(1938), "Sprookjes van Grimm" (1940), "Jodyen het hertejong" (1940), "Sil de strandjutter"(1940), "Manso, de poema" (1943), "Het witterendier" (1958), "Gejaagd door de wind"(1973), "De ring van zeven: Oosterse sprook-jes van Lidow" (1974), "De wraak van deToeareg" (1978), "Niels Holgersson'swonderbare reis" en "Gösta Berling" van deZweedse schrijfster Selma Lagerlöf, deGulbranssen trilogie en de "Christmas Carol".Ook in de Engelse uitgave van Dickens'beroemde werk werden Pieck's tekeningenopgenomen.

Van 1943 tot 1956 kreeg hij van uitgevers-maatschappij Parnassus opdracht om zeskleurplaten en een groot aantal zwart-witillustraties per jaar af te leveren voor eenuitgave van "Alle verhalen uit 1001 nacht"(zestien delen in acht banden). De eerste band(met delen 1 en 2) verscheen in 1943 en delaatste (met delen 15 en 16) in 1954. In 1965kwam daar het "Klein beeldverhaal van 1001nacht" bij. Midden jaren '80 verscheen eenJapanse uitgave van de "1001 Nacht" in vijfbanden met kleurenplaten van Pieck.

Ik heb twee verschillende uitgaven van "Alleverhalen uit 1001 nacht" in handen gehad,eentje met alleen pentekeningen en silhouet-ten in zwart-wit en eentje met daarnaast ooktekeningen in grijstinten. De kleurenillustratiesken ik uitsluitend van het Internet en vooral diehebben mijn kinderlijke belangstelling voorAnton Pieck nieuw leven ingeblazen. Pieckmaakte er een reis voor naar Marokko.

“Dan heb ik vóór de Tweede Wereldoorlog eenhele serie tekeningen gemaakt in Marokko endat is me goed van pas gekomen toen ik onderde oorlog begon aan de illustratie van 1001Nacht. Om zo een werk te illustreren moet jeaan het Oosten hebben geroken”.

Reis naar MarokkoAnton Pieck reisde veel. Zijn indrukken legdehij vast in schetsen en tekeningen. Zo bezochthij onder meer Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk,Marokko, Italië, Ierland, Wales, Polen, Zwe-den, Zwitserland, België en vooral Engeland.

In de zomer van 1937 maakte Pieck een reisdoor Marokko. Met heen- en terugtocht duurdede reis zeven weken. Hij kwam aan in Tanger.De eerste van de tachtig tekeningen die hijtijdens zijn verblijf in Marokko maakte, was vaneen binnenhofje in Tanger. Van Tanger ging hijper trein naar Rabat. Hij bezocht ook Salee,een schiereiland voor de kust van Rabat. VanRabat ging hij per bus naar Fès, met eentussenstop in Meknès. Een volgende stopmaakte hij in de pleisterplaats Beni Mellal,waar hij enkele dagen doorbracht. Hij verbleefer in een Arabisch hotel; de Europese warengesloten omdat het geen toeristenseizoen was.Daarna ging hij verder naar Marrakech en via

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 21

De dans van Morgane"Maar na verloop van een uur ging het meisjeopnieuw de zaal binnen en tot groote verbazing vanAli Baba was zij als danseres gekleed, met eendiadeem van gouden zechinen om haar voorhoofd,haar hals versierd met een snoer van geleamberkorrels, haar middel omsloten door eengordel van gouden maliën en met armbanden vangouden rinkelbelletjes om haar polsen en enkels. Enaan haar gordel hing volgens de gewoonte derberoepsdanseressen een ponjaard met een heft vanjade en een lang, opengewerkt en puntig lemmetdat diende om er de dansfiguren mee aan te geven.En haar verliefde gazelle-oogen.... had zij metzwarte kool duidelijk verlengd tot aan haar slapen,evenals haar wenkbrauwen die in een dreigendeboog getrokken waren....

En toen zij voor haar meester gekomen was, boogMorgane vol gratie, en zonder hem den tijd tegunnen van zijn verbazing te bekomen.... wenddezij zich tot den jongen Abdallah en gaf hem eenklein teeken met haar wenkbrauwen. En plotselingversnelde zij het rhythme van de tamboerijn op eenheel bewogen maat en glippend als een vogelbegon Morgane te dansen. En zij dansteonvermoeibaar alle passen en schetste alle figurenzooals nog nooit een beroepsdanseres in depaleizen der koningen gedaan had. En zij danstezooals misschien de herder Daoed gedanst hadvoor Saul, zwart van droefheid. En zij danste eensluierdans en dien van den zakdoek en dien vanden stok. En zij danste de dansen der Jodinnen endie der Griekschen en die der Egyptischen en dieder Perzischen en die der Bedoeïnen, met zulk eenwonderbare lichtheid, dat stellig alleen Balkis, dekoningin die verliefd was op Soleiman, ze aldus hadkunnen dansen.

En toen zij dit alles gedanst had, toen het hart vanhaar meester en dat van den zoon van haarmeester en dat van den koopman, den gast vanhaar meester aan haar stappen hing en hun oogengekleefd zaten aan de soepelheid van haar lichaam,begon zij den golvenden dans van den dolk.Inderdaad, plotseling trok zij het gouden wapen uitzijn zilveren scheede en ontroerend door sierlijkheiden houdingen, stortte zij zich voorwaarts met dendreigenden dolk, op het versnelde rhythme van detamboerijn, gebogen, soepel, vlug, ruig en wild, metbliksemende oogen en gedragen door vleugels diemen niet zag. En de dreiging van het wapen richttezich nu eens naar den een of anderen onzichtbarenvijand in de lucht en keerde zich dan weer met depunt naar de schoone borsten van het vervoerdemeisje.... Daarop werd het rhythme van detamboerijn geleidelijkaan langzamer, de maat werdopgewekter en luwde tot de klankrijke huid geheelverstilde. En Morgane, met een borst, hijgend alseen golf van de zee, hield op met dansen.

En zij.... (gebruikte de tamboerijn).... als eencentenbakje om het de drie toeschouwers voor tehouden en volgens de gewoonte der beroepsdanse-ressen hun weldadigheid in te roepen".

Rabat ging de reis weer terug naar Tanger,waar de boot naar Nederland op hem wachtte.Op basis van de vele tekeningen die hij hadgemaakt schilderde hij na terugkomst tienolieverfschilderijen. De reis had een diepeindruk op hem gemaakt.

"Naar Marokko ben ik uiteraard gegaan om mete documenteren voor Sprookjes van 1001nacht. Toen ik daar was aangekomen heb ik erhelemaal nooit meer aan gedacht, zo nam deomgeving me in beslag. Dat kwam naderhandweer, eenmaal terug in Nederland. Je beleeftopnieuw de emotie bij het zien van een oudvrouwtje dat door een steeg dwaalde, jeonthoudt andere motieven. Je fantasie gaateenmaal weergekeerd opnieuw werken. Ma-rokko was voor mij een ontzettende belevenis,een ervaring in een totaal andere wereld.Geweldig was het ook, maar ik zou het een helhebben gevonden als ik er mijn hele leven zouhebben moeten slijten. Wanneer ik nu nog aanMarokko denk, denk ik nog telkens aan dieenorme menigte blinden. Met hun stok voorzich uit tastten ze zich een weg. Als ik me aldie narigheid herinner dan vind ik toch wel datwe hier en een verwend landje zitten". AldusAnton Pieck in een interview.

Als een beroepsdanseresEnkele jaren later begon Anton Pieck aan zijn'duizend-en-één' illustraties. Helaas is het medus niet gelukt om de hand te leggen op eenexemplaar van "Alle verhalen uit 1001 nacht"met kleurenplaten, maar gelukkig hebbenandere lezers en lezeressen hun bewonderingvoor dit werk op het Internet met ons willendelen. De platen zijn vaak heel herkenbaar alswerk van Pieck, maar dat geldt in eersteinstantie niet voor allemaal. De illustratie bij hetverhaal over Aboe-Kier en Aboe-Sier laat eenoosters stadsgezicht zien, zoals wij dat vanPieck kennen van Europese steden. (Aan dezeen andere stads- en straattaferelen is ook dui-delijk de invloed te zien van Pieck’s ervaringenin Marokko.) De plaat van het circusfeest inBisjangar en de plaat waarop Shahrazad haarverhalen vertelt en bijvoorbeeld ook die methet naakte meisje, de vos en de haan of hetvliegende paard zou ik zonder de handteke-ning van Pieck niet direct als zijn werk hebbenherkend. Maar prachtig zijn ze allemaal.

In tegenstelling tot veel andere illustratorenheeft Anton Pieck (blijkbaar) de verleidingkunnen weerstaan om Morgane, de heldin uithet verhaal van Ali Baba, dansend af tebeelden. Waar hij zijn collega's wel in volgt is

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 22

een tekening van hoe Morgane bezig is om derovers, die zich in olievaten verborgen hebben,te doden met kokende olie.

Toch kan ik niet laten hier de bijzonderbeeldende passage uit diezelfde vertellingenop te nemen over de dansende Morgane (ziehet kader). Het is immers één van de tekstenover oriëntaalse dans waarop het Nederlandsebeeld van buikdanseressen gebaseerd kanzijn. Vooral omdat hij refereert aan wat voor'beroepsdanseressen' gebruikelijk is. Morganedanst voor Ali Baba, diens zoon en de 'koop-man' die in werkelijkheid de roverhoofdman isdie Ali Baba om wil brengen. Om aan het eindevan haar optreden de bandiet neer te stekenmet de dolk die zij, net als alle 'beroepsdanse-ressen' bij zich heeft gestoken.

Anton Pieck in 2012 en 2013Tot op de dag van vandaag verschijnen ernieuwe publicaties met werk van Anton Pieck.Bij PostNL verscheen vanaf mei 2012bijvoorbeeld een bijzondere postzegelserie.Dat was omdat het dit jaar 25 jaar geleden isdat Anton Pieck overleed. De serie wordtaangeboden in de vorm van een abonnement,maar de postzegels zijn ook los te koop. Eenjaar lang komen elke maand tweeverschillende postzegelvellen uit. Daarbijontvangt een abonnee gratis bewaarbladenmet informatie over de illustraties en eenbewaardoos met een ringband. Op depostzegels en bewaarbladen zijn tekeningenvan Anton Pieck te zien: wintertaferelen,stadhuizen, kerstmarkten, de Efteling, Oud-Hollandse spelen en meer…

2013 wordt opnieuw een jubileumjaar, met dehonderdste Anton Pieck kalender. In dezeextra grote kalender, met platen van ongeveer35 bij 45 cm, zijn de allermooiste en bekendsteAnton Pieck platen samengebracht. Dekalenders bevatten een bon die recht geeft opgratis toegang tot de expositie "100 jaar AntonPieck kalenders", die van 27 oktober 2012 tot

23 februari 2013 te zien is in Museum hetReghthuys in Giessenburg. Daar is een flinkaantal, ook zeer oude, kalenders te bewonde-ren. Meer informatie over dit alles is te vindenop de "Officiële Anton Pieck website"www.antonpieck.eu

Zelf vind ik het hoog tijd voor een "Anton Pieck1001 nacht kalender".

Judith Scheepstra

BronnenAnton Pieck Documentatiecentrumwww.antonpieckdocumentatie.nlAnton Pieck museumwww.antonpieckmuseum-hattem.nlEfteling www.efteling.comNIOD Buchenwald http://www.buchenwald.nlOfficiele Anton Pieck website http://antonpieck.euThe World of Anton Pieckhttp://theworldofantonpieck.blogspot.nlJ.C. Mardrus - Alle verhalen uit 1001 nacht,(verschillende uitgaven, waaronder een 13e druk)H.J. Paris AmsterdamAnne Hallema - Anton Pieck : catalogus enbeschryving van zyn prenten en schilderyen,Kunsthandel "De Poort", H.Bos, Den Haag 1930Joos Florquin - Ten huize van... Anton Pieck. Orion,Brugge/Davidsfonds, Leuven 1975Hans Vogelesang - Op reis met Anton Pieck, DenHaag, Omniboek 1975Frans Keijsper - Anton Pieck, een 90-jarigeambachtsman, Weesp, Van Holkema & Warendorf1985Evert van Uitert - Anton Pieck 1895-1987, De Gids.Jaargang 151. Meulenhoff Nederland, Amsterdam1988Ben van Eijsselsteijn, Hans Vogelesang - AntonPieck, zijn leven, zijn werk, Amsterdam, De Boekerij1989Richard van Leeuwen - De wereld van Sjahrazaad,Bulaaq, Amsterdam 1999KB-catalogus www.kb.nlBoekwinkeltjes.nl http://boekwinkeltjes.nlWikipedia http://nl.wikipedia.orgWorldCat www.worldcat.orghttp://1001nacht.startpagina.nl

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 23

n Agenda m

Workshop Shaabi Masri (een populaire

Egyptische dans)

Start: Zaterdag 3 november 2012 om 14:00 uurEinde: Zaterdag 3 november 2012 om 16:00 uurLocatie: Studio Lijfwijs, Laagte Kadijk 20,AmsterdamKosten: € 25Website: www.yasminjordy.com

In de workshop behandelen we de specifiekeEgyptische danstechniek Het vertalen eninterpreteren van de muziek naar de dansChoreografie. Dansstudio Lijfwijs is met hetopenbaar vervoer te bereiken via bus 22 (halteKadijksplein), tram 9 en 14 (halte PlantageKerklaan) en de metro (halte Waterlooplein).Aanmelden en betalen kan via de website.

Romadansweekeinde

Start: Zaterdag 10 november 2012Einde: Zondag 11 november 2012Locatie: De Uelenspieghel, Winkelsteeg 5, UffelteKosten: € 150 beide dagen

Russische Romadans o.l.v. Elsa Balazs enegyptische Romadans o.l.v. Lady Moonlightuitgebreide flyer op www.bellydancetravel.nl

Klassieke Sluiertechnieken en evt. Djembe

spelen!

Start: Zaterdag 10 november 2012 om 16:00 uurEinde: Zaterdag 10 november 2012 om 17:45 uurLocatie: HEE-ART, Huskensweg 37, HeerlenKosten: € 15,00Website: http://ietara.com

10 november buikdansworkshop! Klassieke Sluier-technieken, dansen met een sluier, waarbij houdingvan hoofd en lichaam een grote rol speelt ! Dans jijgraag met sluier, dan zal deze workshop je zekerinspireren. Aanmelden: ietara@telenet.be, 0032-(0)89-717621 of 06-29054560. Om 19:00 uurDjembe spelen o.l.v. Jo Koreman. Kosten € 5.00(incl.Djembe) Een super leuke middag/avond vooriedereen!

Baladi

Start: Zondag 11 november 2012 om 14:00 uurEinde: Zondag 11 november 2012 om 18:00 uurLocatie: a2o-cultuur(t)huis, August Van de Wielelei65, Deurne-Antwerpen

Kosten: € 40Website: www.buikdans.net

Amana Dance Theatre neemt je mee naar deEgyptische 'soul' in buikdans: Baladi, een stedelijkpopulaire stijl met hart en ziel. Voor (half-)gevorderden.

Workshops met prof. dr. Hassan Khalil

Start: Zaterdag 17 november 2012 om 11:00 uurEinde: Zondag 18 november 2012 om 15:45 uurLocatie: Danshuis Nitsanim, Genemuidenstraat208, Den HaagKosten: € 60

Ook dit jaar komt prof. dr. Hassan Khalil naarNederland. Met drie geweldige workshops. Op 17november: workshop 1, 11.00-14.00 uur: MelayaLeff - Idella Ya Rashtu, (folkloredans uit Port Said).Workshop 2, 15.00-18.00 uur: Khaleegy - Fatouma'injer', (de Khaleegy uit Koeweit). 18 november,11.00-15.45 uur: Nieuw Modern Orientaals - watprecies is nog niet bekend. Extra: het is mogelijk omop vrijdag 16 november, op afspraak, een privélesbij Hassan Khalil te volgen. Prijs op aanvraag. Voorcatering tijdens de workshops wordt gezorgd.Informatie: Shahira-Linda, mobiel 06-12226454, e-mail: l.plaizier@pzh.nl.

InSpiritual Belly Dance Afternoon Party

Start: Zondag 18 november 2012 om 13:30 uurEinde: Zondag 18 november 2012 om 17:30 uurLocatie: Global DanceLab, Borgerstraat 112,AmsterdamKosten: € 15Website: http://globaldancelab.nl

Trancedans, Whirling en Bellydance. Optredens vanDansgroep Al Hafla, Dalla Diva's, Aukje StoffeleLeana en Ossama. Zang door Mirjam. Live musicdoor Midou, Has Thomas, Ferdinand. DJ Saida.

Oriëntaalse dans, yoga en energieflow

Start: Zaterdag 24 november 2012 om 14:00 uurEinde: Zaterdag 24 november 2012 om 16:30 uurLocatie: Jan Luykenlaan 78, den HaagKosten: € 30Website: www.bellydancetravel.nl

We onderzoeken de energiedoorstroming enenergieuitstraling in oriëntaalse dans d.m.v. dans-yoga- en ademhalingsoefeningen. Docent LadyMoonlight, 070-3450594

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 24

De Tao van de dans

Start: Zondag 25 november 2012 om 10:00 uurEinde: Zondag 25 november 2012 om 17:00 uurLocatie: Osher, Poortstraat 32 UtrechtKosten: € 70Website: www.farouq.nl

Workshop met Paula Marissink. In deze workshopaandacht voor het verbeteren van de kwaliteit van jebewegingen, het dansen in het moment en hetaanwezig zijn in je lichaam, door middel vanoefeningen uit de Healing Tao met één van debuikdanseressen van het eerste uur in Nederland,Paula Marissink.. Info en opgave: Peter Verzijl,peterverzijl@planet.nl, 030-2436007

Arab Film Festival Rotterdam

Start: Woensdag 28 november 2012Einde: Zondag 2 december 2012Locatie: RotterdamWebsite: www.arabfilmfestival.nl

Het Arab Film Festival Rotterdam is sinds 2001 eenjaarlijks cultureel evenement. De laatste jaren is hetfestival uitgegroeid tot een toonaangevend, jaarlijksevenement dat een belangrijke functie vervult voorde multiculturele samenleving in Nederland. Ook ishet festival een van de belangrijkste activiteiten voorde Islamitische en Arabische gemeenschap inNederland.

Workshop ghawazee

Start: Zaterdag 1 december 2012 om 14:00 uurEinde: Zaterdag 1 december 2012 om 16:30 uurLocatie: Jan Luykenlaan 78, Den HaagKosten: € 30

Ghawazee is de performancedans van Egyptischezigeunerinnen. We trainen de stijl van de destijdsberoemde Maazinzusjes uit Luxor. Docent LadyMoonlight 070-3450594

Ruimte & Tijd workshops met Leana en Joyce

Start: Zondag 2 december 2012 om 11:00 uurEinde: Zondag 2 december 2012 om 17:00 uurLocatie: Kolder en Ko, Timpweg 3, GroningenKosten: € 30Website: www.artofbellydance.nl

Ruimte en tijd zijn binnen dans brede begrippen.Leana en Joyce werken ieder deze thema’s uitvanuit hun invalshoeken. Je leert bewuster om tegaan met je eigen en elkaars bewegingsvocabu-laire. Je reflecteert en reageert op wat je doet en

ziet. Hierdoor kan een beter inzicht in je bewegings-patronen ontstaan en ga je zien waar je sterkepunten liggen. Maar ook waar je jezelf kan verbete-ren. Als gevolg: een breder scala aan mogelijkhe-den die jou als danser verrijken! Geen vage taal,maar praktische oefeningen die je bewust makenWAT je doet en HOE je beweegt: leer bewustkeuzes te maken. Je werkt aan oefeningen solo enin kleine groepjes. Je gaat naar huis met inspiratieom jouw solo-, improvisatie- of groepsdans teverrijken.

Diva's van Toen

Start: Zondag 2 december 2012 om 13:00 uurEinde: Zondag 2 december 2012 om 17:00 uurLocatie: J.J.P.Oudlaan 8, HeerhugowaardKosten: € 60

De dansstijl van de egyptische danseressen uit dejaren '40-'60. Docenten: Farouq 030-2436007 enLady Moonlight 070-3450594

Algerijnse Dans

Start: Zondag 9 december 2012 om 14:00 uurEinde: Zondag 9 december 2012 om 18:00 uurLocatie: a2o-cultuur(t)huis, August Van de Wielelei65, Deurne-AntwerpenKosten: € 45Website: www.maghrebdans.net

Amana Dance Theatre heeft Annick Baillieul te gastvoor een workshop traditionele Andalousische- enBerberdansen uit Algerië. Verrijkend en inspirerend!

Workshop Bellydance met Isis Wings

Start: Zondag 30 december 2012 om 12:30 uurEinde: Zondag 30 december 2012 om 14:00 uurLocatie: Culemborg, Parallelweg West 13, directachter het CS (de grote spiegelzaal van de fitnessstudio)Kosten: € 25Website: www.alzahradancing.nl

Worshop Bellydance met Isis Wings door Alzahra.Isis Wings zitten gedeeltelijk vast aan je lichaam endoor er mee te dansen kun je je dansbewegingenmooier maken met spectaculair effect! Tijdens dezeworkshop leer je de verfijndere technieken van hetgebruik van de Wings. Daarnaast zul je gaan ont-dekken hoe de Wings en de buikdansbewegingenelkaar aanvullen en hoe je je buikdansbewegingennog mooier kunt laten uitkomen of vergroten. Deworkshops zijn voor iedereen toegankelijk, ongeachtleeftijd, wel of geen Bellydance-ervaring. Er zijn IsisWings aanwezig. Wees er tijdig bij als je deze wiltgebruiken. Informatie en opgave: Alzahra Dance +Yoga, info@alzahradancing.nl of 06-44726390

Raqs wa Risala, nummer 30, november 2012, blz. 25

Dansreis naar Zuid-Egypte

Start: Donderdag 10 januari 2013 om 12:25 uurEinde: Donderdag 17 januari 2013 om 23:30 uurLocatie: Luxor, EgypteKosten: € 600/1000Website: www.bellydancetravel.nl

Dansreis vol dansfeesten en lessen inZuidegyptische danstradities, zoals Nubisch,Ghawazee en Saïdi.We bezoeken tempels, gravenen de plaatselijke bevolking, maken fietstochten enwie wil kan schilderen.

Eilat festival 2013

Start: Woensdag 16 januari 2013 om 14:00 uurEinde: Zaterdag 19 januari 2013 om 16:30 uurLocatie: Eilat, IsraelKosten: € 450Website: www.eilatfestival.com

On January 16-19 2013 we will host for the 9th timethe international bellydance festival in Eilat, Israel.This festival is organized for dancers, teachers andamateurs as a vacation with rich program andtreats! Teachers in Eilat festival 2013 Orit Maftsir,Nourhan Sherif, Mayodi, Azad Kann, JoanaSaahirah of Cairo, Serkan, Sharon Mesguich, YaelZarca, Alla Kushnir, Nelly, Leila Oriental, OlesyaEfrenova, Zarina Mustafina (winner of competition2012), Nata Fari (winner of competition 2011), YanaTsehotskaya , Nadya Jalal and also teachers fromIsrael, Yael Moav and more and the live music ofSaleh Heby and his Arabic orchestra. Dancers fromall over the world will perform in our evening shows,parties and open stage.

Suraya Hilal 8, 9 en 10 februari in Eindhoven

Start: Vrijdag 8 februari 2013 om 13:30 uurEinde: Zondag 10 februari 2013 om 16:00 uurLocatie: Hoogstraat 105 A, unit 7, EindhovenKosten: € 170Website: http://hilaldance.com

In deze driedaagse workshop zal Suraya Hilal jelaten kennismaken met de basisprincipes vanHilaldance: integratie van het lichaam en hetontwikkelen van gratie en gemak -Kracht van de

beweging met behulp van drie belangrijkeconcepten; het uitdrukken van jezelf en hetsamenvloeien met Arabische Egyptische muziek enritme. Zowel beginners en meer gevorderdedansers zijn welkom. Er is geen voorkennis nodigvan Hilaldance en andere dansen. Inschrijven (voor

15 december 2012)en meer informatie over deworkshop: dans.nederland@gmail.com.

Saaidi & Stokdans

Start: Zondag 24 februari 2013 om 14:00 uurEinde: Zondag 24 februari 2013 om 18:00 uurLocatie: a2o-cultuurthuis, August Van de Wielelei65, Antwerpen-DeurneKosten: € 40Website: www.buikdans.net

Amana Dance Theatre nodigt je uit voor eenfeestelijke, aardse en koninklijke dans uit het Zuidenvan Egypte.

Tunesische dans

Start: Zondag 24 maart 2013 om 14:00 uurEinde: Zondag 24 maart 2013 om 18:00 uurLocatie: a2o-cultuur(t)huis, August Van de Wielelei65, Deurne-AntwerpenKosten: € 50Website: www.maghrebdans.net

Ahlem is gastdocent bij Amana Dance Theatre:Tunesische dans is een dynamische, krachtige entoch elegante dansstijl met veel vrouwenpower. Deopzwepende ritmes nemen je mee in twistendebewegingen op de bal van de voet en voelen in hetechte tempo als een stevige work-out. Tijdens deworkshop maak je kennis met de bekendste ritmes,bewegingen en passencombinaties, die je zowel inoriëntaalse of tribal of theatrale dans kunt verwer-ken. In een korte pauze, die je echt nodig zult heb-ben, zal uitleg gegeven worden over het kostuum ende accessoires. Meenemen: sokken of gladdeschoentjes en bij voorkeur 2 heupsjaals zonderkralen of muntjes.

Ritmes uit de buik

Start: Zondag 28 april 2013 om 14:00 uurEinde: Zondag 28 april 2013 om 18:00 uurLocatie: a2o-cultuur(t)huis, August Van de Wielelei65, Deurne-AntwerpenKosten: € 45Website: www.buikdans.net

Percussioniste Hilde en danseres Vera (AmanaDance Theatre) laten je dansen met levende ritmes.Je leert enkele ritmes zelf spelen om er daarna ooktypische danstechnieken op toe te passen. Jeervaart het plezier van improviseren met levendemuziek.