Duurzaamheid van lokaal sportbeleid -...

Keuzesessies ISB-Congres 2013

Waagnatie Antwerpen

21.03.13

Duurzaamheid van lokaal sportbeleid


Opzet sessie duurzaamheid

1. Theoretisch kader met koppeling naar de praktijk in de sportdienst

2. Wat is de ecologische voetafdruk?

3. Link sportinfrastructuur: ben je goed bezig?

4. Link naar aanbod

5. Sensibilisering

Telkens gekoppeld aan de praktijk van Hooglede

6. Lange termijn Duurzaamheid

7. Praktische vragen ter discussie

2






4. Link naar aanbod

5. Sensibilisering

Telkens gekoppeld aan de praktijk van Hooglede



3

Duurzaamheid van lokaal sportbeleid 4

Duurzame ontwikkeling?

• Zo veel mogelijk welzijn en welvaart

• Voor ons allemaal

• Ook voor onze (klein)kinderen en verdere generaties

• Hier en elders op aarde

(Bron: Verhoeven A. (2012), Toekomsten voor duurzame ontwikkeling, VVSG-pockets, Politeia: Brussel)

Dynamisch begrip


Drie pijlers

Economisch

•Economische vitaliteit

•Prosperity

Sociaal

•Welzijn

•Solidariteit

•People

Ecologisch

•Milieu

•

•Planet

5

Betrekken van burgers, bedrijven, verenigingen

Zeer lange termijn


Gezamenlijke win

• Milieu-/natuurmaatregelen ook economische win (toerisme, veiligheidsgevoel, …)

• Verschillende beleidsvelden

gemeenschappelijke ambitie

eigen sectorale bekommernis

• Bv. Sint-Katelijne-Waver: opvangbekken voor regenwater wordt geïntegreerd in recreatiezone en krijgt zo een recreatieve en landschappelijke meerwaarde

• Bv. Limburgse Kempen en Maasland: economische return van fietsroutenetwerk



Opzet sessie duurzaamheid 1. Theoretisch kader met koppeling naar de praktijk in de

sportdienst

2. Wat is de ecologische voetafdruk? Stijn Bruers - Ecolife vzw

[email protected] - www.ecolife.be


4. Link naar aanbod

5. Sensibilisering



8

mailto:[email protected]



http://www.ecolife.be/


De ecologische voetafdruk

• Vraag naar biologisch productief aardoppervlak

– Verschillende consumptieactiviteiten worden opgeteld

• Gebruik van hernieuwbare materialen (akkerland, grasland, bosland en visgronden)

• Gebruik van infrastructuur (bouwland)

• Gebruik van fossiele brandstoffen (bossen om CO2 op te nemen)

– Uit te drukken in oppervlakte-eenheid (globale vierkante meter)

• Gemiddelde persoon: 2,7 globale hectare (Belg: 7)

• Aanbod van biologisch productief aardoppervlak

– Schaars: 1,8 globale hectare beschikbaar per persoon


Opzet sessie duurzaamheid 1. Theoretisch kader met koppeling naar de praktijk in de sportdienst


3. Link sportinfrastructuur: Ben je goed bezig?

4. Link naar aanbod

5. Sensibilisering



10


Quickscan

Ecologische voetafdruk voor sportinfrastructuur

11

• Verwarming, verlichting, water

• Afval

• Aankopen

• Mobiliteit

naar Quickscan

//isb-sbs/documenten/Congres(CON)/congres_13/Thema - Inhoud/KS - duurzaamheid/Quickscan sportinfrastructuur.xls

Quickscan sportinfrastructuur.xls


Algemene info Hooglede

• Hooglede - Gits

• Oppervlakte: 3786 ha 62 a 47 ca

• Aantal inwoners : 10 041 inwoners (cijfers 31.12.2012)

• 1 voltijds sportfunctionaris

• Infrastructuur:

– 1 sporthalcomplex Ogierlande

– 1 turnzaal van gemeenteschool

– 1 gevechtssportenzaal ‘Atlantahal’

– Andere: 2 grote voetbalinfrastructuren, 2 kleine voetbalinfrastructuren, looppiste, zwembad (niet in eigen beheer), petanquepleinen, visvijvers, …

– …


Sporthal Ogierlande

13


Insteek - opstart

• 2009: infosessie over duurzaamheid in Aalter

– Invullen van quickscan van ecolife

• 2010: Jaar van de sport

– Sportgebouwen worden klimaatgebouwen

– Opstellen van aanpassingen en werkpunten voor alle sportgebouwen (~ scepen van sport én milieu)

• 2011 – 2012

– Verdere opvolging van de aanpassingen en werkpunten

• 2013

– Doelstellingen vernieuwen onder nieuw bestuur

14


Hooglede – energie besparende maatregelen

ENERGIE

• Relighting (onderzoek en aanpassing)

• Sensoren in kleine ruimtes (kleedkamers, toiletten, berging, …)

• Zonnepanelen op dak sporthal (firma Soleco)

• Studie Esco om sporthal energiezuiniger te maken (aanpassingen te duur)

• Elektronische sturing verwarming (optimalisatie verwarming)

15


Hooglede – energie besparende maatregelen

WATERVERBRUIK

• Doorstromers geplaatst op de waterleidingen

• Meer gebruik van putwater/regenwater in plaats van stadswater

• Installeren water fonteintjes (afvalbeperking)

Opvolging vanuit milieudienst / dienst duurzaamheid van de verbruiken (~ installatie van aparte tellers)

16


Quickscan

Ecologische voetafdruk voor sportinfrastructuur

17

• Verwarming, verlichting, water

• Afval

• Aankopen

• Mobiliteit

naarQuickscan sportinfrastructuur.xls

Quickscan

//isb-sbs/documenten/Congres(CON)/congres_13/Thema - Inhoud/KS - duurzaamheid/Quickscan sportinfrastructuur.xls





Praktijk Hooglede

• Afval:

– Gebruik en verhuur van vuilnisbakken restafval en PMD

– Installeren water fonteintjes (afvalbeperking)

– Affiche campagne n.a.v. vuilnis in kleedkamers (eenvoudig, maar efficiënt gebleken)

18


Andere praktijkvoorbeelden afval

21

-Project Afval sorteren in sportcentra ISB en Fostplus

- Andere voorbeelden in Ronse


Vorst: Give Box

Zingem:

samenaankoop gerecycleerd papier

Gent: een sportruitrusting voor iedereen

Leuven:

installatie waterfonteintjes

http://www.een.be/programmas/iedereen-beroemd/ter-plekke-vorst


Duurzame aankopen?

• Kostenefficiëntie

– Kosten hele levenscyclus (> aankoopkost)

• Ecologische overwegingen

• Sociale overwegingen (bv. Turnhout)

• Duurder? // rationalisatie

uiteindelijk goedkoper…?

• Steunpunt duurzame lokale overheidsopdrachten (website VVSG)


Noodzaak aankoop?


• Papier

• Schoonmaakproducten

• Kantoormateriaal

• Compost

• Straatmeubilair

• Verven en aanverwante

• Groene stroom

• Terugname van verpakking door leverancier

• Koelkasten, dranktoestellen, …

• FCS-hout

• Kledij (bv. Genk: ‘schone’ werkkledij)

• Speeltoestellen

• Voeding

• …

Milieukoopwijzer: www.milieukoopwijzer.be


http://www.milieukoopwijzer.be/


Praktijk Hooglede

• Aankoop:

– Fair trade gemeente

– FSC: fit-o-meter, enveloppen, papier, gemeentenieuws, …

– Gerecycleerd materiaal: speeltoestellen, zitbanken, …

– Milieuverantwoorde kantoormaterialen (hervulbaar, …) en schoonmaakmiddelen, …

• Mobiliteit

– Op vlak van mobiliteit ingezet op sensibilisering (zie later)

– Geen investeringen gedaan

26


Gent:

fietsherstelzuil voor de wijk

Gent:

Openbare fietspompen

Gent: online fietsrouteplanner

http://www.youtube.com/watch?v=JFtVUt160MM





3. Link naar sportinfrastructuur

4. Link naar aanbod 5. Sensibilisering



28


Ruimtegebruik: 2,8%

Direct energiegebruik: 5,9%

Water: 0,0%

Catering: 30,0% Afvalproductie: 37,2%

Mobiliteit: 23,9%

Ecologische Voetafdruk evenement

Evenementen • .


Duurzame elementen bij evenementen

• Energie – water

• Afvalbeheer

– Uitdelen van onnodige flyers, gadgets, … beperken

– Aandacht voor verpakking van voedsel

– Voldoende vuilnisbakken plaatsen

– Zwerfvuil beperken

– Doorgedreven selectie van glas, papier, pmd,… via afvaleiland

– Afspraken met alle betrokkenen (lesgevers, catering, infokramen, …) over beperken van afval

– Bevoorradingspost: afvalpost kort na ipv aan de uitdeelpost

– Gebruik brooddoos hipper maken dan gebruik aluminiumfolie

30


• Aankoopbeleid

– Geen wegwerpmateriaal (plastic borden, bekers, bestek, …)

– Oplaadbare batterijen

• Mobiliteit

– (beveiligde) fietsenstalling

– Bereikbaarheid: alternatieve routes promoten

– prijs wegschenken aan deelnemers met openbaar vervoer cfr isb-congres

● Voor evenementen kan je een milieuteam aanstellen, of kleinschaliger, iemand verantwoordelijk maken voor de milieu-invalshoek

31


32


Duurzame elementen in permanent aanbod

• Afvalbeheer

- Drinkbus bij start langlopende lessenreeks

- Kinderen vragen om drinkbus en brooddoos op sportkamp mee te brengen

- Aandachtspunt in draaiboek

• Aankoopbeleid (idem evenementen)

• Mobiliteit (idem evenementen)

33


Praktijk Hooglede

• Gebruik en verhuur van herbruikbare bekers

• Afvalbeleid tijdens grote evenementen i.s.m. milieudienst (WK cyclocross 2007, BK wielrennen op de weg 2012, …)

• Mobiliteit

• Fietsstallingen

34






4. Link naar aanbod

5. Sensibilisering gebruikers en personeel



35


Drie sporen

Goede voorbeeld

• Interne werking

Verankering

• Duurzaamheid in sociaal beleid, cultuurbeleid, sportbeleid, …

Sensibiliseren

• Burgers, bedrijven, scholen, clubs, andere organisaties

36


Verankering

• Duurzaamheid is ingebakken in besluitvormingsprocessen

• Gedragenheid bij personeel

• Kennisopbouw bij personeel

• Verinnerlijking in bestaande diensten

• Van ad hoc naar gecoördineerd en planmatig



Goed voorbeeld doet goed volgen

• Eigen interne werking

– Milieuvriendelijk papier (ook voor promotiefolders)

– Verplaatsing woon-werk

– Infrastructuur (energie, water, toegang)

– Ecologische en sociale criteria bij aankoop en uitbesteding

– Kostprijs totale levensduur > investeringskost

Een zaak van iedereen!

AGB, vzw, intergemeentelijke samenwerkingen, OCMW, …

politieke bestuurders

personeel: van beleidsambtenaar tot groenarbeider, poetspersoneel


Hooglede – sensibiliseren personeel

• Publicatie van gerealiseerde doelstellingen

• Dit gebeurt vooral door de milieudienst => steek proeven

• Er zijn ook affiches verspreid in de gemeentelijke gebouwen waar personeel aanwezig is (bibliotheken, brandweer, sociaal huis, …)

• Milieudienst ziet toe op de aankoop procedures

• Hoe zaalwachters betrokken in proces van sorteren?

39


Sensibilisering

• Overtuigen, stimuleren en blijvend motiveren

• Blijven herhalen

• Gedragsverandering

• Samenwerken met lokale verenigingen vergroot de impact


Sensibilisering

Hoe?

• Afvalarm informeren

• Blijven herhalen

• Samenwerken met lokale verenigingen


Hooglede – sensibilisering

• Sensibiliserende acties:

– Affiches: waterlater, uitschermer, dubbelbedekker

– Stickercampagne (laatste doet licht uit, verwarming uitgezet, ramen gesloten, …)

• Publicatie van gerealiseerde doelstellingen

42


Praktijk Hooglede

• Mobiliteit

– Sensibiliserende acties:

• Affiches: doortrapper, traploper

• Mijn Korte Ritten (~ fietsweek – wandelweek voor scholen)

• Met belgerinkel naar de winkel

• Speelweefsel (in samenwerking met jeugddienst)

– Activiteiten:

• Trage wegen wandeling

• …

46


% lichten die blijven branden (in de kleedkamers)

Ronse: Stempelkaart

Gent: communicatie buslijnen

Afspraken bij aanvang lessenreeks, sportkamp, …


Tweevoudige argumentatie


• Gratis duurzaam bouwadvies voor clubs met eigen infrastructuur

• Infomoment voor verenigingen

• Op bezoek bij een energiebewuste sportinfrastructuur/-club

• Subsidies voor duurzame materialen, clubs met een afvalbeleid, …

• …


• In douches het aantal ‘zwembaden’ water die nodig zijn voor de douches van de gebruikers

(Bron: Ecolife)


Enkele praktische vragen

• Wat doe je met achtergebleven flessen water?

• Hoe is samenwerking met zaalwachters op vlak van sorteren?



• Wat doe je met achtergebleven flessen water?

• Hoe is samenwerking met zaalwachters op vlak van sorteren?



• Hebben jullie al acties gedaan om gebruikers aan te zetten tot fietsgebruik?

• Hoe kan je clubs mee betrekken in dit verhaal? Voorbeelden van subsidiëring? Andere maatregelen?


Contactgegevens

Stijn Bruers - Ecolife vzw

[email protected] - www.ecolife.be

www.ecolife.be

Kristof De Vriendt – Hooglede [email protected]

Marjolein van Poppel – ISB [email protected]

Lien Van Belle – ISB [email protected]















Duurzaamheid van lokaal sportbeleid -...

Documents

Transcript of Duurzaamheid van lokaal sportbeleid -...