Dr. Mark Coosemans - thomasmore.be · 21/09/2018 2 Cardiovasculaire anatomie & fysiologie...

21/09/2018

1

Cardiovasculaire anatomie, fysiologie en pathofysiologie

Dr. Mark Coosemans

Cardiovasculaire anatomie & fysiologie


21/09/2018

2


• Pericard• Fixatie van het hart in de borstholte• Bescherming van het hart

• Laat vrije beweging van het hart toe

• Fibreuze pericard• Sereuze pericard: pariëtale blad en het viscerale blad• Hartzakje : een virtuele holte gevuld met minimale hoeveelheid vocht (glijmiddel)

• Pericarditis, pericarditis constrictiva, harttamponade, …


• Epicard en epicardiale vet• Onder het viscerale pericardblad• Rond de epicardiale vaten (coronaire arteries en venen)• Obesitas


• Myocard• “Hartspier”• Papillairspieren• 2 atria of voorkamers

• 2 ventrikels of kamers

• Hartinfarct, cardiomyopathie, stapelingsziekten, …

21/09/2018

3



• Endocardium• Éénlagig endotheel en dunne laag bindweefsel• Kleppen

• Atrioventriculaire kleppen: mitralis en tricuspidalis

• Semilunaire kleppen: aorta en pulmonalis

• Endocarditis


21/09/2018

4



• Sinoatriale knoop• “natuurlijke” pacemaker

• Hoogste graad van automaciteit, 60 à 100/min

• 60 % RAC, 40 % LAC

• Atrioventriculaire knoop (AV knoop)• 90 % RAC, 10 % LAC• Enige elektrische verbinding tussen atria en ventrikels (uitzondering Kentbundel)


• Atrioventriculaire knoop (AV knoop)• Vertragen van de geleiding tussen atria en ventrikels• Filteren van snelle atriale ritmes (nodale anti‐aritmica)

• “backup” pacemaker, 40 à 60/min (junctioneel escape)

• Retrograde geleiding mogelijk (pacemakertachycardie)

• Hisbundel, bundeltakken en Purkinjevezels• Rechter bundel en linker bundel (anterior bundel en posterior bundel) (bundeltakblok en hemiblok)

21/09/2018

5




• Rechts dominant (80 %), links dominant (10 %) of gebalanceerd systeem (10 %)

• Coronaire perfusie enkel tijdens (vroege) diastole!

• Sinus coronarius mondt uit in rechter atrium

• Thebesiaanse venen (cardiale shunt)

21/09/2018

6




• Polsgolf• Systolische bloeddruk in a. radialis of a. femoralis is hoger dan systolische bloeddruk centraal in de aorta (en diastolische lager)

• Gladde spieren in de arteriolen (weerstandsvaten) bepalen de systemische vasculaire weerstand (SVR)

• Normale bloeddruk ≠ adequate weefselperfusie !!!

• Venen zijn capaciteitsvaten

21/09/2018

7


Hypertrofe cardiomyopathie : mutaties myosin heavy chain



21/09/2018

8


Rigor mortis

Ca2+ ↓

Cardiovasculaire anatomie & fysiologieK+ 4 mEq/LNa+ 145 mEq/LCa2+ 2 mEq/L

K+ 135 mEq/LNa+ 10 mEq/LCa2+ 0,1 mEq/L

‐ 85 mV


• Ca2+ influx in fase 2 zorgt voor Ca2+ vrijzetting uit het sarcoplasmatischreticulum (SR)

• Start van contractiecyclus

• Heropname van Ca2+ in SR en efflux van Ca2+ via Na+/Ca2+‐uitwisselaar

• Spierrelaxatie

• Calciumantagonisten (non‐dihydropyridines) verapamil en diltiazem zijn negatief chronotroop en inotroop

21/09/2018

9


• Pacemakercellen• Trage depolarisatie, geen rustmembraanpotentiaal

• If kanaal wordt geactiveerd door repolarisatie (fase 3) (funny)

• Trage inwaartse Na+ en K+ stroom

• Ivabradine (Procoralan) blokkeert If

• Hyperrepolarisatie (n. vagus)


a c v yx’x


• Openen en sluiten van kleppen door relatieve drukverschillen

• Slagvolume (SV) = einddiastolische volume (EDV) – eindsystolischevolume (ESV)

• Ejectiefractie = SV/EDV (nl. > 50 %; EF < 35 % slecht)

• Hartdebiet (CO) = SV x HR (L/min) (4 tot 8 L/min)

• Cardiale index (CI) = CO/BSA (L/min/m2) (2,5 tot 4 L/min/m2)

21/09/2018

10



• Slagvolume• Preload• Afterload• Contractiliteit


• Preload• Wet van Frank‐Starling

• EDV

21/09/2018

11


• Preload• Wet van Frank‐Starling

• EDV• EDV ∼ EDP

• “Vullingsdruk”


• Preload

• EDV ∼ EDP


• Afterload• Weerstand waartegen het ventrikel uitpompt

• ∼ hoge diastolische bloeddruk

• ∼ aortaklepstenose

• ∼ septumhypertrofie

• ∼ gestegen systeem vasculaire weerstand (SVR)

21/09/2018

12


• Contractiliteit• Wet van Frank‐Starling

• Beïnvloeding door ortho‐ en parasympatisch zenuwstelsel

• Positief of negatief inotrope medicatie


• Regulatie van de werking van het hart en bloeddruk• Autonoom zenuwstelsel (ortho‐ en parasympaticus)

• Baroreceptoren (sinus caroticus syndroom)

• Natriuretische peptiden (ANP, BNP) (Entresto remt de afbraak van natriuretische peptiden ➔ natriurese en vasodilatatie)

• Renine‐Angiotensine‐Aldosterone Systeem (RAAS)


21/09/2018

13


Renine‐inhibitoren

ACE‐inhibitoren

Sartanen of Angiotensine II receptor blokkers

Aldosterone receptor blokkers

Cardiovasculaire anamnese & onderzoek

• Cardiovasculaire risicofactoren• Geslacht• Leeftijd• Familiale voorgeschiedenis (man < 55 jaar, vrouw < 65 jaar)

• Roken• Hypertensie• Hypercholesterolemie

• Diabetes• Obesitas• Sedentaire levenswijze• Nierinsufficiëntie


• CVD‐meting en hepatojugulair reflux

5 cm

21/09/2018

14


• CVD‐meting en hepatojugulair reflux• 1 mm Hg = 1,36 cm H2O


• Niet‐invasieve bloeddrukmeting• A. subclavia stenose, arm met de hoogste waarde is correct

• Arm ter hoogte van het hart

• Te grote cuff➔ vals lage meting

• Te kleine cuff➔ vals hoge meting


• Allen test

21/09/2018

15

Cardiovasculaire diagnostiek

• Hemodynamische monitoring• Geen heparine (cf. HIT)• Kalibratie of “nullen”

• Atmosferische druk (760 mm Hg) = 0

• Flebostatische as (≈ niveau van de atria)• Referentiepunt voor hemodynamische metingen

• Correctie voor hydrostatische druk (vloeistofkolom)

• Transducer te hoog : vals lage meting

• Transducer te laag : vals hoge meting


• Invasieve bloeddrukmeting• Arteriële katheter• Katheter‐over‐de‐naald of Seldinger• Gemiddelde bloeddruk of MAP (65 à 100 mm Hg)

• 1/3 systolische BD + 2/3 diastolische BD

• Oppervlakte onder de curve


• Invasieve bloeddrukmeting• Pulsus paradoxus

• > 10 mm Hg

• Hypovolemie

• Tamponade

• Pericarditis constrictiva

• …

• Polsdeficit (VES, VKF)

21/09/2018

16



• Centraal veneuze druk• Vena jugularis interna

• Gemakkelijker

• Minder kans pneumothorax

• Discomfort patiënt

• Minder hygiënisch

• Vena subclavia• Meer comfort

• Hygiënischer

• Moeilijker

• Meer kans op pneumothorax


• Centraal veneuze druk• Vena femoralis

• Gemakkelijkst

• Hoog debiet (grote diameter) mogelijk

• Weinig hygiënisch

• Echogeleide punctie

• RX thorax na plaatsing DVC v. subclavia of jugularis interna

• Luchtembool

21/09/2018

17


• Centraal veneuze druk• Vullingsdruk RV (RVEDD)• 2 – 5 mm Hg (3 – 8 cm H2O)


• Centraal veneuze drukcurve

X’


• Centraal veneuze drukcurve

21/09/2018

18


• Arteria pulmonalis druk• Swan‐Ganz katheter



• Bedside

• Scopie

• Druk RA, RV• AP systolisch PAS 20 – 30 mm Hg

• AP diastolisch PAD 5 ‐ 10 mm Hg

• AP gemiddeld PAPm 10 – 15 mm Hg

• Wedge of PAOP 5 – 12 mm Hg

• Hartdebiet (CO) 4 ‐ 6 L/min

• Gemengd veneuze saturatie

(SvO2) 70 % (SaO2 – 30 %)



• Wedge ≈ LAD ≈ LVEDP

• PADP > Wedge

21/09/2018

19



• Eind‐expiratoir (intrapleurale druk ≈ 0)


• Arteria pulmonalis druk• Mitralisstenose

• LAP, PAOP, PAD ↑

• LVEDP normaal

• Mitralisinsufficiëntie• PAD < PAOP


• Arteria pulmonalis druk• Pulmonale hypertensie (PHT) : PAPm ≥ 25 mm Hg

• PAOP ≤ 15 mm Hg : precapillaire PHT

• PAOP > 15 mm Hg : postcapillaire PHT

Dr. Mark Coosemans - thomasmore.be · 21/09/2018 2 Cardiovasculaire anatomie & fysiologie...

Documents

Transcript of Dr. Mark Coosemans - thomasmore.be · 21/09/2018 2 Cardiovasculaire anatomie & fysiologie...