21/09/2018
1
Cardiovasculaire anatomie, fysiologie en pathofysiologie
Dr. Mark Coosemans
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
21/09/2018
2
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Pericard• Fixatie van het hart in de borstholte• Bescherming van het hart
• Laat vrije beweging van het hart toe
• Fibreuze pericard• Sereuze pericard: pariëtale blad en het viscerale blad• Hartzakje : een virtuele holte gevuld met minimale hoeveelheid vocht (glijmiddel)
• Pericarditis, pericarditis constrictiva, harttamponade, …
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Epicard en epicardiale vet• Onder het viscerale pericardblad• Rond de epicardiale vaten (coronaire arteries en venen)• Obesitas
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Myocard• “Hartspier”• Papillairspieren• 2 atria of voorkamers
• 2 ventrikels of kamers
• Hartinfarct, cardiomyopathie, stapelingsziekten, …
21/09/2018
3
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Endocardium• Éénlagig endotheel en dunne laag bindweefsel• Kleppen
• Atrioventriculaire kleppen: mitralis en tricuspidalis
• Semilunaire kleppen: aorta en pulmonalis
• Endocarditis
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
21/09/2018
4
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Sinoatriale knoop• “natuurlijke” pacemaker
• Hoogste graad van automaciteit, 60 à 100/min
• 60 % RAC, 40 % LAC
• Atrioventriculaire knoop (AV knoop)• 90 % RAC, 10 % LAC• Enige elektrische verbinding tussen atria en ventrikels (uitzondering Kentbundel)
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Atrioventriculaire knoop (AV knoop)• Vertragen van de geleiding tussen atria en ventrikels• Filteren van snelle atriale ritmes (nodale anti‐aritmica)
• “backup” pacemaker, 40 à 60/min (junctioneel escape)
• Retrograde geleiding mogelijk (pacemakertachycardie)
• Hisbundel, bundeltakken en Purkinjevezels• Rechter bundel en linker bundel (anterior bundel en posterior bundel) (bundeltakblok en hemiblok)
21/09/2018
5
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Rechts dominant (80 %), links dominant (10 %) of gebalanceerd systeem (10 %)
• Coronaire perfusie enkel tijdens (vroege) diastole!
• Sinus coronarius mondt uit in rechter atrium
• Thebesiaanse venen (cardiale shunt)
21/09/2018
6
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Polsgolf• Systolische bloeddruk in a. radialis of a. femoralis is hoger dan systolische bloeddruk centraal in de aorta (en diastolische lager)
• Gladde spieren in de arteriolen (weerstandsvaten) bepalen de systemische vasculaire weerstand (SVR)
• Normale bloeddruk ≠ adequate weefselperfusie !!!
• Venen zijn capaciteitsvaten
21/09/2018
7
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Hypertrofe cardiomyopathie : mutaties myosin heavy chain
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
21/09/2018
8
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Rigor mortis
Ca2+ ↓
Cardiovasculaire anatomie & fysiologieK+ 4 mEq/LNa+ 145 mEq/LCa2+ 2 mEq/L
K+ 135 mEq/LNa+ 10 mEq/LCa2+ 0,1 mEq/L
‐ 85 mV
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Ca2+ influx in fase 2 zorgt voor Ca2+ vrijzetting uit het sarcoplasmatischreticulum (SR)
• Start van contractiecyclus
• Heropname van Ca2+ in SR en efflux van Ca2+ via Na+/Ca2+‐uitwisselaar
• Spierrelaxatie
• Calciumantagonisten (non‐dihydropyridines) verapamil en diltiazem zijn negatief chronotroop en inotroop
21/09/2018
9
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Pacemakercellen• Trage depolarisatie, geen rustmembraanpotentiaal
• If kanaal wordt geactiveerd door repolarisatie (fase 3) (funny)
• Trage inwaartse Na+ en K+ stroom
• Ivabradine (Procoralan) blokkeert If
• Hyperrepolarisatie (n. vagus)
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
a c v yx’x
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Openen en sluiten van kleppen door relatieve drukverschillen
• Slagvolume (SV) = einddiastolische volume (EDV) – eindsystolischevolume (ESV)
• Ejectiefractie = SV/EDV (nl. > 50 %; EF < 35 % slecht)
• Hartdebiet (CO) = SV x HR (L/min) (4 tot 8 L/min)
• Cardiale index (CI) = CO/BSA (L/min/m2) (2,5 tot 4 L/min/m2)
21/09/2018
10
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Slagvolume• Preload• Afterload• Contractiliteit
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Preload• Wet van Frank‐Starling
• EDV
21/09/2018
11
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Preload• Wet van Frank‐Starling
• EDV• EDV ∼ EDP
• “Vullingsdruk”
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Preload
• EDV ∼ EDP
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Afterload• Weerstand waartegen het ventrikel uitpompt
• ∼ hoge diastolische bloeddruk
• ∼ aortaklepstenose
• ∼ septumhypertrofie
• ∼ gestegen systeem vasculaire weerstand (SVR)
21/09/2018
12
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Contractiliteit• Wet van Frank‐Starling
• Beïnvloeding door ortho‐ en parasympatisch zenuwstelsel
• Positief of negatief inotrope medicatie
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
• Regulatie van de werking van het hart en bloeddruk• Autonoom zenuwstelsel (ortho‐ en parasympaticus)
• Baroreceptoren (sinus caroticus syndroom)
• Natriuretische peptiden (ANP, BNP) (Entresto remt de afbraak van natriuretische peptiden ➔ natriurese en vasodilatatie)
• Renine‐Angiotensine‐Aldosterone Systeem (RAAS)
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
21/09/2018
13
Cardiovasculaire anatomie & fysiologie
Renine‐inhibitoren
ACE‐inhibitoren
Sartanen of Angiotensine II receptor blokkers
Aldosterone receptor blokkers
Cardiovasculaire anamnese & onderzoek
• Cardiovasculaire risicofactoren• Geslacht• Leeftijd• Familiale voorgeschiedenis (man < 55 jaar, vrouw < 65 jaar)
• Roken• Hypertensie• Hypercholesterolemie
• Diabetes• Obesitas• Sedentaire levenswijze• Nierinsufficiëntie
Cardiovasculaire anamnese & onderzoek
• CVD‐meting en hepatojugulair reflux
5 cm
21/09/2018
14
Cardiovasculaire anamnese & onderzoek
• CVD‐meting en hepatojugulair reflux• 1 mm Hg = 1,36 cm H2O
Cardiovasculaire anamnese & onderzoek
• Niet‐invasieve bloeddrukmeting• A. subclavia stenose, arm met de hoogste waarde is correct
• Arm ter hoogte van het hart
• Te grote cuff➔ vals lage meting
• Te kleine cuff➔ vals hoge meting
Cardiovasculaire anamnese & onderzoek
• Allen test
21/09/2018
15
Cardiovasculaire diagnostiek
• Hemodynamische monitoring• Geen heparine (cf. HIT)• Kalibratie of “nullen”
• Atmosferische druk (760 mm Hg) = 0
• Flebostatische as (≈ niveau van de atria)• Referentiepunt voor hemodynamische metingen
• Correctie voor hydrostatische druk (vloeistofkolom)
• Transducer te hoog : vals lage meting
• Transducer te laag : vals hoge meting
Cardiovasculaire diagnostiek
• Invasieve bloeddrukmeting• Arteriële katheter• Katheter‐over‐de‐naald of Seldinger• Gemiddelde bloeddruk of MAP (65 à 100 mm Hg)
• 1/3 systolische BD + 2/3 diastolische BD
• Oppervlakte onder de curve
Cardiovasculaire diagnostiek
• Invasieve bloeddrukmeting• Pulsus paradoxus
• > 10 mm Hg
• Hypovolemie
• Tamponade
• Pericarditis constrictiva
• …
• Polsdeficit (VES, VKF)
21/09/2018
16
Cardiovasculaire diagnostiek
Cardiovasculaire diagnostiek
• Centraal veneuze druk• Vena jugularis interna
• Gemakkelijker
• Minder kans pneumothorax
• Discomfort patiënt
• Minder hygiënisch
• Vena subclavia• Meer comfort
• Hygiënischer
• Moeilijker
• Meer kans op pneumothorax
Cardiovasculaire diagnostiek
• Centraal veneuze druk• Vena femoralis
• Gemakkelijkst
• Hoog debiet (grote diameter) mogelijk
• Weinig hygiënisch
• Echogeleide punctie
• RX thorax na plaatsing DVC v. subclavia of jugularis interna
• Luchtembool
21/09/2018
17
Cardiovasculaire diagnostiek
• Centraal veneuze druk• Vullingsdruk RV (RVEDD)• 2 – 5 mm Hg (3 – 8 cm H2O)
Cardiovasculaire diagnostiek
• Centraal veneuze drukcurve
X’
Cardiovasculaire diagnostiek
• Centraal veneuze drukcurve
21/09/2018
18
Cardiovasculaire diagnostiek
• Arteria pulmonalis druk• Swan‐Ganz katheter
Cardiovasculaire diagnostiek
• Arteria pulmonalis druk• Swan‐Ganz katheter
• Bedside
• Scopie
• Druk RA, RV• AP systolisch PAS 20 – 30 mm Hg
• AP diastolisch PAD 5 ‐ 10 mm Hg
• AP gemiddeld PAPm 10 – 15 mm Hg
• Wedge of PAOP 5 – 12 mm Hg
• Hartdebiet (CO) 4 ‐ 6 L/min
• Gemengd veneuze saturatie
(SvO2) 70 % (SaO2 – 30 %)
Cardiovasculaire diagnostiek
• Arteria pulmonalis druk• Swan‐Ganz katheter
• Wedge ≈ LAD ≈ LVEDP
• PADP > Wedge
21/09/2018
19
Cardiovasculaire diagnostiek
• Arteria pulmonalis druk• Swan‐Ganz katheter
• Eind‐expiratoir (intrapleurale druk ≈ 0)
Cardiovasculaire diagnostiek
• Arteria pulmonalis druk• Mitralisstenose
• LAP, PAOP, PAD ↑
• LVEDP normaal
• Mitralisinsufficiëntie• PAD < PAOP
Cardiovasculaire diagnostiek
• Arteria pulmonalis druk• Pulmonale hypertensie (PHT) : PAPm ≥ 25 mm Hg
• PAOP ≤ 15 mm Hg : precapillaire PHT
• PAOP > 15 mm Hg : postcapillaire PHT
Top Related