Dr. Dirk Peeters, Liaisonpsychiater AZ Sint-Jozef Malle

Wat zijn de grenzen & mogelijkheden voor de

hulpverlener?

Dooddoeners Clichés over suïcide

Een organisatie van de opleiding Verpleegkunde Thomas More Turnhout & AZ Sint-Jozef 27/03/2018

Wake up call

Het zit in het koppeke

Dit belet niet dat de zelfmoordenaar uit misplaatste

filosofische aandrang in zijn absolute oplossingswoede

wel eens gelijk zou kunnen hebben …

Het is een volkomen ingebeeld probleem.

“Vanuit Andromeda gezien. Het bereikbare en het ontoegankelijke”

(Karel Boullart 1999)

Compulsieve gedachten

Je had het maar gedacht

• 34 % van de mensen heeft ooit in het leven een periode van twee weken of meer gekend,

waarin veel over de dood werd nagedacht, bijvoorbeeld die van zichzelf, van iemand anders

of de dood in het algemeen (gedachten over de dood).

• 10% waarin men het gevoel had dood te willen zijn (doodswens).

• 11 % heeft zich ooit wel eens zo te neergeslagen gevoeld dat zelfmoord werd overwogen

(suïcide gedachten)

• 2,7 % heeft uiteindelijk ooit een zelfmoordpoging ondernomen (suïcide poging).

Resultaten van de ‘Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study’ (NEMESIS 2006)

Het nuchtere denken

Impulscontrole verlies

Relatie (ve) Risico’s

Suicidaal gedrag/sensation seeking

Sensation seeking as risk factor for suicidal

ideation and suicide attempts in adolescence

• METHODS: A self-report questionnaire (n=2189) in six New York State high-

schools from 2002 through 2004.

• RESULTS:High sensation seeking was positively associated with depressive

symptoms and substance use problems. The main effects of sensation

seeking on suicidal ideation and suicide attempts remained significant after

controlling for depression and substance use. The association between

sensation seeking and suicide attempts was moderated by substance use

problems.

Beurs in Canada bekroont beste zelfdodingstechniek

30-10-17, 08.28u - Sander Van Walsum

• Euthanasie in een achtbaan of een zelfmoordkist: nieuwste snufjes

gepresenteerd op 'zelfmoordbeurs’• In Toronto in Canada vond dit weekend de Exit New Tech Conference plaats.

De bedenker van de effectiefste manier om zelf een einde aan het leven te

maken, kreeg een mooie geldprijs.

• Niagara watervallen?

Groepsdruk

Veraf en dichtbij

• Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology June 2012, Volume 47, Issue 6, pp 957–965:

The effects of celebrity suicide on copycat suicide attempt:

a multicenter observational study.

• NEDERLANDSE COÖPERATIE ORGANISEERT GEZAMENLIJKE AANKOOP LEGAAL GIF

Zelfdoding via groepsaankoop (02/01/2018 om 16:00 door Maxie Eckert)

Suicidaal proces

Het zeggen en het doen

• Risicogroepen en –indicatoren voor suïcide gedachten en suïcide pogingen zijn dezelfde:

Uit dit rapport komt naar voren dat volwassenen die een suïcide poging hebben ondernomen nauwelijks

verschillen van volwassenen die uitsluitend suïcide gedachten hebben gehad, wat betreft

sociaaldemografische kenmerken, kwetsbaarheidindicatoren en ziektegerelateerde kenmerken.

• Kwetsbaarheidindicatoren spelen een belangrijke rol bij suïcidaliteit :

De incidentie van suïcide gedachten in de bevolking zou bijvoorbeeld met 50 tot 54 procent dalen,

wanneer de nadelige effecten van respectievelijk een hoge mate van neuroticisme en negatieve

levensgebeurtenissen volledig zouden kunnen weggenomen worden. Het optreden van suïcidaliteit kan

verklaard worden door het optreden van verlieservaringen (situatie ofwel ‘state’) en de manier waarop

daarmee wordt omgegaan (persoonlijkheid ofwel ‘trait’).

‘Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study’ (NEMESIS 2006)

leerproces

VLESP stelt het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie voor op Europese conferentie

Het nieuwe digitale platform zelfmoord1813.be• ‘De verbetering die volgt op een zelfdodingspoging betekent dat het risico voorbij is.'

Realiteit: De meerderheid van zelfdodingen gebeurt in de maanden van verbetering die volgen op een

poging. Elk suïcidaal gedrag creëert een drempelverlaging voor een volgende stap. Het is belangrijk om

na te gaan wat de persoon met dit gedrag wil bereiken zodat een nieuwe poging kan worden

voorkomen.

• 'Een zelfmoord gebeurt impulsief.'

Realiteit: Een suïcidaal persoon maakt een heel proces door van gedachte naar daad dat gemiddeld 2,5 jaar

duurt. Hierbij spelen zowel biologische, psychologische, psychiatrische en sociale aspecten een rol. Vaak

is er een druppel die de emmer doet overlopen. Door de suïcidale gedachten en doodswensen ter

sprake te brengen, wordt de suïcidedreiging zichtbaar en kan het suïcidaal proces tijdig worden

gestopt.

PlanningThe book of the bunny suicides; Andy Riley.

Hopeloze hopeloosheid

• De dood als oplossing voor het ondraaglijk lijden?

• Is euthanasie bij psychisch lijden altijd een medisch

geassisteerde zelfdoding?

• En toch:

Angst is nooit een wijze raadgever.

Het zoeken van een alternatief.

Het creëren van een toekomstbeeld.

Geslaagde poging

De problemen blijven achter

• Respect voor de keuze.

• Zorg voor wie achterblijft.

• Zorg voor de zorgverlener: “second victim”. (TOM-project).

• Het leven is liefde en lijden. Het blijvende gemis.

• Geen drama, geen te hoge verwachtingen.

Helpen maar liefst niet om zeep

Wees realistisch en hoopvol

• World Health Organization World Mental Health Surveys (WHO WMHS), in alle 17 landen

tezamen heeft 9,2 procent van de volwassenen ooit in het leven suïcide gedachten gehad,

3,1 procent heeft ooit een plan gemaakt om suïcide te plegen en 2,7 procent heeft ooit een

suïcide poging ondernomen (Nock et al 2004)

• Geen aanwijzingen voor een chronisch beloop van suïcidaliteit:

Uit dit rapport komt naar voren dat het beloop van suïcide gedachten en suïcide pogingen niet

persé chronisch is. Van de volwassenen die in het jaar vóór meting 2 suïcide gedachten

hadden, had 31 procent in de twee jaar daarna nog steeds deze gedachten en had ruim

zeven procent in diezelfde periode een suïcide poging ondernomen. De overgrote

meerderheid (61 procent) rapporteerde twee jaar later géén suïcidaliteit meer. (NEMESIS

2006)

Geniet van uw koffie maar…

Optimisten hebben evenveel ongelijk als

pessimisten maar doorgaans een aangenamer

leven

• Geduld ipv krachtdadig ingrijpen.

• Relativeren ipv dramatiseren.

• Energie doseren ipv van uitputten.

• Aanvaarden ipv willen veranderen.

• Zoeken naar betekenis ipv van de confrontatie vermijden.

Let een beetje op!

You’ll never walk alone

• Tel 1813

• Zelfmoord1813.be/Awel/ VLESP

• Trefpunt zelfhulp

• Huisarts/ GGZ

• Gekende hulpverleners

• Spoed

• Tel 112

Ook als je straks zitten gaat!