Geschiedenis jozef web

St.-Jorisparochie Almelo 2 (95)Geschiedenis_Jozef.docx

INHOUD

1 Het Begin ......................................................................................... 32 Financiële Acties..............................................................................6

2.1 De Fundamentenactie ............................................................... 62.2 Het St.-Jozefbouwfonds ............................................................ 92.3 De Verjaringsbussenactie ....................................................... 112.4 De Oud-Papieractie.................................................................112.5 De Twaalf Apostelencollecte ................................................... 122.6 Collectes in de Almelose Kerken............................................. 13

3 De Bouw van de Kerk ....................................................................144 De Pastores van de St.-Jozefparochie...........................................255 Het Kerkbestuur ............................................................................. 386 De Koren........................................................................................ 427 Comité Onderhoud Kerk en Geestelijkheid. ...................................508 De Scholen .................................................................................... 559 Het Parochieel Armbestuur ............................................................ 6110 De Samenwerking met de Mariaparochie ......................................6411 De Parochiegemeenschap............................................................. 66

11.1 Het 25-jarig Jubileum. ............................................................. 7011.2 De herinrichting van de kerk en de bouw van “ ’t Saam” .........7211.3 Sint-Jozef op de Sokkel........................................................... 73

12 De Trefhoek ................................................................................... 7813 Het Sluitersveld.............................................................................. 8014 De Nieuwe Wijk.............................................................................. 88Bijlage 1 ................................................................................................ 92Bijlage 2 ................................................................................................ 94


1 HET BEGIN

In de vijftiger Jaren van de vorige eeuw kwam de huidige woonwijk hetSluitersveld tot stand. De katholieke bevolking nam er zodanig toe, datbesloten werd tot de oprichting van de St.-Jozefparochie.De Almelose geestelijkheid richtte zich toen tot Zijne EminentieJohannes Kardinaal De Jong met het verzoek een nieuwe parochie op terichten naast de twee bestaande parochies: de St.-Georgius en de St.-Egbertus.Kardinaal De Jong ging met het verzoek akkoord en benoemde op 26augustus 1950 de kapelaan van de H. Martinusparochie te Arnhem, deWeleerwaarde Heer H.A.J. Groothuis, tot bouwpastoor van de nieuweparochie.

De benoemingsbrief

Daarmee was een proces in gang gezet, dat zou leiden tot het ontstaanvan een bloeiende katholieke geloofsgemeenschap in de wijk


Sluitersveld. Bergen moesten worden verzet, problemen moestenworden opgelost.De bouwpastoor zag zich van meet af aan gesteund door deenthousiaste, toekomstige parochianen, die door hun inzet ensaamhorigheidsgevoel ervoor zorgden dat de plannen in korte tijdgerealiseerd konden worden.Nu veertig jaar later, denken wij met grote waardering terug aan al diepioniers.

De bouwpastoor kreeg onderdak bij de zusters van De Goede Herderaan de Vriezenveenseweg. Van hieruit coördineerde hij de activiteiten,die moesten leiden tot de oprichting van de parochiegemeenschap en debouw van kerk en pastorie.

Pastoor H.A.J. Groothuis

Pastoor Groothuis was geboren te Reutum op 29 december 1905.Op 23 juni 1933 wer hij priester gewijd. Achtereenvolgens was hijkapelaan te Barger-Compascuüm en Lobith. In het jaar 1937 kwam hijnaar Almelo om als kapelaan assistentie te verlenen aan pastoor vanRossum in de St.-Egbertusparochie. Vijf jaar later volgde zijn benoemingtot kapelaan in de St.-Martinusparochie te Arnhem.Met Ingang van 8 september 1950 werd hij de bouwpastoor van denieuwe parochie te Almelo


In een interview in de Twentsche Courant van 11 september 1950 gafpastoor Groothuis te kennen, ingenomen te zijn met de opdracht en volgoede moed aan de slag te gaan.Hij was van mening dat de voorwaarden om te komen tot een hechteparochiegemeenschap op het Sluitersveld ruimschoots aanwezig waren.“Maar vergeet niet, een nieuwe parochie stichten en een kerk bouwen,dat is geen peuleschilletje, dat is een heel karwei”, aldus de nieuwepastoor in genoemd interview.

Pastoor Groothuis maakte dankbaar gebruik van zijn kennis van Almeloen Twente. Hij begreep zijn toekomstige parochianen en wist hen op zijneigen manier te inspireren.

Reeds in de maand september 1950 werd veel overleg gevoerd metplaatselijke instanties en met het bisdom.Daarbij stond deken Veeger de nieuwe pastoor met raad en daadterzijde. Ook werden toen al contacten gelegd met de parochianen.


2 FINANCIËLE ACTIES

2.1 De Fundamentenactie

Dat de bouwpastoor zich niet had vergist in de inzet van de parochianenbleek reeds op 29 september. Drie weken na de komst van hun pastoorhadden zij in samenwerking met de Twentsche Courant deFundamentenactie opgericht.

De start van de Fundamentenactie in de Twentsche Courant op 29 september 1950.


De actie werd, met name door de originele en geestige aanpak eenbijzonder succes. In korte tijd was het geld voor de fundamenten bijeenen tegelijkertijd kreeg de bouw van de nieuwe kerk grote bekendheid instad en ommeland.Bij allerlei feestelijke gebeurtenissen in de familiekring werd ergecollecteerd voor de nieuwe parochie en de nieuwe kerk. Ook bijandere gelegenheden werd het werk van de bouwpastoor niet vergeten,zoals blijkt uit de berichten in de Tentsche Courant.

Enkele keren per week werden de lezers van de krant geïnformeerd overde stand van zaken en tegelijkertijd werden zij op inspirerende wijzeopgeroepen bij te dragen aan de actie. De bijdragen kwamen spontaan,zelfs van buiten de parochie.

De stand per eind van de maandoktober 1950 ƒ. 302,29 maart 1951 ƒ. 3.196,08november 1950 ƒ. 1.193,89 april 1951 ƒ. 3533,73december 1950 ƒ. 1.768,60 mei 1951 ƒ. 3.731,06januari 1951 ƒ. 2.565,06 juni 1951 ƒ. 3.892,10februari 1951 ƒ. 2.871,20 Per 14-07-1951 ƒ. 4.040,37


De columnvan de heer G.B. Vloedbeldin de Twentsche Courantvan 12 mei 1951

Het gestelde doel, ƒ. 4.000,= voorde fundamenten, werd op 14 julibereikt.Pastoor Groothuis bedanktedaarna de gulle gevers in deTwentsche Courant. Ook dedirektie van de krant en deschrijver van de column, die inpoëzie en proza voor eenpassende omlijsting had gezorgd,werden in de dank betrokken.


2.2 Het St.-Jozefbouwfonds

Terwijl de Fundamentenactie de katholieken van het dekenaatregelmatig informeerde over de nieuwe kerk in Almelo, werden doorpastoor Groothuis vele andere activiteiten geïnitieerd.In oktober 1950 riep hij alle toekomstige parochianen bijeen voor eenvergadering in de zaal van de heer H.J.A. Kamerling,Ootmarsumsestraat 251.Ruim honderd mannen en vrouwen verzamelden zich die avond omnader geïnformeerd te worden door hun pastoor en om zich gezamenlijkte beraden over de plannen.Ook werden verstrekkende besluiten genomen.Tijdens de vergadering werd het St.-Jozefbouwfonds opgericht. Dit fondszou zich inzetten voor de inzameling van de gelden, die de bouw van dekerk en pastorie mogelijk moesten maken.Het bestuur van het fonds werd in dezelfde vergadering gekozen enwerd gevormd door:

de heer J. van Zuidam, voorzitterde heer J.Th.H. de Waart, secretarisde heer J.A. Hoebink, penningmeester

Besloten werd als richtlijn te geven, dat alle verdienende parochianenwekelijks 2% van hun loon zouden afstaan aan de kerk. De toekomstigeparochie werd daartoe in wijken verdeeld, waarover wijkhoofden zoudenworden aangesteld die wekelijks, te beginnen in de tweede week vannovember, de bijdragen zouden afhalen en afdragen aan het bestuur vanhet fonds.Het bouwfonds zou worden geliquideerd bij de plechtige consecratie vande nieuwe kerk.

Pastoor Groothuis deelde mee, dat de kerk geprojecteerd was naast denieuwe school aan de Koekkoeksweg. Uitgegaan werd van 2500parochianen: 1500 leden van de St.-Georgiusparochie en 1000 nieuwebewoners van het Sluitersveld. De kerk diende plaats te bieden aan ruim800 kerkgangers. In de loop van 1951 zou met de bouw wordenbegonnen en de verwachting was, dat de nachtmis van 1952 zou kunnenworden gehouden in de nieuwe kerk.


De krant meldde de volgende dag over de vergadering met bovenstaande kop.

De huis-aan-huis collecte verliep voorspoedig. De collectanten en decollectrices maakten wekelijks de rondgang in hun wijk en droegen deopbrengsten vervolgens af aan de penningmeester.In november 1951, één jaar na de oprichting van het fonds, was ruimƒ. 10.000 bijeengebracht. Het jaar daarop bedroeg de opbrengstƒ. 8.714,00. Kapitale bedragen, zeker als wij rekening houden met hetloonpeil in die dagen.

2.3 De Verjaringsbussenactie

Op 15 januari 1952 start de heer J.Th.H. de Waart, hoofd van deSt.-Jorisschool, met zijn leerlingen een verjaringsbussenactie. Daarmeewerd geld ingezameld ten behoeve van de inrichting van de kerk.

Op de verjaardagsfeestjes verschenen de leerlingen met een bus omeen bijdrage te vragen van alle aanwezigen. Ook op bruiloften en anderefeesten collecteerden de leerlingen met hun bussen.In november 1952 kan de heer De Waart op een parochievergadering inCafé De Kroon mededelen, dat in nog geen tien maanden een bedragvan ƒ. 695,02 was bijeengebracht.

2.4 De Oud-Papieractie

De opbrengst van het door de leerlingen van de St.-Jozefschoolverzamelde oud papier maakte de aanschaf mogelijk van een H.Hartbeeld en een kerstkribbe.Deze actie werd in 1952 gestaakt vanwege de geringe opbrengst vanoud papier.


Hierdoor kon het St.-Jozefbeeld, dat zou worden geplaatst op dedaarvoor bestemde sokkel in de kerkgevel, niet worden aangeschaft.Het zou vervolgens 35 jaar duren voordat een St.-Jozefbeeld dekerkgevel sierde.

De naam voor de nieuwe parochie

St.-Jozef werd de patroonheilige van dekerk op het Sluitersveld. Bij dezekeuze was overwogen dat de H. Jozef deschutspatroon is van de werklieden.Om die reden sprak hij aan bij detoekomstige parochianen. Ook deligging naast de Mariaparochie zal bijde keuze van invloed zijn geweest.

2.5 De Twaalf Apostelencollecte

De leden van de St.-Jozefparochie stonden niet alleen bij de oplossingvan de financiële problemen. De bouwpastoor ondervond veelmedewerking van deken G.L. Veeger, die van mening was dat ook deparochianen van de St.-Georgius een steentje moesten bijdragen.“Deze moederkerk heeft in het verleden ook altijd financiële steunondervonden van het Sluitersveld”, aldus de parochieherder.Ook de St.-Georgiusparochie werd in wijken verdeeld en voor elke wijkwerd een collectant of collectrice aangesteld, die maandelijks de bijdragevan ƒ. 1,-- per gezin afhaalde.De actie werd gehouden in 1951. Als kleine tegenprestatie ontvingen degevers een afbeelding van één van de apostelen, zodat het gezin aanhet einde van de actie alle twaalf afbeeldingen in bezit had.


2.6 Collectes in de Almelose Kerken

Pastoor Groothuis vroeg in de zomer van !951, tijdens de vieringen opzondag in de beide Almelose kerken, aandacht voor zijn opdracht.De collectes tijdens die H. Missen brachten flinke bedragen op.In de St.-Georgiuskerk werd ƒ. 1.830,= en in de St.-Egbertuskerkƒ. 760,=.

Een aangetekende brief.De bouwpastoor werd regelmatig verrast door spontane bijdragen buitende financiële acties om.De afzender van deze waardevolle brief wenste onbekend te blijven.


3 DE BOUW VAN DE KERK

Tijdens de financiële acties werd er voortvarend gewerkt aan debouwplannen. In bijgaande brief verzocht het kerkbestuur van de St.-Georgiusparochie om de bisschoppelijke goedkeuring voor de aankoopvan een stuk grond van 60 are voor de prijs van ƒ. 8,50 per m2.

De grondaankoop.


Dit perceel grond was gelegen in het uitbreidingsplanWest-Sluitersveldslanden aan de geprojecteerde rondweg(de latere Sluitersveldsingel).In dit uitbreidingsplan waren 500 woningen gepland.In de twentsche Courant werd gesproken over een volledigparochiecentrum te midden van de toekomstige uitbreiding van de stad.“Hier staat reeds een R.K. Jongensschool en zijn verder behalveeen kerk met pastorie nog geprojecteerd een R.K. Meisjesschool,een Fröbelschool, een Zusterhuis en een parochiehuis”, aldus dekrant in november 1951. Ambitieuze plannen. Spoedig zou blijken dat detijden veranderen en niet alles gerealiseerd kon worden.

Intussen was de heer A. Vosman jr. te Deventer aangezocht als architecten werd een voorlopig ontwerp van de kerk gepresenteerd.

De eerste schets.

Het ontwerp benaderde een basiliekvorm, kende moderne lijnen envoorzag in drie brede gangen en ronde gemetselde bogen.De constructie was zodanig, dat een ruime kerk ontstond met zitplaatsenvoor ruim 800 parochianen, die allen dankzij het hoge priesterkooronbelemmerd uitzicht hadden.De lengte van de kerk was 50 meter en de breedte 20 meter.De hoogte van de nok en klokkentoren bedroeg 15 meter.


De bouwvergunning kwam op 26 maart 1952, waarna de aanbestedingplaatsvond in hotel-restaurant “La Bagatelle”. De firma Reefman uitHengelo werd de bouw gegund. Dit bedrijf was met de som vanƒ. 225.800,-- de laagste inschrijver.Op 9 juni 1952 werd begonnen met het grondwerk en twee maandenlater waren de fundamenten klaar.De toekomstige parochianen werden per circulaire uitgenodigd voor deeerste steenlegging door de Hoogeerwaarde Heer Deken G.J. Veegerop zondag 19 oktober 1952.

De eerste steenlegging door deken G.J. Veeger op 19 oktober 1952.

Een grote menigte verzamelde zich in de “kerk in aanbouw” en stonddicht opeen voor het toekomstig priesterkoor.

In de steen werd een perkamenten oorkonde gedeponeerd, geborgen ineen loden kogel.Deken Veeger werd geassisteerd door pastoor Lükens van deMariaparochie en pastoor van Rossum van de St.-Egbertusparochie.Pastoor Groothuis bracht dank aan allen die bijdroegen aan de realisatievan de eerste fase.


De uitnodiging voor de kruisplanting en de plechtige eerste steenlegging op18 respectievelijk 19 oktober 1952.


De tekst van de oorkonde

Op zaterdag 18 oktober 1952 vond de kruidplanting plaats. De drieoudste mannelijke parochianen droegen toen een kruis naar de plaatswaar het hoofdaltaar was geprojecteerd.


De kruisplantingop zaterdag 18 oktober 1952door de herenA. Ensing, J. Grob en J. Ravers.

De berichtgeving in de krant van 20 oktober 1952 bleek achteraf iets te optimistisch.De kerk kwam klaar in juli 1953.

Door de strenge vorst moest de bouw helaas enige tijd wordenstilgelegd. Maar ondanks deze tegenvaller werd het eerste Caeciliafeestop maandag 17 november 1952 gevierd. De voorzitter van het koor, deheer Bouma, heette “het nog niet officiële koor” welkom.


Pastoor Groothuis hield een korte toespraak en direkteur De Ponti weesop de goede onderlinge verstandhouding en sprak de hoop uit, dat derepetities trouw bezocht zouden worden.

De St.-Jozefkerk in aanbouw. Situatie 3 november 1952.

In 1953 werd voortvarend verder gebouwd, zodat in april 1953 het dakgereed kwam.Eind juli 1953 was het karwei geklaard en kon de inrichtingter hand worden genomen. Ook de organisatie van de plechtigeconsecratie van de nieuwe kerk vroeg toen de aandacht.

De St.-Jozefkerk, juli 1953


De uitnodiging voor de Plechtige Consecratie op 25 augustus 1953.


De Plechtige Consecratiedoor Z.H.E. Dr. B.J. Alfrinkop 25 augustus 1953.

Met vereende krachten was in betrekkelijk korte tijd iets moois tot standgebracht. Een nieuw kerkgebouw voor de 438 gezinnen van hetSluitersveld en de directe omgeving. Samen vormden zij de nieuweparochiegemeenschap met 1873 gelovigen. Van meet af aan was degroei van de parochie groot, zoals bijgaand staatje laat zien.

Jaar Aantal gezinnen Aantal parochianen1953 438 18731954 485 20771955 534 22001956 665 28121957 735 3275


Sfeervolle ruimtes.

De lezers van de Twentsche Courant brachten . 6.000,-- bijeen voortwee klokken in de toren. De derde klok, de grootste, werd in 1957geschonken door een onbekend gebleven parochiaan.

De wijding van de klokkenop het kerkpleindoor pastoor Groothuis


In de brief van 30 maart 1956 aan de afdeling bouwzaken van hetAartsbisdom gaf het kerkbestuur een overzicht van de totale kosten vangrondaankoop, de bouw van de kerk en pastorie en de inrichting van dekerk.

De financiële verantwoording.


4 DE PASTORES VAN DE ST.-JOZEFPAROCHIE

De pastoors/pastores

Pastoor H.A.J. Groothuis 1950-1971Pastor H.J. Veer 1971-1977Pastor G.W. Steerneman 1971-1979Pastor J.G.A. Stege 1977-1985Pastor Th.A. Balster 1987-1991Pastor A. Monninkhof 1993

De kapelaans/pastores

Kapelaan C.J.M. Rond 1953-1955Kapelaan F.W. Kats 1955-1959Kapelaan J.C. Schievels 1959-1965Kapelaan H.J. Veer 1965-1971Pastor A.J.H.M. Geerdink 1975-1983Pastor J.J.J.M. Vinckenburg 1980-1981Pastor H.J.H. Agterhoek 1983-1993

Waarnemend pastor: pater Van Ooyen en pater Van ZeelandPastor Engelen: vicarus oeconomus van 01-08-1985 tot 28-01-1987

Pastoor Groothuis vierde vijf jaar na de inwijding van zijn parochiekerkop grootse wijze het 25-jarig priesterjubileum. Hoogtepunten waren:’s zaterdags - ontvangst en plechtig lof’s zondags - plechtige hoogmis, receptie en een gezellige

parochieavond voor alle parochianen.’s Maandags - feest voor de schooljeugd

Tijdens de feestavond bood de heer Van de Wetering de jubilaris eentelevisietoestel aan. In de loop van de avond werd bekend gemaakt dateen vurige wens van de pastoor, althans voorlopig, niet in vervulling zougaan: een eigen parochiehuis.


Feestelijke intocht bij het 25-jarig priesterjubileum van pastoor Groothuisop zaterdag 26 juli 1958.

De vier kerkmeesters begeleiden de jubilaris.


De Plechtige Eucharistieviering

Oud-kapelaan C.J.M. Rondhoudt de feestpredicatie


Pastoor Groothuis werd terzijde gestaan door kapelaan C.J.M. Rond, diein 1955 werd opgevolgd door kapelaan F.W. Kats.In n1959 kwam kapelaan Schievels naar de St.-Jozefparochie. Hij bleefzes jaar en droeg in die jaren o.a. veel bij aan de oprichting van hetjeugd- en buurthuis De Trefhoek.

Bij het afscheid van kapelaan Schievels op 30 juni 1965.De heer Van de Wetering biedt namens de parochie een geschenk aan aan descheidende kapelaan. Zittend achter de tafel van links naar rechts de kerkmeestersMulder en Scholten en pastoor Groothuis

In september 1970 werd pastoor Groothuis getroffen door eenhartaanval. Hoewel hij goed herstelde, voelde hij zich toch gedwongenom gezondheidsredenen emeritaat aan te vragen.In maart 1971 werd hij opgevolgd door twee pastores:pastor H. Veer, sinds 1965 kapelaan van de St-Jozefparochie, en pastorG. Steerneman, kapelaan te Driel.


Maart 1971.Van links naar rechts: pastoor Groothuis, pastor Veer en pastor Steerneman

Emeritus pastoor Groothuis vierde in 1973 zijn 40 jarig priesterjubileumte midden van zijn oud=parochianen en familieleden. Hij overleed op2 februari 1976 op een leeftijd van 70 jaar.

Tijdens het pastoraat van H. Veer en G. Steerneman maakte deparochie vele veranderingen mee.De stadsuitbreiding op de Schelfhorst zorgde voor een grote groei. Velenieuwe activiteiten eisten de aandacht van kerkbestuur en pastores. Omop adequate wijze te kunnen reageren op de vele ontwikkelingen binnende katholieke kerk was veel wijsheid nodig.In overleg met de deken en de deskundigen van het bisdom werd o.a.bepaald, dat niet zou worden deelgenomen aan de gemeenschappelijkekerkzaal in het wijkcentrum op de Schelfhorst en dat de katholiekebewoners van deze wijk zouden worden opgenomen in deSt.-Jozefparochie.


De grote verschillen tussen de oorspronkelijke parochie en de nieuwesituatie vroegen veel aandacht en tact.In juni 1977 verliet pastor H. Veer de St.-Jozefparochie, die hij tot grotetevredenheid van allen 12 jaar gediend had.Hij vond de tijd gekomen uit te zien naar een pastoraat in een kleinereplaats. Samen met pastor Steerneman en sinds 1975 ook met pastorGeerdinck had hij in teamverband zijn ambt vervuld. Een heel verschilmet de oude situatie. Toen was er een pastoor en een kapelaan enkende ieder zijn plaats en functie. Tijdens de ambtsperiode van pastorVeer verdubbelde het aantal parochianen. Ook in andere opzichtenveranderde er veel binnen de R.K. Kerk. In de afscheidstoespraak inDe Trefhoek verwoordde de scheidende pastor het op treffende wijze:“Twaalf jaar geleden kwam ik op mijn scooter, geleed in zwart paken ronde boord op het Sluitersveld binnenrijden; nu sta ik alsburger te midden van u”.Namens het bestuur van De Trefhoek prees de heer H. Heideman hetwerk van de pastor voor het buurtwerk, het culturele werk en hetmaatschappelijk werk, de drie arbeidsterreinen waarop hetbestaansrecht van De Trefhoek was gebaseerd.Pastor H. Veer nam de zorg op zich van de parochie Ruurlo.

Uit handen van de heer Holsink ontvangt pastor Veer het afscheidscadeau van deparochie. De kerkmeesters Löwik en Grobben kijken van achter de tafel toe.(13 juni 1977)


Het werk in de parochie werd voortgezet door pastor G. Steerneman,daarbij geassisteerd door pastor F. Geerdinck.Met de komst van pastor J. Stege in augustus 1977 was het pastoraleteam weer compleet.

Pastor Stege was geboren in Weerselo. In 1959 was hij toegetreden totde Orde van de Franciscanen. Hij ontving in 1966 de priesterwijding enwas daarna werkzaam in het pastoraat te Kerkrade, Nieuw-Vennep enArnhem. Hij nam zijn intrek in de pastorie, die sinds het vertrek vanpastor Veer leeg stond.

De woningbouw van de wijk Schelfhorst zorgde in de zeventiger jarenvoor een explosieve groei n de parochie, zoals bigaande tabel toont.

Jaar Aantal gezinnen Aantal parochianen1970 1.150 3.4771974 1.800 5.1501978 2.260 ± 6.700

Toen in 1979 pastor Steerneman zich terugtrok om gezondheidsredenenen vervolgens de St.-Jozefparochie verliet, ontstond een vacature, dietijdelijk werd opgevuld door pastor Vinckenburg.Na vele jaren gewerkt te hebben in de missie van Brazilië kon hij helaasmoeilijk wennen aan de pastorale taak binnen het team van de St.-Jozefparochie. Pastor Vinckenburg vertrok reeds in 1981. De vacaturewerd niet meer opgevuld, zodat het priestertekort nu ook in de St.-Jozefparochie manifest werd.Pastor Stege zag zich geplaatst voor een omvangrijke en zware taak.Samen met pastor Geerdinck had hij de zorg voor ruim 6000 gelovigen,van wie bijna 20% als kerkganger kon worden aangemerkt.

Pastor F. Geerdinck trad in 1975 toe tot het pastorale team van deSt.-Jozefparochie. Daarmee maakte de parochie kennis met een pastor,die geen priesterwijding had ontvangen. Begeleiding van deschoolgaande jeugd, problemen van de Derde Wereld en devredesvraagstukken waren met name zijn aandachtsvelden.


Hij werkte in twee parochies: de Mariaparochie en de St.-Jozefparochie.In 1979 verliet hij de Mariaparochie en breidde in Almelo zijnarbeidsterrein uit tot de H. Paulus- en de H. Georgiusparochie.Na acht jaar Almelo aanvaardde hij een nieuwe baan in de St.-Hubertus-en O.L. Vrouweparochie te Apeldoorn.

Pastor Geerdinckbij het afscheid in 1983.

Pastor H.J.H. Agterhoek werd de opvolger. Hij vestigde zich met zijngezin in de Schelfhorst en beschikte over een werkkamer in de pastorie.Na enkele jaren veel werk te hebben verzet in de directe zielzorg van deparochie, is hij zich steeds meer gaan oriënteren op de dekenale takenals opbouwwerker.

De St.-Jozefparochie heeft enkele priesterloze tijdperken gekend. Danmoest een beroep worden gedaan op priesters van elders en op de inzetvan vrijwilligers op vele terreinen van het pastoraat.In 1982 was de St.-Jozefparochie maanden lang zonder priester door deziekte van pastor Stege. Op de parochiezondag in oktober 1982 gingdeken F. Weghorst in op de problemen van het priestertekort en op deenquête die naar aanleiding daarvan onder de gelovigen werdgehouden.


In de enquête kwam de verantwoordelijkheid voor het functioneren vande parochiegemeenschap aan de orde en werden bovendien reactiesgevraagd op de gehouden woord- en communiediensten.

In 1985 koos pastor Stege voor een nieuwe uitdaging in een kleineplattelandsparochie. Hij vertrok naar Nunspeet.

Na de Eucharistieviering bij het afscheid van pastor J. Stege.Links pastor H. Agterhoek, rechts pastor J. Stege.De gezichten van beide pastors stralen tevredenheid en dankbaarheid uit.


Pastor Agterhoek slaagde erin in de jaren daarna van de St.-Jozefparochie een uitermate actieve gemeenschap te maken. De groepvrijwilligers die zich verantwoordelijk voelde, nam met name in dezeperiode toe.Na ongeveer anderhalf jaar werd de priestervacature opgevuld door dekomst van pastor Th. Balster.

“Ik ken Almelo alleen als de stad waar ik op 26-jarige leeftijd mijnrijbewijs haalde”, aldus de 52-jarige nieuwe pastor van de St.-Jozefparochie in een interview in een plaatselijk dagblad. Van de kleine,besloten parochiegemeenschap in Heeten, waar hij negen jaar pastorwas, verhuisde hij naar een grote heterogene stadsparochie met 6000gelovigen, verdeeld over verschillende wijken. Een moeilijke opgave, eenhele verandering.“Het appel uit Almelo kon ik toch niet negeren”, aldus de nieuwe herder.Hij installeerde zich in de pastorie en ging samen met pastor Agterhoekaan de slag.

Zondag 19 maart 1989. Bij de onthulling van het St.-Jozefbeeld.Pastor Balster houdt een toespraak op het kerkplein.Rechts G. Schrijver, vice-voorzitter van het parochiebestuur en links van hemH. Spies, lid van de parochievergadering.


In de jaren tachtig ontstond het “Samenwerkingsverband ParochiesAlmelo Noord”.De besturen en pastores besloten tot intensieve samenwerking.Elke pastor voelde de specifieke verantwoordelijkheid voor de eigenparochie en de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de drie parochiesals geheel. Zo kon men elkaar helpen over de parochiegrenzen heen.

Na vier jaar werd pastor Balster gedwongen zich omgezondheidsredenen terug te trekken uit het pastoraat.De parochianen betreurden het vertrek maar respecteerden debeslissing van hun pastor.En zo ontstond wederom een priesterloos tijdperk in 1991.Een frequent beroep op pastor J. Kortstee van de St.-Georgiusparochieen pastor A. Ottenschot van de H. Paulusparochie was het gevolg.

De huishoudsters of huisgenoten van de pastores hebben alsgastvrouwen van de parochie ieder op eigen wijze een waardevollebijdrage geleverd aan de geloofsgemeenschap.Mevrouw B. Masselink was de eerste gastvrouw in de pastorie aan deSt.-Josephstraat.Zij heeft zich zeer vele jaren ingezet voor de belangen van alleparochianen.Zij werd opgevolgd door Zr. Plechelmé, die de huisgenote was vanpastor Veer.Tijdens het pastoraat van pastor J. Stege was Zr. Geertruid degastvrouw in de pastorie. Op vele terreinen binnen deparochiegemeenschap heeft zij zich bijzonder verdienstelijk gemaakt,hetgeen door de parochianen erg op prijs werd gesteld.De gastvrouw tijdens het pastoraat van Th. Balster was Ina Bosman.Zij kwam in 1987 samen met pastor Balster vanuit Heeten naar deSt.-Josephstraat.


Zr. Geertruid neemt afscheid van de parochianen.De bestuursleden J. Veldhuis en W. v.d. Broek bieden haar namens de parochie eenfiets aan.


Midden mei 1993 werd in de drie kerken van Almelo-Noord meegedeeld,dat pastor Monninkhof om persoonlijke redenen afzag van de benoeming


5 HET KERKBESTUUR

D eerste vergadering van het kerkbestuur van de St.Jozefparochie vondplaats op maandag 27 april 1953 in het internaat “De Goede Herder”.

Het nog onvolledige bestuur bestond toen uit:

1. De Z.E. heer pastoor H.A.J. Groothuis2. De heer J.B. Diepenmaat, Ootmarsumsestraat 2583. De heer C.A. van de Wetering, Blauwhuisweg 524. De heer J. van Zuidam, Baniersweg 41

De voorzitter van het kerkbestuur heette in zijn openingswoord de driekerkmeesters van harte welkom, waarbij hij erop wees, dat de eerstekerkvergadering samenviel met de officiële oprichtingsdatum van deparochie: 27 april 1953.Voorts gaf hij een overzicht van de gang van zaken sinds zijn benoemingtot bouwpastoor.De aangegane leningen ten bedrage van ƒ. 90.000,-- en ƒ. 85.000,--werden door het kerkbestuur overgenomen.De heer Van Zuidam werd verzocht de functie van secretaris op zich tenemen. Een penningmeester diende nog te worden aangezocht.Het kerkbestuur zou tevens fungeren als schoolbestuur.Verder vond een eerste overleg plaats over de bankenpacht en decollectes tijdens vieringen. Tot slot werd het verzoek van de katholiekebond “Voor het gezin” besproken. De bond pleitte voor een reductie vande bankenpacht voor een gezin met veel kinderen.

In de tweede vergadering werd meegedeeld,

1. Dat de heer F.A. Scholten, Frits ten Brinkstraat 5, was aangezochtals vierde kerkmeester.

2. Dat alle paramenten en overige benodigdheden voor de eredienstgereed waren en betaald, o.a. uit de kas van het St.-Jozefbouwfonds.

3. Dat een zilveren monstrans was geschonken ter waarde vanƒ. 2.000,--

4. Dat twee klokken waren besteld ter waarde van ƒ. 7.000,--.5. Dat voorlopig zou worden volstaan met een elektrisch orgeltje.6. Dat een orgelcomité diende te worden opgericht om de middelen te

werven voor een heus orgel


Enkele mededelingen uit de volgende vergaderingen:

1. Aanschaf rijwielrekken. Tegen betaling zou daarvan gebruik kunnenworden gemaakt. De rekken werden verpacht aan de heer B.Steffens, die ook zorgde voor toezicht.

2. Oprichting “Comité Onderhoud Kerk en Geestelijkheid” op27 september 1953

3. Aanstelling van drie suissen.4. Uitbreiding 4-klassige school met 2 lokalen. Hierbij ging het om de

voltooiing van de toekomstige St.-Bonifatiusschool.5. Op 6 augustus 1954 bracht een afvaardiging van het kerkbestuur een

bezoek aan de vicaris-generaal van het Aartsbisdom. Bij diegelegenheid werd meegedeeld, dat de eerste termijnbetaling van debouw van de kerk, groot ƒ. 32.100,-- en de aankoop van de grond tenbedrage van circa ƒ. 50.000,-- geheel voor rekening van het bisdomzouden komen.

In de vergadering van 13 januari 1958 nam het kerkbestuur kennis vaneen schrijven van Burgemeester en Wethouders van Almelo, waarinwerd meegedeeld dat het kerkplein op kosten van de gemeente opnieuwzou worden bestraat.

Deze mededelingen uit de vergadering van het kerkbestuur geven enigzicht op de omstandigheden en de problemen van de eerste jaren. Dekopie van het informatieformulier, die als bijlage is bijgevoegd, geefteveneens aan hoe de jonge parochiegemeenschap allerleihuishoudelijke problemen oploste. Zie bijlage 1. Op een ambtelijke wijzewerden de zaakjes minutieus geregeld.

Bijgaand overzicht vermeldt de leden van het kerkbestuur in de 40 jarenvan het bestaan van de parochie. Tot de tachtiger jaren bestond hetkerkbestuur uit de pastoor en vier kerkmeesters. Daarna kwam er eenuitbreiding, waardoor meer contacten met de parochianen en vooral metde werkgroepen mogelijk werden.In januari 1987 kwam de nieuwe structuur van de parochieleiding totstand. Het algemeen bestuur heette voortaan parochievergadering enhet dagelijks bestuur heette het parochiebestuur.Zie ook: structuur en taken St.-Jozefparochie op blz. 73.


De leden van de parochievergadering.Van links naar rechts: dhr. H. Spies, mw. R. Engelbertink, mw. Y.v.v. Molen,dhr. J. Willems, pastor J. Kortdtee, dhr. J. Claus, secr., dhr. J. Hassing, vice-voorz.,dhr. P. Scheffer, penningm., mw. L. Oude Booyink, dhr. J. Galgenbeld,mw. K. Wilmink, dhr. G. Brokelman en mw. A. Wijnen.Dhr. B. Mollink ontbreekt op deze foto.Foto Jos Galgenbeld (5 januari 1993).


De leden van het kerkbestuur (van 1953 – 1993)

B. Diepenmaat 1953 – 1956 J. Veldhuis 1984 – 1986C.A. v.d. Wetering 1953 – 1968 Mw. M. Ribbert 1984 – 1990J. van Zuidam s 1953 – 1966 H. Hegeman 1985 – 1989F.A. Scholten p 1953 – 1973 Mw. T. Smulders 1985 – 1991M.J. Vrijhoeven s 1957 - 1959 H. Kooy 1985 – 1990C.J.Muller s 1959 – 1966 G. Schrijver v 1985 – 1991T.J.B. Holsink s p 1966 – 1980 Mw. R. Engelbertink 1985 –F.H. Löwik 1966 – 1978 H. Goossen 1987 – 1992H.G. Grobben 1969 – 1981 Mw. R. Gengler 1988 – 1992H.H. Claassens s 1973 – 1974 Mw. L. Oude Booyink 1988 –J.H.M. Lenferink s 1974 – 1982 G.H.H. Brokelman 1988 –Mw. G. Hassing 1980 – 1987 G.E. Spies 1988 –Mw. C.R. Vial 1980 – 1984 J. Galgenbeld 1988 –Mw. L.M. Blaaupot 1980 – 1985 B.T.J.C. Scheffer p 1990 –R.H.M. Knuvers v 1980 – 1984 Mw. C. van Tol 1990 – 1992R.H.J. Benschop 1980 – 1990 J. Hassing v 1991 –W.H. v.d. Broek p 1980 – 1984 B. Mollink 1992 –H. Goossen 1981 – 1986 J.P.W. Willems 1992 –Mw. A. van Doorn 1982 – 1984 Mw. J.E. Wijnen 1992 –H. Brouwer 1984 – 1992 J.M. Claus s 1992 –

Mw. Y. v.d. Molen 1992 –Mw. K. Wilmink 1992 –

v = vice-voorzitter van het kerkbestuur / parochiebestuurs = secretaris van het kerkbestuur / parochiebestuurp = penningmeester van het kerkbestuur / parochiebestuur


6 DE KOREN

In 1952 werd het kerkkoor opgericht en vonden er al repetities plaats.Het nieuwe zangkoor van de St.-Jozefparochie trad voor het eerst op bijgelegenheid van de eerste steenlegging op zondag 19 oktober 1952.Wij zagen reeds, dat het eerste Caeciliafeest werd gevierd op 17november 1952. De eerste directeur was de heer B. de Ponti, terwijl deheer H.G. Braakhuis als organist werd aangesteld. Dirigent en organistontvingen een jaarlijkse vergoeding van ƒ. 400,--.De heer Braakhuis was tot dan toe organist in de Mariaparochie. Helaaskon hij in de St.-Jozefkerk slechts beschikken over een pijpharmonium,omdat het geld voor een kerkorgel ontbrak.Het orgelcomité spande zich drie jaar lang in om de financiën daarvoorbijeen te krijgen. Helaas zonder succes.Dankzij een gift van ƒ. 20.000,-- van twee Almelose textielfabrikanten(de firma’s Ten Cate en Ten Bos) was het comité uit de financiële zorgenen kon bij de firma B. Pels en Zoon te Alkmaar een prachtig orgelworden besteld.Op 3 april 1955 vond de inwijding plaats door pastoor Groothuis, waarbijhet parochiële koor zong o.l.v. dirigent B. de Ponti.Na de inwijding volgde een muzikaal programma, waaraan medewerkingwerd verleend door de heer A. Gaalman, organist van deSt.-Lambertuskerk te Hengelo en het Almelo’s Kamerkoor o.l.v. de heerW. de Rooij.

De gulden inhoud van dit bericht compenseert depijn om de foutieve schrijfwijze van de naam vande parochie.


Het nieuwe orgel in 1955.


Toen de heer De Ponti per 1 april 1956 Almelo verliet, lukte hetaanvankelijk niet de vacature opgevuld te krijgen. Van de tweesollicitanten die zich meldden, was volgens het kerkbestuur de eneongeschikt en de andere te duur.De heer Braakhuis werd toen verzocht tevens als dirigent te fungeren toteen geschikte opvolger zou zijn gevonden.

De heer Braakhuis vierde in mei 1968zijn 40-jarig jubileum als organist.

In januari 1958 werd de heer Bramer geïnstalleerde als directeur. Deheer Braakhuis bleef organist tot 1978 en werd toen opgevolgd door deheer P.F.M. op de Weegh.

In de loop der jaren is veelvuldig een beroep gedaan op andereorganisten, waarbij genoemd mogen worden mevrouw C. Wolters en deheren J. Vrerink en R. Oude Voshaar.

Uit handen van pastor H. Veer ontving koorlid B.L. Wessels in november1976 de gouden medaille van de St.-Gregoriusvereniging met de daarbijbehorende oorkonde in verband met het feit, dat hij vijftig jaarkoorzanger was.


De gouden medaillevan de St. Gregoriusverenigingvoor de heer B.L. Wessels(21 november 1976)

Eenzelfde onderscheiding viel op zondag 20 november 1983 te beurtaan de heer G.J. Vrerink. Hij had zich toen veertig jaar ingezet voor dekerkzang. Van 1943 tot 1957 was hij lid geweest van het kerkkoor in deMariaparochie en daarna trad hij op als koorzanger en sinds 1964 alsdirigent van de St.-Jozefparochie. Als dirigent werd hij twee keerafgelost. Van 1 januari 1980 tot 20 augustus 1985 door mevrouw C.Wolters en van februari 1987 tot februari 1989 door de heer J. Gevers.


Pastor Stege speldt de heer G.J. Vrerink de gouden onderscheiding op.(20 november 1983)

Enkele belangrijke momenten voor het kerkkoor waren verder:- Het plaatsnemen van het koor voor in de kerk in 1968- De samenvoeging van het dames- en herenkoor in 1969- De verplaatsing van het orgel in 1983- Het 40-jarig jubileum in 1993

Koor 40 jaar.Een bescheiden berichtin de Twentsche Courantvan maandag 23 november 1992.


Op 21 november 1992 werd voor de 41e keer het Caeciliafeest gevierd.Op bescheiden wijze werd herdacht dat het koor 40 jaar geleden,op 18 januari 1952, was opgericht. De heer Steffens, die vanaf deoprichting deel uitmaakte van het koor, ontving de gouden eremedaillevan de Sint-Gregoriusvereniging.Een medaille in brons was er voor mevrouw Kemma ende heer Op de Weegh.

De leden van het kerkkoor poseren bij het orgel voor in de kerk bij gelegenheid vande succesvolle actie tot werving van nieuwe leden.(14 november 1991) Foto Jos Galgenbeld.


Het dames- en herenkoor van de St.-Jozefparochie. Caeciliafeest 1978.

In januari 1969 werd het jongerenkoor opgericht door de heerG.J. Vrerink. Een combo bestaande uit W. en H. Hilgerink, R. Löbker,J. Reinders en G. Braakhuis zorgde voor de begeleiding.Twee jaar later, in 1971, nam de heer G. Mesman de leiding van hetjongerenkoor over.

De verzorging van de vieringen door dit koor wordt door de parochianenbijzonder op prijs gesteld. Helaas kent dit koor een groot verloop i.v.m.de studie van de leden buiten Almelo.In 1983 heeft de heer H. Ellenbroek het jongerenkoor opnieuw opgericht:vele nieuwe leden en een prachtig combo waren het resultaat. Deenthousiaste wijze waarop H. Ellenbroek dit koor 10 jaar heeft geleid engeïnspireerd, dwingt respect af.


Het Jongerenkoor, februari 1990.

Het kinderkoor ging o.l.v. de heer G. Mesman van start in 1969.Na vijftien jaar, in 1984, droeg de heer Mesman de leiding over aanmevrouw R. Gengler. Zij weet op deskundige en enthousiaste wijzeleiding te geven aan de nog jonge leden van het koor.Bij vieringen en bij doopplechtigheden op zondagmiddag verzorgt ditkoor de zang.

Het kinderkooro.l.v mevrouw R. Genglertijdens de Woord-en Communiedienstop zondag 10 januari 1993.


7 COMITÉ ONDERHOUD KERK EN GEESTELIJKHEID.

Conform de afspraken werd het St.-Jozefbouwfonds geliquideerd na deconsecratie van de kerk op 25 augustus 1953. De bouw wasgerealiseerd en de parochiegemeenschap functioneerde. Echter definanciële zorgen bleven. Daarom was er behoefte aan een commissie,die zorgde voor een structurele financiële ondersteuning van hetkerkbestuur. Vandaar het Comité Onderhoud Kerk en Geestelijkheid.In de zestiger jaren werd het bestuur van het comité gevormd door:

Dhr. L. Popma, Blauwhuisweg 44 voorzitterDhr. G.J. Muller, Prof. Rutgerstraat 9 secretarisMw. S. de Vries-Bekhuis, Vriezenveenseweg 3 penningmeesterDhr. A. Steffens, Gebr. Van Doorenstraat 37Dhr. H.J. Bekhuis, Kluppelshuizenweg 33Dhr. Oude Breuil, Ootmarsumsestraat 199Mw. R. Löwik-Snijders, Ootmarsumsestraat 400Dhr. F. Koopman, Derk Smoeslaan 12

De meeste bestuursleden traden ook op als collectant in de hunaangewezen wijk. Zij konden verder rekenen op de volgende dames enheren, die eveneens een wijk voor hun rekening namen:

Mw. Hannink, Sluiskade N.Z. 134Dhr. Nijhuis, Tubantiastraat 13Dhr. Voerhuis, Tukkertstraat 63Dhr. Olthof, Tukkertstraat 60Mw. Scholten, St. Josephstraat 60Mw. Kreuwel, St. Josephstraat 61Dhr. Wessels, St. Josephstraat 64Dhr. Eppink, St. Josephstraat 67Dhr. Löbker, Ootmarsumsestraat 272Dhr. Stopel, Ootmarsumsestraat 404Dhr. Weerink, Schapendijk 14Dhr. Paus, Biesterweg 27Dhr. Horstman, Kluppelshuizen 2 I


Dhr. Hemmelder, Gebr. Van Doorenstraat 33Mw. Oude Steenhof, Prof. Rutgerstraat 17Dhr. Bosch, Derk Smoeslaan 51Dhr. Jannink, De Ruyterstraat 86Mw. Roessink, St. Josephstraat 75Mw. Krake, St. Josephstraat 95Mw. Bokdam, Kerkhofsweg 8

Bij het hengelennaar de centen voor het nodige evenwichttussen inkomsten en uitgaven werd dehumor niet vergeten. (1965)

In 1965 werd het Actiecomité Parochiefinanciën opgericht.In dit nieuwe comité werkten samen:

Het KerkbestuurHet Caritas ComitéHet Comité Onderhoud Kerk en GeestelijkheidHet Collectantencollege

Men kwam met een totaal nieuwe aanpak.De bankenpacht werd afgeschaft.Daarmee verviel het systeem van standsverschillen en armenbanken.


Voortaan diende men 30 cent plaatsgeld te voldoen. Vervolgens werdeen wekelijkse gezinsbijdrage verwacht van 25 cent per gezinslid.(Niet verdienende kinderen niet meegerekend.)De drie collectes tijdens de Eucharistievieringen werden vervangen dooréén collecte, waarvoor per parochiaan werd gerekend op 25 cent.

Het comité gaf vervolgens in een begroting aan, hoe de parochiëlefinanciële situatie zou worden als men met de nieuwe plannen akkoordging.Spoedig bleek dat 90% van de parochianen achter de nieuwe plannenstond en het begrote bedrag van de gezinsbijdrage ruimschoots werdoverschreden.

De begroting van 1965.


In de zeventiger jaren werd de gezinsbijdrage vervangen door dekerkbijdrage in het kader van de “Actie Kerkbalans”.In de loop der jaren hebben de katholieken van het Sluitersveld grotefinanciële offers gebracht voor hun kerk. Het is goed dat wij bij eenjubileumviering daarbij stilstaan.Ook de nieuwe bewoners van de Schelfhorst droegen in de jarenzeventig en daarna bij aan een gezonde financiële situatie in deSt.-Jozefparochie.Maar de kerk stond er en de parochiegemeenschap functioneeerde.De financiële perikelen van de parochie in de jaren vijftig zijn aan henvoorbijgegaan.

Pastor Stege reiktde pauselijke onderscheiding“Pro Ecclesia et Pontifice”uit aanmw. Oude Steenhof-Harink.(18 mei 1983)

Op woensdag 18 mei 1983 ontving mevrouw W. Oude Steenhof-Harinkde pauselijke onderscheiding “Pro Ecclesian et Pontifice”. Ruim 22 jaarwas zij een stuwende kracht geweest in de financiële comités van deparochie. Ook op andere terreinen van het parochiegebeuren was zijactief geweest. Zij beëindigde in 1983 haar medewerking aan het comitékerkbijdragen, maar bleef o.a. trouw koorlid.

De “Actie Kerkbalans” heeft dankzij het efficiënte beleid en depersoonlijke aanpak een financieel probleem weten te voorkomen. Debegrotingstekorten konden hierdoor worden weggewerkt. In 1984 brachtde “Actie Kerkbalans” in de St.-Jozefparochie bijna ƒ. 100.000,-- op.Hieruit blijkt het belang van de actie in de parochie.Zie ook bijlage 2.


Weer een begrotingstekort weggewerkt!Van links naar rechts de heren J. Oude Booyink, T. Trienen en G. Veldhuis.


8 DE SCHOLEN

Het kerkbestuur fungeerde tevens als schoolbestuur van het lager- enkleuteronderwijs.In het Sluitersveld was reeds voor de stichting van de parochie een R.K.jongensschool: de Sint-Jorisschool.

In de eerste helft van de jaren vijftig nam het aantal leerlingen zodanigtoe dat een tweede lagere school noodzakelijk werd. Er werd een 4-klassige school gebouwd, die in 1954 geopend werd.Het schoolbestuur werd toen geconfronteerd met de problemen rond deco-educatie. Men moest kiezen voor twee gemengde scholen of vooreen jongens- en een meisjesschool.De heer J.Th. de Waart, hoofd van de St.-Jorisschool, adviseerde over tegaan tot de oprichting van twee gemengde scholen vanwege de grotevoordelen van de co-educatie: de voortzetting van de natuurlijke situatiein het gezin.

De Goedheiligman vergat de schooljeugd niet.De leerlingen konden jaarlijks rekenen op ƒ. 100.—voor het Sint-Nicolaasfeest.


Omdat de inmiddels benaderde zusters van Denekamp alleenleerkrachten voor een meisjesschool beschikbaar stelde, was deconsequentie, dat een zusterhuis niet door zou gaan.Het kerkbestuur koos na ampele overwegingen voor twee gemengdescholen: de St.-Jorisschool en de St.-Bonifatiusschool.De heer J.H. Jansen werd hoofd van de nieuwe school. De leerlingenwerden alfabetisch in twee groepen verdeeld.

De nieuwe kleuterschool aan de Heetveldsweg werd gebouwd in 1956.Daarmee waren de onderwijsvoorzieningen in de parochie goedgeregeld.

Het kerkbestuur van de St.-Jozefparochie droeg op 14 april 1962 deeigendom en het bestuur van de drie scholen over aan de“Stichting Katholiek Onderwijs en Opvoeding” te Almelo

De leerlingen van de 6e klas van de Jorisschool en de Bonifatiusschool bijgelegenheid van de toediening van het Vormsel op 5 juni 1079.Rechts achter directeur J.Th. Körmeling en mevrouw Ch. Bruggeman.Links directeur G.H.A. Maathuis.


De schoolverlaters van de St.-Joris- en de St.-Bonifatiusschool met pastoorGroothuis en de leerkrachten mevr. Bruggeman en de heren Jansen, Körmeling enEverloo.


Overzicht Scholen van de St.-Jozefparochie per 1 januari 1962.

Naam Hoofd Aantalleerkrachten

Aantalleerlingen

Stg.-Joris J.Th. Körmeling 8 259St.-Bonifatius J.H. Jansen 8 274R.K. Kleuterschool Mej. G.Th. Driessen 5 200

Ondanks deze overdracht bleef de hechte band tussen de kerk en descholen. Toen in de jaren zeventig in de Schelfhorst twee katholiekescholen werden gerealiseerd, was er eveneens sprake van eenwederzijdse betrokkenheid, die onder andere tot uiting kwam in decatechese, de gezinsvieringen en het kinderkoor. Het kinderkoor stondo.l.v. de heer G. Mesman, de directeur van de Danne, en werd aan hetorgel begeleid door de heer W. van Noort, directeur van De Hobbitstee.

Het aantal leerlingen van de basisscholen loopt snel terug. In detachtiger jaren zijn de St.-Jorisschool en de St.-Bonifatiusschoolgefuseerd. Ook de beide katholieke basisscholen op de Schelfhorstgeven een sterke daling te zien van het aantal leerlingen.

Bezetting Katholieke basisscholen

1982 1992

St.-Jorisschool 212 210De Danne 296 114De Hobbitstee 446 334

─── ───Totaal: 954 568 *

* Inclusief de vier- en vijfjarigen (groep 1 en 2).


Aandacht voor de musical bij gelegenheid van de officiële opening vanDe Danne en De Hobbitstee.De heer Mesman dirigeert.


De Sint-Jorisschool in de jaren vijftig.Dit gebouw heeft na 40 jaar zijn dienst gedaan.


9 HET PAROCHIEEL ARMBESTUUR

Bij de oprichting van de St.-Jozefparochie in 1953 werden de gelden vanhet Armbestuur van de St.-Georgiusparochie verdeeld over de beideparochies. Dit betekende een startkapitaal voor het nog op te richtenArmbestuur van de St.-Jozefparochie.

Verdeling vermogen Armbestuur St.-Georgius

Armbestuur St.-Georgius ƒ. 36.377,--Armbestuur St.-Jozef ƒ. 7.535,--

──────Totale vermogen: ƒ. 43.912,--

In de 25 e vergadering van het kerkbestuur (21 oktober 1954) werd opvoorstel van pastoor Groothuis besloten, dat jaarlijks een collecte zouworden gehouden ten behoeve van het parochiële Armbestuur en dateen offerblok in de kerk zou worden geplaatst met de aanduiding“Voor de Armen”.

Om de armoede te bestrijden, zijn in Nederland vele voorzieningen totstand gebracht. Deze voorzieningen hadden invloed op taak en plaatsvan kerk en armbesturen. In 1964 is daarom door de bisschoppenbesloten de armbesturen op te heffen en daarvoor de Parochiële CaritasInstelling (P.C.I.) in de plaats te stellen.De taken van de P.C.I. kunnen als volgt worden omschreven:

1) Een beroep doen op de parochianen voor een financiële bijdrageaan de P.C.I.

2) Vervolgens de ontvangen gelden beheren en gebruiken om:

a) Het toenemend aantal parochianen in staat te stellen iets vooreen ander te doen b.v. door de diaconie.

b) Een aanvullende uitkering te doen aan personen of gezinnenals wettelijke voorzieningen te kort schieten.


c) Door financiële bijdragen het maatschappelijk werk mede instand te houden

d) Bij te dragen aan werken van de naastenliefde buiten de eigenparochie

In de zeventiger jaren ontstonden spanningen tussen enerzijds hetkerkbestuur en anderzijds het armbestuur over het bestaansrecht vaneen parochieel armbestuur en over de financiële toezeggingen entegoeden.Deken Ten Cate bemiddelde en betoogde in februari 1975 dat hetarmbestuur moest blijven en inkomen diende te hebben.De meningsverschillen werden pas opgelost in 1978 na eenbemiddelingsvoorstel van de heer Heideman.

De baten- en lastenrekening over 1967, zoals opgenomen in hetaccountsrapport, geeft enig zicht op het budget en de besteding ervan.


In 1967 telde het armbestuur van de St.-Jozefparochie nog drie leden. Inde zeventiger jaren was alleen de voorzitter nog in functie.Daarna zijn stappen ondernomen om de P.C.I. nieuw leven in te blazen.

Op 30 juli 19809 hechtte kardinaal Willebrands zijn goedkeuring aan debenoeming van de volgende personen tot leden van het bestuur van deParochiële Caritasinstelling:

De heer Ch.J.H. Bootsma, voorzitterMw. A.E. Geesken-Nusse, secretaris-penningmeesterDe heer A.H.J. LucassenDe heer J. VeldhuisDe heer B.J. Kemma

De heer Van Aken, het enig overgebleven lid van het Armbestuur, droegdaarna zijn werk over aan de P.C.I.

De P.C.I. van de St.-Jozefparochie telt thans drie bestuursleden, t.w.:De heer J. Veldhuis, voorzitterMw. A.E. Geesken-Nusse, secretaris-penningmeesterDe heer B.J. Kemna lid

In urgente situaties geeft de P.C.I. financiële steun bij aanschaf vannoodzakelijke goederen. Ook de zogenaamde kerkradio, waarvan velezieken en bejaarden gebruik maken, wordt gefinancierd door de P.C.I.


10 DE SAMENWERKING MET DE MARIAPAROCHIE

In 1975 kwam een samenwerkingsverband tot stand tussen de St.-Jozefparochie en de Mariaparochie.Pastor F. Geerdinck vervulde de pastorale taken in beide parochies en“De Opbouw” was een gemeenschappelijk parochieblad.In 1979 gaf pastor Geerdinck te kennen dat hij zijn functie in deMariaparochie niet wenste te continueren. Er was voor hem een nieuwetaak in het samenwerkingsverband van de drie parochies van Almelo-Noord. De samenwerking met de Mariaparochie werd daarna beëindigd.Hierdoor ontstond een onduidelijke situatie met betrekking tot dehistorische grens tussen beide parochies, zoals vastgesteld in 1919.


Bij een besluit van Johannes Kardinaal Willebrands van 1 januari 1981werd de grens tussen beide parochies als volgt omschreven:

Vanaf de Ootmarsumsestraat de hartlijn van de volgende straten enwegen: Schniedershof, Sluitersveldssingel, Slot, Havezathe en Slagenwegtot de brug over het Lateraal Kanaal en vandaar naar de bestaande grensaan de Hollandergraven.

De bewoners in het betreffende gebied kregen de gelegenheid te kiezenvoor een andere parochie dan waartoe men krachtens dezegeografische grens behoorde. Daarmee was een parochieelgrensconflict tot ieders tevredenheid opgelost.


11 DE PAROCHIEGEMEENSCHAP

In bijgaand schema* wordt de structuur van de St.-Jozefparochieweergegeven. In dit overzicht wordt de plaats aangegeven van hetparochiebestuur en de parochievergadering en worden bovendien devier pastorale velden met de betreffende werkgroepen weergegeven.Het parochiebestuur is het dagelijks bestuur en wordt gevormd door:

1. de voorzitter (d.i. de pastor)2. de vice-voorzitter3. de secretaris4. de penningmeester

Zie ook: de leden van het kerkbestuur: blz.47.

De vier pastorale velden, de liturgie, de diakonie, de katechese en degemeenschapsopbouw vormen de vier wielen van de parochie. Elk veldtelt vele werkgroepen, die de verantwoordelijkheid dragen voor dedesbetreffende pastorale taak. Alleen als deze werkgroepen beschikkenover voldoende bekwame en goed gemotiveerde vrijwilligers kan ersprake zijn van een vitale parochiegemeenschap.Het bestuur van de parochie ziet het dan ook als een belangrijke taakvoortdurend te zorgen voor een goede bezetting van de velewerkgroepen. Een goede coördinatie van het geheel en het bevorderenvan de onderlinge samenhang mogen daarbij niet ontbreken.

De coördinatoren van de 4 pastorale velden:

1. Liturgie: de heer H. Maarhuis2. Diakonie mevr. M. Ribbert3. Katechese mevr. Y. van de Molen4. Gemeenschapsopbouw mevr. G. Hassing

Kalligrafie: de heer H.R.J. Benschop


Eens per jaar ontmoeten de parochianen elkaar in “’t Saam”. Dan staanzij op informele wijze stil bij de werkzaamheden van elk en van dewerkgroepen in het bijzonder. De foto’s geven een indruk van hetsamenzijn in de gemeenschapsruimte.


Veertig jaar parochieleven betekent veertig jaar samen optrekken,samen verantwoordelijkheid dragen, zich gezamenlijk inzetten voor deparochiegemeenschap en ook het samen delen van lief en leed.Elke parochiaan vult op eigen wijze zijn of haar rol in de gemeenschapin. Het resultaat is een vitale parochie met vele werkgroepen en zichverantwoordelijk voelende leden.Zo’n gemeenschap kent moeilijke momenten, maar ook hoogtepunten,zoals vieringen op hoogtijdagen en jubilea.We staan even stil bij enkele belangrijke momenten.

11.1 Het 25-jarig Jubileum.

Op zondag 28 augustus 1978 werd op grootse wijze in de sfeer van“het rijke roomse leven” het 25-jarig bestaan van de parochie gevierd.De plechtige eucharistieviering vond plaats in de open lucht naast deSt.-Bonifatiusschool. Ruim 1200 parochianen waren daarbij aanwezig.

De Eucharistieviering bij het 25-jarig jubileum.


Het “rijke roomse leven”.

Pastor Steerneman was de celebrant en verzorgde ook de predicatie.Na de viering was er een gezellig samenzijn in en rond de school en konmen een kijkje nemen bij de overzichtstentoonstelling van 25 jaarSt.-Jozefparochie

De 25-jarige kerk.


Omdat het regende in de vroege ochtend van zondag 28 augustus 1978 was er werkaan de winkel.

11.2 De herinrichting van de kerk en de bouw van “ ’t Saam”

In 1986 maakte het bestuur de plannen bekend voor de herinrichting vande kerk, het onderhoud van de pastorie en de bouw van eengemeenschapsruimte. De financiering van deze ambitieuze plannenvereiste het forse bedrag van ƒ. 150.000,--.

Het bestuur was van mening dat het hierbij ging om een verantwoordproject. In een deel van de sacristie zou een dagkapel worden gebouwd,het priesterkoor zou een flinke uitbreiding ondergaan en het orgel zouvoor in de kerk worden geplaatst. Alle wijzigingen droegen ertoe bij datde vieringen beter tot hun recht kwamen.In de tuin van de pastorie zou een semipermanentegemeenschapsruimte gebouwd worden ter ondersteuning van het gevoelvan saamhorigheid en het werk van de 300 vrijwilligers van de parochie.


Onder leiding van een actiecomité werden een jaar lang vele activiteitenontplooid om de beschikking te krijgen over voldoende liquiditeiten. Hetresultaat was dat de middelen beschikbaar kwamen, de bouwplannenkonden worden gerealiseerd en de onderlinge band tussen deparochianen flink werd verstevigd.

11.3 Sint-Jozef op de Sokkel

De leerlingen van de St.-Jorisschool staakten in 1952 de oud-papieractievanwege de lage opbrengst. Daarmee ging de aanschaf van een St.-Jozefbeeld niet door en bleef de sokkel in de kerkgevel ruim 35 jaaronbezet.Bij gelegenheid van het 35-jarig bestaan van de parochie werd in zeerkorte tijd door de parochianen het benodigde geld voor eenSt.-Jozefbeeld bijeen gebracht.Joseph Krautwald in Rheine (Duitsland) schiep een prachtig, uitzandsteen gehouwen beeld, dat vervolgens door enkele parochianen opzijn plaats werd gehesen.

Vrijwilligerso.l.v. dhr. H. Goossen hijsenhet St.-Jozefbeeld op de sokkel.(Maart 1989)


Met de onthulling van ditbeeld op zondag 19 maart1989 is de bouw van deSt.-Jozefkerk eindelijkvoltooid.

Het goed functioneren van de parochiegemeenschap wordt in de huidigetijd bemoeilijkt door het dalend aantal kerkgangers, het toenemend tekortaan pastores en de steeds groter wordende financiële druk.

In de zestiger jaren behoorde ruim de helft van de katholieken vanAlmelo tot de groep van kerkgangers.Daarna daalde dit aantal snel, zoals blijkt in de volgende tabel, diebetrekking heeft op de drie parochies van Almelo-Noord. De cijfers zijnontleend aan een bijdrage van het beleidsplan van de stichting DekenaatAlmelo van september 1991.

Almelo-Noord 1990Parochie H. Georgius H. Jozef H. PaulusAantal parochianen 3.005 5.600 1.736Aantal kerkgangers 545 611 191% Kerkgangers 19 12 11


Bijlage 2 geeft een indicatie van het financiële reilen en zeilen van deSt.-Jozefparochie in de jaren 1988 en 1989.Dankzij de inzet van vele vrijwilligers en de spontane bijdragen van deparochianen slaagt het bestuur erin het nadelig saldo op een acceptabelniveau te houden.

En zo is er, veertig jaar na de oprichting, sprake van een vitaleparochiegemeenschap, waaraan evenwel de moeilijkheden van dekatholieke kerk niet vreemd zijn en het tekort aan pastores als hetgrootste probleem word ervaren.

Op originele wijze brachten pastor Balster en het kerkbestuur in 1989dank aan alle vrijwilligers.De kerstkaart ie een ontwerp van de heer H.R.J. Benschop.


Kerstmis 1985.Op creatieve wijze zorgt mevrouw W. Berends voor een sfeervolle en passendeversiering.

De pauselijke onderscheiding “Pro Ecclesia et Pontifice” die de herenW.H. van den Broek en G.J. Vrerink in 1991 ten deel viel, drukte de dankuit voor het vele werk dat beide heren hadden verzet voor deparochiegemeenschap.De waardering en dank betroffen tevens alle andere vrijwilligers, die zicheveneens vele jaren achtereen voor de parochie verdienstelijk haddengemaakt.De versierselen werden op parochiezondag uitgereikt door device-voorzitter van het parochiebestuur, de heer J. Hassing.


Kerstmis 1988.


12 DE TREFHOEK

In een gedenkboek van de St.-Jozefparochie mag de geschiedenis vanhet sociaalcultureel werk en opbouwwerk in het Sluitersveld nietontbreken.

Toen in 1953 de parochiegemeenschap St.-Jozef een feit werd, werdenvele comités en organisaties opgericht.Eén van de comités stelde zich de oprichting van een parochiehuis tendoel. In 1958 werd de koers in die zin gewijzigd, dat men besloot totoprichting van een buurthuis voor het Sluitersveld om een moderne vormvan maatschappelijk werk mogelijk te maken. Zo kwam in 1959 de“Stichting Katholiek Instituut voor Maatschappelijk Werk van deParochiegemeenschap St.-Jozef” tot stand.De stichting werd gevestigd in de Sluitersveldschool.De oude Sluitersveldschool werd, voornamelijk door vrijwilligers,omgebouwd tot wijken jeugdcentrum “De Trefhoek”.

In de loop der jaren werd de band met de St.-Jozefparochie losser. Deheer H.G. Gerritsen, buurtwerker op het Sluitersveld en directeur van hetwijk- en jeugdcentrum “De Trefhoek” gaf in 1964 in bijgaand schema deband aan tussen de stichting en de parochiegemeenschap St.-Jozef.Mevrouw Van de Wetering en de heren W.M. Evers, H.G. Grobben,P. Kortekaas en G.D. Oude Weernink maakten op persoonlijke titel deeluit van het stichtingsbestuur. Daarnaast benoemden de organen van deSt.-Jozefparochie enkele afgevaardigden.

In de ruim dertig jaar sinds de oprichting heeft het wijkcentrumvoortreffelijk werk gedaan voor de verheffing van de wijk in het algemeeneb voor de ontwikkeling en ontspanning van de individuele bewoners inhet bijzonder.De dienstverlening kon regelmatig worden uitgebreid en deaccommodatie kon worden verbeterd.Vele beroepskrachten en vrijwilligers hebben zich voor het werk van“De Trefhoek” ingezet, soms voor korte, maar vaak ook voor lange tijd.Bij alle veranderingen bleef de directeur de constante factor, in hetwijkcentrum en in het Sluitersveld.


13 HET SLUITERSVELD

Almelo was al in de middeleeuwen het centrum van de streek, hetgeenmogelijk was door de ligging op het kruispunt van land- en waterwegen.Vanaf het begin van de 14e eeuw fungeerde Huize Almelo als hetbestuurlijk centrum van de regio. De stad beschikte vanaf die tijd overstadsrechten en over het recht op het houden van vrije markten.De inkomsten voor de stadsbewoners kwamen met name van ambachten handel, terwijl de bewoners van Ambt-Almelo vooral de landbouw enhuisnijverheid als bronnen van inkomsten hadden.De bewoners van het Sluitersveld hebben daarbij de ligging aan de wegnaar Ootmarsum en de riviertjes Markgraven en Loolee uitgebuit. Hierbijging het om o.a. de uitspanningen aan de Ootmarsumseweg alsDe Kroon, De Mooie Vrouw en De Kogel en om het transport van o.a.turf over de riviertjes.Eeuwenlang veranderde er weinig in de situatie met betrekking tot debestaansmiddelen. De stad groeide geleidelijk. Rond 1800 telde Almelo2000 inwoners.In de vorige eeuw kwamen daarin grote veranderingen.In 1830 zocht de Nederlandse Handelsmaatschappij een gebied, dat bijuitstek geschikt was voor de productie van katoenen stoffen. Devestigingsfactoren daarvoor waren in Twente bijzonder gunstig vanwegede huisnijverheid, de goede ligging, de beschikbaarheid van zuiver wateren de lage lonen.Het platteland rondom Almelo was een agrarisch gebied, waar deveeteelt in dienst stond van de akkerbouw. Bij de veeteelt stond demestproductie voorop. Melk, vlees en wol kwamen duidelijk op detweede plaats.In het gebied ten N.O. van Almelo, het Sluitersveld en de Schelfhorst,ging het veelal om kleine bedrijven te midden van enkele grotereboerderijen.Men verbouwde op de eerste plaats rogge en daarnaast boekweit, gerst,haver en aardappelen. Het beste stukje grond werd gebruikt voor deverbouw van vlas ten behoeve van de productie van linnen voor eigengebruik.Omdat de inkomsten van de landbouw ontoereikend waren voor deveelal grote gezinnen waren neveninkomsten noodzakelijk.


Mr. Ter Kuile spreekt over “armoe en achterlijke toestanden” in de19e eeuw in het agrarisch gebied rondom Almelo.Over de veemarkten in die tijd merkt hij op “…. Simpele markten,schaars bezocht door de boeren met grote ringbaarden, met hun zieligemagere koe, afzichtelijk van het vuil”.

De Schelfhorst en het Sluitersveld telden van oudsher relatief veelkatholieken. Enerzijds vindt dit een verklaring in het feit, dat dekatholieken zich in de vorige eeuwen in de “protestante” stad minderthuis voelden, anderzijds heeft het te maken met de ligging ten opzichtevan N.O. Twente, dat overwegend katholiek is. De migranten uit dieplaatsen vestigden zich daarom bij voorkeur op het Sluitersveld. Daarwoonde men bovendien nog buiten, daar kon men beschikken over eenstukje grond en vandaar af was de afstand tot de stad gering. Een citaatuit “De opkomst van Almelo en Omgeving” door mr. G.J. ter Kuile geeftenig zicht op de positie van het katholieke deel van de Almelosebevolking in het begin van de 19e eeuw.“Intusschen waren ook de Roomsch Katholieken in aantal en inwelgesteldheid gestadig toegenomen. Het kerkhuis van 1784 werd aleens vergroot en in 1839 met een bescheiden toren verfraaid. Dezegemeente telde in 1839 ruim 350 parochianen.In 1867 werd het gebouw nog weer uitgebreid en verbeterd. Volgens denschrijver van der Aa telde in 1839 Almelo naast 2400 Hervormden, 100Mennonieten, 15 Lutheranen en 125 Israëlieten”.

Ootmarsumsestraat, met rechts de Sluitersveldschool. Situatie 1908.Nu: De Trefhoek.


Het Sluitersveld groeide in de eerste helft van de vorige eeuw uit tot eenzelfstandige gemeenschap met kleine boerderijtjes, ambachtelijkebedrijfjes en enige textielindustrie in de vorm van huisnijverheid.In 1861 bouwde Ambt-Almelo aan de grintweg van Almelo naarOotmarsum een school voor Lager Onderwijs, de zogenaamdeSluitesveldschool.Omstreeks 1865 stichtte de heer A.G. Kamerling een fabriekje op hetSluitersveld, gelegen aan het riviertje De Loolee. In het bedrijf bevondzich een weverij, een blekerij en een ververij. In 1875 gingen dezebezittingen over op de heer D.E. Siegenbeek van Heukelom. Reeds vijfjaar later was de heer Hertog Hedeman eigenaar van de fabriek. Defamilie Hedeman heeft de fabriek daarna flink uitgebreid en in die zingewijzigd, dat het weven hoofdzaak werd. De fabriek van Hedeman hadeen belangrijke uitstraling op het Sluitersveld en zorgde voorwerkgelegenheid voor de lokale bewoners.

N.V. tot Exploitatie van H. Hedeman, Jr.’s Textielfabrieken aan deOotmarsumsestraat. Foto uit 1950.Rechts boven de Ootmarsumsestraat.

De heer Kamerling bouwde bij de fabriek een serie woningen voor dearbeiders. De bevolking van het Sluitersveld nam snel in aantal toe en zokon zich de karakteristieke lintbebouwing ontwikkelen tussen de


uitspanningen De Kroon aan het Oosteinde en De Kogel aan hetWesteinde van de Ootmarsumsestraat.

Ootmarsumsestraat, gezien naar het zuid-westen tussen de Blauwhuisweg en desplitsing Ootmarsumsestraat en Vriezenveenseweg. Links “De Kogel”.Foto uit 1925.

De werknemers in de textielindustrie van Twente leefden tot in de 20e

eeuw in een situatie die gekenmerkt werd door soberheid en armoe. Dewerktijden waren lang, de lonen laag en de sociale voorzieningen slecht.Ook de woonomstandigheden lieten veel te wensen over.De inkomsten uit het boerderijtje en de groentetuin betekenden voor veelSluitersvelders een welkome aanvulling op hun loon.

In de 20e eeuw nam het aantal woningen op het Sluitersveld zodanig toedat het landelijke karakter verdween. In de twintiger jaren kwamen dewoningen tot stand in de St. Josephstraat en omgeving, terwijl na deTweede Wereldoorlog de grote stadsuitbreiding plaatsvond in deRumerslanden en de West-Sluitersveldslanden.


Ook Ootmarsumsestraat! Foto uit 1890. Toen werd de villa links bewoond doorDr. De Vlieger en de villa rechts door mevrouw Stork. In de 20e eeuw waren in delinkse villa achtereenvolgens gevestigd: het Christelijk Lyceum en de R.K. H.B.S.Pius X. In de andere villa was het Diaconessenhuis gevestigd. Nu: Eugeria.

De uitspanning De Kogel. Afgebroken in 1939.Het café stond op de plaats van het viaduct van deVan Rechteren-Limpurgsingel – Ootmarsumsestraat.


Vele mensen van het platteland, maar ook vluchtelingen uit Hongarije engerepatrieerden uit het voormalige Oost-Indië vonden toen een woning inde wijk.

Het bestuur van de R.K. Woningstichting St. Joseph. De foto is genomen bij degedenksteen, die op 26 september 1923 is geplaatst door de toenmalige adviseur,kapelaan J.H. Hooyman. Van links naar rechts:J. Krispijn, G. Mulder, J. Epping, H. Vloedbeld, kapelaan J.H. Hooyman,Herman Kok, B. Rohof, H. Kok en Th. Van Elsberg architect.De steen bevindt zich in de gevel van een woning in de St. Josephstraat.


In 1959 heeft de heer H.G. Gerritsen, directeur van het Wijk- enJeugdcentrum :De Trefhoek”, een studie gemaakt van de bevolking vanhet Sluitersveld.In het onderzoek ging hij met name in op de sociale situatie van de wijk.Hij maakte daarbij gebruik van het cijfermateriaal dat de SociografischeDienst van de Gemeente Almelo beschikbaar stelde.

Aan dit onderzoek zijn de volgende gegevens ontleend.

Aantal inwoners in 1959Almelo 49.498Sluitersveld 3.936

In 1959 woonde 19% van de bevolking van Almelo in het Sluitersveld,dat daarmee de grootste wijk van Almelo was.

De godsdienstige gezindte in het Sluitersveld in 1959

Katholiek 4.121 44%Gereformeerd 481 5%Nederlands Hervormd 2.760 29%Geen godsdienst 1.603 17%Overige 431 5%Totaal 9.396 100%

In 1959 was het aandeel van de katholieken in Almelo 26%. Dat 44%van de Sluitersvelders katholiek was, kwam met name door de migratievanuit het overwegend katholieke N.O. Twente. Het merendeel van dekatholieken van deze wijk behoorde bij de St.-Jozefparochie, n.l. 3200.De andere katholieken behoorden tot de Mariaparochie.


De beroepsgroepen in het Sluitersveld in 1959.

Werknemers in: Aantal %Textielindustrie 663 41Kleding en reiniging 392 24Metaalbewerking 404 25Bouw 153 10Totaal aantal werknemers 1.612 100%

Uit bovenstaande tabel blijkt hoe groot het aandeel was van detextielindustrie, de kleding en reiniging.

Het zal duidelijk zijn dat de nadelen van de eenzijdige economischestructuur van het Sluitersveld zich sterk deden voelen toen nà 1960 detextielindustrie snel in betekenis achteruit ging: grote werkloosheid eneen leegstaande fabriek waren het gevolg.

In de wijk was sprake van uitsluitend woningen met een lage huur. Hetgevolg hiervan was dat de vele employés, die aanvankelijk in deze wijkwoonden, wegtrokken naar wijken met duurdere woningen.De heer H.G. Gerritsen kwam in zijn onderzoek in 1959 tot de volgendeconstatering:

“Het Sluitersveld is een moderne stadswijk, die voor ± 71% uitarbeidersgezinnen bestaat, waarvan het merendeel der werkendepersonen (± 65%) werkzaam is in de Textielindustrie”


14 DE NIEUWE WIJK

De nieuwbouwwijk de Schelfhorst werd in de jaren zestig in ontwikkelinggenomen. Een grote wijk, die in korte tijd werd gerealiseerd. In detachtiger jaren telde de wijk reeds meer dan 12.000 inwoners.Met betrekking tot herkomst, ontwikkeling en inkomen is er sprake vaneen gemengde bevolking.De bewoners van de Schelfhorst zijn afkomstig uit alle delen vanNederland. Het middenkader is er met name sterk vertegenwoordigd. Degrote variatie in het aanbod van woningen heeft een gemêleerdebevolkingsopbouw tot gevolg gehad.

De vele jonge gezinnen maakten in de jaren zeventig twee katholiekescholen voor kleuter- en lager onderwijs mogelijk.

De omgeving van de Ootmarsumsestraat in 1954.K.L.M. Aerocarto.De St.-Jozefkerk en de St.-Jorisschool in het open veld.


De kerkelijke betrokkenheid is er niet groot, al is enige binding met dekatholieke kerk bij velen aanwezig.Een klein deel is actief betrokken bij de St.-Jozefparochie en levert eenbelangrijke bijdrage aan het bestuur en de werkgroepen van deparochiegemeenschap.De verschillen tussen de beide wijken van de parochie zijn nog altijdgroot, maar leveren geen problemen op.In grote harmonie levert elk van de twee wijken een bijdrage aan hetfunctioneren van de parochie.

Op grond van de enquête onder de Almelose bevolking door het BureauOnderzoek en Statistiek van de Gemeente komen wij tot een naderevergelijking van beide wijken. Het onderzoek is verricht in 1992 en betrefteen aselecte groep inwoners van in totaal 2.435. De steekproef is eengoede afspiegeling van de werkelijke demografische situatie. Deuitkomsten van de enquête zijn representatief voor de bevolking vanAlmelo.

Bij de vergelijking beperken we ons tot twee items:

1. De godsdienstige of levensbeschouwelijke groepering waartoe degeënquêteerden behoren.

2. De hoogst voltooide opleiding van de geënquêteerden.

Godsdienstige of levensbeschouwelijke groepering.

Sluitersveld Schelfhorst AlmeloGeen 49 - 28% 196 - 45% 993 - 41%Rooms Katholiek 69 - 39% 130 - 30% 596 - 24%Nederl. Hervormd 28 - 16% 41 - 9% 335 - 14%Gereformeerd 7 - 4% 30 - 7% 149 - 6%Islam 18 - 10% 9 - 2% 145 - 6%Overige 5 - 3% 31 - 7% 128 - 5%Geen antwoord - - - 2 - 0% 8989 - 4%

176 - 100% 439 - 100% 2435 - 100%


Van de 176 Sluitersvelders die aan het onderzoek deelnamen. Waren er69 katholiek (39%). Dat is vergeleken met de Schelfhorst (30% katholiek)en met Almelo (24% katholiek) een hoog percentage. Ook de Schelfhorstscoort hier relatief hoog. Wij magen aannemen dat historische invloedenen het katholieke achterland van beide wijken de verschillen verklaren.

De hoogst voltooide opleiding.

Sluitersveld Schelfhorst Almelogeen 18 - 10% 83 - 19% 993 - 41%lager onderwijs 55 - 31% 90 - 21% 596 - 24%lager en middelb. a.v.o. 33 - 19% 88 - 20% 335 - 14%(vglo, mulo, lavo, mavo)hoger a.v.o. 14 - 8% 23 - 5% 135 - 6%(havo, hbo, vwo, mms)lager beroepsonderwijs 31 - 18% 50 - 11% 326 - 13%(leao, lts, lhno)middelb.beroepsonderwijs 20 - 11% 49 - 11% 274 - 11%(meao, mmo, mto, mdgo)hogerberoepsonderwijs en 5 - 3% 46 - 11% 187 - 8%wetenschappe[ijk onderw.anders 1 - 0%geen antwoord 2 - 0% 8989 - 4%

176 - 100% 439 - 100% 2435 - 100%

In deze tabel valt op:1. Dat 31% van de bewoners van het Sluitersveld aangeeft dat het

lager onderwijs de hoogst voltooide opleiding is.2. Dat de bewoners van de Schelfhorst hoog scoren m.b.t. de voltooide

studie bij het hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs(11%).


De tabel toont de verschillen tussen de oudere wijk met de traditie in detextielindustrie en met een eenzijdige woningbouw en de jonge wijk meteen gemêleerde bevolking en een gevarieerde woningbouw.

De volgende tabel geeft de mutaties in de bevolkingsomvang van debeide wijken.

De bevolking van Sluitersveld en Schelfhorst in de tachtiger jaren.

1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991

Sluitersveld 6.135 5.926 5.862 5.726 5.484 5.311 5.193 4.984 4.949 4.922

Schelfhorst 12.497 12.639 12.607 12.353 12.111 12.018 11.816 11.781 11.869 11.992

Door de lagere woningbezetting zien wij een achteruitgang van hetaantal bewoners van het Sluitersveld.De voortgaande woningbouw (plan Kluppelshuizen) maakt dat het aantalbewoners op de Schelfhorst maar weinig terugloopt.In 1991 telde Almelo 62.656 inwoners. Daarvan woonden er 16.914(27%) in het gebied van de St.-Jozefparochie en de Mariaparochie(Krommedijk – De Markgraven).


BIJLAGE 1


BIJLAGE 2

De financiën van de St.-Jozefparochie.


Geraadpleegde Literatuur

1. Archief Sint-Jozefparochie2. Archief Stichting Dekenaat Almelo3. Fotoarchief Gemeente Almelo4. Archief Twentsche Courant Hengelo5. De opkomst van Almelo en Omgeving

Mr. G.J. ter Kuile sr., Almelo 19746. Van “ ’t Oale Veld” tot moderne stadswijk

H.G. Gerritsen, Almelo 19597. Van ’t Oale Veld tot stadswijk

H.G. Gerritsen, Almelo 19798. Omnibusenquête 1992

Bureau Onderzoek en Statistiek Gemeente Almelo.

Geschiedenis jozef web

Documents

Transcript of Geschiedenis jozef web