Download het Jaarverslag 2015 van de Bibliotheek Gouda

de Bibliotheek Gouda

2015

Jaarverslag

2015 is het eerste jaar van het nieuwe bedrijfsplan ´Kom Kennis Maken` en het 2e jaar dat de Stadsbi-bliotheek in de Chocoladefabriek, 4 kinderbibliothe-ken en 2 uitleenpunten in werking zijn.

Het jaar werd spectaculair afgerond met de verkie-zing tot Beste Bibliotheek van Nederland 2015/2016.

Een grote erkenning voor het harde werken van het team van medewerkers en voor het succes dat onze klanten ervaren.

Wij zetten alles in om aan kennisontwikkeling in de lokale gemeenschap te werken: onze collectie, onze programmering, onze medewerkers en onze bezoe-kers. Wat zeker bijdraagt aan ons succes is dat wij onlosmakelijk onderdeel zijn van meerdere netwer-ken: het netwerk van bibliotheekvoorzieningen, het netwerk van de Chocoladefabriek, het netwerk van onderwijsinstellingen en het netwerk van onderne-mers.

Door de vele bezoekers, de nieuwe werkprocessen en de samenwerking in de verschillende netwerken was dit jaar een stormachtige en leerzame periode. Onze medewerkers en vrijwilligers hebben onge-looflijk hard gewerkt waarvoor we hen veel dank verschuldigd zijn.

In dit jaarverslag beschrijven we het bereiken van de doelstellingen die we in het Bedrijfsplan ´Kom Kennis Maken´ 2015-2017 hebben geformuleerd.

1

Beste Bibliotheek van Nederland

Jaarverslag de Bibliotheek Gouda | 2015

INLEIDING

De jury oordeelde: “Het concept van de Chocoladefabriek sprankelt en geeft een werkelijk nieuwe betekenis aan het begrip bibliotheek. De Chocoladefabriek vormt een ideale plek, voor inwoners van Gouda en voor andere bibliothe-ken, om inspiratie op te doen.”

2Jaarverslag de Bibliotheek Gouda | 2015

Het aantal bezoekers in 2015 in de Chocoladefabriek bedroeg 434.528. Dat zijn 118.000 bezoekers (37%) meer dan in 2014. Laten we januari en februari buiten beschouwing (gesloten in 2014): een stijging van 16% van het aantal bezoekers.

Het aantal leden per 1 januari 2016 bedraagt 18.619, een stijging van 0,5% t.o.v. 31 dec 2014. Hiervan zijn 11.847 jeugdleden en hun aantal is t.o.v. voorgaand jaar stabiel gebleven. Naar verwachting zal een toenemend aantal inwoners van Gouda gebruik gaan maken van de landelijke digitale bibliotheek die door de Koninklijke Bibliotheek wordt onderhouden. De toegang tot de digitale bibliotheek is bij de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen geregeld en wordt bekostigd uit het gemeentefonds. Het aantal Goudse gebruikers bedraagt nu 1.201 en samen

leenden ze in 2015 digitaal 8.709 boeken. Van de bibliotheekapp maken 1.236 klanten gebruik.

Het aantal uitleningen in 2015 bedroeg 555.518 (inclusief 128.162 verlengingen). Er werden 40.400 boeken uitgeleend in de uitleenpunten in Bloemendaal en Goverwelle. In de kinderbibliotheken werden er 87.857 uitgeleend. In de Stadsbibliotheek in de Chocoladefabriek werden 427.261 boeken uitgeleend waarvan ruim 224.852 jeugdboeken en 202.409 boeken voor volwassenen.

Het geheel is een stijging van 3% t.o.v. 2014. Een goede vergelijking blijft lastig omdat in 2014 de Stadsbibliotheek, de kinderbibliotheek en het uitleenpunt in Bloemendaal enkele maanden gesloten waren.

Stijgend aantal bezoekers

KLANTEN EN GEBRUIK

Kom Kennis Maken is onze boodschap aan de men-sen in Gouda. Wij nodigen mensen uit tot denken, leren en kennisverwerving en alles wat wij samen met onze partners in de Chocoladefabriek en de stad te bieden hebben draagt daaraan bij.

Wat hebben we bereikt?

We hebben 4 aansprekende programma´s uitge-voerd die veel mensen hebben geïnspireerd en die recht deden aan het karakter en de kwaliteiten van de verschillende partners. Er waren 2 programma’s gekoppeld aan de landelijke (kinder-) Boekenweek (‘Waanzin’ en ‘Raar maar waar’) en 2 andere pro-gramma’s: ‘Vroman100’ en ‘Welke wijsheid heb jij in huis?’

In de programmering onderzoeken we de activitei-ten die spraakmakend zijn zoals o.a. het cross-over festival ‘de Nacht van …..Vroman’ en Parkbios en benutten we de mogelijkheden van de verschillen-de werkplaatsen met workshops en projecten o.a. ‘News’ met het Coornhert-gymnasium.

3

Spraakmakende programmering


KOM KENNIS MAKEN

Het programma Vroman100 was zeer bijzonder vanwege het bezoek van de familie Vroman, het beeld van Jeroen Henneman dat nu op ons dak staat en het realiseren van het Vromanpark.Dat is mede dankzij de samenwerking en inspanning van het particuliere initiatief Vroman100.


Voor een rol van de bibliotheek in de bestrijding van laaggeletterdheid:

• hebben we verschillende, landelijk ontwikkelde producten geïdentificeerd als kansrijk voor de laaggeletterden in Gouda en daarvoor een subsidieverzoek bij de z.g. WEB-gelden van de gemeente Gouda ingediend. Het verzoek is in overleg met de collega’s van de Krimpenerwaard en de Groene Venen uitgewerkt en grotendeels gehonoreerd voor 2016.

• hebben we samen met de Stichting Lezen & Schrijven en de collega-bibliotheken op 17 november een regionale bijeenkomst ‘Bestrijding Laaggeletterdheid’ georganiseerd. Wethouder Daphne Bergman opende de bijeenkomst waarin gezamenlijk de mogelijkheden van een plan van aanpak en de oprichting van een Bondgenootschap in de regio Midden-Holland verkend zijn.

Uitdragen visie en werkwijzeWe hebben onze visie en werkwijze van de Bibliotheek en de Chocoladefabriek ruimhartig uitgedragen aan collega’s en anderen die ons bezoeken. Er zijn o.a. presentaties/rondleidingen gegeven aan de Ronde Tafel Gouda, de Rotary Gouda, de directie van de Gemeente Waddinxveen, team/raadsleden van Bibliotheek AanZet, Vlaamse bibliothecarissen, collega’s uit IJsland, ambtenaren en directies van gemeenten en provincie Utrecht, het Cultuurelftal van de gemeente Dordrecht enzovoorts. Voor een ontvangst vragen we (meestal) een vergoeding van € 250, -.

Ontwikkeling van laaggeletterden

VERVOLG | KOM KENNIS MAKEN

Leesbevordering is een zaak van lange adem. Iedere generatie moet steeds weer op eigentijdse wijze doordrongen worden van het belang van lezen. Kinderen gaan niet meer lezen door een eenmalige kennismaking met boeken, maar wel door langdu-rige begeleiding en stimulering door ouders, scho-len en bibliotheken. Daarom willen we zoveel mo-gelijk programmatisch en duurzaam werken aan leesbevordering en kennisontwikkeling. Samen met kinderen, ouders en scholen.

Wat hebben we bereikt?Om de Kinderbibliotheken in Gouda te continueren hebben we een plan gemaakt: ‘Kinderbibliotheken; kansen vergroten’ en met de gemeente besproken. Het plan kon rekenen op steun van de Federatie Brede School die hebben aangegeven graag zelf opdrachtgever te blijven voor de kinderbibliotheek in Korte Akkeren. Medio 2015 heeft de gemeente-raad ingestemd met financiering voor de komende drie jaar. Met hernieuwde ambitie zijn we aan de slag gegaan om de plannen concreet te maken.

Het wetenschappelijk onderzoek dat parallel loopt aan de kinderbibliotheek Oosterwei nadert zijn vol-tooiing. Het onderzoek onder de twee scholen heeft een effect gevonden op de leesattitude: leerlingen van de experimentele school zijn lezen belangrijker gaan vinden.

5

Krachtig en innovatief


JEUGDBIBLIOTHEEKWERK

Uit de analyses van de CITO-scores van de leerlingen komt naar voren dat er een positief effect is van de kinderbi-bliotheek op de woordenschat van de kinderen.


In de voorwaarden van de fondsen die hebben bijgedragen is een symposium opgenomen om collega-bibliotheken te informeren. Daarom is er op 9 december 2015 tijdens het Nationaal Bibliotheekcongres in Eindhoven een deelsessie gewijd aan dit onderzoek onder de titel: “De Bibliotheek: betere taal- en leesvaardigheid voor iedereen?”. Tevens zijn de resultaten gedeeld met de betrokken scholen die onderwerp van onderzoek zijn geweest.

In een kleinschalige setting waarin o.a. de promovenda, de directeur van Wereldwijs en een medewerker van de bibliotheek aanwezig waren, was er gelegenheid om de uitkomsten van het onderzoek uitvoerig te bespreken. Naar aanleiding van de resultaten is tijdens de bijeenkomst besproken hoe de samenwerking tussen de bibliotheek en de school voort te zetten en waar mogelijk uit te breiden.

We hadden ook in dit jaar een overeenkomst met de Federatie Brede School en de basisscholen. De samenwerking met de Federatie Brede School beschouwen we als zeer waardevol omdat we daarmee samen verschillende taalstimuleringsprogramma’s en trainingen mediawijsheid kunnen realiseren. De jeugdwerkplaats, de mediawerkplaats en de kinderbibliotheken spelen daarin een grote rol.

Samenwerking staat centraal

VERVOLG | JEUGDBIBLIOTHEEKWERK

Op het terrein van de Voorschoolse educatie hebben we samen met de Federatie Brede School de VoorleesEx-press, Boekstart en de Nationale Voor-leesdagen goed kunnen benutten.

Wij kunnen niet zonder de betrokkenheid van de Goudse samenleving. Daarom versterken we de banden met de lokale gemeenschap en gaan nieuwe verbindingen aan met (groepen) burgers en instellingen in ons werkgebied. Ons doel is om in de komende drie jaren vijf unieke allianties te ontwik-kelen, die tevens als voorbeeld kunnen dienen voor het land.

Wat hebben we bereikt?In dit eerste jaar zijn we begonnen met het intensi-veren van de interactie met onze klanten:• we hebben op onze eerste verjaardag aan klan-

ten gevraagd om met ons mee te denken over wat we in de toekomst zouden moeten doen. Er zijn bijna 100 reacties gekomen: een derde heeft suggesties over de collectie, een derde wil meer activiteiten en een derde zijn verschillende opmerkingen. We realiseren zoveel mogelijk voorstellen. Opvallend: er zijn geen suggesties gedaan over de openingstijden.

• De vragenwand is een enorme kaart van Gouda die hangt in de Chocoladefabriek. Erboven hangt een vraag die past in het lopende thema en mensen worden uitgenodigd om te reageren. Dat gebeurt veelvuldig en de reacties zijn van zeer verschillende aard.

• Verschillende ledenwerfcampagnes die passen bij de programmering.

• Aan de uitnodiging om op ons te stemmen bij de verkiezing Beste Bibliotheek hebben ruim 5.000 mensen gehoor gegeven. Het leidde tot vele plezierige interacties met het publiek.

7

Nieuwe allianties aangaan


ALLIANTIES

We hebben onderzoek gedaan naar de bezoekersmotieven van de klanten in de Chocoladefabriek. Uit het on-derzoek (bijlage) blijkt dat ruim 80% komt voor één van de functies van de bibliotheek. Klanten waarderen ons met een ruime 8.


Lokale winkeliers en ondernemers zoeken naar nieuwe manieren om hun business aantrekkelijk te maken. Onder het kopje ‘het nieuwe winkelen’ wordt daar met elkaar over gesproken. Daar is het idee van een ‘stadspas’ geboren. We hebben aangeboden om de Bibliotheekpas te verbinden aan de Stadspas die daarmee een enorme impuls i.c. 7.000 betalende leden zou krijgen. Doel is extra waarde creëren voor bibliotheekleden, de bibliotheek verbinden met de stad en meerwaarde voor winkeliers creëren door verbinding te leggen tussen bezoekers, bibliotheek en winkeliers. Deze eerste afwegingen zijn besproken maar nog niet verder uitgewerkt.

Lokale ondernemers

VERVOLG | ALLIANTIES

Kijkend naar de missie en doelstellingen is het dui-delijk dat het nodige van onze medewerkers wordt gevraagd. Een gastvrije houding, voortdurende alertheid op nieuwe kansen, de bereidheid te experimenteren en risico’s te nemen. Het zijn eigenschappen die karakteristiek zijn voor een ondernemende organisatie die we graag willen zijn.

Wat hebben we bereikt? We hebben een nieuwe organisatiestructuur door-gevoerd die past bij een vernieuwende en onderne-mende Bibliotheek. Er is een reorganisatieplan met een bijbehorend formatieplan en een sociaal plan gemaakt en besproken met alle medewerkers in verschillende bijeenkomsten. We hebben afscheid moeten nemen van 5 medewerkers.

We hebben instrumenten ingezet om de verande-ring te ondersteunen zoals een methode van varia-bel roosteren, werken met een projectadministratie en scholing, training en hulp voor medewerkers. We hebben de bestaande werkprocessen doorgelicht op effectiviteit en efficiency met behulp van de lean-and-mean methode.

Aan de hand van de uitkomsten zijn we continue bezig met de optimale (her-)inrichting van onze werkprocessen om meer waarde te creëren voor de klanten tegen minder kosten.

9

Een ondernemende organisatie worden


ORGANISATIE

Onze missie: Wij dagen mensen uit het beste uit zichzelf te halen door te lezen en te blijven leren, gedurende het hele leven. Dat doen we door het stimuleren van kennisdeling en kenniscreatie. Samen met onze partners en met inzet van onze mensen, ons enthousiasme en onze collectie. En altijd in dialoog met de stad.


Medewerkers ervaren de veranderingen die ingrijpen op hun vertrouwde manier van werken als spannend. Ze nemen meer dan voorheen hun eigen verantwoordelijkheid en in algemene zin wordt dat als positief ervaren.

Scholing is gevolgd op de volgende terreinen: timemanagement, projectmatig werken, innovatie, lean-management en alternatieve financiering.

In november is de bibliotheek gecertificeerd door de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken. Door deel te nemen aan deze certificeringsronde tonen bibliotheken aan dat zij aan de verwachtingen van haar klanten voldoet. Daarnaast draagt certificering bij aan een samenhangend bibliotheekstelsel op basis van gelijke waarden, uitgangspunten, bedrijfsvoering en kwaliteit.

De omvang per 1 januari 2016 bedraagt 16 fte. Het tijdperk van de door de gemeente gedetacheerde medewerkers is afgesloten, ze zijn allemaal met (vervroegd) pensioen gegaan. De omvang van de formatie voor de kinderbibliotheken is 2,5 fte. We hebben helaas geen gewenste uitbreiding kunnen realiseren voor de mediawerkplaats, bestrijding laaggeletterdheid, fondsenwerving en stimuleren van vrijwilligerswerk.

We zijn ingegaan op het verzoek om een autistische jongen een stageplek te bieden. Hij volgt praktijk-onderwijs in Rotterdam en zijn stage is gericht op het opdoen van werkervaring door eenvoudige klussen uit te voeren. Hij wordt begeleid door onze medewerkers en zijn vaste begeleider vanuit de ASVZ.

Personele ontwikkeling

VERVOLG | ORGANISATIE

De ziekte van een voormalig manager duurt nu 2 jaar en er is geen uitzicht op terugkeer bij de Bibliotheek. Eind december heeft het UWV een loonsanctie aangekondigd omdat er volgens hen mogelijkheden voor re-integratie zijn blijven liggen. Daar zijn we het absoluut niet mee eens en we hebben bezwaar gemaakt tegen dit besluit. Tevens hebben we de bedrijfsarts aansprakelijk gesteld voor de fouten die hij gemaakt zou hebben in dit traject. Vervanging, loonsanctie, transitievergoeding en kosten voor re-integratie, arboarts en advocaat hangen als een zwaard van Damocles boven het financiële hoofd van de bibliotheek.

We hebben afscheid genomen van een WSW-medewerker die hele lichte kantoor- en huishoudelijke werkzaamheden verrichtte. Er komt geen andere medewerker voor terug, het betreft een bezuiniging.

11

Personeel en verzuim


VERVOLG | ORGANISATIE

Afgelopen jaren is de gemeentelijke subsidie veranderd van een unieke subsidierelatie naar een minimale continuïteitsbijdrage voor de uitvoering van publieke taken. Het reguliere subsidiebedrag is in deze jaren met 25% verlaagd.

Onze subsidierelatie met de gemeente is belangrijk: wij zijn immers dienstbaar aan de publieke belan-gen die de overheid behartigt. Bovendien is de gemeentelijke subsidie een noodzakelijke voor-waarde voor ons eigen ondernemerschap. Om de visie van het bedrijfsplan uit te kunnen voeren moet de bibliotheek additioneel middelen blijvend verwerven.

Wat is er gebeurd?Lopende het jaar is er wederom bezuinigd op aan-schaf collectie, inzet formatie en automatisering omdat we te maken hadden met ongeplande ex-ploitatielasten: • frictiekosten reorganisatie (advies en vaststel-

lingovereenkomsten) € 31.000, -.• CAO voor bibliotheken voorziet voor 2015 – 2019

in een jaarlijkse loonruimte van 1,75%. We had-den 1% geraamd, dat betekent € 18.000, - te weinig.

• de gedeeltelijke vervanging van de langdurig zieke manager Educatie en Projecten, kosten € 60.000, -.

• onderhoud gebouw en inrichting door matige onderhoudstoestand gebouw en na-ijlen ver-bouwing/herinrichting € 16.000, -.

12

Inzet van subsidie


FINANCIËN


De inkomsten uit onder meer verhuur van ruimten, het geven van rondleidingen, het houden van cursussen en de bijdragen van (betalende) leners zijn gestegen. De baten werden eveneens gunstig beïnvloed door inkomsten t.b.v. projecten.

In voorgaande jaren konden we energiebelasting ( circa € 9.000, -) terugvragen. Dat is nu niet meer mogelijk omdat de bibliotheek niet zelf de energienota betaalt. We hebben advies gevraagd aan een bedrijf Ysselblauw dat gespecialiseerd is in deze materie. Zij hebben een analyse gemaakt en oplossingen voorgesteld. De gemeente heeft laten weten die oplossingen niet toe te willen passen dus komt er voor de bibliotheek geen inkomsten uit teruggave energiebelasting.

Om financiële risico’s in kaart te brengen en de mogelijke impact daarvan op de realisatie van de plannen, zijn er een analyse van het weerstandsvermogen en een liquiditeitsprognose gemaakt.

In 2016 en verder dient beleid ontwikkeld te worden waarbij niet alleen vermogensvorming optreedt, maar ook dat vermogen in liquide middelen wordt aangehouden.

Vermogensvorming

VERVOLG | FINANCIËN

Het actuele weerstandsvermogen is zeer laag. Daar komt bij dat de liqui-diteit in de periode 2016-2018 terug-loopt naar een klein negatief bedrag.

In de Chocoladefabriek werken we samen met het Streekarchief, Kruim en de Drukkerswerkplaats waarmee we verbonden zijn door een gedeelde vi-sie en een gedeeld belang. Dit netwerk moet conti-nue gevoed en onderhouden worden en dat vraagt veel inspanning van de partners.

We hebben regelmatig met elkaar informeel ge-sproken over wat we hebben gedaan en wat we willen gaan doen. Langzaam komen er duurzame afspraken tot stand over afstemming in de pro-grammering en de communicatie daarover en af-spraken over de gezamenlijke activiteiten inclusief gezamenlijke financiering.

Vanaf begin mei zijn we gestart met een reguliere weekopening. Deze start van de week is bedoeld voor alle bewoners van de Chocoladefabriek. Op de weekopening vertellen vertegenwoordigers van de 4 instellingen welke externe en interne activiteiten en andere wetenswaardigheden er in de komende week te verwachten zijn. En soms is het even nodig om terug te kijken op de vorige week: wat zijn de hoogtepunten geweest en waar kunnen we wat van leren.

14

Bewoners van de Chocoladefabriek


PARTNERS

Samen hebben we gezorgd voor een nieuwe website van de Chocoladefa-briek en instore-screens. En gezamen-lijk zijn er plannen ontwikkeld voor ingebruikname van de tweede verdieping.


In gezamenlijk overleg is besloten om de openingstijden met ingang van het nieuwe seizoen (7 september) uit te breiden van 10.00 – 20.00 uur naar 9.00 – 21.00 uur. Van 9.00 – 11.00 uur, van 20.00 – 21.00 uur en op zaterdag/zondag vanaf 17.00 uur zijn er geen bibliotheekmedewerkers op de vloer en houdt Kruim toe-zicht. De Chocoladefabriek is slechts 5 dagen per jaar gesloten. Het publiek waardeert de uitbreiding en kan van alle faciliteiten gebruik maken.

Voor het inrichten van de buitenruimte is een plan gemaakt door een landschapsarchitect, heeft Kruim het terras verbeterd en vernieuwd en zijn er gesprekken gevoerd met de gemeente, Vroman100, omwonenden en Cyclus.

VERVOLG | PARTNERS

Als leidraad voor het goed functioneren, gebrui-ken wij het model van cultural governance. Deze organisatorische filosofie gaat uit van goed, ver-antwoord en transparant bestuur en toezicht in de culturele sector.

Vanaf januari 2015 hanteren we het Raad van Toe-zicht model. De Raad van Toezicht heeft 6 reguliere vergaderingen gehad en heeft een vergadering belegd om het eigen functioneren, ook in relatie tot de directeur, te bespreken. Door de Raad van Toe-zicht is een accountant aangewezen en de manage-mentassistent ondersteunt de Raad van Toezicht daar waar nodig.

Er vond, zoals elk jaar, een functioneringsgesprek plaats met de directeur-bestuurder, mevrouw A.M.C. van Schendel. Input voor het gesprek kwam uit een 360graden feedback, een zelfevaluatie en een gesprek dat de Raad van Toezicht met mede-werkers heeft gehad.

In 2015 bestond de Raad van Toezicht uit de volgen-de personen:• Deheermr.J.H.Oosters,voorzitter.• DeheerS.Vermeulen,penningmeester.• DeheerP.Terlouw.• MevrouwE.W.Kaal-Hartog.• DeheerJ.deVreede.

In december 2015 heeft de voorzitter aangekon-digd omwille van persoonlijke redenen te stoppen met het voorzitterschap. De leden van de Raad van Toezicht en de directeur-bestuurder betreuren zijn besluit en hebben onder grote dankzegging voor het werk dat hij de afgelopen jaren heeft verzet, af-scheid van hem genomen. Na een interne procedu-re is de heer P. Terlouw benoemd tot voorzitter van de Raad van Toezicht. In het eerste kwartaal 2016 zal een nieuw lid van de Raad van Toezicht worden geworven.

16

Raad van Toezicht



De directeur-bestuurder is lid van de kring van adviseurs van de Raad voor Cultuur, lid van de Raad van Toezicht van Rogues, lid van het bestuur van ETV.nl (tot 1 september 2015) en lid van de inkoopcommissie van de Koninklijke Bibliotheek.

In het voorjaar hebben voorzitter, twee leden van de Raad van Toezicht en de directeur-bestuurder gesproken met een vergelijkbaar gezelschap van de Bibliotheek Schiedam. We hebben laten zien hoe we er op dit moment voorstaan en kennis uitgewisseld over de relatie van een directeur-bestuurder met de Raad van Toezicht.

Bij afwezigheid van een ondernemingsraad zijn er twee z.g. OR medewerkersbijeenkomsten gehouden waar een van de leden van de Raad van Toezicht bij aanwezig is geweest. Er werd gesproken over zaken die medewerkers bezig houden en er werd informatie gedeeld over de financiële positie van de bibliotheek, het bedrijfsplan en de reorganisatie.

De jaarlijkse studiedag van de Raad van Toezicht bracht ons naar twee culturele organisaties in Rotterdam waar we in gesprek kwamen over cultureel ondernemerschap met de directeur van het Natuurhistorisch Museum en met de ondernemer van de Fruitvis.

VERVOLG | RAAD VAN TOEZICHT

Het netwerk van de Bibliotheek Gouda


Download het Jaarverslag 2015 van de Bibliotheek Gouda

Documents

Transcript of Download het Jaarverslag 2015 van de Bibliotheek Gouda