www.samenindeklas.nl

leerkracht

ouder/externe

focus op

1

NODIG

• A3papierenstiftvoorelkeleerling

• A3papierperteam

• bijlageinspiratiekaarten

• eventueelkleinevellenpapier

• eventueeleendichtedoos

LEERDOELEN

• lerenvankenmerkendeaspectenoverdetijdvandeGrieken(kerndoel52)

• figuurlijktaalgebruiklereninterpreteren(kerndoel12)

• zoveelmogelijkideeënlerenbedenkeninverschillenderichtingen

• ideeënsnelenhelderduidelijklerenmaken

5 Kiezen-Opzoeknaardemeestorigineleoplossingen

4 Verzinnen-Brainwritingmetinspiratiekaarten

1 Inleiding-Mytheskomenvoorinonzetaal

Nieuwsgierige Pandora mag de doos niet openmaken. Leerlingen verzinnen ideeën om erachter te komen wat erin zit zonder de doos te openen.

Doos van Pandorai.s.m. Stichting Panta Rhei, Montessorischool Valkenbos & TechniekTalent.nu

90min

10

25

5

10

6 Presenteren-StripverhaalmeteigenversieverhaalPandora

2 Energizer-MenselijkeGordiaanseknoopontwarren

10

3 Ontwerpvraag-Hoekunjeerachterkomenwatindedooszitzonderdezeopentemaken?

30

bovenbouw

middenbouw

onderbouw

www.samenindeklas.nl

10

VOORBEREIDING

• Stemafmetdeouder,vrijwilligerofexterne.Dezeheefteencentralerolbijdegroeneteksten.

• Maakteamsvandrietotvierleerlingen.

• Zetdematerialenklaar.

TIPS VOOR EEN GOED GESPREK!

• Vertelzoveelmogelijkenmetenthousiasmevanuitjeeigenervaring.Kiesvoorbeeldenuitdepraktijkdieaansluitenbijdebelevingswereldvandeleerlingen.

• Bedenkvoorafwatmoeilijkewoordenkunnenzijn(vaktermen,jargon).Gebruikdezewel,maarzorgdatjeeenvoudigealternatieven,concretevoorbeeldenofeenuitlegbeschikbaarhebt.

• Gebruikveelbeeldmateriaalenechtematerialenomtebekijken,voelenenuitproberen.

• Helpleerlingendoorvragentestellen.Laatzezozelfeenstapverderkomen.

Lesbeschrijving

1 INLEIDING

Mythes beantwoorden ingewikkelde vragen

Start klassikaal. Stel jezelf voor. Vertel kortwat jouw achtergrond is en geef leerlingen gelegenheid omdaarwatvragenovertestellen.Gaingesprekovermythes.Watzijnmythes?WaaromverteldendeGriekenmythes?Vulhunantwoordeneventueelaanmet:

• Hetwoord‘mythe’komtvanhetGrieksewoord‘mythos’,dat ‘verhaal’en‘gesprokenwoord’betekent.Mytheszijnverzonnenverhalen.Verhalendiejeietsuitleggenenleren.Vaakwordtgeenpreciezetijdofplaatsgenoemdinhetverhaal.Jeweetnietzekerwanneerzegebeurdzijn.

• Mythes werden verteld door goede verhalenvertellers op plaatsen waar mensen bij elkaar kwamen.Daardoorzijnsomsverschillendeversiesvandeverhalenontstaan.Paslaterzijnmythesopgeschreven.

• Inmytheskomenvaak ingewikkeldevragenaanbodzoals: ‘Wiebenik?’, ‘Hoeisdewereldontstaan?’,‘Waaromzijnerziektes?’en‘Hoezouikmoetenleven?’.Mythesproberenantwoordentegevenopdezevragen.IndeoudGrieksetijdwerdenmythesalsdewaarheidgezien.Mensenvondenhetheelprettigomhetgevoeltehebbendatzedewereldbegrepen.

• Hetpastbijmensenom ietsdatzenietbegrijpenuit te leggenals ietsdatalleeneenbovennatuurlijkiemandkan.Daaromspelengoden,vreemdewezensenheldendehoofdrolinmythes.

Mythes komen voor in onze taal

Grieksemytheshebbenonzewestersecultuursterkbeïnvloed.Datdoenzetotopdedagvanvandaag.VeelbegrippenenuitdrukkingeninonstaalgebruikkomenuitdeGrieksemythologie.Bespreekereenaantalofbespreekeigenvoorbeelden.EindigmetdeGordiaanseknoop.

• Achilleshiel;iemandszwakkeplek.GriekseheldAchilleswerddoorzijnmoeder,dezeegodinThetis,inde rivier vandeonderwereldgedompeldomhemonkwetsbaar temaken.Zemoesthemwelergensvasthoudenendatdeedzebijzijnhiel.DitwasdeenigekwetsbareplekvanAchilles.TijdensdeTrojaanseOorlogwerdhijdooreengiftigepijlinzijnhielgedood.

• Muze;inspiratiebron.OppergodZeuskreegnegendochters:degodinnenofMuzenvandekunst,muziekenwetenschap.AlleMuzenkondenprachtigzingen.Ookinspireerdenzedemensheidmethuncreativiteit.Indietijdbegonnenmensenhunverhalendaarommet:“Vertelme,Muze,…”.Hetwoord‘museum’komtvanhetGrieksewoord‘Mouseion’,eennaamvoordetempeltererevandeMuzen

• De(Gordiaanse)knoopdoorhakken;eenbesluitnemenineenlastigesituatie.IndestadGordiumwerdeenknoopbewaardvooroppergodZeus,dieonmogelijklostekrijgenwas.Wiedeknooptochloszoukrijgen, zouheerser vandehelewereldworden.AlexanderdeGrotehoordedit verhaal.Hij kreegdeknoopnietopeennormalemanierlos.Toenverzonhijeenlist;hijhaktedeknoopmetzijnzwaarddoor.

www.samenindeklas.nl

2 ENERGIZER

SamengaanweeenGordiaanseknoopmaken.Eenenergizerisonmisbaarbijontwerpen.Naeenenergizerbedenkjeméérenmeerverschillendeideeën.NBVoordezeenergizeriseenveiligesfeerindeklasbelangrijk.Kieseventueeleenalternatiefofmaakeenleerlingspelleider.

Laat alle leerlingen heel dicht bij elkaar staan, hun ogen dichtdoen en hun linkerhand omhoog en eenwillekeurigekantopsteken.Teltotdrieenlaatiedereenéénanderehandvastpakken.Nuderechterhanden.DeGordiaanseknoopisgemaakt!Deopdrachtishetontwarrenvandeknoopzonderelkaarlostelaten.

3 ONTWERPVRAAG

VertelhetverhaalvandedoosvanPandora.Vanditverhaalbestaanverschillendeversies.DezeversieiseenafgeleidevanhetverhaalopWikipedia.Gaingesprekmetdeleerlingenovernieuwsgierigheid.

DOOS VAN PANDORA

IndeGrieksemythologyisPandoradeeerstevrouwopaarde.ZeusliethaarmakendoorHephaistus,de god van het vuur. Alle goden gaven haar geschenken, zoals schoonheid, kracht, slimheid ennieuwsgierigheid.DenaamPandorabetekent‘draagstervanallegaven’.

Prometheus,‘hijdievooruitdenkt’(uitvinder),stalvuuruitdehemelvoordemens.ZeuswerdboosenlietPrometheusstraffen.OndermeerdoorPandoratelatentrouwenmetEpimetheus,debroervanPrometheus.ZeusgafPandoraeendoosmee.Pandoramochtdezedoosnooitopenen.NuwasPandoraheelnieuwsgierigenuiteindelijkopendezededoos.

Uitdedooskwamenalletegenslagenenellendedieeenmensmaarkunnengebeuren:sprinkhanendiegewassenopeten,kakkerlakken,luizen,ziekte,honger,aardbevingenenoorlog.Uitmedelijdenhaddendegodenééngoeddingindedoosgestopt:hoop.

Deontwerpvraagvanvandaag:

Hoe kun je erachter komen wat in de doos zit zonder deze open te maken?

Vraagde leerlingenommee tedenkenovergoedeoplossingen.Aanheteindvande leshebbenweonzeeigenversiesvanhetverhaalvanPandora.Verteldatdeleerlingentijdensde les(sen) werken aan de ontwerpvaardigheid ‘Denk alle kanten op’. Ze proberen veel,verschillendeenorigineleideeëntebedenken.

Denk alle kanten op

5

10

www.samenindeklas.nl

4 VERZINNEN

Inteamsvandrietotvierleerlingen.Introduceerkortdedriebelangrijksteregelsbijverzinnen:

REGELS BIJ VERZINNEN

• Alles mag;verzinvooralgekke,wildeideeën.Daardoorbedenkjevaakdebesteoplossingen.

• Tekenen;tekenzoveelmogelijk.Eentekeningsamenmetwoordenmaakteenideeduidelijk.

• Ideeën zijn van iedereen;alleideeënzijnvandegroep.Na-apenmagenisjuistgoed.

GeefelkeleerlingeenvelA3-papiereneenstift.Vraagdeleerlingenomhetvelpapierintwaalfvakjestevouwen.Verdeeldeinspiratiekaartenoverdeteams.Startmetbrainwriting:

BRAINWRITING

• Ideeën verzinnen;elkeleerlingtekentminstenstweeideeënopzijnvelpapier.Eénideeinéénvak.Leerlingenmogeninspiratiekaartenpakkenvoorinspiratie.

• Doorschuiven;elkteamlidschuiftdaarnazijnveldoornaarzijnlinkerbuur.NBVaakgaatdatvanzelfgoed,geefeventueelalsleerkrachteenseintje.

• Herhalen;herhaalhet verzinnenendoorschuiven totelke leerlingzijnbeginvelweervoorzichheeft. NBOp elk vel tekenen de leerlingen nieuwe ideeën. Niet precies dezelfde dus. Eerdereideeën(vanhenzelfofvananderen)mogenalsinspiratiegebruiktworden.

Stimuleerdeleerlingenomzoveelmogelijkideeënteverzinnen.Inzoveelmogelijkverschillenderichtingen.Hoemeerhoebeter.Danisdekansoporigineleideeënhetgrootst!

5 KIEZEN

Kiezendoejeinteams.Geefdeleerlingeneenminuutdetijdoméénheelbijzonder,origineelideetezoekenophetveldatzijvoorzichhebben.Eenideedatvastniemandheeft!

GEVOEL VOOR ORIGINALITEIT

• Extra!Laatdeleerlingenklassikaaléénvooréénheelkorthununiekeideebeschrijven.Staatditideebijiemandandersophetvel?Laatvingersopsteken.Zonee,danzetdeleerlingeensterretje.Zoja,danzetdeleerlingerbijhoeveelkeerhetideevoorkomt.Leerlingenontwikkelenzogevoelvoororiginaliteit.

Vraag de teams tot slot omeenzo uniek mogelijk idee uit tekiezen. Combinaties van ideeënmakenmag.

25

10

www.samenindeklas.nl

OUDER, VRIJWILLIGER, EXTERNE

• klassieketalen

• geschiedkundige

• archeoloog

• kunstkenner

• schrijver

• illustrator,striptekenaar

• gymnasium

SAMEN IN DE KLAS

Scholenhebbenmetoudersprachtigeexpertiseen inspiratie in huis. Ga de samenwerking aan!Samen in de klas moedigt scholen aan omoudersvanuithunpassietelatenbijdragen.Voorkinderen is het heel waardevol om binnen eenéchtecontexttewerken.Hetdoetertoe.

SamenindeklasiseeninitiatiefvanDeHaagseScholen,Librijn, LucasOnderwijs, StichtingMontessoriOnderwijsZuid-Holland, Stichting Panta Rhei, Delftse Verenigingvoor Montessori-onderwijs en ontwerpbureau Meeple.Bekijkopwww.samenindeklas.nlmeerinspirerendelessen.

6 PRESENTEREN

GeefdeteamseenvelA3-papierenstiften.VraagdeleerlingenomhetverhaalvanPandoramethuneigenoplossingverdertevertellen.Handigomelkteamlideenstukjevandestriptelatenmakenopeenkleinvelpapier.Iedereenisdanbetrokken!Hangdestripsop,zodatleerlingenhunideeënkunnendelenmetelkaarenhunouders.Geefdeleerlingentipsvanuitjeeigenachtergrondbijhettekenenenschrijven.

SUGGESTIES VOOR MEER LESSEN

Voor- of achteraf

• LaatdeleerlingenuitzoekenwelkegodendeGriekenhadden.Zoekbijschooltv.nlnaar‘degodenvandeoudegrieken’.OfGoogleop‘degodenopdebergolympus’.

• Vraag leerlingeneeneigenGrieksegodvoornu teverzinnen.Waarzou jijeengodvoorwillenhebben?Hoezietdiegoderuit?Welkeverhalenhorenbijdezegod?

• Zoekopyurls.nlvooreen‘webpadoudegrieken’.

Achteraf

• MaakeentoneelstukvanhetnieuwePandoraverhaal(metdenieuweoplossing).Metmaskers,netalsdeGrieken.Zoekbijschooltv.nlnaar‘hetGrieksetheater’.

• Zoekopinternetnaar‘StoryboardThat’enmaakeendigitaalstripverhaal.

• NeemeenandereGrieksemythe,bepaalwelkprobleemdaarinwordtopgelostenontwerpdaareeneigenoplossingvoor.Tip!Detwaalf‘onmogelijke’opdrachtenvanHerakles.

• Lees‘AvonturenvanOdysseus’doorDaanRemmertsdeVries,‘GriekseMythen’doorImmeDros,deboekenvanSimoneKrameroverGriekseMythologieofdePercyJacksonreeks.

• GainkunstenschilderijenopzoeknaarGrieksemythen.

TU Delft & Meeple

DezelesisontwikkelddoorontwerpbureauMeeplenaareenideevanJannekedeVreeze

30