Weergoden op bergen in Ukkel

Doe-het-zelf wanDeling Ukkel

thema wijkwandelingWijk UkkeldUUr 1u30

StartpUnt heldensquareeindpUnt heldensquarebereikbaarheid premetro/tram 4 richting Stalle of tram 92 richting fort-Jaco halte helden

UitinBrussel is een initiatief van muntpunt.be

INFO

intro Ukkel is een heuvelachtige gemeente. De Ukkel-beek, een van de bijriviertjes van de zenne, en de geleytsbeek zijn twee van de reliëfbepalende riviertjes. De wandeling loopt voornamelijk in de vallei van de Ukkelbeek en voert je langs het wolvendaalpark, de Crabbegatweg, hof ter horen, de begraaf-plaats aan de Dieweg, hof ten hove, het longchampzwembad en een Russisch-orthodoxe kerk, stuk voor stuk beschermde gebouwen of landschappen.er zijn weinig horecagelegenheden langs dit parcours. wie door honger denkt overvallen te worden, kan zijn picknick meenemen voor in het wolvendaalpark of een broodje kopen in een van de broodjeszaken recht tegenover het kerkhof aan de Dieweg. zwemliefhebbers kunnen hun zwemspullen meenemen om on-derweg een duik te nemen in het longchampzwembad. Daar is ook een cafetaria waar je terecht kan voor een kleine hap of een drankje.

Doe-het-zelf wanDeling Weergoden op bergen in Ukkel

2

INFO

200199 201

215214 216

PP

P

P

N261

N261

N299

N5

N241

N5n

N5n

DOM

EIN

LAA

N

ZEVE

NBU

NDE

RLAA

N

MINER

VALN.

BOER

GO

NDI

ESTR

AAT

GLO

BELAAN

ROOSENDAELSTRAAT

W

AVEN

UEDU

DOM

AIN

E

RUE

H.M

AUBE

L STR

AAT

AVENUE NEP TUNE LAAN

AVEN

UEDE

SSE

PTBO

NNIER

S

AV. MINERVE

AV. ULYSSE LAAN

RUE

DEBO

URG

OG

NE

AVE

NUE MO

ZART LAAN

RUE

ROOSENDAEL

A AN

UITZICHTLAAN

STILLE OCEAANSTR.

MONTJOIELAAN

GEN.

MAC

ARTH

URST

R.

E. CAVELLS TR AAT

MESSIDORLAAN

KARMELIETENSTR.

LANDHUISJESSTRAATLISBLOEM

ENSTR.

OLM

PJESLAAN

KOL. CHALTINSTRAAT

WOLVENDAELLAAN

VANDERAEYLAAN

WOLVENBERG

STRAAT

STRAAT

HULDENBER

G

DIEWEG

BEELDHOUW

ERSLAAN

GROESELENBERGSTRAAT

COPERNICUSSTRAAT

SATURNELAAN

GAA

RDE

DE FRELAAN

BRON

WE G

A .DU

PUICHLA

AN

CRABBEGATWEG

FLOREALLAAN

SCHEPENIJLAAN

ROZE HOEVELN.

STERREWACHTLAAN

P. STROOBANTLAAN

MERCURIUSLAAN

EVENAARSSTRAAT

J.JONGENLAAN

PRINS ES PAOLALAAN

ELZEBOOMLAAN

DEKENIJSTRAAT

ROETAERTSTRAATG

ATTIDEG

AMO

NDSTRAAT

ZIJLAAN

WEG

RO

DEST

RAAT

GRASMUSSTRAAT

ROZENWEG

BOOGSCHUTTERINNENLN.

KAMERDELLELAAN

HOUZEAULAAN

RINGLAAN

FLORIDALA

AN

HAMOIRLAAN

LANGE V E LDSTRAAT

MO

SCIKILAAN

L. ERRERALAAN

SUKKELWEGLOOFLAAN

DIEWEG

REPUBLIEKARGENTINIE

SQUARE

HELDENSQ.

ROND PT.WINSTONCHURCHILL

TILLENSBLOK

GR

ACHTSTR.

FLORIDALAAN

PLACEEM. DANCO

PLEIN

BRUG

MAN

NLA

AN

WAGEN

STRAAT

TWEE

DEKO

NIN

GINS

TR.

KASTEEL DEW

AL ZINLAAN

COGH

ENLA

AN

ST.-PIETERS-VOORPLEIN

RIDDERSHO

FS TEDELAAN

HOF TEN HORENLN.

1= CARRE CASSIMANS-BLOK2= CARRE MEERT-BLOK3= CARRE SERSTE-BLOK

1= CARRE STEVENS-BLOK2= CARRE PAUWELS-BLOK

1

1 22

3

OND

ERLIN

GEBIJ

STAN

DSTR

AAT

DRIE BOMENSTRAAT

1= RUE DE LA FOURRAGERE STR.

1

JOSEPH BENSSTRAAT

E.CA

VELLS

TRAA

T

J. BENSSTR.

R UE

BEEC

KMAN

STRA

AT

VOSSEG ATLN.

ELZE

BOO

MLA

AN

WINSTON CHURCHILLLAAN

DIEWEG

BURG

. J. H

ERIN

CKX

LAAN

DE FRELAAN

GELOVIGENSTR.

ZEVEN BUNDERSLAAN

RUE C. VANEXTER S TR

.

DODO

NEESTRAAT

ALS

EMBE

RGSE

STEE

NW

EG

STALLE

STRA

AT

MONTJOIELAAN

LANGEVELDSTRAAT

SCHOON

WINSTON CHURCHILLLAAN

M. DEPAGEST

R.RUE VANDERKINDERE

AV. BEL-AIR

AVENUE WINSTON CHURCHILL

J. CUY

LITS

RUE

STR. R. DU PACIFIQUE

RUE MARIANNE STRAAT

AVENUE MONTJOIE

R.GE

N.M

ACAR

THUR

RUE M. DEPAGE

AVENUE DE MESSIDOR

RUE DES CARMELITES

RUE DES COTTAGES R.DESGLAIEULS

E.LE

COMT

EST

R.

R.BA

LKAN

S STR

.

R.DE

S

AV.DES

ORM

EAUX

RUE E. REGARD STRAAT

RUE COL. CHALTIN

RUE

R. ROB. SCOTT STR.

AV.AR.

DELV

AUXLN

. AVENUE

WO

LVENDAEL

AV.

VAND ERAEY

RUE DES TROISARBRE S

RUE DU

AVENUE DES STATUAIRES

AVENUE

DU MANOIR

AV. DU VIEUX CORNET

RUE GROESELENBERG

RUE COPERNIC

AVENUEDE

SATURNE

AV. JULIETTE LN.

CL. D

ANDO

Y

HOEF LN.AV. DU

BOSVELDWEG

AVEN

UEDE

SUM

ATRA

LAAN

AVENUE DE FRE

AVENUE BRUNARD L AAN

CH.

DELA

SOURC

E

H. PIRENNEAV.LN

.

AVENUE A. D

UPUICH

CHEM. DUCRABBEGAT

AV. DE FLOREAL

AV.CHATEAU

DE WAL ZIN

M. VAN PRAAG

LN.

AV.

JEANBURGERS

AVENUELAAN

AVENUE DE L'ECHEVINAGE

FERME RO

SEAV. DE LA

AV. D

E L'OBSE

RVATO

IRE

AVENUE P. STROOBANT

AVENUE A. LANCASTER LAAN

AV. DE MERCURE

RUE KLIPVELD STRAAT

RUE DUREPOS

AVENUE A. WANSARTLAAN

RUE H. VAN ZUYLENSTRAAT

AVENUE J. JONGEN

AV. DE L A PRINCESSE PAOLA

R. DES FIDELES

RUE V

. GAM

BIER

STRA

AT

AVEN

UEDE

L'AUL

NE

VOSSEGATAVENUE DU

RUE

A. D

AN

SEST

RAAT

RUE DURUE X. DE BUE STRAAT

RUE JOSEPH BENS

RUE ALPHONSE ASSELBERGS STRAAT

RUE

BEEC

KMAN

RUE DUDOYENNE

RUE

VERH

ULST

STR.

RUE V. ALLARD STRAAT

RUE

GAT

TIDE

GAM

ON

D

AV. G. LECOINTE LN.

DOKTER DECROLY LAAN

VOSSEGATCH. DU RUE ROUGE

R.DE

LAFA

UVET

TE

RUE

DUCHATEAU

D'EAU

CH. DES ROSES

AV. DES ARCHERES

AVENUE KAMERDELLE

AVENUE FRANÇO IS FOLIE LAAN

AVENUEHO

UZEAU

AVEN

UECIRCU LAIRE

AVENUEDE LA

FLORIDE

AVEN

UER.

GOBERT

LAAN

RUE LANGEVELD

RUE ZEECRABBE STR.

E. GOSSART

STR.RUE

AVENUEM

OSCIKI

AVENUEL. ERRERA

RUE RO

BERTS

JONES STRAAT

SUKKELWEGRAMEE

AV. DE LA

AVE NUE

BOUR

G.J.

HERIN

CKX L

AAN

AVENUE DE MESSIDOR

AVENUE DE BOETENDAEL LAAN

SQ.G. MARLOW

SQ.

SQ. DE LAREPUBLIQUEARGENTINE

SQ. DESHEROS

PLACEJ. VANDER ELST

PLEIN

PLACEH. GOOSSENS

PLEIN

RUEEDITH

CAVELL

RUE EDITHCAVELL

CARRE TILLENS

R.

D. FOSSE

AVEN

UEDE LA FLORIDE

RUE V. ALLARD STRAAT

RUEDU

WAG

ON

RUE DE

RUE DE L'EQUATEUR

PLACELEON VANDERKINDERE

PLEIN

SECO

NDE

REIN

ERU

EDE

LA

SQ.COGHEN

SQ.

AVENUE COGHEN

PARVIS ST.-PIERRE

DE BROYER

RUESTR.

R. DENIEU

WENHOVE STR.

AV. TENHORENLN.

SQ. CH.LAGRANGE

SQ.

ELLEBOUDT

AV. H.

LAAN

1= CARRE DEWANDELEER-BLOK

1

SQ. DE FRE

SQ.

STR.CH. BERNAERTS

RUE

RUE

EDITH

CAVE

LL

P. HANKAR.

STR.

RUE

GATT

IDE

GAM

OND

STR.

AV. DUGLOBE

LAAN

STR.

RUEJ.-B. LABARRE

AVENUE HAMOIR

AVEN

UEHA

MO

IR

AVENUE DE FRE

POSTILLON

POSTILJO

NSTR.

AVENUECOGHEN

ARDSTR.

CHAU

SSEE

D'AL

SEM

BERG

RUEDO

DONEE

RUE GABRIELLE

RUEGEN. LO

TZSTRAAT

CHAU

SSEE

D'AL

SEM

BERG

RUE RITTWEGER STR.

1= CARRE PEETERS- BLOK2= RUE STALLE- STR.

1

2

AV. DE L'AULNE

AV. DOCTEUR DECROLY

AV. BRUGMANN

AV. B

RUG

MAN

N

RUE DE STA L LE

AVENUE MONTJOIE

RUE LANGEVELD

BOSVELDWEG

RUE

DEBO

ETEN

-DA

EL-

STR.

AV. G. HERINCKX LN.

ADONISSPAD

AV.

SENTADONI

HEILIG HARTSACRE COEUR

AU VIEUX SPIJTIGEN DUIVEL

SYNAGOGE

RUSTHUISMAISON DE REPOS

SYNAGOGUE

H. PIUS XST.-PIEX

DE ROZE HOEVE

CHÂTEAUZEECRABBE

KASTEELST.-MARC

ORTHODOXE KERKEGLISE ORTHODOXE

CLIN. DE L'EUROPEEUROPAZIEKENHUIZEN

SITE DEUX-ALICES

LE BIVOUAC

CRABBEGAT

KAP. O.L.V.-TER-NOOD

PREC. SANGKOSTB. BLOED

CHAP. N.-D.DES AFFLIGES

CENTRECULTUREL

OBSERVATOIRE ROYALDE BELGIQUE

KONINKLIJKE STERREWACHTVAN BELGIE

N.D. ROSAIREO.L.V. ROZENKRANS

ST.-PIERREST.-PIETER

FERME ROSE

EGLISEPROTESTANTE

MUS.DAVID & ALICEVAN BUUREN

MUS.

LA RAMEE(SITE RAMEE)

CLINIQUE DEL'OBSERVATOIRE

ACADEMIEDE MUSIQUERACING FOREST

OVETENSE-TURON

CONTAINERPARK

ACAD.DE MUSIQUE

INST.ST.-VINCENT

DE PAUL

COLL.ST.-PIERRE

INST. N.-D.DES CHAMPS

ATHENEE ROYALU. 1

C.A.D.

DEFREH.E.B.

H.E.B.

IES PARNASSE-DEUX ALICE

INSTITUT D'ENSEIGENMENTDE PROMOTION SOCIALE

DE LA COMMUNAUTE FRANCAISE

INTERNAT AUTONOMEDE FOREST

UNIV. EUROPEENED'ECRITURE

PARCMONTJOIE

PARKPARC

BRUGMANNPARK

PARCRASPAIL

PARKPARC DE

WOLVENDAEL

WOLVENDAALPARK

VORST

UCCLEUKKEL

FOREST

LE CHAT

LE GLOBESTALLE

LANGEVELD

0 200 m(1/10.000)

© De Rouck Geocart - a brand of De Rouck Geomatics Head office : Av. du Château Jaco, 1- 1410 Waterloo

Registered offices : Sint-Niklaas & WaterlooTel. 03/760 14 60 - 03/760 15 29

mail: carto@derouckgeocart.com Site : www.derouckgeocart.com

(1111)

1 3

2

4

6

8

9

5

7

plan © De Rouck geocart

A12ANTWERPEN

E411NAMEN

E19ANTWERPEN

E40LEUVEN

E40GENT

OOSTENDE

E19PARIJS

Jette

Ganshoren

St.-AgathaBerchem

St.-Jans Molenbeek

Koekelberg

Vorst

Ukkel

Anderlecht

EvereSchaarbeek

St.-Joost-ten-Node

St.-LambrechtsWoluwe

Etterbeek

Oudergem

Elsene

Watermaal-Bosvoorde

St.-PietersWoluwe

Brussel-Stad

St.-Gillis

BRUSSELNATIONALE

LUCHTHAVEN

Loop tot aan het oorlogsmonument van de driehoekige ‘heldensquare’ I 1.

Deze square vormt een scharnierparkje tussen de Brugmannlaan en de De fré-laan, twee verkeersassen die in de negentiende eeuw zijn aangelegd om Ukkel beter met Brussel te verbinden. De De frélaan leidt naar het ter Kamerenbos en volgt in feite de ingekokerde Ukkelbeek. De heldensquare ligt op de plek van een voormalig natuurlijk vijvergebied van die beek. net zoals de zenne in het centrum is de charme van het water uit het zicht verdwenen, maar de vallei is gebleven, en dat zal je tijdens deze wandeling goed merken.

Loop naar beneden. Volg de De Frélaan links en steek ze aan het zebrapad over. Loop vervolgens door het openstaande hek van de muur aan de overkant tot aan het kasteel I 2. Je bevindt je nu in het Wolvendaalpark, ooit een deel van het Zoniënwoud.

De vijver voor het kasteel was oorspronkelijk ook een natuurlijke vijver van de Ukkelbeek. in 1920 werd hij gedempt… en intussen opnieuw aangelegd. Bij het inkokeren van rivieren en het dempen van vijvers zag men immers over het hoofd dat hierdoor de zwelcapaciteit van het water behoorlijk ingeperkt werd. intussen verstedelijkte Ukkel alsmaar verder. De versteende bodem zorgt voor een te snelle regenwaterafvoer voor een te beperkte capaciteit van riolen. een kunstmatig stormbekken zal vanaf 2012 nabij de heldensquare worden ge-bouwd om het overstromingsprobleem in de Ukkelbeekvallei te verhelpen.

het kasteel dateert uit 1763 en werd samen met het domein in 1828 gekocht als buitenverblijf door Jacques Coghen. hij werd de eerste minister van finan-ciën van het onafhankelijke België en de eerste voorzitter van de Société géné-rale. Coghen werd door leopold i tot graaf verheven. zijn kleindochter laura Mosselman de Chenoy huwde in Brussel met een italiaanse markies, don fulco Beniamino Ruffo di Calabria. Dit zijn de grootouders van onze huidige koningin Paola.

Stripliefhebbers herkennen de twee sfinxen voor het kasteel misschien van het Blake en Mortimeralbum SoS Meteoren, zij het dat het kasteel daar in de buurt van Parijs wordt gesitueerd.

Loop terug het park uit vanwaar je binnenkwam. Ga iets naar rechts en neem vlak naast het park de Crabbegatweg.

het gebouw op de hoek is het historische hof ter horen I 3. het in oor-sprong zestiende-eeuwse gebouw deed ooit dienst als rechtbank voor jachtde-licten (kijk naar de jachthoorn op de hoek van het gebouw) in het zoniënwoud. Door de eeuwen heen heeft het verschillende bestemmingen gehad, sinds de negentiende eeuw is het een brasserie. De Brusselaars kwamen er op zondag rijstpap of een boterham met plattekaas eten, het huidige restaurant Crab-begat mikt op een klasse hoger. De zaak trok ook veel kunstenaars aan, onder andere schrijver Charles de Coster was hier klant en situeerde er een scène in het verhaal van tijl Uilenspiegel. De plaat aan de overkant van de straat verwijst hiernaar.

De Crabbegatweg is een zogenaamde “holle weg”, een weg die door erosie en intensief gebruik lager ligt dan het omliggende landschap. zo’n weg vormt daardoor een microklimaat voor fauna en flora. De Crabbegatweg is sinds 1989 als landschap beschermd.

Loop de holle weg in. Aan een splitsing sla je rechtsaf, tot onder een brugje door, en daarna direct de trap links omhoog zodat je over de brug terug het Wolvendaalpark inloopt. Neem het pad in het verlengde van de brug dat leidt naar de houten afsluitingen aan het ravijn. Volg dit pad naar links langs het ‘ravijn’ door het wilde gedeelte van het park tot je weer aan het aangelegde gedeelte bent. Volg aan de grasvlakte enkele meters naar links en neem dan rechts de Claude Lyrdreef.

2 i Wolvendaalpark

Doe-het-zelf wanDeling Weergoden op bergen in Ukkel

3

INFO

2 i Wolvendaalpark, crabbegatweg

2 i Wolvendaalpark

De oorspronkelijke kasteeltuin die aan het kasteel wolvendaal grensde, was een franse tuin. in de eerste jaren na de Belgische onafhankelijkheid liet toen-malig eigenaar graaf Coghen het domein heraanleggen tot een typisch engels landschapspark. hierbij werd maximaal gebruik gemaakt van de natuurlijke hel-lingen van de Ukkelbeekvallei. De dreven in het wolvendaalpark zijn vandaag de dag allemaal genoemd naar kunstenaars die op één of andere manier iets te maken hebben met de gemeente Ukkel. zo dragen de dreven namen als John Cluysenaar (schilder en beeldhouwer), laura turner (schilderes), henri Rodoit (schilder), edgard Pierre Jacobs (striptekenaar) en hergé (striptekenaar).

Volg de Claude Lyrdreef. De dreef slingert zich in het midden van de helling verder en biedt een mooi uitzicht op het park zowel naar beneden als naar boven. Volg het pad tot het einde, neem daar links de Albert Dasnoydreef, achter het omheinde bomeneiland met een gedenksteen voor burgemeester Vanderkindere. Neem dan de tweede dreef naar rechts, de Hergédreef, om het park uit te lopen. Deze dreef geeft als het ware de weg aan naar de laatste rustplaats van Hergé, de begraafplaats aan de Dieweg. Steek daarvoor de straat over en neem direct de eerste straat schuin links, de Ruststraat. Aan het volgende kruispunt neem je de Dieweg links, tot aan het openstaande hek van de begraafplaats.

De gemeentelijke begraafplaats dieweg I 4 werd aangelegd in 1866-1867. ze verving de parochiekerkhoven van Sint-Pieter en Sint-Job, die door de bevolkingstoename te klein waren geworden. De aanleg van nieuwe be-graafplaatsen rond deze tijd valt echter ook te kaderen binnen een strijd tus-sen liberalen en katholieken, waarbij de liberale regering frère orban in 1859 beslist had dat ‘kerk-hoven’ eigenlijk ‘begraafplaatsen’ werden, los van kerk en Kerk en eigendom van de gemeente. tegelijkertijd was er ook een hygiënische bezorgdheid, in 1866 was er een pestepidemie geweest en dat versnelde de beslissing van Ukkel om dit stuk grond langs de Dieweg te kopen en als be-graafplaats in te richten. Ukkelaars konden hier begraven worden tot 1958. Daarna werden enkel nog bijzettingen in bestaande familiegraven toegestaan. in 1983 werd hierop een uitzondering gemaakt voor het graf van striptekenaar hergé. andere bekende persoonlijkheden die hier hun laatste rustplaats heb-ben, zijn ondermeer de architecten Paul hankar en Jean-Pierre Cluysenaer, de politicus Charles woeste, de bankier-families errera en lambert (hun banken versmolten tot Bank Brussel lambert) en de feministe gatti de gamond. als het niet om Ukkelaars ging, waren het vaak mensen die in het landelijke Ukkel een buitenverblijf hadden. het kerkhof diende ook als begraafplaats voor jo-den uit heel Brussel, hun graven vind je vooral in de rechterbenedenhoek van het terrein. het loont de moeite om hier even rond te kuieren. architecturaal vormen de grafzerken een soort openluchtmuseum van verschillende stijlen. Bijzonder aan deze begraafplaats is ook dat ze beschermd is als landschap. De graven worden, op enkele uitzonderingen na, net zoals in de joodse traditie opzettelijk niet meer onderhouden.

Verlaat de begraafplaats. Tegenover de begraafplaats zijn er een drietal handelszaken die belegde broodjes verkopen. Volg de Dieweg verder naar rechts.

het volgende kruispunt is een van de kruispunten waar je heel goed merkt dat de Dieweg een hooggelegen weg is, op de heuvelkam tussen de Ukkelbeek (links) en de geleyts-beek (rechts). in de Romeinse tijd was de weg een ver-binding tussen twee hoofdwegen, die van Bavay naar asse en van waver naar Mechelen liepen. De naam komt van diet-weg, weg van het volk, voor iedereen, zoals ‘diets’ de taal was van het volk.

Volg de Dieweg verder omhoog tot het einde. Je komt op de Ringlaan. Volg deze cirkelweg links tot je aan de hoofdtoegang bent van de omheinde site aan de overkant, tegenover een beeld van koning Boudewijn.

Dit is de Sterrenwacht van Ukkel I 5. Deze was oorspronkelijk gevestigd aan de huidige Kleine Ring in Sint-Joost-ten-node. in 1833 werd daar begonnen 5 i Sterrenwacht van Ukkel

Doe-het-zelf wanDeling Weergoden op bergen in Ukkel

4

INFO

4 i gemeentelijke begraafplaats dieweg

graf van hergé

4 i gemeentelijke begraafplaats dieweg

met de waarnemingen. toen stonden daar nog niet veel huizen. Vijftig jaar later was de buurt volgebouwd. De toegenomen nachtelijke verlichting werd hinder-lijk voor de waarnemingen en bovendien was het instrumentenarsenaal zodanig uitgebreid dat de lokalen te klein werden. De Sterrenwacht vond op de afgele-gen top van de groeselenberg in Ukkel een nieuwe, meer geschikte locatie. in 1883 begonnen de werken van de nieuwe gebouwen. Door budgettaire proble-men en politieke inmenging liepen ze niet van een leien dakje. op een bepaald moment bood toenmalig directeur Jean-Charles houzeau zelfs zijn ontslag aan. het oorspronkelijke ontwerp van de jonge architect octave Van Rysselberghe (broer van de bekende schilder theo Van Rysselberghe) werd echter groten-deels gerealiseerd. De directeur en de (ongehuwde) ambtenaren woonden ter plekke, in de gebouwen links en rechts van de ingang. De nieuwe sterrenwacht lag immers ver van de bewoonde wereld. Vandaag bieden de gebouwen onder-dak aan drie verschillende instellingen: de Koninklijke Sterrenwacht, het KMi, die de weerberichten leveren voor frank en Sabine, en het Belgisch instituut voor Ruimte-aëronomie (BiRa), waar Dirk frimout werkte tot 1978.

tegenover de toegang staat een standbeeld dat koning boudewijn I 6 uit-beeldt op weg naar de sterrenwacht. zijn belangstelling voor wetenschap leidde ertoe dat hij de sterrenwacht inderdaad meermaals bezocht. op de tegels ach-ter hem zijn sterrenconstellaties weergegeven. De eik daarachter werd al in 1930 geplant om de honderdste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid en de Ukkelse slachtoffers die daarbij vielen, te herdenken.

Neem tegenover de eik de Houzeaulaan, genoemd naar de eerste directeur van het observatorium, naar beneden.

er bevinden zich fraaie villa’s in deze buurt: links passeer je op nummer 99 een woning uit de jaren 1930 van architect adrien Blomme. op het nummer 87 passeer je een vroegere gemeenteschool (nu athenée Royal van de franse gemeenschap) uit 1921 van architect henri Jacobs, de man die meerdere Brus-selse art nouveau-scholen op zijn naam heeft.

Sla de eerste zijstraat, de Groeselenbergstraat, linksaf.

Rechts zie je algauw enkele opvallende oude arbeidershuizen, de dewan-deleerblok I 7. ze staan diep en zijn verder achteruitgebouwd dan de latere rooilijn van de straat. iets verderop in de straat, op nummer 99 passeer je de zetel van het CoDa, het Centrum voor onderzoek in Diergeneeskunde en agrochemie. Deze federale instelling biedt vooral onderzoek en advies met betrekking tot dierengezondheid en de veiligheid van de voedselketen. als er bijvoorbeeld varkenspest is, is het CoDa het nationaal referentielaboratorium. op de site hier werken zo’n 180 mensen.

Loop de Groeselenbergstraat verder af tot je rechts de Beeldhouwerslaan kan nemen. Je komt nu weer op de De Frélaan uit.

aan de overkant van de straat zie je hof ten hove, een oude Brabantse vier-kantshoeve die tot 1954 in gebruik was. tijdens de jaren 1970 kwam het goed in handen van de gemeente die het restaureerde voor culturele doeleinden. Vandaag wacht het complex op een nieuwe restauratie.

Steek de straat over en neem de straat rechts van het Hof ten Hove. Je bent nu op de andere kant van de De Frélaan, dus op de andere oever van de Ukkelbeek, en de weg gaat bijgevolg weer omhoog. Ga verder tot je links een modernistisch gebouw ziet opduiken.

Dit longchampzwembad I 8 uit het begin van de jaren 1970 is van de hand van de architecten Charles De Meutter en Jean Koning. als je het zwembad binnenloopt, krijg je een beter zicht op het concept van het gebouw. inkom, kijkterras, toegangstrap naar de kleedhokjes en zwemkom zelf zitten onder een

Doe-het-zelf wanDeling Weergoden op bergen in Ukkel

5

INFO

6 i Standbeeld van koning boudewijn

8 i longchampzwembad

7 i dewandeleerblok

groot gemeenschappelijk dak zonder dragende muren of kolommen binnenin. het dak heeft een V-vorm (voor de wiskundige geesten: het is een hyperbo-lische paraboloïde). De verantwoordelijke ingenieur was de fransman René Sarger, die eerder ervaring opdeed met een soortgelijk dak voor het franse paviljoen op expo ’58, en met het toeristische paviljoen dat ter gelegenheid van de expo op het de Brouckèreplein werd gebouwd en daar bleef staan tot 1973. ook de buitenmuren zijn niet dragend, het hele dak steunt op twee diametraal tegenoverliggende hoekpunten.

Neem de andere uitgang die naar de parking van het zwembad leidt.

De lichtkoepels in de bodem buiten verraden dat er nog ruimtes onder de grond zitten, meer bepaald de kleedkamers. het dak hiervan is een groendak, wat zo stilaan de norm wordt. in het Brussels gewest bijvoorbeeld is het on-dertussen verplicht voor elke nieuwbouw of renovatie van een plat dak van meer dan 100m². De bedoeling hiervan is naast thermische isolatie ook de wa-terafvoer te vertragen, om het overstromingsprobleem waarvan eerder sprake tegen te gaan.

Neem in de parkinghoek achteraan (rechts van de schoorsteen van het zwembad) het pad naar beneden. Ga rechtdoor de Jean Herinckxlaan in, en dan de eerste straat links, de Boetendaallaan in, tot aan de De Fré laan die je rechts in slaat.

iets verder in de De fré laan, aan de overkant springt de orthodoxe Sint-jobkerk I 9 in het oog. na de oktoberrevolutie van 1917 (waarbij de bol-sjewieken aan de macht kwamen) kwamen er enkele wit-Russische vluchtelin-gen in Ukkel terecht. in de jaren 1930 begon men deze kerk te bouwen voor de orthodoxe eredienst. tegelijk moest het een soort monument zijn voor de slachtoffers van de revolutie en voor tsaar nikolaas ii. De kerk werd gewijd aan Sint-Job, aan wie in Ukkel ook een katholieke kerk gewijd is, maar wiens feestdag 19 mei toevallig ook de geboortedag was van tsaar nikolaas ii. het lot wou dat in 1937 de gevluchte tsaristen een eindje verder in dezelfde straat een nieuwe buur kregen: de ambassade van… de Sovjet-Unie!

Volg de De Frélaan verder. Je komt opnieuw aan de Heldensquare, het eindpunt van deze wandeling.

Doe-het-zelf wanDeling Weergoden op bergen in Ukkel

6

INFO

goesting in meer Brussel? op www.Uitinbrussel.be vind je naast een pak gratis downloadbare doe-het-zelf wandelingen ook de volledige cultuur- en vrijetijdsagenda van Brussel en een pak tips om de stad te ontdekken. Uitinbrussel is een initiatief van Muntpunt.

Uitinbrussel i 0800 13 700 i info@uitinbrussel.be i www.uitinbrussel.be i www.muntpunt.be

Voor deze wandellussen deed UitinBrussel een beroep op de gidsenvereniging brukselbinnenstebuiten. De gidsen van Brukselbinnenstebuiten tonen je de stad te voet, per bus of met de tram. Daarbij vertrekken ze steeds van de stedelijke realiteit, de vele tegenstellingen, uitersten en mogelijkheden van de stad. Bruksel keert de hoofdstad binnenstenbuiten en heeft aandacht voor kleine gevoeligheden. Brukselgidsen praten dus niet vrijblijvend, ze houden van hun stad en die liefde geven ze je graag mee.

andere wandelingen in deze reeks:Maak kennis met volksbuurten zoals de Marollen of oud-Molenbeek, de europese instellingen in de leopoldwijk of de tgV aan ’t zuid. luister naar boeiende verhalen over 19de-eeuwse grandeur onder leopold ii, de streling van de art nouveau bij de squares, of de charme van stedelijke parken. Maar hoor ook confronterende verhalen over sociale, politieke en economi-sche achtergronden en mechanismen.

brukselbinnenstebuiten i 02 218 38 78 i bruksel@skynet.be i www.brukselbinnenstebuiten.be

eerste publicatiedatum: 16/11/2011 / herwerkte versie 31/07/2012alle foto’s vallen onder het copyright van Muntpunt, tenzij anders vermeld onder de foto.

een initiatief van Muntpunt met de steun van de Vlaamse overheid en Vlaamse gemeenschapscommissie

INFO