DocumentverwerkingDocumentverwerkingP06P06PDFPDF

Prof.Dr.ir. Patrick P. BergmansProf.Dr.ir. Patrick P. BergmansFaculteit IngenieursWetenschappenFaculteit IngenieursWetenschappen

Universiteit GentUniversiteit Gent

2

Wat is PDF ?Wat is PDF ? PDF = “Portable Document Format”PDF = “Portable Document Format” Eén van de formaten voor digitale Eén van de formaten voor digitale

documentendocumenten Onafhankelijk van HW, SW en het OS Onafhankelijk van HW, SW en het OS

gebruikt bij het aanmaken van het gebruikt bij het aanmaken van het documentdocument

Bevat een verzameling grafische Bevat een verzameling grafische “objecten” die het uitzicht van een “objecten” die het uitzicht van een document van verschillende bladzijden document van verschillende bladzijden voorstellen – met optionele extra’svoorstellen – met optionele extra’s

3

HistoryHistory EigendomEigendom

Ontworpen en gecontroleerd door Adobe Systems Ontworpen en gecontroleerd door Adobe Systems Inc.Inc.

Open en gedetaillerd gedocumenteerd - gratisOpen en gedetaillerd gedocumenteerd - gratis Grote gemeeenschap van ontwikkelaars buiten Grote gemeeenschap van ontwikkelaars buiten

AdobeAdobe EvolutionEvolution

1992 – PDF 1.0: introductie als “elekronisch 1992 – PDF 1.0: introductie als “elekronisch papier” voor documenten (the paperless office) papier” voor documenten (the paperless office) met een oorprong in de PostScript wereldmet een oorprong in de PostScript wereld

1996 – PDF 1.2: wordt een professioneel prepress 1996 – PDF 1.2: wordt een professioneel prepress formaat voor de grafische industrieformaat voor de grafische industrie

2001 – PDF 1.4: massale penetratie in 2001 – PDF 1.4: massale penetratie in kantoortoepassingen (“office”)kantoortoepassingen (“office”)

2007 – PDF 1.7: Adobe beslist PDF voor te stellen 2007 – PDF 1.7: Adobe beslist PDF voor te stellen ISO standaard, voor verdere ontwikkeling van het ISO standaard, voor verdere ontwikkeling van het formaatformaat

4

Voorstelling van BladzijdenVoorstelling van Bladzijden Een PDF bestand is een onafhankelijke rij Een PDF bestand is een onafhankelijke rij

bytesbytes Bladzijden mogen een willekeurige Bladzijden mogen een willekeurige

combinatie van tekst, illustraties en beelden combinatie van tekst, illustraties en beelden bevattenbevatten Deze objecten vormen de “content stream”Deze objecten vormen de “content stream”

PDF is volledig bladzijde-gerichtPDF is volledig bladzijde-gericht Alle beslissingen in verband met layout en Alle beslissingen in verband met layout en

vormgeving zijn reeds genomen bij het vormgeving zijn reeds genomen bij het aanmaken van het documentaanmaken van het document

Display en printen van een PDF document Display en printen van een PDF document gebeurt zonder tussenkomst van een gebeurt zonder tussenkomst van een “paragraafverwerker” of “typographic engine” “paragraafverwerker” of “typographic engine” (uitzondering: nieuwe aspecten met de (uitzondering: nieuwe aspecten met de mogelijkheid om tekst te herverwerken)mogelijkheid om tekst te herverwerken)

5

Optionele Extra DataOptionele Extra Data Navigatie: Navigatie: hyperlinkshyperlinks, bookmarks, bookmarks Multimedia: klank, videoMultimedia: klank, video Hulpmiddelen voor Hulpmiddelen voor samenwerkingsamenwerking: :

commentaar, aantekeningen, markupcommentaar, aantekeningen, markup Formulieren: “Formulieren: “formform” velden bestemd voor ” velden bestemd voor

interactieve opvullinginteractieve opvulling Structurele informatie: Structurele informatie: taggingtagging van van

logische entiteiten zoals hoofdstukken en logische entiteiten zoals hoofdstukken en paragrafenparagrafen

Professionele druk: Professionele druk: job ticket job ticket met met technische en administratieve gegevenstechnische en administratieve gegevens

Legale elementen: Legale elementen: digitale handtekeningdigitale handtekening, , informatie ivm “rechten” van het documentinformatie ivm “rechten” van het document

6

Design ObjectievenDesign Objectieven ScalableScalable (kan worden uitgebracht op een (kan worden uitgebracht op een

breder waaier output devices, inclusief breder waaier output devices, inclusief drukpersen met hoge resolutie)drukpersen met hoge resolutie)

DraagbaarDraagbaar (onafhankelijk van toepassing (onafhankelijk van toepassing en OS)en OS)

Compact (verstandige compressie)Compact (verstandige compressie) Secuur (Secuur (encryptieencryptie; digitale handtekening); digitale handtekening) Self-contained (beelden, Self-contained (beelden, fontfont definities) definities) Random access (met single-pass Random access (met single-pass

generatie)generatie) Incremental update Incremental update (kleine wijzigingen)(kleine wijzigingen)

7

PDF ReferencePDF Reference

““PDF ReferencePDF Reference”” Volledige definitie van het PDF formaatVolledige definitie van het PDF formaat Uitgegeven door Adobe SystemsUitgegeven door Adobe Systems Meest recente versie: November 2006Meest recente versie: November 2006

1310 bladzijden1310 bladzijden Downloaded van site van AdobeDownloaded van site van Adobe

www.adobe.com/devnet/acrobat/

8

SyntaxSyntax Een PDF bestand is een onafhankelijke rij Een PDF bestand is een onafhankelijke rij

bytesbytes In principe In principe leesbaarleesbaar door mensen (t.o.v. machines) door mensen (t.o.v. machines) 7-bit ASCII is voldoende (maar minder compact)7-bit ASCII is voldoende (maar minder compact) De meeste PDF files bevatten echter 8-bit De meeste PDF files bevatten echter 8-bit binairebinaire

gegevensgegevens

Object typesObject types Primitieven: Boolean, number, name, stringPrimitieven: Boolean, number, name, string Samengesteld: array, dictionary, streamSamengesteld: array, dictionary, stream Indirecte objecten laten voorwaartse referenties Indirecte objecten laten voorwaartse referenties

toe (bvb. lengte van een stream)toe (bvb. lengte van een stream)

Complexe data types opgebouwdComplexe data types opgebouwd Rechthoeken; date-time; file specification; name or Rechthoeken; date-time; file specification; name or

number treenumber tree

9

Initiële StructuurInitiële Structuur

Initial structureof a PDF file

Header

Body

Cross-referencetable

Trailer

xref0 70000000000 65535 f0000000009 00000 n0000000074 00000 n0000000120 00000 n0000000179 00000 n0000000300 00000 n0000000384 00000 n

trailer<< /Size 7

/Root 10R>>

startxref408

%PDF- 1.41 0 obj

<< /Type /Catalog/Outlines 20R/Pages 30R

>>endobj

2 0 obj<< /Type Outlines

/Count 0>>

endobj

3 0 obj<< /Type /Pages

/Kids [40R]/Count 1

10

Structuur na Incrementele wijzigingStructuur na Incrementele wijziging

Header

Originalbody

Originalcross-reference

section

Updated trailer N

Body update 1

Cross-referencesection 1

Body update N

Cross-referencesection N

Original trailer

Updated trailer 1

Structuur van een gewijzigde PDF file

11

CompressieCompressie JPEG, JPEG 2000 voor alle kleurenbeeldenJPEG, JPEG 2000 voor alle kleurenbeelden

10:1 compressie of meer, zonder merkbaar 10:1 compressie of meer, zonder merkbaar kwaliteitsverlieskwaliteitsverlies

Compressieverhouding kan gekozen worden Compressieverhouding kan gekozen worden door de door de toepassingtoepassing die het document die het document aanmaaktaanmaakt

CCITT, RLE, JBIG2 voor Z/W beeldenCCITT, RLE, JBIG2 voor Z/W beelden Tussen 2:1 en 8:1Tussen 2:1 en 8:1

LZW (Lempel-Ziv-Welch) or ZIP voor alle LZW (Lempel-Ziv-Welch) or ZIP voor alle objectenobjecten 2:1 gemiddeld2:1 gemiddeld Zonder verliesZonder verlies

ASCII85 en HEX om binaire gegevens als ASCII85 en HEX om binaire gegevens als 7-bit ASCII voor te stellen7-bit ASCII voor te stellen

12

DocumentstructuurDocumentstructuur Logische structuurLogische structuur

Afzonderlijke conceptlaagAfzonderlijke conceptlaag Onafhankelijk van de bestandstructuurOnafhankelijk van de bestandstructuur Gebruikt de basisobjectenGebruikt de basisobjecten

Slaat op objectenSlaat op objecten Bladzijden, fonts, beelden, videos, …Bladzijden, fonts, beelden, videos, … Bookmarks, hyperlinks, aantekeningen, …Bookmarks, hyperlinks, aantekeningen, … Interactieve formulierveldenInteractieve formuliervelden

Resources kunnen door verschillende Resources kunnen door verschillende bladzijden gebruikt worden bladzijden gebruikt worden Font definities, beelden, delen van bladzijden Font definities, beelden, delen van bladzijden

(XForm objects)(XForm objects)

13

Page TreePage Tree

Outlineentry

Page

Resources(Fonts)

Annotations

Outlineentry

Contentstream

Outlinehierarchy

Document catalog

Page

•••

•••

Pagetree

14

Linearized PDFLinearized PDF PDF kan met één “pass” aangemaakt wordenPDF kan met één “pass” aangemaakt worden

Niet nodig het volledige PDF bestand in het Niet nodig het volledige PDF bestand in het geheugen te hebbengeheugen te hebben

De volgorde van PDF objecten is onbelangrijkDe volgorde van PDF objecten is onbelangrijk Maar dit is niet noodzakelijk het meest efficiëntMaar dit is niet noodzakelijk het meest efficiënt

““Linearized PDF” kan worden aangemaaktLinearized PDF” kan worden aangemaakt Optimalisatie voor toegang door “gebruikers” met Optimalisatie voor toegang door “gebruikers” met

beperkte bandbreedte (Internet) beperkte bandbreedte (Internet) Gebruikt een specifieke rangschikking van objectenGebruikt een specifieke rangschikking van objecten Introduceert een index voor navigatie in het Introduceert een index voor navigatie in het

documentdocument Laat toe de inhoud van een bladzijde stap voor stap Laat toe de inhoud van een bladzijde stap voor stap

te tonen (om bvb. tekst te tonen vóór de beelden)te tonen (om bvb. tekst te tonen vóór de beelden)

15

Adobe Imaging ModelAdobe Imaging Model Eenvoudig en uniform model om het tekenen Eenvoudig en uniform model om het tekenen

(“markeren”) van een bladzijde te beschrijven(“markeren”) van een bladzijde te beschrijven Met oorsprong in de grafische industrie (graphic arts)Met oorsprong in de grafische industrie (graphic arts) Geselecteerde zones op de bladzijde worden Geselecteerde zones op de bladzijde worden

“opgevuld” met “verf” (“filled” with “paint”)“opgevuld” met “verf” (“filled” with “paint”) Geverfde zones zijnGeverfde zones zijn

Tekst karakters (glyphs genoemd)Tekst karakters (glyphs genoemd) Lijnen of “paden” (samengesteld uit rechte of Lijnen of “paden” (samengesteld uit rechte of

kromlijnige segmenten); paden hebben een kromlijnige segmenten); paden hebben een dikteparameter (“stroke width”) gebruikt bij het dikteparameter (“stroke width”) gebruikt bij het vervenverven

Geometrische vormen afgesloten door paden (paths)Geometrische vormen afgesloten door paden (paths) Verf van verschillende typesVerf van verschillende types

Vaste kleurVaste kleur Continu veranderlijke kleur (“gradient fill” of Continu veranderlijke kleur (“gradient fill” of

“shade”)“shade”) Herhalende patronenHerhalende patronen PixelbeeldenPixelbeelden

16

VerfmechanismeVerfmechanisme Een bladzijde bevat een reeks operands en Een bladzijde bevat een reeks operands en

operatoren die een reeks grafische objecten operatoren die een reeks grafische objecten definieert (= opbouwt)definieert (= opbouwt)

Elk grafisch object in de rij wordt geverfd Elk grafisch object in de rij wordt geverfd boven de reeds geverfde objectenboven de reeds geverfde objecten Normaal dekken nieuwe objecten reeds geverfde Normaal dekken nieuwe objecten reeds geverfde

objecten af (default verf is niet doorschijnend)objecten af (default verf is niet doorschijnend) Met doorschijnende verf (“transparent paint”) Met doorschijnende verf (“transparent paint”)

wordt het nieuw object gecombineerd met het wordt het nieuw object gecombineerd met het reeds geverfde object (complexe combinaties zijn reeds geverfde object (complexe combinaties zijn mogelijk)mogelijk)

Objecten kunnen ook geknipt zijn (“clipped”) door Objecten kunnen ook geknipt zijn (“clipped”) door een algemeen knippad (“clipping path”)een algemeen knippad (“clipping path”)

Op het einde van dit proces wordt de Op het einde van dit proces wordt de bladzijde uitgebracht, en de volgende bladzijde uitgebracht, en de volgende bladzijde gestartbladzijde gestart

17

Grafische ToestandGrafische Toestand Verf operatoren gebruiken een impliciete Verf operatoren gebruiken een impliciete

grafische toestand (“graphic state”) om grafische toestand (“graphic state”) om herhalingen te vermijdenherhalingen te vermijden Verf type en kleur (afzonderlijk voor fill Verf type en kleur (afzonderlijk voor fill

and stroke)and stroke) Stroke widthStroke width Font and point sizeFont and point size Clipping pathClipping path Transformatiematrix voor coördinatenTransformatiematrix voor coördinaten

Alle geometrische informatie is relatief Alle geometrische informatie is relatief ten opzichte van de actieve ten opzichte van de actieve transformatie; of anders uitgedrukt, alle transformatie; of anders uitgedrukt, alle objecten worden door de actieve objecten worden door de actieve transformatie getransformeerdtransformatie getransformeerd

18

Verf Voorbeelden 1Verf Voorbeelden 1

Stroke width is 4mm

Fill color is yellowStroke color is green

Closed path, fi lled and stroked Open path, stroked

Stroke width is 3mm

No fi ll colorStroke color is red

ABCDEFGlyphs, fi lled

Fill color is blueNo stroke color

19

Verf Voorbeelden 2Verf Voorbeelden 2

Stroke width 4mm

Gradient fi ll blue-redStroke color is black

Filled and stroked closed path

Stroke width 4mm

Patterned f ill blue-redStroke color is black

Filled and stroked closed path

20

Verf Voorbeelden 3Verf Voorbeelden 3

ABCDEF

Various objects, “painted”(fi lled and stroked)without clipping path

Clipping path (inactive)

21

Verf Voorbeelden 4Verf Voorbeelden 4

Various objects, “painted”(f illed and stroked)with clipping path

Clipping path (active)

ABCDEF

22

PDF en PostScript®PDF en PostScript® GelijkenissenGelijkenissen

Grafische operatoren (Adobe Imaging Grafische operatoren (Adobe Imaging Model) zijn essentieel dezelfdeModel) zijn essentieel dezelfde

PDF heeft dus dezelfde PDF heeft dus dezelfde representatiemogelijkheden als PostScript®representatiemogelijkheden als PostScript®• soms niet synchroon geïmplementeerdsoms niet synchroon geïmplementeerd

VerschillenVerschillen PostScript® is een programmeertaal, PDF is PostScript® is een programmeertaal, PDF is

een datastructuur (geen procedures, geen een datastructuur (geen procedures, geen controle-instructies, enz)controle-instructies, enz)

PDF heeft “random access” mogelijkheden PDF heeft “random access” mogelijkheden PDF bestanden bevatten meer font PDF bestanden bevatten meer font

informatie; soms volledige font datainformatie; soms volledige font data PDF bestanden kunnen niet-PDF begrippen PDF bestanden kunnen niet-PDF begrippen

bevatten (bv. hyperlinks, inhoudstabellen, bevatten (bv. hyperlinks, inhoudstabellen, enz)enz)

23

KLeurenruimtenKLeurenruimten

RGB: additive color CMYK: subtractive color

24

Gecalibreerde kleurenruimtenGecalibreerde kleurenruimten Gesteund op standaardsystemen voor Gesteund op standaardsystemen voor

colorimetriecolorimetrie CIE 1931 XYZ color space (Commission CIE 1931 XYZ color space (Commission

Internationale de l‘Éclairage)Internationale de l‘Éclairage) Gedefinieerde kleurenruimtenGedefinieerde kleurenruimten

CalRGB, LabCalRGB, Lab ICC-gesteunde kleurenruimtenICC-gesteunde kleurenruimten

Expliciet gedefineerd door kleurprofielen Expliciet gedefineerd door kleurprofielen gespecifieerd door het International Color gespecifieerd door het International Color Consortium (ICC)Consortium (ICC)

25

PatternsPatterns

Herhaling van gekleurde of niet-gekleurde patronen

26

ShadingsShadings

Wiskundig gedefineerde kleurverlopen

27

Zeer complex Zeer complex begripbegrip

16 mengmodes16 mengmodes Effect Effect

afhankelijk van afhankelijk van de gebruikte de gebruikte kleurruimtekleurruimte

Invoeren van Invoeren van groepen groepen mogelijkmogelijk

Ungrouped objectsObject opacity = 1.0

Ungrouped objectsObject opacity = 0.5

TransparencygroupObject opacity = 1.0Group opacity = 0.5

TransparencygroupObject opacity = 0.5Group opacity = 1.0

TransparantieTransparantie

28

Alfabetten in PDFAlfabetten in PDF BackgroundBackground

Unicode (unificatie van karaktercodering) is Unicode (unificatie van karaktercodering) is nog geen standaard (zie hoofdstuk over nog geen standaard (zie hoofdstuk over alfabetten)alfabetten)

PDF moest een uniforme, internationale PDF moest een uniforme, internationale aanpak aanwendenaanpak aanwenden

PDF font descriptorPDF font descriptor Definieert een directe mapping tussen de Definieert een directe mapping tussen de

bytewaarde in de karakterrij, en de naam van bytewaarde in de karakterrij, en de naam van de glyph in de geselecteerde fontde glyph in de geselecteerde font

Een aantal standaard mappings zijn voorzien, Een aantal standaard mappings zijn voorzien, maar er zijn uitzonderingen, in functie van de maar er zijn uitzonderingen, in functie van de toepassing die het document aangemaakt toepassing die het document aangemaakt heeftheeft

Unicode Mapping Information is ondersteund, Unicode Mapping Information is ondersteund, maar niet verplichtmaar niet verplicht

29

Fonts in PDFFonts in PDF Oorspronkelijke letterpolissen kunnen Oorspronkelijke letterpolissen kunnen

opgenomen worden in het PDF bestand (Type 1, opgenomen worden in het PDF bestand (Type 1, TrueType)TrueType)

Of, alleen maar het gebruikte gedeelte van een Of, alleen maar het gebruikte gedeelte van een polis kan worden opgenomenpolis kan worden opgenomen

PDF voorziet in 14 “standaard” fonts die steeds PDF voorziet in 14 “standaard” fonts die steeds beschikbaar (moeten) zijn: 4 x Courier, 4 x beschikbaar (moeten) zijn: 4 x Courier, 4 x Helvetica, 4 x Times en 2 x symbolen)Helvetica, 4 x Times en 2 x symbolen)

PDF toepassingen kunnen gebruik maken van PDF toepassingen kunnen gebruik maken van fonts op het systeem waarop de toepassing fonts op het systeem waarop de toepassing draaitdraait Kleine verschillen kunnen zich voordoen, omdat de Kleine verschillen kunnen zich voordoen, omdat de

fonts kleine verschillen kunnen vertonenfonts kleine verschillen kunnen vertonen PDF ondersteunt een “font descriptor” begrip, PDF ondersteunt een “font descriptor” begrip,

om, fontsubstitutie mogelijk te makenom, fontsubstitutie mogelijk te maken Gesteund op algemene kenmerken van fonts Gesteund op algemene kenmerken van fonts

(schreef, enz)(schreef, enz)

30

Navigatie in een PDF DocumentNavigatie in een PDF Document BestemmingBestemming

Ga naar een opgegeven bladzijde, met Ga naar een opgegeven bladzijde, met zoomfactor en positieïnformatiezoomfactor en positieïnformatie

HyperlinkHyperlink Aantekeningen in een bladzijde die verwijzen Aantekeningen in een bladzijde die verwijzen

naar een andere plaats in hetzelfde PDF naar een andere plaats in hetzelfde PDF bestand, een ander PDF bestand of een Web bestand, een ander PDF bestand of een Web URLURL

Document outlineDocument outline Een boom van merkpunten (“bookmarks”)Een boom van merkpunten (“bookmarks”)

Bladzijde iconen (“thumbnails”)Bladzijde iconen (“thumbnails”) Op voorhand gegenereerde iconen van Op voorhand gegenereerde iconen van

bladzijden in het document (sommige viewers bladzijden in het document (sommige viewers genereren zelf iconen als ze niet aanwezig zijn genereren zelf iconen als ze niet aanwezig zijn in het bestand)in het bestand)

31

Document Outline - Iconen Document Outline - Iconen

32

Samenwerking (“Collaboration”)Samenwerking (“Collaboration”)

Markup aantekeningMarkup aantekening Plaknota’sPlaknota’s Grafische elementen (lijnen, pijlen, veelhoeken, …) met Grafische elementen (lijnen, pijlen, veelhoeken, …) met

optionele opschriftenoptionele opschriften Tekstaantekeningen (highlight, onderstrepen, Tekstaantekeningen (highlight, onderstrepen,

doorstrepen)doorstrepen) Stempels, free-hand “ink”, …Stempels, free-hand “ink”, …

33

Interactieve formulierenInteractieve formulieren Uitgebreide ondersteuning van Uitgebreide ondersteuning van

formulierconceptenformulierconcepten Interactieve laag bovenop de laag met Interactieve laag bovenop de laag met

documentinhouddocumentinhoud Volledige gelijkenis met “papier” formulierenVolledige gelijkenis met “papier” formulieren Ingevulde data kunnen afzonderlijk opgeslagen Ingevulde data kunnen afzonderlijk opgeslagen

worden (FDF of XML)worden (FDF of XML) Formulier definitie kan opgegeven worden in Formulier definitie kan opgegeven worden in

XML (XFA)XML (XFA) Formulier “widgets” (voorgesteld als Formulier “widgets” (voorgesteld als

speciale aantekeningen)speciale aantekeningen) Push buttons, check boxes, radio buttonsPush buttons, check boxes, radio buttons Tekstvelden (één regel, meerdere regels, Tekstvelden (één regel, meerdere regels,

paswoord, …)paswoord, …) Keuzevelden (popup menu met een reeks Keuzevelden (popup menu met een reeks

keuzen)keuzen)

34

U.S. Tax FormU.S. Tax Form

35

Tax Form Data in XMLTax Form Data in XML

36

Automatische actiesAutomatische acties Ingezet doorIngezet door

Open/sluiten van de bladzijdeOpen/sluiten van de bladzijde Bookmark, hyperlinkBookmark, hyperlink Interactie tussen gebruiker en formuliervelden Interactie tussen gebruiker en formuliervelden

of aantekeningen (mouse-over, mouse-click)of aantekeningen (mouse-over, mouse-click) ActionAction

Navigatie (hyperlink)Navigatie (hyperlink) Andere toepassing starten, klank weergeven, Andere toepassing starten, klank weergeven,

video weergevenvideo weergeven Veranderen van het uitzicht van annotaties Veranderen van het uitzicht van annotaties

(“live” buttons)(“live” buttons) JavaScript script met toegang tot API van het JavaScript script met toegang tot API van het

systeemsysteem

37

Klank en BeeldKlank en Beeld Flexibele omgeving om media objecten in Flexibele omgeving om media objecten in

het PDF bestand in te lassenhet PDF bestand in te lassen Opstarten veroorzaakt door een “actie” Opstarten veroorzaakt door een “actie”

(gekoppeld met een knop, een muisbeweging, (gekoppeld met een knop, een muisbeweging, enz.)enz.)

Meervoudige weergaven kunnen voorzien Meervoudige weergaven kunnen voorzien worden, en dan geselecteerd worden, in functie worden, en dan geselecteerd worden, in functie van de beschikbare toepassing, de afmetingen van de beschikbare toepassing, de afmetingen van het scherm, de bandbreedte, enz.)van het scherm, de bandbreedte, enz.)

Het formaat van de ondersteunde media Het formaat van de ondersteunde media is afhankelijk van de toepassingis afhankelijk van de toepassing Mag ook door andere (“third-party”) Mag ook door andere (“third-party”)

toepassingen ondersteund zijn (QuickTime)toepassingen ondersteund zijn (QuickTime) Adobe Acrobat ondersteunt:Adobe Acrobat ondersteunt:

• Audio: AIFF, AU, MP3, MP4, MIDIAudio: AIFF, AU, MP3, MP4, MIDI• Video: AVI, MOV, MPEG2, MPEG4Video: AVI, MOV, MPEG2, MPEG4• Animatie: SMIL, FlashAnimatie: SMIL, Flash

38

3D Modellen3D Modellen PDF ondersteunt een omgeving om 3D PDF ondersteunt een omgeving om 3D

modellen op te slaanmodellen op te slaan Standaard ECMA-363 Universal 3D file formaat Standaard ECMA-363 Universal 3D file formaat

ontwikkeld door het 3D Industry Forumontwikkeld door het 3D Industry Forum Zichten zijn ingelast in een standaard PDF Zichten zijn ingelast in een standaard PDF

bladzijdebladzijde 3D weergave (“rendering”) gebeurt in de PDF 3D weergave (“rendering”) gebeurt in de PDF

viewer toepassingviewer toepassing Meervoudige zichten (“views”) van een 3D Meervoudige zichten (“views”) van een 3D

model zijn mogelijkmodel zijn mogelijk Ondersteuning van “waarnemer- of zicht- Ondersteuning van “waarnemer- of zicht-

parameters”, verlichtingscontrole enz.parameters”, verlichtingscontrole enz. De gebruiker kan zichtparameters wijzigen door De gebruiker kan zichtparameters wijzigen door

de werking van acties gekoppeld aan knoppende werking van acties gekoppeld aan knoppen Ondersteuning van keyframe animatieOndersteuning van keyframe animatie

39

MetadataMetadata Informatie “over” het document (niet Informatie “over” het document (niet

“in” het document)“in” het document) Doorgaans gestructureerd (maar niet in de Doorgaans gestructureerd (maar niet in de

documentstructuur)documentstructuur) ““Gegevens over gegevens”Gegevens over gegevens” Ondersteunt geautomatiseerde business Ondersteunt geautomatiseerde business

processenprocessen Groot toepassingsgebiedGroot toepassingsgebied

Descriptief: titel, trefwoorden, kwaliteit Descriptief: titel, trefwoorden, kwaliteit van de weergavevan de weergave

Oorsprong: auteur, eigenaar, copyrightOorsprong: auteur, eigenaar, copyright Bestemming: procesparameters, Bestemming: procesparameters,

publicatiedatumpublicatiedatum Business context: job ID, order nummerBusiness context: job ID, order nummer

40

Adobe XMPAdobe XMP Extensible Metadata PlatformExtensible Metadata Platform

Gedefinieerd door Adobe (Gedefinieerd door Adobe (www.adobe.com/products/xmp))

Standaard formaat voor de uitwisseling van Standaard formaat voor de uitwisseling van metadatametadata

XMP pakketten kunnen ingelast worden in XMP pakketten kunnen ingelast worden in praktisch alle fileformatenpraktisch alle fileformaten

Voor meer specifieke eigenschappen van XMP, Voor meer specifieke eigenschappen van XMP, zie referentiezie referentie

PDF ondersteunt XMPPDF ondersteunt XMP XMP pakket kan voor het hele document gelden, XMP pakket kan voor het hele document gelden,

of voor elke bladzijde, beeld, object, font, enz.of voor elke bladzijde, beeld, object, font, enz. Adobe Acrobat synchroniseert bepaalde XMP Adobe Acrobat synchroniseert bepaalde XMP

eigenschappen met de “document info” eigenschappen met de “document info” dictionarydictionary

41

Logische Structuur & Tagged PDFLogische Structuur & Tagged PDF Krachtig instrument om tekststructuur op Krachtig instrument om tekststructuur op

te slaante slaan Hoofdstuk/sectie/paragraaf structuurHoofdstuk/sectie/paragraaf structuur VormgevingstijlenVormgevingstijlen Bevat ook gedetailleerde “suggesties” voor de Bevat ook gedetailleerde “suggesties” voor de

weergave van bladzijdenweergave van bladzijden OndersteuntOndersteunt

Herverwerking van tekst voor eBook viewersHerverwerking van tekst voor eBook viewers Intelligent copy-paste naar andere Intelligent copy-paste naar andere

toepassingentoepassingen Uitvoer van stijlgecodeerde RTF bestandenUitvoer van stijlgecodeerde RTF bestanden Beperkte mogelijkheid voor tekstwijzigingen in Beperkte mogelijkheid voor tekstwijzigingen in

PDFPDF Eigenschappen voor speciaal gebruik (bvb. Eigenschappen voor speciaal gebruik (bvb.

Gesproken weergave van tekst)Gesproken weergave van tekst)

42

eBook RefloweBook Reflow

Een “tagged” PDF bestand laat toe de tekst opnieuw uit te vullen, met behoud van de algemene eigenschappen van layout

43

Encryptie en BeschermingEncryptie en Bescherming Een PDF document kan beschermd wordenEen PDF document kan beschermd worden

Alle tekstinformatie kan onderworpen worden Alle tekstinformatie kan onderworpen worden aan een encryptie procedure; bestandstructuur is aan een encryptie procedure; bestandstructuur is niet noodzakelijk geëncrypteerdniet noodzakelijk geëncrypteerd

Ondersteunt een reeks mogelijkhedenOndersteunt een reeks mogelijkheden

Paswoord beschermingPaswoord bescherming Gebruiker heeft een paswoord nodig om het Gebruiker heeft een paswoord nodig om het

document te bekijken, af te drukken, te wijzigen document te bekijken, af te drukken, te wijzigen (twee niveaus voorzien in de PDF specificatie)(twee niveaus voorzien in de PDF specificatie)

Geavanceerde beschermingGeavanceerde bescherming Bescherming tegen kopiërenBescherming tegen kopiëren Tijdsbeperkt bekijken (“time-limited viewing”)Tijdsbeperkt bekijken (“time-limited viewing”)

Digitale handtekeningenDigitale handtekeningen

44

Digitale HandtekeningDigitale Handtekening Flexibele benadering voor digitaal Flexibele benadering voor digitaal

gecodeerde handtekeningengecodeerde handtekeningen Basisondersteuning van “public key” Basisondersteuning van “public key”

mechanismenmechanismen Uitbreidbaar voor biometrische Uitbreidbaar voor biometrische

handtekeningen (bvb. gecodeerde digitale handtekeningen (bvb. gecodeerde digitale vingerafdrukken)vingerafdrukken)

Ondersteunt digitale documentwerkmethodesOndersteunt digitale documentwerkmethodes Meervoudige handtekeningenMeervoudige handtekeningen Getekende delen zijn geblokkeerd voor Getekende delen zijn geblokkeerd voor

wijzigingenwijzigingen Latere wijzigingen zijn opgeslagen in Latere wijzigingen zijn opgeslagen in

incrementele PDF sectiesincrementele PDF secties Met toelating, terugkeren naar getekend delen Met toelating, terugkeren naar getekend delen

mogelijkmogelijk