Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens ...2011 werd geschat. Voor de GZ-psychologen...

Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding.

Het arbeidsaanbod van psychologen, orthopedagogen en verpleegkundig specialisten GGZ in 2012 Actualisering van de aanbodparameters voor de beroepen GZ-psycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch psycholoog, psychotherapeut en verpleegkundig specia-list GGZ Aanvulling van de aanbodparameters voor de beroepen niet-BIG-geregistreerde psychologen en orthopedagogen Lud van der Velden Ronald Batenburg U vindt dit rapport en andere publicaties van het NIVEL in PDF-format op: www.nivel.nl

ISBN 978-94-6122-140-7 http://www.nivel.nl [email protected] Telefoon 030 2 729 700 Fax 030 2 729 729 ©2012 NIVEL, Postbus 1568, 3500 BN UTRECHT Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het NIVEL te Utrecht. Het gebruik van cijfers en/of tekst als toelichting of ondersteuning in artikelen, boeken en scripties is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

INHOUDSOPGAVE Samenvatting 5 1. Inleiding 9

1.1. Aanleiding ................................................................................................................................ 9 1.2. Doel- en vraagstelling ............................................................................................................ 10 1.3. Leeswijzer .............................................................................................................................. 11

2. Methoden en dataverzameling 13 2.1. Inleiding ................................................................................................................................. 13 2.2. Vragenlijst: schriftelijk en internet ......................................................................................... 13 2.3. Steekproefbronnen: BIG, NVO en NIP.................................................................................. 13 2.4. Rationale voor een “unieke” indeling naar beroepsgroep ...................................................... 14 2.5. Typering van de beroepsgroepen............................................................................................ 16 2.6. Dataverzamelingscampagne................................................................................................... 16 2.7. Data-cleaning ......................................................................................................................... 17 2.8. Populatie, steekproef en respons ............................................................................................ 18 2.9. Weging ................................................................................................................................... 22

3. Resultaten 23 3.1. Inleiding ................................................................................................................................. 23 3.2. Doel- en vraagstellingen......................................................................................................... 23 3.3. Aantal werkzame personen naar geslacht en leeftijd.............................................................. 24 3.4. Aantal FTE naar geslacht en leeftijd ...................................................................................... 26 3.5. Verwachte uitstroom naar geslacht......................................................................................... 27 3.6. Effect van arbeidstijdverkorting ............................................................................................. 29 3.7. Aantal registraties in heden en verleden en redenen voor dubbelregistraties ......................... 30 3.8. Functies en organisaties.......................................................................................................... 31 3.9. Uitstroombestemming ............................................................................................................ 33 3.10. Reflectie op bronnen .............................................................................................................. 33

BIJLAGEN I. Achtergrondgegevens 37

I.1. Inleiding ................................................................................................................................. 37 I.2. Persoonsgegevens: geslacht en leeftijd................................................................................... 37 I.3. Opleidingsgegevens: afgeronde, huidige en toekomstige opleidingen................................... 40 I.4. Registratiegegevens: lopende erkenningen ............................................................................ 44 I.5. Lidmaatschapsgegevens: beroepsverenigingen ...................................................................... 48

II. Huidige arbeidsmarktpositie in de zorg 53 II.1. Inleiding ................................................................................................................................. 53 II.2. Huidige werkzame positie: al dan niet werkzaam in de zorg ................................................. 53 II.3. Geslacht en leeftijd van in de zorg werkzame personen......................................................... 55 II.4. Uren per week en FTE in de zorg naar geslacht en leeftijd .................................................... 58 II.5. Huidige beroepstitels en werkzame uren in de zorg............................................................... 60 II.6. Huidige organisaties en werkzame uren in de zorg ................................................................ 66 II.7. Huidige soort dienstverband en werkzame uren in de zorg.................................................... 78 II.8. Huidige werkzame uren in de zorg: tevredenheid .................................................................. 80 II.9. Huidige werkzame uren buiten de zorg.................................................................................. 82 II.10. Huidige werkzaamheid in de zorg: regionale spreiding ......................................................... 84

III. Arbeidsmarktpositie in de zorg in het verleden 87 III.1. Inleiding ................................................................................................................................. 87 III.2. Voormalige werkzame positie: nu werkzaam in de zorg........................................................ 87 III.3. Voormalige beroepstitels en werkzame uren: nu werkzaam in de zorg ................................. 88 III.4. Voormalige werkzame positie: nu niet werkzaam in de zorg................................................. 91 III.5. Voormalige werkzame uren in de zorg: nu niet werkzaam in de zorg ................................... 92 III.6. Stoppen met werken in de zorg: nu niet werkzaam in de zorg ............................................... 93

IV. Arbeidsmarktpositie in de zorg in de toekomst 97 IV.1. Inleiding ................................................................................................................................. 97 IV.2. Werkzame positie over 5 jaar: al dan niet werkzaam in de zorg ............................................ 97 IV.3. Binnen 5 jaar stoppen met werken in de zorg: leeftijd bij stoppen......................................... 98

Het aanbod van psychologen, orthopedagogen en verpleegkundig specialisten GGZ, NIVEL 2012 3

IV.4. Werkzame uren in de zorg over 5 jaar.................................................................................. 100 IV.5. Pas over 5 jaar stoppen met werken in de zorg: leeftijd ....................................................... 102 IV.6. Stoppen met werken in de zorg: verwachte uitstroom in komende 20 jaar .......................... 106 IV.7. Later alsnog weer werken in de zorg.................................................................................... 107

4 Het aanbod van psychologen, orthopedagogen en verpleegkundig specialisten GGZ, NIVEL 2012

Samenvatting In maart 2011 bracht het Capaciteitsorgaan het rapport ‘Capaciteitsplan 2011. Advies voor de (vervolg)opleidingen tot gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycho-loog, klinisch psycholoog, psychotherapeut en de verpleegkundig specialist GGZ’ uit. Hierin werd een eerste capaciteitsraming voor deze beroepen uitgevoerd en een eerste richtinggevend instroomadvies voor de bijbehorende opleidingen afgegeven. In tegen-stelling tot vele andere beroepen en vervolgopleidingen waarover het Capaciteitorgaan al langer adviseert, was er voor deze capaciteitraming in beperkte mate data en informa-tie beschikbaar waarmee het rekenmodel ingevuld kon worden. Feitelijk kon het reken-model voor de klinisch neuropsychologen en verpleegkundig specialisten zelfs niet toe-gepast worden door gebrek aan gegevens over onder andere het aantal FTE en de uit-stroom. Uit verschillende bronnen en van verschillende organisaties waren voor de raming in 2010 en 2011 secundaire gegevens bijeen gebracht, maar deze kenden een aantal be-langrijke beperkingen, met name omtrent de schatting hoeveel personen meerdere regi-straties hebben, en hoe groot de ‘netto’ omvang van de verschillende beroepsgroepen is. Het huidige onderzoek is gebaseerd op een primaire dataverzameling onder beroepsbe-oefenaren rond de jaarwisseling 2011/2012, waarmee deze beperkingen zo goed moge-lijk verholpen zijn. Daarmee levert het bouwstenen voor een nieuwe capaciteitsraming die in 2013 zal worden gemaakt door het Capaciteitsorgaan. In dit onderzoek is de hoofdvraag beantwoord wat het arbeidsaanbod is van de BIG-erkende beroepgroepen GZ-psycholoog, klinisch psycholoog, klinisch neuropsycho-loog, psychotherapeut en verpleegkundig specialist GGZ anno 2012, én van de niet-BIG-erkende psychologen en orthopedagogen die actief zijn in de gezondheidszorg. Daartoe is een vragenlijst uitgezet onder in totaal 3.070 personen waarvan 49% daarvan heeft gerespondeerd. De eerste vraag die met dit onderzoek beantwoord is, luidt: Wat is thans het aantal (uniek) werkzame personen in de gezondheidszorg naar geslacht en leeftijd en hoe verhoudt zich dit tot de vorige meting? In het Capaciteitsplan 2011 (p. 38) werd uitgegaan dat er, op 1 januari 2010, 6.035 GZ-psychologen, 1.560 psychotherapeuten, 1.965 klinisch psychologen, 75 klinisch neuro-psychologen en 150 verpleegkundigen GGZ werkzaam waren in de zorg. Op basis van het vragenlijstonderzoek blijkt dat op 1 januari 2012 deze getallen in de meeste gevallen hoger liggen, namelijk: 7.500 GZ-psychologen (zonder een andere registratie), 1.950 psychotherapeuten (exclusief de klinisch psychologen die eventueel ook als psychothe-rapeut werkzaam zijn), 1.900 klinisch psychologen (inclusief klinisch psychologen die ook als psychotherapeut werkzaam zijn), 90 klinisch neuropsychologen en 240 ver-pleegkundigen GGZ. Daarnaast zijn nog 1.400 psychiaters/psychotherapeuten en ‘mi-nimaal’ 3.650 niet-BIG-geregistreerde psychologen en ‘minimaal’ 1.450 niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen werkzaam in de zorg. Omdat voor deze laatste twee be-roepgroepen alleen niet-BIG-geregistreerde NIP- en NVO-leden zijn aangeschreven, kunnen deze wellicht groter zijn. Voor alle beroepsgroepen geldt dat werkzaamheid is gedefinieerd als beroepsmatig actief in de sector geestelijke gezondheid. Het meest in het oog springt de uitkomst dat het totaal aantal werkzame GZ-psychologen in Neder-land anno 2012 duidelijk hoger blijkt te zijn dan voor de capaciteitsraming 2011. Ook het aantal psychotherapeuten en verpleegkundig specialisten GGZ ligt hoger. Daarnaast


Samenvatting

blijkt uit het vragenlijstonderzoek dat het aandeel vrouwen hoger ligt dan in 2011 werd aangenomen. De leeftijd blijkt daarentegen wat lager te liggen. Al deze verschillen kun-nen deels van doen hebben met de natuurlijke groei van de beroepsgroepen tussen 2010 en 2012, maar voor een deel ligt de verklaring in de toepassing van een betere meetme-thode die gebaseerd is op primaire dataverzameling onder beroepsbeoefenaren waarmee een aantal schattingsonzekerheden verholpen zijn. De tweede vraag die met dit onderzoek beantwoord is, luidt: Wat is thans het aantal fte dat zij werken, naar geslacht en leeftijd en hoe verhoudt zich dit tot de vorige meting? Ook hiertoe maken we weer de vergelijking met het Capaciteitsplan 2011. Daarin werd voor 1-1-2010 uitgegaan van een aantal FTE van 0,80 voor mannelijke en van 0,75 voor vrouwelijke GZ-psychologen (p. 40), 0,85 FTE voor de mannelijke en 0,73 FTE voor de vrouwelijke vrouw psychotherapeuten en van 0,84 FTE voor de mannelijke en 0,78 FTE voor de vrouwelijke klinisch psychologen. Het uitgevoerde vragenlijstonderzoek laat zien dat voor 1 januari 2012 uitgegaan moet worden van een hoger gemiddeld aan-tal FTE, voor zowel de mannen als de vrouwen, in alle beroepsgroepen. Daarbij moet wel aangetekend worden dat nu is uitgegaan van het aantal uur dat men aangeeft ge-middeld te werken, zowel voor zelfstandigen als personen in loondienst. In 2010 is uit-gegaan van het aantal uur volgens het contract, dat alleen kon worden vastgesteld voor mensen in loondienst. Ook in dit opzicht biedt dit primaire vragenlijstonderzoek onder-zoek weer een betere basis voor het meten van de werkzaamheid in termen van uren en FTE. Net als in 2011 bleek overigens dat de gemiddelde FTE’s verschillen naar leeftijd, waarbij de leeftijdscategorie van 65 jaar en ouder duidelijk wat minder FTE werkt dan de andere leeftijdsgroepen. De derde vraag die vervolgens met dit onderzoek beantwoord is, luidt: Wat is de uitstroom uit de beroepsgroep in de komende 5, 10, 15 en 20 jaar, naar ge-slacht en hoe verhoudt zich dit tot de vorige meting? Uit het vragenlijstonderzoek blijkt dat de huidige verwachting voor de uitstroom in de komende 5 jaar, voor twee van de drie beroepsgroepen lager is dan in de raming uit 2011 werd geschat. Voor de GZ-psychologen is de verwachte uitstroom voor de ko-mende vijf jaar vanaf 2012 10%, terwijl deze in 2011 geschat werd op 23%. Bij de kli-nisch psychologen gaat het om een verwachte uitstroom vanaf 2012 van 16%, tegen een inschatting van 23% in 2011. Voor de groep psychotherapeuten ligt de verwachte uit-stroom in 2012 met 30% echter hoger dan de 22% die in 2011 werd aangenomen. Ook hier geldt dat de verbeterde meetmethode de oorzaak van deze verschillen zal zijn, maar voor een deel is de oorzaak ook niet goed na te gaan. Een aandachtspunt bij deze deel-vraag is dat nader gekeken zal moeten worden hoe de doorstroom tussen de beroeps-groepen (met name van GZ-psychologen naar psychotherapeuten en klinisch psycholo-gen) verdisconteerd kan worden in de uitstroomvoorspelling. Zo blijkt uit het vragen-lijstonderzoek dat van de huidige groep GZ-psychologen 6% in opleiding is als psycho-therapeut of als klinisch psycholoog. Bovendien heeft nog eens 22% de intentie om zo’n opleiding te gaan volgen. Met de data uit het vragenlijstonderzoek is ook de uitstroom in de komende 10, 15 en 20 jaar berekend, om deze met de schatting voor de capaciteitsraming 2011 te vergelijken. De verschillende blijken dan minder groot. Een verschil blijft aanwezig ten aanzien van uitstroom in de komende 10 jaar voor de psychotherapeuten, die anno 2012 58% be-


Samenvatting

draagt, tegen een schatting van 42% in de raming van 2011, maar voor de klinisch psy-chologen en de GZ-psychologen wijkt de 10-jaarsuitstroom anno 2012 nauwelijks af van wat in 2011 werd aangenomen. Ook de verschillen in 15-jaarsuitstroom zijn hier-mee vergelijkbaar. Op basis van het vragenlijstonderzoek wordt voor de psychothera-peuten een hogere uitstroom verwacht dan in 2011 werd aangenomen, maar voor kli-nisch psychologen en GZ-psychologen is er sprake van een vergelijkbare uitstroom. Bij de 20-jaarsuitstroom zijn de cijfers op basis van de uitgezette vragenlijst wel meer af-wijkend van de schattingen in 2011. Zo wordt voor de psychotherapeuten in 2012 een 20-jaarsuitstroom van 82% verwacht, tegenover 72% in 2011. Voor de klinisch psycho-logen geldt dat de 20-jaarsuitstroom van 73% op basis van de vragenlijst overeenkomt met de schatting voor de raming uit 2011, maar bij de GZ-psychologen blijkt een aan-zienlijk verschil: 48% is de uitstroom zoals bepaald voor 2012 tegen 72% uitstroom zoals aangenomen in 2011. De vierde vraag die beantwoord is ten aanzien van het arbeidsaanbod luidt: Wat is de invloed van de factor arbeidstijdverkorting/arbeidstijdsverandering op de benodigde capaciteit in de komende 20 jaar, in verwachte procentuele verandering per jaar? Uit het vragenlijstonderzoek blijkt dat er een gering verschil is tussen het huidige feite-lijke en gewenste aantal werkuren per week (30,6 uur feitelijk en 30,0 uur gewenst). Dit is een resultaat dat in 2011 niet gemeten of onderbouwd kon worden. De betekenis van deze uitkomst is dat er waarschijnlijk geen grote verandering in de gemiddelde werk-zaamheid (arbeidstijd) van de betreffende GG-beroepen zal optreden. De factor arbeids-tijdverkorting/arbeidstijdsverandering hoeft dan ook, ten opzichte van de aannamen gedaan in de capaciteitsraming 2011, niet bijgesteld te worden. Tenslotte wordt in dit onderzoek de vraag beantwoord: Wat is de validiteit en betrouwbaarheid van de nieuwe bronnen om het actuele arbeids-aanbod te bepalen, en hoe verhouden die zich tot de bronnen die gebruikt zijn voor het Capaciteitsplan 2011? Zoals hiervoor aangegeven, heeft voor dit onderzoek primaire dataverzameling onder beroepsbeoefenaren plaatsgevonden waarvoor gebruik is gemaakt van een aantal bron-nen voor steekproeftrekking en adressering, namelijk het BIG, de NVO en het NIP. De resultaten van de uitgezette NIVEL/Regioplan-vragenlijst onder de beroepsgroepen, gewogen naar de steekproefbronnen, geven een compleet beeld van het arbeidsaanbod van de GG-beroepen in Nederland en hebben daarmee de beperkingen van de secundai-re databronnen gebruikt voor de capaciteitsraming 2011 grotendeels opgeheven. Met name voor wat betreft het BIG geldt dat in dit onderzoek op een uitgebreidere manier van deze bron gebruik is gemaakt dan in 2011, onder andere om de weging naar popula-tieniveau te onderbouwen. De uitgezette enquête onder beroepsbeoefenaren heeft voorts veel beperkingen ondervangen van het Sociaal Statistisch Bestand van het CBS (SSB) dat in 2010 is ontsloten ten behoeve van de capaciteitsraming 2011. Vooral het pro-bleem dat een groot aantal personen uit het BIG niet werd terug gevonden in het SSB en andersom, was nu niet meer aan de orde, omdat primaire dataverzameling op persoons-niveau nauwkeurig en middels een zelf ontworpen vragenlijst is uitgevoerd. Toch blijkt uit dit onderzoek ook dat verdere verbetering mogelijk is om het arbeids-aanbod van de beroepsgroep GZ-psycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch psy-


Samenvatting

choloog, psychotherapeut en verpleegkundig specialist GGZ te bepalen, als ook van de niet-BIG-geregistreerde psychologen en orthopedagogen in Nederland. Deze verbete-ring bestaat vooral uit het nog meer dan tot nu toe koppelen van de beschikbare oplei-dingsbestanden van onder andere het CBS (personen die bepaalde opleidingen af heb-ben gerond) en van opleidingsinstellingen zoals het CONO en WO- en HBO-instellingen. Daarmee kan met name meer inzicht worden verkregen in het aantal niet-BIG-erkende psychologen en orthopedagogen dat in de zorg werkt, twee beroepsgroe-pen waarover in dit onderzoek de meeste onzekerheden zijn blijven bestaan. Daarnaast zouden deze koppelingen ook inzicht kunnen geven in het aantal “HBO-psychologen” en “HBO-pedagogen” dat in de zorg werkt.


1. Inleiding 1.1. Aanleiding In maart 2011 verscheen het Capaciteitsorgaan-rapport ‘Capaciteitsplan 2011. Advies voor de (vervolg)opleidingen tot gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycho-loog, klinisch psycholoog, psychotherapeut en de verpleegkundig specialist GGZ’. Hier-in werd een eerste capaciteitsraming voor deze beroepen uitgevoerd en een eerste rich-tinggevend instroomadvies voor de bijbehorende opleidingen afgegeven. In tegenstel-ling tot vele andere beroepen en vervolgopleidingen waarover het Capaciteitorgaan al langer adviseert, was er voor deze capaciteitraming nog weinig data en informatie be-schikbaar waarmee het rekenmodel ingevuld kon worden. Uit verschillende bronnen en van verschillende organisaties zijn gegevens bijeen gebracht. Zo heeft voor een basisparameter van het model, het aantal werkzame personen, Kiwa Prismant in 2010 de inschrijvingen in het BIG-register gekoppeld aan de data van het Sociaal Statistisch Bestand (SSB). Hiermee is een berekening gemaakt van de omvang van het aantal werkzame gezondheidszorgpsychologen (verder: GZ-psychologen), kli-nisch neuropsychologen, klinisch psychologen en psychotherapeuten. Belangrijke be-perkingen van deze berekening waren echter dat: (1) de SSB-data betrekking hebben op 2007, en dus ook de daarop gebaseerde koppe-

ling; (2) er psychotherapeuten zijn die door een overgangsregeling in 2005 als klinisch psy-

choloog geregistreerd staan maar waarschijnlijk voornamelijk werkzaam zijn als psychotherapeut;

(3) er niet voldoende rekening gehouden kon worden met het feit dat personen meerde-re registraties kunnen hebben en op die manier ook bij meerdere beroepsgroepen meetellen.

Door de laatste beperking werd in eerste instantie het aantal werkzame GZ-psychologen, klinisch psychologen en psychotherapeuten flink overschat. Dit is opge-lost door personen die als neuropsycholoog en psychiater geregistreerd staan ‘exclusief’ aan deze beroepsgroepen toe te delen, en de ‘overblijvende’ groep die zowel een regi-stratie als GZ-psycholoog en psychotherapeut hebben fifty fifty toe te delen naar beide beroepsgroepen. Op basis hiervan is berekend (c.q. geschat) dat er, op 1 januari 2010, 6.035 GZ-psychologen, 75 klinisch neuropsychologen, 1.965 klinisch psychologen en 1.560 psychotherapeuten werkzaam zijn (pagina 38 van het rapport).Daarnaast zijn er nog andere beperkingen te onderkennen ten aanzien van de berekening en inschatting van de andere aanbod- en vraagparameters voor de capaciteitsraming van deze beroeps-groepen. Dit onderzoek is erop gericht de aanbodgegevens die nodig zijn voor het opstellen van een capaciteitsraming te actualiseren, maar vooral ook om de hiervoor genoemde be-perkingen op te lossen. In termen van het ramingsmodel (zie onderstaande Figuur 1.1) gaat deze studie in op de bovenkant van de figuur (de aanbodkant van de arbeidsmarkt), in het bijzonder het bepalen van het aantal werkzame personen per beroepsgroep. Deze parameter heeft veel invloed op de uiteindelijke uitkomsten van de ramingen, aangezien het letterlijk het startpunt is van het rekenmodel (zie het blokje ‘Beschikbare aanbod in personen (M/V)’ in jaar ‘T’ (2012 in dit geval), linksboven in Figuur 1.1).


Hoofdstuk 1: Inleiding

Figuur 1.1: Het ramingsmodel

1.2. Doel- en vraagstelling Voor dit onderzoek kunnen drie doelstellingen onderscheiden worden: (1) het actuele arbeidsaanbod te bepalen van de beroepen gezondheidszorgpsycholoog,

klinisch neuropsycholoog, klinisch psycholoog, psychotherapeut en de verpleeg-kundig specialist GGZ, door de feiten en cijfers die verzameld zijn voor het Capaci-teitsplan 2011 te actualiseren, aan te vullen en indien mogelijk te corrigeren;

(2) het actuele arbeidsaanbod te bepalen van de beroepen ‘WO-psycholoog’ en ‘WO-pedagoog’ (psychologen/pedagogen met een masterdiploma werkzaam in de ge-zondheidszorg die geen vervolgopleiding hebben afgerond en niet BIG-geregistreerd zijn);1

(3) het onderzoek voor de bovenstaande twee doelstellingen vast te leggen in tussentijd-se notities en een eindrapport, inclusief conclusies en aanbevelingen, die worden be-sproken met het bureau van het Capaciteitsorgaan.

Wanneer we het rekenmodel voor capaciteitsramingen als uitgangspunt nemen dan luidt de eerste vraag voor het bereiken van doelstelling 1 en 2 als volgt: 1. Voor de beroepen gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch

psycholoog, psychotherapeut, verpleegkundig specialist GGZ, ‘WO-psycholoog’ en ‘WO-pedagoog’:

1 In het verzoek van het Capaciteitsorgaan en het oorspronkelijke onderzoeksvoorstel werd ook nog

gesproken over de "HBO-psycholoog en HBO-pedagoog". Deze HBO-psychologen hebben een bache-loropleiding “Toegepaste psychologie” en de HBO-pedagogen hebben een bacheloropleiding “Pedago-giek”. Deze beroepsgroepen konden echter niet in het onderzoek worden meegenomen.



a. wat is thans2 het aantal (uniek) werkzame personen in de gezondheidszorg naar geslacht en leeftijd en hoe verhoudt zich dit tot de vorige meting?

b. wat is thans het aantal fte dat zij werken, naar geslacht en leeftijd en hoe ver-houdt zich dit tot de vorige meting?

c. wat is de uitstroom uit de beroepsgroep in de komende 5, 10, 15 en 20 jaar, naar geslacht en hoe verhoudt zich dit tot de vorige meting?

d. wat is de invloed van de factor arbeidstijdverkorting/arbeidstijdsverandering op de benodigde capaciteit in de komende 20 jaar, in verwachte procentuele veran-dering per jaar?

Gezien de hiervoor genoemde beperkingen van gegevens en cijfers, dienen daarnaast de volgende vraag en deelvragen beantwoord te worden: 2. Voor de beroepen gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch

psycholoog, psychotherapeut, verpleegkundig specialist GGZ, ‘WO-psycholoog’ en ‘WO-pedagoog’: a. Welke registraties hebben zij thans, welke registraties hebben zij gehad en wat

zijn redenen om meerdere registraties te hebben (gehad) (uitbreiding van vraag 1a)?

b. Welke functie(s) vervullen zij thans, in welke organisatie(s), onderverdeeld naar sector zoals gebruikt door het opleidingsfonds (GGZ, verpleeghuiszorg, zieken-huiszorg, gehandicaptenzorg en revalidatiezorg) en aangevuld met de sectoren die daarbovenop door het Capaciteitsorgaan onderscheiden worden (eerste-lijnspraktijken en overige, nader te specificeren organisaties), en voor hoeveel fte voor elk van die functies (uitbreiding van vraag 1a en 1b)?

c. Wat is de reden en bestemming achter de verwachte uitstroomschatting (uitbrei-ding van vraag 1c).

Ten behoeve van de doelstelling 3 kan de vraag gesteld worden: 3. Voor de beroepen gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch

psycholoog, psychotherapeut, verpleegkundig specialist GGZ, ‘WO-psycholoog’ en ‘WO-pedagoog’: a. Welke nieuwe bronnen zijn beschikbaar om het actuele arbeidsaanbod te bepa-

len, hoe verhouden die zich tot de bronnen die gebruikt zijn voor het Capaci-teitsplan 2011 en welk van de eerder gebruikte bronnen zouden vervangen kun-nen worden door nieuwe bronnen?

b. Wat is de validiteit en betrouwbaarheid van de eerder gebruikte en nieuwe bron-nen en hoe kunnen die verbeterd worden?

1.3. Leeswijzer Het voorliggende rapport bevat een rapportage over de dataverzamelingscampagne (hoofdstuk 2) en een hoofdstuk waarin de resultaten voor de hoofdvragen voor deze studie worden beantwoord (hoofdstuk 3). De bijlagen bevatten een aantal achtergrond-gegevens van de geregistreerde personen (bijlage I), gegevens over de huidige arbeids-markt (bijlage II), gegevens over het verleden (bijlage III) en gegevens over de toe-komst (bijlage IV). Een aantal van de in de bijlagen I tot en met IV gepresenteerde gegevens zijn weliswaar interessant, maar niet direct relevant voor het beantwoorden van de vraagstellingen. 2 Voor het gemak verstaan we hier onder ‘thans’ gegevens die zo recent mogelijk verzameld en/of be-

schikbaar zijn.



Gesteld kan worden dat het dan om tabellen gaat die eerder “nice to know” dan “need to know” zijn. Ze zijn toch opgenomen in dit rapport omdat daarmee een volledig beeld wordt gegeven van de achtergrond- en arbeidsmarktgegevens die met de vragenlijst zijn achterhaald.


2. Methoden en dataverzameling 2.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op een aantal belangrijke uitgangspunten voor dit on-derzoek. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de vragenlijst (par. 2.2), de steekproef-bronnen (par. 2.3), de dataverzamelingscampagne (par. 2.4), details over de populatie, de steekproef en de respons (par. 2.5) en de weging die is toegepast om de respondenten representatief te maken voor geheel Nederland (par. 2.6). 2.2. Vragenlijst: schriftelijk en internet Er is een vragenlijst ontwikkeld die zowel schriftelijk als op internet kon worden inge-vuld. De vragen hadden betrekking op algemene gegevens van de respondenten (zoals geboortejaar, geslacht, opleidingen, registraties, lidmaatschappen), de arbeidsmarktposi-tie (zoals of men werkzaam is in de zorg en zo ja, onder welke beroepstitels en in welke organisaties men werkzaam is en voor hoeveel uur) en over de cliënten die men behan-deld (zoals het aantal cliënten, het type cliënten en het type behandelingen). De vragen over de cliënten worden in dit rapport niet gepresenteerd. Dat gebeurt wel in een rapport van Regioplan. In het voorliggende rapport wordt dus verder alleen ingegaan op de ach-tergrondgegevens en de arbeidsmarktgegevens van de respondenten. De vragenlijst is in samenwerking ontwikkeld door NIVEL en Regioplan, waarbij Re-gioplan het beheer had. Conceptvragenlijsten zijn twee keer besproken in vergaderingen van de begeleidingscommissie van het Capaciteitsorgaan. Verder zijn een aantal keer schriftelijke en mondeling reacties ontvangen van leden van de begeleidingscommissie en de bureaumedewerkers van het Capaciteitsorgaan. 2.3. Steekproefbronnen: BIG, NVO en NIP De voornaamste centrale bron voor het vinden van mensen die potentieel werkzaam zijn in een “GG-beroep”,3 is het BIG-register (wet Beroepen in de Individuele Gezond-heidszorg). Iedereen die een van de wettelijk beschermde beroepstitels “GZ-psycholoog”, “Klinisch psycholoog”, “Klinisch neuropsycholoog”, “Psychotherapeut” of “Verpleegkundig specialist GGZ” wil voeren, moet immers in principe ook daarvoor een registratie hebben in het BIG-register. Iemand die één van deze beroepstitels voert en niet geregistreerd is, werkt in feite illegaal. Verondersteld mag worden dat dat niet vaak gebeurd. Maar mensen die wel geregistreerd zijn, hoeven niet daadwerkelijk actief te zijn in het betreffende beroep. Omdat periodieke herregistratie voor GZ-psychologen en psychotherapeuten pas vanaf 1-1-2012 verplicht is (en pas per 1-1-2017 voor het eerst wordt toegepast), is het ook zeer waarschijnlijk dat er een aanzienlijk aantal men-sen geregistreerd zal zijn zonder daadwerkelijk als zodanig actief te zijn. Voor klinisch psychologen en klinisch neuropsychologen heeft de eerste herregistratie overigens in 2011 plaatsgevonden. Mensen kunnen tegelijkertijd meer dan één registratie voor een GG-beroep hebben. Dat geldt in ieder geval voor alle klinisch psychologen en alle klinisch neuropsychologen. Dat zijn namelijk “specialisaties” van het zogeheten “basisberoep” GZ-psycholoog.

3 De term “GG-beroep” wordt hier gebruikt voor beroepen in de geestelijke gezondheid.


Hoofdstuk 2: Methoden en dataverzameling

Alle klinisch psychologen en klinisch neuropsychologen (“artikel 14” beroepen) hebben daarom ook een erkenning als GZ-psycholoog (wat een “artikel 3” beroep is). De meeste klinisch psychologen hebben daarnaast ook nog een erkenning als psycho-therapeut (wat een “artikel 3” beroep is). Dat komt omdat de opleiding tot klinisch psy-choloog meteen ook de bevoegdheid geeft om als psychotherapeut te werken. Anders-om geldt dit niet: niet alle psychotherapeuten zijn klinisch psycholoog. Een aanzienlijk deel van de psychotherapeuten die geen klinisch psycholoog zijn, hebben overigens een erkenning als arts (als “basisberoep”) en als psychiater (als “specialisatie”). Mensen die erkend zijn als verpleegkundig specialist GGZ (wat een art. 14 “specialisa-tie” is) hebben daarnaast nog een erkenning als verpleegkundige (als “basisberoep”). Naast de BIG-geregistreerde personen, zijn er ook niet-BIG-geregistreerde personen die actief zijn in de sector geestelijke gezondheid en werk doen dat dicht aan ligt tegen de officieel erkende GG-beroepen. Daarbij gaat het om zowel psychologen als orthopeda-gogen. Een aantal daarvan is eventueel bezig met een opleiding voor bijvoorbeeld GZ-psycholoog. Als bron voor de niet-BIG-geregistreerde psychologen is gekozen voor een specifiek onderdeel van het ledenbestand van het NIP (Nederlands Instituut van Psychologen). Het NIP weet van al haar leden of zij al dan niet een BIG-registratie hebben. Daardoor kan apart gekeken worden naar de groep van niet-BIG-geregistreerde psychologen. Omdat het NIP een relatief groot deel van de psychologen als lid lijkt te hebben, mag verondersteld worden dat zij ook een groot deel van de niet-BIG-geregistreerde leden vertegenwoordigd. Maar er is ook een groep van niet-BIG-geregistreerde psychologen die niet-NIP-lid zijn. De omvang daarvan is in principe onbekend, maar zou wellicht even groot kunnen zijn als het aantal niet-BIG-geregistreerde psychologen die wel NIP-lid zijn (zie paragraaf I.3 en I.5). Als bron voor de niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen is gekozen voor een specifiek onderdeel van het ledenbestand van de NVO (Nederlandse Vereniging van pedagogen en Onderwijskundigen). De NVO weet van een groot deel van haar leden of zij al dan niet een BIG-registratie hebben en in wat voor werkveld men actief is. Daardoor kan apart gekeken worden naar de groep van niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen die waarschijnlijk actief zijn in de sector geestelijke gezondheid. Omdat de NVO een rela-tief groot deel van de orthopedagogen als lid lijkt te hebben, mag verondersteld worden dat zij ook een groot deel van de niet-BIG-geregistreerde leden vertegenwoordigd. Maar er is ook een groep van niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen die niet-NVO-lid zijn. De omvang daarvan is in principe onbekend, maar zou wellicht even groot kunnen zijn als het aantal niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen die wel NVO-lid zijn (zie para-graaf I.3 en I.5). 2.4. Rationale voor een “unieke” indeling naar beroepsgroep Het voorkomen van dubbele, driedubbele of zelfs vierdubbele registraties bij bepaalde personen met een BIG-registratie als GZ-psycholoog en/of psychotherapeut, vraagt om een specifieke aanpak bij het analyseren, presenteren en interpreteren van het onder-zoek. Daarbij is voor het huidige rapport aansluiting gezocht bij de aanpak die is gehan-teerd in het Capaciteitsplan 2011. Het uitgangspunt nu en toen was dat eerst naar de mensen met een registratie als “speci-alist” wordt gekeken en daarna naar degenen met enkel en alleen een registratie in een basisberoep.



Daarbij zijn eerst de mensen met een erkenning als psychiater apart gezet. Omdat psy-chiaters alleen zijn aangeschreven als ze ook een erkenning als psychotherapeut hebben, vormt dit dus de groep met een erkenning als psychiater & psychotherapeut. We hebben er daarbij expliciet voor gekozen om hen als psychiater & psychotherapeut te benoemen in plaats van als psychotherapeut & psychiater. De uitkomsten van het onderzoek laten namelijk zien dat, als ze werkzaam zijn in de zorg, zij eerst en vooral psychiater zijn. Vervolgens zijn de mensen met een erkenning als klinisch neuropsycholoog apart gezet. Zij hebben weliswaar allemaal ook een erkenning als GZ-psycholoog en een aantal van hen heeft weliswaar ook nog een erkenning als klinisch psycholoog en/of als psychothe-rapeut, maar als men werkzaam is in de zorg, dan is dat toch vooral als klinisch neuro-psycholoog. Als derde stap zijn de mensen met een erkenning als klinisch psycholoog (excl. klinisch neuropsychologen) apart gezet. Ook hier geldt dat al deze mensen ook een erkenning als GZ-psycholoog hebben en bijna allemaal ook een erkenning als psychotherapeut, maar dat zij toch vooral als klinisch psycholoog werkzaam zijn. Het aantal klinisch psycholo-gen dat ook nog klinisch neuropsycholoog is, is overigens heel klein in vergelijking met het totaal aantal klinisch psychologen. De expliciete toevoeging “(excl. klinisch neuro-psychologen)” heeft voor de klinisch psychologen dus niet veel impact. Maar relatief ten opzichte van het aantal klinisch neuropsychologen gaat het wel om een substantieel aantal. Als vierde stap zijn de mensen met een erkenning als psychotherapeut (excl. specialis-ten) apart gezet. Ongeveer de helft van hen heeft ook een erkenning als GZ-psycholoog, maar zij zijn toch vooral als psychotherapeut werkzaam zijn. De term “(excl. specialis-ten)” slaat niet alleen op degenen die medisch specialist zijn (lees: psychiater), maar ook op degenen die een specialisatie als klinisch psycholoog of klinisch neuropsycho-loog hebben. Als vijfde en laatste stap zijn de mensen met een erkenning als GZ-psycholoog (excl. specialisten en psychotherapeuten) apart gezet. Uiteraard heeft niemand van hen een andere BIG-erkenning. Zij zijn dus per definitie enkel en alleen erkend als GZ-psycholoog en zij zijn ook vooral als GZ-psycholoog werkzaam. De gehanteerde indeling zegt niet alleen iets over de huidige registratiestatus maar ook iets over het opleidingstraject dat men heeft gevolgd. Psychiaters die ook psychothera-peut zijn, hebben de erkenning als psychotherapeut gekregen op basis van een stage psychotherapie als onderdeel van hun 4,5-jarige “vervolgopleiding” tot psychiater na een opleiding geneeskunde. Psychotherapeuten die geen specialisatie hebben, hebben de 4-jarige opleiding psychotherapie gevolgd na een opleiding psychologie of pedagogiek of geestelijke gezondheidskunde. Klinisch psychologen leren het vak van psychothera-peut tijdens hun 4-jarige “vervolgopleiding” na de 2-jarige opleiding tot GZ-psycholoog. Het betreft dus drie verschillende opleidingsroutes4 waarmee men psycho-therapeut kan zijn geworden, waarvoor uiteindelijk ook voor elk apart de optimale in-stroom bepaald moet worden. Dat geldt ook voor de klinisch neuropsychologen die een 4-jarige “vervolgopleiding” hebben gedaan na de 2-jarige opleiding tot GZ-psycholoog. Bij de opleiding tot GZ-psycholoog moet wel nog expliciet gekeken worden naar het deel dat zich niet verder specialiseert noch psychotherapeut wordt en het deel dat even-tueel de opleiding psychotherapie gaat doen, of zich gaat specialiseren als klinisch psy-choloog of klinisch neuropsycholoog.

4 Deze opleidingsroutes verschillen niet alleen in de duur van het totale opleidingstraject, maar ook in de studielast per jaar.



2.5. Typering van de beroepsgroepen Om de aard van de verschillende beroepsgroepen te typeren en daarmee ook de over-eenkomsten en verschillen tussen deze beroepsgroepen, volgt hieronder een overzicht van deskundigheidsgebieden. Deze beschrijvingen zijn ontleend an het Capaciteitsplan 2011 (p. 11-17). GZ-psycholoog Tot het gebied van de deskundigheid van de gz-psycholoog wordt gerekend het verrich-ten van psychologisch onderzoek, het beoordelen van resultaten daarvan alsmede het toepassen van (bij algemene maatregel van het bestuur aan te wijzen) psychologische behandelingsmethoden ten aanzien van een persoon met het oog op diens gezondheid. Klinisch neuropsycholoog Het deskundigheidsgebied van de klinisch neuropsycholoog omvat de diagnostiek, voorlichting, begeleiding en behandeling van de cognitieve, emotionele en gedragsma-tige gevolgen van hersenletsels en hersendisfuncties, alsmede wetenschappelijk onder-zoek, zorginnovatie en zorgmanagement op dit terrein. Klinisch psycholoog De klinisch psycholoog is deskundig op het gebied van diagnostiek en behandeling – waaronder psychotherapie – van complexe vormen van psychopathologie en op het ge-bied van wetenschappelijk onderzoek en zorgvernieuwing. Psychotherapeut De psychotherapeut is een deskundige op het gebied van onderzoek en indicatiestelling voor psychotherapie en van de toepassing van psychotherapeutische behandelmethoden. Onder het deskundigheidsgebied van de psychotherapeut wordt gerekend het onderzoe-ken en het (volgens bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen methoden) beïn-vloeden van stemmingen, gedragingen en houdingen van een persoon met een psychi-sche stoornis, afwijking of klacht teneinde deze te doen verdwijnen of te verminderen. Hierbij richt de psychotherapeut zich heel specifiek op de psychotherapeutische behan-deling van psychische problematiek die de ontwikkeling en/of het functioneren van de patiënt belemmert en het verduidelijken van de relatie tussen de persoonlijkheid van de patiënt en diens relationele context. Verpleegkundig specialist ggz Tot het gebied van deskundigheid van de verpleegkundig specialist ggz wordt gerekend: het zelfstandig verrichten van verpleegkundige en medische handelingen betrekking hebbend op de preventie, behandeling, spoedeisende behandeling, begeleiding en on-dersteuning van (patiënten met) psychische stoornissen binnen één of meer van de vol-gende aandachtsgebieden: kinderen en jeugdigen, volwassenen, ouderen, forensische psychiatrie en/of verslavingszorg. De verpleegkundig specialist ggz (VS-GGZ) gaat zelfstandig een behandelrelatie aan met patiënten en bepaalt binnen haar deskundig-heidsgebied welke interventies worden toegepast. 2.6. Dataverzamelingscampagne Het NIVEL was verantwoordelijk voor het beschikbaar krijgen van de populatiebestan-den, het (eventueel laten) trekken van steekproeven uit deze populatiebestanden en het verzenden van een individueel genummerde vragenlijst met een bijbehorende aanbie-



dingsbrief (met individuele inlogcodes voor de internetversie) en eventuele herinne-ringsbrieven naar de aan te schrijven personen. Eind november 2011 zijn namen en adressen verkregen van mensen die een BIG-registratie hebben als gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch psycholoog, psychotherapeut of verpleegkundig specialist GGZ. Er zijn alleen namen en adressen verkregen van personen met een valide Nederlands adres. Van deze mensen is de overlap geanalyseerd door de verschillende registraties op persoonsniveau te kop-pelen. Vervolgens zijn steekproeven getrokken waarbij gezorgd is dat personen maar één keer in een steekproef terecht konden komen. Eind november 2011 zijn tevens op het kantoor van respectievelijk de NVO en het NIP populatie-overzichten gemaakt en steekproeven getrokken. Voor de NVO ging het om een drietal steekproeven: “orthopedagogen zonder registratie”, “orthopedagogen basis-registratie” en “orthopedagogen generalist”, die, voor zover bekend bij de NVO, geen BIG-registratie hadden en wel actief zijn in de sector geestelijke gezondheid. Bij het NIP ging het om “psychologen (niet BIG)”. De bestanden met de namen en adressen zijn bij respectievelijk de NVO en het NIP in beheer gebleven. Eventuele overlap met de BIG-bestanden kon niet vooraf geanalyseerd worden. Eind november is vervolgens aan alle getrokken personen een aanbiedingsbrief met een vragenlijst gestuurd. Rond 10 december is aan alle non-respondenten van dat moment een herinneringsbrief gestuurd. Op 19 december is aan alle non-respondenten van dat moment een herinneringsbrief met vragenlijst gestuurd Praktisch gezien kunnen de resultaten van de vragenlijst gezien worden als de stand "eind 2011". Voor de raming zullen de resultaten daarbij aangemerkt worden als gel-dend voor 1-1-2012 als peildatum. De internetversie van de vragenlijst is beheerd door Regioplan. Bijna de helft van de respondenten heeft de internetversie ingevuld en iets meer dan de helft heeft de schrifte-lijke vragenlijst ingevuld. De ingevulde schriftelijke vragenlijsten zijn met behulp van de aan de respondenten meegestuurde antwoordenveloppen verstuurd naar Regioplan en onder hun beheer gescand en in een bestand samengevoegd met de internetversie. 2.7. Data-cleaning Zoals voor elk empirisch onderzoek, was het ook voor dit onderzoek nodig om de ver-kregen data te controleren en zo nodig te corrigeren. Dit gold vooral voor de vragen over het aantal uur dat werd gewerkt per beroepstitel en per werkorganisatie. Het aantal uren dat werd opgegeven per beroepstitel is gecontroleerd door het totaal van de uren per beroepstitel te vergelijken met het totaal van de uren per werkorganisatie. Daarbij kon ook nog gekeken worden naar het aantal uur per soort dienstverband. Het is daarbij vooral regelmatig voorgekomen dat mensen bijvoorbeeld melden dat men 36 uur per week werkt als GZ-psycholoog en 36 uur per week als klinisch psycholoog. Het totaal van de uren per beroepstitel komt dan in eerste instantie op 72 uur per week, maar waar-schijnlijker is het dat zo iemand dan 36 uur per week werkt als GZ-psycholoog annex klinisch psycholoog. Als uit het totaal van de uren per werkorganisatie blijkt dat men in totaal 36 werkt en er bijvoorbeeld tevens 36 uur wordt gewerkt volgens de opgave van het aantal uur dat men in loondienst werkt, dan is het aantal uur per beroepstitel alsnog gezet op 18 uur als GZ-psycholoog en 18 uur als klinisch psycholoog en dus 36 uur in totaal voor het totaal van de uren per beroepstitel.



2.8. Populatie, steekproef en respons In Tabel 2.1 staat een overzicht van de aantallen personen in de populatie naar registra-tie en geslacht. Het betreft dus de totale aantallen personen waar het onderzoek betrek-king op heeft: 23.888. Het werkzame aantal personen zal maximaal gelijk zijn aan het aantal geregistreerde personen. Het totale aantal geregistreerde personen kan worden verdeeld naar de specifieke regi-stratie of combinatie van registraties die men heeft. Zo zijn er 9.806 mensen die enkel en alleen een registratie als GZ-psycholoog hebben, 2.981 die alleen een registratie als psychotherapeut hebben (overigens eventueel wel gecombineerd met een erkenning als GZ-psycholoog, maar zonder erkenning als specialist), 1.937 die een erkenning als kli-nisch psycholoog (en daarmee altijd een registratie als GZ-psycholoog hebben en meestal ook als psychotherapeut, maar zonder erkenning als klinisch neuropsycholoog), 95 die een erkenning als klinisch neuropsycholoog hebben en 1.438 die zowel een regi-stratie als psychotherapeut als psychiater hebben. Samen zijn dit 16.257 personen die een registratie hebben als GZ-psycholoog en/of psychotherapeut, eventueel gecombi-neerd met een registratie als klinisch neuropsycholoog en/of klinisch psycholoog en/of een registratie als psychiater. Onderaan Tabel 2.1 is te zien dat in totaal 13.474 personen een registratie hebben als GZ-psycholoog. Daarvan blijken er dus 9.806 enkel en alleen een registratie te hebben als GZ-psycholoog en de overige personen hebben daarnaast ook nog een andere registratie. Bij de psychotherapeuten gaat het in totaal om 6.028 personen, waarvan dus 2.981 enkel en alleen psychotherapeut zijn (maar eventueel wel GZ-psycholoog). De 1.960 mensen die een registratie hebben als klinisch psycholoog hebben allemaal tevens een registratie als GZ-psycholoog. Dat geldt ook voor de 95 personen met een registratie als klinisch neuropsycholoog. Tabel 2.1: Omvang populatie naar registratiestatus en geslacht

Aantal in populatie Man Vrouw Totaal

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 6.593 17.294 23.888

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 5.205 11.052 16.257

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 2.245 7.561 9.806

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 1.256 1.725 2.981

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 693 1.244 1.937

- Klinisch neuropsycholoog 43 52 95

- Psychiater & psychotherapeut 968 470 1.438

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 87 158 245

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 1.251 4.474 5.725

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 51 1.610 1.661

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 27 568 594

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 23 888 911

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 1 155 156

Totaal per BIG-reg., incl. dubbelen - GZ-psycholoog 3.613 9.861 13.474 - Psychotherapeut 2.815 3.213 6.028 - GZP & Klinisch psycholoog 706 1.254 1.960 - GZP & Klinisch neuropsycholoog 43 52 95 Totaal per NVO-reg., ook BIG-reg. - Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 4 54 58 - Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0 28 28 - Orthopedagoog generalist (ook BIG) 39 197 236

Bron: BIG, NIP, NVO en de NIVEL/Regioplan-enquête.



In Tabel 2.2 staat wat de omvang is geweest van de steekproef per registratie en ge-slacht. In totaal zijn 3.070 personen aangeschreven. Dat is 13% van alle geregistreerde personen. Voor kleine groepen is daarbij een grotere steekproeffractie te zien dan voor grote groepen. Voor de verpleegkundig specialisten GGZ zijn bijvoorbeeld alle 245 geregistreerde personen in de steekproef opgenomen (=100%). Van de NIP psychologen zonder BIG-registratie zijn 350 personen aangeschreven en dat is maar 6% van alle NIP psychologen zonder BIG-registratie. Met deze verschillen in steekproeffractie wordt tijdens de analyse rekening gehouden. Tabel 2.2: Omvang steekproef naar registratiestatus en geslacht

Aantal in steekproef Aandeel tov populatie

(Steekproeffractie) Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 844 2.226 3.070 13% 13% 13%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 672 1.338 2.010 13% 12% 12%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 239 757 996 11% 10% 10%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 186 264 450 15% 15% 15%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 121 214 335 17% 17% 17%

- Klinisch neuropsycholoog 43 52 95 100% 100% 100%

- Psychiater & psychotherapeut 83 51 134 9% 11% 9%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 87 158 245 100% 100% 100%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 75 275 350 6% 6% 6%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 10 455 465 20% 28% 28%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 6 188 194 23% 33% 33%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 3 185 188 13% 21% 21%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 1 82 83 100% 53% 53%

Totaal per BIG-reg., incl. dubbelen

- GZ-psycholoog 519 1.207 1.726 14% 12% 13%

- Psychotherapeut 387 515 902 14% 16% 15%

- GZP & Klinisch psycholoog 134 224 358 19% 18% 18%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 43 52 95 100% 100% 100%

Totaal per NVO-reg., ook BIG-reg.

- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 1 14 15 29% 25% 26%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0 6 6 21% 21%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 26 101 127 67% 51% 54%



De vragenlijst is door 1.499 personen ingevuld. Dat geeft een respons van 49% ten op-zichte van de steekproef. Dit aantal van 1.499 respondenten is exclusief 77 responden-ten die zowel bij de NVO geregistreerd zijn (5* zonder registratie, 3* met basisregistra-tie en 70* als generalist; zie onder aan Tabel 2.3) en tevens bij het BIG genoteerd staan als GZ-psycholoog en/of psychotherapeut. Om dubbeltellingen te voorkomen, zijn deze personen niet opgenomen in de totalen. De BIG-steekproef bevat deze mensen potenti-eel ook al. Maar omdat niet op naam gekoppeld kon worden tussen de NVO-registratie en de BIG-registratie, kon deze overlap niet van te voren worden vastgesteld. Een zelfde soort punt speelde verder nog bij één respondent uit de NIP-steekproef van in principe niet-BIG geregistreerde psychologen. Omdat verwijdering van deze ene respondent minder consequenties heeft, is dit niet expliciet zichtbaar gemaakt in de tabellen. De respons verschilt nauwelijks naar geslacht (47% voor de mannen en 50% voor de vrouwen). Een opvallend lage respons van 22% is te zien voor degenen die psychothe-rapeut en psychiater zijn. De verpleegkundig specialisten GGZ hebben met 60% een wat hoger dan gemiddelde respons. Met deze verschillen in respons wordt tijdens de analyse rekening gehouden. Tabel 2.3: Omvang respons naar registratiestatus en geslacht

Aantal respondenten Aandeel tov steekproef (Responspercentage)

Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 394 1.105 1.499 47% 50% 49%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 298 664 962 44% 50% 48%













- GZ-psycholoog 253 609 862 49% 50% 50%










Naast de verschillen naar registratiestatus en geslacht, wordt in de analyses ook reke-ning gehouden met verschillen in respons naar leeftijd. Deze blijken overigens meestal slechts gering te zijn. De leeftijdsgroep van onder de 35 jaar heeft met 52% in principe de hoogste respons, gevolgd door de groep van 45-54-jarigen met 51%. De groep van de 35-44-jarigen heeft gemiddeld een respons van 47%, evenals de groep van 65-plussers. De groep van 54-64-jarigen heeft een gemiddelde respons van 46%. Per regi-stratiestatus kunnen de verschillen in respons naar leeftijdsgroep groter zijn. Vanwege de vaak kleinere aantallen per combinatie van specifieke registratiestatus en leeftijds-groep is dat niet verwonderlijk. Tabel 2.4: Omvang respons naar registratiestatus en leeftijd

Aandeel tov steekproef (Responspercentage)

<=34 35-44 45-54 55-64 >=65 Totaal TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 52% 47% 51% 46% 47% 49%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 60% 48% 47% 45% 47% 48%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 61% 48% 47% 49% 52% 51%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 67% 48% 48% 42% 44% 44%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 25% 48% 56% 53% 62% 54%

- Klinisch neuropsycholoog 50% 51% 57% 67% 53%

- Psychiater & psychotherapeut 18% 22% 33% 22%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 55% 50% 68% 55% 60%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 49% 41% 47% 49% 42% 47%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 49% 46% 48% 100% 100% 49%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 45% 48% 32% 100% 100% 45%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 50% 46% 55% 50%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 63% 44% 65% 100% 56%


- GZ-psycholoog 60% 48% 50% 49% 47% 50%

- Psychotherapeut 50% 48% 47% 41% 45% 44%

- GZP & Klinisch psycholoog 25% 47% 56% 54% 62% 54%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 50% 51% 57% 67% 53%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 46% 30% 29% 34%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 51% 51%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 62% 44% 62% 54% 55%



2.9. Weging Omdat niet iedereen eenzelfde kans heeft gehad om in de steekproef te komen en omdat het percentage respons verschilt per steekproefcel, moeten de respondenten per steek-proefcel een verschillend gewicht krijgen om de populatie te kunnen beschrijven. Dit gewicht varieert van 1,4 voor de mannelijke verpleegkundig specialisten GGZ tot bij-voorbeeld 75,0 voor de mannelijke niet-BIG-geregistreerde NIP psychologen. Elke res-ponderende mannelijke verpleegkundig specialist GGZ telt daarmee voor 1,4 mannelij-ke verpleegkundig specialist GGZ in Nederland. Elke responderende mannelijke niet-BIG-geregistreerde NIP psycholoog telt voor 75,0 mannelijke niet-BIG-geregistreerde NIP psychologen.5 Tabel 2.5: Wegingsfactor naar registratiestatus en geslacht

Wegingsfactor Man Vrouw Totaal

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 36,7 21,8 25,9

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 28,3 19,2 22,1

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 20,3 19,9 20,0

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 17,1 16,2 16,6

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 11,8 13,4 12,9

- Klinisch neuropsycholoog 2,5 1,7 2,1

- Psychiater & psychotherapeut 74,3 37,1 62,1

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 1,4 2,0 1,8

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 75,0 33,7 42,7

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 14,6 8,1 8,3

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 7,7 7,1 7,1

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 23,0 9,6 9,9

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 1,0 3,5 3,5


- GZ-psycholoog 17,0 18,4 18,0

- Psychotherapeut 35,2 17,3 25,7

- GZP & Klinisch psycholoog 11,6 13,4 12,7

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 2,5 1,7 2,1


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 3,5 16,8 16,0

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 9,4 9,4

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 3,4 3,5 3,5

5 Feitelijk is het gewicht bepaald naar registratiestatus (in 10 categorieën), geslacht (in 2 categorieën) en leeftijdscategorie (in 5 categorieën). Er zijn dus in eerste instantie 10*2*5=100 steekproefcellen onder-scheiden. Enkele van deze cellen waren op voorhand niet relevant, omdat er geen personen waren in de populatie. Er waren bijvoorbeeld zowel geen mannen als vrouwen die psychiater/psychotherapeut waren en jonger waren dan 35 jaar. Ook waren er geen mannen of vrouwen die psychiater/psychotherapeut wa-ren en 35-44 jaar oud waren. Enkele andere cellen bevatten weliswaar personen in de populatie, maar geen enkele respondent. In die situaties zijn de betreffende steekproefcellen samengevoegd met de naast-gelegen leeftijdsgroep met hetzelfde geslacht en dezelfde registratiestatus.


3. Resultaten 3.1. Inleiding In maart 2011 bracht het Capaciteitsorgaan het rapport ‘Capaciteitsplan 2011. Advies voor de (vervolg)opleidingen tot gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycho-loog, klinisch psycholoog, psychotherapeut en de verpleegkundig specialist GGZ’ uit. Hierin werd een eerste capaciteitsraming voor deze beroepen uitgevoerd en een eerste richtinggevend instroomadvies voor de bijbehorende opleidingen afgegeven. In tegen-stelling tot vele andere beroepen en vervolgopleidingen waarover het Capaciteitorgaan al langer adviseert, was er voor deze capaciteitraming in beperkte mate data en informa-tie beschikbaar waarmee het rekenmodel ingevuld kon worden. Feitelijk kon het reken-model voor de klinisch neuropsychologen en verpleegkundig specialisten zelfs niet toe-gepast worden door gebrek aan gegevens over onder andere het aantal FTE en de uit-stroom. Uit verschillende bronnen en van verschillende organisaties waren voor de raming in 2010 en 2011 secundaire gegevens bijeen gebracht, maar deze kenden een aantal be-langrijke beperkingen, met name omtrent de schatting hoeveel personen meerdere regi-straties hebben, en hoe groot de ‘netto’ omvang van de verschillende beroepsgroepen is. 3.2. Doel- en vraagstellingen Voor dit onderzoek zijn drie doelstellingen geformuleerd: (1) het actuele arbeidsaanbod te bepalen van de beroepen gezondheidszorgpsycholoog,

klinisch neuropsycholoog, klinisch psycholoog, psychotherapeut en de verpleeg-kundig specialist GGZ, door de feiten en cijfers die verzameld zijn voor het Capaci-teitsplan 2011 te actualiseren, aan te vullen en indien mogelijk te corrigeren;

(2) het actuele arbeidsaanbod te bepalen van de beroepen ‘WO-psycholoog’ en ‘WO-pedagoog’ (psychologen/pedagogen met een masterdiploma werkzaam in de ge-zondheidszorg die geen vervolgopleiding hebben afgerond en niet BIG-geregistreerd zijn);

(3) het onderzoek voor de bovenstaande twee doelstellingen vast te leggen in tussentijd-se notities en een eindrapport, inclusief conclusies en aanbevelingen, die worden be-sproken met het bureau van het Capaciteitsorgaan.

De hoofdvraagstellingen voor dit onderzoek zijn: 1 Voor de beroepen gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch

psycholoog, psychotherapeut, verpleegkundig specialist GGZ, ‘WO-psycholoog’ en ‘WO-pedagoog’: a. wat is thans het aantal (uniek) werkzame personen in de gezondheidszorg naar

geslacht en leeftijd en hoe verhoudt zich dit tot de vorige meting? b. wat is thans het aantal fte dat zij werken, naar geslacht en leeftijd en hoe ver-

houdt zich dit tot de vorige meting? c. wat is de uitstroom uit de beroepsgroep in de komende 5, 10, 15 en 20 jaar, naar

geslacht en hoe verhoudt zich dit tot de vorige meting? d. wat is de invloed van de factor arbeidstijdverkorting/arbeidstijdsverandering op

de benodigde capaciteit in de komende 20 jaar, in verwachte procentuele veran-dering per jaar?


Hoofdstuk 3: Resultaten

Daarnaast zijn ook de volgende specifiek vragen beantwoord: 2 Voor de beroepen gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch

psycholoog, psychotherapeut, verpleegkundig specialist GGZ, ‘WO-psycholoog’ en ‘WO-pedagoog’: a. Welke registraties hebben zij thans, welke registraties hebben zij gehad en wat

zijn redenen om meerdere registraties te hebben (gehad) (uitbreiding van vraag 1a)?

b. Welke functie(s) vervullen zij thans, in welke organisatie(s), onderverdeeld naar sector zoals gebruikt door het opleidingsfonds (GGZ, verpleeghuiszorg, zieken-huiszorg, gehandicaptenzorg en revalidatiezorg) en aangevuld met de sectoren die daarbovenop door het Capaciteitsorgaan onderscheiden worden (eerste-lijnspraktijken en overige, nader te specificeren organisaties), en voor hoeveel fte voor elk van die functies (uitbreiding van vraag 1a en 1b)?

c. Wat is de reden en bestemming achter de verwachte uitstroomschatting (uitbrei-ding van vraag 1c).

Tenslotte is ook de volgende vraag beantwoord: 3 Voor de beroepen gezondheidszorgpsycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch

psycholoog, psychotherapeut, verpleegkundig specialist GGZ, ‘WO-psycholoog’ en ‘WO-pedagoog’: a. Welke nieuwe bronnen zijn beschikbaar om het actuele arbeidsaanbod te bepa-

len, hoe verhouden die zich tot de bronnen die gebruikt zijn voor het Capaci-teitsplan 2011 en welk van de eerder gebruikte bronnen zouden vervangen kun-nen worden door nieuwe bronnen?

b. Wat is de validiteit en betrouwbaarheid van de eerder gebruikte en nieuwe bron-nen en hoe kunnen die verbeterd worden?

3.3. Aantal werkzame personen naar geslacht en leeftijd 1a. Wat is thans het aantal (uniek) werkzame personen in de gezondheidszorg naar ge-

slacht en leeftijd en hoe verhoudt zich dit tot de vorige meting? In het Capaciteitsplan 2011 (p. 38) werd uitgegaan dat er, op 1 januari 2010, 6.035 GZ-psychologen, 1.560 psychotherapeuten, 1.965 klinisch psychologen, 75 klinisch neuro-psychologen en 150 verpleegkundigen GGZ werkzaam waren in de zorg. Op basis van het vragenlijstonderzoek blijkt dat op 1 januari 2012 deze getallen in de meeste gevallen hoger liggen, namelijk: 7.500 GZ-psychologen (zonder een andere registratie), 1.950 psychotherapeuten (exclusief de klinisch psychologen die eventueel ook als psychothe-rapeut werkzaam zijn), 1.900 klinisch psychologen (inclusief klinisch psychologen die ook als psychotherapeut werkzaam zijn), 90 klinisch neuropsychologen en 240 ver-pleegkundigen GGZ. Daarnaast zijn nog 1.400 psychiaters/psychotherapeuten en ‘mi-nimaal’ 3.650 niet-BIG-geregistreerde psychologen en ‘minimaal’ 1.450 niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen werkzaam in de zorg. Omdat voor deze laatste twee be-roepgroepen alleen niet-BIG-geregistreerde NIP- en NVO-leden zijn aangeschreven, kunnen deze wellicht groter zijn. Voor alle beroepsgroepen geldt dat werkzaamheid is gedefinieerd als beroepsmatig actief in de sector geestelijke gezondheid. Het meest in het oog springt de uitkomst dat het totaal aantal werkzame GZ-psychologen in Neder-land anno 2012 duidelijk hoger blijkt te zijn dan voor de capaciteitsraming 2011. Ook het aantal psychotherapeuten en verpleegkundig specialisten GGZ ligt hoger. Daarnaast blijkt uit het vragenlijstonderzoek dat het aandeel vrouwen hoger ligt dan in 2011 werd aangenomen. Al deze verschillen kunnen deels van doen hebben met de natuurlijke



groei van de beroepsgroepen tussen 2010 en 2012, maar voor een deel ligt de verklaring in de toepassing van een betere meetmethode die gebaseerd is op primaire dataverzame-ling onder beroepsbeoefenaren waarmee een aantal schattingsonzekerheden verholpen zijn. Tabel 3.1: Aantal in zorg werkzame personen naar geslacht en meetmoment

Schatting 1-1-2010 Schatting 1-1-2012 % Man % Vrouw Totaal % Man % Vrouw Totaal

GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 30% 70% 6.035 20% 80% 7.500

Psychotherapeut (excl. specialisten) 48% 52% 1.560 39% 61% 1.950

Klinisch psycholoog (excl. kl. neurops.) 42% 58% 1.965 35% 65% 1.900

Klinisch neuropsycholoog 49% 51% 75 46% 54% 90

Psychiater/psychotherapeut X X X 66% 34% 1.400

Verpleegkundig specialist GGZ 40% 60% 150 35% 65% 240

Niet-BIG-geregistreerde NIP-psychologen X X X 20% 80% 3.650

Niet-BIG-geregistreerde NVO-orthopedagogen X X X 3% 97% 1.450

De leeftijdverdeling van de werkzame personen werd in het vorige rapport gemeld in termen van het aandeel personen dat ouder was dan 50 jaar. Voor de stand per 1-1-2012 geldt dat het aandeel ouderen bij de GZ-psychologen (met nu 34% in plaats van 42%), de klinisch psychologen (met nu 62% in plaats van 65%) en de verpleegkundig specia-listen GGZ (met nu 25% in plaats van 30%) wat lager wordt geschat, terwijl het voor de psychotherapeuten (met nu 71% in plaats van 66%) en de klinisch neuropsychologen (met nu 38% in plaats van 34%) wat hoger wordt geschat. Ook hier geldt dat deze ver-schillen deels van doen kunnen hebben met de natuurlijke groei van de beroepsgroepen tussen 2010 en 2012, maar dat een deel van de verschillen van doen in de toepassing van een betere meetmethode. Tabel 3.2: Aandeel ouder dan 50 jaar van in de zorg werkzame personen naar geslacht en meetmoment

Schatting 1-1-2010 Schatting 1-1-2012 Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal

GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) X X 42% 59% 28% 34%

Psychotherapeut (excl. specialisten) X X 66% 89% 59% 71%

Klinisch psycholoog (excl. kl. neurops.) X X 65% 74% 55% 62%

Klinisch neuropsycholoog X X 34% 61% 18% 38%

Psychiater/psychotherapeut X X X 69% 68% 69%

Verpleegkundig specialist GGZ X X 30% 32% 21% 25%

Niet-BIG-geregistreerde NIP-psychologen X X X 24% 18% 19%

Niet-BIG-geregistreerde NVO-orthopedagogen X X X 15% 5% 5%

Voor de huidige meting wordt hieronder ook nog meer in detail aangegeven hoe de leef-tijdverdeling is van de werkzame personen. De psychotherapeuten blijken relatief oud te zijn: 14% is al 65 jaar of ouder. De niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen zijn relatief jong met 76% die jonger is dan 35 jaar.



Tabel 3.3: Aandeel naar leeftijdscategorie in 2012 van in de zorg werkzame personen Schatting 1-1-2012 <=34 35-44 45-54 55-64 >=65 Totaal

GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 21% 31% 25% 21% 2% 100%

Psychotherapeut (excl. specialisten) 2% 16% 22% 46% 14% 100%

Klinisch psycholoog (excl. kl. neurops.) 1% 18% 34% 43% 4% 100%

Klinisch neuropsycholoog 0% 31% 42% 26% 2% 100%

Psychiater/psychotherapeut 0% 0% 38% 53% 9% 100%

Verpleegkundig specialist GGZ 16% 29% 46% 9% 0% 100%

Niet-BIG-geregistreerde NIP-psychologen 46% 29% 10% 13% 2% 100%

Niet-BIG-geregistreerde NVO-orthopedagogen 76% 16% 7% 0% 0% 100%

3.4. Aantal FTE naar geslacht en leeftijd 1b. Wat is thans het aantal fte dat zij werken, naar geslacht en leeftijd en hoe verhoudt

zich dit tot de vorige meting? Ook hiertoe maken we weer de vergelijking met het Capaciteitsplan 2011. Daarin werd voor 1-1-2010 uitgegaan van een aantal FTE van 0,80 voor mannelijke en van 0,75 voor vrouwelijke GZ-psychologen (p. 40), 0,85 FTE voor de mannelijke en 0,73 FTE voor de vrouwelijke vrouw psychotherapeuten en van 0,84 FTE voor de mannelijke en 0,78 FTE voor de vrouwelijke klinisch psychologen. Het uitgevoerde vragenlijstonderzoek laat zien dat voor 1 januari 2012 uitgegaan moet worden van een hoger gemiddeld aan-tal FTE, voor zowel de mannen als de vrouwen, in alle beroepsgroepen. Daarbij moet wel aangetekend worden dat nu is uitgegaan van het aantal uur dat men aangeeft ge-middeld te werken, zowel voor zelfstandigen als personen in loondienst. In 2010 is uit-gegaan van het aantal uur volgens het contract, dat alleen kon worden vastgesteld voor mensen in loondienst. Ook in dit opzicht biedt dit primaire vragenlijstonderzoek onder-zoek weer een betere basis voor het meten van de werkzaamheid in termen van uren en FTE. Tabel 3.4: FTE van in de zorg werkzame personen naar geslacht en meetmoment


GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 0,80 0,75 0,77 0,89 0,82 0,84

Psychotherapeut (excl. specialisten) 0,85 0,73 0,79 0,85 0,78 0,81

Klinisch psycholoog (excl. kl. neurops.) 0,84 0,78 0,80 1,01 0,87 0,92

Klinisch neuropsycholoog * X X X 0,94 0,89 0,91

Psychiater/psychotherapeut X X X 0,99 0,88 0,96

Verpleegkundig specialist GGZ * X X X 1,00 0,91 0,94

Niet-BIG-geregistreerde NIP-psychologen X X X 0,98 0,80 0,83

Niet-BIG-geregistreerde NVO-orthopedagogen X X X 0,92 0,81 0,81

*: Voor de klinisch neuropsychologen en verpleegkundig specialisten GGZ zijn de gegevens in 2010 gelijk gesteld aan de gegevens van de GZ-psychologen, maar feitelijk niet gebruikt voor de raming van deze groepen De FTE’s verschillen enigszins naar leeftijd, waarbij de leeftijdscategorie van 65 jaar en ouder duidelijk wat minder FTE werkt dan de andere leeftijdsgroepen.



Tabel 3.5: FTE van in de zorg werkzame personen naar leeftijd Schatting 1-1-2012 <=34 35-44 45-54 55-64 >=65 Totaal

GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 0,84 0,80 0,89 0,85 0,57 0,84

Psychotherapeut (excl. specialisten) 0,91 0,83 0,87 0,84 0,56 0,81

Klinisch psycholoog (excl. kl. neurops.) 1,00 0,82 0,92 0,97 0,75 0,92

Klinisch neuropsycholoog X 0,91 0,88 0,98 0,56 0,91

Psychiater/psychotherapeut X X 0,97 0,97 0,83 0,96

Verpleegkundig specialist GGZ 0,94 0,91 0,96 0,99 X 0,94

Niet-BIG-geregistreerde NIP-psychologen 0,89 0,82 0,83 0,66 0,67 0,83

Niet-BIG-geregistreerde NVO-orthopedagogen 0,82 0,70 0,96 X 0,13 0,81

3.5. Verwachte uitstroom naar geslacht 1c. Wat is de uitstroom uit de beroepsgroep in de komende 5, 10, 15 en 20 jaar, naar

geslacht en hoe verhoudt zich dit tot de vorige meting? Uit het vragenlijstonderzoek blijkt dat de huidige verwachting voor de uitstroom in de komende 5 jaar, voor twee van de drie beroepsgroepen lager is dan in de raming uit 2011 werd geschat. Voor de GZ-psychologen is de verwachte uitstroom voor de ko-mende vijf jaar vanaf 2012 10%, terwijl deze in 2011 geschat werd op 23%. Bij de kli-nisch psychologen gaat het om een verwachte uitstroom vanaf 2012 van 16%, tegen een inschatting van 23% in 2011. Voor de groep psychotherapeuten ligt de verwachte uit-stroom in 2012 met 30% echter hoger dan de 22% die in 2011 werd aangenomen. Ook hier geldt dat de verbeterde meetmethode de oorzaak van deze verschillen zal zijn, maar voor een deel is de oorzaak ook niet goed na te gaan. Een aandachtspunt bij deze deel-vraag is dat nader gekeken zal moeten worden hoe de doorstroom tussen de beroeps-groepen (met name van GZ-psychologen naar psychotherapeuten en klinisch psycholo-gen) verdisconteerd kan worden in de uitstroomvoorspelling. Zo blijkt uit het vragen-lijstonderzoek dat van de huidige groep GZ-psychologen 6% in opleiding is als psycho-therapeut of als klinisch psycholoog. Bovendien heeft nog eens 22% de intentie om zo’n opleiding te gaan volgen. Tabel 3.6: Uitstroom in eerste 5 jaar naar geslacht en meetmoment





Klinisch neuropsycholoog * X X X 16% 0% 7%


Verpleegkundig specialist GGZ * X X X 0% 3% 2%



*: Voor de klinisch neuropsychologen en verpleegkundig specialisten GGZ zijn de gegevens in 2010 gelijk gesteld aan de gegevens van de GZ-psychologen, maar feitelijk niet gebruikt voor de raming van deze groepen



Voor de uitstroom in de eerste 10 jaar wordt nu voor de psychotherapeuten een uit-stroom van 58% geschat, tegenover 42% in de vorige raming. Bij de klinisch psycholo-gen wordt de 10-jaarsuitstroom nu vrijwel gelijk geschat als de vorige keer: nu 46% en de vorige keer 44%. Voor de GZ-psychologen is de 10-jaarvoorspelling lager dan de vorige keer. Tabel 3.7: Uitstroom in eerste 10 jaar naar geslacht en meetmoment










*: Voor de klinisch neuropsychologen en verpleegkundig specialisten GGZ zijn de gegevens in 2010 gelijk gesteld aan de gegevens van de GZ-psychologen, maar feitelijk niet gebruikt voor de raming van deze groepen De verschillen in 15-jaarsuitstroom zijn vergelijkbaar met die voor de 10-jaarsuitstroom. Opnieuw wordt voor de psychotherapeuten een aanzienlijk hogere uit-stroom verwacht, voor klinisch psychologen een vergelijkbare uitstroom en voor GZ-psychologen een lagere uitstroom. Tabel 3.8: Uitstroom in eerste 15 jaar naar geslacht en meetmoment










*: Voor de klinisch neuropsychologen en verpleegkundig specialisten GGZ zijn de gegevens in 2010 gelijk gesteld aan de gegevens van de GZ-psychologen, maar feitelijk niet gebruikt voor de raming van deze groepen



Bij de 20-jaarsuitstroom zijn de huidige voorspellingen iets meer in lijn met de vorige. Voor de psychotherapeuten wordt nu een 20-jaarsuitstroom van 82% verwacht, tegen-over 72% de vorige keer. Bij de klinisch psychologen wordt nu een 20-jaarsuitstroom van ongeveer 73% verwacht, net als de vorige keer. Bij de GZ-psychologen is nog wel steeds een aanzienlijk verschil te zien: 48% in plaats van 72% uitstroom. Tabel 3.9: Uitstroom in eerste 20 jaar naar geslacht en meetmoment










*: Voor de klinisch neuropsychologen en verpleegkundig specialisten GGZ zijn de gegevens in 2010 gelijk gesteld aan de gegevens van de GZ-psychologen, maar feitelijk niet gebruikt voor de raming van deze groepen 3.6. Effect van arbeidstijdverkorting 1d. Wat is de invloed van de factor arbeidstijdverkorting/arbeidstijdsverandering op de

benodigde capaciteit in de komende 20 jaar, in verwachte procentuele verandering per jaar?

Uit het vragenlijstonderzoek blijkt dat er een gering verschil is tussen het huidige feite-lijke en gewenste aantal werkuren per week (30,6 uur feitelijk en 30,0 uur gewenst). Dit is een resultaat dat in 2011 niet gemeten of onderbouwd kon worden. De betekenis van deze uitkomst is dat er waarschijnlijk geen grote verandering in de gemiddelde werk-zaamheid (arbeidstijd) van de betreffende GG-beroepen zal optreden. De factor arbeids-tijdverkorting/arbeidstijdsverandering hoeft dan ook, ten opzichte van de aannamen gedaan in de capaciteitsraming 2011, niet bijgesteld te worden.



3.7. Aantal registraties in heden en verleden en redenen voor dubbelregistraties 2a. Welke registraties hebben zij thans, welke registraties hebben zij gehad en wat zijn

redenen om meerdere registraties te hebben (gehad) (uitbreiding van vraag 1a)? Van alle mensen met een erkenning als GZ-psycholoog (bijna 13.500 personen), heeft 73% enkel en alleen een erkenning als GZ-psycholoog en 27% heeft dus één of meer andere erkenningen: 24% heeft ook een erkenning als psychotherapeut, 15% heeft ook een erkenning als klinisch psycholoog en 1% heeft ook een erkenning als klinisch psy-choloog. Van alle mensen met een erkenning als psychotherapeut (iets meer dan 6.000 personen), heeft 22% enkel en alleen een erkenning als psychotherapeut en 78% heeft dus één of meer andere erkenningen: 54% heeft ook een erkenning als GZ-psycholoog, 27% heeft ook een erkenning als klinisch psycholoog, 24% heeft ook een erkenning als psychiater en minder dan 1% heeft ook een erkenning als klinisch neuropsycholoog. Van alle mensen met een erkenning als klinisch psycholoog (bijna 2.000 personen), heeft 17% enkel en alleen een “dubbele” erkenning als klinisch psycholoog en GZ-psycholoog en 83% heeft dus één of meer andere erkenningen: 83% heeft ook een er-kenning als psychotherapeut en 1% heeft ook een erkenning als klinisch neuropsycho-loog. Van alle mensen met een erkenning als klinisch neuropsycholoog (bijna 100 personen), heeft 76% enkel en alleen een “dubbele” erkenning als klinisch neuropsycholoog en GZ-psycholoog en 24% heeft dus één of meer andere erkenningen: 5% heeft ook een erkenning als psychotherapeut en 24% heeft ook een erkenning als klinisch psycholoog. Mensen met een erkenning als verpleegkundig specialist, hebben allemaal ook een er-kenning als verpleegkundige. Andere erkenningen zijn niet aangetroffen. Psychologen die bij het NIP bekend staan als niet-BIG-geregistreerd blijken (vrijwel) allemaal ook daadwerkelijk geen BIG-erkenning te hebben. Van de orthopedagogen die bij de NVO bekend staan als niet-BIG-geregistreerd, blijkt 16% toch een BIG-erkenning te hebben en dan vrijwel altijd als GZ-psycholoog. Omdat de meeste registraties pas recent een herregistratieplicht hebben ingevoerd, zijn de huidige registraties tevens de registraties die ooit verkregen zijn. Dat geldt overigens niet voor personen die psychotherapeut en psychiater zijn. Voor psychiaters is er wel al lange tijd een 5-jaarlijkse herregistratieplicht waardoor een aantal mensen die nu alleen psychotherapeut zijn (en geen GZ-psycholoog), vroeger waarschijnlijk nog een erken-ning als psychiater hebben gehad. De “stapeling” van registraties heeft verder vaak een min of meer natuurlijke reden. Mensen die klinisch psycholoog willen worden, moeten daarmee automatisch ook eerst een registratie als GZ-psycholoog verkrijgen en, indien aangevraagd, verkrijgen zij te-vens ook een registratie als psychotherapeut. Voor de klinisch neuropsychologen geldt eveneens dat zij ook eerst een erkenning als GZ-psycholoog moeten verkrijgen. Om zichtbaar te maken wat de overlap is tussen de verschillende beroepsgroepen, is een Venn-diagram gemaakt. Het Venn-diagram maakt het nog wat duidelijker dat er een grote overlap zit tussen met name de groep van de klinisch psychologen en de psychotherapeuten. Een zeer groot deel van de klinisch psychologen zijn namelijk tevens psychotherapeut. Ook is er een grote verlap tussen de psychotherapeuten en de psychiaters. Omdat de psychiaters op zich zelf geen onderwerp van de huidige studie zijn, worden degenen die enkel en alleen psychiater zijn in schuinschrift weergegeven.



In het Venn-diagram is tevens geprobeerd aan te geven dat er nog een onbekend aantal personen missen die actief kunnen zijn in de zorg als psycholoog of orthopedagoog en die niet-BIG geregisteerd zijn en niet lid zijn van het NIP of de NVO. Ook zij zijn niet expliciet onderwerp van de huidige studie en worden daarom in schuinschrift weerge-geven. Figuur 3.1: Venn-diagram van de overlap tussen de verschillende registraties van beroepsgroepen

3.8. Functies en organisaties 2b. Welke functie(s) vervullen zij thans, in welke organisatie(s), onderverdeeld naar

sector zoals gebruikt door het opleidingsfonds (GGZ, verpleeghuiszorg, ziekenhuis-zorg, gehandicaptenzorg en revalidatiezorg) en aangevuld met de sectoren die daarbovenop door het Capaciteitsorgaan onderscheiden worden (eerstelijnspraktij-ken en overige, nader te specificeren organisaties), en voor hoeveel fte voor elk van die functies (uitbreiding van vraag 1a en 1b)?

Van de mensen die alleen een registratie hebben als GZ-psycholoog en werkzaam zijn in de zorg, zegt 92% te werken als GZ-psycholoog, 19% zegt (ook) te werken in een “ander beroep”en 1% werkt als psycholoog. Het aandeel in het aantal FTE is 88% als GZ-psycholoog, 9% in een ander beroep en 1% als psycholoog. Bij elkaar is hiermee voor 97% van de FTE aangegeven onder welke beroepstitel men werkt. Van de mensen die alleen een registratie hebben als psychotherapeut (en eventueel als GZ-psycholoog), zegt 92% te werken als psychotherapeut, 17% zegt (ook) te werken als GZ-psycholoog en 8% werkt (ook) nog in een ander beroep. Het aandeel in het aantal FTE is respectievelijk 84%, 7% en 5% en samen gaat het om 97% van alle gewerkte FTE.



Duidelijk is dat, als men werkzaam is in de zorg, dat men dan vooral werkzaam is in het beroep of de beroepen waarvoor men erkend is en daarnaast eventueel nog in een “ander beroep”. Tabel 3.10: Top 3 van beroepen qua aandeel in het aantal werkzame personen plus het aandeel in het

aantal FTE naar registratiestatus

Top 3 Totaal

#1 #2 #3 GZ-psycholoog (excl. spec. en ps.th.)

GZ-psycholoog: 92% 88% vd FTE

“Ander beroep”: 19% 9% vd FTE

Psycholoog: 1% 1% vd FTE

98% vd FTE

Psychotherapeut (excl. specialisten)

Psychotherapeut: 92% 84% vd FTE



97% vd FTE

Klinisch psycholoog (excl. kl. neuropsycholoog)

Klin. psycholoog: 86% 58% vd FTE



97% vd FTE

Klinisch neuropsycholoog

Klin. neuropsych.: 96% 73% vd FTE

Klin. psycholoog: 20% 10% vd FTE


90% vd FTE

Psychiater/psychotherapeut

Psychiater: 95% 84% vd FTE


100% vd FTE

Verpleegkundig specialist GGZ

Verpl.spec. GGZ: 97% 93% vd FTE


100% vd FTE

Niet-BIG NIP-psychologen




100% vd FTE

Niet-BIG NVO-orthopedagogen

Orthopedagoog: 86% 85% vd FTE



99% vd FTE

De verdeling van de werkzame personen per registratie over de organisaties is zo dat in de meeste groepen de GGZ-instellingen de belangrijkste werkgever zijn. Van de GZ-psychologen, psychotherapeuten en klinisch psychologen werkt minimaal 44% in een GGZ-instelling en wordt minimaal 40% van alle FTE in een GGZ-instelling gewerkt. Bij verpleegkundig specialisten ligt dit met 85% van de personen en 82% van de FTE nog een stuk hoger. Bij de klinisch neuropsychologen is het echter lager met 37% van de personen en 25% van de FTE. Bij hen zijn de ziekenhuizen de sector met het grootste aandeel in de werkzame personen (53%) en in het aantal FTE (40%). Tabel 3.11: Top 3 van organisaties qua aandeel in het aantal FTE naar registratiestatus

Top 3 Totaal

#1 #2 #3 GZ-psycholoog (excl. spec. en ps.th.)

GGZ-instelling: 44% 40% vd FTE

Eerstelijnspsych.pr.: 26% 22% vd FTE

Gehandicaptenzorg: 9% 8% vd FTE

70% vd FTE

Psychotherapeut (excl. specialisten)


Psychotherapiepr.: 50% 36% vd FTE

Forensische zorg: 6% 5% vd FTE

86% vd FTE

Klinisch psycholoog (excl. kl. neuropsycholoog)



Ziekenhuis: 16% 13% vd FTE

85% vd FTE

Klinisch neuropsycholoog



“Andere organisatie”: 20% 13% vd FTE

79% vd FTE

Psychiater/psychotherapeut




94% vd FTE

Verpleegkundig specialist GGZ


Ziekenhuizen: 13% 11% vd FTE


98% vd FTE

Niet-BIG NIP-psychologen



Eerstelijnspsych.pr.: 21% 18% vd FTE

59% vd FTE

Niet-BIG NVO-orthopedagogen

Gehandicaptenzorg: 37% 36% vd FTE

Jeugdzorg: 25% 25% vd FTE


76% vd FTE



3.9. Uitstroombestemming 2c. Wat is de reden en bestemming achter de verwachte uitstroomschatting (uitbreiding

van vraag 1c). Voor de meeste mensen is het in het geheel willen stoppen met werken de reden voor uitstroom. Een minderheid gaat weg om wat anders te gaan doen in Nederland. Uit-stroom naar het buitenland komt weinig voor. 3.10. Reflectie op bronnen 3a. Welke nieuwe bronnen zijn beschikbaar om het actuele arbeidsaanbod te bepalen,

hoe verhouden die zich tot de bronnen die gebruikt zijn voor het Capaciteitsplan 2011 en welk van de eerder gebruikte bronnen zouden vervangen kunnen worden door nieuwe bronnen?

Zoals hiervoor aangegeven, heeft voor dit onderzoek primaire dataverzameling onder beroepsbeoefenaren plaatsgevonden waarvoor gebruik is gemaakt van een aantal bron-nen voor steekproeftrekking en adressering, namelijk het BIG, de NVO en het NIP. De resultaten van de uitgezette NIVEL/Regioplan-vragenlijst onder de beroepsgroepen, gewogen naar de steekproefbronnen, geven een compleet beeld van het arbeidsaanbod van de GG-beroepen in Nederland en hebben daarmee de beperkingen van de secundai-re databronnen gebruikt voor de capaciteitsraming 2011 grotendeels opgeheven. Met name voor wat betreft het BIG geldt dat in dit onderzoek op een uitgebreidere manier van deze bron gebruik is gemaakt dan in 2011, onder andere om de weging naar popula-tieniveau te onderbouwen. De uitgezette enquête onder beroepsbeoefenaren heeft voorts veel beperkingen ondervangen van het Sociaal Statistisch Bestand van het CBS (SSB) dat in 2010 is ontsloten ten behoeve van de capaciteitsraming 2011. Vooral het pro-bleem dat een groot aantal personen uit het BIG niet werd terug gevonden in het SSB en andersom, was nu niet meer aan de orde, omdat primaire dataverzameling op persoons-niveau nauwkeurig en middels een zelf ontworpen vragenlijst is uitgevoerd. 3b. Wat is de validiteit en betrouwbaarheid van de eerder gebruikte en nieuwe bronnen

en hoe kunnen die verbeterd worden? De nieuwe bronnen leveren zoals gezegd een meer compleet beeld op dan de eerder gebruikte bronnen, zowel wat betreft het arbeidsaanbod en werkzaamheid van de onder-zochte doelgroepen als de gegevens die zijn verzameld over de cliënten/patiënten die worden behandeld en waarover in een ander rapport wordt gerapporteerd. Toch blijkt uit dit onderzoek ook dat verdere verbetering mogelijk is om het arbeids-aanbod van de beroepsgroep GZ-psycholoog, klinisch neuropsycholoog, klinisch psy-choloog, psychotherapeut en verpleegkundig specialist GGZ te bepalen, als ook van de niet-BIG-geregistreerde psychologen en orthopedagogen in Nederland. Deze verbete-ring bestaat vooral uit het nog meer dan tot nu toe koppelen van de beschikbare oplei-dingsbestanden van onder andere het CBS (personen die bepaalde opleidingen af heb-ben gerond) en van opleidingsinstellingen zoals het CONO en WO- en HBO-instellingen. Daarmee kan met name meer inzicht worden verkregen in het aantal niet-BIG-erkende psychologen en orthopedagogen dat in de zorg werkt, twee beroepsgroe-pen waarover in dit onderzoek de meeste onzekerheden zijn blijven bestaan. Daarnaast



zouden deze koppelingen ook inzicht kunnen geven in het aantal “HBO-psychologen” en “HBO-pedagogen” dat in de zorg werkt.


BIJLAGEN


I. Achtergrondgegevens I.1. Inleiding De gegevens die in dit hoofdstuk gepresenteerd worden, gaan over de geregistreerde personen. Het belang van deze gegevens zit in de invloed die deze gegevens potentieel kunnen hebben op het aantal werkzame personen, op het aantal werkzame uren en op het resterende aantal werkzame jaren. Het totaal aantal geregistreerde personen is daar-bij de natuurlijke bovengrens voor het aantal werkzame personen. Omdat de gegevens in dit hoofdstuk (en de volgende hoofdstukken) zijn gebaseerd op de resultaten van de enquête en de respondenten daarbij gewogen worden om landelijk representatieve uitkomsten te kunnen geven, worden alle absolute aantallen zo veel mo-gelijk afgerond gepresenteerd. Daarbij zijn aantallen tot 100 afgerond op 5-tallen, getal-len van 100 tot 500 op 10-tallen en getallen van 500 of hoger op 50-tallen. I.2. Persoonsgegevens: geslacht en leeftijd Van alle geregistreerde personen is 28% man en 72% vrouw. Het aandeel vrouwen ver-schilt nogal per registratie. Het is bijvoorbeeld 33% voor degenen die psychotherapeut en psychiater zijn en 97% voor de NVO-orthopedagogen. Tabel I.1: Geslachtsverdeling naar registratiestatus

Geslacht: absoluut

Geslacht: relatief tov populatie per registra-

tiestatus Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 6.600 17.300 23.900 28% 72% 100%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 5.200 11.050 16.250 32% 68% 100%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 2.250 7.550 9.800 23% 77% 100%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 1.250 1.750 3.000 42% 58% 100%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 700 1.250 1.950 36% 64% 100%


- Psychiater & psychotherapeut 950 470 1.450 67% 33% 100%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 1.250 4.450 5.750 22% 78% 100%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 50 1.600 1.650 3% 97% 100%





- GZ-psycholoog 3.600 9.850 13.450 27% 73% 100%

- Psychotherapeut 2.800 3.200 6.050 47% 53% 100%

- GZP & Klinisch psycholoog 700 1.250 1.950 36% 64% 100%






Bron: NIVEL/Regioplan-enquête; de absolute aantallen zijn afgeronde schattingen voor de populatie op basis van de respondenten.


Bijlage I: Achtergrondgegevens

Net als de geslachtsverdeling, varieert ook het leeftijdsverdeling per registratie. Van degenen die alleen geregistreerd zijn als psychotherapeut, is 1% jonger dan 35 jaar en 38% is ouder dan 64 jaar. Bij de NVO-orthopedagogen zonder BIG-registratie is daar-entegen 74% jonger dan 35 jaar en (afgerond op een decimaal) 0,4% is ouder dan 64. Tabel I.2: Leeftijdsverdeling naar registratiestatus

Leeftijd: relatief tov populatie per registratiestatus <=34 35-44 45-54 55-64 >=65 Totaal N (100%)

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 21% 20% 22% 26% 10% 100% 23.900

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 10% 19% 24% 33% 14% 100% 16.250

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 17% 24% 22% 29% 8% 100% 9.800

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 1% 10% 15% 35% 38% 100% 3.000

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 1% 18% 34% 42% 5% 100% 1.950

- Klinisch neuropsycholoog 32% 41% 24% 3% 100% 95

- Psychiater & psychotherapeut 37% 51% 12% 100% 1.450

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 16% 29% 46% 9% 100% 250

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 38% 25% 20% 13% 3% 100% 5.750

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 74% 16% 9% 0% 0% 100% 1.650

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 74% 15% 10% 1% 1% 100% 600

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 79% 13% 7% 100% 900

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 42% 40% 17% 2% 100% 160


- GZ-psycholoog 12% 22% 24% 32% 10% 100% 13.450

- Psychotherapeut 1% 10% 25% 40% 23% 100% 6.050

- GZP & Klinisch psycholoog 1% 18% 34% 42% 5% 100% 1.950

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 32% 41% 24% 3% 100% 95


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 32% 19% 50% 100% 60

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 100% 100% 30

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 5% 21% 36% 38% 100% 240




Zoals bleek bij de leeftijdsverdeling, zijn de psychotherapeuten relatief oud en de ortho-pedagogen zonder BIG-registratie zijn relatief jong. Dat is ook te zien aan de gemiddel-de leeftijd. Die is 60,2 jaar voor de psychotherapeuten en 32,2 jaar voor de orthopeda-gogen zonder BIG-registratie. Dit verschil van meer dan 30 jaar komt deels door het verschil in aandeel vrouwen in deze beroepsgroepen. Van alle geregistreerde mannen is de gemiddelde leeftijd 55,8 jaar en voor de vrouwen is het 44,7 jaar. Tabel I.3: Gemiddelde leeftijd naar registratiestatus en geslacht

Gemiddelde leeftijd

Man Vrouw Totaal N

(100%) TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 55,8 44,7 47,8 23.900

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 58,0 49,0 51,9 16.250

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 56,1 46,3 48,6 9.800

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 63,6 57,7 60,2 3.000

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 55,5 51,5 52,9 1.950

- Klinisch neuropsycholoog 53,8 44,9 48,9 95

- Psychiater & psychotherapeut 56,9 53,3 55,7 1.450

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 46,4 43,4 44,4 250

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 48,4 38,8 40,9 5.750

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 34,9 32,1 32,2 1.650

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 40,2 30,8 31,2 600

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 29,0 31,9 31,8 900

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 32,0 38,4 38,4 160


- GZ-psycholoog 56,9 47,9 50,3 13.450

- Psychotherapeut 59,6 55,1 57,2 6.050

- GZP & Klinisch psycholoog 55,5 51,5 52,9 1.950

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 53,8 44,9 48,9 95


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 56,0 50,4 50,8 60

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 30,7 30,7 30

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 56,6 49,5 50,7 240




I.3. Opleidingsgegevens: afgeronde, huidige en toekomstige opleidingen Een groot aantal gezondheidszorgpsychologen heeft psychologie gestudeerd. Maar een aanzienlijk deel heeft (eventueel: ook) orthopedagogiek gestudeerd. Van degenen die alleen maar gezondheidszorgpsycholoog zijn, geldt dat 65% psychologie heeft gedaan en 31% orthopedagogie. Degenen die psychotherapeut en psychiater zijn, hebben meestal “WO anders” aange-kruist, en hebben daarbij meestal gespecificeerd dat zij de studie geneeskunde hebben gedaan. Tabel I.4: Opleidingsachtergrond naar registratiestatus: WO

Opleidingen: absoluut Opleidingen: relatief tov populatie per

registratiestatus

Nb meerdere antwoorden mogelijk

WO psycho-

logie

WO ortho-peda-gogiek

WO gezond-heids-weten-schap-

pen WO

anders

WO psycho-

logie

WO ortho-peda-gogiek

WO gezond-heids-weten-schap-

pen WO

anders TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 15.800 5.050 430 2.900 66% 21% 2% 12%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 10.100 3.450 360 2.650 62% 21% 2% 16%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 6.350 3.000 200 650 65% 31% 2% 7%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 1.900 200 75 600 63% 7% 3% 20%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 1.700 240 15 60 89% 13% 1% 3%

- Klinisch neuropsycholoog 95 5 0 0 98% 4% 0% 0%

- Psychiater & psychotherapeut 75 0 75 1.300 5% 0% 5% 91%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 5 5 15 10 1% 1% 6% 4%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 5.650 0 40 190 99% 0% 1% 3%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 15 1.600 15 85 1% 97% 1% 5%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 15 550 5 30 3% 95% 1% 5%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 0 900 10 40 0% 98% 1% 5%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 0 160 0 10 0% 100% 0% 7%


- GZ-psycholoog 9.600 3.450 260 800 71% 26% 2% 6%

- Psychotherapeut 3.450 330 160 2.000 57% 5% 3% 33%

- GZP & Klinisch psycholoog 1.750 250 15 60 89% 13% 1% 3%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 95 5 0 0 98% 4% 0% 0%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 0 60 0 10 0% 100% 0% 19%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0 30 0 0 0% 100% 0% 0%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 5 220 5 10 3% 93% 1% 4%


Vrijwel alle verpleegkundig specialisten GGZ hebben aangegeven dat zij een HBO master advanced nurse practice hebben gevolgd (95%). Een aantal heeft ook aangege-ven dat zij de opleiding HBO Verpleegkunde hebben gedaan (34%). Vermoedelijk heb-ben daarbij niet alle responderende verpleegkundig specialisten GGZ de moeite geno-men om aan te geven dat zij ook de HBO-V hebben gedaan. Maar het is ook niet uitge-sloten dat een deel van de verpleegkundig specialisten GGZ in feite de MBO-V hebben gedaan. Dan moet men overigens wel met goed gevolg een assessment hebben doorlo-pen om te bepalen of men wel op HBO-niveau kan functioneren. Deze assessment is bij ons weten maar door weinig personen aangevraagd.



Er zijn ook een aantal gezondheidszorgpsychologen en orthopedagogen die HBO Ver-pleegkunde hebben gedaan. In relatieve zin gaat het dan om ongeveer 2% van zowel de gezondheidszorgpsychologen, de niet-BIG geregistreerde psychologen en de niet-BIG geregistreerde orthopedagogen. Er zijn kennelijk ook ongeveer 10 gezondheidszorgpsy-chologen die tevens psychotherapeut zijn en die ook nog zowel het HBO-V hebben ge-daan als de HBO master advanced nurse practice. Tabel I.5: Opleidingsachtergrond naar registratiestatus: HBO

Opleidingen: absoluut Opleidingen: relatief tov populatie

per registratiestatus

Nb meerdere antwoorden mogelijk HBO ver-

pleegkunde

HBO-master

adv nurse

practice

HBO-master anders

HBO ver-pleegkunde

HBO-master

adv nurse

practice

HBO-master anders

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 470 240 1.600 2% 1% 7%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 270 10 1.050 2% 0% 6%













- GZ-psycholoog 270 10 490 2% 0% 4%






- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0 0 0 0% 0% 0%



Op het moment van de enquête waren aanzienlijke aantallen mensen bezig met een op-leiding voor een GG-beroep. Van de NIP-psychologen zonder BIG-registratie was 11% (ongeveer 600 personen) bezig met de opleiding voor gezondheidszorgpsycholoog. Ook van de NVO-orthopedagogen was een substantieel deel bezig met deze opleiding: onge-veer 140 personen en dat is 8% van alle NVO-orthopedagogen zonder BIG-registratie. Van de personen die op dit moment enkel en alleen GZ-psycholoog zijn, zijn er onge-veer 300 (3%) bezig met de opleiding voor psychotherapeut, 250 (eveneens 3%) met de opleiding klinisch psycholoog en 40 (afgerond op een decimaal: 0,2%) met de opleiding klinisch neuropsycholoog. Het aantal GZ-psychologen dat in opleiding is als psychothe-rapeut, klinisch psycholoog of klinisch neuropsycholoog moet overigens later op de een of andere manier verdisconteerd worden in de te verwachten uitstroom van GZ-psychologen. Bij afronding van hun opleiding zijn deze personen dan immers niet lan-ger “enkel en alleen GZ-psycholoog”. Daarbij gaat het in feite om een uitstroom van 6% die verwacht mag worden op korte termijn (binnen 5 jaar) die niet zo zeer leeftijdsgere-



lateerd is (het gaat niet om pensionering of zo), maar juist opleidingsgerelateerd is. Het gaat verder ook niet om uitstroom “uit de zorg”, maar wel om uitstroom “uit het be-roep”. Het aantal personen dat volgens Tabel I.6 bezig is met de opleiding GZ-psycholoog, is overigens veel kleiner dan het feitelijk aantal in opleiding per 31-12-2011 volgens de stichting Coördinerend Orgaan Nascholing en Opleiding in de GGZ (“CONO”): 1.426 in plaats van 800. Het verschil van iets meer dan 600 personen kan duiden op een sub-stantiële deelname aan die opleiding door niet-BIG-erkende psychologen en orthopeda-gogen die geen lid zijn van het NIP of de NVO. Hiervan zou afgeleid kunnen worden dat grofweg de helft van de niet-BIG-erkende psychologen en orthopedagogen lid is van het NIP of de NVO (zie eventueel paragraaf 2.3). De aantallen personen die volgens Tabel I.6 bezig zijn met de opleiding psychothera-peut of klinisch psycholoog, komen daarentegen wel vrijwel precies overeen met de feitelijk aantallen in opleiding per 31-12-2011 volgens CONO: 324 in plaats van 350 voor psychotherapie en 238 in plaats van 260 voor klinische psychologie. Voor klini-sche neuropsychologie, met 40 deelnemers volgens Tabel I.6, is (nog) geen opgave van de stand per 31-12-2011 verkregen. Tabel I.6: Huidige deelname aan opleidingen naar registratiestatus (niet voor VS-GGZ)

Huidige opleiding: absoluut Huidige opleiding: relatief tov populatie per registratiestatus


GZ-psy-cho-loog

Psy-cho-therapeut

Klin. psy-cho-loog

Klin. neu-ro-

psych.

Geen oplei-ding

GZ-psy-cho-loog

Psy-cho-therapeut

Klin. psy-cho-loog

Klin. neu-ro-

psych.

Geen oplei-ding

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 800 350 260 40 22.200 3% 1% 1% 0% 94%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 35 300 260 40 15.600 0% 2% 2% 0% 96%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 0 300 250 40 9.200 3% 3% 0% 94%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 35 0 15 0 2.950 1% 0% 98%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 0 0 0 0 1.950 100%

- Klinisch neuropsycholoog 0 0 0 0 95 100%

- Psychiater & psychotherapeut 0 0 0 0 1.450 100%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 0 0 0 0 0

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 600 40 0 0 5.050 11% 1% 88%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 140 10 0 0 1.500 8% 1% 91%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 30 0 0 0 550 5% 95%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 100 10 0 0 800 11% 1% 87%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 5 0 0 0 150 3% 97%


- GZ-psycholoog 10 300 260 40 12.850 0% 2% 2% 0% 95%

- Psychotherapeut 35 0 15 0 6.000 1% 0% 99%

- GZP & Klinisch psycholoog 0 0 0 0 1.950 100%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 0 0 0 0 95 100%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 0 0 0 0 60 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 10 0 0 0 20 33% 67%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 0 5 0 0 230 2% 98%




Vrij veel mensen hebben ook nog de intentie om een opleiding voor een GG-beroep te gaan volgen. Voor het NIP gaat het om 41% van de niet-BIG-psychologen en bij de NVO gaat het zelfs om 59% van alle orthopedagogen. De meest genoemde opleiding die men nog wil gaan volgen is die van GZ-psycholoog (2.650 personen). Daarbij gaat het steeds om mensen die nu geen BIG-registratie heb-ben. Van de NIP psychologen wil 31% (1.800 personen) de opleiding tot GZ-psycholoog gaan volgen en bij de NVO orthopedagogen gaat het om 54% (900 perso-nen). Ook voor de opleidingen tot psychotherapeut is er belangstelling vanuit de groep van niet-BIG-geregistreerden. Die opleiding wordt ook vaak genoemd door mensen die nu alleen een BIG-registratie als GZ-psycholoog hebben (1.300 personen, wat 13% van die groep betreft). Zij willen bovendien ook nog relatief vaak de opleiding tot klinisch psy-choloog volgen (700 personen) of de opleiding tot klinisch neuropsycholoog (160 per-sonen). Net als vermeld werd bij de gegevens over het huidige aantal mensen in oplei-ding, geldt ook voor de eventuele toekomstige deelname aan deze opleidingen dat dat voor de GZ-psychologen leidt tot een extra uitstroom die verdisconteerd moet worden. Voor de wat langere termijn gaat het daarbij om nog eens een extra uitstroom uit het beroep van maximaal 22%. Die wordt overigens alleen gerealiseerd als iedereen die dat wil ook daadwerkelijk een opleidingsplaats weet te verkrijgen. Tabel I.7: Latere deelname aan opleidingen naar registratiestatus (niet voor VS-GGZ)

Latere opleiding: absoluut Latere opleiding: relatief tov popu-

latie per registratiestatus


GZ-psy-cho-loog

Psy-cho-therapeut

Klin. psy-cho-loog

Klin. neu-ro-

psych.

Geen oplei-ding

GZ-psy-cho-loog

Psy-cho-therapeut

Klin. psy-cho-loog

Klin. neu-ro-

psych.

Geen oplei-ding

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 2.650 1.850 750 220 18.150 11% 8% 3% 1% 77%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 0 1.300 700 160 14.100 8% 4% 1% 87%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 0 1.300 700 160 7.650 13% 7% 2% 78%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 0 0 0 0 3.000 100%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 0 0 0 0 1.950 100%

- Klinisch neuropsycholoog 0 5 0 0 95 2% 98%

- Psychiater & psychotherapeut 0 0 0 0 1.450 100%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 1.800 490 40 55 3.350 31% 8% 1% 1% 59%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 900 85 10 0 650 54% 5% 1% 41%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 380 40 0 0 180 64% 7% 30%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 500 30 10 0 380 54% 3% 1% 41%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 20 15 0 0 120 13% 10% 77%


- GZ-psycholoog 0 1.300 700 160 11.350 10% 5% 1% 84%

- Psychotherapeut 0 0 0 0 6.050 100%

- GZP & Klinisch psycholoog 0 0 0 0 1.950 100%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 0 5 0 0 95 2% 98%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 0 0 10 0 50 16% 84%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0 0 0 0 30 100%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 0 20 5 0 210 8% 3% 90%




I.4. Registratiegegevens: lopende erkenningen In het algemeen worden door de respondenten precies die registraties genoemd die ook volgens de steekproefgegevens van het BIG van toepassing zijn. In een enkel geval ont-kennen de respondenten echter een registratie die ze volgens het BIG wel hebben, of geven ze te kennen ook een registratie te hebben waarover door het BIG niets is gemeld. De relatief grootste afwijkingen zijn daarbij te zien voor diegenen die volgens het BIG alleen geregistreerd staan als psychotherapeut (en eventueel als GZ-psycholoog), en waarbij “slechts” 90% de registratie als psychotherapeut heeft aangekruist en “maar liefst” 7% claimt dat zij ook een registratie als klinisch psycholoog hebben. De 51% uit de groep van psychotherapeuten die aangeeft ook een erkenning als GZ-psycholoog te hebben, betekent een kleine onderrapportering van deze registratie: eigenlijk heeft 55% van deze groep ook een dubbele registratie als psychotherapeut en GZ-psycholoog. Tabel I.8: Registraties bij BIG (volgens respondent) naar registratiestatus

Registraties: absoluut Registraties: relatief tov populatie per

registratiestatus


Ge-zond-heids-zorg-

psych.

Psychothera-peut

Klin. psycho

loog Klin.

neuro-psych.

Verpl. spec. GGZ

Ge-zond-heids-zorg-

psych.

Psychothera-peut

Klin. psycho

loog Klin.

neuro-psych.

Verpl. spec. GGZ

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 13.200 5.850 2.250 190 260 55% 24% 9% 1% 1%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 13.200 5.850 2.250 190 20 81% 36% 14% 1% 0%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 9.650 100 100 0 20 98% 1% 1% 0% 0%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 1.550 2.700 210 0 0 51% 90% 7% 0% 0%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 1.950 1.600 1.900 90 0 100% 83% 98% 5% 0%

- Klinisch neuropsycholoog 95 10 25 95 0 100% 11% 26% 100% 0%

- Psychiater & psychotherapeut 0 1.400 0 0 0 0% 98% 0% 0% 0%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 0 0 0 0 240 0% 0% 0% 0% 99%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 0 0 0 0 0 0% 0% 0% 0% 0%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 0 0 0 0 0 0% 0% 0% 0% 0%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 0 0 0 0 0 0% 0% 0% 0% 0%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 0 0 0 0 0 0% 0% 0% 0% 0%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 0 0 0 0 0 0% 0% 0% 0% 0%


- GZ-psycholoog 13.150 3.250 2.200 190 20 98% 24% 16% 1% 0%

- Psychotherapeut 3.150 5.700 1.800 70 0 52% 95% 30% 1% 0%

- GZP & Klinisch psycholoog 1.950 1.600 1.950 110 0 100% 82% 98% 6% 0%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 95 10 25 95 0 100% 11% 26% 100% 0%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 60 0 0 0 0 100% 0% 0% 0% 0%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 30 0 0 0 0 100% 0% 0% 0% 0%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 240 20 35 5 0 100% 8% 14% 1% 0%


De bovenstaande aantallen komen redelijk overeen met de stand van eind november 2011 zoals vermeld in Tabel 2.1. Het aantal GZ-psychologen (met 13.200 i.p.v. 13.474) en psychotherapeuten (5.850 i.p.v. 6.028) wordt iets te laag geschat en de: klinisch psy-chologen (2.250 i.p.v. 1.960) en verpleegkundig specialisten GGZ (260 i.p.v. 245) iets te hoog. De klinisch neuropsychologen worden met 190 i.p.v. 95 opvallend overschat.



Op basis van de respondenten wordt geschat dat er ongeveer 1.200 mensen zijn met een registratie als orthopedagoog generalist bij de NVO. Daarvan zijn er ongeveer 850 ook erkend als GZ-psycholoog en nog eens 100 zijn erkend als klinisch psycholoog (en dus ook als GZ-psycholoog). In het aantal van 1.200 orthopedagoog generalisten zijn ook de 150 niet-BIG-erkende orthopedagoog generalisten meegerekend die als zodanig zijn aangeschreven. Het is ook inclusief een aantal van naar schatting 40 orthopedagogen met enkel een basisregistratie (en die zich dus waarschijnlijk vergissen in hun registra-tiestatus) en 15 orthopedagogen zonder registratie (en zich dus eveneens waarschijnlijk vergissen). Het aantal orthopedagogen met een basisregistratie (naar schatting 2.250) is inclusief een aantal van ongeveer 460 personen die volgens de NVO-ledenadministratie in feite geen basisregistratie hebben. In totaal heeft de NVO in april 2012 een aantal van 2.618 leden met een basisregistratie en 1.425 leden met een registratie als orthopedagoog generalist, waarvan 312 leden bei-de registraties hebben. Tabel I.9: Registraties bij NVO (volgens respondent) naar registratiestatus

Registraties: absoluut Registraties: relatief tov popu-

latie per registratiestatus


Orthopeda-goog Basisre-

gistratie

Orthopeda-goog Genera-

list

Orthopeda-goog Basisre-

gistratie

Orthopeda-goog Genera-

list TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 2.250 1.200 9% 5%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 800 950 5% 6%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 700 850 7% 9%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 25 20 1% 1%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 40 100 2% 5%

- Klinisch neuropsycholoog 5 5 2% 4%

- Psychiater & psychotherapeut 0 0 0% 0%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 0 0 0% 0%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 80 0 1% 0%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 1.400 210 85% 12%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 460 15 77% 3%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 900 40 99% 4%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 55 150 34% 98%


- GZ-psycholoog 800 950 6% 7%

- Psychotherapeut 35 65 1% 1%

- GZP & Klinisch psycholoog 40 100 2% 5%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 5 5 2% 4%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 15 0 22% 0%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 20 0 67% 0%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 60 210 26% 90%




Waar de vorige tabellen een directe relatie hadden met de registraties die aan de basis staan van de dit onderzoek, zijn de volgende twee tabellen wat minder cruciaal. Het gaat namelijk om de specifieke registraties die men al dan niet heeft bij het NIP. Deze tabel-len geven daarbij inzicht in de vraag of men zich al dan niet heeft gespecialiseerd in de doelgroep “Kinderen en Jeugd” en/of dat men zich heeft gespecialiseerd in een bepaalde vorm van behandeling. Voor de feitelijke omvang van het aantal NIP-registraties, is een vergelijking gemaakt met de cijfers van 31-12-2010. Er blijkt een groot verschil te bestaan bij het aantal men-sen dat geregistreerd is voor het “Dienstmerk psycholoog NIP”: feitelijk waren er eind 2010 ongeveer 9.600 mensen met zo’n registratie, terwijl er op basis van de responden-ten geschat wordt dat het er maar 6.350 zijn. Het aantal “Kinder & jeugdpsychologen” wordt daarentegen overschat: 1.600 in plaats van feitelijk 1.100. Dat geldt ook voor het aantal “Psychologen arbeid & gezondheid” (500 in plaats van 105) en het aantal “Li-chaamsgericht werkende psychologen” (190 in plaats van 75). Tabel I.10: Meest voorkomende registraties bij NIP (volgens respondent) naar registratiestatus

Registraties: absoluut Registraties: relatief tov populatie per

registratiestatus


Dienstmerk

psych. NIP

Aant. psy-

chodi-agnos-

tiek

Kinder &

jeugd psy-chol.

Kinder &

jeugd speci-

al.

Eerste-lijns-

psycholoog

Dienstmerk

psych. NIP

Aant. psy-

chodi-agnos-

tiek

Kinder &

jeugd psy-chol.

Kinder &

jeugd speci-

al.

Eerste-lijns-

psycholoog

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 6.350 4.150 1.600 450 1.150 27% 17% 7% 2% 5%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 2.850 1.850 1.300 450 1.150 18% 11% 8% 3% 7%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 2.000 1.250 900 120 900 20% 13% 9% 1% 9%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 330 170 70 0 150 11% 6% 2% 0% 5%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 550 390 290 320 80 27% 20% 15% 17% 4%


- Psychiater & psychotherapeut 0 0 0 0 0 0% 0% 0% 0% 0%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 3.500 2.350 270 0 40 61% 41% 5% 0% 1%






- GZ-psycholoog 2.800 1.800 1.300 450 1.100 21% 13% 10% 3% 8%

- Psychotherapeut 800 480 200 160 230 13% 8% 3% 3% 4%

- GZP & Klinisch psycholoog 550 400 290 330 80 28% 20% 15% 17% 4%







Dienstmerk psycholoog NIP; feitelijk ± 9.600 geregistreerden i.p.v. ± 6.350 Aantekening psychodiagnostiek; feitelijk ± 4.400 geregistreerden i.p.v. ± 4.150 Kinder & jeugdpsycholoog; feitelijk ± 1.100 geregistreerden i.p.v. ± 1.600 Kinder & jeugdspecialist; feitelijk ± 375 geregistreerden i.p.v. ± 450 Eerstelijnspsycholoog; feitelijk ± 1.175 geregistreerden i.p.v. ± 1.150



Tabel I.11: Minst voorkomende registraties bij NIP (volgens respondent) naar registratiestatus

Leden: absoluut Leden: relatief tov populatie

per registratiestatus


Psy. arbeid

& ge-

zondh.

Li-chaam

sge-richt w.

ps.

Psycholoog

media-tor

Feed-back

psycholoog

Psy. arbeid

& ge-

zondh.

Li-chaam

sge-richt w.

ps.

Psycholoog

media-tor

Feed-back

psycholoog

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 500 190 160 15 2% 1% 1% 0%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 140 120 120 15 1% 1% 1% 0%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 100 120 80 0 1% 1% 1% 0%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 25 0 15 15 1% 0% 0% 0%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 10 0 30 0 0% 0% 2% 0%


- Psychiater & psychotherapeut 0 0 0 0 0% 0% 0% 0%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 380 75 40 0 7% 1% 1% 0%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 0 0 0 0 0% 0% 0% 0%





- GZ-psycholoog 140 120 120 15 1% 1% 1% 0%

- Psychotherapeut 30 0 40 15 1% 0% 1% 0%

- GZP & Klinisch psycholoog 10 0 30 0 0% 0% 1% 0%







Psycholoog arbeid & gezondheid; feitelijk ± 105 geregistreerden i.p.v. ± 500 Lichaamsgericht werkend psycholoog; feitelijk ± 75 geregistreerden i.p.v. ± 190 Psycholoog mediator; (nog) geen opgave Feedback psycholoog; (nog) geen opgave



I.5. Lidmaatschapsgegevens: beroepsverenigingen Net als de registratiegegevens, geldt ook voor de lidmaatschapsgegevens dat de infor-matie daarover iets zegt over de beroepsgroep waarin men actief is, of de doelgroep waarvoor men werkt, of de setting waarbinnen men actief is. Verder zeggen de lidmaatschapsgegevens in feite ook iets over de representativiteit van de respondenten voor het geheel van de populatie. Normaal gesproken zou het aantal leden volgens dit onderzoek ongeveer gelijk moeten zijn aan het feitelijke aantal leden dat onderaan de tabellen vermeld wordt. Maar er kunnen bijzondere omstandigheden zijn waardoor het aantal leden volgens een van de vier volgende tabellen afwijkt van het feitelijk aantal leden. Dat speelt vooral als het lidmaatschap ook openstaat voor anderen dan de hier genoemde registraties (zie bijvoorbeeld het aantal leden van de NVO vol-gens Tabel I.13). Tenslotte kunnen de lidmaatschapsgegevens gebruikt worden om per beroepsvereniging na te gaan welk deel van de geregistreerde personen worden vertegenwoordigd door deze vereniging. Zo kan worden geschat dat ongeveer 42% van de GZ-psychologen lid is van het NIP en 25% van de psychotherapeuten, 72% van de klinisch psychologen en 96% van de klinisch neuropsychologen. Een bijzonder punt speelt bij de niet-BIG-erkende psychologen: op basis van de huidige deelname aan de opleiding voor GZ-psycholoog is in paragraaf I.3 geschat dat grofweg de helft lid is van het NIP. Tabel I.12: Lidmaatschap algemene “psychologische” beroepsverenigingen naar registratiestatus

Leden: absoluut Leden: relatief tov populatie per regi-

stratiestatus Nb meerdere antwoorden mogelijk NIP NVP NVVP LVE NIP NVP NVVP LVE

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 11.950 2.500 1.300 950 50% 10% 6% 4%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 6.350 2.500 1.300 950 39% 15% 8% 6%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 4.150 120 75 800 42% 1% 1% 8%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 750 1.300 700 85 25% 44% 24% 3%





NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 5.550 0 0 0 97% 0% 0% 0%






- GZ-psycholoog 6.300 1.400 1.000 950 47% 10% 8% 7%

- Psychotherapeut 1.850 2.350 1.250 100 31% 39% 21% 2%








NIP: Nederlands Instituut van Psychologen; feitelijk ± 13.000 leden ipv ± 11.950 NVP: Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie; feitelijk ± 2.200 leden ipv ± 2.500 NVVP: Nederlandse Vereniging van Vrijgevestigde Psychologen & Psychotherapeuten; feitelijk ± 1.350 leden ipv ± 1.300 LVE: Landelijke Vereniging van Eerstelijnspsychologen; feitelijk ± 1.050 leden ipv ± 950



De NVO heeft feitelijk ongeveer 5.600 leden. Op basis van de respondenten wordt ge-schat dat er 3.800 leden zijn. Bij de NVO zijn ook pedagogen aangesloten die werk-zaam zijn in het onderwijs of anderszins werkzaam zijn buiten de gezondheidszorg. Omdat die niet zijn aangeschreven, wordt het aantal leden op basis van de beschikbare respondenten onderschat. De NVO-leden die wel zijn aangeschreven, waren alleen de-genen die, voorzover bij de NVO bekend, geen BIG-registratie hadden, maar wel werk-zaam waren in een GGZ-instelling en/of in de jeugdzorg en/of in de gehandicaptenzorg. Door vrijwel 100% van hen wordt beaamd dat zij lid zijn van de NVO. Daarnaast is ook nog door bijvoorbeeld 19% van de GZ-psychologen die enkel en alleen erkend zijn als GZ-psycholoog aangegeven dat zij lid zijn van de NVO en door 9% van de klinisch psychologen. Tabel I.13: Lidmaatschap “orthopedagogische” en “verpleegkundige” beroepsverenigingen naar registra-

tiestatus

Leden: absoluut Leden: relatief tov populatie per

registratiestatus

Nb meerdere antwoorden mogelijk NVO V&VN

VS V&VN anders NVO

V&VN VS

V&VN anders

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 3.800 170 60 16% 1% 0%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 2.050 0 0 13% 0% 0%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 1.850 0 0 19% 0% 0%







NVO Orthopedagoog (geen BIG) 1.650 0 0 99% 0% 0%





- GZ-psycholoog 2.050 0 0 15% 0% 0%









NVO: Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen; feitelijk ± 5.600 leden ipv ± 3.800 V&VN VS: Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland, afdeling Verpleegkundig Specialist (voorheen NP- of VS-GGZ); feitelijk ± 1.300, waaronder ± 180 voormalige leden van de VS_GGZ ipv ± 170 V&VN anders: andere afdeling dan Verpleegkundig Specialist; (nog) geen opgave



Tabel I.14: Lidmaatschap meest voorkomende specifieke beroepsverenigingen naar registratiestatus


registratiestatus Nb meerdere antwoorden mogelijk VGCT NVRG VCGP VKJP NVGP VGCT NVRG VCGP VKJP NVGP

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 3.400 1.200 750 650 600 14% 5% 3% 3% 2%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 2.950 1.200 650 650 600 18% 8% 4% 4% 4%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 1.550 140 65 150 85 16% 1% 1% 1% 1%












- GZ-psycholoog 2.800 600 550 600 390 21% 4% 4% 4% 3%

- Psychotherapeut 1.250 1.000 600 490 500 21% 17% 10% 8% 8%








VGCT: Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie; feitelijk ± 3.200 leden ipv ± 3.400 NVRG: Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie; feitelijk ± 1.800 leden ipv ± 1.200 VCGP: Vereniging voor Cliëntgerichte Psychotherapie; feitelijk eveneens ± 750 leden VKJP: Vereniging voor Kinder- en Jeugdpsychotherapie; feitelijk ± 1.000 leden ipv ± 650 NVGP: Nederlandse Vereniging voor Groepspsychotherapie; feitelijk ± 730 leden ipv ± 600



Tabel I.15: Lidmaatschap minst voorkomende specifieke beroepsverenigingen naar registratiestatus


registratiestatus Nb meerdere antwoorden mogelijk NVPA NVVS NPG NVPP DAIMH NVPA NVVS NPG NVPP DAIMH

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 210 190 160 150 110 1% 1% 1% 1% 0%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 130 130 160 150 95 1% 1% 1% 1% 1%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 0 40 0 0 40 0% 0% 0% 0% 0%












- GZ-psycholoog 40 120 25 95 95 0% 1% 0% 1% 1%

- Psychotherapeut 130 70 160 150 55 2% 1% 3% 2% 1%








NVPA: Nederlandse Vereniging voor Psychoanalyse; feitelijk ± 940 leden ipv ± 210 NVVS: Nederlandse vereniging voor Seksuologie; feitelijk ± 620 leden ipv ± 190 NPG: Nederlands Psychoanalytisch Genootschap; feitelijk ± 120 leden ipv ± 160 NVPP: Nederlandse Vereniging voor Psychoanalytische Psychotherapie; feitelijk eveneens ± 150 leden DAIMH: Dutch Association Infant Mental Health; feitelijk ± 150 leden ipv ± 110


II. Huidige arbeidsmarktpositie in de zorg II.1. Inleiding In dit hoofdstuk komen achtereenvolgens een groot aantal gegevens aan de orde over de huidige arbeidsmarktpositie: of men al dan niet werkzaam is in de zorg (II.2), geslacht en leeftijd van de werkzame personen (II.3), de werktijd (II.4), de beroepstitels (II.5), de organisaties (II.6), het dienstverband (II.7), de gewenste uren (II.8), werk buiten de zorg (II.9) en de regionale spreiding (II.10). II.2. Huidige werkzame positie: al dan niet werkzaam in de zorg Van alle geregistreerde personen is 24% niet werkzaam in de zorg. De overigen (76% of 18.200 personen) zijn wel werkzaam in de zorg. Een opvallend hoog aandeel van 99% in de zorg werkzame personen is te zien bij onder andere degenen die klinisch psycho-loog zijn en bij de verpleegkundig specialisten. Een relatief laag aandeel van 64% is te zien bij de niet-BIG-psychologen en van 66% bij degenen die alleen psychotherapeut zijn. Deze uitkomst raakt aan de kernvraag voor dit onderzoek: hoeveel mensen zijn er werk-zaam. Tabel II.1: Werkzaam in de zorg naar registratiestatus

Werkzaam in zorg:

absoluut Werkzaam in zorg: relatief tov populatie per registratiestatus

Ja Nee Ja Nee TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 18.200 5.700 76% 24%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 12.900 3.350 79% 21%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 7.500 2.300 77% 23%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 1.950 1.000 66% 34%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 1.900 20 99% 1%


- Psychiater & psychotherapeut 1.400 40 97% 3%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 3.650 2.100 64% 36%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 1.450 230 86% 14%





- GZ-psycholoog 10.700 2.800 79% 21%

- Psychotherapeut 4.950 1.100 82% 18%

- GZP & Klinisch psycholoog 1.950 20 99% 1%



- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 60 0 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 30 0 100%




Bijlage II: Huidige arbeidsmarktpositie in de zorg

De werkzaamheid blijkt samen te hangen met zowel het geslacht als de leeftijd. Van de mannen werkt 72% in de zorg, tegenover 78% van de vrouwen. En het hoogste aandeel werkzame personen is te zien in de leeftijdsgroep van 35-44 jaar: 91%. De laagste is te vinden bij de groep van 65 jaar en ouder: 29%. Bij degenen die alleen GZ-psycholoog zijn, is het aandeel dat werkzaam is in de zorg bijna 100% voor hen die jonger zijn dan 45 jaar. Bij de categorie van 45-54 is het daar-entegen wat lager: 88%. Bij de leeftijdscategorie van 55-64 is het nog maar 57% en bij de 65-plussers 15%. Voor de klinisch psychologen is het aandeel dat werkt in de zorg (vrijwel) 100% tot en met de leeftijdscategorie van 55-64 jaar en van de 65-plussers is het altijd nog 89%. Van de jongere niet-BIG-geregistreerde psychologen (tot 45 jaar) is het aandeel dat werkt in de zorg ongeveer 75%. In de categorie van 45-54 jaar is het slechts 30%. Op-vallend is vervolgens het aandeel van 63% bij degenen die 55-64 jaar zijn. Bij de niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen is ook een duidelijk onderscheid te zien tussen degenen die jonger zijn dan 45 jaar en de ouderen: ongeveer 87% van de jonge-ren werkt in de zorg, tegenover 64% van de 45-54 jarigen en 0% van de 55-64-jarigen. Tabel II.2: Werkzaam in de zorg naar registratiestatus en naar geslacht en leeftijd

Geslacht: relatief (tov. Populatie) Leeftijd: relatief (tov. Populatie)

Man Vrouw <=34 35-44 45-54 55-64 >=65 TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 72% 78% 86% 91% 78% 74% 29%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 75% 81% 96% 98% 93% 75% 27%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 66% 80% 96% 98% 88% 57% 15%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 61% 70% 100% 100% 97% 87% 24%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 97% 100% 100% 100% 99% 100% 89%

- Klinisch neuropsycholoog 97% 94% 94% 96% 100% 50%

- Psychiater & psychotherapeut 96% 100% 100% 100% 75%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 98% 99% 95% 100% 99% 100%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 58% 65% 77% 74% 30% 63% 40%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 81% 87% 89% 86% 64% 0% 100%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 64% 87% 89% 93% 64% 0% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 100% 85% 90% 77% 50%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 100% 95% 95% 93% 100% 100%


- GZ-psycholoog 72% 82% 96% 98% 91% 69% 23%

- Psychotherapeut 80% 84% 100% 100% 99% 94% 34%

- GZP & Klinisch psycholoog 97% 100% 100% 100% 99% 100% 89%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 97% 94% 94% 96% 100% 50%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 100% 100% 100% 100% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 100% 100%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 80% 94% 100% 100% 94% 84%




II.3. Geslacht en leeftijd van in de zorg werkzame personen Van alle in de zorg werkzame personen is 26% man en 74% vrouw. De geslachtsverde-ling van de werkzame personen wijkt daarmee iets af van de geslachtsverdeling van de geregistreerde personen. Van de geregistreerde personen is 28% man en 72% vrouw. Tabel II.3: Geslachtsverdeling van in de zorg werkzame personen naar registratiestatus

Geslacht: absoluut Geslacht: relatief tov werkzame populatie

Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 4.750 13.450 18.200 26% 74% 100%



- Psychotherapeut (excl. specialisten) 750 1.200 1.950 39% 61% 100%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 650 1.250 1.900 35% 65% 100%


- Psychiater & psychotherapeut 950 470 1.400 66% 34% 100%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 700 2.900 3.650 20% 80% 100%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 40 1.400 1.450 3% 97% 100%





- GZ-psycholoog 2.600 8.100 10.700 24% 76% 100%


- GZP & Klinisch psycholoog 700 1.250 1.950 35% 65% 100%









Sterker dan voor de geslachtsverdeling, wijkt de leeftijdsverdeling van de in de zorg werkzame personen af van de leeftijdsverdeling van de geregistreerde personen. Van de werkzame personen valt steeds ongeveer 24% in elk van de onderscheiden 10-jaarsleeftijdsgroepen en is slechts 4% ouder dan 65 jaar. Bij de geregistreerde personen is daarentegen 10% ouder dan 65 jaar en hebben de jongste 3 leeftijdsgroepen een aan-deel van ongeveer 21%. Voor bijvoorbeeld degenen die alleen psychotherapeut zijn is het aandeel 65-plussers bij de geregistreerde personen 38% (zie Tabel I.2), tegenover 14% voor de werkzame personen (zie Tabel II.4). Tabel II.4: Leeftijdsverdeling van in de zorg werkzame personen naar registratiestatus

Leeftijd: relatief tov werkzame populatie <=34 35-44 45-54 55-64 >=65 Totaal N (100%)

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 24% 24% 23% 25% 4% 100% 18.200

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 12% 23% 28% 32% 5% 100% 12.900

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 21% 31% 25% 21% 2% 100% 7.500

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 2% 16% 22% 46% 14% 100% 1.950

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 1% 18% 34% 43% 4% 100% 1.900

- Klinisch neuropsycholoog 31% 42% 26% 2% 100% 90

- Psychiater & psychotherapeut 38% 53% 9% 100% 1.400

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 16% 29% 46% 9% 100% 240

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 46% 29% 10% 13% 2% 100% 3.650

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 76% 16% 7% 0% 100% 1.450

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 76% 16% 8% 1% 100% 500

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 83% 12% 4% 100% 750

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 42% 39% 17% 2% 100% 150


- GZ-psycholoog 15% 27% 27% 27% 3% 100% 10.700

- Psychotherapeut 1% 12% 31% 46% 10% 100% 4.950

- GZP & Klinisch psycholoog 1% 18% 34% 43% 4% 100% 1.950

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 31% 42% 26% 2% 100% 90


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 32% 19% 50% 100% 60


- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 6% 23% 37% 35% 100% 220




Zoals bleek bij de leeftijdsverdeling, zijn de in de zorg werkzame psychotherapeuten relatief oud en de orthopedagogen zonder BIG-registratie zijn relatief jong. Dat is ook te zien aan de gemiddelde leeftijd. Die is 55,4 jaar voor de psychotherapeuten en 31,7 jaar voor de orthopedagogen zonder BIG-registratie. Van alle in de zorg werkzame mannen is de gemiddelde leeftijd 52,7 jaar en voor de vrouwen is het 42,7 jaar. Het verschil tussen de gemiddelde leeftijd van alle geregistreerde personen (Tabel I.3) en de in zorg werkzame personen (Tabel II.5), is het grootst bij de psychotherapeuten. Bij hen is de gemiddelde leeftijd van de geregistreerde personen 60,2 jaar en van de in de zorg werkzame personen 55,4. Tabel II.5: Gemiddelde leeftijd van in de zorg werkzame personen naar registratiestatus en geslacht

Gemiddelde leeftijd

Man Vrouw Totaal N

(100%) TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 52,7 42,7 45,3 18.200

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 54,9 46,2 48,8 12.900

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 51,5 43,2 44,8 7.500

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 59,4 52,9 55,4 1.950

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 55,4 51,5 52,9 1.900

- Klinisch neuropsycholoog 53,4 44,9 48,8 90

- Psychiater & psychotherapeut 56,6 53,3 55,4 1.400

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 46,3 43,5 44,5 240

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 42,7 37,3 38,4 3.650

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 32,2 31,7 31,7 1.450

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 36,5 30,5 30,7 500

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 29,0 31,1 31,1 750

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 32,0 38,5 38,5 150


- GZ-psycholoog 53,6 45,3 47,3 10.700

- Psychotherapeut 57,2 52,5 54,6 4.950

- GZP & Klinisch psycholoog 55,4 51,5 52,9 1.950

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 53,4 44,9 48,8 90


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 56,0 50,4 50,8 60

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 30,7 30,7 30

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 57,6 48,7 50,0 220




II.4. Uren per week en FTE in de zorg naar geslacht en leeftijd De in de zorg werkzame personen werken daar gemiddeld 30,6 uur per week. Dit vari-eert per registratiestatus van gemiddeld 27,2 uur voor de orthopedagogen zonder regi-stratie tot 34,4 uur per week voor degenen die psychotherapeut en psychiater zijn. Mannen werken gemiddeld 33,7 uur per week en vrouwen 29,5. Omgezet naar een ge-middeld aantal FTE bij een 36-urige werkweek, blijken mannen gemiddeld 0,94 FTE te werken en vrouwen 0,82. Tabel II.6: Uren per week en FTE werkzaam in de zorg naar geslacht en registratiestatus

Geslacht: uren per week Geslacht: FTE Man Vrouw Totaal Man Vrouw Totaal

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 33,7 29,5 30,6 0,94 0,82 0,85

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 33,4 29,7 30,9 0,93 0,83 0,86

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 32,2 29,6 30,1 0,89 0,82 0,84

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 30,6 28,0 29,0 0,85 0,78 0,81

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 36,3 31,2 33,0 1,01 0,87 0,92

- Klinisch neuropsycholoog 33,8 32,1 32,9 0,94 0,89 0,91

- Psychiater & psychotherapeut 35,8 31,7 34,4 0,99 0,88 0,96

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 36,0 32,9 34,0 1,00 0,91 0,94

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 35,1 28,7 30,0 0,98 0,80 0,83

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 33,3 29,0 29,1 0,92 0,81 0,81

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 29,4 27,2 27,2 0,82 0,75 0,76

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 36,0 30,2 30,3 1,00 0,84 0,84

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 36,0 29,1 29,2 1,00 0,81 0,81


- GZ-psycholoog 33,3 29,8 30,6 0,92 0,83 0,85

- Psychotherapeut 34,2 30,0 31,9 0,95 0,83 0,89

- GZP & Klinisch psycholoog 36,4 31,2 33,0 1,01 0,87 0,92

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 33,8 32,1 32,9 0,94 0,89 0,91


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 36,0 33,3 33,5 1,00 0,93 0,93

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 30,7 30,7 0,85 0,85

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 33,2 27,6 28,4 0,92 0,77 0,79


Omdat in de vragenlijst alleen gevraagd is naar het aantal gewerkte uren per week (ex-clusief overwerk) en niet naar de formele omvang van de werkzaamheden in termen van het aantal FTE, is voor de FTE-berekening uitgegaan van de opgave van het aantal uren en een aanname van een 36-urige werkweek op fulltime basis. Een werkweek van 30,6 uur komt dan neer op een “aanstelling” van 0,85 FTE. Het woord “aanstelling” staat daarbij tussen haakjes omdat zelfstandig gevestigde personen geen formele aanstelling hebben: zij zijn niet in loondienst. De keuze voor een 36-urige werkweek per FTE is onder andere gebaseerd op het feit dat in de meeste cao’s sprake is van een 36-urige werkweek op fulltime basis. Het is ook ingegeven door het feit dat een relatief groot aantal mensen 36 uur heeft opgegeven als werkweek. Er was maar een beperkt aantal mensen dat een werkweek van meer dan 36 uur heeft opgegeven. Het een en ander heeft wel als consequentie dat mensen meer dan één FTE kunnen werken. Dat is onder te zien aan het gemiddelde van 1,01 FTE voor de mannen die klinisch psycholoog zijn.



De verschillen tussen de leeftijdsgroepen in aantal uur per week dat gewerkt wordt, zijn relatief klein in vergelijking met de verschillen naar geslacht en de verschillen naar re-gistratiestatus. Opvallend is wellicht wel het aantal van gemiddeld 23,1 uur per week (of 0,64 FTE) voor degenen die 65 jaar of ouder zijn. Tabel II.7: Uren per week en FTE naar geslacht en registratiestatus

Leeftijd: uren per week Leeftijd: FTE <=34 35-44 45-54 55-64 >=65 <=34 35-44 45-54 55-64 >=65

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 30,8 29,1 32,4 31,3 23,1 0,86 0,81 0,90 0,87 0,64

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 30,3 29,1 32,5 32,1 23,2 0,84 0,81 0,90 0,89 0,64

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 30,2 28,8 31,9 30,5 20,5 0,84 0,80 0,89 0,85 0,57

32,7 29,8 31,2 30,2 20,0 0,91 0,83 0,87 0,84 0,56- Psychotherapeut (excl. specialisten)

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 36,0 29,6 33,0 34,9 27,1 1,00 0,82 0,92 0,97 0,75

- Klinisch neuropsycholoog 32,9 31,8 35,3 20,0 0,91 0,88 0,98 0,56


BIG Verpleegkundig specialist GGZ 33,7 32,6 34,7 35,6 0,94 0,91 0,96 0,99

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 32,1 29,7 30,1 23,9 24,0 0,89 0,82 0,83 0,66 0,67

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 29,6 25,2 34,5 4,6 0,82 0,70 0,96 0,13

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 28,0 22,0 33,1 2,0 0,78 0,61 0,92 0,06


- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 28,6 27,5 36,7 8,0 0,80 0,76 1,02 0,22


- GZ-psycholoog 30,2 29,1 32,1 31,9 22,4 0,84 0,81 0,89 0,89 0,62

33,3 30,0 33,4 33,1 23,9 0,93 0,83 0,93- Psychotherapeut 0,92 0,66

- GZP & Klinisch psycholoog 36,0 29,7 33,1 35,0 27,1 1,00 0,82 0,92 0,97 0,75

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 32,9 31,8 35,3 20,0 0,91 0,88 0,98 0,56




- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 31,0 24,7 27,8 31,0 0,86 0,69 0,77 0,86




II.5. Huidige beroepstitels en werkzame uren in de zorg De beroepstitel die het meest gevoerd wordt door degenen die werkzaam zijn in de zorg, is die van GZ-psycholoog. Het gaat dan om naar schatting 7.650 personen en dat is 42% van alle mensen die werkzaam zijn in de zorg en die behoren tot de in dit rapport “be-schouwde” populatie van BIG-geregistreerde personen met een “GG-erkenning”6 plus de niet-BIG-geregistreerde NIP-psychologen en de NVO-orthopedagogen. Van alle BIG-geregistreerde personen met een GG-erkenning is overigens 59% werkzaam als GZ-psycholoog en van alle personen die enkel en alleen een erkenning als GZ-psycholoog hebben, is het zelfs 92%. Tabel II.8: Beroepstitels van mensen werkzaam in de zorg naar registratiestatus (deel 1)

Beroepstitels: absoluut Beroepstitels: relatief tov. in zorg

werkzame populatie


GZ-psycho-

loog

Psycho-thera-peut

Klin. psycho-

loog

Klin. neuro-psych.

GZ-psycho-

loog

Psycho-thera-peut

Klin. psycho-

loog

Klin. neuro-psych.





- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 310 1.100 1.650 15 16% 57% 86% 1%










- GZ-psycholoog 7.600 2.200 1.800 140 71% 21% 17% 1%

- Psychotherapeut 600 3.450 1.450 25 13% 69% 29% 1%

- GZP & Klinisch psycholoog 320 1.100 1.650 35 16% 57% 86% 2%







6 De term “GG-erkenning” wordt hier gebruikt voor erkenningen in de geestelijke gezondheid.



Vrijwel alle personen (97%) die erkend zijn als verpleegkundig specialist GGZ en werkzaam zijn in de gezondheidszorg, hebben aangegeven als verpleegkundig specialist GGZ werkzaam te zijn. Een enkeling (maar toch nog altijd 10%) werkt (eventueel ook) in een ander beroep binnen de zorg. Van de NIP-psychologen die in de zorg werken is 84% werkzaam als psycholoog. Het overgrote deel (86%) van de NVO-orthopedagogen die in de zorg werkzaam zijn, werkt daar als orthopedagoog. In de categorie “Ander beroep” kunnen in principe een heleboel beroepstitels vallen. Niet iedereen heeft daarbij de moeite gedaan om precies aan te geven wat dit voor be-roep was. Maar een groot deel van de psychiaters/psychotherapeuten (waarvan maar liefst 95% heeft aangekuist dat zij een “ander beroep” uitoefenen) heeft hierbij aange-geven dat men als psychiater werkzaam is. Tabel II.9: Beroepstitels van mensen werkzaam in de zorg naar registratiestatus (deel 2)

Beroepstitels: absoluut Beroepstitels: relatief tov. in zorg

werkzame populatie

Nb meerdere antwoorden mogelijk VS GGZ

Ortho-peda-goog

Psycho-loog

Ander beroep VS GGZ

Ortho-peda-goog

Psycho-loog

Ander beroep

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 230 1.350 3.200 3.600 1% 7% 18% 20%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 0 110 110 2.500 0% 1% 1% 19%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 0 110 80 900 0% 1% 1% 12%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 0 0 25 160 0% 0% 1% 8%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 0 0 0 120 0% 0% 0% 6%


- Psychiater & psychotherapeut 0 0 0 1.300 0% 0% 0% 95%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 0 0 3.050 850 0% 0% 84% 23%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 0 1.250 30 200 0% 86% 2% 14%





- GZ-psycholoog 0 110 110 1.050 0% 1% 1% 10%

- Psychotherapeut 0 0 25 1.600 0% 0% 1% 32%

- GZP & Klinisch psycholoog 0 0 0 130 0% 0% 0% 7%







De in de zorg werkzame personen werken daar gemiddeld 30,6 uur per week (zie Tabel II.10 op de volgende bladzijde). Dit varieert per registratiestatus van gemiddeld 27,2 uur voor de orthopedagogen zonder registratie tot 34,4 uur per week voor degenen die psy-chotherapeut en psychiater zijn. Bij de uitsplitsing naar beroepstitel geldt dat enkel en alleen de uren zijn geteld die on-der die beroepstitel gewerkt worden en zijn bovendien alleen van toepassing voor per-sonen die daadwerkelijk onder zo'n beroepstitel werkzaam zijn. Vandaar dat er in be-



roepsgroepen die relatief vaker in combinatie worden uitgevoerd, er per beroepstitel een relatief laag aantal uur per week wordt gewerkt. Bijvoorbeeld: er zijn 1.900 klinisch psychologen werkzaam zijn in de zorg (zie Tabel II.1). Die werken gemiddeld 33,0 uur per week (zie Tabel II.10). Per beroepstitel gaat het om bijvoorbeeld 310 klinisch psychologen die (eventueel ook) als GZ-psycholoog werken (zie Tabel II.8). Die 310 personen werken gemiddeld 9,7 uur per week als GZ-psycholoog. Van de 1.900 klinisch psychologen zijn er verder 1.100 die (eventueel ook) als psychotherapeut werken en die werken gemiddeld 18,9 uur per week als psychothe-rapeut. De 1.650 klinisch psychologen die hebben aangegeven als klinisch psycholoog te werken, werken gemiddeld 22,7 uur per week als klinisch psycholoog. De 15 klinisch psychologen die (eventueel ook) als klinisch neuropsycholoog werken, gemiddeld 16,0 uur als klinisch psycholoog. De 10 klinisch psychologen die (eventueel ook) in een “an-der beroep” werken (zie Tabel II.9), doen dat voor 15,0 uur per week. Bij de verpleegkundig specialisten is de situatie eenvoudiger: Er werken in totaal 240 verpleegkundig specialisten GGZ in de zorg (zie Tabel II.1) en die werken 34,0 uur per week (zie Tabel II.10). De 230 mensen die als verpleegkundig specialist werken (zie Tabel II.9), doen dat voor 32,6 uur (zie Tabel II.10) en de 25 die (eventueel ook) in een “ander beroep” werken, doen dat voor 24,2 uur. Tabel II.10: Uren per week per persoon per beroepstitel van mensen werkzaam in de zorg naar registra-

tiestatus

Beroepstitels: uren per week


u/w GZ-psy-cho-loog

u/w Psy-cho-the-

rapeut

u/w Klin. psy-cho-loog

u/w Klin.

neuropsych

. u/w VS

GGZ

u/w Orthopeda-goog

u/w Psy-cho-loog

u/w In een

ander be-

roep u/w

totaal TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 27,1 22,1 22,4 21,6 32,6 27,9 27,8 26,1 30,6

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 27,1 22,2 22,4 21,6 16,9 26,7 26,0 30,9

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 28,7 18,1 26,7 14,8 16,9 27,5 22,6 30,1






NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 18,0 10,0 27,8 26,8 30,0

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 25,6 28,9 24,0 25,6 29,1

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 27,2 30,0 23,1 27,2

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 30,2 20,0 27,1 30,3

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 25,6 27,1 28,2 29,2


- GZ-psycholoog 27,1 22,4 22,4 21,6 16,9 26,7 21,7 30,6

- Psychotherapeut 10,3 22,3 20,8 14,2 24,1 27,9 31,9




- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 33,5 33,5

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 24,0 22,0 30,7

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 25,0 15,2 22,2 18,0 23,8 22,0 28,4

Bron: NIVEL/Regioplan-enquête; de gemiddelden zijn schattingen voor de populatie op basis van de respondenten; de gemiddelden zijn daarbij alleen gebaseerd op de respondenten die hebben aangegeven onder de betreffende beroepstitel actief te zijn; voor de N van de gemiddelden per beroepstitel: zie Tabel II.6 en Tabel II.7.



Het totaal aantal in de zorg werkzame personen is op basis van het gemiddelde aantal uren per week omgezet naar het totaal aantal FTE dat gewerkt wordt. Daarbij is uitge-gaan van een 36-urige werkweek. Er blijkt in totaal 15.450 FTE gewerkt te worden, waarvan bijvoorbeeld 5.750 FTE als GZ-psycholoog. De FTE’s per beroepstitel zijn daarbij als het ware gecorrigeerd voor de meerdere antwoorden die mogelijk zijn op de vraag onder wat voor beroepstitel men werkzaam is. Inspectie van de onderstaande tabel laat zien dat er voor de meeste beroepsgroepen sprake is van een hoge concentratie van de FTE’s binnen één of enkele registraties en andersom. Door alle personen samen wordt 5.750 FTE als GZ-psycholoog gewerkt, waarvan 5.550 door personen die alleen GZ-psycholoog zijn. De personen die alleen GZ-psycholoog zijn, werken in totaal 6.300 FTE, waarvan dus 5.550 als GZ-psycholoog. De mate van concentratie van de FTE’s per beroepstitel binnen één of enkele registra-ties en andersom is overigens nog wat makkelijker te zien in de twee tabellen die hierna volgen. Tabel II.11: Totaal aantal FTE per beroepstitel van mensen werkzaam in de zorg naar registratiestatus

Beroepstitels: totaal aantal FTE (obv 36 uur per week per FTE)

FTE als GZ-

psy-cho-loog

FTE als

Psy-cho-

thera-peut

FTE als

Klin. psy-cho-loog

FTE als

Klin. neuro-psych.

FTE als VS GGZ

FTE als

Ortho-peda-goog

FTE als

Psy-cho-loog

FTE in een

ander beroep

FTE totaal

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 5.750 2.150 1.100 85 210 1.050 2.500 2.600 15.450

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 5.750 2.150 1.100 85 0 50 80 1.800 11.050

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 5.550 30 25 15 0 50 60 550 6.300

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 120 1.350 40 0 0 0 15 80 1.600

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 85 550 1.050 5 0 0 0 50 1.750

- Klinisch neuropsycholoog 5 5 10 60 0 0 0 5 80

- Psychiater & psychotherapeut 0 220 0 0 0 0 0 1.100 1.350

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 0 0 0 0 210 0 0 15 230

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 20 10 0 0 0 0 2.400 650 3.050

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 5 0 0 0 0 1.000 20 140 1.150

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 0 0 0 0 0 320 10 55 390

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 0 0 0 0 0 600 10 65 650

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 5 0 0 0 0 90 0 25 120


- GZ-psycholoog 5.750 1.400 1.100 85 0 50 80 650 9.100

- Psychotherapeut 180 2.150 850 10 0 0 15 1.250 4.400

- GZP & Klinisch psycholoog 85 550 1.050 20 0 0 0 55 1.800

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 5 5 10 60 0 0 0 5 80


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 55 0 0 0 0 0 0 0 55

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 15 0 0 0 0 10 0 0 25

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 120 5 20 5 0 10 0 15 170




In onderstaande tabel is onder andere te zien dat 88% van de FTE’s die door personen met enkel een erkenning als GZ-psycholoog worden gewerkt, wordt gewerkt als GZ-psycholoog. Daarnaast wordt 9% van de werktijd besteed in een “ander beroep”. Dege-nen die alleen een erkenning als psychotherapeut hebben (en eventueel als GZ-psycholoog), werken 7% van de werktijd als GZ-psycholoog en 84% als psychothera-peut. Samen is dat 91% van de totale werktijd. Personen met een erkenning als klinisch psycholoog (en dus altijd ook als GZ-psycholoog en vaak ook als psychotherapeut), werken 5% van de werktijd als GZ-psycholoog, 32% als psychotherapeut en 59% als klinisch psycholoog. Samen is dat 97% van de werktijd. Mensen werken dus het groot-ste deel van de werktijd in een beroep dat behoort bij hun registratie. Tabel II.12: Verdeling van FTE per beroepstitel naar registratiestatus (FTE’s horizontaal gepercenteerd)

Beroepstitels: relatief ten opzichte van totaal aantal FTE

Aan-deel FTE

als GZ-psy-cho-loog

Aan-deel FTE als

Psy-cho-

thera-peut

Aan-deel FTE als

Klin. psy-cho-loog

Aan-deel FTE als

Klin. neuro-psych.

Aan-deel FTE

als VS GGZ

Aan-deel FTE als

Ortho-peda-goog

Aan-deel FTE als

Psy-cho-loog

Aan-deel

FTE in een

ander beroep

FTE totaal

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 37% 14% 7% 1% 1% 7% 16% 17% 100%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 52% 20% 10% 1% 0% 0% 1% 16% 100%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 88% 0% 0% 0% 0% 1% 1% 9% 100%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 7% 84% 2% 0% 0% 0% 1% 5% 100%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 5% 32% 59% 0% 0% 0% 0% 3% 100%

- Klinisch neuropsycholoog 8% 4% 10% 73% 0% 0% 0% 6% 100%

- Psychiater & psychotherapeut 0% 16% 0% 0% 0% 0% 0% 84% 100%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 0% 0% 0% 0% 93% 0% 0% 7% 100%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 1% 0% 0% 0% 0% 0% 78% 21% 100%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 1% 0% 0% 0% 0% 85% 2% 12% 100%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 0% 0% 0% 0% 0% 83% 3% 14% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 0% 0% 0% 0% 0% 89% 2% 10% 100%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 5% 0% 0% 0% 0% 74% 0% 21% 100%


- GZ-psycholoog 63% 15% 12% 1% 0% 1% 1% 7% 100%

- Psychotherapeut 4% 48% 19% 0% 0% 0% 0% 28% 100%

- GZP & Klinisch psycholoog 5% 32% 59% 1% 0% 0% 0% 3% 100%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 8% 4% 10% 73% 0% 0% 0% 6% 100%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 100% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 52% 0% 0% 0% 0% 48% 0% 0% 100%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 69% 4% 12% 1% 0% 5% 0% 9% 100%

Bron: NIVEL/Regioplan-enquête; de percentages zijn schattingen voor de populatie op basis van de respondenten.



In onderstaande tabel is onder andere te zien dat 96% van de FTE’s die worden gewerkt als GZ-psycholoog, worden geleverd door personen met enkel een erkenning als GZ-psycholoog. Van de FTE’s die gewerkt worden als psychotherapeut, wordt 62% gele-verd door personen met enkel een erkenning als psychotherapeut, 26% door personen die een erkenning hebben als klinisch psycholoog en 10% door personen die een erken-ning hebben als psychotherapeut en psychiater. Tabel II.13: Verdeling van FTE per registratiestatus naar beroepstitel (FTE’s verticaal gepercenteerd)

Beroepstitels: relatief ten opzichte van totaal aantal FTE

Aan-deel FTE

als GZ-psy-cho-loog

Aan-deel FTE als

Psy-cho-

thera-peut

Aan-deel FTE als

Klin. psy-cho-loog

Aan-deel FTE als

Klin. neuro-psych.

Aan-deel FTE

als VS GGZ

Aan-deel FTE als

Ortho-peda-goog

Aan-deel FTE als

Psy-cho-loog

Aan-deel

FTE in een

ander beroep

FTE totaal



- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 96% 1% 2% 19% 0% 5% 3% 22% 41%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 2% 62% 3% 0% 0% 0% 1% 3% 10%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 1% 26% 94% 9% 0% 0% 0% 2% 11%

- Klinisch neuropsycholoog 0% 0% 1% 71% 0% 0% 0% 0% 1%

- Psychiater & psychotherapeut 0% 10% 0% 0% 0% 0% 0% 43% 9%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 0% 0% 0% 0% 100% 0% 0% 1% 1%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 0% 0% 0% 0% 0% 0% 96% 24% 20%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 0% 0% 0% 0% 0% 95% 1% 6% 8%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 0% 0% 0% 0% 0% 31% 0% 2% 3%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 0% 0% 0% 0% 0% 56% 0% 2% 4%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 0% 0% 0% 0% 0% 9% 0% 1% 1%


- GZ-psycholoog 100% 64% 100% 100% 0% 5% 3% 25% 59%

- Psychotherapeut 3% 98% 74% 12% 0% 0% 1% 47% 28%

- GZP & Klinisch psycholoog 2% 26% 94% 21% 0% 0% 0% 2% 12%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 0% 0% 1% 71% 0% 0% 0% 0% 1%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0% 0% 0% 0% 0% 1% 0% 0% 0%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 2% 0% 2% 2% 0% 1% 0% 1% 1%




II.6. Huidige organisaties en werkzame uren in de zorg GGZ-instellingen zijn zonder meer de grootste werkgever voor de onderzochte popula-tie. Van alle werkzame personen werkt 43% in een GGZ-instelling (7.850 mensen). Van de in zorg werkzame personen met een registratie als psychotherapeut en psychiater is zelfs 85% werkzaam in een GGZ-instelling en van de verpleegkundig specialisten GGZ 86%. Bij de niet-BIG-geregistreerde psychologen en orthopedagogen gaat het daarente-gen om respectievelijk 25% en 16%. Het aantal mensen dat werkzaam is in een zelfstandige praktijk voor eerstelijnspsycho-logie en/of psychotherapie is ook aanzienlijk. Duidelijk is dat mensen die als psychothe-rapeut zijn geregistreerd relatief wat vaker werkzaam zijn in een praktijk voor psycho-therapie: zie de 50% voor degenen die alleen maar als psychotherapeut zijn geregi-streerd. Degenen die enkel als GZ-psycholoog zijn geregistreerd zijn juist vaker dan gemiddeld werkzaam in een praktijk voor eerstelijnspsychologie. Tabel II.14: Meest voorkomende organisaties van mensen werkzaam in de zorg naar registratiestatus

Organisaties: absoluut Organisaties: relatief tov in zorg

werkzame populatie


GGZ-instel-

ling

Praktijk voor

eerste-lijns-

psycho-logie

Praktijk voor

psycho-thera-

pie

Vrijge-vestig-

de combi-natie-

praktijk

GGZ-instel-

ling

Praktijk voor

eerste-lijns-

psycho-logie

Praktijk voor

psycho-thera-

pie

Vrijge-vestig-

de combi-natie-

praktijk TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 7.850 3.000 2.400 800 43% 17% 13% 4%


- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 3.300 1.950 170 240 44% 26% 2% 3%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 950 130 1.000 140 50% 7% 50% 7%



- Psychiater & psychotherapeut 1.200 0 310 0 85% 0% 22% 0%








- GZ-psycholoog 4.900 2.100 1.400 550 46% 20% 13% 5%

- Psychotherapeut 2.950 170 2.000 300 60% 4% 41% 6%










Niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen zijn vaker dan gemiddeld werkzaam in een instelling voor gehandicaptenzorg (37%, versus 8% voor het totaal van alle onderzochte personen) of een instelling voor jeugdzorg (25% versus 5% voor het totaal). Tabel II.15: Minder voorkomende organisaties van mensen werkzaam in de zorg naar registratiestatus

(deel 1)

Organisaties: absoluut Organisaties: relatief tov in zorg werk-

zame populatie

Een instel-ling voor gehandi-

captenzorg

Een instelling

voor jeugd-zorg

Een instel-ling voor

forensische zorg

Een instel-ling voor gehandi-

captenzorg


jeugdzorg


forensische zorg Nb meerdere antwoorden mogelijk

1.400 950 700 8% 5% 4%TOTAAL personen (geen dubbeltellingen)

700 390 600 BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 5% 3% 5%













- GZ-psycholoog 700 390 460 7% 4% 4%











Klinisch neuropsychologen (met 53%) en, maar in mindere mate, klinisch psychologen (met 16%) zijn relatief vaak werkzaam in een algemeen of academisch ziekenhuis. Ge-middeld werkt 6% van alle onderzochte personen in een ziekenhuis. Niet-BIG-geregistreerde psychologen zijn vaker dan gemiddeld werkzaam in een verpleeg- en/of verzorgingshuis (14% versus 4% voor het totaal). Tabel II.16: Minder voorkomende organisaties van mensen werkzaam in de zorg naar registratiestatus

(deel 2)

Organisaties: absoluut Organisaties: relatief tov in zorg werk-

zame populatie


Algemeen of acade-

misch ziekenhuis

Verpleeg- en/of

verzor-gingshuis

Revalidatie-instelling

Algemeen of acade-

misch ziekenhuis

Verpleeg- en/of ver-zorgings-

huis Revalidatie-

instelling TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 1.100 700 410 6% 4% 2%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 850 180 230 7% 1% 2%













- GZ-psycholoog 750 180 230 7% 2% 2%











Niet-BIG-geregistreerde psychologen zijn vaker dan gemiddeld werkzaam in een niet eerder genoemde organisatie (23% versus 13% voor de eerste “andere organisatie” en 6% versus 2% voor een eventuele tweede “andere organisatie”). Hoewel de vraag naar wat voor soort organisaties dat dan zijn relatief slecht is ingevuld, lijkt het erop dat het relatief vaak gaat om een onderwijs- of onderzoeksinstelling. Tabel II.17: Overige organisaties van mensen werkzaam in de zorg naar registratiestatus

Organisaties: absoluut Organisaties: relatief tov in zorg werkzame populatie


Andere organisatie

1

Andere organisatie

2 Andere organi-

satie 1 Andere

organisatie 2 TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 2.300 280 13% 2%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 1.250 45 10% 0%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 850 40 11% 1%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 120 0 6% 0%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 110 10 5% 0%


- Psychiater & psychotherapeut 180 0 13% 0%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 800 210 23% 6%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 190 20 13% 1%





- GZ-psycholoog 1.050 45 10% 0%

- Psychotherapeut 380 10 8% 0%

- GZP & Klinisch psycholoog 110 10 6% 0%



- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 20 0 35% 0%






Net als voor de beroepstitels, is ook voor de organisaties gevraagd hoeveel uur per week men daar werkzaam is. De uitkomsten daarvan staan in de volgende twee tabellen (zie Tabel II.18 en Tabel II.19). Daarbij wordt voor iedereen die in een bepaald type organi-satie werkzaam is aangegeven wat het gemiddelde is van de daar gewerkt uren. Deze gegevens zijn vooral van belang omdat daarmee straks (zie Tabel II.20 en Tabel II.21) berekend kan worden hoeveel FTE er in totaal per type organisatie gewerkt wordt. Tabel II.18: Uren per week per persoon per organisatie naar registratiestatus (deel 1)

Organisaties: uren per week


u/w GGZ-instel-

ling

u/w Praktijk

voor eerste-lijns-

psycho-logie

u/w Praktijk

voor psycho-therapie

u/w Vrijge-vestig-

de combi-natie-

praktijk

u/w Een instel-

ling voor

gehan-dicap-

tenzorg

u/w Een instel-

ling voor

jeugd-zorg

u/w Een instel-

ling voor

forensi-sche zorg

Uren totaal

volgens inge-vulde

organi-saties

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 28,3 24,7 20,7 23,1 28,5 27,6 29,9 30,7



- Psychotherapeut (excl. specialisten) 26,1 17,7 21,3 20,9 17,8 26,0 29,1

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 28,8 7,5 23,0 21,2 36,0 19,9 23,9 33,1


- Psychiater & psychotherapeut 32,5 12,6 18,0 34,7


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 28,0 25,1 19,8 19,8 31,2 31,9 37,0 29,9

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 26,8 25,5 24,5 27,8 29,4 32,0 29,1



- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 27,5 29,1 24,0 27,6 22,6 32,0 29,3


- GZ-psycholoog 27,5 24,6 23,2 24,1 28,4 23,6 30,1 30,7

- Psychotherapeut 29,3 16,0 20,9 21,9 34,8 18,8 23,9 32,1

- GZP & Klinisch psycholoog 28,7 7,5 23,0 21,1 34,8 19,9 23,9 33,2






Bron: NIVEL/Regioplan-enquête; de gemiddelden zijn schattingen voor de populatie op basis van de respondenten.



Tabel II.19: Uren per week per persoon per organisatie naar registratiestatus (deel 2) Organisaties: uren per week


u/w Alge-

meen of acade-misch zieken-

huis

u/w Ver-

pleeg- en/of

verzor-gings-huis

u/w Revali-datie-instel-

ling

u/w Andere organi-satie 1

u/w Andere organi-satie 2

Uren totaal

volgens inge-vulde

organi-saties





- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 27,1 12,0 18,4 2,0 33,1

- Klinisch neuropsycholoog 25,0 29,1 30,0 21,1 32,8


BIG Verpleegkundig specialist GGZ 30,5 2,0 22,4 34,0


NVO Orthopedagoog (geen BIG) 29,3 29,7 23,2 8,4 29,1

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 28,0 20,1 5,5 27,2

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 29,3 32,0 26,6 30,4



- GZ-psycholoog 25,2 22,5 25,5 21,2 8,9 30,7

- Psychotherapeut 25,1 12,0 12,8 2,0 32,1


- GZP & Klinisch neuropsycholoog 25,0 29,1 30,0 21,1 32,8



- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 18,0 24,0 30,7

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 28,0 19,5 4,9 28,3




In de volgende twee tabellen (zie Tabel II.20 en Tabel II.21) zijn de gegevens over het aantal werkzame personen per type organisatie (zie Tabel II.14 tot en met Tabel II.17) gecombineerd met het aantal gewerkte uren (zie Tabel II.18 en Tabel II.19). Op die ma-nier is bijvoorbeeld vastgesteld dat van de in totaal 15.500 FTE die gewerkt wordt, er 6.200 gewerkt wordt in de GGZ-instellingen. Om de relatieve verdeling van de uren over de organisaties per registratiestatus makke-lijker zichtbaar te maken, zijn hierna nog Tabel II.22 en Tabel II.23 toegevoegd. De relatieve verdeling over de registratiestatus per organisatie staat in Tabel II.24 en Tabel II.25. Tabel II.20: Totaal aantal FTE per organisatie naar registratiestatus (deel 1)


FTE in GGZ-instel-

ling

FTE in Praktijk

voor eerste-lijns-

psycho-logie

FTE in Praktijk

voor psycho-therapie

FTE in Vrijge-vestig-

de combi-natie-

praktijk

FTE in Een

instel-ling voor

gehan-dicap-

tenzorg

FTE in Een

instel-ling voor

jeugd-zorg

FTE in Een

instel-ling voor

forensi-sche zorg

FTE totaal

volgens inge-vulde

organi-saties

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 6.200 2.050 1.400 500 1.100 750 550 15.500

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 5.100 1.450 1.300 380 550 250 470 11.100

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 2.500 1.400 110 190 550 230 320 6.300

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 700 65 600 80 0 10 85 1.600

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 800 15 480 110 20 15 40 1.750

- Klinisch neuropsycholoog 20 5 5 5 5 0 0 80

- Psychiater & psychotherapeut 1.050 0 110 0 0 0 20 1.350

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 190 0 5 5 5 0 5 230

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 700 550 110 95 120 190 100 3.050

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 170 75 0 35 420 290 5 1.150

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 60 35 0 5 170 65 0 390

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 75 30 0 25 210 210 0 650

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 40 10 0 5 40 15 5 120


- GZ-psycholoog 3.750 1.450 900 380 550 250 390 9.150

- Psychotherapeut 2.400 75 1.150 180 20 25 150 4.400

- GZP & Klinisch psycholoog 800 15 480 110 20 15 40 1.800

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 20 5 5 5 5 0 0 80


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 0 0 0 0 40 0 0 55

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 10 0 0 0 0 0 0 25

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 35 10 5 5 50 40 5 170




Tabel II.21: Totaal aantal FTE per organisatie naar registratiestatus (deel 2) Organisaties: uren per week

FTE in Alge-


huis

FTE in Ver-

pleeg- en/of

verzor-gings-huis

FTE in Revali-datie-instel-

ling

FTE in Andere organi-satie 1

FTE in Andere organi-satie 2

FTE totaal

volgens inge-vulde

organi-saties

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 800 480 270 1.350 55 15.500

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 600 110 160 650 10 11.100

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 250 110 160 500 10 6.300

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 25 0 0 45 0 1.600

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 240 5 0 55 5 1.750

- Klinisch neuropsycholoog 35 5 5 10 0 80

- Psychiater & psychotherapeut 85 0 0 55 0 1.350

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 25 5 0 10 0 230

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 130 370 90 550 40 3.050

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 25 0 20 120 5 1.150

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 0 0 10 45 5 390

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 25 0 10 70 0 650

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 0 0 0 10 5 120


- GZ-psycholoog 550 110 160 600 10 9.150

- Psychotherapeut 240 5 0 130 5 4.400

- GZP & Klinisch psycholoog 250 5 5 55 5 1.800

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 35 5 5 10 0 80


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 0 0 5 10 0 55

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0 0 0 10 5 25

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 0 0 5 10 5 170




In Tabel II.22 en Tabel II.23 is de relatieve verdeling van de uren over de organisaties per registratiestatus zichtbaar gemaakt. Te zien is bijvoorbeeld dat van alle gewerkte FTE, 40% in GGZ-instellingen wordt geleverd, 13% in praktijken voor eerstelijnspsy-chologie, 9% in praktijken voor psychotherapie en 3% in combinatiepraktijken. In die drie laatste typen organisaties wordt dus bij elkaar 25% van alle FTE gewerkt. Tabel II.22: Verdeling FTE per organisatie naar registratiestatus (horizontaal gepercenteerd) (deel 1)


Aandeel FTE in GGZ-instel-

ling

Aandeel FTE in

Praktijk voor

eerste-lijns-

psycho-logie

Aandeel FTE in

Praktijk voor

psycho-therapie

Aandeel FTE in Vrijge-vestig-

de combi-natie-

praktijk

Aandeel FTE in

Een instel-

ling voor

gehan-dicap-

tenzorg

Aandeel FTE in

Een instel-

ling voor

jeugd-zorg

Aandeel FTE in

Een instel-

ling voor

forensi-sche zorg

Aandeel FTE

totaal volgens

inge-vulde

organi-saties

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 40% 13% 9% 3% 7% 5% 4% 100%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 46% 13% 12% 3% 5% 2% 4% 100%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 40% 22% 2% 3% 8% 4% 5% 100%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 44% 4% 36% 5% 0% 1% 5% 100%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 45% 1% 27% 6% 1% 1% 2% 100%

- Klinisch neuropsycholoog 25% 0% 7% 4% 3% 0% 0% 100%

- Psychiater & psychotherapeut 80% 0% 8% 0% 0% 0% 2% 100%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 82% 0% 0% 0% 1% 0% 0% 100%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 24% 18% 4% 3% 4% 6% 3% 100%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 15% 6% 0% 3% 36% 25% 0% 100%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 16% 8% 0% 2% 43% 17% 0% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 11% 5% 0% 4% 32% 33% 0% 100%

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 31% 8% 0% 2% 33% 11% 3% 100%


- GZ-psycholoog 41% 16% 10% 4% 6% 3% 4% 100%

- Psychotherapeut 55% 2% 26% 4% 0% 1% 3% 100%

- GZP & Klinisch psycholoog 44% 1% 27% 6% 1% 1% 2% 100%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 25% 0% 7% 4% 3% 0% 0% 100%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 0% 0% 0% 0% 75% 0% 0% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 35% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 100%

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 22% 6% 4% 3% 29% 22% 3% 100%




Tabel II.23: Verdeling FTE per organisatie naar registratiestatus (horizontaal gepercenteerd) (deel 2) Organisaties: uren per week

Aandeel FTE in Alge-


huis

Aandeel FTE in

Ver-pleeg- en/of

verzor-gings-huis

Aandeel FTE in Revali-datie-instel-

ling

Aandeel FTE in Andere organi-satie 1


Aandeel FTE

totaal volgens

inge-vulde

organi-saties

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 5% 3% 2% 9% 0% 100%






- Psychiater & psychotherapeut 6% 0% 0% 4% 0% 100%





- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 4% 0% 1% 11% 0% 100%



- GZ-psycholoog 6% 1% 2% 7% 0% 100%





- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 0% 0% 7% 18% 0% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0% 0% 0% 39% 26% 100%





In Tabel II.24 en Tabel II.25 staat de relatieve verdeling van de uren over de organisa-ties per registratiestatus. Van alle gewerkte FTE in GGZ-instellingen, wordt 41% ge-werkt door personen die enkel en alleen GZ-psycholoog zijn. In praktijken voor eerste-lijnspsychologie hebben de personen die enkel en alleen GZ-psycholoog zijn een aan-deel van 67% in de gewerkte FTE. Tabel II.24: Verdeling FTE per organisatie naar registratiestatus (verticaal gepercenteerd) (deel 1)


Aandeel FTE in GGZ-instel-

ling

Aandeel FTE in

Praktijk voor

eerste-lijns-

psycho-logie

Aandeel FTE in

Praktijk voor

psycho-therapie

Aandeel FTE in Vrijge-vestig-

de combi-natie-

praktijk

Aandeel FTE in

Een instel-

ling voor

gehan-dicap-

tenzorg

Aandeel FTE in

Een instel-

ling voor

jeugd-zorg

Aandeel FTE in

Een instel-

ling voor

forensi-sche zorg

Aandeel FTE

totaal volgens

inge-vulde

organi-saties















- GZ-psycholoog 61% 70% 66% 74% 51% 34% 68% 59%






- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%





In onderstaande tabel is nog eens goed te zien dat in de verpleeg- en verzorgingshuizen een groot deel van het aantal FTE (namelijk 76%) gewerkt wordt door niet-BIG-geregistreerde psychologen. Tabel II.25: Verdeling FTE per organisatie naar registratiestatus (verticaal gepercenteerd) (deel 2)


Aandeel FTE in Alge-


huis

Aandeel FTE in

Ver-pleeg- en/of

verzor-gings-huis

Aandeel FTE in Revali-datie-instel-

ling



Aandeel FTE

totaal volgens

inge-vulde

organi-saties







- Psychiater & psychotherapeut 11% 0% 0% 4% 0% 9%








- GZ-psycholoog 67% 24% 60% 46% 21% 59%





- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 0% 0% 1% 1% 0% 0%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0% 0% 0% 1% 12% 0%


Bron: NIVEL/Regioplan-enquête; de gemiddelden zijn schattingen voor de populatie op basis van de respondenten. De GZ-psychologen leveren in vrijwel alle soorten organisaties een relatief groot deel van de FTE’s. Dat geldt vooral voor de praktijken voor eerstelijnspsychologie (67%), de revalidatie-instellingen (58%) en de instellingen voor forensische zorg (56%). Maar ook voor instellingen voor gehandicaptenzorg (49%), de GGZ-instellingen (41%), de vrij gevestigde combinatiepraktijken (31%) en de ziekenhuizen (31%). In elk van deze in-stellingen zijn de GZ-psychologen de groep met het grootste aandeel in de FTE’s. De niet-BIG-erkende psychologen leveren bij de verpleeghuizen het overgrote deel van de FTE’s (76%). In de drie soorten organisaties waar de GZ-psychologen de meerder-heid van de FTE’s leveren, zijn de niet-BIG-erkende psychologen na de GZ-psychologen de tweede leverancier van FTE’s: bij de praktijken voor eerstelijnspsycho-logie (26%), de revalidatie-instellingen (33%) en de instellingen voor forensische zorg (17%). De niet-BIG-erkende orthopedagogen spelen vooral een relatief grote rol bij de instel-lingen voor de jeugdzorg (40%) en de instellingen voor de gehandicaptenzorg (38%).



II.7. Huidige soort dienstverband en werkzame uren in de zorg Van alle in de zorg werkzame personen, is 65% alleen in loondienst werkzaam, 23% is alleen werkzaam in een vrije vestiging en 12% is werkzaam zowel in loondienst als in vrije vestiging. De verpleegkundig specialisten GGZ en de niet-BIG-geregistreerde or-thopedagogen zijn meestal alleen maar werkzaam in loondienst (respectievelijk 94% en 93%). De personen die alleen psychotherapeut zijn, zijn relatief vaak alleen vrij geves-tigd werkzaam (41%). Tabel II.26: Soort dienstverband van in de zorg werkzame personen naar registratiestatus

Dienstverband: relatief tov van in zorg

werkzame populatie

Alleen

loondienstAlleen

vrijgevestigd

Werkzaam in combi-

natie

Totaal werkzaam

(100%) TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 65% 23% 12% 18.200

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 61% 25% 14% 12.900

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 70% 21% 9% 7.500

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 37% 41% 21% 1.950

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 48% 25% 28% 1.900

- Klinisch neuropsycholoog 77% 12% 12% 90

- Psychiater & psychotherapeut 64% 19% 17% 1.400

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 94% 2% 4% 240

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 66% 28% 7% 3.650

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 93% 3% 3% 1.450

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 95% 4% 1% 500

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 95% 1% 4% 750

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 80% 10% 10% 150


- GZ-psycholoog 63% 24% 13% 10.700

- Psychotherapeut 46% 31% 23% 4.950

- GZP & Klinisch psycholoog 48% 25% 27% 1.950

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 77% 12% 12% 90


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 100% 0% 0% 60

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 100% 0% 0% 30

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 72% 8% 20% 220




Het aantal gewerkte uren van mensen die alleen in loondienst werkzaam zijn of alleen in vrije vestiging, verschilt nauwelijks. In beide gevallen gaat het om ongeveer 30 uur per week. Maar mensen die zowel in loondienst als in vrije vestiging werkzaam zijn, werken duidelijk meer uur: 35,5 uur per week in totaal, waarvan 25,2 uur in loondienst en 10,3 uur in vrije vestiging. Tabel II.27: Uren per week per soort dienstverband van in de zorg werkzame personen naar registratie-

status

Alleen

loondienst Alleen vrijge-

vestigd Werkzaam in combinatie

Uren loon-

dienst Uren vrijge-

vestigd Uren

loondienst

Uren vrijgeves-

tigd Uren totaal

Uren totaal















- GZ-psycholoog 29,3 31,7 24,9 10,9 35,8 30,7











II.8. Huidige werkzame uren in de zorg: tevredenheid Een groot deel van de in de zorg werkzame personen (83%) is tevreden met het huidige aantal uur dat men werkt. Een klein deel van 6% zou liever meer uren willen werken en een iets groter deel van 12% zou liever minder uren willen werken. Het zijn vooral de niet-BIG-geregistreerde psychologen (13%) en orthopedagogen (12%) die liever meer uren zouden willen werken. Psychotherapeuten (19%), klinisch neuropsychologen (18%) en verpleegkundig specialisten (18%) willen relatief wat vaker dan gemiddeld minder uren gaan werken. Tabel II.28: Verandering gewenst van werkzame uren van werkzame personen naar registratiestatus

Verandering uren: relatief tov van in

zorg werkzame populatie

Liever

meer uren Geen veran-

dering

Liever minder

uren

Totaal werkzaam







- Psychiater & psychotherapeut 93% 7% 1.400








- GZ-psycholoog 4% 83% 14% 10.700





- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 94% 6% 60

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 100% 30





Degenen die liever meer uren zouden willen werken, werken momenteel 22,6 uren per week en ze willen graag 30,3 uur gaan werken. Degenen die tevreden zijn, werken 30,5 uur. Degenen die minder willen gaan werken, werken gemiddeld 34,8 uur en willen graag terug naar 26,1 uur. Voor het geheel van de werkzame populatie zou realisering van deze wensen neerkomen op een kleine teruggang van 30,6 uur naar 30,0 uur. Voor de gehele groep van BIG-geregistreerde GZ-psychologen en psychotherapeuten zou het neerkomen op een daling met ongeveer 1 uur van 30,9 naar 29,8 uur. Voor de verpleeg-kundig specialisten komt de daling in dezelfde orde van grootte: van 34,0 naar 33,2. De niet-BIG-geregistreerde psychologen zouden juist gemiddeld een half uur langer willen werken (30,4 uur in plaats van 30 uur) en de orthopedagogen willen een heel uur langer werken (30,2 uur in plaats van 29,0 uur). Tabel II.29: Huidige en gewenste aantal uren per week van in de zorg werkzame personen naar registra-

tiestatus

Liever meer uur Geen verande-

ring Liever minder

uur Totaal

Huidi-ge

aantal uur

Ge-wenst aantal

uur

Huidi-ge

aantal uur

Ge-wenst aantal

uur

Huidi-ge

aantal uur

Ge-wenst aantal

uur

Huidi-ge

aantal uur

Ge-wenst aantal

uur TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 22,6 30,3 30,5 30,5 34,8 26,1 30,6 30,0



- Psychotherapeut (excl. specialisten) 24,0 32,0 28,0 28,0 33,5 22,1 29,0 26,9

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 31,3 36,1 32,1 32,1 37,6 28,2 33,0 31,6

- Klinisch neuropsycholoog 36,0 40,0 32,6 32,6 33,6 27,2 32,9 31,7


BIG Verpleegkundig specialist GGZ 34,9 40,4 33,6 33,6 35,7 29,9 34,0 33,2

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 20,6 29,1 31,0 31,0 35,9 27,3 30,0 30,4

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 21,0 32,4 30,2 30,2 31,1 25,9 29,1 30,2

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 18,4 31,9 29,3 29,3 30,4 24,6 27,2 29,4

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 24,2 33,3 31,1 31,1 29,3 25,3 30,3 31,1

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 24,0 28,0 28,5 28,5 39,1 33,6 29,2 28,9


- GZ-psycholoog 25,5 30,4 30,2 30,2 34,8 26,2 30,6 29,6

- Psychotherapeut 28,4 34,9 31,3 31,3 35,4 25,4 31,9 30,5

- GZP & Klinisch psycholoog 31,5 36,2 32,2 32,2 37,6 28,3 33,0 31,6

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 36,0 40,0 32,6 32,6 33,6 27,2 32,9 31,7








II.9. Huidige werkzame uren buiten de zorg Van alle in de zorg werkzame personen heeft 9% ook nog werk buiten de zorg. Dat lijkt vooral te gelden voor klinisch neuropsychologen (27%). Tabel II.30: Ook werk buiten de zorg naar registratiestatus

Ook nog werk buiten de

zorg?

Ja Nee Totaal N







- Psychiater & psychotherapeut 7% 93% 100% 1.400








- GZ-psycholoog 9% 91% 100% 10.700





- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 100% 100% 60






Degenen die ook werk buiten de zorg hebben, blijken daar 11 uur aan te besteden. Naast de 28,6 uur die ze binnen de zorg werken, komt dat neer op een totale werkweek van 39,6 uur. Degenen die enkel en alleen werkzaam zijn binnen de zorg, werken 30,8 uur. Voor de gehele groep van werkzame personen zou dit betekenen dat men gemiddeld naast de 30,6 uur in de zorg ook nog 1 uur buiten de zorg zou werken. Hierbij moet opgemerkt worden dat het niet uitgesloten is dat een aantal mensen de uren die buiten de zorg worden gewerkt ook al hebben opgegeven bij de inventarisatie van de uren per beroepstitel en per organisatie. Met name in de categorie “anders” van zowel de beroepen als de organisaties kan men de uren buiten de zorg al hebben ingevuld. Tabel II.31: Aantal uren per week in en buiten de zorg van werkzame personen naar registratiestatus

Ook werkzaam buiten de zorg

Alleen werkzaam binnen de zorg Totaal

Aantal uur

buiten de zorg

Aantal uur in

de zorg

Aantal uur

buiten de zorg

Aantal uur in

de zorg

Aantal uur

buiten de zorg

Aantal uur in

de zorg TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 11,0 28,6 0,0 30,8 1,0 30,6














- GZ-psycholoog 9,7 30,1 0,0 30,7 0,9 30,6





- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 0,0 33,5 0,0 33,5






II.10. Huidige werkzaamheid in de zorg: regionale spreiding In de vragenlijst is ook nog gevraagd in welke provincie men vooral actief is. Op basis daarvan is in onderstaande tabel aangegeven hoeveel werkzame personen er zijn per landsdeel. Niet verrassend daarbij is dat de meeste werkzame personen werkzaam zijn in het “Westen”, namelijk 8.950 van de 18.150. Om het een en ander beter in perspectief te zetten is eerst nog de relatieve verdeling naar landsdeel in een tabel gezet (Tabel II.33) en vervolgens is ook nog aangegeven hoeveel werkzame personen er zijn per 1 miljoen inwoners (Tabel II.34). Tabel II.32: Aantal in de zorg werkzame personen per landsdeel naar registratiestatus

FTE per landsdeel: absoluut

Noor-den

(Gr/Fr/Dr)

Oosten (Ov/Fl/G

e)

Westen (Ut/NH/

ZH)

Zuiden (Ze/NB/

Li)

Totaal Neder-

land (100%)

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 1.650 4.000 8.950 3.550 18.150

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 1.350 3.250 5.900 2.300 12.800

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 800 1.950 3.300 1.450 7.500

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 300 290 1.000 370 1.950

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 140 500 950 280 1.900

- Klinisch neuropsycholoog 5 30 35 20 90

- Psychiater & psychotherapeut 120 460 600 160 1.300


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 140 340 2.200 950 3.650

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 130 360 700 240 1.450

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 25 130 280 80 500

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 65 200 380 130 750

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 45 25 40 40 150


- GZ-psycholoog 1.000 2.750 4.950 1.950 10.700

- Psychotherapeut 550 1.150 2.400 800 4.900

- GZP & Klinisch psycholoog 140 550 950 290 1.950

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 5 30 35 20 90


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 10 0 10 40 60

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0 20 0 10 30

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 20 55 100 45 220




Aan de relatieve verdeling is bijvoorbeeld te zien dat, waar gemiddeld 49% van de werkzame personen (vooral) actief is in het Westen, dat dat bij de niet-BIG-geregistreerde psychologen voor 60% het geval is. Tabel II.33: Verdeling aantal in de zorg werkzame personen per landsdeel naar registratiestatus

FTE per landsdeel: relatief

Noor-den

(Gr/Fr/Dr)

Oosten (Ov/Fl/G

e)

Westen (Ut/NH/

ZH)

Zuiden (Ze/NB/

Li)

Totaal Neder-

land TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 9% 22% 49% 19% 100%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 10% 25% 46% 18% 100%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 10% 26% 44% 19% 100%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 15% 15% 51% 19% 100%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 7% 27% 51% 15% 100%



BIG Verpleegkundig specialist GGZ 15% 25% 45% 15% 100%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 4% 9% 60% 26% 100%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 9% 25% 49% 17% 100%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 5% 25% 55% 16% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 9% 26% 49% 16% 100%



- GZ-psycholoog 10% 26% 46% 18% 100%

- Psychotherapeut 11% 24% 49% 16% 100%

- GZP & Klinisch psycholoog 7% 27% 50% 15% 100%



- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 16% 19% 65% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 67% 33% 100%





Zowel in het Oosten als in het Westen zijn relatief meer werkzame personen aanwezig per 1 miljoen inwoners dan in het Noorden of in het Zuiden. De hogere hoeveelheid werkzame personen in het Oosten heeft vooral van doen met een relatief groter aantal GZ-psychologen. In het Westen zijn relatief veel niet-BIG-geregistreerde psychologen actief. Tabel II.34: Aantal in de zorg werkzame personen per 1 miljoen inwoners per landsdeel naar registratie-

status

Aantal werkzame personen per 1 mil-

joen inwoners per landsdeel

Noor-den

(Gr/Fr/Dr)

Oosten (Ov/Fl/G

e)

Westen (Ut/NH/

ZH)

Zuiden (Ze/NB/

Li)

Totaal Neder-

land TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 950 1.150 1.200 900 1.100

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 800 900 800 600 750

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 450 550 450 370 450

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 170 80 140 95 120

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 80 150 130 70 120

- Klinisch neuropsycholoog 5 10 5 5 5

- Psychiater & psychotherapeut 70 130 80 40 80


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 85 95 300 240 220

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 80 100 95 60 85

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 15 35 40 20 30

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 40 55 50 30 45

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 25 10 5 10 10


- GZ-psycholoog 600 800 650 500 650

- Psychotherapeut 310 320 320 200 290

- GZP & Klinisch psycholoog 80 150 130 75 120

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 5 10 5 5 5


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 5 0 5 10 5

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0 5 0 5 5

- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 10 15 15 10 15



III. Arbeidsmarktpositie in de zorg in het verleden III.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt op basis van de vragenlijst teruggeblikt op het verleden en vooral op de situatie 5 jaar geleden. Dit wordt apart gedaan voor degenen die nu werkzaam zijn in de zorg en voor degenen die nu niet werkzaam zijn in de zorg. III.2. Voormalige werkzame positie: nu werkzaam in de zorg Van alle personen de nu werkzaam zijn in de zorg, was 85% dat 5 jaar geleden ook al. Dit verschilt sterk per registratiestatus. Van alle BIG-geregistreerde psychologen en psychotherapeuten was 95% 5 jaar geleden ook al actief in de zorg en bij de verpleeg-kundig specialisten GGZ was het zelfs 100%. Bij de niet-BIG-geregistreerde psycholo-gen was het echter maar 58% en bij de orthopedagogen 59%. Deze uitkomst is natuur-lijk niet heel verwonderlijk, aangezien de BIG-geregistreerde personen voorafgaande aan een registratie al moeten werken in de zorg om een opleiding te kunnen volgen. Tabel III.1: 5 jaar geleden ook al werkzaam in zorg naar registratiestatus

Vroeger ook werk-zaam in zorg:

absoluut

Vroeger ook werk-zaam in zorg:

relatief Ja Nee Ja Nee

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 15.400 2.750 85% 15%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 12.200 600 95% 5%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 6.950 550 93% 7%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 1.900 85 96% 4%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 1.900 0 100%


- Psychiater & psychotherapeut 1.300 0 100%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 240 0 100%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 2.100 1.550 58% 42%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 850 600 59% 41%





- GZ-psycholoog 10.100 550 95% 5%

- Psychotherapeut 4.800 85 98% 2%

- GZP & Klinisch psycholoog 1.950 0 100%



- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 60 0 100%





Bijlage III: Arbeidsmarktpositie in de zorg in het verleden

III.3. Voormalige beroepstitels en werkzame uren: nu werkzaam in de zorg Van alle personen die alleen GZ-psycholoog zijn, en waarvan we eerder hebben gezien dat momenteel 92% als GZ-psycholoog werkzaam is (Tabel II.8), was 5 jaar geleden nog maar 65% werkzaam als GZ-psycholoog. Bij degenen die alleen psychotherapeut maar eventueel ook GZ-psycholoog zijn, en waarvan nu 17% werkt als GZ-psycholoog en 92% als psychotherapeut, werkte 5 jaar geleden 30% als GZ-psycholoog en 81% als psychotherapeut. Aan deze voorbeelden is te zien dat een aantal mensen in de afgelopen 5 jaar een nieuwe stap hebben gezet in hun loopbaan. Tabel III.2: “Psychologische” beroepstitels van mensen die 5 jaar geleden al werkzaam waren in de zorg

naar registratiestatus

Beroepstitels 5 jaar geleden: absoluut Beroepstitels 5 jaar geleden: relatief tov. toen in zorg werkzame populatie


GZ-psycho-

loog

Psycho-thera-peut

Klin. psycho-

loog

Klin. neuro-psych.

GZ-psycho-

loog

Psycho-thera-peut

Klin. psycho-

loog

Klin. neuro-psych.





- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 600 1.100 1.200 90 30% 57% 63% 5%










- GZ-psycholoog 5.700 2.050 1.350 120 56% 20% 13% 1%

- Psychotherapeut 1.050 3.050 1.050 75 22% 64% 22% 2%

- GZP & Klinisch psycholoog 600 1.100 1.200 100 30% 57% 63% 5%









Bij de verpleegkundig specialisten GGZ van dit moment is het interessant om te zien dat daarvan 5 jaar geleden 65% ook al werkte als verpleegkundig specialist GGZ en 22% was werkzaam als verpleegkundige. Hierbij moet overigens opgemerkt worden dat de aanduiding "verpleegkundig specialist GGZ" 5 jaar geleden nog niet formeel bestond als BIG-erkend beroepstitel. Maar men kan indertijd al wel een vergelijkbare functie hebben bekleed. Tabel III.3: “Niet-Psychologische” Beroepstitels van mensen die 5 jaar geleden al werkzaam waren in de

zorg naar registratiestatus

Beroepstitels 5 jaar geleden: absoluut Beroepstitels 5 jaar geleden: relatief tov.

toen in zorg werkzame populatie

Nb meerdere antwoorden mogelijk "VS

GGZ"

Orthopeda-goog

Psy-cho-loog

Ver-pleegkun-dige

Ander be-

roep "VS

GGZ"

Orthopeda-goog

Psy-cho-loog

Ver-pleegkun-dige

Ander be-

roep TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 170 950 3.250 150 3.500 1% 6% 21% 1% 23%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 15 470 1.650 20 2.450 0% 4% 13% 0% 20%

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 0 450 1.550 20 900 0% 6% 22% 0% 13%




- Psychiater & psychotherapeut 0 0 0 0 1.250 0% 0% 0% 0% 94%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 0 40 1.600 55 600 0% 2% 75% 3% 28%






- GZ-psycholoog 15 450 1.600 20 1.050 0% 4% 16% 0% 10%

- Psychotherapeut 15 15 65 0 1.450 0% 0% 1% 0% 31%










Mensen die 5 jaar geleden ook al werkten in zorg, werkten toen 30,9 uur per week. Nu werken zij 30,8 uur per week. Er lijkt gemiddeld genomen dus niet veel veranderd. Maar GZ-psychologen en psychotherapeuten zijn gemiddeld genomen bijna een uur minder gaan werken (van 31,7 naar 30,9 uur). Verpleegkundig specialisten GGZ zijn een uur meer gaan werken: van 33,0 naar 34,0 uur. Voor de niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen is de toename 2,1 uur en voor de psychologen 3,5 uur. Tabel III.4: Huidige en toenmalige uren per week van mensen die 5 jaar geleden ook al werkzaam waren

in de zorg naar registratiestatus

Zowel nu als toen werkzaam in de

zorg

Huidige aantal

uren per week

Toen-malige aantal

uren per week

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 30,8 30,9

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 30,9 31,7

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 30,1 30,8

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 29,0 30,4

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 33,0 33,4

- Klinisch neuropsycholoog 32,9 32,8

- Psychiater & psychotherapeut 34,3 35,8

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 34,0 33,0

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 30,9 27,4

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 29,2 27,1

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 27,1 23,0

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 30,2 27,9

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 29,3 31,7


- GZ-psycholoog 30,7 31,3

- Psychotherapeut 31,9 33,1

- GZP & Klinisch psycholoog 33,0 33,4

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 32,9 32,8




- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 28,4 28,2




III.4. Voormalige werkzame positie: nu niet werkzaam in de zorg Van iedereen die nu niet in de zorg werkzaam is, is 50% wel ooit werkzaam geweest in de zorg. Bij de klinisch psychologen, klinisch neuropsychologen, psychiaters/-psychotherapeuten en verpleegkundig specialisten GGZ is zelfs 100% van de nu niet in de zorg werkzame personen wel ooit in de zorg werkzaam geweest. Bij de niet-BIG-erkende psychologen gaat het echter maar om 26% en bij de niet-BIG-erkende orthope-dagogen om 42%. Het aandeel dat ooit wel werkzaam is geweest in de zorg, verschilt voor mannen en vrouwen. Bij de mannen die nu niet werkzaam zijn in de zorg, is 63% wel ooit werk-zaam geweest in de zorg, tegenover 45% bij de vrouwen. Tabel III.5: Werkzaamheid in de zorg van nu-niet-in-de-zorg-werkzame personen naar geslacht en regi-

stratiestatus

Mannen Vrouwen Totaal

Ja, ooit werk-

zaam in de zorg

Nee, nooit werk-

zaam in de zorg

Ja, ooit werk-

zaam in de zorg

Nee, nooit werk-

zaam in de zorg

Ja, ooit werk-

zaam in de zorg

Nee, nooit werk-

zaam in de zorg





- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 100% 100%

- Klinisch neuropsycholoog 100% 100% 100%

- Psychiater & psychotherapeut 100% 100%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 100% 100% 100%





- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 44% 56% 44% 56%


- GZ-psycholoog 73% 27% 54% 46% 61% 39%


- GZP & Klinisch psycholoog 100% 100% 100%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 100% 100% 100%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG)

- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG)





III.5. Voormalige werkzame uren in de zorg: nu niet werkzaam in de zorg De personen die nu niet, maar eerder wel in de zorg werkten, werkten toen 28,3 uur per week in de zorg. Daarbij is er verschil te zien naar geslacht: mannen 32 en vrouwen 25,7 uur per week. Dat verschilt voor mannen maar een klein beetje van het gemiddelde aantal uur per week dat de huidige groep in de zorg werkende mannen werkt (33,7; zie Tabel II.6). Voor vrouwen is er een groter verschil: 29,5 uur per week voor de groep vrouwen die nu in de zorg werkt (zie Tabel II.6), tegenover 25,7 uur per week voor de groep vrou-wen die nu niet meer in de zorg werkt (zie Tabel III.6). Tabel III.6: Uren werk in de zorg van nu-niet-in-de-zorg-werkzame personen naar geslacht en registratie-

status

Uren die men werkte in de

zorg Mannen Vrouwen Totaal


























III.6. Stoppen met werken in de zorg: nu niet werkzaam in de zorg De groep personen die nu niet, maar eerder wel in de zorg werkte, was gemiddeld 51,9 jaar oud toen zij stopten met werken in de zorg. Voor de mannen was de leeftijd waarop men stopte met werken in de zorg 57,1 jaar en voor de vrouwen 48,4 jaar. Tabel III.7: Leeftijd waarop men stopte met werk in de zorg van nu-niet-in-de-zorg-werkzame personen

naar geslacht en registratiestatus

Leeftijd waarop men stopte

met werken in de zorg Mannen Vrouwen Totaal


























Van de personen die nu niet, maar eerder wel in de zorg werkten, is 1% gestopt vanwe-ge het gaan werken in het buitenland, 31% is iets anders gaan doen in Nederland en 69% is geheel gestopt met werken. Dit verschilt naar geslacht: bij de mannen is 81% geheel gestopt met werken en bij de vrouwen is dat 60%. Van de NIP-psychologen die ooit wel, maar nu niet werken in de zorg, is slechts 7% in het geheel gestopt met werken en is 93% gestopt met werken in de zorg om vervolgens iets geheel anders te gaan doen in Nederland. Bij de NVO-orthopedagogen ging het om 30% die geheel gestopt zijn met werken en 70% die iets anders is gaan doen in Neder-land. Voor de klinisch neuropsychologen zijn vergelijkbare cijfers te zien: 31% is ge-heel gestopt en 69% is iets ander gaan doen. Bij de klinisch neuropsychologen was het aandeel dat geheel stopte met werken 54% en 46% is iets anders gaan doen. Bij de ove-rige groepen stopte minimaal 80% geheel met werken: GZ-psychologen 80%, psycho-therapeuten 93% en psychiaters/psychotherapeuten 100%. Tabel III.8: Bestemming van nu-niet-in-de-zorg werkzame personen die ooit wel gewerkt hebben in de

zorg naar geslacht en registratiestatus


Ge-heel ge-

stopt met wer-ken

Iets an-

ders gaan doen

in Nederland

Ge-heel ge-

stopt met wer-ken

Gaan wer-ken in

bui-ten-land

Iets an-

ders gaan doen

in Neder-

land

Ge-heel ge-

stopt met wer-ken

Gaan wer-ken in

bui-ten-land

Gaan wer-ken in

bui-ten-land

Iets an-

ders gaan doen

in Neder-land





- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 54% 46% 54% 46%

- Klinisch neuropsycholoog 100% 100% 31% 69%


BIG Verpleegkundig specialist GGZ 100% 100% 100%


NVO Orthopedagoog (geen BIG) 30% 70% 30% 70%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 50% 50% 50% 50%


- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 100% 100%


- GZ-psycholoog 89% 11% 77% 2% 21% 82% 1% 17%



- GZP & Klinisch neuropsycholoog 100% 100% 31% 69%




- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 100% 100% 70% 30%




Van degenen die geheel gestopt zijn met werken, was de "stopleeftijd" 58,8 jaar. Man-nen waren gemiddeld 60,7 jaar toen zij geheel stopten met werken en vrouwen 57,1 jaar. Tabel III.9: Leeftijd waarop men stopte met werk in de zorg van nu-niet-in-de-zorg-werkzame personen

die in het geheel gestopt zijn met werken naar geslacht en registratiestatus

Leeftijd waarop men stopte met werken in de zorg voor mensen die geheel gestopt

zijn met werken Mannen Vrouwen Totaal








BIG Verpleegkundig specialist GGZ





- Orthopedagoog generalist (geen BIG)













De groep die nu niet, maar ooit wel werkte in de zorg en die geheel gestopt is met wer-ken, is momenteel (op 1-1-2012) gemiddeld 66,8 jaar oud. Mannen zijn 68,6 jaar en vrouwen 65,1 jaar. Gelet op de leeftijd bij het stoppen met werken in de zorg (60,7 jaar voor de mannen, 57,1 voor de vrouwen en 58,8 jaar voor het totaal), is men gemiddeld al ongeveer 8 jaar geleden gestopt met werken. Tabel III.10: Huidige leeftijd van nu-niet-meer-in-de-zorg-werkzame personen die geheel gestopt zijn met

werken naar geslacht en registratiestatus

Huidige leeftijd van mensen die gestopt zijn met werken

in de zorg Mannen Vrouwen Totaal








BIG Verpleegkundig specialist GGZ





- Orthopedagoog generalist (geen BIG)












IV. Arbeidsmarktpositie in de zorg in de toekomst IV.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt op basis van de vragenlijst gekeken naar de toekomst. Daarbij wordt eerst gekeken naar de situatie over 5 jaar. Daarna wordt ook nog gekeken naar de verder weg gelegen toekomst. IV.2. Werkzame positie over 5 jaar: al dan niet werkzaam in de zorg Van alle in de zorg werkzame personen van dit moment, verwacht 12% over 5 jaar niet meer actief te zijn in de zorg. De uitstroom op korte termijn is vooral hoog bij degenen die alleen psychotherapeut maar eventueel ook GZ-psycholoog zijn: van hen verwacht 30% over 5 jaar niet meer actief te zijn. Bij de verpleegkundig specialisten en de niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen denkt respectievelijk maar 2% en 1% over 5 jaar niet meer actief te zijn in de zorg. Tabel IV.1: Over 5 jaar nog steeds werkzaam naar registratiestatus

Over 5 jaar nog steeds werkzaam:

absoluut

Over 5 jaar nog steeds werkzaam: relatief tov in zorg werkzame popula-

tie Ja Nee Totaal Ja Nee Totaal



- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 6.800 750 7.500 90% 10% 100%

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 1.400 600 1.950 70% 30% 100%

- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 1.600 300 1.900 84% 16% 100%


- Psychiater & psychotherapeut 1.150 250 1.400 82% 18% 100%


NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 3.350 290 3.650 92% 8% 100%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 1.400 15 1.450 99% 1% 100%


- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 750 0 750 100% 100%



- GZ-psycholoog 9.350 1.350 10.700 87% 13% 100%


- GZP & Klinisch psycholoog 1.650 300 1.950 84% 16% 100%








Bijlage IV: Arbeidsmarktpositie in de zorg in de toekomst

IV.3. Binnen 5 jaar stoppen met werken in de zorg: leeftijd bij stoppen Van de mannen die tussen nu en 5 jaar zullen stoppen met werken in de zorg, zal 26% nog geen 65 jaar zijn op het moment van stoppen, 33% zal 65 jaar zijn, 18% zal tussen 65 en 70 jaar zijn en 24% zal dan minstens 70 jaar zijn. Tabel IV.2: Aandeel mannen per uitstroomleeftijd indien over 5 jaar niet meer werkzaam naar registratie-

status

Verwachte uitstroomleeftijd van mannen: relatief tov over 5 jaar niet meer in

zorg werkzame populatie <60 60-64 65 66-69 >69 Totaal

TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 26% 33% 18% 24% 100%

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 23% 32% 19% 26% 100%




- Klinisch neuropsycholoog 67% 33% 100%

- Psychiater & psychotherapeut 32% 32% 36% 100%

BIG Verpleegkundig specialist GGZ 100%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 50% 50% 100%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 100%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG)

- Orthopedagoog generalist (geen BIG) 100%


- GZ-psycholoog 22% 50% 12% 16% 100%


- GZP & Klinisch psycholoog 24% 59% 16% 100%

- GZP & Klinisch neuropsycholoog 67% 33% 100%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 100%


- Orthopedagoog generalist (ook BIG) 60% 40% 100%




Bij de vrouwen die in de komende 5 jaar gaan stoppen met werken, zal 13% nog geen 60 jaar zijn op het moment van stoppen, 40% zal ergens tussen de 60 en 65 jaar zijn, 25% zal 65 jaar zijn, 18% zal tussen 65 en 70 jaar zijn en 6% zal dan minstens 70 jaar zijn. Vrouwen die in de komende 5 jaar gaan stoppen zullen dus wat jonger zijn op het moment van stoppen dan de mannen. Tabel IV.3: Aandeel vrouwen per uitstroomleeftijd indien over 5 jaar niet meer werkzaam naar registratie-

status

Verwachte uitstroomleeftijd van vrouwen: relatief tov over 5 jaar niet meer in

zorg werkzame populatie <60 60-64 65 66-69 >69 Totaal






- Klinisch neuropsycholoog 100%


BIG Verpleegkundig specialist GGZ 100% 100%

NIP Psycholoog (geen BIG-reg.) 65% 35% 100%

NVO Orthopedagoog (geen BIG) 100% 100%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 100% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG) 100%



- GZ-psycholoog 3% 37% 38% 15% 6% 100%



- GZP & Klinisch neuropsycholoog 100%


- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 100% 100%






IV.4. Werkzame uren in de zorg over 5 jaar Aan de mensen die over 5 jaar nog actief denken te zijn in de zorg is gevraagd of zij nu al weten hoeveel uur ze straks willen werken. Van alle personen die over 5 jaar nog actief denken te zijn, weet 86% nu al hoeveel uur men dan wil werken. Tabel IV.4: Al bekend met gewenste aantal uur indien over 5 jaar nog steeds werkzaam in de zorg naar

registratiestatus

Indien u over 5 jaar nog werkt: Weet u hoeveel uur u over 5 jaar wilt werken:

absoluut

Weet u hoeveel uur u over 5 jaar wilt werken: relatief tov toekomstige

werkzame populatie

Ja, dat weet ik

Nee, dat weet ik niet Totaal

Ja, dat weet ik




- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 5.850 950 6.800 86% 14% 100%







NVO Orthopedagoog (geen BIG) 1.200 200 1.400 86% 14% 100%





- GZ-psycholoog 8.100 1.250 9.350 87% 13% 100%

- Psychotherapeut 3.450 430 3.900 89% 11% 100%




- Orthopedagoog zonder registratie (ook BIG) 35 0 35 100% 100%






Degenen die over 5 jaar nog actief zijn in de zorg en nu al weten hoeveel uur ze dan willen werken, willen over 5 jaar 29,6 uur per week werken. Momenteel hebben zij een werkweek van 31,3 uur per week. De GZ-psychologen en psychotherapeuten verwach-ten de grootste teruggang in uren: van 31,8 uur nu naar 29,4 uur over 5 jaar, oftewel een reductie van 2,4 uur. Verpleegkundig specialisten verwachten een teruggang met 1,4 uur van 34,1 naar 32,7 uur. De niet-BIG-geregistreerde psychologen en orthopedagogen verwachten een veel kleinere teruggang van respectievelijk 0,2 en 0,6 uur. Tabel IV.5: Huidige en toekomstige uren per week van mensen die over 5 jaar ook nog werkzaam zullen

zijn in de zorg naar registratiestatus

Zowel nu als over 5 jaar werkzaam

Huidige aantal uren

per weekToekomstige aantal

uren per week TOTAAL personen (geen dubbeltellingen) 31,3 29,6

BIG GZ-ps. en/of Psychotherapeut 31,8 29,4

- GZ-psycholoog (excl. spec. en psychother.) 30,8 29,0

- Psychotherapeut (excl. specialisten) 32,3 29,1




BIG Verpleegkundig specialist GGZ 34,1 32,7







- GZ-psycholoog 31,4 29,3

- Psychotherapeut 33,4 29,9










IV.5. Pas over 5 jaar stoppen met werken in de zorg: leeftijd Aan degenen die nu in de zorg werken en over 5 jaar ook nog in de zorg denken te wer-ken, is gevraagd of zij al weten tot welke leeftijd zij waarschijnlijk blijven werken in de zorg. Driekwart weet dat en 25% weet dat dus nog niet. Vooral bij de orthopedagogen is een groot deel nog onbekend met de uitstroomleeftijd. Tabel IV.6: Al bekend met verwachte uitstroomleeftijd indien over 5 jaar nog steeds werkzaam in de zorg

naar registratiestatus

Indien u over 5 jaar nog werkt: Weet u tot welke leeftijd u blijft werken: abso-

luut

Weet u tot welke leeftijd u blijft wer-ken: relatief tov toekomstige in zorg

werkzame populatie

Ja, dat weet ik


Ja, dat weet ik











NVO Orthopedagoog (geen BIG) 800 600 1.400 58% 42% 100%





- GZ-psycholoog 7.100 2.250 9.350 76% 24% 100%

- Psychotherapeut 3.250 650 3.900 83% 17% 100%










Van degenen die zowel nu als over 5 jaar in de zorg werken en weten met welke leeftijd ze zullen uitstromen, is de gemiddelde verwachte uitstroomleeftijd 65,5 jaar. Voor de mannen ligt dit met 66,4 jaar iets hoger dan voor de vrouwen (65,2 jaar). Tabel IV.7: Gemiddeld uitstroomleeftijd naar geslacht voor mensen die dat weten en indien over 5 jaar

nog steeds werkzaam naar registratiestatus

Indien over 5 jaar werkzaam: verwach-

te uitstroomleeftijd Mannen Vrouwen Totaal





- Klinisch psycholoog (excl. Kl. neuropsych.) 67,1 65,9 66,3





NVO Orthopedagoog (geen BIG) 66,1 64,3 64,3

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 66,3 64,1 64,2












Bron: NIVEL/Regioplan-enquête; de gemiddelde zijn schattingen voor de populatie op basis van de respondenten.



Van de mannen die over 5 jaar nog actief zijn, verwacht 22% dat zij minimaal tot hun 70-ste door zullen werken, 36% denkt te stoppen tussen 65 en 70 jaar en 32% denkt te stoppen op hun 65-ste. Slechts 2% denkt voor het 60-ste levensjaar te stoppen met wer-ken in de zorg en 9% denkt ergens tussen de 60 en 65 jaar te zijn als men stopt. Tabel IV.8: Aandeel mannen per uitstroomleeftijd indien over 5 jaar nog steeds werkzaam in de zorg naar

registratiestatus

Verwachte uitstroomleeftijd van mannen: relatief tov over 5 jaar in zorg werk-

zame populatie <60 60-64 65 66-69 >69 Totaal










NVO Orthopedagoog (geen BIG) 6% 33% 61% 100%

- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 35% 65% 100%

- Orthopedagoog basisregistratie (geen BIG)



- GZ-psycholoog 11% 23% 41% 25% 100%











Bij de vrouwen is de verwachte uitstroomleeftijd weliswaar lager dan bij de mannen, maar ook bij de vrouwen denkt 9% minimaal tot hun 70-ste te blijven werken, 31% denkt te stoppen tussen 65 en 70 jaar en 41% denkt te stoppen met 65 jaar. Tabel IV.9: Aandeel vrouwen per uitstroomleeftijd indien over 5 jaar nog steeds werkzaam in de zorg naar

registratiestatus

Verwachte uitstroomleeftijd van vrouwen: relatief tov over 5 jaar in zorg werk-

zame populatie <60 60-64 65 66-69 >69 Totaal















- GZ-psycholoog 1% 18% 41% 31% 9% 100%











IV.6. Stoppen met werken in de zorg: verwachte uitstroom in komende 20 jaar Op basis van zowel de vraag of men over 5 jaar nog actief denkt te zijn in de zorg als de vraag met welke leeftijd men verwacht uit te stromen als men over 5 jaar nog wel actief denkt te zijn en met behulp van de aanname dat degenen die nog onbekend zijn met hun uitstroomleeftijd zullen stoppen op hun 65-ste, is voor de komende 20 jaar nagegaan hoeveel uitstroom er zal komen bij zowel de mannen als de vrouwen. Van de mannen zal in de komende 5 jaar 22% uitstromen. Daarna loopt de uitstroom op tot 49% na 10 jaar, 62% na 15 jaar en 75% na 20 jaar. Bij de vrouwen liggen deze per-centages duidelijk lager: 8% na 5 jaar, 21% na 10 jaar, 32% na 15 jaar en 43% na 20 jaar. De verwachte uitstroom verschilt sterk per registratiestatus. Voor de niet-BIG-geregistreerde orthopedagogen is de verwachte uitstroom na 20 jaar slechts 15% voor de mannen en 8% voor de vrouwen. In de onderstaande uitstroomverwachting is overigens nog geen rekening gehouden met de eventuele doorstroom tussen de beroepsgroepen. Deze doorstroom speelt onder ande-re voor de GZ-psychologen, waarvan reeds 6% al in opleiding is voor een functie als psychotherapeut, klinisch psycholoog en/of klinisch neuropsycholoog (zie Tabel I.6) en waarvan daarnaast nog eens 22% belangstelling heeft om zo’n opleiding te volgen (zie Tabel I.7). Tabel IV.10: Uitstroom uit de zorg in 5, 10, 15 of 20 jaar naar geslacht van mensen die nu werkzaam zijn in

de zorg naar registratiestatus

Verwachte uitstroommoment voor mannen: relatief tov nu in zorg werk-

zame populatie

Verwachte uitstroommoment voor vrouwen: relatief tov nu in zorg werk-

zame populatie

Weg in 5 jaar

Weg in 10 jaar

Weg in 15 jaar

Weg in 20 jaar

Weg in 5 jaar

Weg in 10 jaar

Weg in 15 jaar

Weg in 20 jaar















- GZ-psycholoog 23% 52% 69% 79% 9% 24% 38% 50%






- Orthopedagoog basisregistratie (ook BIG) 0% 0% 0% 0%





IV.7. Later alsnog weer werken in de zorg Van degenen die nu niet, maar ooit wel werkzaam waren in de zorg, weet 67% dat zij zeker niet meer zullen gaan werken in de zorg. Iets meer dan een kwart (27%) denkt dat zij misschien opnieuw zullen gaan werken in de zorg en 7% denkt dat zij zeker wel weer zullen gaan werken in de zorg. Bij de mannen zijn deze aandelen: 77% zeker niet, 22% misschien en 1% zeker wel. Bij de vrouwen gaat het om: 60% zeker niet, 30% misschien en 10% zeker wel. Tabel IV.11: Plannen voor terugkeer naar zorg van nu-niet-in-de-zorg werkzame personen die ooit wel

gewerkt hebben in de zorg naar geslacht en registratiestatus


Nee, ze-ker niet

Mis-schie

n

Ja, zeker wel

Nee, zeker niet

Mis-schie

n

Ja, zeker wel

Nee, zeker niet

Mis-schie

n

Ja, zeker wel






- Klinisch neuropsycholoog 100% 100% 31% 69%


BIG Verpleegkundig specialist GGZ 100% 100% 58% 42%



- Orthopedagoog zonder registratie (geen BIG) 100% 100%




- GZ-psycholoog 78% 20% 1% 69% 21% 10% 73% 21% 6%



- GZP & Klinisch neuropsycholoog 100% 100% 31% 69%







Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens ...2011 werd geschat. Voor de GZ-psychologen...

Documents

Transcript of Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens ...2011 werd geschat. Voor de GZ-psychologen...