Wetenschap, web en the real thing

Digitaal Erfgoedconferentie 2012‘Beter Weten – interactie erfgoed en wetenschap’

De Doelen Rotterdam3-4 december 2012

Dirk van DelftMuseum BoerhaaveUniversiteit Leiden

Paul Ehrenfest (1880-1933)

Solvay conferentie 1927

Boerhaave Biografie Prijs 2012 voor Kees Schuyt

Koudelaboratorium Heike Kamerlingh Onnes

Villa ‘De witte olifant’ in de Witte Rozenstraat, Leiden

Casimir, Boks, Uhlenbeck, Goudsmit, Ehrenfest, Fermi (Ann Arbor, 1930)

‘Und nun ist es so […] kein anderer Ausweg ueberbleiben wird, als mir zu toeten’

Ehrenfest aan Jan Burgers15 augustus 1932

Conferentie in Kopenhagen, 15 september 1933

Ehrenfests afscheidsbrief aan Jan Burgers, 24 september 1933

Martin J. Klein († 2009; deel 1 biografie 1970)

Museum Boerhaave: Rijksmuseum voor de Geschiedenis van de Natuurwetenschappenen van de Geneeskunde

Missie:Zijn missie bestaat erin om op basisvan een unieke collectie, die vijf eeuweninnovatie in Nederland omspant, eentalrijk en divers publiek aan te spreken,te boeien, te onderrichten en teplezieren – steeds aanhakend bij demaatschappelijke actualiteit en met hetdoel in de samenleving draagvlak voorwetenschap te creëren.

1922: jubileum hoogleraarschap Kamerlingh Onnes = kiem Museum Boerhaave

Museum Boerhaave toont vijf eeuwen innovatie in Nederland

Slingerklok Huygens

Narcosemasker Auzoux-model

Grote magneet

Museum Boerhaave nieuwe stijl:

• Er gaat niets boven the real thing

• Beleef de historische sensatie

• Geen geïsoleerde instrumenten als iconen presenteren;maak ze deel van fascinerende verhalen

• Geen nadruk op technische uitleg maar biedt relevante contexten

Andere dragers van deze verhalen:

- Plaatjes- Video’s- Archiefmateriaal- Interactieve displays- Augmented reality - Modellen- Games

Leidse Sphaera, c. 1670

Snaargalvanometer Willem Einthoven

tele-elektrocardiogram (ECG)

Anatomisch theater

tentoonstelling Jacht op het absolute nulpunt

Workshop ( 2008):‘Artificial Cold and InternationalCooperation in Science’

Common Room

Aantekenboekje #56: ‘Kwik nagenoeg nul’

Tentoonstelling Mijn huid

Tentoonstelling Newton in Nederland

Salon Boerhaave: ’s Gravesande Vis viva valproef

Brill Botanie in de Gouden Eeuw

E.J. DijksterhuisDe mechanisering van het wereldbeeld (1950)

Vroeger: wetenschapsgeschiedenis = ideeëngeschiedenis

P.C. Hooftprijs 1952

Nu: kloof tussen werelden van academische wetenschaps-geschiedenis en die van de museumconservator is gedicht

Peter Galison (Harvard):Image and Logic: A Material Culture of Microphysics (1997)

Atlas detector, Large Hadron Collider, Genève

Bijzondere leerstoel Universiteit Leiden (2008):‘Materieel Erfgoed van de Natuurwetenschappen’

Blingbling, sleutelwaarde en het miskende instrument

Museaal onderzoek (technisch / wetenschapshistorisch) richtzich op de collectie en verrijkt de collectie

Restoratie papier mâché anatomische modellenAuzoux collectie

Replica slingerklok Christiaan Huygens / Salomon Coster

Gouden Eeuw

Ringen van Saturnus

Christiaan HuygensSystema Saturnium (1659)

Details waarnemingen Huygens ↔ kwaliteit lenzen

Wetenschappelijke functie / moedermuseum

Wetenschap en digitaal erfgoed

Tweede Gouden Eeuw

Kamerlingh Onnes Lorentz

Zeeman en Ehrenfest De Sitter

Kirov Militaire Medische Academie St Petersburg

DISHESDigital Initiative in Scientific Heritage for Europeana and Society

Collections Trust

Deutsches Museum (München)

Museo Galileo (Florence)

Medicinsk Museion (Kopenhagen)

National Museums of Scotland (Edinburg)

Science Museum (Londen)

Coimbra Science Museum

Norsk Teknisk Museum (Oslo)

Museum Boerhaave

Stiftelsen Tekniska Museet

Technische Museum Wien

Teylers MuseumOvale Zaal

Stichting Academisch Erfgoed

web presentation:Tuberculosis in the European Domain

NegatievencollectieZeehospitium Katwijk(circa 1925)

TBC: een verhaal, ons verhaal

Augmented Bodies / Piet Zwart Institute

Enhanced Publications (Huygens ING, DANS, Brill)afbeeldingen en beschrijvingen in publicaties tot leven wekken

Digitale β-Collectie NederlandMultimediale web-tentoonstellingen (Physique Amusante)Interactief publiek op collecties (help de conservator; mystery objects)Uit het depot / aanwinsten / platform verzamelaars en kenners Persoonlijke verhalen bij objecten oogstenSpellen: digitaal kwartetten met objecten (mag ik van jou het planetarium van Huygens?) Twitter, facebook, flickr

NatuurwetenschappenWiskunde en informaticaGeneeskundeTechniek

Website als trefcentrum participerende community

Ehrenfest 2.0

Ehrenfest e-biografie: digitale bronnen• Inventaris Ehrenfest archief MB

• Proefschrift Marijn Hollestelle

• DBNL: Casimir, Toeval van de werkelijkheid

• RCE beeldbank: 2 treffers

• Europeana: 7 treffers

• Science & Society picture library: 0 treffers

• Emilio Sègre visual archives; AIP: ca. 50 treffers

• DCN: 3 treffers

• SAE: 2 treffers

• Niels Bohr Library & Archives

Waar is Paul Ehrenfest?

Arnold Sommerfeld

Museum-objecten als rekwisieten

http://dawhois.com/site/absolutezero.org.html

Nickolas BarrisLorentz – Einstein documentaire / filmcrowd sourcingwetenschapshistorici internationaal publiek

Veiling tijdens Boerhaave fundraising dinner, 15 december 2011

Ehrenfest e-biografie

Enhanced publication: vakinhoudelijke verdieping én uitleg voor de leekVerhalen verzamelen via websiteVastleggen nieuw materieel erfgoedFlexibele digitale tentoonstellingFotoalbumVrijwilligers inschakelen voor transcriptiesSociogram E-bio en film aan elkaar koppelenE-bio linken aan erfgoed E-bio linken aan contextE-bio linken aan voortgezet en hoger onderwijsE-bio linken aan modern onderzoek

Els Swaab: ‘Vanuit het streven een zo groot mogelijk publiek te trekken en

meer eigen inkomsten te genereren, zijn de museumorganisaties sterk aan het veranderen. Conservatoren maken plaats voor tentoonstellingsmakers, museumdirecteuren worden ook entrepeneurs. Als daarmee kennis over collecties en aandachts-gebieden verdwijnt dan is oplettendheid geboden. Recent verloren bijvoorbeeldhet Zuiderzeemuseum en het Wereldmuseum een groot deel van hunconservatoren, maar het blijft niet bij incidentele gevallen. Steeds meer museahebben de kennis over hun collecties niet meer onder handbereik.’

Raad voor CultuurAdvies instrumentarium specifiek museumbeleid april 2008

Samenvattende stellingen:

1. Wees zuinig op conservatoren

2. Eis ruimte voor sec digitaliseren + ontsluiten van kwetsbaar erfgoed

3. Goede wetenschappelijke erfgoedprojecten hebben innovatieve publiekscomponent

4. Maak een digitale β-Collectie Nederland met toeters en bellen

5. Koop die e-E-biografie!

Samenvattende stellingen:

1. Wees zuinig op conservatoren

2. Eis ruimte voor sec digitaliseren + ontsluiten van kwetsbaar erfgoed

3. Goede wetenschappelijke erfgoedprojecten hebben innovatieve publiekscomponent

4. Maak een digitale β-Collectie Nederland met toeters en bellen

5. Koop die e-E-biografie!

DANK U!