Dierproeven ten behoeve

van de veehouderij in

Vlaanderen?

Nadine Buys

Studiedag “dierproeven ten behoeve van de veehouderij”

2 oktober 2019, Odisee, Brussel

• Dienst dierenwelzijn – departement omgeving

• Erkenning van proefdierlabo

• Steekproefsgewijs controle van goedgekeurde projecten

• Vlaamse proefdierencommissie

• Ethische commissie dierproeven: beoordeling en goedkeuring projecten

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics2

Bevoegdheden in Vlaanderen

• Elke instelling heeft eigen ethische commissie dierproeven

• KU Leuven – U Antwerpen – U Gent (2) – U Hasselt - VUB

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics3

Ethische commissie proefdieren

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics4

De projecten moeten door minstens zeven effectieve leden (internen en externen) of hun plaatsvervanger worden

beoordeeld. De expertise van de leden van de Commissie zorgt voor deskundigheid op het vlak van

• ethiek,

• alternatieve methoden voor dierproeven,

• dierengezondheid en –welzijn,

• onderzoekstechnieken,

• proefopzet en statistische analyse.

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics5

Samenstelling ethische commissies proefdieren

Animal Welfare Support Team (AWEST)

dierenwelzijnscel (DWC, in de Europese regelgeving: Animal Welfare Body)

Als toestemming is verkregen en de dierproeven worden uitgevoerd, ziet de dierenwelzijnscel (DWC,

in de Europese regelgeving: Animal Welfare Body) van het departement of het laboratorium erop toe

dat de proefdieren op een correcte manier gehuisvest en behandeld worden, overeenkomstig de

verkregen toestemming.

Ook controleert de dierenwelzijnscel de toepassing van de drie V’s: is het uiterste gedaan om het

aantal proefdieren te verminderen en de dierproeven te verfijnen (met minder lijden) of zelfs te

vervangen? Controle op de administratie behoort eveneens tot de taken van de dierenwelzijnscel. Een

goede administratie is immers essentieel voor het kunnen verantwoorden en controleren van elk detail

van een dierproef.

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics6

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics7

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics8

• De onderzoeksvraag:

• wat wil je weten? fundamenteel onderzoek

• welk probleem wil je oplossen? toegepast onderzoek

• TAAK van onderzoekers zelf en funding organisme

• Hoe beantwoord je die onderzoeksvraag?

• mogelijk lijden, mogelijke pijn en angst die de dieren zullen ondervinden.

• schade-batenanalyse van het project uit om na te gaan of het verwachte resultaat de schade in de vorm van lijden, pijn en angst van de dieren rechtvaardigt

• TAAK van ethische commissie proefdieren

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics9

De maatschappelijke meerwaarde

Het ongemak dat het proefdier zal ondervinden

• Testen van kwaliteit en veiligheid van geneesmiddelen en voedingsmiddelen

• Kennis over biologische processen in het lichaam

• Translationeel onderzoek

• Onderzoek naar gedrag en ziekten bij dieren zelf en de mogelijke behandeling

daarvan

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics10

Waarvoor worden proefdieren gebruikt?

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics11

Overzicht

https://www.lne.be/sites/default/files/atoms/files/Statistieken%20proefdieren%202017.pdf

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics12

https://www.lne.be/sites/default/files/atoms/files/Statistieken%20proefdieren%202017.pdf

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics13

https://www.lne.be/sites/default/files/atoms/files/Statistieken%20proefdieren%202017.pdf

1/4

• https://www.lne.be/onderzoeksprojecten-dierenwelzijn

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics14

https://www.lne.be/onderzoeksprojecten-dierenwelzijn

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics15

Verwacht rond 2050:

wereldwijde vraag naar

vlees hoger dan productie

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics16

Vraag naar vlees

http://www.fao.org/faostat/en/#data/QL

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics17

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics18

Reductie van methaanuitstoot

https://blogs.plos.org/biologue/2017/09/21/genetics-and-microbiome-of-cattle-

methane-production-2017-plos-genetics-research-prize-winning-research/

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics19

Voeder op basis van nevenstromenLandbouwhuisdieren zorgen voor belangrijke waardering van de reststromen van circulaire bio-economie (bv suikerbietenpulp, bierdraf, aardappelschillen, sojaschroot, …)

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics20

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics21

Symptomen tov oorzaak

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics22

Speendiarree

• de 3 V’s (vervanging – vermindering – verfijning) blijven belangrijk, ook voor landbouwhuisdieren

• onderzoek rond ‘verduurzamen van de sector’, waarin productie, welzijn, impact, huisvesting, … samen worden bekeken

• onderzoek met dieren blijft belangrijk. Probeer de opzet van een dierproef zo te maken, dat meer dan een onderzoeksvraag op hetzelfde model kan, betrek expertise uit het veld en probeer ervaren onderzoekers en verzorgers aan boord te houden

• voer een open beleid en maak duidelijk waarom en hoe experimenten verlopen.

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics23

Aanbevelingen voor de toekomst

• Wisselwerking tussen onderzoeker zelf, kredietverlenende organisatie die

waakt over onderzoeksvraag en ethische commissies die waken over hoe

deze onderzocht wordt houdt rekening met maatschappelijke tendensen.

• Ethische commissies proefdieren hebben zelfde doelstellingen en zelfde

werkwijzes – en zeer brede samenstelling

• Belangrijk om voor elk individueel project de balans tussen maatschappelijk

belang en schade of last voor het dier af te wegen

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics24

Nood aan centraal orgaan?

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics25

Toekomst

Vlaams regeerakkoord

Faculty of Bioscience Engineering, Department of Biosystems, Livestock Genetics26

Dank U