Home(/plus)

Correspondent 'Suiker'(http://www.standaard.be/plus/tag/suiker)

DIABETESZORG OP AGENDA VAN TROPISCH INSTITUUT

Geen enkel land ontsnapt nog aan diabetes07 JULI 2015 | Van onze redacteur Lotte Alsteens

Diabetes is niet louter een probleem van het welvarende Westen, integendeel. Landen in hetZuiden worden veel harder getroffen door de epidemie. Het Instituut voor TropischeGeneeskunde van Antwerpen zoekt mee naar oplossingen.

Nog wat oogschaduw en blush en deze lokale schoonheden zijn klaar voor de catwalk van deMiss Fohloza­ of Miss Vetverkiezing in het Khayelitsha­township bij Kaapstad. Foto: AndersPettersson/getty images

Zeg tropische geneeskunde en u denkt allicht aan tropische ziekten als ebola en malaria. En aan hiv, dat vanuitAfrika de rest van de wereld heeft besmet.

Maar diabetes? Dat is ‘onze’ welvaartsziekte, toch? Bijlange niet meer, zo blijkt. ‘De jongste vijf jaar krijgen wevan gezondheidswerkers in het Zuiden (zowel in Afrika als in Azië, red.) steeds meer de vraag om ook metdiabeteszorg bezig te zijn’, zegt Josefien van Olmen, die samen met professor Bruno Marchal Smart2Dcoördineert, een nieuw onderzoeksproject van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) rond diabetestype 2. Dat is de vorm van diabetes die verband houdt met levensstijl – met ongezonde voeding en/of fysiekeinactiviteit. Het zeldzamere type 1 is een auto­immuunziekte die veel minder te maken heeft met levensstijl.

Het Westen heeft zijn slechte eetgewoonten geëxporteerd naar de rest van de wereld, met alle gevolgen van dien.Diabetes type 2 is, hand in hand met obesitas, aan een wereldwijde opmars bezig. Uit een grootschalige studiedie vorige maand in het vakblad The Lancet stond, blijkt dat diabetes, en dan vooral type 2, tussen 1990 en 2013met 45 procent is toegenomen. Ruim 8 procent van de wereldbevolking is suikerziek, elke 7 seconden sterft

iemand aan de ziekte. ‘Type 2, wat we vroeger ouderdomsdiabetes noemden, komt steeds meer voor bij jongeremensen, en dat fenomeen is nog uitgesprokener in het Zuiden dan in het Westen’, zegt professor PatrickKolsteren van het ITG. Vanwaar dat verschil? ‘Er is een hypothese die stelt dat baby’s met een laaggeboortegewicht, zoals die in het Zuiden nog vaker voorkomen, een groter risico lopen om op latere leeftijddiabetes te ontwikkelen’, aldus Kolsteren. ‘Hoe dan ook zitten we met een wereldwijde epidemie.’

Leren van medepatiënten

In élk land neemt diabetes toe, zegt de Internationale Diabetesfederatie. Van de grote landen (kleineeilandstaten voeren de lijst aan) staan Saudi­Arabië, Soedan, Maleisië, Egypte, Turkije en Mexico het hoogst. 77procent van alle diabeteslijders woont in landen met een laag­ en middeninkomen.

Hoe kunnen die mensen het best geholpen worden? Het ITG zoekt mee naar oplossingen. In 2012 startte hetinstituut met zijn eerste onderzoek naar diabeteszorg, in Cambodja, de Filipijnen en Kinshasa (Congo). Dit jaarbegint het tweede: in voorsteden in Zuid­Afrika (zie hiernaast), op het platteland in Oeganda en binnen demigrantengemeenschap in Zweden, allemaal landen waar het ITG al langer mee samenwerkt. ‘De bedoeling isom te leren uit verschillende contexten en van verschillende ziekten’, zegt projectcoördinator Josefien vanOlmen. Van ziekten? ‘In Afrika is al veel ervaring opgedaan in de zorg voor hiv­patiënten. Er is bijvoorbeeld –veel meer dan hier – peer support: patiënten die leren van medepatiënten. Dat kan ook zinvol zijn in dediabeteszorg.’

Wat met diabetes wellicht moeilijker zal lukken, is massale globale steun bekomen. In tegenstelling tot hiv isdiabetes niet besmettelijk. ‘Ziekten als aids en ebola bedreigen de zogenaamde globale veiligheid, waardoor hetWesten geld vrijmaakt en hulpwerkers stuurt om ze in het Zuiden te bestrijden’, zegt Van Olmen. ‘Maar voordiabetes en andere niet­besmettelijke aandoeningen, zoals cardiovasculaire ziekten, zullen de armere landenveel minder kunnen rekenen op dergelijke steun. De generieke medicijnen zijn niet duur, maar toch zijn de

Van onze redacteur Lotte Alsteens

Diabetes type 2 is aan een wereldwijde opmars bezig. Ruim 8 procent van de wereldbevolkingis suikerziek, elke 7 seconden sterft iemand aan de ziekte

budgetten van vele landen niet begroot op de behandeling van alle diabetespatiënten, die in aantal blijventoenemen. Daar komt nog eens bij dat ook voor hiv steeds minder steun uit het Westen komt. Het wordt eenzware financiële uitdaging.’

En er wacht nog een grotere opgave. Diabetes type 2 behandelen is meer dan medicijnen geven alleen. Het vergtin de eerste plaats een aanpassing van levensstijl: gezonder eten en meer bewegen. Aangezien de ziekte in allelanden ter wereld toeneemt, mag duidelijk zijn dat niemand weet hoe we het tij moeten keren. Het Westen niet,het Zuiden niet. Van Olmen: ‘We passen er dan ook voor om te zeggen: “We zullen ze ginds eens leren hoe hetmoet.” Wat we wel van hieruit kunnen meegeven, is het promoten van fysieke activiteit. Dat wordt in het Zuidenecht niet gedaan. Maar over het algemeen is gedragsverandering erg moeilijk. De wetenschap erachter is ook eenvrij nieuwe tak. We hebben allemaal nog veel te leren.’