Dermatologie - hovumc.nl - Dermatologie - 2003.pdf · ‘Dermatologie in beeld’, nogmaals af te...

Dermatologie

Docenten-versie

1 maart 2003

HUISARTS-

OPLEIDING

Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve van de huisartsopleiding aan de VU. De Onderwijscoördinator HAIO-onderwijs van de afdeling heeft uiteindelijk de ontwerp tekst vastgesteld. Nadere informatie kan verkregen worden bij de onderstaande personen die de ontwerp tekst hebben samengesteld. De gegevens van dit programma wordt aangeboden aan het Samenwerkings Verband Universitaire Huisartsopleidingen in Utrecht voor centrale archivering in de Centrale Onderwijs Bank. In geval anderen dan de Huisartsopleidingen, van dit programma gebruik willen maken of, indien de uitgave voor andere doeleinden of in een ander verband wordt gebruikt, geldt het volgende: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het hoofd van de afdeling huisartsopleiding van de Vrije Universiteit. Contactpersoon : Wim Willems / Piet Schoonheim Telefoon : 020-4448235 Huisartsopleiding VUmc Overschiestraat 180 1062 XK Amsterdam

© 2003 Huisartsopleiding VUmc 2

INHOUDSOPGAVE

INLEIDING ............................................................................................................................................................ 4

1 AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN ....................................................................................... 4 1.1 Aanvangsniveau........................................................................................................................................ 4 1.2 Algemene doelstellingen........................................................................................................................... 4 1.3 Programma doelstellingen ........................................................................................................................ 4

2 METHODIEK ............................................................................................................................................... 5 2.1 Incidentie .................................................................................................................................................. 5 2.2 PROVOKE ............................................................................................................................................... 5 2.3 Diagnostiek............................................................................................................................................... 5 2.4 Lastige vragen........................................................................................................................................... 5 2.5 Therapeutica ............................................................................................................................................. 5

3 ORGANISATIE ............................................................................................................................................ 5 3.1 Voorbereiding deelnemers........................................................................................................................ 5 3.2 Tijdschema................................................................................................................................................ 6

4 LITERATUUR.............................................................................................................................................. 6 4.1 Verplichte literatuur.................................................................................................................................. 6

5 DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT .......... 7 5.1 Inhoud HAIO-deel .................................................................................................................................... 7 5.2 Voorbereiding docent ............................................................................................................................... 7 5.3 Docentinstructie per programma-onderdeel.............................................................................................. 7

5.3.1 Incidentie......................................................................................................................................... 7 5.3.2 Diagnostiek aan de hand van dia's................................................................................................... 7 5.3.3 Lastige vragen ................................................................................................................................. 8 5.3.4 Therapeutica.................................................................................................................................... 8

5.4 Evaluatie ................................................................................................................................................... 8

6 VOORBEREIDING SECRETARIAAT ....................................................................................................... 9 6.1 Materiaal ................................................................................................................................................... 9 6.2 Kopiëren ................................................................................................................................................... 9

7 SAMENVATTING DERMATOLOGIE ...................................................................................................... 9

BIJLAGE 1 VOORBEELDEN DERMATOTHERAPEUTICA ....................................................................... 10

BIJLAGE 2 REGISTRATIEFORMULIER HUIDAANDOENINGEN............................................................ 11

BIJLAGE 3 LANDELIJKE INCIDENTIECIJFERS ........................................................................................ 13

BIJLAGE 4 INCIDENTIE FLAP ..................................................................................................................... 14

BIJLAGE 5 KOPIEËN HOOFDSTUK 2 EN 4 DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING................................. 15

BIJLAGE 6 "LASTIGE VRAGEN" ................................................................................................................. 16

BIJLAGE 7 "LASTIGE VRAGEN" EN TIPS UIT LITERATUUR ................................................................ 19

BIJLAGE 8 DIA-INSTRUCTIE VOOR DE HAB ........................................................................................... 22

BIJLAGE 9 HANDOUT DIAGNOSEN / THERAPIE .................................................................................... 33


INLEIDING Huidziektes nemen in het werk van de huisarts een belangrijke plaats in. In rangorde van alle aan de huisarts aangeboden nieuwe aandoeningen bezetten klachten over de huid de tweede plaats. De HAIO wordt vanaf de eerste dag in de opleidingspraktijk geconfronteerd met dermatologische problemen. Dit programma kan daarbij enige houvast bieden en verdient dan ook een plaats in het begin van het eerste opleidingsjaar. Het programma dermatologie bestaat uit 1 dagdeel. Het gaat over de diagnostiek en behandeling van veelvoorkomende huidaandoeningen, waarbij het zwaartepunt op de diagnostiek ligt. Huidaandoeningen worden over het algemeen via patroonherkenning door de huisarts benaderd. Minder typische beelden worden dan meer gedetailleerd bekeken met een systeem als PROVOKE. Tijdens het programma kan worden geoefend met dia's. Voor dit programma is dankbaar gebruik gemaakt van een CD-rom ‘Dermatologie in beeld’ en van dia's, ter beschikking gesteld door Prof. Dr. Th. Starink van de poli dermatologie VU. Wanneer lesruimte OS12 vrij is (deze ruimte moet besproken worden bij het secretariaat!), bestaat er een alternatief voor de dia’s in de vorm van een andere CD-rom: ‘Beeldherkenning in de Dermatologie’ van het LUMC. Een voordeel van de CD-rom is de grotere onbekendheid van het beeldmateriaal. Daarbij biedt ook deze CD-rom de mogelijkheid tot differentiële diagnostiek, evenals de CD-rom ‘Dermatologie in beeld’ van Starink, die aan het begin van het curriculum aan alle haio’s wordt uitgereikt. Een snelle oriëntatie op dit programma wordt verkregen door het lezen van hoofdstuk 2 van dit OWP.

1 AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN

1.1 Aanvangsniveau De HAIO heeft in de basisopleiding kennis gemaakt met de diagnostiek en verschillende behandelingsmethoden van een groot aantal, voor de huisartsgeneeskundige praktijk meer of minder relevante, huidziektes. De efflorescentieleer en de principes van behandeling zullen meestal bekend zijn. De haio kan vooraf aan de terugkomdag zijn of haar kennis op een goed niveau brengen door een aantal uren te werken met de interactieve CD-rom ‘Dermatologie in beeld’ van prof. Starink.

1.2 Algemene doelstellingen − De HAIO kan een aantal veel voorkomende huidaandoeningen in de huisartsenpraktijk

diagnosticeren en behandelen. − De HAIO kent het natuurlijk beloop van veel voorkomende huidaandoeningen.

1.3 Programma doelstellingen Met betrekking tot kennisaspecten: 1. De HAIO kent de incidentie van veel voorkomende huidproblemen in de huisartsenpraktijk. 2. De HAIO heeft kennis van de aard en de toepassing van enkele veel gebruikte dermatologische

therapeutica. 3. De HAIO kent verschillende handelswijzen van huisartsen bij een aantal lastige vragen op

dermatologisch gebied. Met betrekking tot vaardigheidsaspecten: 4. De HAIO kan de elementaire efflorescenties benoemen volgens de dermatologische classificatie-

methode. 5. De HAIO kan ten aanzien van de meest voorkomende dermatologische aandoeningen in de

huisartspraktijk adequate huisartsendiagnostiek toepassen.


2 METHODIEK

2.1 Incidentie Korte bespreking van de 'incidentie-flap' die tevoren door de HAB is vervaardigd en waarop voor aanvang de HAIO's hun eigen, in de praktijk verzameld, cijfermateriaal hebben ingevuld. De cijfers worden vergeleken met de landelijke incidentiecijfers. Hiervoor kunnen ook de aanwezige tekstdia's gebruikt worden.

2.2 PROVOKE De PROVOKE-systematiek (Bijlage 5) is als huiswerk doorgenomen. Idealiter is in een leergesprek met de HAO besproken in hoeverre een dergelijk systeem hanteerbaar is. Het programma gaat er verder vanuit dat dit systeem bekend is. Gezien de beperkte tijd wordt bespreking op de terugkomdag niet aangeraden.

2.3 Diagnostiek Aan de hand van dia's (of een CD-rom – zie boven) wordt de diagnostiek van veelvoorkomende aandoeningen behandeld. Aan het eind ontvangen de HAIO's een handout (bijlage 9) met daarin een beschrijving van de gangbare behandeling van de verschillende gepresenteerde aandoeningen.

2.4 Lastige vragen In subgroepjes vergelijken en bespreken de HAIO's de door hen (in overleg met de HAO) ingevulde lijst van onderwerpen waarover regelmatig lastige vragen worden gesteld (Bijlage 6). Een overzicht van tips uit (recente) literatuur kan daarbij als aanvulling dienen.

2.5 Therapeutica Onder leiding van de HAB wordt een aantal veel voorgeschreven dermatologische therapeutica gedemonstreerd. (Bijlage 1).

3 ORGANISATIE

3.1 Voorbereiding deelnemers (Huiswerk) opdrachten zijn: − Gedurende 1 week bijhouden van de incidentielijst (bijlage 2). − Met HAO lijst van onderwerpen, waarover lastige vragen gesteld worden, bespreken (bijlage 6). − Bestuderen van de literatuur over diagnostiek en behandeling. (Hoofdstuk 2 en 5 uit Dermato-

venereologie voor de 1e lijn, (bijlage 5). Het verdient aanbeveling met de HAO een leergesprek te hebben over de hanteerbaarheid van een methode als PROVOKE in de huisartsenpraktijk.

− Eén HAIO bereidt een kort referaat voor over (naar eigen keuze) één van de volgende dermatologische NHG-standaarden (acne vulgaris M15, constitutioneel eczeem M37, of psoriasis M39) en gaat vooral in op mogelijke knelpunten bij de implementatie.

3.2 Toets Via de website van het huisartseninstituut van de VU (www. hovu.nl) kunnen haio’s een toets maken. Deze toets bevat een 30-tal dermatologische beelden. Direct na beantwoorden van de laatste vraag verschijnt een score. Wanneer men een score heeft lager dan 75% wordt aangeraden de toets, ná grondige bestudering van de CD-rom ‘Dermatologie in beeld’, nogmaals af te leggen. Deze toets is niet selectief, maar kan in twijfelgevallen een positieve bijdrage leveren aan de beoordeling.


3.3 Tijdschema Tijdschema

Programma

Tijdsduur

00 - 20 Incidentie 20 min.

20 - 100 Diagnostiek 80 min. 100 - 115 Pauze 15 min. 115 - 125 Referaat HAIO - NHG-standaard (acne

vulgaris, constitutioneel eczeem, of psoriasis)

10 min

125 - 155 Lastige vragen 30 min.

155 – 175 Therapeutica 20 min.

175 – 180 Evaluatie 5 min.

4 LITERATUUR

4.1 Verplichte literatuur Everdingen J.J.E van, Sillevis Smitt JH. Dermatovenereologie voor de 1e lijn. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, zesde, geheel herziene druk, 1997, Hoofdstuk 2 (pp.11-20) en 5 (pp. 40-50), Bijlage 5. Starink J. Dermatologie in beeld. CD-rom. (Deze CD-rom zal vanaf eind 2003 trouwens bijgeleverd worden bij het boek van Van Everdingen, waarvan Starink mede-auteur wordt.)


5 DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT

5.1 Inhoud HAIO-deel Inleiding, hoofdstuk 1 t/m 4 en bijlagen 2, 3, 5, 6.

5.2 Voorbereiding docent Voorafgaand aan programma: In de weken vooraf checken of alle haio’s de CD-rom met het interactieve programma ‘Dermatologie in beeld’ uitgereikt hebben gekregen. De flap maken waarop incidentie en therapie ingevuld kunnen worden. (Voorbeeld: zie Bijlage 4). De diaserie en bijbehorende gebruikerstoelichting (bijlage 8) doornemen.

5.3 Docentinstructie per programma-onderdeel Dit programma bestaat uit de volgende onderdelen: − Incidentie − Diagnostiek aan de hand van dia's − Lastige vragen − Therapeutica

Elk onderdeel bestaat uit begeleidersinformatie en onderwijsmateriaal.

5.3.1 Incidentie Begeleidersinformatie Op de programmadag noteren de HAIO's het verzameld cijfermateriaal van de incidentiegegevens (bijlage 2) op een door de HAB vervaardigde flap. (Zie voorbeeld Bijlage 4) De cijfers die 1 week door de HAIO's worden bijgehouden kunnen dan vergeleken worden met de landelijke incidentiecijfers (Bijlage 3). Hierbij gaat het niet om absolute getallen, maar om de frequentieverdeling. De HAB kan eventueel gebruik maken van de aanwezige tekstdia’s met incidentie-gegevens. Onderwijsmateriaal − Registratieformulier (Bijlage 2) − Flapover, papier + viltstiften − Stencil met landelijke incidentiecijfers (Bijlage 3) − Tekstdia's incidentiecijfers

5.3.2 Diagnostiek aan de hand van dia's Begeleidersinformatie De diaserie biedt een doorsnee van de dermatologie zoals deze aan de huisarts wordt aangeboden. Aan het eind van het programma ontvangen de HAIO's een handout, met daarin behandelopties van de vertoonde aandoeningen. Huidaandoeningen worden over het algemeen via patroonherkenning door de huisarts benaderd. Minder typische beelden worden dan meer gedetailleerd bekeken met een systeem als PROVOKE. Desgewenst kan de PROVOKE-aanpak geoefend worden bij het bekijken van de dia's. Er zijn 100 dia's, verdeeld over 2 sledes. Een leuke methode is om de eerste 10 dia's met de PROVOKE te bekijken. De overige dia's kunnen dan op de reguliere manier bekeken worden, waarbij de PROVOKE in reserve gehouden wordt. Bij de dia's wordt door de docent een korte beschrijving gegeven van de klacht. Daarnaast wordt informatie middels een "schaduwanamnese" achter de hand gehouden (o.a. beroep/hobby's etcetera), die voor de diagnostiek van belang kan zijn, maar die slechts op een vraag van de HAIO's gegeven worden. Bedoeling is de HAIO's te stimuleren relevante vragen te stellen. De tweede slede is wat ziektebeelden betreft min of meer een herhaling van de eerste. Een mogelijkheid is, om je te richten op de diagnostiek, en voor de therapie te verwijzen naar de handout. Zo heb je de tijd om de tweede slede ook in te zetten. Een andere optie is, ook de therapie aan de orde te laten komen. In dat geval heb je alleen tijd voor de eerste slede. De tweede slede kun je dan bewaren voor een andere keer.


Onderwijsmateriaal − Dia's + diaprojector − Beschrijving dia's

Alternatief: - CD-rom ‘Beeldherkenning in de Dermatologie’ - Bespreken OS 12 bij secretariaat

5.3.3 Lastige vragen Begeleidersinformatie Het is de bedoeling dat de HAIO de lijst "lastige vragen" (bijlage 6) in een leergesprek met de opleider heeft doorgenomen en nu noteert wat hij/zij in voorkomende gevallen doet. Bij de gegevensuitwisseling in subgroepjes wordt vooral aandacht besteed aan wat bruikbaar en niet-bruikbaar is "om mee te nemen" naar de praktijk. De antwoorden van de verschillende HAO’s worden genoteerd op bijlage 7. Onderwijsmateriaal − Formulieren ‘lastige vragen’ (bijlage 6) − Uit te reiken op TKD: bijlage 7

5.3.4 Therapeutica Begeleidersinformatie In dit programma-onderdeel maakt de HAIO, nader kennis met de dermato-therapeutica die hij/zij regelmatig voorschrijft. Een lijst therapeutica suggesties is als bijlage 1 toegevoegd. De zalven en crèmes van deze lijst, alsmede schoonmaakspullen (alcohol en zoete olie) zijn in een doos aanwezig bij het secretariaat (kast onderwijsmiddelen). Onderwijsmateriaal − Therapeutica − Lijst dermato-therapeutica (bijlage 1) − (zie voor uitleg indifferente therapie: hoofdstuk 5 uit Dermato-venereologie voor de eerste lijn

(bijage 5)

5.4 Evaluatie Neem aan het eind van het programma met de groep vijf minuten om het evaluatieformulier in te vullen, als dit van toepassing is; graag inleveren bij de contactpersoon. Vraag in ieder geval ook naar de leerpunten voor de praktijk.


6 VOORBEREIDING SECRETARIAAT

6.1 Materiaal Voor TKD : − Flapover en viltstiften. − Bijlage 4 voor HAB. − Een ruimte regelen die kan worden verduisterd. − Dermato-therapeutica controleren op aanwezigheid en aan HAB geven − Diaprojector/scherm − Dia’s + handout voor HAB.

6.2 Kopiëren − Bijlage 7 kopiëren voor alle HAIO’s + 2 − Bijlage 9 kopiëren voor alle HAIO’s + 2

7 SAMENVATTING DERMATOLOGIE 1 In een onderwijsprogramma worden de HAIO's bekend gemaakt met diagnostiek en beleid bij veel voorkomende huidaandoeningen; verder wordt er aandacht besteed aan het beantwoorden van lastige vragen op dermatologisch terrein.


BIJLAGE 1 VOORBEELDEN DERMATOTHERAPEUTICA 01. Lin. zinkox. ol. 02. lanettecreme 03. cremor cetomacrogolis 04. ung. leniens 05. lotio alba 06. 5% sulphur praecipitatum in een basis 07. 5% liquor carbonis detergens in een basis 08. 3% clioquinol in een basis 09. miconazolcreme 10. 5% mucilago benzoylperoxide 11. cremor vaseline-cetomacrogolis 12. carbomeeralkoholslijm 13. ung. cetomacrogolis 14. 20% siliconencreme


BIJLAGE 2 REGISTRATIEFORMULIER HUIDAANDOENINGEN

Handelen van de huisarts

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Diagnose

anamnese

onderzoek

aanvullend onderzoek

Behandeling

expectatief

adviezen, nl:

medicatie, nl:

Voorlichting aan patiënt

Over aandoening

over beloop/duur

over besmettelijkheid

over medicatiegebruik: - toepassing - frequentie - duur


BIJLAGE 2 REGISTRATIEFORMULIER -VERVOLG- Handelen van de huisarts

7. 8. 9. 10. 11. 12.

Diagnose

anamnese

onderzoek

aanvullend onderzoek

Behandeling

expectatief

adviezen, nl:

medicatie, nl:

Voorlichting aan patiënt Aandoening

over beloop/duur

over besmettelijkheid

over medicatiegebruik: - toepassing - frequentie - duur


BIJLAGE 3 LANDELIJKE INCIDENTIECIJFERS Uit: Ziekten in de huisartsenpraktijk/ onder redactie van E.M. van den Lisdonk ...[et al.]; Utrecht: Bunge. Nieuwe gevallen van niet-infectueuze huidaandoeningen per 1000 per jaar. (CMR '71-'88) CMR= Continue Morbiditeits Registratie

Mannen Vrouwen

dermatitis constitutioneel eczeem allerg. dermatosen ziekten van zweet- en talgklieren atheroomkyste acne ziekten van de nagels clavus pruritus contacteczeem psoriasis seborroisch eczeem ziekten van haren decubitus verruca seborrhoica overige ziekten huid

overige symptomen

30.8 12.6 7.8 51.2 7.3 5.8 4.8 4.4 3.0 1.9 1.8 1.5 1.5 1.0 1.0 0.8 4.5 1.1

46.0 17.1 11.2 74.3 6.5 4.9 6.7 4.3 3.9 2.5 4.1 1.5 1.5 1.7 1.4 1.5 7.5 2.1

Totaal 91.6

124.4

Nieuwe gevallen van infectieuze huidaandoeningen per 1000 per jaar. (CMR '71-'99)

Mannen

Vrouwen

cellulitis zonder lymfangitis cellulitis met lymfangitis impetigo panaritium en paronychia furunkel acute lymfadenitis overige infectieuze huidaand.

20.5 2.6 6.8 6.7 6.5 0.6 8.5

17.7 1.6 5.9 7.3 4.7 0.7 9.8

Totaal 52.3 47.5


BIJLAGE 4 INCIDENTIE FLAP Neem de bijgaande tabel over op een flap of schoolbord en laat een HAIO turven hoe vaak de diagnose gedurende de observatieperiode gesteld is in de opleidingspraktijken. De vermelde cijfers zijn overgenomen uit van de Lisdonk: "Ziekten in de huisartspraktijk". Tussen haakjes staat de term die hij gebruikt. Voor zover tussen de haakjes meerdere diagnose genoemd worden zijn de getallen berekend door de incidenties bij elkaar op te tellen.

Huidafwijking

van de Lisdonk man/vrouw

Abs. aantal malen geturfd

eczeem (const.ecz., en dermatitis; excl. allerg.derm )

43.4 63.1

schimmelaandoeningen

34.0 ± 29

wratachtige aandoeningen (inclusief condyloman en mollusca)

17.0 23.0

impetigo

6.8 5.9

overige huidinfecties

45.5 41.6

urticaria (allerg.derm )

7.8 11.2

eczema seborrhoicum

1.5 1.5

acné

4.8 6.7

jeuk zonder huidafwijking (pruritus)

1.9 2.5

aften ? ?

clavus

3.0 3.9


BIJLAGE 5 KOPIEËN HOOFDSTUK 2 ‘ANAMNESE EN DERMATOLOGISCHE INSPECTIE’, EN HOOFDSTUK 5 ‘DERMATOTHERAPIE’ Everdingen J.J.E van, Sillevis Smitt JH. Dermatovenereologie voor de 1e lijn. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, zesde, geheel herziene druk, 1998, Hoofdstuk 2 (pp.11-20) en 5 (pp. 40-50),


BIJLAGE 6 "LASTIGE VRAGEN"

HANDELEN VAN DE HUISARTS

DIAGNOSE VORMING THERAPIE

Diagnose c.q. huidprobleem

nadere diagnostiek en DD. voorlichting advies medicatie aften

wintertenen winterhanden

hyperpigmentatie

hypopigmentatie

roos





nadere diagnostiek en DD. voorlichting advies medicatie droge huid

diffuse haaruitval

plaatselijke haaruitval

kalknagel

overmatig transpireren





nadere diagnostiek en DD. voorlichting advies medicatie scabies

eelt/likdoorn

zonne-allergie


BIJLAGE 7 "LASTIGE VRAGEN" EN TIPS UIT LITERATUUR



Tips uit de literatuur huisarts 1 huisarts 2 huisarts 3 huisarts 4 huisarts 5

aften

DD * ijzer-,B12-,en foliumzuurdeficiëntie * bijwerking NSAID * recid. Herpes simplex voorlichting: * goede mondhygiëne advies/medicatie: * spoelvloeistof 0,5% H2O2 of capsule tetracycline in glas water * lidocaïne visceus 2% FNA * KENACORT-A IN ORABASE

wintertenen winterhanden

hyperpigmentatie

hypopigmentatie

roos


HANDELEN VAN DE HUISARTS Diagnose c.q.

huidprobleem Tips uit de literatuur huisarts 1 huisarts 2 huisarts 3 huisarts 4 huisarts 5

droge huid

diffuse haartuitval

plaatselijke haaruitval

kalknagel

overmatig transpireren


HANDELEN VAN DE HUISARTS Diagnose c.q.

huidprobleem Tips uit de literatuur huisarts 1 huisarts 2 huisarts 3 huisarts 4 huisarts 5

scabies

eelt/likdoorn

zonne-allergie


BIJLAGE 8 DIA-INSTRUCTIE VOOR DE HAB

Volg-orde in serie

Dia nr. Beschrijving Schaduwanamnese Diagnose

1 B58 Man, 19 jaar, uitslag wang Acne

2 B77 Man, 77 jaar, pijnlijke blaasjes voorhoofd

Al paar dagen algehele malaise, en pijn in het voorhoofd

Herpes zoster

3 40 Vrouw, 30 jaar, zwelling bovenarm

In verleden daar gestoken door een mug

Dermatofibroom

4 B78 Vrouw, 49 jaar, pijnlijke blaasjes linkerarm

Sinds een paar dagen branderig gevoel op die plek.

Herpes zoster

5 B8 Vrouw 30 jaar, schilferende plek handrug, vingers, jeuk

Verpleegkundige, atopische aanleg, aangetoonde allergie voor nikkel.

Contacteczeem

6 B62 Vrouw, 30 jaar, uitslag gelaat Plekken vuriger na drinken van alcohol en na eten van gekruide spijzen

Rosacea

7 52 Kind, uitslag kin impetigo

8 N3 Man, 72 jaar, werkte als tuinder

Deze plekken zijn in de loop van een paar jaar ontstaan

Actinische keratose (predisponerend voor plaveiselcelca.)

9 22 Man, 45 jaar, uitslag arm en schouder

Jeuk, zonder duidelijke oorzaak

Prurigo

10 B55 Vrouw 60 jaar, witte verkleuring teennagels

Onychomycose


11 13 Man, 20 jaar uitslag, jeukend uitslag zijkant hand

Veel jeuk scabiës

12 B66 Vrouw, 25 jaar, uitslag kin Gebruikte langere tijd een corticosteroidcreme kl 2.

Dermatitis perioralis

13 B53 Vrouw 50 jaar, ontkleurde plekjes op handrug

Moeder had dit ook Vitiligo

14 B20 Baby 2 maanden, enkele weken bestaande uitslag gezicht

Lijkt geen klachten (bv jeuk) te geven.

Seborrhoïsch eczeem

15 3 Meisje, 12 jaar, blaasjes op borst

Zusje heeft zelfde blaasjes rond het oog

Mollusca contagiosa

16 B22 Baby, 4 maanden, vanaf geboorte uitslag en schilfering gezicht, wenkbrauwen, hoofdhuid

Seborrhoïscheczeem


Volg-orde In serie


17 B79 Meisje, 2 jaar uitslag schouder en bovenarm

Al een paar dagen hangerig

Herpes zoster

18 B68 Man, 32 jaar, kale plek hoofdhuid

Alopecia

19 20 Vrouw, 42 jaar, uitslag rug Ontstaan na dragen van nieuwe trui

Urticaria

20 N2 Vrouw, 57 jaar, plek onder linker oog

Lijkt op niet genezende zweer

Basaalcel-carcinoom

21 B71 Vrouw, 49 jaar, pijnlijk rood onderbeen

Hoge koorts, heeft dit al eens eerder gehad.

Erysipelas

22 B32 Man, 32 jaar, jeuk en uitslag voet, enkele maanden

Begonnen na zomer met veel zwembadbezoek

Tinea pedis

23 49 Meisje, uitslag Broertje had zelfde uitslag

impetigo

24 37 Man, 32 jaar, vraagt om behandeling wratten

Geeft geen klachten

Pearly penile papules

25 B35 Vrouw, 15 jaar, uitslag buik Mycose

26 B60 Man, 19 jaar, uitslag hals Acne conglobata

27 B52 Vrouw 21 jaar, plekjes op rug Geen klachten, alleen cosmetisch een probleem

Pityriasis alba

28 14 Man, 25 jaar, jeuk schaamhaar

Heeft zich afgedroogd met handdoek van een vriend, die dezelfde klachten had.

pediculosis

29 28 Vrouw, 23 jaar, uitslag rug Pityriasis rosea

30

B30 Man 57 jaar, uitslag op R voet Jeukt, steeds verder uitgebreid

Tinea pedis


31 47 Vrouw, 42 jaar, wondjes aan de arm en hand

Werkt in slagerij erysipeloïd

32 48 Idem, detail erysipeloïd

33 B45 Man, 52 jaar, uitslag mondhoek

Gebitsprothese past niet goed

Perleche

34 B74 Vrouw, 50 jaar, pijnlijke blaasjes lippen

Partner had zelfde klachten

Herpes simplex


Volg-orde In serie


35 N1 Vrouw, 53 jaar, donkere plek op de rug

Laatste maanden groter geworden.

Melanoom, superficial spreading

36 B21 Baby 2 maanden, enkele weken bestaande uitslag luierstreek

Ook op behaarde hoofd, maar dan droger aspect


37 N4 Man, 73 jaar, plekje L oorschelp.

Pijnloos Spinocellulaircarcinoom

38 B19 Man 32 jaar, jaren bestaande schilfering en roodheid hoofd en gelaat

Soms zelfde plekken in de gehoorgang


39 B2 30 jarige man, onderbeen, droge jeukende huid, enkele maanden bestaand

Wast zich vaak met zeep, douchet tweemaal per dag

Droge huid

40 18 Man, 25 jaar, zwelling onderarm

Vaak schurende kleding aan

Furunkel

41 42 Vrouw, 34 jaar, uitslag schouder

Vorig jaar op die plek een dermatofibroom verwijderd.

Keloïd

42 7 Vrouw, 32 jaar, uitslag tong Geleidelijk ontstaan, geeft geen klachten

Landkaarttong

43 38 Man, 65 jaar, plekjes linkerslaap

Laatste 3 jaar geleidelijk ontstaan

Verruca seborrhoica

44 B3 Kind, 7 maanden, vanaf geboorte uitslag, droge huid, jeuk

Moeder eczeem, vader bekend met astma

Const. eczeem

45 B4 Kind, 3 maanden, idem Const. eczeem

46 B76 Man, 29 jaar, pijnlijke blaasjes penis

2 weken ervoor onbeschermd sexueel contact gehad met nieuwe partner

Herpes simplex


47 35 Man, 30 jaar, plekjes penis Onbeschermd sexueel contact gehad met nieuwe partner

Condylomata

48 30 Man, 30 jaar, uitslag buik Pityriasis rosea

49 9 Vrouw, 72 jaar, pijnlijke tong Eet al langer slecht en is erg moe.

Atrofische glossitis

50 B70 Vrouw, 59 jaar, pijnlijke rode wang

Rillerig, hoge koorts, ziek.

Erysipelas

51 B11 Jongen 17 jaar, jeuk schilfering voeten, 3 maanden

Heeft sinds een paar maanden nieuwe, kunststof schoenen

Contacteczeem

52 B73 Man, 33 jaar, uitslag kin Scheert zich nat, en gaat daarbij tegen de haarrichting in

Pseudofolliculitis barbae

53 B36 Man, 40 jaar, uitslag kaak Ontstaan nadat hij schapen is gaan fokken

Mycose


Volg-orde In serie


54 B75 Vrouw 30 jaar, pijnlijke blaasjes onderarm

Vaker op deze plek gehad

Herpes simplex

55 2 Meisje, 14 jaar, blaasjes op/rond oog

Zusje heeft zelfde blaasjes op de borst

Mollusca contagiosa

56 B64 Man, 47 jaar, uitslag gelaat Idem Rosacea

57 B18 Man, 65 jaar Vroeger acrovesiculeus eczeem

Hyperkeratotisch eczeem

58 34 Vrouw, 20 jaar, plek voetzool Voetwrat

59 1 Jongen, 16 jaar, jeukende uitslag

3 weken geleden had broertje dezelfde uitslag

Varicella

60 B5 Kind 14 jaar, uitslag ellebogen Op verschillende plaatsen vergelijkbare plekken

Const. Eczeem

61 33 Man, 24 jaar, plekjes handrug Geeft geen klachten. Verrucae planae

62 6 Man, 40 jaar, pijnlijke plekken mondholte

Al een paar dagen een branderig gevoel in de mond

Aften

63 B59 Man, 19 jaar, uitslag voorhoofd

Acne

64 8 Man, 53 jaar, uitslag tong Geen klachten Haartong

65 B25 Vrouw, 45 jaar, uitslag en jeuk hoofd

Veel last van de schilfers, meer last gekregen nadat ze antimalariapillen had gebruikt

Psoriasis

66 10 Man, 35 jaar, jeukende uitslag schaamstreek

Vriendin heeft dezelfde klachten (maar eerder ontstaan, 4 weken)

scabiës


67 53 Vrouw, 32 jaar, jeukende uitslag pols

Gebruikt Beta-blokker sinds 3 maanden

Lichen ruber planus

68 12 Man, 23 jaar, uitslag linkerpols

Veel jeuk scabiës

69 B26 Meisje, 11 jaar, maanden bestaande plekken

Psoriasis

70 B40 Vrouw 35 jaar, haaruitval en uitslag hoofd

Ontstaan na vakantie in Turkije

Tinea capitis

71 15 Vrouw, 23 jaar, jeuk schaamstreek

Vriend heeft zelfde klachten

pediculosis

72 17 Man, 40 jaar, uitslag knie Paar weken geleden gebeten door een teek.

Erythema chronicum migrans

73 B56 Man 60 jaar, uitslag liezen Heeft dit al een jaar, geen klachten.

Erythrasma

74 B33 Man, 18 jaar, roodheid, jeuk, schilfering

Dermatomycose


Volg-orde In serie


75 21 Man, 39 jaar, uitslag Enorme jeuk, ontstaan na dragen van een nieuw hemd

Urticaria

76 B13 Vrouw 44 jaar, dikke jeukende ogen, 2 weken

Net een nieuwe make-uplijn uitgeprobeerd.

Contacteczeem

77 23 Man, 70 jaar, uitslag buik Altijd al een droge huid gehad.

Prurigo

78 25 Man, 50 jaar uitslag rug Ontstaan 10 dagen na inname van een Anti-reumaticum

Toxicodermie

79 B42 Vrouw, 25 jaar, ontkleurde plekjes op rug/schouders

Na de zomer ontstaan, de plekjes jeuken niet

Pityriasis versicolor

80 29 Vrouw 24 jaar, uitslag flank Pityriasis rosea

81 B51 Vrouw. 32 jaar, verkleurde plekken rechterpols

½ jaar geleden heet vet op de pols gekregen

Postinflamma-toire hyperpigmentatie

82 32 Vrouw, 23 jaar, uitslag wijsvinger

Bestaat al 5 jaar, zonder verandering

Verruca

83 B49 Vrouw, 29 jaar, donkere plek op wang

Gebruikt creme om iets lichter te lijken.

Melanosis facie, secundaire hypopigmentatie na gebruik Depigman

84 B23 Man, 32 jaar, uitslag knieën Vader en oom zelfde soort plekken. Soms jeuk.

psoriasis

85 B27 Vrouw, 33 jaar, uitslag lies Vroeger zelfde plekken op de strekzijde knieeen gehad.

Psoriasis inversa

86 36 Man, 33 jaar, plekjes anus Idem Condylhaiota


87 B12 Man, 26 jaar, jeuk oksel 2 maanden

Gebruikt sinds paar maanden andere deodorant

Contacteczeem

88 B44 Baby, 7 maanden, uitslag liezen

Luierdermatitis

89 39 Vrouw, 69 jaar, plekjes linkerslaap

Idem Verrucaseborrhoica

90 B15 Vrouw 33 jaar, jeuk en uitslag handpalm

Atopische aanleg, recent een voetmycose ontdekt

Acrovesiculeus eczeem

91 B16 Detail vorige dia Idem Acrovesiculeus eczeem

92 B34 Man, 23 jaar, klachten lies Jeuk Mycose

93 41 Vrouw, 22 jaar, uitslag gelaat Dermatosis papillomatosis nigra

94 B10 Vrouw 55 jaar, droogheid, roodheid, jeuk handen

Werkt in schoonmaakbranche

Contacteczeem


Volg-orde In serie


95 B37 Vrouw 60 jaar, uitslag schoudergordel en rug

Tinea corporis

96 B61 Man, 34 jaar, uitslag lies Ectopisch acne

97 45 Man, 30 jaar, donkere plek rug

Geeft geen klachten, wel de laatste tijd veranderd van aspect

Dysplastische naevus

98 46 Idem, detail Dysplastischenaevus

99 B67 Man, 40 jaar, strepen buik In korte tijd veel in gewicht aangekomen

Striae

100 11 Man, 23 jaar, uitslag billen Veel jeuk scabiës


BIJLAGE 9 HANDOUT DIAGNOSEN / THERAPIE

Diagnose Bijzonderheden TherapieAcne comedonen, pustels zie standaardacrovesiculeus eczeem atopie, contactallergenen,

schimmelinfecties (strooireactie) voedingsmiddelen, stress, bacteriële huidinfecties elders

-corticosteroïd klasse 3 -allergologisch onderzoek -bij positieve KOH: antimycotische creme

Aften etiologie onbekend -xylocaine visceus -tetracycline spoeling

alopecia uitroeptekenharen aan de rand van de laesie etiologie grotendeels onbekend

vaak spontaan herstel, evt. steroïdcreme klasse 3

atrofische glossitis kan t.g.v. ijzergebreksanemie, hypovitaminosen, malabsorptie, cardiale insufficiëntie, meestal e.c.i. Kan gepaard gaan met mondbranden

evt. oorzakelijk

condyloma cave cervicale neoplasie podophyllineconstitutioneel eczeem elleboogsplooien, knieholte,

distale huidgedeelten, narcosekapje vrij, atopie

Zie standaard

contact eczeem -vaker bij atopici -contact met water, zeep, oplosmiddelen, cosmetica, nikkel, rubber -beroep?

-allergologisch onderzoek -corticosteroïd klasse 2 of 3 -niet noodzakelijkerwijs contact met nieuw agens

dermatitis perioralis pseudopustels rond de mond, vaak na lokaal corticosteroïd gebruik

staken steroïdapplicatie lokaal: erythromycine of metronidazol creme

dermatomycosen roodheid, scherpebegrenzing, centrale

zie standaard


genezing, evt. Contact met (huis-)dieren

dermatosis papillomatosis nigra

evt. excisie, cauteren

droge huid, craquelé eczeem

uitdroging van de huid -minder zeep -indifferente vetcreme / zalf met evt. 10% ureum

dysplastische naevus familie-anamnese, > 5 mm, wisselende kleur, onscherpe begrenzing, asymmetrisch

controle noodzakelijk (verwijzing)

erysipelas acuut ontstaan, vuurrood, pijnlijk, porte d’entrée, meestal koorts

feneticilline 3dd 500mg erythromycine 4dd 500mg

erythema chronicum migrans

infectie met Borrelia Burgdorfii (Lyme disease), tekenbeet

doxycycline 2dd 100mg, 2 weken

erythrasma m.n. in liezen bacteriële infectie, geen centrale genezing, geen schilfering Woodlamp: koraalrood

-lokaal antimycotica

fibroma evt. excisiefolliculitis keloïdalis (nuchae)

keloïdale ontsteking, met name bij negroïde ras

hardnekkig, sterk recidiverend, evt. antibiotica/corticosteroïden

furunkel zie standaard geneesmiddelenexantheem

bij primaire sensibilisatie 10 dagen na invoeren m.n. romp, naar distaal toe afnemend

-medicijn staken -anithistaminica

haartong soms na antibiotica, corticosteroïden, slechte mondhygiene, roken, e.c.i.

borstelen met water

herpes simplex -zinkolie -antiviraal

herpes zoster endogene reïnfectie na varicella

<48 h: oraal antivirale medicatie ZOK-zalf, 5% sulph. Praec.


keloïd bindweefselproliferatie,meestal in littekens, meer bij negroïde ras

corticosteroïden bij jeuk, wees zuinig met chirurgische ingrepen

landkaarttong etiologie onbekendrecidive mogelijk

geen

mollusca contagiosa incubatietijd 2-7 weken vaker bij const. eczeem

-expectatief -excochleatie -evt. Vloeibaar stikstof, aanprikken/jodiumtinctuur

onychomycose vaak meerdere nagelsaangedaan positieve KOH-test / kweek

-orale antimycotica

pediculosis schoolkinderen 0,5-1% malathion lotion luizenkam

penile papules witte verhevenheden op corona glans

geen, fysiologisch

pityriasis alba vooral bij jonge kinderen, in gelaat. lichte schilfering

pityriasis rosea tache mere, ovale laesies in splijtlijnen

self limiting 6-8 weken

pityriasis versicolor fijne schilfering scherp begrensd, donker op een lichte huid, licht op een donkere huid

antimycoticum / Selsun

postinflammatoire hyperpigmentatie

d.d. melasma, o.a.c., zwangerschap, cosmetica

hydrochinon / hydrocortison crème

prurigo exogeen (krabben?) of endogeen (interne aandoeningen)

-zo mogelijk causaal -symptomatisch corticosteroïdcreme

pseudofolliculitis barbae ingegroeide baardharen -baard laten staan -muc. benzoylperoxide 5%

psoriasis -strekzijde ellebogen,knieën, sacrale gebied -scherp begrensde roodheid, grove witte schilfering

Zie standaard

rosacea erytheem met metronidazolcreme,


teleangiëctasieën, soms met papels en pustels

benzoylperoxide of lokaal antibioticum

scabiës klachten 3-6 weken na besmetting, gangetjes aan zijkanten vingers, polsen. Schaamstreek

1% hexachloorcyclohexaan

seborrhoïsch eczeem (volwassene)

neusplooien, wenkbrauwen, haargrens, gelige schilfering

-antimycotische crème -5% sulph. praec., 5% sol. carb. det. in cr. cetomacrogolis -corticosteroïd klasse 1 of 2

seborrhoïsch eczeem (kind)

oksel, luiergebied, wenkbrauwen, hoofdhuid (‘berg’)

-spontaan verdwijnend 3-4e maand -antimycotische crème -5% sulph. praec., 5% sol. carb. det. in cr. cetomacrogolis

striae zwangerschap, adipositas Vit A crème, maandenlang volhouden, m.n. in acuut stadium

urticaria vasculaire reactiepatroon op agentia

-zo mogelijk causaal -evt. antihistaminica

varicella incubatietijd 14-21 dagen -lotio alba -volwassene evt. aciclovir/valaciclovir

verruca seborrhoica meestal > 50 jaar, romp en gelaat d.d. melanoom

evt. vloeibare stikstof, scherpe lepel

vitiligo primaire leucodermie, vooral op frictie- en stootplaatsen. 30-40 % familiaire factor

-geen therapie, maskeren -evt. corticosteroïd klasse 2

wrat viraal vloeibare stikstof,keratolytica


Dermatologie - hovumc.nl - Dermatologie - 2003.pdf · ‘Dermatologie in beeld’, nogmaals af te...

Documents

Transcript of Dermatologie - hovumc.nl - Dermatologie - 2003.pdf · ‘Dermatologie in beeld’, nogmaals af te...