Lokaal Opleidings Plan Dermatologie
Transcript of Lokaal Opleidings Plan Dermatologie
Lokaal Opleidings Plan Dermatologie
Jeroen Bosch Ziekenhuis‘s-Hertogenbosch
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
2
Inleiding
Dit document betreft het Lokale OpleidingsPlan van het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) afdeling
dermatologie. Het plan bestaat uit drie delen.
In deel A wordt een toelichting gegeven op de opleiding tot dermatoloog. De verschillende
onderdelen daarvan zoals competenties, thema’s, leermiddelen, vaardigheden en toetsen worden
daarin uitgelegd.
Deel B geeft een toelichting op het portfolio, een belangrijk instrument voor een goede opleiding.
Daarnaast bevat dit deel een beschrijving van de diverse leermiddelen.
Tot slot deel C, een bijlage met de nodige formulieren zoals die gebruikt worden tijdens de
opleiding in het JBZ.
Dit opleidignsplan vormt samen met het opleidingsplan dermatologie UMCN het regionale plan.
Monique Andriessen, beoogd opleider
Adrienne van Geest, beoogd plaatsvervangend opleider
Corry den Rooyen, onderwijskundige
’s-Hertogenbosch, september 2011
© dermatologie JBZ
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
3
Inhoudsopgave
DEEL A ...................................................................................................................................................... 4
OPLEIDINGSPLAN DERMATOLOGIE JBZ ....................................................................................................................... 4 1. Inleiding .................................................................................................................................................... 5
1.1 De afdeling dermatologie van het JBZ ........................................................................................................................ 5 1.2 De opleidingsgroep ....................................................................................................................................................... 5 1.3 Organisatie, taken en verantwoordelijkheden ........................................................................................................... 5 1.4 Communicatie ............................................................................................................................................................... 6
2 De opleiding ............................................................................................................................................... 8 2.1 De functie van het specialisme Dermatologie en de dermatologie opleiding in het JBZ ........................................ 8 2.2 Opbouw van de opleiding ............................................................................................................................................ 8 2.3 Competenties, thema’s en stages ............................................................................................................................... 8 2.4 Voortgang en beoordelen ......................................................................................................................................... 10 2.5 Wetenschap ............................................................................................................................................................... 10 2.6 Cursorisch onderwijs ................................................................................................................................................. 11
3. Stage JBZ ................................................................................................................................................. 12 3.1 Stagebeschrijving JBZ ................................................................................................................................................ 12 3.2 Toetsmatrix ................................................................................................................................................................ 14 3.3 Overzicht stage JBZ .................................................................................................................................................... 15 3.4 Maandrooster AIOS JBZ 2011 ................................................................................................................................... 18 3.5 Toelichting verschillende besprekingen ................................................................................................................... 19
DEEL B .................................................................................................................................................... 21
PORTFOLIO ......................................................................................................................................................... 21 1. Portfolio .................................................................................................................................................. 22
1.1 Inleiding portfolio ...................................................................................................................................................... 22 1.2 Introductiegesprek .................................................................................................................................................... 24 1.3 Eindgesprek stage ...................................................................................................................................................... 25 1.4 Toetsinstrumenten .................................................................................................................................................... 26 1.5 Het beoordelen van het portfolio ............................................................................................................................ 34
DEEL C .................................................................................................................................................... 35
BIJLAGE FORMULIEREN .......................................................................................................................................... 35
Deel A
Opleidingsplan Dermatologie JBZ
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
5
1. Inleiding
1.1 De afdeling dermatologie van het JBZ
Het JBZ is een groot opleidingsziekenhuis dat in de nieuwbouw één afdeling dermatologie met een
aanzienlijke patiëntentoestroom zal hebben. Het adherentiegebied voor de vakgroep Dermatologie is
ongeveer 550.000 mensen. Dit waarborgt dat het vakgebied in de volle breedte en in al zijn aspecten
uitgeoefend kan worden. Het meest uitgesproken aandachtsgebied is de oncologie, één van de
speerpunten van het JBZ. Daarnaast zijn de flebologie en de cosmetische dermatologie grote
aandachtspunten binnen de dermatologie van het JBZ.
1.2 De opleidingsgroep
In het JBZ werken in 2011 vier dermatologen. Alle dermatologen zijn vakinhoudelijk breed
georiënteerd op alle aspecten van de eindtermen van de opleiding en velen hebben daarnaast een
specifiek verantwoordelijk. De maatschapsleden zijn:
- Dr. R.J. Greebe (Rens): opleider tot 2011
- Dr. P.M. Andriessen (Monique): beoogd opleider vanaf 2011 en plaatsvervangend opleider tot
2011
- Dr. J. van Ulsen (Jose)
- Drs. A. van Geest (Adrienne): beoogd plaatsvervangend opleider vanaf 2011
De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor de kwaliteit, inhoud en vormgeving van de opleiding tot
dermatoloog in het JBZ. Alle specialisten werken actief samen voor de gewenste kwalitatief
hoogstaande opleiding. Hierin hebben een aantal specialisten extra taken en verantwoordelijkheden.
1.3 Organisatie, taken en verantwoordelijkheden
Dr MPM Andriessen is de beoogd opleider. Tot heden is zij plaatsvervangend opleider. Zij is primair
verantwoordelijk voor alle zaken die de opleiding betreffen:
- Introductie/eindgesprek tijdens de stage;
- stagerooster c.q. individueel opleidingsplan AIOS;
- eerstverantwoordelijke en aanspreekpunt bij problemen van AIOS betreffende de opleiding;
- stuurt de opleidingsgroep aan en bewaakt het nakomen van afspraken gemaakt in het lokaal
opleidingsplan;
- onderhoudt de contacten met regionale en landelijke gremia betreffende de opleiding;
- lid centrale opleidingscommissie JBZ;
- voorzitter opleidingsvergaderingen van de vakgroep;
- opstellen en implementeren van het nieuwe opleidingscurriculum;
- ontwikkelen en implementeren van nieuwe kwaliteitsinstrumenten ter verdere verbetering
opleiding;
- samenstelling onderwijsrooster;
- monitoren en bijhouden van de voortgang van de opleiding van de individuele AIOS door:
o controle portfolio’s AIOS
o houden van gesprekken en toetsingsmomenten conform regelgeving CCMS/MSRC;
- aanvragen en voorbereiden van de opleidingsvisitatie.
Drs AJ van Geest is de beoogde plaatsvervangend opleider. Zij neemt de verantwoordelijkheid van de
opleider over waar deze niet in staat is deze in te vullen door afwezigheid of ziekte. Daarnaast is zij
medeverantwoordelijk voor de voortgangsgesprekken.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
6
Daarnaast is ze als specialist-manager, samen met Felicia Barbierie (clustermanager) en Henk Rijken
(unithoofd), verantwoordelijk voor de aansturing van het cluster en borging kwaliteit van de geleverde
zorg.
Drs. J van Ulsen
- lid opleidingsgroep en verantwoordelijk voor de begeleiding van de co-assistenten
Dr RJ Greebe:
- lid opleidingsgroep
- opleider tot 2011
Alle dermatologen superviseren de AIOS bij poliklinische activiteiten en nemen actief deel aan
overdrachten en onderwijsmomenten. Hiertoe hebben zij allen de Teach the Teachers
nascholingsprogramma’s gevolgd. De opleidingsgroep bewaakt de (individuele) medisch-inhoudelijke
en professionele voortgang van de AIOS en begeleiden hem/haar tijdens de opleiding. De supervisoren
worden door de opleider gehoord en waar nodig betrokken bij de beoordelingen en toetsmomenten
van de AIOS.
De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor het implementeren en bewaken van het lokale
opleidingsplan. Dit opleidingsplan is afgeleid van het landelijk opleidingsplan van de opleiding tot
dermatoloog. Het voldoet aan de daarin gestelde eisen en aan de regelgeving met betrekking tot het
specialisme Dermatologie (kaderbesluit en specifiek besluit CCMS, KNMG, 2010). In afstemming met
de regio is dit plan tot stand gekomen.
1.4 Communicatie
Om de organisatie, de uitvoering en de kwaliteit van de opleiding vorm te geven is het noodzakelijk om
met verschillende partijen op bepaalde momenten te overleggen en af te stemmen. Hieronder staan
de verschillende overlegmomenten genoemd, inclusief doel, aanwezigen, frequentie, deelnemers en
plaats waar notulen zijn te vinden.
Regionaal Opleidersoverleg
Doelen:
- Volgen ontwikkeling AIOS over regionale instellingen heen
- Toetsing en afstemming opleidingsschema’s regionale opleidingsinstellingen
- Toetsing en afstemming lokale opleidingsplannen aan regionaal opleidingsplan
- Toetsing en aanscherping regionaal opleidingsplan aan landelijke kaders
- Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in regionaal verband
Frequentie: 3 x per jaar alle (plv) opleiders.
Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden aangedragen
(o.a. regionaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, opleidingsroosters, verdeling instroom
dermatologen i.o., voortgang AIOS, selectie AIOS voor wetenschappelijk onderzoek).
Notulen en vergaderstukken worden elektronisch verspreid en gearchiveerd.
Centrale Opleidings Commissie (COC) van het JBZ
Doel: Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in JBZ-verband met als
doel om met elkaar de kwaliteit van de opleiding tot medisch specialist vorm te geven, te bewaken en
te bevorderen conform de regelgeving CCMS (Kaderbesluit 2010).
Frequentie: 5x per jaar op maandag van 17.00 – 18.30 uur. Tweemaal per jaar vindt de zogenaamde
ZIN-bijeenkomst plaats. Dewze avond is van 1700-2200 en is bedoeld om met elkaar verdiepend
inhoudelijke thema’s cq onderwerpen te bespreken en te delen.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
7
Deelnemers: Opleiders JBZ of plaatsvervangend opleiders JBZ, afgevaardigde AIOS, afvaardiging Raad
van Bestuur, manager Leerhuis en afhankelijk van de agenda inhoudsdeskundigen (op uitnodiging).
Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen
(o.a. lokaal generiek opleidingsplan, discipline overstijgend onderwijs).
Notulen: door secretaresse Jeroen Bosch Academie, die ook zorgt voor de archivering.
Opleidingsvergadering
Doel: Lopende opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) worden besproken.
Frequentie: 3 x per half jaar
Deelnemers: aios, opleider
Notulen: worden gestuurd naar de aios en supervisoren.
Maatschapvergadering
Doel: Alle relevante zaken betreffende de organisatie van de maatschap worden besproken, inclusief
opleidingszaken als vast agendapunt.
Frequentie: 12 x per jaar.
Deelnemers: alle maatschapsleden.
Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgewerkt
Notulen: zie maatschapsvergaderingsnotulen. In te zien via M Andriessen.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
8
2 De opleiding
2.1 De functie van het specialisme Dermatologie en de dermatologie opleiding in het JBZ
Het specialisme dermatologie en venerologie houdt zich bezig met de diagnostiek, de behandeling en
het onderzoek van de ziekten van de huid, de huidaanhangsels en de direct aan de huid grenzende
slijmvliezen. Huidziekten zijn weliswaar zelden levensbedreigend, maar de invloed op de kwaliteit van
leven van chronische inflammatoire huidaandoeningen als constitutioneel eczeem en psoriasis is groot
en vergelijkbaar met reumatoïde artritis en hartinfarct. Het invaliderend effect en de
arbeidsongeschiktheid bij de eveneens veelvoorkomende handeczemen is aanzienlijk. Daarnaast zijn
de prevalentie en incidentie van huidmaligniteiten groeiende. Huidmaligniteiten vormen wereldwijd
absoluut gezien het grootste aandeel binnen de oncologie.
Dermatologie kenmerkt zich door een integrale benadering van patiënten, waarbij het professionele
handelen zo veel mogelijk is gebaseerd op evidence-based medicine en vigerende pathofysiologische
en farmacotherapeutische concepten. Ook psychosociale aspecten en maatschappelijke
verwachtingen komen tot uitdrukking in het handelen van de dermatoloog. Acute en chronische
ziektebeelden op haar terrein kunnen zich presenteren in klinische, poliklinische en consultatieve
setting. Bij de diagnostiek en behandeling van patiënten met dermatologische aandoeningen maakt de
dermatologie gebruik van de diensten van andere intramurale poortspecialismen en ondersteunende
specialismen. Dermatologie en venerologie is een ongedeeld poortspecialisme, waarbij het specialisme
door de beoefenaren in de volle breedte in een inmiddels vrijwel uitsluitend intramurale poliklinische
setting en in maatschapverband wordt uitgeoefend.
De dermatoloog werkt direct of indirect samen met verpleegkundigen, functieassistenten,
administratief medewerkers, alle in het ziekenhuis aanwezige specialisten en huisartsen. Continuïteit
en coördinatie van medische zorg zijn sleutelbegrippen als het om de rol en positie van de
dermatoloog gaat. De dermatoloog handelt volgens de in het JBZ vastgestelde medische kaders en
houdt rekening met de specifieke omstandigheden van de patiënt en zijn begeleiders.
De dermatoloog ziet erop toe dat zij zich bekwaamt en blijft bekwamen in kennis en vaardigheden die
van haar in de uitoefening van haar functie worden verwacht.
De dermatoloog participeert in de voor haar relevante overlegstructuren. Voorts zorgt zij voor
onderlinge afstemming en overleg met collega dermatologen en draagt bij aan de ontwikkeling van het
vakgebied. In onderling overleg worden richtlijnen voor behandelingen opgesteld.
2.2 Opbouw van de opleiding
De totale opleiding tot dermatoloog duurt 5 jaar, waarvan de AIOS maximaal 6-12 maanden stage
loopt in het JBZ. In de opleiding krijgen de AIOS de gelegenheid zich de competenties van de
dermatoloog eigen te maken, in samenwerking met de opleidingsregio Nijmegen.
2.3 Competenties, thema’s en stages
De 5-jarige opleiding dermatologie en venerologie is ingedeeld in thema’s of stages
(opleidingseenheden), die voor de AIOS logisch gekozen zijn en die aansluiten op de opleidingseisen
(eindtermen, omvang) en de praktijksituatie. Deze eenheden vormen gedeelten van het vakgebied, die
op basis van een portfolio beoordeelbaar zijn en op basis van de beoordelingen een groei in
competentieniveau kunnen aantonen. Uiteindelijk dient de AIOS het thema zelfstandig te kunnen
verrichten en ontvangt dan als bewijs een “bekwaamheidsverklaring”.
Voor de opleiding dermatologie en venerologie werd gekozen voor 8 enkelvoudige thema’s en 1 groot
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
9
koepelthema algemene polikliniek dermatologie met 9 deelthema’s, waardoor er in totaal 17 thema’s
en deelthema’s onderscheiden worden.
Inhoudelijk komt in de diverse stages een groot deel van de dermatologische problematiek aan bod.
Binnen elke stage wordt echter gefocusseerd op specifieke competenties die binnen de betreffende
stage met name aanbod komen. Deze focussering betekent echter niet dat andere elementen tijdens
die stages onvoldoende aan bod zullen komen.
Thema’s dermatologie:
1. Algemene polikliniek dermatologie
1.1 Eczemateuze dermatosen
1.2 Psoriasis, erytrodermie en papulosquameuze dermatosen
1.3 Urticaria, erythemen, pruritus
1.4 Huidinfecties en infestaties
1.5 Acne, andere aandoeningen van de huidaanhangsels, slijmvliesaandoeningen;
pigmentstoornissen en atrofieën
1.6 Immunodermatosen en systeemziekten
1.7 Tumoren, nod(ul)euze dermatosen
1.8 Huidafwijkingen bij kinderen; genodermatosen
1.9 Psychodermatologie
2. Klinische werkzaamheden (+ dagopname w.v.t.)
3. Flebologie, lymfologie, proctologie
4. Dermato-oncologie
5. Lichttherapie en fotodermatologie
6. Allergologie
7. Venerologie
Tabel 1 Overzicht leermiddelen en toetsen
Opleidingsactiviteit Toetsen
Introductie Leerhuis / opleider aanwezigheid
Statusvoering Fiatteren status door supervisor, KPB
Gesprek met patiënten / familie KPB
Brieven KPB
Consult / aanvullend onderzoek aanvragen KPB
Multidisciplinaire specialistenoverleg KPB
Poli-overleg aanwezigheid
Overelg met clustermanager/directeur patientenzorg aanwezigheid
PA- bespreking KPB CAT
Probleempatiënt bespreking KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking
CAT KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking
Refereerbijeenkomst KPB CAT / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking
Artikel/voordracht Acceptatie/uitvoering
Protocollen maken/bijstellen Beoordeling resultaat en werkwijze
Kwaliteitsproject (patientenfolder oid) Beoordeling resultaat en werkwijze
Klinische les verpleegkundigen Beoordeling resultaat en werkwijze, KPB
Cursorisch onderwijs aanwezigheid
Discipline overstijgend onderwijs Leerhuis/BMS/PAOG certificaat
Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging certificaat
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
10
Het opleiden vindt met name op de werkplek plaats, tijdens de patiëntenzorg. Op elk moment kan er
dan ook geleerd worden. De AIOS neemt tijdens de stages deel aan de relevante opleidingsmomenten.
Sommige activiteiten zullen specifiek aandacht aan het leren besteden, dit zijn m.n. de
onderwijsmomenten. Tijdens deze opleidingsactiviteiten komen verschillende zaken aan de orde die
door een supervisor beoordeeld kunnen worden. Voor de ontwikkeling van kennis en wetenschap
wordt onder andere gebruik gemaakt van referaten, probleempatiëntbespreking en CAT. In Deel B
worden de verschillende instrumenten toegelicht.
Door de groeicurve van de AIOS gedurende de gehele opleiding wordt het niveau van een medisch
specialist bereikt voor alle competenties. Deze groei wordt bewaakt in de voortgangsgesprekken
tussen opleider en AIOS. Verslaglegging en documentatie ten aanzien van deze groei zijn terug te
vinden in het portfolio van de AIOS en zijn in bezit van de perifere opleider.
De AIOS bespreekt de voor hem geldende leerdoelen met de opleider/supervisor in een
introductiegesprek. Bijzondere aandacht dient hierbij uit te gaan naar het individuele leerdoel (POP =
Persoonlijk Opleidings Plan). Deze individuele leerdoelen worden vastgesteld tijdens het
voortgangsgesprek met de opleider. Zo wordt niet nodeloos veel energie gestoken in competenties die
al op het nodige niveau blijken te zijn ontwikkeld en slechts ‘periodiek onderhoud’ behoeven. Tevens
wordt extra aandacht besteed aan achterblijvende competenties, zodat een evenwichtig
competentieprofiel ontstaat tijdens de opleiding.
Van de AIOS wordt verwacht dat er een toename plaatsvindt in het zelfstandig functioneren (afname
supervisie) in steeds complexere situaties. Het kennen van eigen grenzen (en daarmee tijdig
inschakelen van hulp) zijn belangrijke competenties die gedurende de opleiding ontwikkeld worden.
2.4 Voortgang en beoordelen
Middels zelfreflectie op basis van de ervaringen van de afgelopen periode en het portfolio vindt het
gesprek plaats met de opleider of plaatsvervangend opleider. Om de ontwikkeling en voortgang van de
AIOS tijdens de stages te monitoren en bij te stellen zullen regelmatig gesprekken worden gevoerd.
Deze gesprekken hebben als doel de totale vorderingen van de AIOS te bespreken. Op basis van het
portfolio (en de directe beoordeling van supervisoren middels KPB´s) wordt de voortgang besproken.
Het einde van de stage wordt afgesloten met een beoordelingsgesprek en vind de overdracht naar de
academie plaats.
2.5 Wetenschap
Het JBZ is een STZ waarin naast opleiden wetenschap een belangrijke rol speelt in het verzorgen van
topklinische zorg. Daarvoor is er een wetenschapsbureau opgericht met een secretaris en
epidemioloog. De opleidingsgroep begeleidt de AIOS bij het verrichten van onderzoek, verwerken van
gegevens en schrijven van een artikel en/of voorbereiden van een presentatie. Het is voor de
afronding van de opleiding vereist dat de AIOS in een onderzoeksproject tenminste één publicatie in
een peer- reviewed tijdschrift gepubliceerd heeft of een voordracht houdt op een internationaal
congres.
Naast het doen van onderzoek worden er voldoende opleidingsmomenten gecreëerd waarin aandacht
is voor het wetenschappelijk denken en werken. Tweemaal per jaar doen de AIOS (in eerste jaar 1
maal) een CAT, zijn er refereeravonden en worden aan de hand van probleempatiëntbesprekingen en
richtlijnbesprekingen het evidenced based denken en werken gestimuleerd. De verschillende
supervisoren die de bijeenkomsten begeleiden c.q.aanwezig zijn geven de AIOS met name feedback op
het wetenschapscomponent (zie KPB CAT/referaat/probleempatiëntbespreking). Daarnaast worden er
door het Leerhuis verschillende cursussen aangeboden waarmee AIOS bepaalde onderzoeks-
vaardigheden kunnen ontwikkelen.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
11
2.6 Cursorisch onderwijs
Cursorisch onderwijs is onderwijs dat zich buiten de patiëntenzorg afspeelt, maar wel een duidelijk
verband heeft met de patiëntenzorg. Het gaat hierbij om onderwijs op het gebied van algemene
kennis, vakinhoudelijke kennis, vaardigheden en gedrag (waar mogelijk te realiseren deels met behulp
van e-learning). Tijdens de stage wordt naar aanleiding van casuïstiek cursorisch onderwijs gegeven.
Daarnaast zijn er de landelijke cursusdagen die volgens planning worden gevolgd. Het discipline
overstijgend onderwijs (DOO, JBZ-breed, georganiseerd door het Leerhuis, Brabant Medical School en
PAOG Nijmegen) is toegankelijk voor de AIOS (zie hiervoor generiek opleidingplan JBZ).
Deelnamecertificaten en behaalde resultaten worden opgenomen in het portfolio.
3. Stage JBZ
3.1 Stagebeschrijving JBZ
Duur
6 maanden.
Leerdoelen
• Basisdoelen, zoals beschreven in het stageoverzicht enkele pagina’s verderop, gemodificeerd
naar het landelijk opleidingsplan
• Verdiepingsmogelijkheid JBZ
o Cosmetische dermatologie
o Lasertherapie (pigment-, ontharings- en vasculaire-)
o Flebologie
� Zelfstandig duplex onderzoek
� Müller flebectomie
� Echo (foam)sclerose
o Operatieve dermatologie
Opleidingsactiviteiten
- introductie JBZ Academie / opleider
- statusvoering
- gesprek met patiënten en familie.
- consult aanvragen
- onderzoek aanvragen
- zelfstudie nav casuïstiek
- brieven verwijzers
- realiseren van een protocol/kwaliteitsonderzoek
- klinische les verpleging
- begeleiden van co-assistenten
- elke 3 weken onderwijs aan co-assistenten
Onderwijsmomenten-en besprekingen
- Probleempatiënt/complicatie- bespreking
- PA-bespreking
- Richtlijnbespreking
- JBZ breed discipline overstijgend onderwijs (woensdagmiddag onderwijs)
- Bespreking met unit hoofd, teambespreking, poli-bespreking, RVEmanager/directeur
patientenzorg
Verplicht:
- Landelijk onderwijs cf planning
- Deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO) georganiseerd
door:
� het Leerhuis,
� Brabant Medical School
� PAOG Nijmegen.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
13
- Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging
- 6 KPB verdeeld over de verschillende competenties.
- Introductie- tussen- en eindgesprek met opleider.
Vaardigheden
- Alle vaardigheden zoals beschreven in het landelijk opleidingsplan
- Daarnaast ‘JBZspecifiekere’ vaardigheden zoals
o Duplex onderzoek
o Müller flebectomie
o Echo (foam)sclerose
o Indicatiestelling en gebruik cosmetische fillers
o Indicatiestelling en uitvoering Botox
o Indicatie en gebruik pigment-, ontharings- en vasculaire lasertherapie
o Indicatie en gebruik gefractioneerde Co2 fraxel- en ablatievelaser (rimpels en
acnelittekens)
Toetsen
zie toetsmatrix volgende pagina
Polikliniekpatienten
Worden onder strikte supervisie begeleid waarbij de nieuwe patiënten ook door de supervisor
worden gezien. De nieuwe patiënten krijgen een controleafspraak bij de AIOS zodat deze in staat is
de patiënt tijdens het gehele behandeltraject te vervolgen. Tijdens dit vervolgtraject ligt de
instigatie tot supervisie in eerste instantie bij de AIOS.
Kliniekpatiënten, dagbehandeling en klinische consulten
Alle patiënten die door AIOS worden opgenomen worden, onder strikte supervisie, door de AIOS
zelf begeleid. Dit geldt ook voor de patiënten in dagbehandeling.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
14
3.2 Toetsmatrix
Toetsing Half jaar
Stagebeoordeling
Alle competenties 1 x
KPBi
Alle competenties 6 x
OSATS
Medisch handelen, communicatie 2 x
CAT (Critical Appraised Topic)
Kennis en wetenschap, organisatie 1 x
Probleempatiënt/complicatie/kwaliteitsbespreking
Medisch handelen, kennis en wetenschap Wekelijks
Statusvoering
Medisch handelen, communicatie Fiattering cf eisen
Referaat
Kennis en wetenschap, organisatie 1 x (UMCN)
Cursorisch onderwijs
Alle competenties
Woensdagochtend in UMCN
Wetenschappelijke vereniging
Discipline Overstijgend Onderwijs (JBZ)
Voordracht
Kennis en wetenschap 1 x
Artikel
Kennis en wetenschap 1 x
Groen: Formatieve toets
Oranje: de competenties die met betreffende instrument kunnen worden getoets
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
15
3.3 Overzicht stage JBZ
Jaar 2 Stage
Activiteiten Inhoudelijke focus
Toetsing per
jaar BN Portfolio (jaarlijks)
Algemene poliklinieklijn
Thema 01
Nadruk op deelthema van op
dat moment aan bod zijnde
centraal cursorisch onderwijs
(bijlage A)
• polikliniek consulten
• supervisor bespreken nieuwe
patiënten
• probleemoplossende
besprekingen
• overdracht
• cursorisch onderwijs:
onderdelen cyclisch onderwijs
Eczemateuze dermatosen
Psoriasis, erythrodermie en
papulosquameuse dermatosen, Urticaria,
erythemen, pruritus,
huidinfecties en infestaties, acne,
aandoeningen, huidaanhangsels,
pigmentstoornissen en atrofieën,
mmunodermatosen en systeemziekten,
tumoren, nod(ul)euze dermatosen,
huidafwijking kinderen, genodermatosen,
psychodermatologie
8 KPB
1 CAT
voortgangstoetsing
2/3
2x voortgangsgesprek
1x geschiktheidbeoordeling
2 x modelbrief bespreking
2x status beoordeling
12 KPB’s
4 x OSAT
2 x CAT
2 x klinische presentatie /
referaat
2 x zelfreflectie
Cursorisch onderwijs plus toets
Flebologoieblok 1e deel
Thema 03
• speciële poliklinische
consulten
• diagnostische verrichtingen
(duplex)
• wondbehandeling instellen
• therapeutische behandelingen
((echo)sclero(foam)CT,
Muller)
• cursorisch onderwijs:
onderdelen cyclisch onderwijs
• Patient met (gemengd) ulcus cruris
• Patient met varices van oppervlakkige
systeem
• Organisatie van het diagnostisch en
behandeltraject van een patient met
insufficientie van het diepe systeem
2 KPB
1 2 OSATS
voortgangstoetsing
3/4
Dermatochirurgielijn
Thema 09
• behandelkamer/OK
• eenvoudige
dermatochirurgische ingrepen
• cursorisch onderwijs:
onderdelen cyclisch onderwijs
• Opstellen behandelplan
• Adequate uitleg behandeling en
complicaties
• Reflectie op eigen complicaties /
fouten
2 KPB
2 OSATS
voortgangstoetsing
2/3
Dermatopathologielijn
Thema 08
• coupebeoordeling (zelfstandig
en peer)
• clinicopathologische
correlaties
• plenaire nabespreking
• cursorisch onderwijs:
onderdelen cyclisch onderwijs
• Discrepantie tussen kliniek en
histologie
• Eigen interpretatie van coupes
2/3
Cursorisch onderwijs
Lokaal
DOO: communiceren
Zie
opleidingsplan
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
16
Groei algemene competenties
Jaar 1-2 Jaar 3-4 Jaar 5-6
Dermatologische
diagnostiek
• AIOS neemt kennis van de systematiek en het
vertalen van de (dermatologische) diagnose.
• AIOS neemt kennis van de analyse en uitleg
m.b.t. de (dermatologische) diagnostiek
• AIOS neemt kennis van de verschillende
diagnosemethoden
• AIOS kan zelfstandig na voorbespreking met
een supervisor een (dermatologische)
diagnose opstellen.
• AIOS kan zelfstandig na voorbespreking met
een supervisor een (dermatologische)
diagnose uitleggen aan de patiënt
• AIOS kan in overleg met de supervisor de
verschillende diagnostische methoden
toepassen
• AIOS kan zelfstandig een (dermatologische) diagnose
opstellen en verantwoorden naar een supervisor
• AIOS is in staat de systematiek van de (dermatologische)
diagnostiek over te dragen naar een co-assistent of collega
arts.
• AIOS kan zelfstandig een (dermatologische) diagnose
uitleggen aan de patiënt
• AIOS is in staat de systematiek van de (dermatologische)
diagnostiek te communiceren naar een coassistent of
collega arts.
• AIOS kan volledig zelfstandig de verschillende
diagnostische methoden toepassen
• AIOS is in staat op supervisor niveau uitleg te geven over
de verschillende diagnostische methoden
Opstellen/ uitvoeren
behandelplan
• AIOS kan voor een behandelplan de
benodigde medische gegevens verzamelen en
ordenen.
• AIOS kan onder supervisie de inhoud en doel
van een enkelvoudige behandeling aan de
patiënt uitleggen
• AIOS kan onder supervisie de inhoud en doel
van een enkelvoudige behandeling
coördineren
• AIOS krijgt supervisie over de kosten en
effectiviteit van het behandelplan
• AIOS kan onder supervisie aan de hand van de
verzamelde gegevens een globaal
behandelplan opstellen,evalueren en
bijstellen
• AIOS kan onder supervisie de globale inhoud
en doel van een multidisciplinaire behandeling
aan de patiënt uitleggen
• AIOS kan onder supervisie de globale inhoud
en doel van een multidisciplinaire behandeling
coördineren.
• AIOS betrekt onder supervisie de kennis over
de kosten en effectiviteit bij het opstellen van
het behandelplan
• AIOS kan onder supervisie dan wel zelfstandig aan de hand
van de verzamelde gegevens een behandelplan het
SMART doelen opstellen, evalueren en bijstellen
• AIOS kan onder supervisie de specifieke (SMART) inhoud
en doel van een multidisciplinaire behandeling aan de
patiënt uitleggen
• AIOS kan onder supervisie de specifieke (SMART) inhoud
en doel van een multidisciplinaire behandeling
coördineren uitleggen
• AIOS kan zelfstandig de specifieke (SMART) inhoud en doel
van een multidisciplinaire behandeling coördineren
• AIOS stelt het behandelplan onder supervisie dan wel
zelfstandig op met kennis van de kosten en effectiviteit
hiervan
Slecht nieuwe
gesprek
• Voert onder supervisie een
patiënteninformatiegesprek; woont een
slechtnieuwsgesprek bij
• Verzamelt onder supervisie de benodigde
informatie voor het gesprek
• Kijkt met supervisor mee hoe binnen de
afdeling gesprekken voorbereid en
georganiseerd worden
• Voert zelfstandig een
patiënteninformatiegesprek; voert onder
supervisie het slechtnieuwsgesprek uit.
• Verzamelt zelfstandig de informatie die
benodigd is voor het gesprek
• Draagt onder supervisie zorg voor de
voorbereiding en organisatie van het gesprek
• Voert zelfstandig dan wel superviseert slecht
nieuwsgesprek en draagt zorg voor verslaglegging
• Draagt er zelfstandig zorg voor dan wel superviseert dat
alle benodigde informatie aanwezig is
• Bereidt zelfstandig dan wel superviseert de bespreking
voor en zorgt dat organisatie geregeld is.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
17
Groei algemene competenties
Jaar 1-2 Jaar 3-4 Jaar 5-6
Overdracht en
teambesprekingen
• Voert onder supervisie een
overdrachtsbespreking uit
• Verzamelt onder supervisie de juiste
informatie en draagt er (onder supervisie)
zorg voor dat informatie op goede plek
terecht komt
• Zorgt er onder supervisie zorg voor dat de
organisatie omtrent overdracht en nazorg
geregeld zijn (administratief en benodigde
zorg en hulpmiddelen)
• Voert onder globale supervisie een
overdrachtsbespreking uit
• Verzamelt met supervisie achteraf de juiste
informatie en draagt er (onder supervisie)
zorg voor dat informatie op goede plek
terecht komt
• Zorgt met supervisie achteraf voor de
organisatie dat overdracht en nazorg geregeld
zijn (administratief en benodigde zorg en
hulpmiddelen)
• Voert zelfstandig dan wel superviseert overdrachts- en
teambespreking uit.
• Draagt zelfstandig zorg dan wel superviseert voor de
overdracht van informatie op maat voor alle relevantie
partijen
• Draagt zelfstandig dan wel superviseert de zorg voor de
organisatie van overdracht en nazorg
Wetenschappelijk
onderzoek
• AIOS neemt kennis van de verschillende
aspecten van het wetenschappelijk onderzoek
zoals epidemiologie en statistiek en maakt
een keuze voor het eigen onderzoek
• AIOS communiceert over de verschillende
aspecten van het wetenschappelijk onderzoek
zoals epidemiologie en statistiek en tevens
zijn eigen onderzoeksplannen
• AIOS maakt een onderzoeksvoorstel dat zo
nodig door de METC wordt behandeld en
gehonoreerd
• AIOS kan zijn onderzoeksvoorst el presenteren
voor een onderzoekscomm issie (evt. en
zonodig een METC)
• AIOS voert het onderzoek uit in de zin van data
verzameling en analyse
• AIOS rapporteert over de uitkomsten van het verrichte
wetenschappelijk onderzoek in een verslag, presentatie of
een manuscript bedoeld voor publicatie
• AIOS is in staat betreffende het eigen onderzoek te
communiceren naar zijn begeleidingscommissie en
daarbuiten.
• AIOS is in staat de resultaten van het eigen onderzoek te
presenteren op een (inter)nationaal symposium/ congres
of middels een paper te publiceren
18
3.4 Maandrooster AIOS JBZ 2011
maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag
Inloop (O)
POK (M)
Vrij (O)
Poli (M)
Poli (A)
Vrij (O)
JBZonderwijs
**
Poli (O)
Flebo (M)
Complicatie/kwaliteits/incidenti
e bespreking*
Cosmetisch
spreekuur (O)
Poli (M)
Inloop (O)
POK (M)
Vrij (O)
Poli (M)
Poli (A)
Vrij (O)
JBZonderwijs
**
Poli (O)
Flebo (M)
Richtlijnbespreking*
Cosmetisch
spreekuur (O)
Poli (M)
Inloop (O)
POK (M)
Vrij (O)
Poli (M)
Poli (A)
Vrij (O)
JBZonderwijs
**
Poli (O)
Flebo (M)
Patientbespreking/CAT*
Cosmetisch
spreekuur (O)
Poli (M)
Inloop (O)
POK (M)
Vrij (O)
Poli (M)
Poli (A)
Vrij (O)
JBZonderwijs
**
Poli (O)
Flebo (M)
PAbespreking*
Cosmetisch
spreekuur (O)
Poli (M)
Toelichting *
Onderwijs van 17-18 u waarin
oa richtlijnbespreking,
incidentsbespreking,
casuistieken
**
Disciplineoverstijgend JBZ
breed onderwijs. Van 16-18u.
O = ochtend
M = middag
A = avond
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
19
3.5 Toelichting verschillende besprekingen
In de volgende paragrafen worden de verschillende overlegmomenten/besprekingen besproken
hoe deze optimaal gehanteerd kunnen worden voor het leerproces van de AIOS. Het betreft de
volgende activiteiten:
1. Patiëntbespreking/CAT
2. Bespreking met de patholoog
3. Complicatie/kwaliteits/incident bespreking
4. Richtlijnbespreking
5. Referaat
Refereeravonden worden met grote regelmaat door het UMCN georganiseerd. AIOS nemen
hieraan deel vanuit de centrale opleiding. De vakgroep dermatologie van het JBZ organiseert dit
niet. De AIOS die in het JBZ stage loopt is vanzelfsprekend uitgenodigd om een casuistiek uit het
JBZ in Nijmegen te presenteren.
Ad 1 Patiëntbespreking/CAT
Eenmaal per maand is er op de donderdagonderwijsnamiddag een probleempatiënt bespreking. De
bedoeling is dat de AIOS de casus presenteert, waarbij het van belang is eerst het probleem te
benoemen.
Daarna worden de relevante gegevens uit de anamnese verteld, evenals de bevindingen bij
lichamelijk onderzoek. In overleg met de aanwezigen wordt een differentiaal diagnose opgesteld.
Vervolgens worden de laboratoriumgegevens (Mirador) en eventuele foto’s getoond.
Tot slot wordt in samenspraak met de aanwezigen een plan van aanpak vastgesteld.
NB In belang van het leerproces is het relevant om in een latere fase terug te komen op de casus,
zeker als er een diagnose gesteld wordt.
Eenmaal per half jaar wordt er een CAT besproken. Voor uitleg over de inhoud en het maken van
een CAT: zie deel B Toetsinstrumenten
Ad 2 Bespreking met de patholoog
Een maal per maand vindt er op de donderdagnamiddag een bespreking plaats met de afdeling
pathologie. Hierin worden met de maatschapsleden dermatologie van het JBZ en Bernhoven
interessante en/of ingewikkelde histologische casus besproken die zich de afgelopen maand op de
poli hebben gepresenteerd.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
20
Leerdoel AIOS
• Vergroten van de histologische kennis van relevante dermatologische ziektenbeelden.
Hiermee wordt het interpreteren van het PA verslag verbeterd. Daarnaast wordt de kennis
omtrent het invullen van de PA-aanvraag vergroot.
De AIOS wordt tevens uitgenodigd om enkele malen met de assistent patholoog zelfgekozen
histologische beelden te bestuderen.
De AIOS neemt hiertoe zelf van tevoren contact op met de afdeling pathologie (telefoon 2750/1;
mailadres [email protected]), om een afspraak te maken met de assistent patholoog.
Ad 3 Complicatie/kwaliteits/incident bespreking
Eenmaal per maand wordt er op de donderdagnamiddag gesproken over de zorg aan de patient.
Vragen als “Zijn er complicaties geweest”, “ hoe is de kwaliteit van zorg” en “zijn er zaken waar je
met je persoonlijkheid tegen aan loopt”
Deze bespreking wordt voorgezeten door een van de leden van de opleidersgroep die samen met
de AIOS mede verantwoordelijkheid draagt voor de voortgang van de bespreking.
Ad 4 Richtlijnbesprekingen
Eenmaal per maand wordt op de donderdagnamiddag een richtlijnbespreking gevoerd waarbij de
bestaande dermatologische richtlijnen worden ge-evalueerd. Hierbij wordt gekeken naar zowel de
inhoud van de richtlijn als de evidence-based ratio erachter. De keuze van de richtlijn gebeurt door
AIOS in samenspraak met de opleider. De richtlijn wordt voorbereid door de AIOS en gepresenteerd
voor de vakgroep.
21
Deel B
Portfolio
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
22
1. Portfolio
1.1 Inleiding portfolio
Overeenkomstig de richtlijnen is de AIOS verplicht een verzameling bij te houden van documenten
waarin op systematische wijze de voortgang in de opleiding wordt gedocumenteerd. Het portfolio
en het voortgangsgesprek hangen nauw met elkaar samen. Het portfolio levert de informatie op
basis waarvan het voortgangsgesprek wordt gevoerd. Daarmee vormen zij een leidraad in de
opleiding.
Het portfolio is een verzameling van informatiebronnen en beoordelingsgegevens op basis waarvan
leerdoelen geformuleerd kunnen worden en reflectie op het functioneren van de AIOS door zichzelf
en anderen kan plaatsvinden. Tevens worden verplichte onderdelen hierin afgetekend en
toetsuitslagen verzameld. Aan het eind is een schema opgenomen dat laat zien wat er op welk
moment in de opleiding minimaal in het portfolio opgenomen moet zijn. Daarin is tevens een
overzicht opgenomen met de minimale toetsing gedurende de opleiding.
Het portfolio van de AIOS omvat ten minste de volgende onderdelen:
- een individueel opleidingsplan (IOP) inclusief opleidingsschema
- reflectieverslagen
- de documenten ten behoeve van de toetsing/beoordeling van de AIOS (KPB, CAT, verslagen
voortgangs- en beoordelingsgesprekken etc.)
- stagebeoordelingen
- de gehouden voordrachten en/of referaten
- de gepubliceerde artikelen
- de gevolgde cursussen, inclusief certificaten
- deelname certificaten lokale, regionale en landelijke onderwijsdagen
Individueel opleidingsplan vs opleidingsschema
Bij aanvang van de opleiding stelt de AIOS in samenspraak met de opleider een individueel
opleidingsplan (IOP) op. In een begeleidend opleidingsschema worden de verschillende stages
aangegeven. Daarnaast zijn in het IOP de individuele leerdoelen van de AIOS opgenomen.
De inbreng van de AIOS in het individueel opleidingsplan (IOP).
De AIOS dient over zijn ontwikkeling te reflecteren. Dit kan enerzijds aan de hand van de gekregen
feedback (KPB, CAT), maar daarnaast is het noodzakelijk dat de AIOS bijhoudt welke ervaringen aan
de ontwikkeling van de competenties gedurende de stages hebben bijgedragen.
De doorgemaakte ontwikkelingen dienen in een IOP bijgehouden te worden. Hierin dient de AIOS
per stage aan te tekenen hoe er aan is gewerkt: bijvoorbeeld welk soort patiënten of pathologie er
is gezien, wat er is geleerd en hoe dit is ervaren. Naast de toetsingsverslagen (KPB, CAT etc.)
reflecteert de AIOS middels het IOP over de vorderingen in de opleiding en bespreekt dit met de
opleider tijdens de voortgangsgesprekken.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
23
De AIOS is zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van zijn eigen portfolio. Zoals eerder gezegd is
het portfolio een middel om tot een gefundeerd oordeel te komen, het is geen doel op zich. Daarom
zijn slechts minimumeisen opgesteld waaraan de inhoud van het portfolio moet voldoen Naar eigen
wens en noodzaak kan de opleider dit (laten) uitbreiden.
Overzicht begeleiding individuele AIOS tijdens zijn opleiding
Onderstaande figuur geeft de globale structuur weer van de begeleiding van de individuele AIOS
gedurende zijn opleiding.
b. Overzicht van het
Kennismakingsgesprek met de opleider
Bespreken: - CV - Stagebijzonderheden - Modelinstructie AIOS - Verwachtingen - opleidingsactiviteiten - Leerdoelen voor de komende
periode - Begeleiding (KPB, OSAT
etc.) IOP
Tijdens introductiegesprek stage afspreken conform plan: - Thema’s - Begeleiding - Toetsing
Eindgesprek bespreken: - KPB’s - OSAT’s - CAT - Thema’s - Briefbeoordelingen - Reflectiegesprek - Leerklimaat Afspreken: - Leerdoelen
- IOP - bijstelling
Opleidingsactiviteiten: - Stage – 6 KPB’s/ 2
OSATs - Uitvoering taken - Onderwijs
- Referaat etc.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
24
1.2 Introductiegesprek
Zie introductiegespreksformulier in deel C
Doel
Afspraken te maken tussen de AIOS en opleider over wederzijdse verwachtingen ten aanzien van
het functioneren op de afdeling.
Wanneer
Bij de start van de stage
Werkwijze
Afgesproken wordt, afhankelijk van de voorgeschiedenis van de AIOS, welke leerdoelen in de
komende periode aan bod zullen komen en getoetst zullen gaan worden. Zowel stagespecifiek (zie
stageomschrijving) en stage onafhankelijke leerdoelen. Ook het aantal Korte Praktijk Beoordelingen
(KPB) en brief beoordelingen wordt afgesproken. Richtlijn is dat per AIOS per maand één KPB wordt
afgenomen tot een totaal van 12 KPB’s per AIOS/ jaar. De AIOS en opleider bewaken beide of er
tijdens de komende periode ook nog andere beoordelingen dienen te worden gegeven (360o
feedback, CAT, vaardigheidstoetsen etc.).
Aandachtspunten introductiegesprek
- Wat waren de sterke en zwakke punten van de AIOS in de voorafgaande periode.
- Wat zijn de leerdoelen van de AIOS in deze periode.
- Wat kan de AIOS leren in komende periode. Hierbij moet niet alleen gedacht worden aan
medisch handelen, maar ook aan andere competenties als communicatie, samenwerking en
organisatie.
- Afspraken over welke leerdoelen worden getoetst.
- Afspraken over hoeveel KPB’s worden afgenomen. Ook worden afspraken gemaakt over het
inhoudelijk domein waar de KPB’s over gaan.
- Afspraken over hoeveel briefbeoordelingen zullen worden afgenomen.
- Afspraken over het eventueel gebruik van andere beoordelingsinstrumenten tijdens de stage.
Tijdstip van eerstkomend voortgangsgesprek.
- Alle gebruikte formulieren van de introductiegesprekken dienen te worden opgenomen in het
portfolio.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
25
1.3 Eindgesprek stage
Zie voortgangsformulier in deel C
Doel
De AIOS en opleider bespreken het functioneren van de AIOS van de afgelopen periode en meer
specifiek: de voortgang en het niveau van de verschillende competenties die de AIOS ontwikkelt.
Het gesprek kan beschouwd worden als een tussentijdse evaluatie gericht op specifieke
leermomenten voor de komende periode.
Wanneer
Aan het eind van de stage. De aios krijgt op basis van de voortgang (met input van supervisoren,
afdelingsmedewerkers, verpleegkundigen, etc) een terugkoppeling op de groei als medisch
specialist. De uitkomst wordt door de opleider en aios vastgelegd op de daartoe ontwikkelde
formulieren.
Werkwijze
De AIOS en opleider bereiden beiden het gesprek voor. De opleider stelt de agenda samen, mede op
basis van de punten die door de AIOS worden aangedragen. Vraagt na bij leden opleidingsteam en
andere medewerkers hoe de betreffende AIOS functioneert. De AIOS levert uiterlijk 1 week van
tevoren de volgende stukken bij de opleider in:
1 Agendapunten gesprek
2 Portfolio waaronder:
a Zelfbeoordeling competenties (algemeen en specifiek);
b Individueel Ontwikkelings Plan;
c Leerdoel stageperiode;
d Beoordeling KPB’s;
e Andere beoordelingen;
f informatie met betrekking tot relevante activiteiten op één of meerdere
competentiegebieden;
g reflectie op eigen functioneren op basis van voorafgaande informatie.
3 Leerklimaat
4 Toekomst
Aandachtspunten
- Identificeren sterke en zwakke punten.
- Vastleggen op welke wijze zwakke punten kunnen worden verbeterd.
- Bespreken van zelfreflectie en mate van overeenkomst en eventuele discrepanties met het
oordeel van de opleidingsgroep
- Bespreken leerklimaat voor de AIOS
- Alle verslagen dienen te worden opgenomen in het portfolio
- De opleider ziet erop toe dat er van het gesprek een schriftelijke verslag gemaakt wordt dat
zowel door de opleider als door de AIOS ondertekend wordt. Dit verslag wordt aan het portfolio
toegevoegd.
- De academische opleider krijgt van dit verslag een kopie (voortgangsrapportage).
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
26
1.4 Toetsinstrumenten
Korte Praktijk Beoordelingen (KPB)
Zie diverse KPB formulieren
Doel
Het vastleggen en het nabespreken van het functioneren van AIOS op onderdelen van competenties
door middel van observatie m.b.v. een gestructureerd beoordelingsformulier.
Wanneer
Op ieder moment tijdens de opleiding kan een AIOS geobserveerd worden op onderdelen van het
functioneren. Dat betekent dat de observatiemomenten primair worden bepaald door de
mogelijkheden die de bedrijfsvoering biedt. Binnen deze conditie verdient het aanbeveling de
observatiemomenten zoveel mogelijk te spreiden. Zwakkere onderdelen kunnen dan vaker
geobserveerd worden om te beoordelen of er verbetering is opgetreden.
Werkwijze
Het initiatief tot het afnemen van een KPB kan zowel door de AIOS als door de opleider/supervisor
genomen worden. Als regel geldt dat bij elke AIOS eenmaal per maand een KPB wordt afgenomen
minimaal 6 per half jaar. Waarover de KPB gaat wordt deels bepaald door wat de AIOS wil leren en
deels door de klinische presentaties en de voor de opleiding relevante activiteiten van de
betreffende stageplek. De inhoud van een KPB beperkt zich tot het beoordelen van een beperkt
aantal competenties.
Mogelijkheden voor KPB
- poli/afdeling consult (KPB algemeen)
- overdracht (KPB overdracht)
- status (fiattering door supervisor)
- brief (KPB brief)
- patiënt/familie/-gesprek (KPB gesprek)
- slecht nieuwsgesprek (KPB gesprek)
- probleempatienbespreking/voordracht/referaat/CAT
(KPBCat/referaat/probleempatientbespreking)
- vaardigheden
Aandachtspunten bij de beoordeling van de KPB
- Bepaal welke activiteiten waardevol zijn om AIOS te observeren en feedback te geven.
- Houdt bij de observatiemomenten rekening met de leerdoelen van de AIOS genoemd in het
introductie- en voortgangsgesprek.
- Spreek tijdens introductie- of voortgangsgesprek al af wanneer en over welke taken in ieder
geval een KPB wordt afgenomen.
- Beoordeel AIOS op een beperkt aantal competenties.
- Bespreek de observatie direct na met de AIOS.
- Alle gebruikte formulieren dienen te worden opgenomen in het portfolio.
- Neem tijd voor de toetsing en de aansluitende bespreking van de resultaten.
- Een onvoldoende oordeel dient in het dossier dat de opleider van de AIOS heeft opgenomen te
worden.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
27
Critically Appraised Topic (en critical appraisal of literature)
Doel
De Critical Appraisal of Literature en Critically Appraised Topic (CAL/CAT) zijn vormen om de
algemene competentie “kennis en wetenschap” te ontwikkelen. De principes van evidence based
medicine met het kritisch beschouwen van de verschillende onderdelen van wetenschappelijke
publicaties wordt hiermee beoordeeld. Daarnaast is het een instrument om de vakkennis te
verbreden en de deskundigheid van collega en andere professionals in de gezondheidszorg te
bevorderen.
Uitwerking
De aanleiding voor een CAT is een patiëntencontact, naar aanleiding waarvan een vraag gerezen is
met betrekking tot de directe medische zorg aan die patiënt. Een CAT bestaat uit zeven onderdelen,
zoals hieronder weergegeven.
Een CAT bestaat uit zeven vaste onderdelen zoals weergegeven in figuur 1.2
1. Klinisch scenario
Voor het beschrijven van een goed scenario is het noodzakelijk dat de patiënt helder en bondig
wordt gepresenteerd en dat duidelijk wordt waarom het probleem relevant is. Het beschrijven van
zo’n patiëntenpresentatie kan goed ondersteund worden met behulp van een lijst met
noodzakelijke onderdelen:
- naam
- geslacht
- leeftijd
- anamnese
- lichamelijk onderzoek
Trefwoorden
Patiënt (Praktijk)
1 Klinisch scenario
2 Klinische vraag
7 Bottom line
Vertaalslag (expert) Wetenschap (literatuur)
3 Literatuur search
4 Kritisch beoordelen artikel
5 Evidence table
6 Commentaar:
besluitvormings
proces EBM
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
28
- uitslag diagnostische tests
- aandoening (of verdenking daarop)
- specialisatie arts en setting
- belangrijke aspecten uit medische voorgeschiedenis (o.a co-morbiditeit en
medicatie
- relevante leefstijlfactoren (roken, bewegen, alcohol, voeding etc)
- verwachting patiënt
- voorkeur patiënt en arts
- klinisch dilemma/spanningsveld waaraan klinische vraag zijn relevantie
ontleent.
2. Klinische vraag
De vragen kunnen betrekking hebben op de diagnose, prognose, therapie en evaluatie van het
gevoerde beleid betreffende een specifieke patiënt. Voor het vinden van het juiste antwoord is het
van belang dat de vraag is opgebouwd uit concrete meetbare elementen, waardoor voor aanvang
van de search duidelijk is wat belangrijk is bij de selectie van een artikel.
3. Literatuur search
Het bewijs dat men zoekt moet verkregen zijn binnen een kwalitatief goed wetenschappelijk
onderzoek (best evidence), om met voldoende zekerheid het antwoord op de klinische vraag te
kunnen onderbouwen.
4. Kritisch beoordelen artikel
In welke mate is een gevonden resultaat (een schatting van de werkelijkheid) reproduceerbaar als
dat onderzoek opnieuw wordt uitgevoerd en binnen welke marges bevindt zich, met een bepaalde
mate van zekerheid, werkelijke waarde van die uitkomstmaat (zie beoordelingsformulieren).
5. Evidence table
Samenvatten en interpreteren van relevante cijfers uit een wetenschappelijke publicatie.
Methodologische kwaliteit hoog of laag; geldigheid voor de patiëntencasus hoog of laag.
6. Commentaar
De weging van alle componenten is een complex proces, evenals het goed verwoorden hiervan het
leggen van de juiste accenten daarbij.
7. Bottom line
Terugvertalen van conclusies uit het besluitvormingsproces naar de patiënt uit de klinische vraag.
Wanneer
Eenmaal in de stage wordt een onderwerp uitgekozen dat door een AIOS wordt uitgewerkt en op
een donderdagmiddag gepresenteerd.
Praktische aanpak in het kort:
CAT’s zijn bedoeld als oefening in het wetenschappelijk denken over het klinisch handelen
(aanvraaggedrag, therapiekeuze). Een CAT omvat de volgende stappen.
- Beschrijving van een klinisch scenario.
- Formuleren van een relevante klinische vraag naar aanleiding van dit scenario.
- Beschrijven van het zoekproces met databronnen, sleutelworden en inclusiecriteria voor de
gevonden artikelen.
- Beschrijven van opzet en uitvoering van een wetenschappelijk onderzoek en beoordeling van de
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
29
kwaliteit ervan.
- Weergeven van de mate van ‘evidence’.
- De CAT voorzien van commentaar en conclusie over het toepassen van de bevindingen voor het
geschetste scenario.
- Middels een PowerPointpresentatie van maximaal 15 minuten wordt het resultaat
gepresenteerd. De presentatie wordt bewaard en verspreid onder alle a(n)ios en leden
opleidingsteam.
De CAT’s hebben betrekking op vier klinisch relevante domeinen:
- Diagnostiek
- Prognose
- Therapie en (contra)indicaties
- Evaluatie van het gevolgde beleid
Toets
Supervisor en overige aanwezigen vullen naar aanleiding van de presentatie het KPB-formulier CAT
in. De AIOS neemt dit op in zijn portfolio.
Literatuur: Training critical appraisal of a topic. Een onmisbare handleiding in het tijdperk van
Evidence Based Medicine. CPM de Brouwer, IJ Kant, LJM Smits, AC Voogd. Mediview BV, Maastricht
augustus 2009. ISBN 978-90-77201-31-2.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
30
Beoordelingsformulier CAT Diagnostiek
Onderdeel CAT Beoordeling Opmerking
Klinisch scenario:
Relevante onderdelen aanwezig? (o.a. lft, sexe,
kenmerken/symptomen patiënt, relevante risicofactoren,
setting, range van priorkansen + bronvermelding)
O V G
Is het klinisch probleem/dilemma goed benoemd? (focus gelegd
bij een of meer van de volgende punten; risico missen diagnose,
risico ten onrecht behandelen, kosten, belasting, plaats in
diagnostisch traject)
O V G
Goed geformuleerd? (helder, beknopt, juiste
medische/epidemiologische terminologie
O V G
Klinische vraag:
Bevat vraag alle elementen: belangrijke symptomen en
patiëntenkenmerken, die bepalend zijn voor prior-range, test,
aandoening, gouden standaard en is vraag helder
geformuleerd?
O V G
Sluit de vraag goed aan bij klinisch scenario en klinisch
probleem/dilemma?
O V G
Search:
Sluiten zoektermen goed aan bij klinische vraag? O V G
Is gekozen zoekstrategie goed opgebouwd? O V G
Is de motivering van keuze artikel toegelicht? (Diagnostiek:
gouden standaard, patiëntenpopulatie, omvang populatie,
primair artikel, taal, evt. datum+argumenten voor datum)
O V G
Is het gekozen artikel een relevant artikel gezien het
voorafgaande klinische probleem
O V G
Beoordeling artikel:
Zijn de belangrijkste sterke en zwakke methodologische punten
uit de bijdrage hier genoemd?
O V G
Zijn de belangrijkste methodologische criteria, zoals uitgebreid
besproken in de bijlage, beknopt weergegeven en
geïnterpreteerd in de CAT
O V G
Evidence table:
Zijn de belangrijkste uitkomsten samengevat in een tabel? O V G
Commentaar:
Is een samenvattend oordeel over de methodologische kwaliteit
van het beschreven onderzoek enerzijds en de methodologische
kwaliteiten van de test anderzijds gegeven?
O V G
Is kritische gekeken naar de bruikbaarheid van de test (kosten,
belasting,behandelbare aandoening, invloed op beleid door
toegenomen zekerheid over aan/afwezigheid aandoening?
O V G
Zijn de overeenkomsten en verschillen tussen
onderzoekspopulatie uit artikel en patiënt uit het scenario
bediscussieerd?
O V G
Zijn de DW+ en/of DW- zoals gevonden voor de patiënt vertaald
in termen van medisch handelen?
O V G
Bottomline:
Wordt in de bottomline een zinvol antwoord geformuleerd op
de klinische vraag?
O V G
Is de formulering van de bottom line kort, krachtig en toch
volledig?
O V G
Totaal CAT:
Eindoordeel CAT*: O V G U
Beoordeling CAT: *als >6 O: onvoldoende, <=2 0 en 7-10 G: goed, als > 10 G en <=1 O: uitstekend, anders: voldoende
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
31
Beoordelingsformulier CAT therapie
Naam student:
Beoordelaar:
ID:
Cluster:
Run:
Onderdeel CAT Beoordeling Opmerking
Klinisch scenario:
Relevante onderdelen aanwezig? (o.a. lft, geslacht, aard en
ernst aandoening, klinische setting, moment van presentatie,
beschrijving therapeutisch probleem en met de interventie na te
streven doel)
O V G
Volledig en beknopt geformuleerd? O V G
Klinische vraag:
Bevat vraag alle elementen: patiënt, intervention, control,
outcome, time (PICOT)?
O V G
Is de vraag als een goed lopende vraag geformuleerd? O V G
Sluit de vraag goed aan bij klinisch scenario? O V G
Search:
Sluiten zoektermen goed aan bij klinische vraag? O V G
Relevante combinatie van (voldoende) methodologische en
medische zoektermen?
O V G
Is de motivering voor keuze artikel gegeven? (Past patiënt in
patiëntenpopulatie, interventie, uitkomst, lengte follow-up,
omvang populatie, primaire literatuur, redenen van eliminatie
overige artikelen)
O V G
Beoordeling artikel:
Zijn de belangrijkste sterke en zwakke methodologische punten
van het artikel hier genoemd?
O V G
Zijn de belangrijkste methodologische criteria, helder, volledig
en beknopt gepresenteerd en geïnterpreteerd?
O V G
Evidence table:
Zijn de voor de prognostische vraag belangrijkste uitkomsten en
effectmaten op heldere wijze weergegeven?
O V G
Bondig samengevat O V G
Commentaar m.b.t. toepasbaarheid:
Is aangegeven in hoeverre de methodologische kwaliteit de
bruikbaarheid van het artikel beïnvloedt?
O V G
Is kritisch gekeken naar de bruikbaarheid van het artikel voor de
patiënt (t0, setting, uitvoering interventie, co-interventies,
subgroepanalyses)?
O V G
Heeft student gekeken naar eventuele praktische
toepasbaarheid, kosten-effectiviteit, juridische en/of ethische
dilemma’s?
O V G
Bondig geformleerd? O V G
Bottomline:
Wordt in de bottomline een relevant antwoord geformuleerd op
de klinische vraag?
O V G
Is de bottomline kort, krachtig en volledig geformuleerd? O V G
Eindoordeel CAT*: O V G U
Toelichting:
Beoordeling CAT:*als > 4 O: onvoldoende, als 9-12 G en geen O is goed, als > 12 G en geen O: uitstekend, anders: voldoende
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
32
Format presentatie specifiek naar onderwerp
Artikel over prognose
I. Are the results in the study valid?
• Primary Guides
◦ Was there a representative and well-defined sample of patients at a similar point in the course of
the disease?
◦ Was follow-up sufficiently long and complete?
• Secondary Guides
◦ Were objective and unbiased outcome criteria used?
◦ Was there adjustment for important prognostic factors?
II. What are the results?
• How large is the likelihood of the outcome event(s) in a specified period of time?
• How precise are the estimates of likelihood?
III. Will the results help me in caring for my patients?
• Were the study patients similar to my own?
• Will the results lead directly to selecting or avoiding therapy?
• Are the results useful for reassuring or counseling patients?
Artikel over therapie
I. Are the results of the study valid?
• Primary Guides:
◦ Was the assignment of patients to treatments randomized?
◦ Were all patients who entered the trial properly accounted for and attributed at its conclusion?
◦ Was follow-up complete?
◦ Were patients analyzed in the groups to which they were randomized?
• Secondary Guides:
◦ Were patients, health workers, and study personnel "blind" to treatment?
◦ Were the groups similar at the start of the trial?
◦ Aside from the experimental intervention, were the groups treated equally?
II. What were the results?
• How large was the treatment effect?
• How precise was the estimate of the treatment effect?
III. Will the results help me in caring for my patients?
• Can the results be applied to my patient care?
• Were all clinically important outcomes considered?
• Are the likely treatment benefits worth the potential harms and costs?
Artikel over diagnostische test
. Are the results in the study valid?
• Primary Guides
◦ Was there an independent, blind comparison with a reference standard?
◦ Did the patient sample include an appropriate spectrum of patients to whom the diagnostic test
will be applied in clinical practice?
• Secondary Guides
◦ Did the results of the test being evaluated influence the decision to perform the reference
standard?
◦ Were the methods for performing the test described in sufficient detail to permit replication?
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
33
II. What are the results?
• Are likelihood ratios for the test results presented or data necessary for their calculation provided?
III. Will the results help me in caring for my patients?
• Will the reproducibility of the test result and its interpretation be satisfactory in my setting?
• Are the results applicable to my patient?
• Will the results change my management?
• Will patients be better off as a result of the test?
Artikel over kwaliteit van leven
I. Are the recommendations valid?
• Primary Guides
◦ 1. Have the investigators measured aspects of patients' lives that patients consider important?
◦ 2. Did the HRQL instruments work in the way they are supposed to?
• Secondary Guides
◦ 3. Are there important aspects of HRQL that have been omitted?
◦ 4. If there were tradeoffs between quality and quantity of life, or an economic evaluation, have
they used the right measures?
II. What are the results?
• 1. What was the magnitude of effect on HRQL?
III. Will the results help me in caring for my patients?
• 1. Will the information from the study help me inform my patients?
• 2. Did the study design simulate clinical practice?
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
34
1.5 Het beoordelen van het portfolio
Doel
Inzicht krijgen in en zicht krijgen op alle competenties van de AIOS Dermatologie.
Werkwijze
Het portfolio is het verzamelpunt van alle informatie die over de AIOS beschikbaar is. De AIOS is
verantwoordelijk voor deze informatie. Het portfolio wordt gebruikt als onderliggend document bij
het voortgangsgesprek. Het portfolio dient naast andere formulieren (zie voortgangsgesprek) een
week van tevoren te worden ingeleverd zodat de opleider de tijd heeft deze informatie te bekijken
en nog om aanvullende informatie te vragen. De hieronder vermelde aandachtspunten vormen voor
een belangrijk deel de agenda van het voortgangsgesprek.
Aandachtspunten
- Is het portfolio op tijd ingeleverd? (Zegt iets over de competenties organisatie en
timemanagement.)
- Bevat het portfolio minimaal de volgende informatie:
o Zelfbeoordeling algemene competenties;
o Individueel Ontwikkelings Plan;
o Beoordelingen KPB;
o Andere beoordelingen;
o Informatie met betrekking tot relevante activiteiten op één of meerdere
competentiegebieden;
o Reflectie op eigen functioneren op basis van voorafgaande informatie.
- Het bespreken van discrepanties in de beoordeling van de opleider/supervisor
o De kwaliteit van de reflectie wordt beoordeeld:
o Goede aansluiting met sterke en zwakke punten;
o Juiste conclusies uit reflectie;
o Er worden toetsbare voornemens gemaakt.
o Identificeren sterke en zwakke punten.
o Vastleggen op welke wijze zwakke punten kunnen worden verbeterd.
o Vastleggen hoe deze verbetering getoetst wordt.
- Wat is de kwaliteit van het totale portfolio. De opleider dient de informatie ten opzichte van
elkaar te wegen. Is er twijfel over de kwaliteit van het portfolio dan is het wenselijk leden van de
opleidingsgroep in het oordeel te betrekken.
- Hoe ervaart de AIOS het “leerklimaat” op de afdeling?
- Komen de afspraken gemaakt bij het introductiegesprek overeen met de werkelijk verrichte
activiteiten?
- Wat dient voor de volgende keer te worden afgesproken? En hoe kan dit getoetst worden?
- Neem tijd voor de bespreking van de resultaten (minimaal 30 minuten).
- Alle verslagen dienen te worden opgenomen in het portfolio.
- Een onvoldoende oordeel dient in het dossier dat de opleider van de AIOS heeft opgenomen te
worden.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
35
Deel C
Bijlage Formulieren
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
36
Introductiegesprek
Introductiegesprek
Naam AIOS
Naam supervisor
Stage
Datum gesprek
Periode/jaar
Samenvatting gesprek
Leerdoelen/competenties
uit vorige stages
Leerdoelen/competenties
bij komende stage
Te toetsen
leerdoelen/competenties
binnen deze stage, inclusief
hoe
Opmerkingen
37
Toelichting Introductiegesprek AIOS/Opleider
1. IOP bespreken
2. CV ingeleverd, gedateerd en gesigneerd? Arbeidscontract geregeld?
3. Introductiepakketje derma JBZ ontvangen met praktische info omtrent werken op poli derma
JBZ.
4. Toewijzen persoonlijk emailaccount en geven van aanwijzingen tot gebruik: wens om eigen JBZ
emailadres te gebruiken voor correspondentie.
5. Werktijden en reeds geplande vakanties.
6. Wat te doen bij ziekte.
7. Verwachtingen mbt :
a. verslaglegging, statusvoering, brieven
b. overleg met dagsupervisor. Alle NP aan supervisor laten zien.
c. volgen JBZ -onderwijs woensdagmiddag en derma-donderdagmiddagonderwijs
8. Eenmaal per 3 weken co-assistenten onderwijs geven.
9. Wat te doen bij:
a. Problemen
b. Een klacht
c. Prikaccidenten
d. Agressieve patiënten
10. Uitreiken
a. Lokaal opleidingsplan
b. Toetsinstrumenten bespreken : zie LOP
c. PA-bespreking en mogelijkheid tot coupes bekijken met assistent PA Besprekingen (zie
LOP)
11. Voortgangsgesprekken: melding van voorbereiding hierop middels invullen
zelfbeoordelingformulier en formulier tav beoordeling opleiding.
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
38
Eindgesprek Competentiekaart ingevuld door AIOS
Naam AIOS: datum:
Handtekening AIOS: …………………………………………………………………………….
Toelichting bij de beoordeelde competenties
Medisch handelen
- bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied
- past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed toe
- levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg
- vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe
Communicatie - bouwt effectieve behandelrelaties met patiënten op
- luistert goed en verkrijgt efficiënt relevante patiënteninformatie
- bespreekt medische informatie goed met patiënten en familie
- doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus
Samenwerking - overlegt doelmatig met collegae en andere zorgverleners
- verwijst adequaat
- levert effectief intercollegiaal consult
- draagt bij aan effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg
Organisatie
- verdeelt uw energie goed tussen patiëntenzorg, opleiding en andere activiteiten
- besteedt de beperkt beschikbare middelen voor de gezondheidszorg verantwoord
- werkt effectief en efficiënt in een gezondheidszorgorganisatie
- gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen leerproces
Maatschappelijk handelen - kent en herkent de belangrijkste determinanten van ziekte
- draagt bij aan een betere gezondheid van patiënten en de gemeenschap als geheel
- handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen
- treedt adequaat op bij incidenten in de zorg
Kennis en wetenschap
- beschouwt medische informatie kritisch
- bevordert de verbreding en ontwikkeling van wetenschappelijke vakkennis
- ontwikkelt en onderhoudt een persoonlijk bij- en nascholingsplan
- bevordert de deskundigheid van studenten, collegae, patiënten en andere betrokkenen bij
de gezondheidszorg
Professionaliteit
- levert hoogstaande patiëntenzorg op integere, oprechte en betrokken wijze
- vertoont adequaat persoonlijke en interpersoonlijk professioneel gedrag
- kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen
- oefent de geneeskunde ethisch uit naar de normen van het beroep
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
39
Toelichting De competentiekaart ingevuld door AIOS
Naam AIOS:
Naam opleider(s):
Datum:
Competentie Medisch handelen/Zelfreflectie AIOS
Competentie Communicatie/Zelfreflectie AIOS
Competentie Samenwerking/Zelfreflectie AIOS
Competentie Organisatie/Zelfreflectie AIOS
Competentie Maatschappelijk handelen/Zelfreflectie AIOS
Competentie Kennis en wetenschap/Zelfreflectie AIOS
Competentie Professionaliteit/Zelfreflectie AIOS
Handtekening AIOS: Handtekening opleider:
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
40
Eindgesprek Competentiekaart ingevuld door opleider
Naam opleider: datum:
Naam AIOS:
Handtekening AIOS: …………………………………………………………………………….
Handtekening opleider: …………………………………………………………………………….
Toelichting bij de beoordeelde competenties
Medisch handelen
- bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied
- past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed toe
- levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg
- vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe
Communicatie - bouwt effectieve behandelrelaties met patiënten op
- luistert goed en verkrijgt efficiënt relevante patiënteninformatie
- bespreekt medische informatie goed met patiënten en familie
- doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus
Samenwerking - overlegt doelmatig met collegae en andere zorgverleners
- verwijst adequaat
- levert effectief intercollegiaal consult
- draagt bij aan effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg
Organisatie
- verdeelt uw energie goed tussen patiëntenzorg, opleiding en andere activiteiten
- besteedt de beperkt beschikbare middelen voor de gezondheidszorg verantwoord
- werkt effectief en efficiënt in een gezondheidszorgorganisatie
- gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen leerproces
Maatschappelijk handelen - kent en herkent de belangrijkste determinanten van ziekte
- draagt bij aan een betere gezondheid van patiënten en de gemeenschap als geheel
- handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen
- treedt adequaat op bij incidenten in de zorg
Kennis en wetenschap
- beschouwt medische informatie kritisch
- bevordert de verbreding en ontwikkeling van wetenschappelijke vakkennis
- ontwikkelt en onderhoudt een persoonlijk bij- en nascholingsplan
- bevordert de deskundigheid van studenten, collegae, patiënten en andere betrokkenen bij
de gezondheidszorg
Professionaliteit
- levert hoogstaande patiëntenzorg op integere, oprechte en betrokken wijze
- vertoont adequaat persoonlijke en interpersoonlijk professioneel gedrag
- kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen
- oefent de geneeskunde ethisch uit naar de normen van het beroep
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
41
Toelichting De competentiekaart ingevuld door opleider
Naam AIOS:
Naam opleider(s):
Datum:
Competentie Medisch handelen
Competentie Communicatie
Competentie Samenwerking
Competentie Organisatie
Competentie Maatschappelijk handelen
Competentie Kennis en wetenschap
Competentie Professionaliteit
Handtekening AIOS: …………………………………………………………………………
Handtekening opleider: ……………………………………………………………
Lokaal Opleidingsplan dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
42
Eindgesprek Gezamenlijke evaluatie van competenties
Naam AIOS:
Naam opleider(s):
Datum:
Belangrijke discrepanties
Aandachtspunten
Afspraken
Handtekening AIOS: …………………………………………………………………………
Handtekening opleider: ……………………………………………………………………..
43
KPB Algemeen of Vaardigheid
Naam AIOS: Supervisor: Datum:
Type Patiënt:
Focus van het contact:
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Handtekening gezien AIOS: Handtekening gezien supervisor
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
44
Korte Praktijk Beoordeling Algemeen
Deelcompetentie 1: Bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied
- De AIOS is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te
verwoorden
Deelcompetentie 2: Past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-
based toe.
De AIOS verwerft specialistische kennis, en past deze adequaat toe, op het terrein van:
- Diagnostiek:
Anamnese: de AIOS beheerst de vaardigheid van de anamnese tot in de details.
Lichamelijk onderzoek: de AIOS is deskundig op het gebied van lichamelijk/fysisch-diagnostisch onderzoek.
Laboratoriumdiagnostiek: de AIOS leert gegevens uit het laboratoriumonderzoek te interpreteren en heeft kennis van
afwijkende laboratoriumbevindingen behorend bij de specifieke dermatologische ziektebeelden.
Beeldvormende diagnostiek: de AIOS leert gegevens uit beeldvormende diagnostiek (radiologie, CT, MRI, echografie,
isotopenonderzoek) te interpreteren en adequaat toe te passen.
Functieonderzoek: de AIOS leert gegevens uit functieonderzoek te interpreteren en adequaat toe te passen
- Probleemoplossend vermogen:
De AIOS beheerst het efficiënt opstellen van een probleemlijst met bijbehorende werkhypothesen in de vorm van een
differentiaaldiagnose, daarbij gebruikmakend van de informatie direct bij de patiënt verkregen, alsmede integratie
van overige diagnostische gegevens in combinatie met kennis en ervaring. Essentieel hierbij is de integratie van
gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek. Het bepalen van een effectief en
doelmatig diagnostisch beleid behoort tot de specifieke deskundigheden van de dermatoloog.
- Therapeutisch beleid:
De AIOS is in staat om, op grond van de diagnostiek en context van de medische problemen, advies te formuleren over
de behandeling, met name ten aanzien van leefstijl, voeding en farmacotherapie, niet-farmacologische behandelingen
en prognose. Speciale aandacht dient de AIOS te geven aan bijwerkingen op korte en lange termijn van het ingestelde
therapeutisch beleid. Deskundigheid wordt vereist de evaluatie van het therapeutisch beleid.
- Farmacotherapie:
De AIOS verkrijgt specifieke deskundigheid op het gebied van de farmacotherapie, stoelend op kennis van de
farmacokinetiek en farmacodynamiek, mogelijkheden en beperkingen van de farmacotherapie, interacties en
bijwerkingen van geneesmiddelen en het effect van polyfarmacie. Met name wordt deskundigheid vereist op het
gebied van individualiseren van farmacotherapie.
Deelcompetentie M3: Levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg. De AIOS:
- herkent en incorporeert ethische aspecten die bij medische beslissingen in het geding zijn, en is in staat morele vragen
die in het medisch handelen ontstaan te analyseren.
- is in staat om de eigen morele standpunten met argumenten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae
gezondheidswerkers te verantwoorden.
- neemt kennis van het binnen de afdeling geldende medische beleid en de regels, afspraken en protocollen, en past
deze adequaat toe nover patiënten en collegae gezondheidswerkers te verantwoorden
Deelcompetentie 4: vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe
- De AIOS verzamelt op een adequate wijze informatie rondom de zorg van een patiënt waarvoor hij de
verantwoordelijkheid heeft aanvaard; hiertoe weet hij op gepaste wijze gebruik te maken van raadpleging van andere
betrokkenen in het zorgproces resp. medische en niet-medische deskundigen ( huisarts, specialisten, thuiszorg, GGZ,
etc
Communicatie deelcompetentie 1
- Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en
autonomie
- Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht
levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en
levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap.
Communicatie deelcompetentie 2
- Is in staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de familie,
artsen en andere hulpverleners.
- Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling
wordt voorgesteld.
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
45
Korte Praktijk Beoordeling Vaardigheid
Medisch Handelen
De AIOS is deskundig op het gebied van de vaardigheden uit het Opleidingsplan Dermatologie
genoemde procedures. Deskundigheid blijkt uit:
- Voert de handeling conform richtlijn/protocol c.q.werkinstructie uit
- Neemt alle noodzakelijke maatregelen in verband met hygiëne en persoonlijke veiligheid
- Hanteert vloeiende bewegingen, kundig
Communicatie deelcompetentie 1
- Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor
vertrouwelijkheid, privacy en autonomie
- Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de
patiënt, ongeacht levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond,
cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het
stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap.
Communicatie deelcompetentie 2
- Is in staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen
zoals de familie, artsen en andere hulpverleners.
- Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen)
verdere behandeling wordt voorgesteld.
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
46
KPB Overdracht
Naam AIOS: Supervisor: Datum:
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Handtekening gezien AIOS: Handtekening gezien supervisor:
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
47
Leerdoelen Overdracht
Communicatie deelcompetentie 4:
Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus.
De AIOS geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese,
lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie
adviezen consulten.
Samenwerking deelcompetentie 2: Verwijst adequaat.
De AIOS is in staat naar de juiste persoon of instantie te verwijzen zowel in de eerste als in de tweede lijn en de
mate van urgentie hierbij te bepalen.
De AIOS vraagt adequaat consult en stelt hierbij de juiste vraag.
De AIOS is in staat tot het interpreteren van consulten.
Deelcompetentie 3: Levert effectief intercollegiaal consult.
- De AIOS is in staat een intercollegiale consultvraag adequaat te beantwoorden.
- De AIOS is in staat de gezondheidstoestand van een patiënt te optimaliseren in relatie tot de operatieve
zorg
- De AIOS is in staat de post-operatieve patiënt te begeleiden en adequaat te reageren op problemen in het
post-operatieve traject.
Professionaliteit: Kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen.
De AIOS geeft blijk van besef dat voor het functioneren als dermatoloog vereist is dat hij eigen beperkingen kan
onderkennen
De AIOS geeft blijk om te kunnen gaan met onmachtsgevoelens.
De AIOS geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als dermatoloog vereist is, dat hij grenzen en
mogelijkheden van de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening en van de medische professie in het
algemeen kan beoordelen.
De AIOS geeft blijk van om te kunnen gaan met fouten van zichzelf of anderen, bij eigen fouten deze durft te
erkennen tegenover patiënten en collega’s en er lering uit kan trekken.
De AIOS heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten
zijn kennis en vermogens liggen.
Aandachtspunten voor supervisor
Tijdens overdracht van zorg kan de AIOS:
- Hoofd- en bijzaken onderscheiden
- Reële differentiaal diagnose benoemen
- Expliciet die zaken uit probleemlijst benoemen die niet binnen de werkdiagnose vallen
- Voorstellen doen voor aanvullend onderzoek
- De prognose van patiënt in het gevoerde beleid benoemen
- Verantwoording voor gevoerd beleid nemen
- Eigen twijfels over diagnostisch en therapeutisch handelen benoemen
- Problemen rond organisatie zorg bespreekbaar maken(hulponderzoeken, samenwerking andere
specialismen)
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
48
KPB Gesprek met patiënt
Naam AIOS: Supervisor: Datum:
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Handtekening gezien AIOS: Handtekening gezien supervisor:
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
49
Leerdoelen Gesprek met patiënt
Communicatie deelcompetentie 1
- Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en
autonomie
- Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht
levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en
levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap.
Communicatie deelcompetentie 2
- Is in staat om staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de
familie, artsen en andere hulpverleners.
- Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling
wordt voorgesteld.
Communicatie deelcompetentie 3
- Op een begrijpelijke en humane wijze te kunnen adviseren en voorlichten, met als doel om de patiënt zo veel mogelijk
te betrekken bij de besluitvorming over het diagnostisch en therapeutisch beleid.
Communicatie deelcompetentie 4
- Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus.
- De AIOS geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese,
lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen
consulten.
- De AIOS is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te
verwoorden
Maatschappelijk handelen deelcompetentie 1:
De AIOS heeft begrip voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond.
Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte
voor de gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke
omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding.
De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over praktische kennis en inzicht met betrekking tot:
- de somatische, psychische en sociale structuur en functies van mannen, vrouwen en kinderen, individueel en in
onderlinge relatie;
- de levensfasen en de mogelijk verstorende factoren daarin;
- menselijk gedrag in verschillende omstandigheden met name in probleemsituaties en bij verschillende culturele
achtergronden.
Deelcompetentie 2
De AIOS beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot de volksgezondheid:
- het belang zowel van preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid als van het behoud van arbeidsgeschiktheid;
- de relatieve omvang van ziekte, handicap en sterfte en de verdeling daarvan in de bevolking;
- de determinanten van de volksgezondheid waaronder demografische, culturele, sociale en economische factoren.
- De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over: deskundigheid m.b.t. complicaties van chronische ziektebeelden.
Deelcompetentie 3:
- De AIOS is in staat om te gaan met juridische aspecten van het systeem van de gezondheidszorg en handelt in
overeenstemming hiermee
Deelcompetentie 4
- De AIOS kan verantwoordelijkheid dragen
- De AIOS kan omgaan met complicaties ten gevolge van het klinisch handelen
Professionaliteit
- geeft er blijk van eigen gevoelens, normen en waarden te onderkennen in relatie tot existentiële vragen over leven,
dood, ziekte en gezondheid en kan omgaan met medisch-ethische vragen.
- geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als dermatoloog vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de
gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening daarin, en van de medische professie in het algemeen daarin, kan
beoordelen.
- De AIOS herkent irrationeel gedrag tussen professionals en maakt dit bespreekbaar.
Professionaliteit:
- Kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen.
- De AIOS geeft blijk van besef dat voor het functioneren als dermatoloog vereist is dat hij eigen beperkingen kan
onderkennen
- De AIOS geeft blijk om te kunnen gaan met onmachtsgevoelens.
- De AIOS geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als dermatoloog vereist is, dat hij grenzen en
mogelijkheden van de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening en van de medische professie in het
algemeen kan beoordelen.
- De AIOS geeft blijk van om te kunnen gaan met fouten van zichzelf of anderen, bij eigen fouten deze durft te erkennen
tegenover
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
50
patiënten en collega’s en er lering uit kan trekken.
- De AIOS heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten zijn
kennis en vermogens liggen.
- De AIOS kan onderhandelen over het medisch beleid
- De AIOS is in staat eigen morele standpunten te verduidelijken tegenover patiënten en collegae.
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
51
KPB CAT/probleempatiëntbespreking
Naam AIOS: Supervisor: Datum:
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Handtekening gezien AIOS: Handtekening gezien supervisor:
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
52
Leerdoelen CAT/probleempatiëntbespreking
Communicatie Deelcompetentie 3
Bespreekt medische informatie goed
De AIOS is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te
verwoorden
Aandachtspunten
- Technische aspecten: lay-out dia’s, bewaken tijd, heldere agenda, afgebakend onderwerp,
- Vermijdt afdwalen, gebruik pointer, digitale presentatieanimaties
- Verbale communicatie: contact met zaal, intonatie, tempo, dia’s ter ondersteuning dwz niet
- voorlezen van..., woordkeus
- Houdt rekening met kennisniveau publiek
- Houding en uitstraling
- Het adequaat samenvatten
Kennis en Wetenschap Deelcompetentie 1
Beschouwt medische informatie kritisch.
Kennis en Wetenschap Deelcompetentie 2
Bevordert de verbreding en ontwikkeling van wetenschappelijke vakkennis.
Kennis en Wetenschap Deelcompetentie 4
Bevordert de deskundigheid van studenten, AIOS, collegae, patiënten, verpleegkundigen en andere
betrokkenen in de gezondheidszorg.
Organisatie Deelcompetentie 4
Gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen leerproces (incl. bij- en nascholing).
Aandachtspunten
- Focus, afbakenen onderwerp
- Relevantie
- Samenhang
- Niveau van detaillering
- Wetenschappelijk niveau (kritische waardering (appraisal): beoordelen van de wetenschappelijke kwaliteit
van de literatuur, inclusief design, methode en analyse; dit gaat over iste en externe validiteit en vormen
van vertekening (bias en confounding)
CAT:
- Formuleert PICO, licht zoekstrategie toe
- Is in staat elektronische databestanden te ontsluiten
- Begripsverduidelijking (uitleggen methodologische of fysiologische begrippen bv ROCcurve, kappawaarde,
LH ratios etc.)
Professionaliteit
Kan reflecteren met zichzelf.
Professionaliteit
Reflecteren met een professional.
Aandachtspunten
- Wetenschappelijke reflectie:
- Wat is de betekenis van deze kennis, wat zijn de implicaties, wat voegt het toe aan de praktijkvoering,
zowel persoonlijk als in het algemeen. Eigen visie, onderkent onzekerheden.
- ‘reflection-on-action’: terugkijkend op handelingen uit het verleden, de ‘evidence’ plaatsen in de context
van een individuele klinische gebeurtenis; dat kan ook betekenen gemotiveerd afwijken van deze
“evidence” .
- Geeft onzekerheden of onduidelijkheden aan
- Kan omgaan met feedback en vragen uit gehoor.
- Volgt eerder gegeven adviezen ter verbetering op, zoekt wanneer aangewezen hulp bij derden
- Nodigt inhoudsdeskundigen actief uit om aanwezig te zijn
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
53
KPB Briefbeoordeling
Naam AIOS: Supervisor: Datum:
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Wat is er goed?
Wat kan er beter?
Handtekening gezien AIOS: Handtekening gezien supervisor:
Opleidingsplan Dermatologie Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011
54
Leerdoelen Briefbeoordeling
Medisch Handelen deelcompetentie 2
Past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe
De AIOS geeft blijk dat hij pathofysiologisch kan denken en juiste conclusies heeft getrokken op basis van (differentiaal)
diagnose, onderzoeken, ziekteverloop en behandeling. Dit wordt kort, bondig en op heldere wijze weergegeven: de
integratie van gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek.
Voorgeschiedenis:
- Is chronologisch en volledig weergegeven met vermelding van jaar ziekte/operatie. (Tip: controleer op volledigheid oa
mbv oudere correspondentie. Zie ook in de PC en verwijs typiste hiernaar, vul ontbrekende gegevens aan).
Anamnese:
- De relevante, ernstige hoofdklacht(-en) is kort bij de tractus anamnese (dus niet alle tracti vermelden) beschreven
- De huidige status quo is duidelijk vermeld
- De ziektegeschiedenis is bondig en adequaat weergegeven
Onderzoeksbevindingen en conclusies
- Bevindingen lichamelijk onderzoek zijn bondig en volledig beschreven
- Bevindingen van diagnostiek/PA zijn helder weergegeven
- Relevante conclusies en/of diagnose zijn helder weergegeven
Bespreking:
- hoofddiagnose is kort beschreven
- therapie en in het kort het verloop staan beschreven
- vervolgens zijn neven diagnosen met therapie en verloop beschreven
Follow-up
- gepland follow-up beleid is goed aangegeven
- de reden van follow-up is aangegeven
Communicatie Deelcompetentie 4
Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus
De AIOS geeft in de praktijk blijk van:
deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van het schrijven van brieven betreffende de behandeling op het gebied
van de dermatologie (waarin o.a.: reden van komst, anamnese, lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek, PA
onderzoek, verder onderzoek, conclusie, eventueel beloop of bespreking, prognose, informatie gegeven aan de patiënt).
Aandachtspunten
Helderheid brief
- De brief is compact
- De brief heeft een logische opbouw: adressering aan huisarts, aanvang, voorgeschiedenis, anamnese, bevindingen
lichamelijk onderzoek, bespreking
- kopie gestuurd aan:
- Specialisten waar patiënt onder controle is (of recent nog was)
- De brief bevat geen irrelevante informatie
- Overbodig jargon is vermeden