Decentralisaties in het sociale domein op Walcheren · Definitief rapport t.b.v. bespreking in de...

Decentralisatiesinhetsocialedomeinop

Walcheren

“2D’s”:Wmo&Jeugdzorg

Definitieveversiet.b.v.degemeenteraadMiddelbrug RekenkamerMiddelbrug&RekenkamerVlissingen

Decentralisatiesinhetsocialedomein

2 van 78

Definitief rapport t.b.v. bespreking in de gemeenteraad Middelburg van december 2016

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Colofon

Uitgegevendoor: RekenkamerVlissingen&RekenkamerMiddelburg

Informatie:

E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

Datum: 12december2016

Status: Definitief

Versienummer: versiedefinitieft.b.v.gemeenteraadMiddelburg


3 van 78


Inhoudsopgave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

VOORWOORD 5

SAMENVATTING 6

1INLEIDING 91.1 INLEIDING 91.2 AANLEIDINGONDERZOEK 91.3 ONDERZOEKSDOELSTELLING 91.4 ONDERZOEKSVRAGEN 91.5 ONDERZOEKSAANPAK 101.6 AFBAKENINGVANHETONDERZOEK 111.7 LEESWIJZER 11

2 DEFINITIES&KADERS 122.1 INLEIDING 122.2 WETTELIJKEKADERS 122.3 GEMEENTELIJKBELEIDSKADER 132.4 NORMENKADER 14

3 DECENTRALISATIESINDEPRAKTIJK 163.1 INLEIDING 163.2 WALCHERSEVISIEOPDECENTRALISATIES 163.3 WALCHERSEUITGANGSPUNTENBIJDECENTRALISATIES 173.4 STURINGSMODELWALCHEREN 183.5 PROJECTWALCHERENVOORELKAAR 183.6 GELDSTROMENDECENTRALISATIESSOCIAALDOMEIN 203.7 UITVOERINGSORGANISATIEPORTHOS 213.8 POSITIEPORTHOSBINNENGEMEENTEN 233.9 FINANCIERINGVANUITVOERINGSORGANISATIEPORTHOS 233.10 BUSINESSCASEPORTHOS 233.11 BOVENGEMEENTELIJKESAMENWERKINGBINNENHETSOCIALEDOMEIN 243.12 EXTERNEONDERZOEKENKPLUSVENBMC 26

4 BEVINDINGEN&BEANTWOORDINGONDERZOEKSVRAGEN 284.1 INLEIDING 284.2 BEANTWOORDINGONDERZOEKSVRAGEN&BEVINDINGENREKENKAMER 28

5 CONCLUSIES&AANBEVELINGEN 455.1 BELANGRIJKSTECONCLUSIESREKENKAMER 455.2 EINDCONCLUSIE 475.3 AANBEVELINGENREKENKAMER 475.3.1 INLEIDING 47


4 van 78


5.3.2 AANBEVELINGEN 47

6 WEDERHOOR&NAWOORD 496.1 WEDERHOORREACTIECOLLEGEMIDDELBURG 496.2 NAWOORDREKENKAMEROPDEWEDERHOORREACTIEVANHETCOLLEGE 57

BIJLAGE1STURINGSMODELWALCHEREN 65

BIJLAGE2ONTWIKKELAGENDASOCIAALDOMEIN 66

BIJLAGE3AANGEPASTEBESCHRIJVINGNIEUWEWERKWIJZEN 67

BIJLAGE4TABELBMC:BUSINESSCASEPORTHOS 75

BIJLAGE5NOTAVERREKENINGOVERHEADWSD-GEMEENTEN 76

BIJLAGE6RAPPORTREKENKAMERCOMMISSIEVEERE 77

BIJLAGE7LIJSTGEÏNTERVIEWDE/GECONSULTEERDEPERSONEN 78


5 van 78


Voorwoord

Geachteraadsleden,Ietseerderdanafgesproken–ditrapportwasvoorzienindecommissieMZvanjanuari2017–treftuaan ons onderzoeksrapport. Vanwege de uitgesproken behoefte van uw raad om snel en integraaleenbeeldtekunnenvormenvandesituatiem.b.t.eenaantaldecentralisatiesinhetsocialedomein,isdeprocesgangm.b.t.hetwederhoordoor collegeen rekenkamerversneld.Hiermeebentu indegelegenheidomopwoensdag14decembera.s.vanuiteenmeer integralecontext (rapportPorthosvanBMC,EvaluatieWvEvanKplusVenonsrekenkamerrapport)tekomentotoordeelsvormingoverhet voorliggende besluitm.b.t. demogelijke uitbreiding van Porthos per 1 januari 2017. Daarnaastzullen deze rapporten ongetwijfeld gebruikt worden voor verdere besluitvorming rondom de in-richtingvandegovernanceenverdereoperationaliseringvanhetsocialedomein.In dit rapport van deRekenkamerMiddelburg en deRekenkamerVlissingen (verder te noemen re-kenkamer)wordtuiteengezethoededecentralisaties jeugdzorgenWMO/AWBZbinnendegemeen-tenMiddelburgenVlissingeninvullinghebbengekregen,zowelprocesmatigalsfinancieel,eninhoe-verrederadenhierbijinstaatzijnhunkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.Inhetsociaaldomeinwordttoegewerktnaareenoverheiddieondersteuningenzorgbiedtwaardatno-digis.Deoverheiddoetdatdoorinsterkerematedanvoorheenaantesluitenbijhetzelfoplossendver-mogenvandesamenlevingendebehoeftevanmensenomzelfregietevoerenoverhunleven.Debur-ger,zijnbehoeften,mogelijkhedenendirecteleefomgevingstaanhierbijcentraal.Ditvraagtomverande-ringen in organisatie, cultuur en manieren van werken van de overheid en uitvoerende organisaties,waarbijinnovatieenpartnerschapkernbegrippenvormen.Omonderbouwde keuzes te kunnenmaken is inzicht nodig inwat er op gemeenten afkomt,welkedoelencentraalstaan,wieerdoorgeraaktwordtenhoedefinanciëngeregeldzijn.In dit rapport wordt uiteengezet hoe de decentralisaties jeugdzorg enWMO/AWBZ binnen de ge-meentenMiddelburgenVlissingeninvullinghebbengekregen,zowelprocesmatigalsfinancieel,eninhoeverrederadenhierbijinstaatzijnhunkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.TijdensonsonderzoekwerdbekenddatBMC-adviesinopdrachtvandegemeenteVeereeenonder-zoekdeednaardebedrijfsvoeringvanuitvoeringsorganisatiePorthos.Daarnaastkreeghetadviesbu-reauKplusVvandecollegesdeopdrachtomteevaluerenhoe“Walcherenvoorelkaar”functioneert.Wijhebbenbeideonderzoekenkunnen inzienendezeonderschrijvendebevindingendiewij inonsonderzoektegenkwamen.Daarwaarrelevantciterenofverwijzenweuitennaardezeonderzoeken.De rekenkamer heeft bij dit onderzoek sinds eind oktober jl. samengewerkt met de Rekenkamer-commissieVeere.Nadedocumentenanalyseendegehoudeninterviewszijndebevindingen,conclu-siesenaanbevelingenmetelkaarafgestemd.DerapportagevanrekenkamercommissieVeere isnognietalsbijlageopgenomeninditrapport,omdatditnognietgereedwasophetvervroegdemomentvanverschijnenvandit rapport.Ditrapportzalalsbijlagewordenopgenomen inderapportagevanderekenkamercommissieVeere.Wijhopenumetditrapportteondersteuneninuwkaderstellendeencontrolerendewerk.


6 van 78


Samenvatting

InleidingHetrijkheeftdeafgelopenjarendetakenuitdeJeugdzorg,WmoenParticipatiewetaandegemeentenovergedragen.Daardooriserveelveranderd.Inwonersmoetenzelfredzaamzijnenhuneigenkracht(en)moeten worden versterkt. Gemeentenmoeten de nieuwe taken dichter bij hun inwoners brengen endezetakengoedkoperendoelmatigeruitvoeren.Per1januari2015zijndeJeugdwetendeWmo2015endeParticipatiewet2015daadwerkelijk inwerkinggetreden.Hiermee isde transitiefaseafgerondenzijngemeententerechtgekomeninhetzogenaamdetransformatieproces.Dit rekenkameronderzoekgaatovertweevandedriedecentralisatiesophetgebiedvanhetsociaaldomein,namelijkdetransitiesjeugdzorgendetransitieWMO/AWBZ(verdertenoemen:2D’s).Hetonderzoek is er op gericht na te gaan hoe de decentralisaties jeugdzorg enWmo/AWBZ binnen degemeentenMiddelburgenVlissingeninvullinghebbengekregen,zowelprocesmatigalsfinancieel,eninhoeverrederadenhierbijinstaatzijnhunkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.De Pentekening formuleert de uitgangspunten voor de toegang tot ondersteuning en zorg en hetklantproces in het sociaal domein opWalcheren, waarbij de visie Olmsted (gebaseerd op Signs ofSafety)enhetfamilienetwerkberaadcentraalstaan.Dit isvervolgensvertaaldnaarhet“sturingsmo-delWalcheren”waarbij gekozen is voor een zogenaamde loketstructuur, d.w.z. dat het loket voorbewonersde(belangrijkste)toegangspoorttotzorgenondersteuningis.DeloketstructuurvoorhetsociaaldomeinopWalcherenisopgebouwduitdevolgendeelementen:

• Porthos:deWalchersetoegangtotzorgenondersteuning.Porthosbestaatuiteendigitaalentelefonisch loket, twee fysieke locaties,éénbewegend loketendeWalchersegemeentelijkebackofficevoorWmoenJeugd.PorthosiservooralleinwonersvanWalcheren;

• degebiedsteams:voorcomplexecasesencasesmeteenmiddenrisicoinhetsociaaldomein;• VeiligThuis(voorheenAMHK):voorzakenmethoogrisico;• Orionis:voorwerk&inkomen.

De aansturing van de decentralisaties in het sociale domein opWalcheren verloopt via het project“WalcherenvoorElkaar”.Ditprojectisopbestuurlijkniveauopgebouwduitdriepijlers:

1. Beleid>StuurgroepSociaalDomein(=bestuurlijkopdrachtgever);2. UitvoeringWmo/Jeugd > Stuurgroep Porthos en de uitvoering door Porthos (gastgemeente

Veere);3. UitvoeringParticipatiewet>DB+ABOrionis(=GemeenschappelijkeRegeling).

Aangezienditonderzoekalleende2D’sWmoenJeugdbetreft,hebbenwijalleennaarhetprojectWal-cherenvoorElkaarendeaansturingvandeuitvoeringsorganisatiePorthosgekeken.Ditonderzoekgaatvooraloverdegovernance,debeleidsmatigeenbestuurlijkekantm.b.t.de2D’s.Orionisisbuitenbe-schouwinggebleven.BelangrijksteconclusiesDedrieWalchersegemeentenhebbenbijde transitie vanWmoen Jeugdgekozenvooreenboven-gemeentelijkesamenwerking,gebaseerdopdevisieOlmsted,waarinhetfamilienetwerkberaadcen-traal staat.Dituniekekarakter vanWalcherenvoorElkaar/Porthosendedaardoorbeperktemoge-lijkhedentotbenchmarkingzorgenerechtervoordatdeeffectiviteitvandezeWalcherseaanpaktenopzichtevananderegemeentenmoeilijkaantetonenis.


7 van 78


Juistvanwegedezeuniekepositiehaddenderadenmeeraandachtmoetenbestedenaandekadersvoor de beleidsmatige, bedrijfsmatige en juridische inbedding van deze organisatie binnen de be-stuurlijkesetting.Derekenkamerconcludeerto.a.dat:

1. Ergeenduidelijk beleidskaderofkadernotavandegemeenteradenaanwezig is tenaanzienvanWalcherenvoorElkaarenPorthos;

2. Debestuurlijk/juridischeaspectenvanhetprojectWalcherenvoorElkaarenuitvoeringsorga-nisatiePorthosnogaltijdnietformeelzijnvastgelegd;

3. Doorhetontbreken van heldere samenwerkingsovereenkomsten er diversediscussiesont-staan,welkeafleidenvandeuitvoeringvanhetbeleidendebedrijfsvoeringvan Porthos inzijngeheelenderechtmatigheidervanernstigkunnenhinderen;

4. HetmonitorenenbenchmarkenvandedecentralisatiesWmoenJeugdmetanderegemeen-ten,doorhetuniekekaraktervanhetSociaalDomeinop,WalcherentotophedenonmogelijkisdoorhetnietaansluitenophetlandelijkesysteemvanVNG,KINGenCBS;

5. Doorhetontbrekenvaneenkadernotavoorditbovengemeentelijkesamenwerkingsverbandergeenreglementvoorhanden iswaarinderadenhebbenaangegevenhoezijdoordever-schillende stuurgroepen en andere betrokken overlegorganen en platforms adequaat geïn-formeerdwillenworden;

6. Decollegesonvoldoendegebruikmakenvandeactieve informatieplichtomderadenzoteinformerendat zij hun controlerende taaknaarbehorenkunnenuitvoerenen zij regelmatigverrastwordendooractueleontwikkelingen;

7. Deoverheaddiscussie nog altijd niet is afgerond,waardooronduidelijkheidbestaatoverdewerkelijkekostenvandeuitvoeringsorganisatiePorthos,waardoorhetvoorde radenopditmomentnietmogelijkishuncontrolerendetaaknaarbehorenuittevoeren;

8. Door het ontbreken van samenwerkingsovereenkomsten en de niet-afgeronde overhead-discussiehetrisicobestaatdatdevoorzienebegrotingstekortenbijPorthosleidentoteenfi-nanciëlediscussietussendedriegemeenten.

9. Dein2014opgesteldeBusinesscasePortoswijktzeerforsafvandewerkelijkheid.10. Er veel (Zeeuwse) Regionale overlegplatformen zijn in het sociale domein, waarbij samen-

hang,duidelijkheid,transparantie,verantwoordelijkheidenslagkrachtonvoldoendetotuitingkomt.

Derekenkamer isvanmeningdatdoorhetvooralcentraalstellenvanhetklantperspectief inzoweldePentekeningalsdeopzetvandebusinesscasePorthos (enhetontwerpvoorhetsamengevoegdbackoffice)degovernanceonvoldoendeisingericht.De eindconclusie vande rekenkamer luidt danookdatde radenhun kaderstellendeen controle-renderolonvoldoendeuitvoerencq.onvoldoendeuitkunnenvoeren.


8 van 78


Aanbevelingenrekenkamer:1. Stel,zoalseerdergeadviseerdinhetrekenkamerrapport“QuickscanOrionis”,voordeaanstu-

ring van verbonden partijen, waaronder alle intergemeentelijke samenwerkingsvormen val-len,eenKadernotaVerbondenPartijenop1;

2. Vul de Pentekening aanmet een beleidskader van de drie gemeenteraden, waarin de be-leidsvisie, sturingsindicatorenende governance-afspraken tenaanzien vanhetprojectWal-cherenvoorElkaarendeuitvoeringsorganisatiePorthoszijnopgenomen;

3. StelvooruitvoeringsorganisatiePorthoseennieuwe,bijgesteldeBusinesscaseop.4. Legafsprakenm.b.t.deoverheadvergoedingeenduidigvast;5. Stel voor het project Walcheren voor Elkaar en uitvoeringsorganisatie Porthos een advies-

commissie en een auditcommissie in zoalsvoorgesteld indemodelverordeningvandeVZGenmaak eenduidelijk reglement voor deze commissiesmet taken enbevoegdheden, zodatbestuurdersoptimaalvoorbereidhunbestuurlijketakenkunnenuitvoeren;

6. Maak duidelijke afspraken met betrekking tot de informatievoorziening vanuit het projectWalcheren voor Elkaar en Porthos richting de gemeenteraden.Dergelijke afspraken kunnenwordenvastgelegdineenreglementvanordeen/ofKadernotaverbondenpartijen;

7. Verbeterdeinformatievoorzieningviadeactieveinformatieplicht;8. DewerkgroepMonitoringSociaalBeleiddientbijdeontwikkelingvaneenWalchersmonito-

ringssysteemteblijvenstrevennaaraansluitingbijlandelijkemonitoringssystemenomopdiemanierbenchmarkingmogelijktemaken;

9. DetakenenbevoegdhedenvandeRegionaleCommissieWalcherenaanpassenzoalsvoorge-steldindeNotitie“BovengemeentelijkesamenwerkingendeRegionalecommissieWalcherseaangelegenheden”(dd.31maart2016)tenbehoevevandeversterkingvandepositievandegemeenteradenindebesluitvormingbinnenintergemeentelijkesamenwerkingsvormen.

10. Beoordeel de regionale overlegplatformen m.b.t. het sociale domein op nut en noodzaak,toegevoegdewaardeenkomtoteenmeereffectiefenefficiëntoverleglandschap.

11. Tot slot kwamenwe inonsnawoordopdeze laatsteaanbeveling:zorg dat er sprake is vaneentijdige,afgestemdeenuniformeinformatievoorzieningvandecollegesaandegemeen-teradenopdit(envergelijkbare)dossiers.

1 In Middelburg is de Notitie Verbonden Partijen vastgesteld op 26 september 2016.


9 van 78


1 Inleiding

1.1 Inleiding

HetrijkheeftdeafgelopenjarendetakenuitdeJeugdzorg,WmoenParticipatiewetaandegemeentenovergedragen.Daardooriserveelveranderd.Inwonersmoetenzelfredzaamzijnenhuneigenkracht(en)moeten worden versterkt. Gemeentenmoeten de nieuwe taken dichter bij hun inwoners brengen endezetakengoedkoperendoelmatigeruitvoeren.Dit rekenkameronderzoekgaatovertweevandedriedecentralisatiesophetgebiedvanhetsociaaldomein,namelijkde transities jeugdzorgende transitieWMO/AWBZ(verder tenoemen:2D’s).Omhetonderzoekniettecomplextemakenenoverzichtelijktehoudeniservoorgekozenomdederdegrotedecentralisatie,ophetgebiedvanwerk&inkomen(Participatiewet),nietinditonderzoekmeetenemen,ookdeontwikkelingen rondomzorgleerlingen inhetonderwijs (Passendonderwijs)wor-denbuitenbeschouwinggelaten.DerekenkamerbeperktzichinditonderzoekdustotdetransformatiejeugdzorgenWMO/AWBZ,de2D’s.

1.2 Aanleidingonderzoek

Derecentelijkedecentralisatiesinhetsocialedomeinnemeneengroterolinbinnendegemeenten,zowel landelijkalsopWalcheren.Per1 januari2015 iseenaantalbelangrijkewetswijzigingendoor-gevoerd.Hetonderzoeksonderwerpisdeafgelopenperiodedanookdoormeerderegemeenteraads-fractiesvoorgedragen.Nu de decentralisaties langzaam aan vastere vormen beginnen te krijgen is dit een goedmomentvooreenrekenkameronderzoek.

1.3 Onderzoeksdoelstelling

Hetonderzoek iseropgerichtna tegaanhoededecentralisaties jeugdzorgenWmo/AWBZbinnendegemeentenMiddelburgenVlissingeninvullinghebbengekregen,zowelprocesmatigalsfinancieel,eninhoeverrederadenhierbijinstaatzijnhunkaderstellendeencontrolerenderoluittevoeren.

1.4 Onderzoeksvragen

Dehoofdvraagvoorditonderzoeknaarbeidetransitiesisdrieledig:

1. Hoe is binnen de gemeenten Middelburg en Vlissingen invulling gegeven aan de transitiesJeugdzorgenWmo/AWBZ?

2. Hoezietdefinanciëleinvullingvandezetransitieseruit?3. Inhoeverre isdegemeenteraadvoldoendeinpositiegebrachtomzijnkaderstellendeencon-

trolerende rol naar behoren te vervullen, zowel lokaal als in regionaal verband? Enhoe kandezerolindetoekomtversterktworden?


10 van 78


Dezehoofdvragenzijnverdeeldinveertiendeelvragen:Algemeneinvullingtransities

1. HoeziethetprocesvanmaatschappelijkeondersteuningdoorgemeentenophetgebiedvanJeugdzorgenWmo/AWBZeruit?

2. Wiezijndespelers?3. Hoezijnderollen/takenverdeeld tussendezeverschillendespelers,maarook tussendege-

meenten?4. Zijndedoelgroepen(eneeneventueleoverlapdaartussen)inkaartgebracht?5. Hoeisdelokaleenregionalesamenwerkingvormgegeven?6. WatisderolvanPorthosinditgeheel?

Financiëleinvullingtransities

7. HoelopendegeldstromentussenRijk,gemeentenenuitvoeringsorganisaties?8. Ishetduidelijkhoedekostenvoordirecteenindirectezorgzichtotelkaarverhouden?9. Hoeverlooptdekostentoedelingnaargemeenten?10. Watisheteffectvaneen“centrumgemeente”(Vlissingen)?

Kaderstellendeencontrolerenderolvanderaad

11. Watzijndesturings-encontrolerendemogelijkhedenvanderaadbijde2D-transities?12. Hoeishetprocesvankaderstellingtotnutoeverlopenenwelkerolspeeldedegemeenteraad

daarbij?13. Opwelkewijzeisderaadinstaatgesteldzijncontrolerenderoloptimaaltevervullen?Enhoe

heeftderaaddezerolvervuld?14. Welke sturingsmogelijkhedenheeft de gemeenteraad ten aanzien van de transities, en ‘aan

welkeknoppen’kanderaaddandraaien(metnameinhetkadervanbeleidsplan(nen),veror-deningen,budgetrecht/begroting)?

1.5 Onderzoeksaanpak

Demethodevanonderzoekbestaatuitzesstappen:1. Literatuurstudie.2. Richtinggevend gesprek: ter oriëntatie is een aantal verkennende gesprekken gevoerd met de

voorditonderzoektoegewezencontactpersoonvoorbeidegemeenten.3. Dossieronderzoek.4. Interviews: er zijn 9 interviews gehouden. Van de interviews is een verslag gemaakt, dat voor

commentaarisvoorgelegdaandegeïnterviewden.Indebijlageiseenlijstvandegeïnterviewdepersonenopgenomen.

5. Rapportage: na completering van de gegevens is het conceptrapport geschreven en afgestemdmetderekenkamercommissieVeere.

6. Wederhoor: De conceptrapportages zijn voorgelegd aan de Colleges van B&W. Beide collegeshebbeneencommentaargeschrevendatalsbijlageistoegevoegdaanditrapportenopditcom-mentaarheeftdeRekenkamergereageerdmeteennawoord.


11 van 78


1.6 Afbakeningvanhetonderzoek

De rekenkamer beperkt zich in dit onderzoek tot de transformatie jeugdzorg enWMO/AWBZ, de 2D’s.Ditonderzoekgaat vooraloverdegovernance,debeleidsmatigeenbestuurlijkekantm.b.t.de2D’s.DerekenkamerheefttijdenshetonderzoekkennisgenomenvanderapportenvanKplusV(overWalcherenvoorElkaar)enBMC(m.b.t.hetfunctionerenvanPorthos)enlegtrelatiesnaardezerap-portenwaarditrelevantis.HetonderzoekdatdegemeenteraadMiddelburghetafgelopenjaarheeftuitgevoerd (“Degemeenteraad op zoek naar het verhaal achter de cijfers vanWmoen Jeugdhulp”)gaatjuistmeerinopdeinhoudelijkeaspecten(kwaliteitvandezorg)vandedecentralisaties.

1.7 Leeswijzer

Dit rapport bestaat uit vier hoofdstukken, naast het wederhoor en nawoord. Voor dit inleidendehoofdstuk1heeftureedsdesamenvatting,conclusiesenaanbevelingenaangetroffen.Inhoofdstuk2staandekaderstelling,hetbeleidendebeleidsontwikkelingcentraal. Inhoofdstuk3wordtdeprak-tijk rondom ons onderzoeksonderwerp in beeld gebracht en in hoofdstuk vier worden de onder-zoeksvragen puntsgewijs behandeld en aansluitend de bevindingen weergegeven. In hoofdstuk 5wordendeconclusiesenaanbevelingenuiteengezet.

Zoalsgebruikelijksluitenweafmethetwederhoorvanhetcollegeenhetnawoordvanderekenka-mer.


12 van 78


2 Definities&Kaders2.1 Inleiding

Dedecentralisatiesvande jeugdzorg,deextramuraleAWBZ-taken(o.a.dagbesteding),enkeletakeningevolgedeZorgverzekeringswet(ZVW)(o.a.jeugd-ggz)entakenophetgebiedvanwerk&inkomenhebbenindeafgelopenjarenvormgekregenenper1januari2015zijndeJeugdwetendeWmo2015endeParticipatiewetdaadwerkelijkinwerkinggetreden.Hiermeeisdetransitiefaseafgerondenzijngemeententerechtgekomeninhetzogenaamdetransformatieproces;eeninhoudelijkveranderings-procesdatmoet leiden totmeerparticipatie en vergroting vandeeigen kracht vandeburger, eensnellereenmeerintegraleaanpakvansocialeproblematiek,liefstdichtbijhuis,meerslimmecombi-naties in de uitvoering om echte resultaten te bereiken, en het voorkomen van zware zorg in detweedelijn.Destelselwijzigingenzijneropgerichtdat:

• mensensnellergeholpenwordenbijhunzorg-ofondersteuningsvragen;

• mensen zorg en ondersteuning krijgen die zo nauw mogelijk aansluit op hun persoonlijke(thuis)situatie,mogelijkhedenennetwerk;

• mensendieanderenzorgofhulp(willen)bieden,daarvooralleruimteensteunkrijgen;• deomvangendekostenvandeverzorgingsstaatbeperktworden.

Ditvraagtondermeerom:• hetandersorganiserenvandetoegangtotcollectiefgefinancierdezorgenondersteuning;• meersamenhanginhetaanbodvanzorg,jeugdhulpenondersteuning;

• meerenbeteresamenwerkingtussenprofessioneleenvrijwilligezorgverlenersenmantelzor-gers;

• passendeondersteuningvanmantelzorgersenzorgvrijwilligers;

• aansluitenbijdetalenten/mogelijkhedenvanmensenzonderevt.beperkingenuithetoogteverliezen;

• meer zorgdiensten, voorzieningenenhulpmiddelendiemensen in staat stellen thuis teblij-venwonen;

• meerruimteenstimulansvoorzorginitiatievenvanparticulieren.

2.2 Wettelijkekaders

Hieronderzijninhetkortdebelangrijkstewettelijkekadersrondomdedecentralisatiessamengevat:NieuweWmo2015(overgangAWBZnaarWmo)Takenophetgebiedvanbegeleidingenondersteuningvanburgersenbeschermdwonengaanovervanuit deAlgemeneWetBijzondere Ziektekosten (AWBZ)naar deWmo (Wetmaatschappelijkeon-dersteuning).Parallelgaandeextramuraleverpleging,eengrootdeelvandepersoonlijkeverzorgingendelangdurigeGeestelijkeGezondheidszorg(GGZ)naardeZorgverzekeringswet(Zvw).Totslotgaatdezorgvoormensendieblijvendbehoeftehebbenaan24uurperdagzorgen/ofpermanenttoezichtovernaardewetlangdurigezorg(Wlz).


13 van 78


Jeugdwet2015Metde invoeringvande Jeugdwetgaande takenvandeverschillendeBureaus Jeugdzorgover vanprovinciesnaardegemeenten.Anderenieuwetakenvoorgemeentenzijndegeslotenjeugdzorg(ookjeugdzorgplusgenoemd),dejeugd-geestelijkegezondheidszorg,dejeugdbeschermingendejeugdre-classeringendezorgvoorlichtverstandelijkgehandicaptejongeren.Eenanderenieuweverantwoor-delijkheidvoorgemeentenisafstemmingmethetonderwijsoverhetPassendOnderwijs.Participatiewet2015Departicipatiewetbundelt3bestaanderegelingenoverwerken inkomen.Dewetwerkenbijstand(WWB), dewet socialewerkvoorziening (Wsw) en een deel van deWajong. DeWsw blijft bestaanmaar vanaf 1 januari 2015 kan niemandmeer instromen in deWsw.Mensen die voorheen in aan-merkingzoudenkomenvoordeWswzijnvanaf2015aangewezenopdeParticipatiewet.OokdeWa-jongblijftbestaanmaarisvanaf2015alleennogtoegankelijkvoorjonggehandicaptendievolledigenduurzaamarbeidsongeschiktzijn.

2.3 Gemeentelijkbeleidskader

De vigerende kadernotaWmo en de Pentekening vormen gezamenlijk de gemeentelijke beleidska-dersvoordeWmo2015.De Pentekening formuleert de uitgangspunten voor de toegang tot ondersteuning en zorg en hetklantproces in het sociaal domein. Het gaat om inhoudelijke uitgangspunten, waarden, gedrag enrollen,diemetingangvan2015zichtbaarmoetenzijnindeuitvoering.Hetcollegebaseertdeuitvoe-ringsaspecten,zoalsverordeningenbeleidsregels,opdekadersuitdePentekening.Pentekening‘hetklantprocesopWalchereninhetsocialedomein’IndevoorbereidingopdenieuwetakenhebbendeWalcherseCollegeseenpakketaaninhoudelijkekaders uitgewerkt. Deze zijn een aanvulling op en verdieping van de kaders die in oktober 2012 aldoor deWalcherse gemeenteraden werden vastgesteld (Houtkoolschets), en hebben geleid tot dePentekening.Hetgaatomruim60kaders,dieinzichtgeveninhoestraksdetoegangtotondersteuningenzorgzallopen,hoedeloketstructuureruitzalzien,enwelkgedragenwelkewaardenterugmoetenkomeninhet bieden van zorg en ondersteuning. De Pentekening gaat over de stappen die gezetworden alsiemandondersteuningofzorgnodigheeft,decriteriadiebepalenof iemandwelofniet inaanmer-kingkomtvoorondersteuningenzorgenwaariemandmetzijnvragenenzorgenterechtkan.IndePentekeningwordendevolgendeuitgangspuntenvandeWalchersegemeentengenoemd:

• WalchersoptrekkenDegemeentenopWalcherenstrevennaareengezamenlijkbeleidskaderen,waardatmeer-waardebiedtmetoogopefficiëntie,naareengezamenlijkeuitvoeringinhetsociaaldomein.De gemeenten zijn zelf eindverantwoordelijk: voor de visie, de resultaten die behaaldwor-den,envoordebudgetten.

• EénintegraalsociaaldomeinDegemeentenopWalcherenwillentoenaaréénregelingvoorhetsocialedomein.Daarmeewordtbedoelddatdegemeentenenhaarpartnersdezelfdehoudingaannemennaarende-zelfdewaardentoepassenbijalleinwoners.Hetbetekentookdatbijvragennaarondersteu-ningenzorgzobreedgekekenwordtalsnodiggeachtwordt.


14 van 78


• OpenstaanvoormensenDe gemeenten opWalcheren kiezen voor een dialoog gestuurde aanpak. Ondersteuning enzorgwordendusnietinbeslisbomenvastgesteldmaarkrijgenvormineendialoogtussenpro-fessionalenklantenzijnomgevingenwaardataandeorde is,metdegemeentelijkeverte-genwoordigers.Daarbijpasteenopenhouding.

• KeuzevrijheidbehoudenDe Walcherse gemeenten willen zoveel mogelijk keuzevrijheid garanderen. Zij zullen eenbreed scalaaanaanbieders contracteren,opdatmensendeaanbiederkunnenkiezendiebijhenpast.

• RespectvoordeprofessioneleinzetDe gemeenten opWalcheren beseffen dat van dewerkvloer veelwordt verwacht: zowel inwat zij tegenkomen (aard van de problematiek) als wat van hen gevraagdwordt (vergaandsamenwerkenmetandereorganisaties,reflecterenophunprofessioneleinstelling,resultaat-gerichtwerken). De gemeenten vertrouwen er op dat de professionals de juiste intrinsiekemotivatie hebbenenmet respect voor de eigen kracht enwil vanmensen,willenbijdragenaan zelfredzaamheid, deelname aan de samenleving en veilig en gezond opgroeien en oudworden.

• PolitiekeverantwoordelijkheidnemenDe gemeenten willen bovenal hun verantwoordelijkheid nemen. Dat betekent dat de ge-meenten inzichtmoetenkunnenhebben inwatergebeurtenwatderesultatenzijn.OmdathetCollegeophetniveauvandeindividuelepersoonbesluitwelkevoorzieningenbeschikbaargesteldworden,moethetCollegeopcasusniveaukunnenvolgenofdievoorzieningen inder-daadbijdragenaanzelfredzaamheid,deelnameaandesamenleving,veiligopgroeien,etcete-ra.Wat dat betekent voor informatiesystemen en dergelijke is nu nog niet duidelijk.Wel isduidelijkdatdegemeentesteekproefsgewijsopcasusniveaugrondigzalvolgenentoetsenofgewerktwordtzoalsmethetbeleidbedoeldwerd.

• Ruimtevoorprofessioneelhandelen,mitsDegemeentenopWalcherenverwachtenvandeprofessionalsdatzijdoenwatnodigis,nietmeer,nietminder.Daartoezullendegemeentenderuimtevoorhetprofessioneelhandelenvergroten.

• PartnerschapmetdeandereregisseursDe rol van de gemeenten zal door de decentralisaties sterk groeien,maar gemeenten gaanzeker niet over álle ondersteuning en zorg. DeWalcherse gemeenten zijn zich daar bewustvan. De ambitie van de gemeenten is om partnerschapmet de andere regisseurs verder teontwikkelen.Prioriteit ligtbij hetonderwijs,dehuisartsen,de zorgverzekeraarsenhetVei-ligheidshuis.

Dedrie gemeentenopWalcherengebruikendusdezelfde inhoudelijke kaders.DatbetekentdatdeuitgangspuntenvoormensenopWalcherendezelfdezijn.Indepraktijkzullenerverschillenzijn:om-datdegemeentensommigezakenaanpassenaande lokalesituatie,enomdatdeondersteuningenzorgaangepastwordtperpersoon(“couleurlocale”).

2.4 Normenkader

Devolgenderapportendienenalsnormenkader:


15 van 78


• Aandeslagmetgemeenschappelijkeregelingen,WerkgroepVerbondenPartijen,VZG,2009)Eind 2007 heeft het VZG-bestuur een werkgroep verbonden partijen ingesteld. Het VZG-bestuurheeftdezewerkgroepgevraagdomconcretevoorstellentedoendieleidentotverbe-teringindegovernancevanGemeenschappelijkeRegelingen. DewerkgroepheeftzichgerichtopdevijfaspectenvanGoodGovernance,tewetenorganisatie,sturing,beheersing,verant-woordingentoezicht.

• Aanpak voor een goede samenwerking tussen gemeenten en gemeenschappelijke regelin-gen,WerkgroepVerbondenPartijen,VZG,2015)Dit rapport volgt het eerdere rapport ‘Aan de slagmet gemeenschappelijke regelingen’ op.HetVZG-bestuur vondhet in 2014 raadzaamomdat rapport te actualiseren.Het evaluerenvandeVZG-richtlijnwasookonderdeelvandeopdracht. Ditrapportheeftalsdoelomdeon-derlingesamenwerkingteverbeterenenderelatieteversterken,doorhetmakenvanhelderesamenwerkingsafspraken waarbij de rollen van zowel de opdrachtgever als opdrachtnemerduidelijkzijnvastgelegd.

HetBBVdefinieerteenverbondenpartijalseenprivaatrechtelijkeofeenpubliekrechtelijkeorganisa-tie,waarindeprovincie–onderscheidenlijkdegemeente–eenbestuurlijkeneenfinancieelbelangheeft.Bij verbondenpartijengaathetomsamenwerking tussengemeenteradenen/of tussencolle-gesen/oftussenburgemeesters.HoewelWalcherenvoorElkaarenPorthosgeengemeenschappelijkeregeling (GR)zijn,valtdeze in-tergemeentelijkesamenwerkingwelonderdedefinitievaneenverbondenpartijzoalsbedoelddoordeVZG.


16 van 78


3 Decentralisatiesindepraktijk3.1 Inleiding

Voorafgaand aandedecentralisatieswarener al voor 2015 verschillendeontwikkelingen gaande inhetsocialedomeinopWalcherenen inZeeland.Onderanderedoorhetsamenvoegenvan loketten(VraagpuntenPorthos,Werkplein,Veiligheidshuis),samenwerkingvanprofessionalsinnetwerkeninplaatsvanketens,multidisciplinaireteams, introducerenvanoplossingsgerichtegesprekstechniekenen handelingsmethoden, introduceren van eigen kracht –methoden als familienetwerkberaden bijopvoedproblemen, kleinschalige groepswoningen voor intramurale ouderenzorg, lumpsum financie-ringindehuishoudelijkezorgendeoprichtingvanOrionisalsdeplekvoorwerkeninkomen.

3.2 Walchersevisieopdecentralisaties

ZoalsgezegdisdePentekeningeenaanvullingopenverdiepingvandekadersdieinoktober2012aldoordeWalchersegemeenteradenwerdenvastgesteldindenota“HetklantprocesopWalcherenbijdevierdecentralisaties:Houtkoolschets”(dd.15aug2012).Hoewelhier indeHoutskoolschets als indePentekeningniet direct aanwordt gerefereerd, zijndeuitgangspuntenindezenota’sgeïnspireerdopdemethodeSignsofSafety.

SignsofSafetyrichtzichopgezinnenwaar(vermoedelijk)sprakeisvankindermishandeling.Deaan-pakisontwikkeldvanuitonvredeoverdegebruikelijkewerkwijzeindekinderbescherming.Professio-nalsworden bekritiseerd omdat ze of te sterk ingrijpen in gezinnen of niet voldoende doen om kin-derentegenhunouderstebeschermen.Daarnaastvindtereenommekeerplaats inhetdenkenovergezinnen:professionalszijnnietlangeralleengerichtopdetekortenenproblemeningezinnen,maarooknemenzijsterkekantenenhulpbronnenmeerinogenschouw.SignsofSafetykomthieraantege-moetenbiedteenwerkwijzevoorprofessionalsindekinderbescherming, waarmeezijeensamenwer-kingsrelatiemetouderskunnenopbouwenzodatzijgezamenlijkdeveiligheidenhetwelzijnvanhetkindkunnenbevorderen.Het belangrijkste doel van Signs of Safety is hulpverleners ondersteunen bij het opbouwen van eenpartnerschapmet gezinnenwaar (vermoedelijk) sprake is van kindermishandeling. Er is sprake vanpartnerschapwanneerzoweldeinstellingalshetgezinmeewerktomspecifieke,wederzijdsovereen-gekomendoelentebereiken.

SignsofSafetyisindepraktijkontwikkeldopbasisvanervaringenvanprofessionalsindejeugdzorgendekinderbescherminginWest-Australië.Debenaderingis indiverseandere,voornamelijkAngel-saksische,landengeïmplementeerd.DelangstlopendeenmeestvolledigeimplementatievanSignsofSafetyisinOlmstedCounty(Minne-sota,USA).De aanpakwordt sinds 2006op enkele plekken inNederland geïmplementeerd.DeBu-reaus JeugdzorgDrentheen Zeelandwarende eersten inNederlanddie gebruikmaakten vandezebenaderingomaangemeldegezinnenteonderzoekenentebegeleiden.OpWalcheren was het de kinder- en vertrouwensarts Eric Sulkers die op zoek is gegaan naar eensuccesvollemethodevoorJeugdzorg.In2008introduceerdehijde‘SignsofSafety’enhetgebruikvandenetwerkberadenuithetAmerikaanseOlmsted inZeelandenpastedieo.a. toebijhetAlgemeenMeldpuntKindermishandeling(AMK).


17 van 78


Vanafmedio 2009 zijn vertegenwoordigers van verschillendeorganisaties uit het voorliggende veldregelmatigbijeengekomenalsde’StuurgroepSignsofWell-being,SignsofSafetyenFamilienetwerkberaad’ (o.a.GGD, Zorgstroom,MWW,MeeZeeland, Klaverblad,Taskforce Jeugd). Van hieruit is ge-werktaanverkenningendoorontwikkelingvandemethodeenhetformulerenencommunicerenvaneengemeenschappelijkevisiebinnenhetZeeuwsejeugdnetwerk.BovendienzijnerdoordeProvincieZeeland stimuleringsmaatregelen voor de invoering van de methodieken Signs of Safety, Signs ofWellbeing en Familie Ontmoetingen op lokaal niveau ter beschikking gesteld, en zijn demethodenonderdeel gemaakt van de opvoedingsondersteuning zoals die vanuit de Centra Jeugd en Gezin(CJG’s)gebodenwerd.DeWalcherse gemeenten hebben zich vervolgens bij het opstellen het nieuwe gemeentelijk beleidlateninspirerendoordezemaniervanwerken2.

3.3 Walcherseuitgangspuntenbijdecentralisaties

DeeerdergenoemdePentekeningbeschrijftdestappendiegezetwordenals iemandondersteuningof zorg nodig heeft, de criteria die bepalen of iemandwel of niet in aanmerking komt voor onder-steuningenzorgenwaariemandmetzijnvragenenzorgenterechtkan.Hierbijstaathetnetwerkbe-raad(gebaseerdopmethode“SignsofSafety”)centraal.Hetfamilienetwerkberaadisbinnendejeugdzorggeïntroduceerdmethetoogopbetereengoedko-pereondersteuning.Hetisookeeninstrumentdatdeprincipiëleuitgangspuntenbijdedecentralisa-ties -mensenzijneerst zelfverantwoordelijk,betrekkenvandeomgeving,ondersteuningvanuitdeoverheid isaanvullendopdeeigenkracht - concreetenuitvoerbaarmaakt.Deuitkomstenvaneennetwerkberaadworden in het ondersteuningsplan vastgelegd, dat debasis is voor het verdere ver-loopvanhetklantprocesenalsgrondslagdientvoorindividueleverstrekkingen.IndePentekeningwordentenaanzienvandeinwonersvandedrieWalchersegemeentendevolgen-deuitgangspuntengehanteerd:

• DeWalchersegemeentenhanterenmetbetrekking totdenieuwetaken inhetkadervandedecentralisaties voor alle inwoners hetzelfde beleid met de bijbehorende dienstverlening.Dienstverleningwordtdichtbijdeinwonergeorganiseerd.

• Deprofessioneleondersteuningisaanvullendopwatinwonerszelfkunnen.

• Uitgangspunt is dat de inwoner zelf doetwat hij zelf kan.Deomgeving (het netwerk) biedtdaarinondersteuning.

• Werkenmeteenondersteuningsplan.Daarinstaatwelkedoelengerealiseerdwordenenwiewatgaatdoen.Professioneleondersteuningisaanvullend.

• Voordemeestkwetsbareinwonersblijfteenvangnetbestaanmetpassendevoorzieningen.

2 Walcheren voor Elkaar: de contouren van het Walcherse model (20 november 2013)


18 van 78


3.4 SturingsmodelWalcheren

Bovenstaandeuitgangspuntenzijnvertaaldnaarhet“sturingsmodelWalcheren”(ziebijlage1).DeWalcherse gemeenten hebben hierbij gekozen voor een zogenaamde loketstructuur, d.w.z. dathetloketvoorbewonersde(belangrijkste)toegangspoorttotzorgenondersteuningis.Deloketstructuurvoorhetsociaaldomeinisopgebouwduitdevolgendeelementen:

• Porthos:deWalchersetoegangtotzorgenondersteuning.Porthosbestaatuiteendigitaalentelefonisch loket, twee fysieke locaties,éénbewegend loketendeWalchersegemeentelijkebackofficevoorWmoenJeugd.PorthosiservooralleinwonersvanWalcheren.

• degebiedsteams:voorcomplexecasesencasesmeteenmiddenrisicoinhetsociaaldomein.• VeiligThuis(voorheenAMHK):voorzakenmethoogrisico.• Orionis:voorwerk&inkomen.

Hierbijgeldendevolgendeuitgangspunten:

• Eenintegralebenaderingvoorhetsociaaldomein.Dithoudtindatergeenapartloketisvoorjeugdenvolwassenen.

• Eeneenvoudige, laagdrempelige toegang: iedereenmagdaarbinnenwandelenongeachtdevraag.Erwordengeenonnodigedrempelsopgeworpen.

• Een structuur om achter die ene toegang te kunnen differentiëren naar taken: Veilig Thuisvoorernstighuiselijkgeweldenkindermishandeling;gebiedsteamsvoorcomplexecasesmetveiligheidsrisico’s, Porthos Frontoffice voor klantondersteuning, PorthosBackoffice voor ad-ministratieveprocessenrondbeschikkingen.Dusnietéénloketteamdatállesaanpakt.

• Mensenniet tedwingennaarPorthos loket tegaanomdatmensenookgebruikkunnenma-kenvanhunnetwerken/ofrechtstreekseenwillekeurigeprofessionalbenaderen.

DeoorsprongvandezeopzetligtindeWmoProeftuinMiddelburgvan2005-2007.Dieproeftuin(ge-financierddoorVWS-VNG)leiddetotPorthosMiddelburg,datwerddoorontwikkeldtotPorthosWal-cheren. PorthosisdaarmeedesamenvoegingvanhetWmo-loketenhetCJG(CentrumJeugdenGe-zin)opWalcheren.

3.5 ProjectWalcherenvoorElkaar

OmdegezamenlijkeverantwoordelijkheidrondomdedecentralisatiesendePentekeningteborgenisbeslotenomdeeerstejarentewerkenmeteenstuurgroepvandedrieWalchersegemeenten.Inmei2015isdaartoehetprojectWalcherenvoorElkaarvanstartgegaan.Dezesamenwerkingiseentussenoplossingvoordeeerstevijfjaar.Deinschattingisdatdezeperiodenodigzalzijnomdenieuweopzetvanhetfront-enbackofficeteborgen.Deaansturingvandedecentralisaties inhetsocialedomeinopWalcherenverlooptdusviahetpro-ject“WalcherenvoorElkaar”.Ditprojectisopbestuurlijkniveauopgebouwduitdriepijlers:

1.Beleid>StuurgroepSociaalDomein(=bestuurlijkopdrachtgever)2.UitvoeringWmo/Jeugd>StuurgroepPorthosenuitvoeringsafdelingPorthos(gastgemeenteVeere)3.UitvoeringParticipatiewet>DB+ABOrionis(=GR)

De Stuurgroep Sociaal Domein is de bestuurlijke opdrachtgever van de projectleider, en is verant-woordelijkvoorhetnemenvanbesluitenoverde inzetvanhet regionaalwerkbudget,de integratie


19 van 78


sociaal domeinWalcheren, het voorleggen van inhoudelijke (beleids)voorstellen aan de 3 colleges,bestuurlijke afstemming, het stimuleren van inhoudelijke samenwerking,monitoring en beleidsrap-portages,het jaarplan,het inrichtenvanenhetsturenopfinancieeldashboard,entenslotteonder-steuningvandeuitvoeringmetaandachtvoordeintegratievanOrionisenPorthos3.Dedriecollegeszijndebestuurlijkeopdrachtgevers.Deambtelijkopdrachtgever isgedelegeerdop-drachtgevernamensdedriegemeentesecretarissen,enisverantwoordelijkvoordebewakingvanhetprojectalsgeheelendeaansturingvandeopdrachtnemer.De ambtelijk opdrachtnemer (is tevens projectleider) is verantwoordelijk voor de ontwikkelagenda,het leidinggevenen sturenopde formatieve inzetophetproject, hetdoen van voorstellen aandestuurgroep,dewekelijkseafstemmingmetdegemeenten,eeneenduidigesturingophetsociaaldo-meinendesturingvandebetrokkenbeleidsmedewerkers.DeStuurgroepSociaalDomeinheeftgeenformelebeslissingsbevoegdheid,hetbetreftvooralcoördi-natieenadvies.Zijstellenmetdebetrokkenwethouderseencollegevoorstelop,maardedriecolle-gesnemenhetuiteindelijkebesluit.Degemeentesecretarissenzijnverantwoordelijkvoordeorganisatorischeaspectendievoortvloeienuit het project en adviseren aande stuurgroepover deP&C cyclus.De ambtelijk opdrachtgever enprojectleider leggen deze aspecten telkens proactief aan de gezamenlijke gemeentesecretarissenvoor.De standpuntenvandegemeentesecretarissenwordenookvoorgelegdaande Stuurgroepbijde inhoudelijkebespreking van voorstellen zodat de Stuurgroep tot een integrale afweging kan ko-men.DeStuurgroepadviseertdecollegesdieuiteindelijkverantwoordelijkzijn.OporganisatorischniveauopereertdeProjectgroepSociaalDomein,dezebestaatuito.a.deambte-lijkopdrachtgeverendeambtelijkopdrachtnemer.Naasthet leidinggevenenhet sturenopde for-matieve inzet op het project, vormt de projectgroep de verbindingmet de Stuurgroep Sociaal Do-mein,middelsdeOntwikkelagendaSociaalDomein(ziebijlage2).HetAfstemmingsoverlegSociaalDomein (alg.dir.Orionis+ManagerPorthos+projectleiderSociaalDomein+ondersteuning)fungeertalsdeverbindingtussenhetbeleid(project)endeuitvoeringsor-ganisatiesPorthosenOrionis.

BinnenhetprojectWalcherenvoorElkaarzijndevolgendebeoogderesultatenbenoemd:• Vergrotenvandeslagvaardigheid• Inzetopefficiency• Balanstussenbeleidenuitvoering• Eenduidigesturing• GerichtetijdelijkeondersteuningvoorPorthos• Bestuurlijkegrip• Inbeddingingemeentelijkeorganisatie

3 Uit:AangepastebeschrijvingnieuwewerkwijzenSociaalDomein(versie:18januari2016).Ziebijlage3.


20 van 78


Voor het project wordt gebruik gemaakt van een regionaal werkbudget van € 300.000. De kostenwordenevenredigoverdegemeentenverdeeld(Middelburg€120.000,Vlissingen€120.000enVee-re € 60.000), ten laste van het voor 2015 beschikbare decentralisatiebudget zorgvernieuwing en in2016tenlastevandetotaalbeschikbaremiddelenvoorhetsociaaldomein.Destuurgroepisgeman-dateerdomuitgaventedoentenlastevanditregionaalwerkbudget.Hieruitwordeno.a. de kosten voordeprojectleider, projectondersteuning, scholing, onderzoek, in-huur specifiekeexpertisee.d.betaald.Het regionaalwerkbudgetwordtbeheerddoordegemeenteVlissingen.Allefacturenmoetendoordeprojectleiderwordengeaccordeerd.BijdestartvanhetprojectWalcherenvoorElkaariseennotitienieuwewerkwijzenopgesteldwaarinde sturing binnenhet project verder is uitgewerkt.Dezenotitie is inmei 2015 – gekoppeld aandebesluitvormingoverhetproject-doordecollegesvastgesteldenterinformatieaandegemeentera-denbeschikbaargesteld.MomenteelwordtgewerktmetdenotitieAangepastebeschrijvingnieuwewerkwijzensociaaldomein(dd.18januari2016,ziebijlage3).

3.6 GeldstromenDecentralisatiesSociaalDomein

HetRijksteltdemiddelenvoordegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomeinviaeenintegratie-uitkeringaangemeententerbeschikking.De integratie-uitkeringsociaaldomeinbestaatuitdemid-delendieper2015voordeuitvoeringvandeJeugdwetendeWMO(hetnieuwedeel)naargemeen-tenzijngegaanenuithetparticipatiebudgetzoalsdatper2015voordeParticipatiewetbeschikbaaris gekomen. De participatiemiddelenwerden tot 2015 aan gemeenten beschikbaar gesteld via eenspecifiekeuitkering.Hetvoornemenwasvoornoemdemiddelenviahetzgn.'deelfondssociaaldomein'aandegemeentenbeschikbaar te stellen.Hetdeelfonds zoueen tijdelijke,bijzondereuitkeringsvariantbinnenhet ge-meentefonds zijn. In september2014heeftdeminister vanBinnenlandse ZakenenKoninkrijksrela-ties dit wetsvoorstel ingetrokken. Besloten is demiddelen aan de gemeenten te verstrekken in devorm van een integratie-uitkering. Hiermee zijn demiddelen vrij besteedbaar voor de gemeenten.WelhebbenRijkenVNGafgesprokenomditgeldvoordeperiode2015-2018iniedergevalintezet-tenvoordeuitvoeringvandenieuwegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomein.HetbudgetvoordeWmowordtverdeeldoverallegemeenten.Eenuitzonderinghieropvormendebudgetten voor beschermdwonen, en het het budget voor de AWBZ-taken die samenhangenmetopvang.Dezebudgettenwordenverdeeldoverdecentrumgemeenten,inditgevaldegemeenteVlis-singen.

Tabel 1. Integratie-uitkering Sociaal Domein, afgerond, inmiljoenen euro’s (bron: Septembercirculaire2016).

IU Soc. Do-mein

Jeugd Wmo2015 Participatie Totaal2016

Middelburg 12,0 7,0 8,8 27,8

Vlissingen 10,0 43,7 10,9 64,6

Veere 3,1 2,3 1,5 6,9


21 van 78


Tabel 2. Totale Integratie-uitkering Sociaal Domein 2016-2019, afgerond, in miljoenen euro’s (bron:Septembercirculaire2016).

Debudgettendienodigzijnvoordegebiedsteams,Porthos(endaarmeeookhetRouteteam)enVei-ligThuis(voorheenAMHK)wordenuithetdoorhetRijkbeschikbaargesteldemacrobudget(Integra-tie-uitkering)betaald.Ookhetbudgetdatnodigisomdecontractering,bevoorschottingenfactureringvandejeugdhulptefinancierenwordtuithetmacrobudgetgehaald.VoorjeugdhulpisdekeuzegemaaktomdaartoeeenZeeuwseinkooporganisatieopterichtenonderdeGemeenschappelijkeRegelingGGD.Het resterendemacrobudget is beschikbaar om de ingezette ondersteuning en zorg in het socialedomeintefinancieren.BijhetvaststellenvandePentekeningisuitgesprokendathetdebedoelingisomditallesbudgettairneutraaltelatenverlopen.

3.7 UitvoeringsorganisatiePorthos

Per 1 januari 2015 is de uitvoeringsorganisatiePorthosgestart.Zoals reeds eerder gemeld loopt detoegang tot zorgenondersteuningopWalcherenviaPorthos.Porthos4is eengezamenlijkeafdelingvandedriegemeenten,en isondergebrachtbijdegastgemeenteVeere.Hierbijgaathetuitsluitendomdeorganisatorischeenjuridischeinbeddingvandemedewerkers5.Porthos is ingerichtvolgensde loketstructuur,enkenteen front-officeeneenbackoffice.De front-officeisheteigenlijkeloketenvooriedereendirectbereikbaar,zowelvoorklantenalsbezoekers.Debackoffice regeltmeer achter de schermen de administratieve processen, bijvoorbeeld de beschik-kingen.Debackofficeheeftgeencontactmetbezoekers,welmetklanten infunctievandieadmini-stratieveprocessen.FrontofficeInde frontofficevanPorthoswerkteenteamklantondersteuners.Vande frontofficePorthoswordtverwachtdatdaardecomplete,enactuelesocialekaartbekend isendatdaarovergeadviseerdkanworden.Datisinclusiefdebackofficeprocessenvoorhetverstrekkenvanbeschikkingen.Defrontof-fice Porthos functioneert daarnaast als ingang voor het aanvragen van een individuele voorziening.Dat houdt in dat het team klantondersteuners het gesprek voertmet de klant overwat er aan de

4 Porthos is een fictief figuur uit de roman “de drie Musketiers”, van Alexandre Dumas (1844). De drie musketiers Porthos, Aramis en

Athos waren leden van de Koninklijke garde van Lodewijk XII, en hun beroemde motto was: één voor allen, allen voor één!

5 Zie Business Case Porthos.

IUSoc.Domein 2016 2017 2018 2019

Middelburg 27,8 25,2 24,7 24,4

Vlissingen 64,6 64,2 64,8 65,3

Veere 6,9 6,3 6,2 6,1


22 van 78


handis,watergoedgaatenwatnietmeergoedgaat,watmensenwillenbereikenenwatdaarvoornodig is,wat ermogelijk is,watmensen zelf doen,wat het netwerk doet enwat de professionelezorgdoet.BackofficeDerolvandebackofficeisprimair:

• hetafgevenvanbeschikkingenopgrondvanderelevantewettenenhetgemeentelijkbeleid.

• hetbeheervandecontractenmetdegemeentelijkepartners(aanbiedersvanzorg,welzijnendiensten):opvolgenofdeuitvoeringindepraktijkpastbijdevastgesteldegemeentelijkeam-bitiesenwaarnodigdaaropingrijpen.

• hetbewakenvandemacrobudgetten.• hetoptredenbijbezwaar-enberoepsprocedures.

Deze rolwordt beschouwd als kerntaak van de gemeenten, en kan enkel door gemeentelijkmede-werkerswordenuitgevoerd,waaruitvolgtdatPorthosduseengemeentelijkeafdelingis.GebiedsteamsDe gebiedsteamsworden gefaciliteerd vanuit Porthosmet een onafhankelijk supervisor en admini-stratieveondersteuning.Degebiedsteams zijn samengestelduitmedewerkers van verschillendeor-ganisaties.Deze'moederorganisaties'blijvenwerkgevervandewerkersdieactiefzijninhetverbandvanhetgebiedsteam.Inhetgebiedsteamheeftdeenewerkernietstezeggenoverdeanderewerker.Ommogelijkepatstellingentevoorkomenachtenwehetnoodzakelijkdatersupervisorszijndiemeteenhiërarchische rol kunnen sturenopheteffectief samenwerkenenhetdoorhakkenvanknopen.Deze supervisors kunnen niet in dienst zijn demoederorganisaties, omdat er dan nog steeds geenhiërarchische verhouding zou zijn: er zouden nog steeds patstellingen kunnen ontstaan. De functievansupervisorisdaarombijPorthosondergebracht.SpecialistischefunctiesBinnenPorthosiseenaantalspecialistischefunctiesingerichtomuitvoeringtekunnengevenaandeindePentekeningbeschrevenuitgangspunten:Sleutelwerker: Bijmidden- en hoog risico casussen ligt de regie over de professionele inzet bij desleutelwerker.Gespreksleider:Degespreksleiderszijndeprofessionalsdiedenetwerkberadenvoorbereiden,voor-zittenenafronden.Supervisor: Inhetgebiedsteamheeftdeenewerkernietstezeggenoverdeanderewerker.Ompat-stellingen te voorkomen kunnen de supervisors met hun hiërarchische rol sturen op effectief sa-menwerkenenknopendoorhakken.Klantondersteuner:Ookdeklantondersteuner, indefrontofficewordtalsspecialistischefunctiege-zien.OokdezefunctieisondergebrachtbijPorthos. RouteteamIedereprofessional ineengebiedsteam,maarook indebredere jeugdhulpkaneengezin inbrengenin het routeteam. Het Routeteam (plus) bestaat uit professionals van de Raad voor de Kinderbe-scherming,VeiligThuis,Veiligheidshuis,politie,PorthosenhetOM.Inhetrouteteamwordtinforma-tiegedeeldenwordteenkeuzegemaaktvoorhettevolgenpad(vrijwillig,drangofdwang),opadviesvanprofessionalsdieeencasusinbrengen. Allezakenmetmedium,hoogofonbekendrisicowordenvoorgelegdaanhetRouteteam.HetRouteteamisechtergeenindicatiestellendorgaan.


23 van 78


3.8 PositiePorthosbinnengemeenten

Eind2013hebbendegemeentesecretarissenvanVlissingen,MiddelburgenVeerebeslotenomtoetewerkennaar een samengevoegdbackofficeWmo.Ditwerd ingegevendoor de nieuwe takendie inhetkadervandedecentralisatiesopdegemeentenafkwamenper1-1-2015. Indeperiodeapril–juni2014 iseenontwerptotstandgebrachtvoorhetsamengevoegdebackofficeWmo.Daarbij isbeslo-tenomhetbackofficeJeugdookmeetenemeninhetontwerp.Per1januari2015iserduséénWal-chersebackofficevoorJeugdenWmobijPorthosenéénWalchersebackofficevoorWerk&InkomenbijOrionis.Hierbij isnaarverschillenderechtsvormengekekenvoorhetsamengevoegdbackoffice.Parallelhier-aanisookgekekennaareenpassenderechtsvormvoorhetfrontofficeinPorthos.Voorbeideonder-delenisdeconclusiegetrokkendatdeconstructiemeteengastgemeentehetmeestpassendis.Omdathetwenselijkisdatfront-enbackofficeinelkaarsverlengdeopereren,isgeadviseerdommetéén gastgemeente voor beide onderdelen te werken. De gemeente Veere heeft zich hiervoor be-schikbaargesteld.Porthos isvervolgensquaorganisatorische,juridischeenpersoneleaspecten inge-bedindegemeenteVeere.

3.9 FinancieringvanuitvoeringsorganisatiePorthos

Porthoswordtdoordedrie gemeentengezamenlijk gefinancierd.HetWalchersbedragdatnodig isvoordefinancieringvanPorthoswordtopvoorhandverdeeldoverdedrieWalchersegemeenten;deverdeelsleutelvolgtdeverdeelsleuteldiehetRijk toepastbijdeverdelingenvandebudgettenvoorjeugd enWmo. Deze verdeelsleutel komt neer op 13% voor de gemeente Veere, 42% voor de ge-meenteVlissingenen45%voordegemeenteMiddelburg.Aanheteindvanhet jaarwordthetwerkelijk gebruik vanPorthospergemeentebepaald;opbasisdaarvanwordtdewerkelijkebijdragepergemeentevastgesteld.Alsafrekeningopbasisvangebruikniet mogelijk is, wordt teruggevallen op een verdeelsleutel gebaseerd op de definitieve macrobudgetten.In de Pentekening wordt uitgegaan van 10 gebiedsteams op Walcheren: vijf in Vlissingen, vier inMiddelburg,één inVeere.ElkeWalchersegemeentekanervoorkiezenomhetaantal teamsaan tepassenwaarbijgeldtdaterwordtgerekendmeteenvastbedragpergebiedsteam.Ditbedragbevatde kosten voor facilitering vanhet gebiedsteamdoorPorthos. Gebiedsteamswordendusper teamgefinancierd,waarmeehetaantalteamsflexibelis.De begroting van Porthos ismomenteel onderdeel van de gemeentelijke begroting vanVeere.WelzijnerapartekostenplaatsenvoorPorthosaangemaakt,zodate.e.a.welinzichtelijkblijft.Het voornemen is dat Porthos per 1 januari 2017 ook de programmabudgetten van de gemeentenovergeheveldkrijgtzodatPorthosvoorhetheleprocesvantoegangtotfactureringverantwoordelijk-heidkannemen.

3.10 BusinesscasePorthos

DedoorhetRijkaangekondigdedecentralisatieswarenaanleidingvoorhetopstellenvandebusinesscase Porthos en het ontwerp voor het samengevoegd backoffice. DeWalcherse gemeentenwarenvanmeningdatdenieuweverantwoordelijkhedenhetnoodzakelijkmaaktenomdehuidigewerkwij-ze in de drie individuele backoffices te herzien zodat formatieve en financiële ruimte kon ontstaanomzorgtebiedenaandehuidigeennieuwedoelgroepen.


24 van 78


In oktober 2014 hebben de raden de Pentekening vastgesteld, waarbij ook de kaders voor het sa-mengevoegdfront-enbackofficezoalsgeformuleerd indebusinesscasePorthosenhetontwerpsa-menvoegingbackofficesWmoenJeugdzijnvastgesteld(uitwerkingsdocumenten).Indebusiness case ismenuitgegaanvaneenorganisatiemodelwaarbij de klant inPorthos snel engoed van het juiste maatwerk wordt voorzien zonder ingewikkelde administratieve procedures.Daarbijstaatde“bewegingnaarvoren”centraal,waarbijmetingangvan1-1-2015veelmeergebruikgemaaktmoetwordenvanalgemeneencollectievevormenvanzorgenondersteuning.Ditzouruim-temoetenopleveren indebeschikbare zorgbudgetten,welkevolgensdebusiness casenodig isomdenieuwetakenintekunnenvullen.Enerzijdsomdatergeïnvesteerdmoestwordeninteambuildingendenieuwemaniervanwerkendienodigisomhetorganisatiemodeldatindebusinesscaseisgeschetst,goedneertekunnenzettenindepraktijk.AnderzijdsomdatdetransitiesgepaardgaanmetforsebezuinigingenvanuithetRijk.Debusinesscaseisdestijdsgepresenteerdalsdefinanciëletoetsingvandeoperationaliseringvandevisie,waarbijduidelijk isgemaaktdaterdestijdsnoggroteonduidelijkhedenoverzowelhetbudgetalsdeuiteindelijkeondersteunings-enzorgkostenbestonden. Aangegevenisdatdeindebusiness-caseenfinanciëleparagraafopgenomenbedragenopdatmomentdebestmogelijkeramingwas.Omdatindebusinesscasedebetaalbaarheidvanhetorganisatiemodelnaarvorenkwam,hebbendecollegesde raden inoktober2014voorgesteldover tegaan toteenWalchers samengevoegd front-enbackoffice,Porthos.Indeopzetvandebusinesscaseiseendoordegemeenteradenopgelegdetaakstellingvan15%op-genomenalsprikkelomnaverloopvantweejaartotdriejaartekomentoteennieuwe,efficiënteremaniervanwerken.Bijdevoorbereidingenvandebusinesscase isgeconcludeerddathetrealistischisomop termijn,na twee totdrie jaar, voordenieuweorganisatieuit tegaanvaneen taakstellingvan 15%ombinnen twee tot drie jaar een efficiencyslag te realiseren in dewerkprocessen binnenfront- en backoffice. Hierbij is in eerste instantie uitgegaan van een inverdienmogelijkheid van €300.000 voor de drie gemeenten gezamenlijk. Als voorwaarde is destijdswel gesteld dat er in datgevalbeschiktwordtovereengoedwerkendICTsysteem.

3.11 Bovengemeentelijkesamenwerkingbinnenhetsocialedomein

RegionalecommissieWalcherenDegemeenteradenvanVeere,MiddelburgenVlissingenhebbenmeteen regeling (dd.14-10-2013)deCommissieRegionaleZakenWalchersegemeenteningesteld.Dezecommissiebereidtingezamen-lijkheid gemeenschappelijke dossiers voor naast de procedurele afspraken van de individuele ge-meenten.DevergaderingvandecommissieRegionaleZakenWalchersegemeenten isgerichtop in-formatieoverdrachtwaarbij, invoorkomendegevallen,tervoorbereidingophetbesluitvormingspro-cesindeindividuelegemeentenaandachtkanzijnvoordemeningsvorming.Dezecommissiebestaatuit ledenvandegemeenteradenen raadscommissies,waarbijper fractiepergemeente twee ledenmogendeelnemen.Devergaderingwordtgeleiddooreenvoorzittervande raadscommissievandegemeentewaardecommissieRegionaleZakenWalchersegemeentenvergadert.DecommissieRegionaleZakenWalchersegemeentenkanbeslissenofereenadviesaandegemeen-teradenwordtuitgebracht. Indienzijgebruiktmaaktvanhetadviesrecht,danbeslissende ledenopvoorstelvandevoorzitteroverde inhoudvanhetadvies. Inhetadvieswordendestandpuntenvanallefractiesopgenomen.Indecember2015heeftdeRaadOpenbaarBestuur(ROB)eenrapportuitgebrachtmetdetitel“Wis-selwerking; naar een betere wisselwerking tussen gemeenteraden en de bovengemeentelijke sa-


25 van 78


menwerking”.DeROBbeveelt inditrapporto.a.aandatgriffiershunrolalsprocesadviseursbijbo-vengemeentelijkesamenwerkingoppakken.NaaraanleidingvanditrapporthebbendegriffiersvandeWalchersegemeenteninmaart2016eennotitieopgesteldwaarinzijpleitenvooreenpilotwaarinderegionalecommissiemeerhetkarakterkrijgtvaneenreguliereraadscommissieomzodeeffectiviteitvandezecommissietevergrotenendepositievandegemeenteradenindebesluitvormingteversterken.CollegeZorgenWelzijnIn 2005 is het College Zorg enWelzijn (CZW) opgericht. In dit overlegplatform zijn de portefeuille-houdersWMOvanalle gemeenten in Zeelandende gedeputeerde vandeProvincie Zeeland verte-genwoordigdals adviseur. InhetplatformvindtoverlegplaatsoverWmoaangelegenhedendiehetlokaleniveauoverstijgen.Getrachtwordtgezamenlijkbeleidaf tesprekenenbeleidaf testemmenopeengrootaantalWmoonderwerpen.Besluitvormingvindtplaatsdoorde individuelegemeentenenProvincieZeelandafzonderlijk.Het bestuurlijk overlegwordt voorbereid door een ambtelijk vooroverlegmet ambtelijke vertegen-woordigingnamensalleZeeuwsegemeentenendeProvincieZeeland.Voordegezamenlijkebeleids-voorbereiding en –uitvoering is het CZW Bureau ingericht. Dit bureau is organisatorisch onderge-brachtbijdeGemeenschappelijkeRegeling(GR)SamenwerkingsverbandWelzijnszorgOosterschelde-regio(SWVO).In 2015 telde de formatie 9,8 fte, de gerealiseerde kosten van het secretariaat bedroegen in 2015€769.301.DebijdragenpergemeentenaanhetCZWBureauzijnterugtevindeninhetjaarverslagenjaarrekening,welkeviadewebsitevanhetCZWBureauintezienzijn.DebijdragenvanMiddelburg,VlissingenenVeerebedroegenin2015respectievelijk€97.881,€227.943en€35.852.HetCZW-bureau is verantwoordelijk voordebeleidsvoorbereiding-enuitvoering vande taken cen-trumgemeente(MO/VOenbeschermdwonen),anti-discriminatie,huiselijkgeweldenjeugd&alco-hol.DeuitvoeringskostenvoorhetCZWBureauwordendoordedertiengemeentengefinancierd.DeProvincieZeelandsubsidieertdeelsdekostenvoorhetambtelijksecretariaat (0,7FTE)vanhetCZW(in 2015 €93.750). Eerder verleende de Provincie ook subsidies ten behoeve van activiteiten op deinhoudelijkedomeinenvanhetCZWBureau.InhetkadervandetakendiscussieheeftdeProvincialeStatenbeslotendezesubsidiesaftebouwen.MetdeProvincie iseenregelinggetroffenomdeont-stanefrictiekostenoptevangen.DaarnaastiserookdeStuurgroepCZW-bureau.Dezeneemtbesluitenoverdeinzetvanderijksmid-delenMO/VOenbeschermdwonen,enleggeninhoudelijkevoorstellenvooraanhetCZW.Perregioneemt 1 portefeuillehouder Zorg hieraan deel. VoorWalcheren is dit dhr.Maas van de gemeenteVeere.VoorzittervandeStuurgroepCZW-bureauisdhr.VadervancentrumgemeenteVlissingen.OokisereenAmbtelijkvooroverlegCollegeZorgenWelzijn:dezelegt inhoudelijkevoorstellenvooraanhetCZWopdebeleidsterreinenWmoenJeugd.DebelangrijkegesprekspuntenvanhetCZWin2015waren:

• Ontwikkelingenm.b.t.deuitvoeringvandecentrumgemeentetaken(viaStuurgroepCZWBu-reau:BeschermdWonen,MaatschappelijkeOpvangenVeiligThuis)

• Ontwikkelingenm.b.t.deJeugd(viaTaskforceJeugd)• Landelijkeontwikkelingen(viaVNGcommissieGezondheidenWelzijn)• HervormingLangdurigeZorg• ToekomstKlaverblad• Zeelandscan• Ontwikkelingenserviceorganisatie• LeertuinPrivacy


26 van 78


• UitwerkingvandebestuurlijkeafsprakenMEEZeeland• Toekomstplan“ZorginZeeland”• OrganisatievanhettoezichtopWMO• Samenwerkinggemeentenenzorgverzekeraar/zorgkantoorCZ

TaskForceJeugdZeeland:DeTaskForceJeugdisverantwoordelijkvoorgemeenteoverstijgendetakenm.b.t.jeugdbeleid.Vanaf2015zijngemeentenverantwoordelijkvoorhettotaalpakketaanzorgvoorjeugdwegensdetransitieJeugdzorgvanprovincienaargemeenten.Op10april2012isdaartoedoorhetCollegeZorgenWel-zijnopdrachtverstrektaandeTaskForce Jeugd.Dezebestaatopbestuurlijkniveauuitdevolgendeleden:

• wethoudergemeenteGoes;• wethoudergemeenteMiddelburg;• wethoudergemeenteTerneuzen.

DeTaskForce Jeugd is verantwoordelijk voorhet coördineren vande transitie en transformatie vande jeugdzorg op Zeeuws niveau, het voorleggen van inhoudelijke voorstellen (op het gebied vanjeugd)aanhetCZW,enhetstimulerenvaninhoudelijkesamenwerking.Daarnaast iserdeambtelijkewerkgroepTaskForceJeugd.Dezewerkgroep issamengestelduitme-dewerkersvandeprovincieengemeentenuitderegioZeeuws-Vlaanderen,WalcherenendeOoster-schelderegio.TenslotteisernogeengrootaantaloverlegplatformenopZeeuwsniveau,teweten:

• StuurgroepVeiligThuis;• StuurgroepJeugd&Alcohol;• Bestuurscommissieinkoopjeugdhulp;• Collegevaninkoopjeugd;• TransformatieteamJeugd;• ABenDBGGD;• Provinciaalambtelijkoverleg(PAO,vooradviseringABGGD);• Veiligheidshuis;• AmbtelijkevoorbereidingVeiligheidshuis;• Periodiekbestuurlijkoverlegafstemmingzorgenveiligheid(VeiligheidscollegeenCZW);• Gemeentelijkevervoerscentrale(GVC);• AmbtelijkevoorbereidingGVC;• Kringvangemeentesecretarissen(deelnemers:13secretarissenvanZeeland);• Provinciaalmanagementoverleg(PMO);• Provinciaaltransitieteam(PTT).

3.12 ExterneonderzoekenKplusVenBMC

DegemeentenVlissingen,MiddelburgenVeerehebbenbijdestartvanhetprojectWalcherenvoorElkaarafgesprokendebeleidsmatigesamenwerkingteevaluereninhettweedekwartaal2016.DezeevaluatieisuitgevoerddoorbureauKplusVindeperiodemei/juni2016enisop11juliaandestuur-groepsociaaldomeingepresenteerd.Doelvandezeevaluatiewasomzichttekrijgenopdevraagofdebeoogdeprojectresultatenzijnbe-haald,ofdatgeziendeontwikkelingendeze resultatenbehaaldgaanworden.De rekenkamerheeftdeevaluatievanKplusVop9augustus2016terinzageontvangen.


27 van 78


DaarnaastheeftdegemeenteVeere inmaart2016adviesbureauBMCAdviesdeopdrachtgegeveninzicht teverschaffen inde standvan zaken indebedrijfsvoeringvanPorthos,en indeafwijkingentenopzichtevandeBusinesscasePorthos.De vraagstelling vanuit Porthos ende gemeenteVeere luidde: ‘Is debedrijfsvoering vanPorthosopditmomentvoldoendeafgestemdopdeafgesprokentaakuitvoeringenwatisereventueelnodigomdebe-drijfsvoeringvanPorthostoekomstbestendigtemaken?’HetrapportvanBCMAdviesisinjuli2016opgeleverdaandegemeenteVeere.Derekenkamerheeftnaherhaaldelijkverzoekhet rapportvanBMCpasop19oktober jl. ter inzagegekregen.Vervolgens ishetrapportop22novemberjl.viadeRegionaleCommissieWalcherenaanderadenterbeschikkinggesteldentoegelicht.


28 van 78


4 Bevindingen&Beantwoordingonderzoeksvragen4.1 Inleiding

Indithoofdstukzullenwijtrachtenaandehandvandedooronsuitgevoerdedocumentenanalyseeninterviews een antwoord te geven op onze eerder geformuleerde onderzoeksvragen. Deze onder-zoeksvragenzijnnaarbovengekomenuitdejaarlijksegesprekkenmetverschillendeMiddelburgseenVlissingseraadsfractieswaarinderekenkamerde fractiesconsulteertovermogelijkeonderzoekson-derwerpen. Ten aanzien van het onderwerp van dit onderzoek, de decentralisaties, kwamduidelijknaarvorendatveelraadsledenmoeitehebbenmethetuitvoerenvanhunkaderstellendeencontro-lerenderol.UitonderstaandequoteuithetNRCblijktdatzijdaarinnietalleenstaan:

“Raadsleden kunnen geen goede politieke controle uitvoeren op de drie grote decentralisaties. Zeworden teweiniggeïnformeerdhiervoor”.DatmelddehetNRCbegin juli2015opbasis vaneenen-quêteonderruim700raadsleden.Hetisnietvoorheteerstdatwordtgewaarschuwdvoorhet‘demo-cratischgat’.“Sinds gemeenten verantwoordelijk zijn voor zorg, jeugdzorg enwerk, is het aan raadsledenomditbeleid politiek te controleren.Maar dat is lastig,merken ze. Zonder dat er specifiek naar gevraagdwerd,werd indeenquêtemeerdan100keergezegddatraadsledenzelfvindendatdecontrolenietgoed is.Zewordenregelmatigslechtgeïnformeerddoorhetcollege,enkunnennietoverzienofbur-gers noodzakelijke zorg wordt onthouden”. Dat geldt voor zowel oppositie- als coalitieraadsleden,aldushetNRC.

Debevindingen vandit onderzoek verwerkenwe indeantwoordenopdeonderzoeksvragen inon-derstaande paragraaf. De conclusies die daaruit volgen zullen aan de hand van de 5 governance-aspectenwordenbesprokeninhoofdstuk5,samenmetdeaanbevelingen.

4.2 Beantwoordingonderzoeksvragen&bevindingenrekenkamer

1. Hoe ziet het proces vanmaatschappelijke ondersteuning door gemeenten op het gebied vanJeugdzorgenWmo/AWBZeruit?

Algemeen:DedriegemeentenopWalcherengebruikenvoordeuitvoeringvanhetprocesvanmaatschappelijkeondersteuninghetzelfdekader:hetklantprocesopWalchereninhetsocialedomein, dePentekening.DatbetekentdatdeuitgangspuntenvoormensenopWalcherendezelfdezijn.Indepraktijkzullenerechterverschillenkunnenzijn:iederegemeentesteltzijneigenonderliggendebeleidsnota’svast.Enhoeweldezeopelkaarafgestemdworden,isdaarinruimtevoorde“couleurlocale”.De Pentekening beschrijft de stappen die gezet worden als iemand ondersteuning of zorg nodigheeft,decriteriadiebepalenof iemandwelofniet inaanmerkingkomtvoorondersteuningenzorgenwaariemandmetzijnvragenenzorgenterechtkan.HoewelhierindePentekeningnietdirectaanwordtgerefereerd,zijndeuitgangspuntenindezenotageïnspireerd opdemethodeSignsofSafety,ookwelvisieOlmstedgenoemd.Hierinstaathetfami-lienetwerkberaadcentraal.


29 van 78


DePentekening is vervolgensvertaaldnaarhet “sturingsmodelWalcheren”.DeWalchersegemeen-tenhebbenhierbijgekozenvooreenzogenaamdeloketstructuur,d.w.z.dathetloketvoorbewonersde(belangrijkste)toegangspoorttotzorgenondersteuningis.DoordatdevisieOlmstedopWalcherenzichnietalleenbeperkt tothetgebruikvanhet familienet-werkberaad,maarook isdoorgevoerdindeorganisatiestructuurvanWalcherenvoorElkaar,vervultWalchereneenpioniersrolbinnenNederland.Erzijnnietofnauwelijksvergelijkbareorganisatiestruc-tureninderestvanNederlandwaarmeegebenchmarktkanworden.Organisatorisch:DeloketstructuurvoorhetsociaaldomeinopWalcherenisopgebouwduitdevolgendeelementen:

• Porthos:deWalchersetoegangtotzorgenondersteuning.UitvoeringsorganisatiePorthosbe-staatuit eendigitaal en telefonisch loket, twee fysieke locaties (één inVlissingenenéén inMiddelburg), één bewegend loket en deWalcherse gemeentelijke backoffice voorWmo enJeugd;

• degebiedsteams:voorcomplexecasesencasesmeteenmiddenrisicoinhetsociaaldomein;• VeiligThuis(voorheenAMHK):voorzakenmethoogrisico;

• Orionis: geeftuitvoeringaandeParticipatiewetenhet subregionalewerkbedrijf (werk& in-komen).

Bestuurlijk:OmdegezamenlijkeverantwoordelijkheidrondomdedecentralisatiesendePentekeningteborgenisbeslotenomtewerkenmeteenstuurgroepvandedrieWalchersegemeenten.Inmei2015isdaartoehet projectWalcheren voor Elkaar (WvE) van start gegaan.Deze samenwerking voor de aansturingvandedecentralisatiesinhetsocialedomeinopWalchereniseentussenoplossingvoordeeerstevijfjaar.HetprojectWvEisopbestuurlijkniveauopgebouwduitdriepijlers:1.Beleid>StuurgroepSociaalDomein(=bestuurlijkopdrachtgever)2.UitvoeringWmo/Jeugd>StuurgroepPorthosenuitvoeringsorganisatiePorthos3.UitvoeringParticipatiewet>DB+ABOrionis(=GR)Dedriecollegeszijndebestuurlijkeopdrachtgevers.Deambtelijkopdrachtgever isgedelegeerdop-drachtgevernamensdedriegemeentesecretarissen,enisverantwoordelijkvoordebewakingvanhetprojectalsgeheelendeaansturingvandeambtelijkopdrachtnemer(projectleider).De Stuurgroep Sociaal Domein heeft geen formele beslissingsbevoegdheid, zij stellen met de driebetrokkenwethouderseencollegevoorstelop,maardedriecollegesnemenhetuiteindelijkebesluit.BevindingenRekenkamer:

• De Pentekening is een document datmet ruim 60 kaders beschrijft hoe de zorg en onder-steuning opWalcheren eruit zou moeten zien vanuit het klantperspectief. De Pentekeningbevatechtergeensturingskadersvoordegemeenteraden.Dit is ineerderonderzoekvanderekenkamer(zieQuickscanOrionis)ookalgeconstateerd.

• RaadsledenzijnzichonvoldoendebewustvandepioniersroldiehetprojectWalcherenvoorElkaarvervultbinnenNederland.Bijdevelepresentatiesdievoor raadsledengehoudenzijnm.b.t.deHoutkoolschetsendePentekening,isveelaandachtgeweestvoordevisieOlmsted,maarer isnaaronzemeningweinigaandachtbesteedaanhetfeitdater(bijna)nergensan-ders in Nederland is gekozen voor een werkwijze en organisatiestructuur zoals die vanPorthos.


30 van 78


• Door implementatie vande visieOlmsted in deorganisatiestructuur vanPorthos is per 1-1-2015een geheel nieuwPorthosontstaan, en is het vaneennetwerkorganisatie eenuitvoe-ringsorganisatie geworden. Deze nieuwe rol van Porthos is niet bij alle betrokken partijenevenduidelijk.

2. Wiezijndespelers?OpWalchersniveau:Gemeenten Middelburg, Vlissingen en Veere, Porthos, Orionis, GGD, Veiligheidshuis, zorgverzeke-raars, zorgaanbieders,maatschappelijkeorganisaties,MWW,MEE (ondertussenopgeheven),onder-wijsinstellingenenwoningcorporaties.OpZeeuwsniveau:CentrumJeugdenGezin,inkooporganisatiejeugdhulp,CZW,RaadvoordeKinderbescherming,Inter-vence,AAnZenanderewelzijnsorganisaties,TaskforceJeugd,VeiligThuis(voorheenAMHK).BevindingRekenkamer:

• Dedecentralisatiesinhetsocialedomeinrakeneenzeerwijdewaaiervanverschillendeorga-nisatiesbinnenditveld,waarmeedegemeentennurechtstreekstemakenkrijgen.Ditiseencomplicerende factor in het geheel.Hierdoor is er een veelvoud vanoverlegstructurenont-staan(zieparagraaf3.11),welkevoormedewerkersbinnenhetprojectWalcherenvoorElkaarookextrawerkdrukmetzichmeebrengt.Veelmedewerkersziendoordebomenhetbosnietmeer.InhetKplusVrapportwordtditvertaaldals“HELP”,ermoetietsgebeuren”.InhetBMCrapportwordtdezeconstateringookgedeeld.

3. Hoe zijn de rollen/taken verdeeld tussen deze verschillende spelers,maar ook tussen de ge-meenten?

Rollen/takentussenverschillendespelersopuitvoeringsniveauDePentekeningbeschrijfthetklantprocesopWalchereninhetsocialedomeinenisdebasisvoordecontractering van zorgaanbieders en voor de verordeningen (de gemeentelijke wetten). Voor hetvormgevenvanhetklantproces isveeloverleggeweestmetbetrokkenpartijen,zoalsGGZ,Emergis,Arduin, gemeentelijke beleidsmedewerkers, zorgverzekeraar CZ, Bureau Jeugdzorg, Orionis, WmoAdviesraad,Veiligheidshuis,Werktvoorouderen,Zorgstroome.a..DegemeentenopWalcherenverwachtenvandeprofessionalsdat zijdoenwatnodig is,nietmeer,nietminder.DaartoehebbendegemeentenvolgensdePentekeningderuimtevoorhetprofessioneelhandelenvergroot.IndePentekeningstaatookdatdeWalchersegemeenteneropvertrouwendatdeprofessionalsdejuiste intrinsiekemotivatiehebben,enmet respect voordeeigenkrachtenwil vanmensen,willenbijdragenaanzelfredzaamheid,deelnameaandesamenlevingenveiligengezondopgroeienenoudworden.Rollen/takentussendedriegemeentenDe aansturing van de decentralisaties in het sociale domein opWalcheren gebeurd via het project“WalcherenvoorElkaar”(WvE).DeStuurgroepvanhetprojectWvE isverantwoordelijkvoorde integratievanhet sociaalbeleidopWalcheren, en legt daartoe inhoudelijke beleidsvoorstellen voor aan de drie gemeenten.De Stuur-


31 van 78


groepheeftgeenformelebeslissingsbevoegdheid,zijstellenmetdedriebetrokkenwethouderseencollegevoorstelop,maardedriecollegesnemenhetuiteindelijkebesluit.Deambtelijkopdrachtgever isopdrachtgevernamensdedriegemeentesecretarissen.Dedrie colle-geszijndebestuurlijkeopdrachtgevers.InhetSturingsmodelWalcherenisverdernietvastgelegdhoedeverantwoordelijkhedentussenhetambtelijkenbestuurlijkopdrachtgeverschapzichverhouden.Bijde startvanhetprojectWalcherenvoorElkaar (mei2015) isweleennotitienieuwewerkwijzenopgesteldwelkedoordecollegesisvastgesteldenterinformatieaandegemeenteradenbeschikbaaris gesteld. Momenteel wordt gewerkt met de notitie Aangepaste beschrijving nieuwe werkwijzensociaaldomein(dd.januari2016)waarindesturingbinnenhetprojectverderisuitgewerkt.Inde“Aangepastebeschrijvingnieuwewerkwijzensociaaldomein”wordendeverhoudingentussendebestuurlijkeenambtelijkeopdrachtgeversalsvolgtbeschreven:

• Decollegeszijnverantwoordelijkvoorhetnemenvanbesluitenopallevoorstellenvanuitdestuurgroep.

• Degemeentesecretarissenzijnverantwoordelijkvoordeorganisatorischeaspectendievoort-vloeienuithetprojectenadviserenaandestuurgroepoverdeP&Ccyclus.DaarnaastzijnzijverantwoordelijkvoorderelatiemetdeOndernemingsraden.

Deambtelijkopdrachtgeverenprojectleiderdienendezebovengenoemdeorganisatorischeaspectentelkensproactiefaandegezamenlijkegemeentesecretarissenvoorte leggeninhetmaandelijksese-cretarissenoverleg.BevindingenRekenkamer:

• Bijde startvanPorthosenWalcherenvoorElkaar ismededoorhetontbrekenvaneenka-dernotaVerbondenPartijenonvoldoendeaandacht besteedaaneenheldere inrichting vandegovernancebijeendergelijkebovengemeentelijkeconstructie.Er isopgeenenkelewijzeuitvoeringgegevenaandetweerichtlijnenvandeVZGuit2009en2015(zienormenkaderinparagraaf2.4).

Hierdoorontstaantalvanproblemen:

• Veel verschillende overleggroepen, daardoor ook hogewerkdruk voor projectleider en pro-jectondersteuning(capaciteitsproblemen).

• OnduidelijkheidoverdeverdelingvanverantwoordelijkhedentussenWvEenPorthos:wat isbeleidenwatisuitvoering?

• Onduidelijkheidoververdelingvanverantwoordelijkhedentussenhetambtelijkedeelvanhetproject(o.l.v.gemeentesecretarissen)enhetbestuurlijkedeelvanhetproject(o.l.v.wethou-dersZorg).

• Doorhetontbrekenvanheldere samenwerkingsovereenkomsten (zowelvoorBelastingzakenen ICTalsPorthos)tussendegemeenten ismenineenoverheaddiscussiebeland.Dezedis-cussieheefthet functionerenvanPorthos inheteerste jaarzeerbemoeilijkt,metdenodigeaanloopproblemenvandien.

HetbeelddatdeRekenkamerzichopgrondvanhetdoorhaaruitgevoerdeonderzoekheeftgevormdsluit aan op een aantal bevindingen van de in paragraaf 3.11 genoemde externe onderzoeken vanorganisatie-adviesbureauKplusVenBMCAdvies.In de rapporten van KplusV en BMCwordt gesteld dat de gekozen bestuurlijke constructie niet deoptimaleinvullingis.


32 van 78


UithetBMC-rapport(pag.21): Uitdeverschillendedocumentenengesprekkenisnietduidelijkoptemakenwienude‘echte’baasisvan Porthos. Ook voor hetmanagement van Porthos is dit niet duidelijk. Aan de ene kant dient destuurgroepalsrichtinggevendvoordeinhoudelijketaakuitvoering.Aandeanderekantmoetde‘afde-ling’ Porthos voldoen aan de kaders van de gemeente Veere. De inhoudelijke taakuitvoering moetworden ondersteund vanuit de bedrijfsvoering. Door te starten met een gefingeerde businesscasezonder vastgelegde afspraken, evaluatie en bijsturingsmomenten hebben Porthos en de gemeenteVeeretelangmoetenroeienmetderiemendiezijhadden.Dezetweedelinginsturingzorgtnietvoorefficiencyindeuitvoering.

UithetBMC-rapport(pag.17):Naastdebusinesscase zijnergeenafsprakenvastgelegdoverhethoeenwatvandeondersteuningvan Porthos door Veere. Niet alleen de eerdergenoemde onduidelijkheid over de aansturing vanPorthosisdaarvaneengevolg,maarookdeonduidelijkheidoverwatVeerenuwelofnietmoetrege-lenvoorPorthos.

UithetKplusV-rapport(pag.8):Hetisoverduidelijkdatdebestuurderssociaaldomeindesamenwerkingdragenengecommitteerdzijnereensuccesvantemaken.Bijdezebestuurdersligtdedrijvendekracht.Devraagisofdevoltalligecollegesendegemeentesecretarissendenoodzaaktotdesamenwerkingevensterkvoelen.Breeddraagvlakvandegezamenlijkecollegesendeambtelijkeorganisaties,gefaciliteerddoordesecretarissen,isnodigomdesamenwerkingderuimtetebieden.

UithetKplusV-rapport(pag.8):Indeinterviewsisnaarvorengekomendatdesecretarissenonvoldoenderolenpositiehebbenindesamenwerking.Feit isdatookdeprojectorganisatie finaleambtelijkebeoordelingvanstukkendoet,maaralleenaanbepaaldebestuurdersadviseert.Doordatzowelprojectorganisatiealsdesecretaris-sendezetakenuitvoeren,vindtonduidelijkheidendubbelingplaats.

Injanuari2016heeftdegemeenteraadvanVlissingenderichtlijnvandeVZGonderschrevenmetdeopmerking dat deze richtlijn binnen 6 maanden geïmplementeerd moet worden bij de bestaandebovengemeentelijkesamenwerkingsverbanden.Ditistotophedennognietgebeurd.DegemeenteraadvanMiddelburgheeftinderaadvan26september2016denotitieVerbondenPar-tijen(16-148)aangenomen.Wanneermen uitvoering gaat geven aan deze richtlijnen zal de (dis)positie vanWalcheren voorElkaar/Porthos“automatisch”aandeordekomen.4. Zijndedoelgroepen(eneeneventueleoverlapdaartussen)inkaartgebracht?Decollegeshebbenbewustgeenonderscheidgemaakt tussenapartedoelgroepenenhebbengeko-zenvooréén integraalbeleidvooralle inwoners.Daarbij staatde inwonercentraalenwordtuitge-


33 van 78


gaan van maatwerk. Voor de meest kwetsbare inwoners blijft een vangnet bestaanmet passendevoorzieningen. Verder wordt uitgegaan van voorzieningen die voor alle doelgroepen passend zijn.Wanneerwordtbemerktdatspecifiekevoorzieningennodigzijnzaldatwordengefaciliteerd.BevindingenRekenkamer:

• DefiniërenvandoelgroepenwordtdoorKING/VNGalsbelangrijkgezien.WalcherenvoorElkaarwijkthierdusafvandelandelijkeuitgangspunten.Doorhetdefiniërenvandoelgroepenenhetafstemmen van de administratieve processen daaropwaren de aannames in de BusinesscasePorthoswellichtaccuratergeweest.

5. Hoeisdelokaleenregionalesamenwerkingvormgegeven?Walcheren:Regionale Commissie Walcheren: deze commissie bereidt in gezamenlijkheid gemeenschappelijkedossiersvoornaastdeprocedureleafsprakenvandeindividuelegemeenten.Zeeuws:OpZeeuwsniveauisereengrootaantaloverlegplatformenactief,tewetenCollegeZorgenWelzijn,CZW-bureau, Stuurgroep CZW-bureau, ambtelijk vooroverleg College Zorg en Welzijn, TaskForceJeugd,ambtelijkewerkgroepTaskForceJeugd,StuurgroepVeiligThuis,StuurgroepJeugd&Alcohol,Bestuurscommissieinkoopjeugdhulp,Collegevaninkoopjeugd,TransformatieteamJeugd,ABenDBGGD,Provinciaalambtelijkoverleg(PAO,vooradviseringABGGD),Veiligheidshuis,Ambtelijkevoor-bereiding Veiligheidshuis, Periodiek bestuurlijk overleg afstemming zorg en veiligheid (deelnemers:Veiligheidscollege en CZW), Gemeentelijke vervoerscentrale (GVC), Ambtelijke voorbereiding GVC,Kring van gemeentesecretarissen (deelnemers: 13 secretarissen van Zeeland), Provinciaal manage-mentoverleg(PMO),Provinciaaltransitieteam(PTT).T.a.v.hetfunctionerenvandeRegionaleCommissieWalcheren:DeWalchersegemeentenhebben inhet verledenbesluitengenomenover regionale samenwerkingvan WvE. In de vergadering van de regionale commissie Walcheren van 20 april 2016 hebben deraadsgriffiersvanMiddelburg,VeereenVlissingenaandachtgevraagdvoordeWalchersesamenwer-king.DeinsteekvandeRegionaleCommissieWalcherenwas:

• Efficiencyverbeteren;• Optimalisatiedienstverleningvoordebewoners;• Doelmatigheidverbeteren;• Delenvandeskundigheid.

Erisdoordegriffiersduidelijkgestelddateenregionalecommissiekansenbiedtvoorhetverstevigenvandepositie vandegemeenteradenbij bovengemeentelijke samenwerking,maardatdeze totophedennoggeentoegevoegdewaardeheeftbijdebestaandebesluitvormingsstructuren. Zijconcludeerdendatdeactiviteitenvandecommissievooralgerichtzijnopdeinformatiepositievangemeenteraden,maarnietdirectopdeversterkingvandepositievandegemeenteraden indebe-sluitvorming.De inhoud van de regionale commissie is volgens de griffiers teveel informatief en te vrijblijvend,waarmeehetvooraleensocialeontmoetingsplaatsvoorWalcherseraadsledenisgeworden.


34 van 78


Bevindingrekenkamer:

• Derekenkamersluitzichaanbijhetoordeelvandegriffiers.Naaraanleidingvandeopmer-kingendoordegriffiersopderegionalevergaderingvan20april2016zijnerindegemeenteVlissingenenMiddelburgmotiesaangenomen,maardaadwerkelijke resultaten zijnnognietgeboekt.

T.a.v.hetfunctionerenvandeZeeuwseoverlegplatformen:MomenteelbestaatereengrootaantalverschillendeoverlegplatformenopZeeuwsniveau.Raadsle-den zijn nauwelijks op de hoogte van het bestaan ervan, enworden ook niet op consistentewijzegeïnformeerdoverinhoudvandezeoverleggroepen.Ookisdestatuservaninveelgevallenonduide-lijk.BevindingRekenkamer:

• De democratische inbreng van de gemeenteraden in de verschillende Zeeuwse overlegplat-formen isoverhetalgemeengenomengering.Raadsledenzijnnauwelijksopdehoogtevandeactiviteitenvandeverschillendeoverlegplatformen.ZowordtbijvoorbeeldhetjaarverslagCZWnietactiefterbeschikkinggesteldaanraden.

6. WatisderolvanPorthosinditgeheel?De toegang tot zorg en ondersteuning op Walcheren verloopt via Porthos. De frontoffice Porthosfunctioneert als ingang voor het aanvragen van een individuele voorziening. De backoffice regeltmeerachterdeschermendeadministratieveprocessen,zoals:hetafgevenvanbeschikkingen,bewa-ken van de macrobudgetten en het optreden bij bezwaar- en beroepsprocedures. Daarnaast is debackofficeverantwoordelijkvoorhetbeheervandecontractenmetdegemeentelijkepartners(aan-bieders van zorg,welzijn en diensten),wat inhoudt dat zij opvolgen of de uitvoering in de praktijkpastbijdevastgesteldegemeentelijkeambitiesenwaarnodigdaaropingrijpen.DaarnaastwordendegebiedsteamsgefaciliteerdvanuitPorthosmeteenonafhankelijksupervisorenadministratieveondersteuning.Porthoswordtdoorverschillendeentiteitenaangestuurd,nl.:

• StuurgroepSociaalDomeinvoorbeleid,• StuurgroepPorthosvooruitvoeringsaspecten,• GemeentesecretarisVeerevoorbedrijfsvoeringsaspecten.

BevindingenRekenkamer:

• Door de eerder genoemde onduidelijkheden in de verhoudingen tussen de gemeenten, hetprojectWalcherenvoorElkaarendeuitvoeringsorganisatie,zowelvoorwatbetreftdesturingals de verdeling van beleids- en uitvoeringsverantwoordelijkheden, heeft Porthos vanaf hetbegin in2015 fikse (opstart)problemengekend.Ditwordt indeonderzoekenvanKplusVenBMConderschreven.Ookuitdedooronsgevoerdeinterviewsisditnaarvorengekomen.

BMCAdviesconcludeert“datdebedrijfsvoeringbinnenPorthosookopditmomentnietvoldoendeisafge-stemdopdeafgesprokentaakuitvoeringbinnendedaarvoorbeschikbaargesteldemiddelen”.Vooral in-ternewerkprocessenrondomrechtmatigheid,archiveringenprivacyzijndoorBMCalsonvoldoendebe-oordeelt,watvolgensde rekenkamerpotentieel grote risico’smet zichmeebrengt. Zo zijnerdoor ICT-


35 van 78


problemenproblemenmetdecommunicatietussenfront-enbackoffice,waardoorhetrisicoontstaatdatfamilienetwerkberadennietoveralleinformatiekunnenbeschikken.OokBMCsteltdatdezeproblemenwordenveroorzaaktdooronduidelijkheidindeaansturingvanPorthos.

UithetBMC-rapport:Het is aan te bevelen om duidelijk temakenwie er nu stuurt op de bedrijfsvoering van Porthos enwaarhetbudgetbeheerligt.LigtdeprincipalesturingbijdeStuurgroepPorthosofbijdegemeentese-cretarisvanVeereenisdezesturingvoldoendegefaciliteerd?Dezeduidelijkheidmoetwordenvastge-legd ineensamenwerkingsdocument,zodatvooreeniederduidelijk iswaardetakenenverantwoor-delijkhedenliggen.

7. HoelopendegeldstromentussenRijk,gemeentenenuitvoeringsorganisaties?HetRijksteltdemiddelenvoordegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomeinviaeenintegratie-uitkeringaangemeententerbeschikking.De integratie-uitkeringsociaaldomeinbestaatuitdemid-delendieper2015voordeuitvoeringvandeJeugdwetendeWMO(hetnieuwedeel)naargemeen-tenzijngegaanenuithetparticipatiebudgetzoalsdatper2015voordeParticipatiewetbeschikbaaris gekomen. De participatiemiddelenwerden tot 2015 aan gemeenten beschikbaar gesteld via eenspecifiekeuitkering.Nudemiddelenaandegemeentenwordenverstrektindevormvaneenintegra-tie-uitkeringzijndemiddelenvrijbesteedbaarvoordegemeenten.Wel isdoorhet RijkendeVNGafgesprokendatditgeldvoordeperiode2015-2018iniedergevalingezetzalwordenvoordeuitvoe-ringvandenieuwegedecentraliseerdetakeninhetsociaaldomein.Debudgettendienodigzijnvoordegebiedsteams,Porthos(endaarmeeookhetRouteteam)enVei-ligThuiswordenuithetbovengenoemdemacrobudgetgefinancierd.Ookhetbudgetdatnodigisomdecontractering,bevoorschottingen factureringvande jeugdhulp te financierenwordtuithetma-crobudgetgehaald.VoorjeugdhulpisdekeuzegemaaktomdaartoeeenZeeuwseinkooporganisatie(TaskforceJeugd)opterichtenonderdeGemeenschappelijkeRegelingGGD.DeuitvoeringsorganisatiePorthoswordtdoordedriegemeentengezamenlijkgefinancierd.HetWal-chersebedragdatnodigisvoordefinancieringvanPorthoswordtopvoorhandverdeeldoverdedrieWalchersegemeenten;deverdeelsleutelvolgtdeverdeelsleuteldiehetRijktoepastbijdeverdelin-genvandebudgettenvoorjeugdenWmo.Het financieel overzicht in de vierde kwartaalrapportage Sociaal Domein 2015 laat opWalchers ni-veaupersaldoeenoverschotzienopdebudgettenvan€8.451.813.Er isvoor2015sprakevaneenbudgettairoverschotopdeoudeWmotakenendenieuweWmo.VoordeJeugdhulpisereentekort.VooralinMiddelburgenVlissingenishettekortopJeugdzorgsignificant(zieonderstaandetabellen3t/m6).HierbijdientwelopgemerkttewordendatdeWmo,deJeugdhulpenBeschermdWoneneenopen-einde regeling zijn,waarbij het risico vanbudgetoverschrijdingendus latent aanwezig is.DaarnaastzijnermetbetrekkingtotdebekostigingvanuitdeRijksoverheidzowelvoorwatbetreftdeParticipa-tiewetendeJeugdzorgvoor2016enverdernogonduidelijkheden.


36 van 78


Tabel 3. Totaal overzicht realisatie macrobudgetten sociaal domein 2015 (bron: 4e kwartaalrapportagesociaaldomein2015)

Totaal over-zicht

Realisatie2015Vlissingentotaal

Dekking Kosten Saldo

Wmooud 7.714.590 4.923.233 2.791.357

Wmonieuw 7.332.000 5.651.369 1.680.631

Eigenbijdragen -1.164.000 -984.662 -179.338

Porthos 1.931.000 1.848.281 83.123

Jeugdhulp 10.834.000 10.989.000 -155.000

Totaal 26.647.994 22.427.221 4.220.773

Totaal over-zicht

Realisatie2015Walcherentotaal


Wmooud 16.784.834 12.499.084 4.285.750

Wmonieuw 17.061.694 12.113.527 4.948.167

Eigenbijdragen -2.756.574 -2.074.712 681.862

Porthos 4.232.046 4.292.852 -60.806

Jeugdhulp 26.353.000 26.771.000 -418.000

Totaal 61.675.000 53.601.751 8.073.249

Totaal over-zicht

Realisatie2015Veeretotaal


Wmooud 2.277.631 1.588.687 688.944

Wmonieuw 2.186.909 1.223.863 963.046

Eigenbijdragen -515.959 -324.158 -191.801

Porthos 578.058 560.469 17.589

Jeugdhulp 3.409.000 3.463.000 -54.000

Totaal 7.935.639 6.511.861 1.423.778


37 van 78


Totaal over-zicht

Realisatie2015Middelburgtotaal


Wmooud 6.792.613 5.987.164 805.449

Wmonieuw 7.542.785 5.238.294 2.304.491

Eigenbijdragen -1.076.615 -765.892 -310.723

Porthos 1.722.584 1.884.102 -161.518

Jeugdhulp 12.110.000 12.319.000 -209.000

Totaal 27.091.367 24.662.668 2.428.699

Tabel 4 t/m 6. Totaal overzicht realisatiemacrobudgetten sociaal domein 2015 uitge-splitstpergemeente.

Ookmetbetrekking tothetmeerjarigWmobudget vanVlissingenkunnennog correctiesplaatsvin-den n.a.v. de ingediende bezwaren bij hetMinisterie. OokMiddelburg heeft bezwaar aangetekendtegendemethodevanberekeningvandemeerjarenbudgettenvoordeWmobijhetMinisterievanVWSenBZKensamenmetanderegemeenteneenbriefhierovergeschrevenaandeTweedeKamer.Vooralsnog verwachten de gemeenten opWalchers niveau de komende jaren overschotten op dezorgbudgetten, alleende gemeenteMiddelburg verwacht vanaf 2017 een tekort op hetmacrobud-get,veroorzaaktdooreentekortopdejeugdhulp.BevindingRekenkamer:

• Definancieringvandedecentralisatiesgeschiedtmeteenopeneindconstructie,watrisico’smetzichmeebrengtvoorgemeenten.

• VoorPorthosishetopditmomentnietinzichtelijkinhoeverrededoordebackofficeafgege-venbeschikkingendegemeentelijkebudgettenuitputten.

UithetBMC-rapport(pag.13):NacontroledoordeadministratievanPorthoswordtdedeclaratiedoorgestuurdnaardedesbetref-fendegemeententerbetaling.Porthosheeftgeenzichtopdebetalingenendedaarmeesamenhan-gendeuitputtingvandebudgetten.Deklantondersteunersendesleutelwerkershebbendanookgeenzichtophetgebruikvandediversezorgproductenendebeschikbaarheidvandebudgetten.

8. Ishetduidelijkhoedekostenvoordirecteenindirectezorgzichtotelkaarverhouden?In zowel de kwartaalrapportages als in de interviewswordt uitgegaan van een personele bezettingvan45,7 ftemetopenkeleplaatseneentijdelijkekracht. Indebusinesscasewerdhierbijuitgegaanvan6 fte voor administratieveondersteuning. Inde interviewsmet rekenkamer is aangegeven dathiervan 10 fte belast zijnmet zuiver administratieve taken.Hier zijn de specialistische functies (zieparagraaf3.6) niet inmeegenomen.Porthosbenadruktdatdergelijkefunctiesniettotdeoverheadgerekendmoetenworden.BinnendevisievandePentekening(visieOlmsted)behorendezefunctiesweldegelijktot(deeerstestapvan)hetleverenvanzorg.


38 van 78


UithetBMC-rapportblijktdaterinwerkelijkheidmomenteel60ftebijPorthoswerken,exclusiefdemedewerkers vandegebiedsteams.BMCgeeftookaaninhaarrapportdatPorthos,omhaartakennaar behoren uit te kunnen voeren, nog verder zoumoeten uitbreiden naar zo’n 80 fte (exclusiefmedewerkersgebiedsteams).Uit de door de rekenkamer gehouden interviews is naar voren gekomen dat Porthoswordt gecon-fronteerdmetextraadministratievelasten,metnamedoorICT-problemen.Dit isookdoorBMCAd-viesvastgesteld.IndeeerstekwartaalrapportageSociaalDomein2016wordtoppag.52danookaangegevendathierindebusinesscasePorthos geen rekeningmee is gehouden.Binnende totalebeschikbare formatievanPorthosheeftondertusseneenverschuivingplaatsgevondenenzijnermeermedewerkers indeadministratiegeplaatstdanoorspronkelijkdebedoelingwas.BevindingenRekenkamer:

• Hetisvoorderekenkamernietduidelijkhoededirecteenindirectekostenzichwerkelijkver-houdenomdatdebedrijfsvoeringPorthosdaargeenduidelijkbeeldvangeeft.

UithetBMC-rapport(pag.24):De kosten van de organisatie rondom Porthos zijn niet in hun geheel duidelijk te krijgen. Naast dedirect toe tewijzenkostenvanuitdebusinesscase zit zowel indehogewerkdrukals inde inzet vanVeereextrainzetdienietwordtdoorberekendopPorthos.Dekostenlijkenrelatieflaagtezijn,maardoengeenrechtaandepraktijkwaaringewerktwordtmetdiversetekortkomingen.

• DerekenkamerconstateertopbasisvannotulenvandeStuurgroepSociaalDomein (Afspra-

kenlijstStuurgroepWalcherenvoorElkaardd.3maart2016)datdecollegesopdehoogtezijnvan het feit dat de overheadkosten van Porthos substantieel stijgen t.o.v. de businesscaseeenbestuurlijk risicomet zichmeebrengt,endatditpolitiekgezienmoeilijk te verkopen is.DestuurgroepSociaalDomeinheeftopdatmomentechterbeslotenditnietbekendtemakenviade4ekwartaalrapportage2015.

• Inde3ekwartaalrapportage2016wordtgemelddatn.a.v.hetBMC-onderzoekdebusinessca-se Porthos geactualiseerd dient te worden, waarbij de formatie naar boven toe bijgestelddientteworden.Definanciëlegevolgenvandezebijstellingzullenpaslatergemeld(kunnen)worden.

9. Hoeverlooptdekostentoedelingnaargemeenten?WalcherenvoorElkaar:Walcheren voor Elkaarwordt gefinancierd uit een regionaalwerkbudget van € 300.000. De kostenwordenevenredigoverdegemeentenverdeeld.(Middelburg€120.000,Vlissingen€120.000enVee-re € 60.000), ten laste van het voor 2015 beschikbare decentralisatiebudget zorgvernieuwing en in2016tenlastevandetotaalbeschikbaremiddelenvoorhetsociaaldomein(zieAangepastebeschrij-vingnieuwewerkwijzenSociaalDomein,versie18januari2016,onderpunt12,Financiën).Porthos:Het is de bedoeling dat aan het eind van het jaar hetwerkelijk gebruik van Porthos per gemeentewordtbepaald;opbasisdaarvanwordtdewerkelijkebijdragepergemeentevastgesteld.


39 van 78


IndeBusinesscasePorthos (hfdst.6) isaangegevendathetvanbelang isdater (per1-1-2015)eengoed werkend monitoring- en managementinformatiesysteem beschikbaar is. De inrichting van deadministratieveprocessenendeplanning-encontrolcylcusdienodigzijnomverrekeningopwerke-lijk gebruikmogelijk temakenmoesten daarom in het laatste kwartaal van 2014worden ingerichtdoordemanagerPorthos.Bij de besluitvorming rondom het project Walcheren voor Elkaar en de uitvoeringsorganisatiePorthosmoestendepreciezeindicatorennogwordenontwikkeld.Daaromisdestijdsafgesprokendatals afrekening op basis vanwerkelijk gebruik nietmogelijk is,wordt teruggevallen op een verdeel-sleutelgebaseerdopdedefinitievemacrobudgetten.Dezeverdeelsleutelkwamin2015(gebaseerdopseptember-circulaire2015)neerop13,3%voordegemeenteVeere,42,5%voordegemeenteVlis-singen en 44,2% voor de gemeenteMiddelburg. Voor 2016moet de definitieve verdeelsleutel nogwordenvastgesteld.IndePentekening (onderkader61,pag.36)wordtaangegevendatdegebiedsteamsper teamwor-den gefinancierd, waardoor het aantal teams flexibel is. Het vertrekpunt was 10 gebiedsteams opWalcheren:vijfinVlissingen,vierinMiddelburg,ééninVeere.ElkeWalchersegemeentekonervoorkiezen om het aantal teams aan te passenwaarbij gold dat er gerekend zouwordenmet een vastbedrag per gebiedsteam. Dit bedrag zou ook de kosten voor facilitering van het gebiedsteam doorPorthosbevatten.Inmiddels zijndegebiedsteamssamengevoegd (per01-05-2016),momenteel zijnernogmaar4ge-biedsteamactief.Ookdeverrekeningvandekostenvandegebiedsteamszouo.b.v.urenregistratie(TIM-registratie)moetenplaatsvinden.BevindingenRekenkamer:

• In2015zijndekostenvanPorthospergemeenteafgerekendo.b.v.bovengenoemdeverdeel-sleutel,gebaseerdopdedefinitievemacrobudgetten2015.Voor2016heeftdebevoorschot-tingvanPorthosplaatsgevondeno.b.v.deverdeelsleutelsdievolgdenuitdeseptembercircu-laire2015.

• Indetweedekwartaalrapportage2016SociaalDomeinwordtoppag.86gemelddatdoorhetnognietvolledigoperationeelzijnvanheturenregistratiesysteemvanPorthosafrekeningvandekosteno.b.v.werkelijkgebruikpergemeentenogsteedsnietmogelijkis.Daaromzalookditjaargebruikgemaaktwordenvandebovengenoemdeverdeelsleutel.

• Inde3ekwartaalrapportage2016wordtbovendiengemelddatdeurenadministratieeenwanke-lebasisvoorhetafrekenenis.

• Dein2014opgesteldebusinesscaseisdestijdsopgesteldalszijnde“bestguess”,ondertussenisgeblekendathetaantalcliëntenmomenteel300%hogerligtdandestijdsaangenomen(zierapportage BMC Advies). Dit heeft uiteraard gevolgen voor de begrotingen van de drie ge-meenten.

BMCgeeftaandatPorthosopbasisvandehuidigeworkloadeenberekendeformatievan81fteno-digheeftomhaar takennaarbehoren tekunnenuitvoeren.Dezeverhoogde inzetvan fteheeftalsgevolg dat de door BMC begrootte kosten voor Porthos oplopen van ca. € 4,0mln. in de originelebusinesscasePorthosnaarruim€6,6mln.indedoorBMCgeactualiseerdebusinesscase(ziedetabelinbijlage4,overgenomenuithetBMC-rapport).De vraag is vervolgens hoe het door BMC geschetste begrotingstekort van Porthos verdeeld gaatwordenover de drie gemeentenwanneermen geen inzicht heeft in hetwerkelijke gebruik per ge-meente.


40 van 78


Inheteersteentweedekwartaal2016laathetTIM-registratiesysteemeengroteverschuivingzieninhetaantalbestedeurenvoordegemeenteVeeretenopzichtevandeaantallenin2015.Indederdekwartaalrapportage2016wordtvervolgensookgemelddatmenvanmeningisdatheturenregistra-tiesysteemeenwankelebasisisvoordeverrekeningvandekostenvanPorthos.DewerkgroepFinanciënvanhetprojectWalcherenvoorElkaar (waarinzoweldegemeenteMiddel-burg, Vlissingen als Veere zijn vertegenwoordigd) is daarom door de colleges om advies gevraagdoverhetgebruikvangeschikteindicatorenvoordekostentoerekening.IndetweedekwartaalrapportageSociaalDomeinwerdduidelijkdatbijdemethodevantijdregistra-tiegemeenteVeereuitdepasginglopen.Indestuurgroepsociaaldomeinvan7novemberisbeslo-tenomwerkgroepFinanciënvanhet sociaaldomein teverzoekenommeteennieuwvoorstel voordefinanciëleverdelingtekomen.

• Derekenkamervoorzieteenpotentiële financiëlediscussie rondomdeverrekeningvandekostenvanPorthos.

Daarnaastspeeltookdezogenaamdeoverheaddiscussietussendedriegemeenten,overdevergoe-dingen voor kantoorruimte en overige bedrijfsvoeringskosten binnen gastgemeenteconstructies. Bijeerdere samenwerkingsverbanden (ICT, Belastingzaken) is om onduidelijke redenen afgeweken vanhetdoorhetMinisterievanFinanciënvastgesteldenormvergoeding(€31.250p/ftein2016).Omdathetaantalmedewerkersper samenwerkingsverbandsterkverschilt (Middelburgbelastingza-ken,VlissingenICT,VeerePorthos)enerdusgeensprakeisvanpariteit,heeftditgeleidtoteendis-cussietussendegemeentenoverdehoogtevandeoverheadkosten.Hierdoorzijndeonderliggendedienstverleningsovereenkomsten (DVO’s) voor zowel Belastingzaken, ICT als Porthos ongetekendgebleven.

UithetBMC-rapport:OverdebekostigingvanPorthos,overhead,enondersteuning (+vergoeding)doordegastgemeenteVeere is onduidelijkheid: watmag Porthos nu vragen van de gastgemeente Veere in het kader vanondersteuningindebedrijfsvoering?EnwelkevergoedingkrijgtVeerevoorhetzijnvandegastheer-gemeenteenhoeverhoudtzichdattotdebekostigingvanPorthosalsorganisatie?

MetdeNota“VerrekeningoverheadWSD-gemeenten”(ziebijlage5)isgetrachteenhelderedefinitievanhetbegripoverheadeneenaantaluitgangspuntenoptestellenomuitdezediscussietekomenenongetekendeDVO’stekunnengaanformaliseren.Dezenotaisinmiddelsdoordecollegesaange-nomen. Hiermee is de overheaddiscussie tussen Middelburg, Vlissingen en Veere echter nog nietafgerond.Derekenkamermerktopdatonderhetkopje“kanttekeningen”indezenotawelwordtgestelddaterondanksdevoorgelegdedefinitieenbasisafsprakenaltijdsituatiesblijvenbestaanwaarindevoorge-steldeafsprakennietdirecttoepasbaarzijn.

• Hiermeeblijftnaarmeningvanderekenkameropeningbestaanvoordiscussieoverdetoe-delingvanoverheadkostennaargemeenten.

10. Watisheteffectvaneen“centrumgemeente”(Vlissingen)?HetbudgetvoordeWmowordtverdeeldoverallegemeenten.Eenuitzonderinghieropvormenhetbudget voor beschermd wonen (BW, zorgzwaartepakketten GGZ-C) en het budget voor de AWBZ-takendiesamenhangenmetopvang.


41 van 78


De Zeeuwse gemeenten hebben samenwerkingsafspraken via het Zeeuwse Kompas gemaakt. DezesamenwerkingkrijgtgestaltebinnenhetCollegeZorgenWelzijnZeeland[CZW].HetCZW-bureauteGoes verzorgt voor de 13 Zeeuwse gemeenten de dagelijkse uitvoering, administratie en beleids-voorbereiding.MaatschappelijkeOpvangendeVerslavingszorgiseentaakvoorcentrumgemeenten.VoorZeelandisVlissingencentrumgemeente.VlissingendientdevoorditdoelontvangengeldenvanhetMinisterieteverantwoorden.HiervoorbaserenzijzichopdejaarrekeningvanhetCZW-bureau. Bevindingrekenkamer:

• HoewelhetCZWnamenscentrumgemeenteVlissingeneenprominenterolheeftvoorwatbe-treft Taskforce Jeugd is dedemocratisch inbreng vande gemeenteradenbinnendit orgaanzeerbeperkt.DeradenvanVlissingenenMiddelburgzijnslechtopdehoogtevandeactivitei-tenenbesluitenvanhetCZW,zijwordenhierdoordebetrokkenwethoudernietactiefovergeïnformeerd.

11. Watzijndesturings-encontrolerendemogelijkhedenvanderaadbijde2D-transities?Desturenderolvandegemeenteraadiseenvandehoofdtakenvanderaadnaastdecontrolerendetaken. De gemeenteraadmoet vanuit haar kaderstellende rol betrokken zijn bij nieuwe projecten.Dezekadersmoetenverwerktzijnineenduidelijkenota.ZoalsaleerderopgemerktisdeRekenkamervanmeningdatdePentekeninggeenkaderstellenddo-cumentvoorde raden is, aangeziendezedaarvoor teveelopdeuitvoeringgericht is (“handenaanhetbed”).ErisgeenduidelijkestuurinformatieindePentekeningopgenomen.IndePentekeningstaatwel: “degemeentewilinzichthebbenindebereikteresultaten,maarnietindevalkuiltrappenvanteveelregi-strerenvancijfersdie teweinigzeggen.Hetuitgangspunt isdaaromeenbeperktaantal indicatorendieletterlijkgaanoverwatwewillenbereiken.VanuithetMinisterievanBinnenlandseZakenenvanuitdeVNG(KING)zijner gereedschappenaan-gedragenomdedecentralisatiesbijdegemeententebegeleiden.GezienhetuniekekaraktervandedecentralisatiesbinnenWMO/JeugdopWalcheren,ismonitoringaandehandvandedoordeKING-gemeentenaangedragen indicatorenvolgensdeStuurgroepSociaalDomeinechternietmogelijkennietzinnig.HoewelerbijdeaanvangvandedecentralisatiesvanuithetprojectWalcherenvoorElkaarwelaan-dacht isgevraagdvoordeuniekepositievanWalcherenbinnenhetZeeuwseOTD (Ondersteunings-teamDecentralisaties)heeftditnietgeleidtotbruikbaremonitorings-enbenchmarkingsindicatorenvoor de decentralisaties Wmo/Jeugd opWalcheren. Toch is er vanuit het project Walcheren voorElkaarbeslotentotaanschafvanKING-software.DeStuurgroepSociaalDomeinheeftaangegevensamenmetderadentewillenkomentoteenmoni-toringsmodelwaarmeederaadkangaansturenopdeontwikkelingendiederaadwilzien.Hiervooriseenwerkgroepopgerichtwaarookraadsledenzitting inhebben,welkerecentelijkvanstart isge-gaan. Onder andere het gebruik van de zogenaamde zelfredzaamheidsmatrix zal hierbij centraalstaan.Uitdezematrixzalvooralmoetenblijkenopwelkefactorenderaadnudaadwerkelijkinvloedkanuitoefenen(enduskansturen).


42 van 78


Bij de start van het projectWalcheren voor elkaar en de oprichting van de uitvoeringsorganisatiePorthoserwelhetvoornemengeweestomtegaanbenchmarken.Ook ishier software (KING)vooraangeschaft,maartotheteffectuerenvanlandelijkbenchmarkenishettotophedennietgekomen.Bevindingrekenkamer:

• Er is geenduidelijke sturingsinformatie (monitoringsindicatoren) in de Pentekening opgeno-men.

• TotophedenzijnernoggeensturingsindicatorenbinnenhetprojectWalcherenvoorElkaarenuitvoeringsorganisatiePorthosvoorhanden.BinnenPorthos is slechtseenbeperktehoe-veelheidmanagementinformatievoorhanden.

• Denog te ontwikkelen zelfredzaamheidsmatrix zal slechts in zeer beperktemate aansluitenopde landelijke (KING)monitoringsinstrumenten.Hierdoor zal landelijkebenchmarking vrij-welonmogelijkzijn.

• Radendienenzelf sturingskadersmeetegeven.ViadewerkgroepMonitoringSociaalBeleidkunnenraadsledennuinputaanleverenvooreenWalchersmonitoringssysteem.

12. Hoeishetprocesvankaderstellingtotnutoeverlopenenwelkerolspeeldedegemeenteraad

daarbij?DePentekening ishetbasisdocumentwaaropanderebeleidskadersgebaseerd zijn,enwaaranderebeleidskaderszichaanconformeren.Radenzijnnauwbetrokkengeweestinhetprocesvantotstand-koming van de Houtkoolschets en vervolgens de Pentekening, door middel van presentaties in deRegionaleCommissieWalchereneninspreekavonden.Aanpassingen indePentekening(zoalsaanpassingvanhetaantalgebiedsteams)zijnnietaltijddoorderadenvastgesteld,alleenmedegedeeld.TotophedenheeftergeenactualisatievandePenteke-ningplaatsgevonden.Bevindingenrekenkamer:

• UitdeinterviewsisgeblekendatdestuurgroepSociaalDomeinenPorthoshetnietnodigach-tenomopditmomentdePentekeningteactualiseren.

• OverhetfeitofdePentekeningnueenkadernotaofeenuitvoeringsnotaiszijndemeningenbinnenhetprojectWalcherenvoorElkaarenPorthosverdeeld.

13. Opwelkewijzeisderaadinstaatgesteldzijncontrolerenderoloptimaaltevervullen?Enhoeheeftderaaddezerolvervuld?

In de reguliere raadsvergaderingenworden alle documenten die betrekking hebben op het sociaaldomeinaanderadenterkennisgevingaangeboden.Daarnaast kunnen raadsleden op grond van het Reglement van Orde van de gemeenteraad (RvO)schriftelijkevragenstellenaanhetcollege.Deprocedurehiervoorisinelkegemeenteverschillend.IndeRegionaleCommissieWalcherenwordendemeestegemeenschappelijkedossierszoalsdeDe-centralisatiestoegelicht.Dezevergaderingenzijnvooralgerichtopdeinformatieoverdracht.


43 van 78


BevindingRekenkamer:• Vanalledocumentendiebetrekkinghebbenophetsociaaldomeinhebbenraadsledenkennis

kunnennemen.

• De rekenkamer is vanmeningdatdebetrokkenheid van raadsledenbij dit dossier is gecon-centreerdbijeenkleinaantalraadsleden,watderekenkamerverbaasdgeziendeomvangvandedecentralisatiesendebudgettendiehiermeegemoeidzijn.

• Doorhetontbrekenvaneenduidelijkbeleidskadervoorderaden wordterdoorraadsledenvaakgetrachttestureno.b.v.casuïstiek.

• De informatie die verstrekt wordt via de kwartaalrapportages is volgens de rekenkamer tegedetailleerdopuitvoeringsniveauen teomvangrijk,waardoor in sommigegevallenbelang-rijkeinformatieaandeaandachtvanraadsledenontsnapt.

• HetafgelopenjaariserdoorraadsledeneengrootaantalvragengesteldaangaandehetSoci-aal Domein, met name met betrekking tot het functioneren van uitvoeringsorganisatiePorthos. Gezien onze bevindingen, die ook onderkend zijn in de rapporten van BMC enKplusV,isderekenkamervanmeningdatdecollegesderadenduidelijkeropdehoogtehad-denmoeten stellen van de problemenwaar de projectgroepWalcheren voor Elkaar en uit-voeringsorganisatiePorthostegenaanzijngelopen.

• In de kwartaalrapportages sociaal domein is meerderemalen verwezen naar de onuitvoer-baarheidvandemotie15%(taakstellingPorthos),enwordterindeeerstekwartaalrapporta-ge2016reedsgewezenopeenmogelijkeformatiewijzigingenbegrotingswijziging.Bijdebe-handelingvandezekwartaalrapportage inderegionalecommissievan29 juni2016zijnhierook vragen over gesteld,waarbijwerd aangegeven dat hier naar gekekenwordt. De reken-kamer verbaasd zich er dan ook over dat bij de behandeling van de jaarrekening 2015 ge-meenteMiddelburg op 18 juli 2016 nog steedswerd uitgegaan van de verwezenlijking vandeze taakstelling (zie tabeloppag.39 Jaarrekening2015GemeenteMiddelburg).Ookbijderecentebehandelingvandeprogrammabegroting2017vandegemeenteMiddelburgishier-overniets terug tevinden.DegemeenteVlissingenheeftde taakstelling voorPorthosnooitmeegerekendinhaarbegrotingen.

14. Welke sturingsmogelijkheden heeft de gemeenteraad ten aanzien van de transities, en ‘aanwelkeknoppen’kanderaaddandraaien(metname inhetkadervanbeleidsplan(nen),veror-deningen,budgetrecht/begroting)?

IndeAangepastebeschrijvingnieuwewerkwijzenSociaalDomein(versie18januari2016)isopgeno-mendatdegemeenteradenverantwoordelijkzijnvoorhetvaststellenvandeinhoudelijkeenfinan-ciëlekaders.Zoals al eerder gesteld is de rekenkamer van mening dat de gemeenteraden met de PentekeninggéénkadernotavoordedecentralisatiesvanWmoenJeugdheeftopgesteld.Doordat het projectWalcheren voor Elkaar en Porthos uniek in Nederland zijn enmen dus niet ofnauwelijks gebruikmaakt/kanmaken van de sturingsindicatoren en informatiesystemen die vanuitVNG/KINGbeschikbaarzijn,iservooralsnoggeensturingsinformatieaanwezigvoorWmoenJeugd.Welwordtdezogenaamdezelfredzaamheidsmatrixmomenteelontwikkeld,welkeaansluitopdevisieOlmsted, enwaarmeede raden de decentralisatiesWmoen Jeugd kunnen gaanmonitoren. Via dedoor de colleges ingestelde Werkgroep Monitoring Sociaal Beleid kunnen raadsleden hun inbrenggevenopdenogteontwikkelensturingsindicatoren/prestatie-indicatoreninhetsocialedomein.


44 van 78


IndeeerstekwartaalrapportageSociaalDomein(pag.42)wordtgemelddatermomenteellandelijkemonitoringsystemenontwikkeldwordenmethetoogophetgenererenvanindicatoren.Ookisereenlandelijksysteem(KING)doordeVNGontwikkeld.OndankshetfeitdathieropWalcherenspecifiekesoftwarevoor isaangeschaftblijkthetvoor2015nietmogelijkomdegegevensvanWalcherenvoorElkaaraanditlandelijkesysteemtekoppelen.Over2015zijnervooralsnogdanookgeenmonitoringgegevens beschikbaar. Daarnaast zal in overleg met raadsleden van deWalcherse gemeenten eenadvieswordenuitgebrachtomtrentdeopWalcherentehanterenprestatie indicatoreninhetSociaalDomein.Opgrondhiervanzalwaarnodighetinformatiesysteemaangepastwordenomdebenodigdegegevensteverzamelen.Hetstrevenisomindeloopvan2016deeerstemonitoringgegevenstepre-senteren.Naastdekwantitatievemonitoringzalhierbijookaandachtaandekwalitatievemonitoringgegevenworden.InditkaderwordtopgemerktdatnaasthetKINGsysteemeenaantalinitiatievenopditmoment in Zeeland aanwezig zijn c.q. opgepakt zullen gaanworden zoals de Burgerpeiling, hetKlantentevredenheidsonderzoek van Porthos, deMeervoudig verantwoordenmethodiek en het ver-plichtecliëntervaringsonderzoek.Bevindingenrekenkamer:

• Hoewel er KING-software is aangeschaft zijn er tot op heden niet of nauwelijksmonitoringgegevensvoorhanden.

• DoordeuniekepositievanWalcherentenopzichtevanderestvanNederlandzalbenchmar-kingmoeilijkzijn.

• De door de colleges ingestelde werkgroep werktmomenteel aan de ontwikkeling vanWal-cherse sturingindicatoren,waarookWalcherse raadsledenbij betrokkenworden.De reken-kamerwilbenadrukkendatdezegangvanzakengeenrechtdoetaanhetdualestelsel.Dere-kenkamerisvanmeningdatdegemeenteradeneeneigenkadernotazoudenmoetenopstel-lenmetdedaarbijbehorendesturingsindicatoren/prestatie-indicatoren, ineendoorderaadingesteldewerkgroep.


45 van 78


5 Conclusies&Aanbevelingen5.1 Belangrijksteconclusiesrekenkamer

OmdatWalcherenvoorElkaarenPorthoseenonmiskenbareschakelvormenvoordesamenwerkingtussendegemeentenVlissingen,MiddelburgenVeerebinnenhet SociaalDomein, is het vangrootbelangdatdegovernanceduidelijkentransparant is ingericht.Ditversterkthetwederzijdsvertrou-wen, duidelijkheid in taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden, wat de samenwerking tengoedekomt.Vandaardatwijonzeconclusieshebbengegroepeerdaandehandvande5governanceaspecten,tewetenorganisatie,sturing,beheersing,verantwoordingentoezicht.Organisatie

1. De Pentekening beschrijft hoe zorg en ondersteuning opWalcheren eruit zoumoeten zienvanuithetklantperspectief (“handenaanhetbed”),er staanverdergeenconcretedoelstel-lingeninwaarderaadopkansturenencontroleren.

2. Derekenkamerconcludeertdatergeenduidelijkbeleidskaderofkadernotavandegemeen-teradenaanwezigistenaanzienvanWalcherenvoorElkaarenPorthos.

3. HoewelderadenuitgebreidgeïnformeerdengeraadpleegdzijnbijhetopstellenvandeHout-koolschetsendePentekening, zijn zij zichniet (voldoende)bewust vandeunieke landelijkepositievanWalcherenvoorElkaar/Porthos.

4. De rekenkamer is vanmening dat juist gezien deze unieke positie de radenmeer aandachthaddenmoeten schenken aan de beleidsmatige, bedrijfsmatige en juridische inbedding vandezeorganisatiebinnendebestuurlijkesetting.

Sturing5. Debestuurlijk/juridischeaspectenvanhetprojectWalcherenvoorElkaarenuitvoeringsorga-

nisatiePorthoszijn(nog)nietformeelvastgelegd.6. Door het ontbreken van heldere samenwerkingsovereenkomsten zijn er diverse discussies

ontstaan,welkeafleidenvandeuitvoeringvanhetbeleid.7. DoorhetontbrekenvaneenbewerkersovereenkomstwordtdebedrijfsvoeringPorthosinzijn

geheelenderechtmatigheidervanernstiggehinderd.8. Raadsledenzijnveelalnietopdehoogtevandemanierwaaropdesamenwerkingbinnenhet

sociaal domein opWalcheren juridisch is geregeld (of nog niet is geregeld). De rekenkamerconcludeerthieruitdatradendeaanbevelingenvandeWerkgroepVerbondenPartijenvandeVZG6welhebbenaangenomen,maar(nog)niethebbengeïmplementeerd.

6 Aan de slag met gemeenschappelijke regelingen, VZG, 2009, Aanpak voor een goede samenwerking tussen gemeenten en

gemeenschappelijke regelingen, Werkgroep Verbonden Partijen, VZG, 2015).


46 van 78


9. Doorhetontbrekenvandesamenwerkingsovereenkomsthadmendekwetsbaarheidvandeorganisatiemoeten onderkennen en juist extra aandachtmoeten geven aan de governancevandedecentralisatiesWmoenJeugd.

10. Er bestaan onduidelijkheden over de verantwoordelijkheden van de Stuurgroep Sociaal Do-meinenderolvandegemeentesecretarissen.

11. DeeffectiviteitvandeRegionaleCommissieWalcherenisbeperkt.12. Erzijnveelverschillenderegionaleoverlegplatformen,waardoorduidelijkheid,transparantie,

verantwoordelijkheidenslagkrachtonvoldoendetotuitingkomt.Beheersing

13. HetmonitorenenbenchmarkenvandedecentralisatiesWmoenJeugdisdoorhetuniekeka-raktervanhetSociaalDomeinopWalcherentotophedenonmogelijkgeblekendoorhetnietaansluitenophetlandelijkesysteemvanVNG,KINGenCBS.

14. Veelal vinden raadsleden de informatievoorziening Sociaal Domein enerzijds te summier(geen goede stuurinformatie), anderzijds te gedetailleerd (dikke kwartaalrapportages metvoornamelijkmanagementinformatie).

15. DerekenkamerconcludeertdatdewerkgroepMonitoringSociaalBeleidondankshetuniekekarakter vanWalcheren voor Elkaar en Porthos moet trachten aansluiting te vinden bij delandelijkemonitoringssytemen, om op diemanier benchmarkingmogelijk temaken en optermijnderesultatenvandeWalcherseaanpaktekunnenvergelijkenmetdelandelijkeresul-taten.

16. De rekenkamer concludeert dat de colleges onvoldoende gebruikmaken van de actieve in-formatieplicht om de raden zo te informeren dat zij hun controlerende taak naar behorenkunnenuitvoeren.

Verantwoording17. De rekenkamer concludeert dat de in 2014opgesteldeBusinesscasePortos geen rechtdoet

aandewerkelijkheid.18. De rekenkamer concludeert dat de overheaddiscussie nog altijd niet is afgerond, waardoor

onduidelijkheid bestaat over de werkelijke kosten van de uitvoeringsorganisatie Porthos.Hierdoor ishetvoorderadenopditmomentnietmogelijkhuncontrolerendetaaknaarbe-horenuittevoeren.

19. Hetontbrekenvandesamenwerkingsovereenkomst,deniet-afgerondeoverheaddiscussieende voorziene begrotingstekorten bij Porthos leiden tot financiële discussies tussen de driegemeenten.

Toezicht20. Doorhetontbrekenvaneenkadernotavoorditbovengemeentelijkesamenwerkingsverband

isergeenreglementvoorhandenwaarinderadenhebbenaangegevenhoezijdoordever-schillendestuurgroepenenanderebetrokkenoverlegorganenadequaatgeïnformeerdwillenworden.De rekenkamer beschouwt deBeschrijving nieuwewerkwijzen SociaalDomein (dd.18-01-2016)alseeninternwerkdocumentvoordeprojectgroep.

21. Doorhetontbrekenvaneenkadernotavoorditbovengemeentelijkesamenwerkingsverbandis er geen adviescommissie ingesteld zoals voorgeschreven in de richtlijn “Aan de slagmetgemeenschappelijkregelingen”vandeVZG(2009).


47 van 78


5.2 Eindconclusie

DedrieWalchersegemeentenhebbenbijde transitie vanWmoen Jeugdgekozenvooreenboven-gemeentelijkesamenwerking,gebaseerdopdevisieOlmsted,waarinhetfamilienetwerkberaadcen-traalstaat.Derekenkamerconcludeertdatermeteenduidelijke inhoudelijkevisie(visiet.a.v.“handenaanhetbed”)aanditprojectisbegonnen,enspreektgeeninhoudelijkwaardeoordeeluitoverdemogelijkhe-dendiedezevisiebiedtvoorhetbehalenvandebeoogderesultatenvandedecentralisaties.Echter,hetuniekekaraktervanWalcherenvoorElkaar/Porthosendedaardoorzeerbeperktemoge-lijkheden tot benchmarking zorgen ervoor dat de effectiviteit van dezeWalcherse aanpakmoeilijkaantetonenis.Juistvanwegedezeuniekepositiehaddenderadenmeeraandachtmoetenbestedenaandekadersvoor de beleidsmatige, bedrijfsmatige en juridische inbedding van deze organisatie binnen de be-stuurlijkesetting.DerekenkamerisvanmeningdatdoorhetcentraalstellenvanhetklantperspectiefinzoweldePen-tekeningalsdeopzetvande(onvolledige)businesscasePorthos,degovernancevanzowelhetpro-jectWalcherenalsuitvoeringsorganisatiePorthosonvoldoendeaandachtheeftgekregen.Geziendeeerdergenoemdeconclusiestenaanzienvande5verschillendegovernance-aspectencon-cludeertderekenkamerdanookdatderadenhunkaderstellendeencontrolerenderolonvoldoendeuitvoerencq.onvoldoendeuitkunnenvoeren.

5.3 AanbevelingenRekenkamer

5.3.1 Inleiding

Allereerst dienen de gemeenteraden zich te buigen over de keuzes die gemaakt dienen tewordennaaraanleidingvanderesultatenvanhetonderzoekdoorKplusV,deevaluatievanhetprojectWal-cherenvoorElkaar.Datwilzeggen:eenkeuzeomofwelsamenverderoptetrekkenopbasisvanééngezamenlijkbeleidskader,oftekiezenompergemeenteeeneigenbeleidtevoerentenaanzienvandedecentralisaties.Dezekeuzebepaaltvervolgensookhoeverdertegaanmetuitvoeringsorganisa-tiePorthos,endeaanbevelingendienaaraanleidingvanhetonderzoekvanBMCAdviesaandera-denwordenvoorgelegd.De rekenkamer is er bij hetopstellen vanhaar aanbevelingen vanuit gegaandatdedrieWalchersegemeenteneengezamenlijkbeleidskaderblijvennastreven.

5.3.2 Aanbevelingen

Hieronder volgen de aanbevelingen van de Rekenkamer, gegroepeerd per hoofdvraag. De rekenka-merwilhierbijopmerkendatdezeaanbevelingenwordenaangebodenaandegemeenteradenvan-Middelburg en Vlissingen. Daarnaast zijn er ook door de rekenkamercommissie Veere een aantalaanbevelingenopgesteld,welkemeerbetrekkinghebbenopdehuidigeproblematiekbinnenPorthosenwelkeookdooronswordenonderschreven.Zoalsreedsgemeldindeinleidingzijndeaanbevelin-genuithetrapportvanderekenkamercommissieVeereterugtevindeninbijlage6.Eengezamenlijkeaanpakvandedriegemeentenwordthierbijuiteraardsterkaanbevolen.


48 van 78


Algemeneinvullingtransities:1. Stel,zoalseerdergeadviseerdinhetrekenkamerrapport“QuickscanOrionis”,voordeaanstu-

ring van verbonden partijen, waaronder alle intergemeentelijke samenwerkingsvormen val-len,eenKadernotaVerbondenPartijenop7.

2. VuldePentekeningaanmeteenbeleidskadervandedriegemeenteraden,waarindebeleids-visie,sturingsindicatorenendegovernance-afsprakentenaanzienvanhetprojectWalcherenvoor Elkaar en de uitvoeringsorganisatie Porthos zijn opgenomen (bijv. Kadernota SociaalDomein).

Financiëleinvullingtransities:3. StelvooruitvoeringsorganisatiePorthoseennieuwe,bijgesteldeBusinesscaseop.4. Legafsprakenm.b.t.deoverheadvergoedingeenduidigvast.

Kaderstellendeencontrolerenderolraad:5. Stel voor het project Walcheren voor Elkaar en uitvoeringsorganisatie Porthos een advies-

commissieinzoalsvoorgesteldindemodelverordeningvandeVZGenmaakeenduidelijkre-glement voordeadviescommissiemet takenenbevoegdheden, zodatbestuurdersoptimaalvoorbereidhunbestuurlijketakenkunnenuitvoeren.

6. StelvoorhetprojectWalcherenvoorElkaarenuitvoeringsorganisatiePorthoseenauditcom-missie inzoalsvoorgesteld indemodelverordeningvandeVZGenmaakeenduidelijkregle-ment voor de auditcommissie met taken en bevoegdheden, zodat bestuurders optimaalvoorbereidhunbestuurlijketakenkunnenuitvoeren.

7. Maak duidelijke afspraken met betrekking tot de informatievoorziening vanuit het projectWalcheren voor Elkaar en Porthos richting de gemeenteraden.Dergelijke afspraken kunnenwordenvastgelegdineenreglementvanordeen/ofKadernotaverbondenpartijen.

8. Verbeterdeinformatievoorzieningviadeactieveinformatieplicht.9. DewerkgroepMonitoringSociaalBeleiddientbijdeontwikkelingvaneenWalchersmonito-

ringssysteemteblijvenstrevennaaraansluitingbijlandelijkemonitoringssystemenomopdiemanierbenchmarkingmogelijktemaken.

10. DetakenenbevoegdhedenvandeRegionaleCommissieWalcherenaanpassenzoalsvoorge-steldindeNotitie“BovengemeentelijkesamenwerkingendeRegionalecommissieWalcherseaangelegenheden”(dd.31maart2016)tenbehoevevandeversterkingvandepositievandegemeenteradenindebesluitvormingbinnenintergemeentelijkesamenwerkingsvormen.

11. Beoordeel de regionale overlegplatformen m.b.t. het sociale domein op nut en noodzaak,toegevoegdewaardeenkomtoteenmeereffectiefenefficiëntoverleglandschap.

7 In Middelburg is de Notitie Verbonden Partijen aangenomen op 26 september 2016.


49 van 78


6 Wederhoor&Nawoord

6.1 WederhoorreactiecollegeMiddelburg

Hieronder vindt u de integrale tekst van de wederhoorreactie van het Middelburgse college.


50 van 78



51 van 78



52 van 78



53 van 78



54 van 78



55 van 78



56 van 78



57 van 78


6.2 Nawoordrekenkameropdewederhoorreactievanhetcollege

Wij danken het college voor de versneldewederhoorreactie. Hierboven heeft u de letterlijke tekstvanhetcollegekunnenlezen.Hierondergaanweinopdegemaakteopmerkingenengevenweaanwatwehiervanvindenenofditaldannietverwerktisindetekstvanhetrapport.Voordatwedaartoeovergaanmakenwenogtweeopmerkingenenéénextraaanbeveling.

1. Het isuiteraardprettig te constaterendathet college zichgrotendeelsherkent indegemaakteopmerkingenenconclusiesenaanbevelingen.Het isnuuiteraard zorgomhiermetdedriege-meentenopeengoedemanieruittekomeneneentransparanteeneffectievegovernancevoorinterichten.Alsradenhebtuhierinookdeverantwoordelijkheidomhelderekadersmeetege-venaandecolleges.

2. Eenopmerkingdieniet zozeerheelexpliciet inonzeaanbevelingenstaat,willenweu tochnietonthouden.Het isgeblekendatdoordecomplexeconstructievandriegemeenten– iedermethuneigenverantwoordelijkheid–hetlastigcoördinerenis,zekerm.b.t.aspectenalseensgezind-heid,tijdigheid,beeldvormingenbesluitvorming.Eennietuniformeenonvoldoendeafgestemdeinformatievoorzieningvia collegesaan radendraagtnietbij aaneeneenduidigbeeldbij debe-trokkengemeenteraden.AlsvoorbeeldnoemenwehierhetKplusV-rapportwatdoorhetcollegevanVeerealwastoegezegdaanderaad,maarbijdeanderecollegesnogbehandeldmoestwor-denenwaarbijditrapportbijdezeradennogonbekendwas.OokhetBMC-rapportkwamnietopéénmomentterbeschikkingaanalledriedegemeenteraden.Daarnaastwasookdedoorlooptijderg lang.Ronddezomerwarenbeiderapportenalbeschikbaar,maarhetduurdetoteind2016voordat terbeschikkingwerdengesteldaande raad,waarvandestatusvanhetKplusV-rapportnogsteedsonduidelijkis.Onze“nawoord-aanbeveling”luidtdanook:zorgdatersprakeisvaneen tijdige, afgestemdeenuniforme informatievoorzieningaandegemeenteradenopdit (envergelijkbare)dossiers.

OpmerkingenwederhoorgemeenteMiddelburg

ReactieRekenkamer

Algemeeninhoudelijkeopmerkingen

1 GesteldwordtdatditRekenkameronderzoekgaatoverde2D’s.Ditisnietinvolleomvangjuist.HetonderzoekisvooralgebaseerdopPorthos(alsuitvoeringsorganisatie)endebeleidsmatigesamenwerkingWalcherenvoorElkaar.Erisnietverdiependgekekennaardeinkoopvandejeugdhulp,GemeentelijkeGezondheidsdienst(GGD)enandereZeeuwsesamenwerkingsvormenindezedomeinen(CollegeZorgenWelzijn(CZW),TaskForceJeugd(TFJ)e.d.).

DeopmerkingdathetrekenkameronderzoekzichvooralrichtopdebeleidsmatigesamenwerkingWalcherenvoorElkaarenPorthos,eninminderemateopdeinkoopvanjeugdhulp,GGD,CZWenTaskforceJeugdmoetvooralbezienwordenvanuitdeonderzoeksopzetenbijhorendedeelvragen(rolvanPorthosinditgeheel).

2 Inhetrapportwordtopverschillendeplaatsenaangehaalddatdevisie‘Olmsted’centraalheeftgestaanbijhetopstellenvandePentekening.HetiszodatdePentekeningisgebaseerdopSignsofSafetyen

UitdebestudeerdedocumentenendegevoerdegesprekkenheeftderekenkameropgemaaktdatdeuniekestructuurvandeWalchersetoegang


58 van 78


deprincipesvandekanteling,maarhetisnietzodatdevisie‘Olmsted’integraalisovergenomen.MedehierdoorishetconceptopWalcherennietzouniekalsinhetrapportwordtbeschreven.DemeningdaternogzwakkeplekkenindegovernancevanPorthosenWalcherenvoorElkaarzittenwordtgedeeld,maarnietvanwegehetvermeendeuniekekarakter.Watechterweluniekis,isdatbewustgekozenisvooreengezamenlijke,integraletoegang.

totzorgenondersteuningisgebaseerdophetfamilienetwerkberaad,welkeisgeïnspireerdopdemethodeSignsofSafety(ookwelVisieOlmstedgenoemd).

Derekenkamerblijftindatopzichtdanookachterhaarbevindingenbijpunt1(p.28)enpunt14(p.43)uitparagraaf4.2staan.

3 Binnendesocialedomein,dedecentralisatiesenookbinnenWalcherenvoorElkaarheeftOrioniseenplaatsnietalleent.a.v.deuitvoeringvandeParticipatiewet,maarookdegemeentelijkeschuldhulpverlening,hetarmoedebeleid(bijzonderebijstand)endeaanpakvanjongerenvan18tot27jaar.

Terkennisgevingaangenomen.

4 DebenamingAMHKwordtnietmeergebruikt.Ditmoetzijn‘VeiligThuis’.

Isintekstaangepast.

5 Inhetrapportwordtaangegevendatindegebiedsteamscomplexecasussenencasussenmeteenmiddenrisicowordenopgepakt.Bijaanvangwasditjuist,maarinmiddelsgaandegebiedsteamsexclusiefovermidden-enhoogrisicocasussen.


6 De3collegeshebbenaugustus2016beslotenomhetaantalgebiedsteamsterugtebrengenvan10naar4.Degemeenteradenzijnhieroveractiefgeïnformeerd.Terechtwordthieropblz.39naarverwezen.


7 Destellingdat‘hetuniekekaraktervanWalcherenvoorElkaar/PorthosendedaardoorbeperktemogelijkhedentotbenchmarkingervoorzorgendatdeeffectiviteitvandezeWalcherseaanpaktenopzichtevananderegemeentenmoeilijkaantetonenis’isrelativeerbaar.Hetopstellenvanmeetindicatorenenhetinrichtenvanmonitorings-systemenisookoplandelijkniveaunogvolopinontwikkeling.Hierdoorzijnernogonvoldoendegegevensbeschikbaaromeengoedebenchmarkuittekunnenvoeren.

DerekenkamerheeftinhaarbevindingengeconstateerddatdemonitoringbinnenWalcherenvoorElkaarnietaansluitophetmonitoringsysteemvandeVNG/KING.Derekenkamerzietdanookgeenredenomhaarbevindingenopp.44aantepassen.


59 van 78


8 Inhetonderzoekwordtgestelddat‘decollegesonvoldoendegebruikmakenvandeactieveinformatieplichtomderadenzoteinformerendatzijhuncontrolerendetaaknaarbehorentekunnenuitvoerenenzijregelmatigverrastwordendooractueleontwikkelingen’.Wijzijnvanmeningdatderadenwaarmogelijk/noodzakelijkpro-actiefzijngeïnformeerd.Eriseenregionalecommissieingesteldm.b.t.dezedomeinen,kwartaalrapportageszijnbeschikbaargesteld,diverseinformatienota’saanderaadtoegezonden,erzijnvoorstellenvoorgelegdendoordeportefeuillehouderszijnderadenmaandelijksgeïnformeerdoverrelevanteontwikkelingen.Omdatwijhechtenaanhetverstrekkenvanzoveelmogelijkrelevanteinformatiewillenwijgraagmetderadeninoverleghoeditteverbeteren.


9 Wijzijnvanmeningdatdepentekeningkanwordengezienalsinhoudelijkekadernota.

DerekenkamerblijftbijhaarstandpuntdatdePentekeningnietgezienkanwordenalseenkadernotavandegemeenteraad(zieonzebevindingenparagraaf4.2,onderpunt1,p.29).

Specifiekeopmerkingen

10 Blz.6.AangegevenwordtdathetadviesbureauKplusVvandegemeentesecretarissendeopdrachtheeftgekregenomteevaluerenhoe‘WalcherenvoorElkaarfunctioneert’Datisnietjuist.Deopdrachtisverstrektdoorde3colleges.

Wordtindetekstaangepast.

11 Blz.7.(punt8).EriseensamenwerkingsovereenkomstPorthosopgestelddieindepraktijkookwordtgehanteerd.Dezeisechternognietondertekenddoorhetcollegei.v.m.dediscussieoverdeoverhead.


12 Blz.8.(punt10).DezeaanbevelingheeftbetrekkingopdeoverlegplatformendieerZeeuwsbreedzijn.OpditmomentlooptereenonderzoeknaardeZeeuwsesamenwerking(o.l.v.wethouderC.vandenBosvanSchouwen-Duiveland)omdeoverlegstructuurteherijken.



60 van 78


13 Blz.13.Deopsommingbijhetonderdeel‘jeugdwet2015’isonvolledig.O.a.deambulantedagbesteding,openresidentiëlezorgenpleegzorgwordennietbenoemd.


14 Blz.16.Depentekeningis‘onderandere’geïnspireerdopdemethodeSignsofSafety.

Zieantwoordbijpunt2wederhoor.

15 Blz.18.Aangegevenwordtdat‘inmei2015hetprojectWalcherenvoorElkaarvanstartisgegaanendatdezesamenwerkingeentussenoplossingisvoordeeerstevijfjaar’.Ditisonjuist.De3collegeshebbeninmei2015afgesprokenomdebeleidsmatigesamenwerkingd.m.v.eenprojectoptepakkeneninhet2ekwartaalvan2016teevalueren.DezeevaluatieisdoorhetbureauKplusVuitgevoerd.Determijnvan5jaariswelgenoemdinrelatietotPorthos.


16 Blz.19.Destuurgroepsociaaldomeinbestaatuit2portefeuillehouderspergemeente.

Isindetekstaangepast.

17 Blz.21(3.6).Aangegevenwordt‘voorjeugdhulpisdekeuzegemaaktomdaartoeeenZeeuwseinkooporganisatie(TaskForceJeugd)opterichtenonderdeGRGGD’.Ditisniethelemaaljuist.DeTaskForceJeugdbetreftdeZeeuwsebeleidsmatigesamenwerkingm.b.t.dejeugdhulp.HetbestuurvandeZeeuwseinkooporganisatiebestaatuitdebestuurscommissieinkoopjeugdhulpenhetcollegevaninkoop.

Isindetekstaangepast(TaskforceJeugdverwijderen).

18 Blz.21(3.7).PorthosiseenafdelingvandegemeenteVeereengeengezamenlijkeafdelingvande3gemeenten.

Derekenkamerverwijsthierbijnaarvoetnoot5oppag.21vanonsrapport.

19 Blz.21(frontofficeenbackoffice).Delokettenhebbenzichopbasisvandepraktijkdoorontwikkeld.Hetzijnmeercommunicerendevatengeworden(frontofficegeeftookbeschikkingenafendebackofficeondersteuntbijcomplexecasussen).


20 Blz.22(gebiedsteams).Decasusbehandelaarsbehorenooktotdegebiedsteams.



61 van 78


21 Blz.22.HetbewakenvandemacrobudgettenisgééntaakvanPorthosmaarvanWalcherenvoorElkaar.

Derekenkamerheeftzichhiergebaseerdoppunt46vandePentekening(pag.31).

22 Blz.22.Eensleutelwerkerwerktnietinmeervoudigecasuïstiekmaarbijmidden-ofhoogrisicocasussen.


23 Blz.22.HetrouteteamwordtgevormddoorPorthos,hetVeiligheidshuisenVeiligThuis.HetOpenbaarMinisterie(OM)wordtvertegenwoordigddoorhetVeiligheidshuis.DeRaadvoordeKinderbescherming(RvdK)maaktgeenonderdeeluitvanhetrouteteam.Welvanhetrouteteamplus.HetrouteteamplusbestaatookuitdezepartijenendeRvdK.


24 Blz.23(financieringPorthos).Inhetrapportwordtgestelddat‘erhetvoornemenisper1januari2017budgettenvandegemeentenovertehevelennaarPorthos’.Voordeduidelijkheid:hetgaatdanomhetverstrekkenvanvoorschottentenbehoevevandeuitvoeringvandetaken.Hetisnietzodatersprakeisvaneenvolwaardigeoverheveling.


25 Blz.25(CollegeZorgenWelzijn).DeuitlegwaaromdeVlissingsebijdragehogerisdandeandere2gemeentenontbreekt.DitkomtnamelijkdoordecentrumgemeentetakenbijhetCZW.


26 Blz.26(TaskForceJeugd).DegemeentesecretarisvanSluis(namensdeKringvangemeentesecretarissen)maaktdeeluitvandeTaskForceJeugd.


27 Blz.26(TaskForceJeugd).DeambtelijkewerkgroepTaskForceJeugdbestaatnietmeer.DitoverlegisgeïntegreerdinhettransformatieoverlegdatbestaatuitdeZeeuwsebeleidsambtenarenJeugd.HetProvinciaaltransitieteam(PTT)bestaatnietmeer(staatookopblz.33).DestuurgroepVeiligThuisbestaatooknietmeer.DitiseenadviescommissieonderdeGGD.Deopsommingbestaatuitzowelambtelijkealsbestuurlijkeoverleggen.


28 Blz.26(3.12).DeevaluatievanKplusVisop9augustus2016terinzageaandeRekenkamerverzondenzonder

Zienawoord.


62 van 78


daterbestuurlijkebesluitvorminghadplaatsgevonden.Dezestatusheefthetrapportnogsteedsniet.

29 Blz.29en30.Depentekeningiso.a.gebaseerdom‘Olmsted’maarookbreder.


30 Blz.30.Onderhetkopje‘BinnenWalcherenvoorelkaar’wordenookenkeleZeeuwseorganisatiesgenoemddienietbinnenWalcherenvoorelkaaropereren.WalcherenvoorelkaariseenprojectorganisatievanambtenarenenbestuurdersvandeWalchersegemeenten.


31 Blz.30.Despelersop‘Zeeuwsniveau’zijnnietvolledig.O.a.inkooporganisatiejeugdhulp,CZW,welzijnsorganisaties(alleenAAnZwordtgenoemd),RaadvoordeKinderbescherming,Intervencee.d.wordengemist.

Isaandeteksttoegevoegd.

32 Blz30.DekoppelingtusseneenveelvoudvanoverlegstructurenenHELPinKplusVrapportisonjuist.‘HELP’heeftgeenbetrekkingopdeoverlegstructuren.


33 Blz33.IndebevindingenwordtaangegevendatWalcherenafwijktvandelandelijkeuitgangspuntenomdatergeendoelgroepenzijngedefinieerd.EchterbijhetopstellenvandebusinesscasewasdeinformatievanKING/VNGnognietvoorhanden.

Derekenkamerisvanmeningdatdoorbewusttekiezenvoorhetnietdefiniërenvandoelgroepen,dePentekeningafwijktvandelandelijkeuitgangspunten.

34 Blz.34.Determ‘socialeontmoetingsplaats’,vindenwijindezecontextgeenpassendeterm.Indegezamenlijkecommissiewordenderapportagesvoorgelegdénbesproken.Inplaatsvaneenontmoetingsplaatsisditdebelangrijksteplekominformatietedelenoverdeontwikkelingeninhetsociaaldomein.

De rekenkamer sluit zich aan bij dedoor de raadsgriffiers van deWalcherse gemeenten gekozenbewoordingen in de notitie van 31maart2016.

35 Blz.34.Porthoswordtnietaangestuurddoordestuurgroepsociaaldomein,maardoordecollegesviadestuurgroepPorthos.


36 Blz.34.ContractbeheerisslechtsgedeeltelijkbijPorthosbelegdopbasisvandebesluitvormingoverdeinrichtingvandebackofficein2014.



63 van 78


37 Blz.35.Definanciëleinformatieheeftbetrekkingopde4e

kwartaalrapportage2015.Inmiddelsiseractuelereinformatiebeschikbaar.O.a.uitdeafrekeningjeugdhulp2015blijktdatVlissingenenMiddelburggeentekorthaddenmaareenoverschot.


38 Blz35.OnduidelijkiswaaromaangegevenwordtdatdefamiliewerkberadenlasthebbenvandeICTproblemenbijPorthos.HetBMC-rapportgeeftaandathetgaatomhetonrechtmatigophalenvangegevensuitdeBasisregistratiePersonen(BRP).Hierhebbendefamilienetwerkberadengeenlastvan,zijmakengebruikvanI-samenleving.

Derekenkamerverwijsthierbijnaarpag.22vanhetBMC-rapport(laatstealinea).

39 Blz37.Aangegevenwordtdat‘voorPorthosopditmomentnietinzichtelijkishoeverrededoordebackofficeafgegevenbeschikkingendegemeentelijkebudgettenuitputten.’Ditisonjuist.Porthosheefthierviadegemeentenwelzichtop.Datklantondersteunersensleutelwerkersgeenzichthebbenophetgebruikisooknietnodig,zijmoetendecriteriavoordetoegangopeenjuistemaniertoepassen.Dewetenschapoverbijvoorbeeldeenuitgeputbudgetzoujuistkunnenleidentotbeïnvloedingvandiebeoordelingscriteria.

Derekenkamerverwijsthierbijnaardelaatstealineavanparagraaf3.4vanhetBMC-rapport(pag.15).

39 Blz.38.WalcherenvoorElkaarwordtvooreendeelgefinancierduiteenregionaalwerkbudget.Hetgrootstedeelkomtvanuitdeinzetvangemeentelijkebeleidsmedewerkers(innatura).


40 Blz38:Wijstellenvooromhetvolledigecitaatvandestuurgroepd.d.3maart2016overtenemen.HieruitblijktnamelijkdatgesprokenwordtoverderelatiemetdezorgaanbiedersenhetvoornemenomdeRadenhieroverteinformeren.Deoverheaddiscussiewasopdatmomentnoginvollegangendaaromwarenernoggeenconclusiesomtedelen.


41 Blz.39:Erisnoggeenbesluitgenomenopdewijzewaaropdewerkelijkekostenwordentoegerekend.


42 Blz.41:HetCZW-bureauvoertookdetaakbeschermdwonenuit.



64 van 78


43 Blz.41(bevinding).Dezebevindingisonjuist.HetCZW

heeftnietnamenscentrum-gemeenteVlissingeneenprominenterolvoorwatbetreftdeTaskForceJeugd.HetCZWiseenbestuurlijkafstemmingsoverlegvande13portefeuillehoudersWmoenJeugd.HetCZWisadviserendaande13colleges.DecentrumgemeentetakenendeTaskForceJeugdvallenhieronder.Deradenwordenactiefgeïnformeerdoverdeontwikkelingen.

Derekenkamerdeeltdezemeningniet.

44 Blz.41(Bevindingen).Ookdeactiviteitenwaardecentrumgemeenteverantwoordelijkvooris(maatschappelijkeopvang/vrouwenopvang),zijnopgenomenindeWalchersekwartaalrapportages.


44 Blz.41.Dezelfredzaamheidmatrixstaatnietcentraalbijhetmonitoringsmodel.Hetmonitoringsmodelzalgaanoverhetmetenenmonitorenvanmaatschappelijkeeffecten.

Indetekstis“o.a.”toegevoegd.

45 Blz44(punt2):HetiseenonjuisteconstateringdatdoordeuniekepositievanWalcherentenopzichtevanderestvanNederlandbenchmarkenmoeilijkzalzijn(zieo.a.deparagraaf‘vanalgemeennaarspecifiek’).

Ziereactierekenkamerbijpunt2vanditwederhoor.

46 Blz.44:determ‘Meervoudigverantwoordenmethodiek’isveranderdin“transformatiedialogen”;


47 Blz.45(punt7).‘Bewerkingsovereenkomst’moetwordenveranderdin‘bewerkersovereenkomst’.


48 Blz.46(punt10).Gesteldwordtdat‘eronduidelijkhedenbestaanoverdeverantwoordelijkhedenvandeStuurgroepSociaalDomeinenderolvandegemeentesecretarissen’.Hetisonduidelijkwaardituitblijkt.Deverantwoordelijkhedenzijnnamelijkvastgelegdinhetorganogram‘WalcherenvoorElkaard.d.8oktober2015’endeinde‘aangepastebeschrijvingnieuwewerkwijzensociaaldomeind.d.18januari2016’.

Uitdedoorderekenkamergehoudeninterviews,dedooronsgeraadpleegdestukkenendeopmerkingenuitderapportenvanBMC-AdviesenKplusVkomendezeonduidelijkheden-ondanksdeaangepastebeschrijvingnieuwewerkwijzensociaaldomein-naaronzemeningduidelijknaarvoren.


65 van 78


Bijlage1SturingsmodelWalcheren


66 van 78


Bijlage2OntwikkelagendaSociaalDomein


67 van 78


Bijlage3Aangepastebeschrijvingnieuwewerkwijzen

Aangepaste beschrijving nieuwe werkwijzen Sociaal Domein Versie: 18 januari 2016 1. Sturingsfilosofie A. Walchers - Projectmedewerkers (trekker en schaduwtrekkers): uitvoering van het project. - Ambtelijk opdrachtnemer (Patrick Poortvliet): verantwoordelijk voor de ontwikkelagenda, leidinggeven

en sturen op de formatieve inzet, doen van voorstellen aan de stuurgroep, wekelijkse afstemming met de gemeenten, eenduidige sturing sociaal domein, sturing beleidsmedewerkers.

- Ambtelijk opdrachtgever (Wilma van de Weijer): bewaking van het project als geheel, aansturing van de opdrachtnemer.

- Coördinatieoverleg (Patrick Poortvliet, Martijn van Poecke, Evelien de Schipper, Ilona Vekemans, Da-nielle Al, Simon Jongepier en ambtelijk secretaris): inhoudelijke afstemming, bewaken van de integrali-teit binnen en tussen de clusters, inhoudelijk klankbord voor andere medewerkers.

- Operationeel leidinggevenden (Sira Kamermans, Tiny Schaap, Jeroen Hinz): rolverantwoordelijkheid projectmedewerkers.

- Stuurgroep beleid sociaal domein: bestuurlijke opdrachtgever van de projectleider, nemen van beslui-ten over de inzet van het regionaal werkbudget (overeenkomstig collegebesluiten), integratie sociaal domein Walcheren, voorleggen inhoudelijke voorstellen aan de 3 colleges, bestuurlijke afstemming, stimuleren van inhoudelijke samenwerking, monitoring en beleidsrapportages; jaarplan 2016, inrichten en sturen op financieel dashboard, ondersteuning uitvoering met aandacht voor integratie Orionis en Porthos.

- Stuurgroep Porthos: aansturing Porthos, bewaking van en verslaglegging over de begrotingscyclus, afstemming tussen gemeenten en gastgemeente, doorontwikkeling gebiedsteams en routeteam.

- Gastgemeente Veere: faciliteren organisatie Porthos binnen de kaders van de businesscase Porthos. - DB en AB Orionis: aansturing taken DB en AB, monitoring en beleidsrapportages, sturen op financieel

dashboard, invulling geven aan matchpoint werk, werkgeversdienstverlening, schulddienstverlening en werkleerbedrijf.

- Colleges: verantwoordelijk voor het nemen van besluiten op alle voorstellen vanuit de stuurgroep. - Gemeenteraden: vaststellen van de inhoudelijke en financiële kaders. B. Zeeuws - College Zorg en Welzijn (CZW): bestuurlijke afstemming Wmo en Jeugd, VZG commissie, voorleggen

inhoudelijke voorstellen aan de 13 gemeenten, stimuleren inhoudelijke samenwerking (deelnemers: portefeuillehouders Wmo en Jeugd).

- Stuurgroep CZW-bureau: DB CZW-bureau, nemen van besluiten over de inzet van de rijksmiddelen MO / VO en beschermd wonen, voorleggen van inhoudelijke voorstellen aan het CZW (deelnemers: per regio 1 portefeuillehouder Zorg: Chris Maas + voorzitter centrumgemeente Vlissingen: Albert Va-der).

- Stuurgroep Veilig Thuis: aansturing Veilig Thuis (deelnemers: Albert Vader, directeur CZW-bureau, directeur GGD Zeeland, directeur Intervence).

- Stuurgroep Jeugd & Alcohol: aansturing project ‘laat ze niet verzuipen’ (Walcherse vertegenwoordiger: Letty Demmers.

- Ambtelijk vooroverleg College Zorg en Welzijn: voorleggen inhoudelijke voorstellen aan het CZW op de beleidsterreinen Wmo en Jeugd (Walcherse vertegenwoordiger: zie matrix).

- CZW-bureau: beleidsvoorbereiding- en uitvoering taken centrumgemeente (MO/ VO en beschermd wonen), anti-discriminatie, huiselijk geweld, jeugd & alcohol (Walcherse vertegenwoordiger: zie matrix).


68 van 78


- Task Force Jeugd Zeeland: coördineren transitie en transformatie jeugdzorg op Zeeuws niveau, voor-leggen van inhoudelijke voorstellen (op het gebied van jeugd) aan het CZW, stimuleren van inhoudelij-ke samenwerking (Walcherse vertegenwoordiger: Saskia Szarafinski).

- Bestuurscommissie inkoop jeugdhulp: aansturing Zeeuwse inkooporganisatie jeugdhulp, monitoring en financiële rapportages, voorleggen van voorstellen aan de 13 gemeenten (Walcherse vertegenwoordi-gers: Saskia Szarafinski, Chris Maas, Albert Vader).

- College van inkoop jeugd: DB Zeeuwse inkooporganisatie: (Walcherse vertegenwoordiger: Saskia Szarafinski).

- Transformatieteam Jeugd: voorbereiding transitie- en transformatie jeugdzorg, voorleggen van voor-stellen aan de Task Force Jeugd Zeeland (Walcherse vertegenwoordiger: zie matrix).

- AB en DB GGD Zeeland: aansturing taken publieke gezondheid (AB: 13 portefeuillehouders, Walcher-se vertegenwoordigers DB: Chris Maas en Albert Vader)

- Provinciaal ambtelijk overleg (PAO): advisering AB GGD (Walcherse vertegenwoordiger: zie matrix).

- Veiligheidshuis: bestuur Veiligheidshuis. 1 burgemeester per regio en 1 wethouder zorg per subregio (Walcherse vertegenwoordiging: Letty Demmers en Saskia Szarafinski).

- Ambtelijke voorbereiding veiligheidshuis: voorbereiding bestuur veiligheidshuis (Walcherse vertegen-woordiger: zie matrix)

- Periodiek bestuurlijk overleg afstemming zorg en veiligheid: leggen van verbindingen en dwarsverban-den (deelnemers: Veiligheidscollege en CZW).

- Gemeentelijke vervoerscentrale: aansturing GVC (Walcherse vertegenwoordiger: Albert Vader) - Ambtelijke voorbereiding: advisering bestuur GVC (Walcherse vertegenwoordiger: zie matrix)

- Kring van gemeentesecretarissen: leggen van verbindingen op secretarissenniveau (deelnemers: 13

secretarissen van Zeeland. Gemeentesecretaris van Sluis, Samira de Kievit, vertegenwoordigt de ge-meentesecretarissen in de Task Force Jeugd)

- Provinciaal managementoverleg (PMO): leggen van verbindingen, adequaat faciliteren van de ambte-lijke beleidsvoorbereiding door het beschikbaar stellen van voldoende ambtelijke capaciteit, bewaken dat afspraken geborgd worden (vertegenwoordigers Walcheren: Patrick Poortvliet, Willem van Kooten, Tiny Schaap).

- Provinciaal transitieteam (PTT): ambtelijke afstemming op de beleidsterreinen Wmo, Jeugd, Participa-tie en publieke gezondheid, voorleggen van voorstellen aan de 13 Zeeuwse gemeenten en het CZW.

NB. Op dit moment wordt er een voorstel voorbereid om de Zeeuwse overlegstructuren te verminderen en meer lean en mean vorm te geven. C. Gemeentesecretarissen en ondernemingsraden - De gemeentesecretarissen zijn verantwoordelijk voor de organisatorische aspecten die voorvloeien uit

het project en adviseren aan de stuurgroep over de P&C cyclus. De ambtelijk opdrachtgever en project-leider leggen deze aspecten telkens pro-actief aan de gezamenlijke gemeentesecretarissen voor. De standpunten van de gemeentesecretarissen worden ook voorgelegd aan de stuurgroep bij de inhoude-lijke bespreking van voorstellen zodat de stuurgroep tot een integrale afweging kan komen. De stuur-groep adviseert de colleges die uiteindelijk verantwoordelijk zijn. De gemeentesecretarissen zijn ook verantwoordelijk voor de relatie met de ondernemingsraden. Hoewel het project nu insteekt op meer-waarde op samenwerking op inhoud, is niet uitgesloten dat bij de evaluatie van de pilot keuzes worden gemaakt met organisatorische en formele gevolgen. Om die reden wordt er aan gehecht de onderne-mingsraden structureel in het vervolg van de samenwerking in het sociaal domein te betrekken. Hiertoe zullen door de secretarissen met de ondernemingsraden nadere afspraken gemaakt worden. Het ge-stelde onder deze paragraaf geldt ook voor de algemeen directeur en ondernemingsraad van Orionis.


69 van 78


2. Stafoverleggen

Het stafoverleg is de plek om de wethouder(s) te informeren over de actuele ontwikkelingen en er worden (concept)stukken inhoudelijk behandeld. Het stafoverleg wordt door de desbetreffende ge-meente georganiseerd met ondersteuning van een projectassistent. De steller van een stuk is aanwe-zig bij behandeling van zijn/haar agendapunt. Projectleider Patrick Poortvliet is bij alle stafoverleggen aanwezig. Middelburg Op dit moment vindt er in Middelburg geen vast wethoudersoverleg plaats. Er wordt nog gekeken naar een passende constructie. Vlissingen Maandag van 14.00 tot 15.00 uur met wethouders Albert Vader en Sem Stroosnijder. Stukken aanleveren op donderdag bij Edske Hennekam ([email protected]). Veere Maandag van 11.15 tot 12.30 uur met wethouder Chris Maas en René Molenaar. Stukken aanleveren op donderdag bij Tiny Schaap ([email protected]) en een cc naar Chris Maas ([email protected]). Indien vooraf duidelijk is dat bespreking van stukken meer tijd vraagt dan beschikbaar tijdens de reguliere stafoverleggen (meer dan een kwartier) worden er aparte afspraken gemaakt. Van de stafoverleggen wor-den afsprakenlijsten gemaakt.

3. Afstemmingsoverleg Sociaal Domein

Het afstemmingsoverleg is de plek waar: - De verbinding wordt gelegd tussen beleid en uitvoering in het brede spectrum van het sociaal domein.

Knelpunten worden besproken en indien mogelijk opgelost. - Bewaakt wordt dat de projectafspraken worden geborgd. - Voorstellen worden doorgeleid naar de stuurgroep. Het afstemmingsoverleg moet kennis hebben genomen

van alle voorstellen die naar de stuurgroep sociaal domein gaan. - Personele aangelegenheden worden besproken.

In het afstemmingsoverleg hebben zitting: Patrick Poortvliet (projectleider sociaal domein), Judith van Biemen (manager Porthos) en Hans Feenstra (algemeen directeur Orionis). Het afstemmingsoverleg wordt ondersteund door de ambtelijk secretaris. Het afstemmingsoverleg vindt 1x in de 2 weken plaats op donderdagmorgen van 9.00 – 10.00 uur. Stukken worden aangeleverd op de maandag voorafgaand aan het afstemmingsoverleg bij de ambte-lijk secretaris. De agenda en bijhorende stukken worden in owncloud gezet. De afspraken worden mondeling gecommuniceerd naar de desbetreffende projectmedewerker.

4. Coördinatieoverleg Het coördinatieoverleg is de plek waar:

- Inhoudelijke afstemming plaatsvindt. - De integraliteit binnen en tussen de clusters wordt bewaakt. - De andere medewerkers inhoudelijk kunnen klankborden.

In het coördinatieoverleg hebben zitting: Patrick Pootvliet, Martijn van Poecke, Evelien de Schipper, Ilona Vekemans, Danielle Al, Simon Jongepier en de ambtelijk secretaris. Wanneer er inhoudelijke stukken wor-den besproken, schuiven de desbetreffende projectmedewerkers aan.


70 van 78


Het coördinatieoverleg vindt 1x in de 2 weken plaats op vrijdagmorgen van 10.00 – 12.00 uur. Stukken worden aangeleverd op de maandag voorafgaand aan het coördinatieoverleg bij de ambtelijk secretaris. De agenda en bijhorende stukken worden in owncloud gezet.

5. Overleg leidinggevenden De projectleider (Patrick Poortvliet) heeft 1x per maand overleg met de operationeel leidinggevenden van de 3 gemeenten (Sira Kamermans, Tiny Schaap en Jeroen Hinz). Doel is om personele aangelegenheden te bespreken en ervoor te zorgen dat het project adequaat wordt gefaciliteerd door het beschikbaar stellen van voldoende ambtelijke capaciteit (zowel kwantitatief als kwalitatief).

6. Stuurgroep Sociaal Domein

In de stuurgroep sociaal domein wordt het project bestuurlijk aangestuurd; de stuurgroep treedt op als bestuurlijk opdrachtgever voor de projectleider. In de stuurgroep wordt vastgesteld of de inhoudelijk voorstellen die worden geagendeerd op bestuurlijk draagvlak kunnen rekenen en wordt de samenwer-king tussen de drie gemeenten binnen de kader van het project gestimuleerd. Door de stuurgroep wordt bepaald of onderwerpen aan de ontwikkelagenda worden toegevoegd of ervan afgehaald. In de stuurgroep hebben zitting:

- De wethouders Saskia Szarafinski, Chris Simons, Chris Maas, René Molenaar, Albert Vader en Sem Stroosnijder (en de overige wethouders onderwijs Chris Dekker en Josephine Elliot afhankelijk van de agenda)

- Ambtelijk opdrachtgever: Willma van de Weijer met Hans Mulder als achtervang. - Projectleider Sociaal Domein: Patrick Poortvliet - Deskundige ondersteuning van de portefeuillehouders. - Secretariaat.

De vergaderingen van de stuurgroep vinden 1x in de maand plaats (vergaderschema staat in owncloud). De vergaderingen van de stuurgroep sociaal domein, DB Orionis en stuurgroep Porthos worden na elkaar op dezelfde dag georganiseerd, waarbij de stuurgroep sociaal domein in het midden zit. Stukken worden uiterlijk een week voordat de stuurgroepvergadering plaatsvindt aangeleverd bij het secretariaat (nadat het afstemmingsoverleg er kennis van heeft genomen en de projectleider ak-koord is gegaan). De agenda, bijhorende stukken en de afsprakenlijst worden in owncloud gezet.

7. Bestuurlijke besluitvormingsprocedure De projectmedewerkers zijn verantwoordelijk voor de tijdige en kwalitatief verantwoorde aanlevering van voorstellen. De projectleider toetst deze voorstellen en brengt deze in routing. Allereerst vindt afstemming plaats met de manager Porthos en de algemeen directeur Orionis via het afstemmingsoverleg. Indien er sprake is van organisatorische aspecten vindt afstemming plaats met de gemeentesecretarissen. Vervol-gens worden de voorstellen met eventuele zienswijzen van het afstemmingsoverleg en de gemeentesecre-tarissen geagendeerd voor de stuurgroep. De stuurgroep stemt af en adviseert de colleges van B&W en indien van toepassen het DB van Orionis. Voor de aanbieding van de voorstellen aan de colleges worden per gemeente afspraken gemaakt zodat deze aanlevering past in de gebruikelijke voorbereidingsprocedu-re. De ambtelijk vertegenwoordiger van elke gemeente in de stuurgroep is voor deze borging verantwoor-delijk.

8. Proces beantwoording politieke vragen


71 van 78


Raadsleden kunnen op grond van het Reglement van Orde van de gemeenteraad (RvO) schriftelijke vra-gen stellen aan het college. De procedure hiervoor is in elke gemeente verschillend. Onderstaand de werkwijze die hiervoor geldt. Middelburg Raadsleden kunnen schriftelijke vragen (art. 41 vragen) indienen via [email protected] of via postbus 6000, 4330 LA Middelburg, t.a.v. de griffier. Het college heeft 30 dagen de gelegenheid om antwoord te geven op deze vragen. Lukt dat niet, dan stelt het college de vragensteller daarvan gemotiveerd in kennis en geeft een termijn aan waarbinnen het antwoord wordt gegeven. Deze antwoorden moeten aan het col-lege worden aangeboden middels een nota aan B&W en een conceptbrief, waarin de vragen herhaald worden.

Bij iedere memo moet een B&W-nota worden gevoegd zodat de nota en de memo tegelijkertijd in het col-lege kunnen worden behandeld als agendapunt. Dus niet meer via de rondvraag. Na besluitvorming in de B&W-vergadering worden de memo’s door de griffie bij de actieve informatie in Notubox geplaatst zodat de raadsleden, collegeleden en fractieassistenten er via die weg kennis van kunnen nemen. Het is niet van-zelfsprekend dat de memo’s ook behandeld worden in de commissievergaderingen. De commissieleden kunnen een memo bij de griffie aanmelden voor de agenda van de eerstvolgende commissie en alleen dan zal dat onderwerp op de agenda worden geplaatst bij de actieve informatie.

Voor de conceptbeantwoording van schriftelijke vragen ex art. 41 RvO gemeenteraad wordt de volgende opmaak gehanteerd:

- Voor de conceptbeantwoording van schriftelijke vragen door de gemeenteraad wordt u verzocht om in de B. en W.-nota een vaste beantwoording te noteren onder de kopjes: ‘onderwerp’ en ‘het conceptbesluit is om’.

- ‘Onderwerp’: Beantwoording schriftelijke vragen ex. art. 41 RvO gemeenteraad van (naam gemeente-raadsfractie) over (onderwerp).

- ‘Het conceptbesluit is om”: De door de fractie van (naam gemeenteraadsfractie) gesteld vragen ex. art. 41 RvO gemeenteraad over (onderwerp) te beantwoorden volgend conceptbrief.

- Ook in de conceptbrief bij onderwerp neerzetten: ‘Schriftelijke vragen ex. art. 41 RvO gemeenteraad over (onderwerp).

- Conceptbrief richten aan de gemeenteraadsfractie met daaronder de naam van de vragensteller.

Actuele vragen commissie + raad: indienen 24 uur voor aanvang vergadering, beantwoorden voor verga-dering. Vlissingen Raadsleden kunnen schriftelijke vragen (art. 34 vragen) indienen via het e-mail adres van de griffie. Het college heeft 10 werkdagen de geledenheid om antwoord te geven op deze vragen. Lukt dat niet, dan stelt het college de vragensteller daarvan gemotiveerd in kennis en geeft een termijn aan waarbinnen het ant-woord wordt gegeven.

Generen van concept antwoordbrief als document bij de ingekomen zaak (= uitgezette artikel 34 vraag) in Verseon door de behandelaar. Antwoordbrief heeft een vaste indeling; de (deel) vraag wordt herhaald waaronder het antwoord volgt. Vanuit de geregistreerde artikel 34 –zaak maakt de opsteller concept uitgaande brief afzender aan (via knop: genereer document (tabblad: zaakdossier)). Met deze knop wordt door Verseon (automatisch) een nieuw documentregistratie in klasse: ‘Uitgaande brief afzender’ aangemaakt. Deze registratie wordt hierbij tevens automatisch aan de ingekomen artikel 34 vraag -zaak gekoppeld. Vervolgens wordt MS-Word met de uitgaande brief afzender geopend en de opsteller kan de concept brief aanma-ken en verwerken.


72 van 78


Bespreking concept antwoordbrief in stafoverleg In deze fase kan de opsteller de concept antwoordbrief aanpassen. De opsteller dient er wel voor te zorgen dat de definitieve concept antwoordbrief in Verseon een MS-Word versie blijft en dus geen PDF-versie (t.b.v. digitale ondertekening door bestuurssecretaris)! Bij akkoord staf doorsturen zaak via link in Verseon naar bestuursondersteuning (in het zaakdossier bevindt zich de concept antwoordbrief) De opsteller stuurt verseonlink met antwoordbrief (artikel 34 vraag) per mail door naar Bestuurson-dersteuning (niet naar Rob Schiettekatte). Besluit B&W akkoord, maar nog wel aanpassingen – mandaat vaststelling wijzigingen portefeuillehouder – brief retour naar vakafdeling – na aanpassingen en akkoord portefeuil-lehouder retour naar bestuurssecretaris Nadat de bestuursecretaris het besluit in de registratie van de rondvraag heeft verwerkt en de ge-meentesecretaris, bestuurssecretaris of BO de accordering van de rondvraag heeft uitgevoerd kan de bestuurssecretaris en/of vakafdeling nog immer de nodige aanpassingen in de uitgaande brief (antwoordbrief op art. 34 vraag –zaak) blijven doen. Behandelaar kan na verzending van de antwoordbrief de zaak in Verseon beëindigen. De opsteller beëindigd de activiteit: ‘behandelen’ van de ‘art. 34 vraag’ –zaak in zijn werkvoorraad, waarmee de zaak uit zijn werkbak verdwijnt en de nieuwe activiteit: ‘gereed voor archivering’ wordt gestart. De zaak komt voor archivering in de werkbak voor DIV. Feitelijke vragen: beantwoorden binnen 1 - 5 werkdagen Q&A: indienen voor woensdag 12:00 uur, beantwoorden voor donderdag 12:00 uur Actuele vragen raad: indienen 24 uur voor aanvang vergadering, beantwoorden voor donderdag 12:00 uur Veere Raadsleden kunnen politieke vragen (art. 41) indienen via het e-mail adres van de griffie. Voor de beant-woording geldt de procedure die vastligt in de verordening. Het college heeft 30 dagen de tijd om antwoord te geven op deze vragen. Lukt dat niet, dan stelt het college de vragensteller daarvan gemotiveerd in ken-nis en geeft een termijn aan waarbinnen het antwoord wordt gegeven. Actuele vragen commissie + raad: indienen voor 9.00 uur op de dag van de vergadering, antwoord direct naar de wethouder. De coördinatie voor de beantwoording van de vragen ligt bij de operationeel leidinggevende (Sira Kamer-mans, Jeroen Hinz en Tiny Schaap) in overleg met de projectleider (Patrick Poortvliet). De vragen worden door de leidinggevende uitgezet naar de verantwoordelijk projectmedewerker en deze zorgt ervoor dat de vragen - in afstemming met de verantwoordelijk wethouder – binnen de vastgestelde termijn worden be-antwoord.

9. Individuele werkoverleggen

De projectleider (Patrick Poortvliet) voert individuele werkoverleggen met de projectmedewerkers. Deze werkoverleggen vinden – in principe – 1x in de 3 weken plaats. De projectleider dient organisato-risch in staat gesteld te worden om dit op te pakken. De operationeel leidinggevenden van de gemeen-ten voeren de functioneringsgesprekken, waarbij gebruik gemaakt wordt van de input die vanuit de projectleider wordt gegeven.

10. Werken in duo’s


73 van 78


In het project is gekozen voor een ambtelijke clustering van voorbereiding en uitvoering van taken. Per onderwerp uit de ontwikkelagenda is een trekker en een volger aangewezen die verantwoordelijk zijn voor het behalen van de doelen en resultaten. Dat betekent dat:

- Er uniform geadviseerd wordt aan de 3 gemeenten en indien van toepassing Orionis (de staande organisaties doen het niet meer over, zoals in het verleden wel het geval was).

- Een efficiënte advisering van de portefeuillehouders gerealiseerd wordt. - Het aantal overlegstructuren wordt verminderd. - Er is meer ruimte om de kwaliteit van de advisering te verdiepen. - De bestuurlijke aansturing van Orionis en Porthos meer geïntegreerd wordt. - Een efficiënte routing vastgesteld wordt die past bij de huidige bedrijfsvoeringscycli van de drie

gemeenten en Orionis. De inzet is om hiermee ‘winst’ te boeken die zich laat vertalen door het maken van een inhoudelijke kwaliteitsslag, tijd voor het oppakken van nieuwe taken, het realiseren van de beoogde transformatie en het beperken van inhuur van ambtelijke capaciteit.

11. Routing van de nota’s

De trekkers en volgers zijn verantwoordelijk voor de inhoudelijke advisering richting stuurgroep, colle-ge en raad door middel van het opstellen van een collegeen of raadsvoorstel. De formats die gebruikt worden voor het collegeadvies verschillen per gemeente. Daarom moet in het uniforme voorstel de gemeentelijke verschillen worden meegenomen. Dit is een verantwoordelijkheid van de trekker / scha-duwtrekker. De aangewezen gemeentelijke ondersteuners (Edske Hennekam, Mirjam Knops en Linde de Nooijer) zorgen ervoor dat de adviezen voor de medewerkers vanuit de andere gemeenten inge-voerd worden in het gemeentelijk besluitvormingssysteem. voor medewerkers vanuit andere gemeen-ten. Het collegevoorstel worden na bespreking in de stuurgroep in route gebracht.

12. Financiën

Binnen het project zal gebruik gemaakt worden van een regionaal werkbudget van € 300.000. De kosten worden evenredig over de gemeenten verdeeld. (Middelburg € 120.000, Vlissingen € 120.000 en Veere € 60.000), ten laste van het voor 2015 beschikbare decen-tralisatiebudget zorgvernieuwing en in 2016 ten laste van de totaal beschikbare middelen voor het sociaal domein (eind 2015 nader te duiden). De stuurgroep is gemandateerd om uitgaven te doen ten laste van dit regionaal werkbudget. Hieruit worden o.a. de kosten voor de projectleider, projectondersteuning, scholing, onderzoek, inhuur specifieke expertise e.d. betaald. Het regionaal werkbudget wordt beheerd door de gemeente Vlissin-gen. Alle facturen moeten door de Patrick Poortvliet (projectleider) worden geaccordeerd. Vanuit het project wordt door de trekkers actief informatie (zowel inhoudelijk als financieel) aangele-verd voor de begrotingscyclus per gemeente (jaarrekening, begroting en bestuursrapportages). De stukken worden onder coördinatie van de werkgroep financiën aangeleverd bij Patrick Poortvliet en afgestemd met de desbetreffende gemeente.

13. Communicatie

De woordvoering naar de pers verloopt via de voorzitter van de stuurgroep sociaal domein. De strate-gische communicatie voor dit project gaat via de communicatieadviseur Mirjam Jongejan. Daarnaast is vanuit Porthos (Suzette Hoogerheide) en Orionis (Marcia Wielemaker) communicatiecapaciteit be-schikbaar.

14. Competentieontwikkeling

Door de veranderende samenleving én de nieuwe taken die door de decentralisaties bij de gemeenten zijn neergelegd, is het van belang dat de medewerkers hier meer / beter op gaan anticiperen en op


74 van 78


een andere manier gaan werken (ambtenaar 3.0) en hier de competenties voor doorontwikkelen. De ambtenaar 3.0 is een ambtenaar die burgers helpt, in positie brengt en de ruimte geeft om met elkaar zaken en problemen op te lossen (moet horizontale vraagstukken herkennen en daarmee omgaan). Gemeenteambtenaren worden meer regisseurs dan uitvoerders. Hierbij wordt uitgegaan van de vol-gende competenties en vaardigheden:

- de regisserende ambtenaar; - de ondernemende ambtenaar; - de politieke ambtenaar.

De regisserende ambtenaar is een ambtenaar die beleid ontwikkelt en in gang zet samen met de net-werkpartners. Omdat de omgeving steeds complexer wordt, heeft de gemeente deze netwerkpartners in veel gevallen nodig om het beleid te kunnen ontwikkelen en te implementeren. Dat betekent dat de regierol per beleidsterrein en onderwerp sterk kan verschillen afhankelijk van het speelveld. Wet- en regelgeving, de mate van doorzettingsmacht en de belangen van de andere partijen op het speelveld zijn daarbij doorslaggevend. Daarom is het van belang dat de beleidsmedewerkers leren welke ver-schillende vormen van regievoering gehanteerd kunnen worden, hoe processturing in zijn werk gaat, hoe netwerken gevormd worden en hoe deze ingezet kunnen worden om beleidsdoelstellingen te be-reiken. De regisserende ambtenaar kan: analyseren, sturen, verbinden, onderhandelen en samen-werken. De ondernemende ambtenaar is de ambtenaar die open staat voor verandering en die durft te innove-ren. In een samenleving die in grote mate aan veranderingen onderhevig is, weten de beleidsmede-werkers steeds flexibel weten in te spelen op de behoeften vanuit de omgeving. De ondernemende ambtenaar is naar buiten gericht, weet wat er speelt binnen de stad en is bereid om steeds opnieuw te zoeken naar winst voor de burger. Dat kan zijn door een efficiëntere aanpak, maar ook door het reali-seren van meer kwaliteit bijvoorbeeld als gevolg van een effectieve inzet van de netwerkpartners. De ondernemende ambtenaar is: innoverend, creatief, flexibel, veranderingsgezind en extern gericht. De politieke ambtenaar is in staat om bestuurders op een goede wijze te adviseren binnen een be-leidsproces. Daarom is het van belang dat beleidsmedewerkers weten wat bestuurders drijft en wat hun belangen zijn. Om sturing te kunnen geven aan beleidsontwikkeling binnen een regie & netwerk-gemeente is het meer dan ooit van belang dat de beleidsmedewerkers zichzelf ontwikkelen tot een goede sparringpartner voor de collegeleden en mee te denken over de kansen en risico’s die zich voordoen in een beleidsproces. De politieke ambtenaar kan: zichzelf verplaatsen in de rol van politi-cus, zowel mondeling als schriftelijke uitstekend adviseren, op constructieve wijze meedenken met bestuurders en tegenwicht bieden als dat nodig is. Dit vraagt de volgende basisvaardigheden van de projectmedewerkers: planmatig en projectmatig werken, inzicht in de P&C-cyclus, financieel inzicht, integraal werken, analyseren, onderhandelen, sturing geven aan interne en externe communicatie, inzet van burgerparticipatie, gebruik van sociale media, politiek-bestuurlijke sensitiviteit. Vanuit het project zullen er in de loop van dit jaar initiatieven worden gestart om hier verdere stappen in te gaan zetten. Dit zal gefaseerd gaan plaatsvinden, eerst krijgen medewerkers de kans zich ‘te zetten’ naar de nieuwe structuur. Eind 2015, begin 2016 komt er een plan van aanpak die vooraf afgestemd wordt met het overleg leidinggevenden.

15. Facilitaire zaken

De medewerkers krijgen door middel van een toegangspas / druppel toegang tot elk gemeentehuis / stadskantoor. De individuele gemeente zorgt ervoor dat er voldoende werkplekken beschikbaar zijn en dat de ‘eigen’ medewerkers de beschikking hebben over een mobiele telefoon. Medewerkers hebben vanuit elke werkplek toegang tot hun documenten en kunnen werken in de cloud of een ander geza-menlijk digitaal portaal ter ontsluiting/delen van stukken.


75 van 78


Bijlage4TabelBMC:BusinesscasePorthos


76 van 78


Bijlage5NotaverrekeningoverheadWSD-gemeenten

Zie aparte bijlage bij de raadstukken


77 van 78


Bijlage6RapportrekenkamercommissieVeere

Op moment van verschijnen van dit rapport was dit nog niet gereed


78 van 78


Bijlage7Lijstgeïnterviewde/geconsulteerdepersonen

• W. van der Weijer, ambtelijk opdrachtgever Walcheren voor Elkaar (gem. Middel-

burg)

• P. Poortvliet, ambtelijk opdrachtnemer Walcheren voor Elkaar (gem. Vlissingen)

• R. Boone, projectbureau Walcheren voor Elkaar

• A. van den Brink, gemeentesecretaris Middelburg

• M. van Vliet, gemeentesecretaris Vlissingen

• J. van Biemen, manager Porthos

• J. Zwemer, raadslid CDA gemeente Middelburg

• P. Sterk, raadslid SP gemeente Middelburg

• P. van Eck, raadslid D66 gemeente Vlissingen

• F. Oreel, raadslid PvdA gemeente Vlissingen

• A. Vader, wethouder gemeente Vlissingen

• S. Szarafinski, wethouder gemeente Middelburg

• S. Jongepier, concerncontroller Ruimtelijk Beleid

Decentralisaties in het sociale domein op Walcheren · Definitief rapport t.b.v. bespreking in de...

Documents

Transcript of Decentralisaties in het sociale domein op Walcheren · Definitief rapport t.b.v. bespreking in de...