1850De Zwarte Tulp

[...] Haarlem wijdde zich aan de plezierige bezigheden die

mensen in vredestijd zoveel genoegen kunnen schenken:

musiceren, schilderen, fruit kweken; de stad kende fraaie lanen,

parken en boompartijen. Haarlem raakte in de ban van de

bloem, en het was bovenal de tulp die hen in vervoering

bracht.

In Haarlem werden prijzen toegekend aan tulpenkwekers en

dat leidde als vanzelfsprekend tot het voornemen om op 15

mei 1673 een grootscheeps festival te organiseren ter ere van

de zwarte tulp, een volmaakte, reine bloem, die de ontdekker

honderdduizend gulden rijker zou maken! Welke kweker zou

met de eer gaan strijken (en met het geld!)?

Haarlem, dat tentoonstellingen organiseerde voor favoriete

bloemen, dat de liefde voor tuinieren en in het bijzonder voor

de tulp met verve uitdroeg in een tijd dat opstanden en oorlog

het denken van de mensen bepaalden,– Haarlem, dat het

exquise genoegen had gesmaakt van bloeiende tulpen in hun

meest fabelachtige schoonheid – Haarlem, deze kleine stad

met zijn weelde aan bomen en zonneschijn, licht en schaduw,

was vastbesloten een volstrekt uniek evenement op te zetten

rond de toekenning van de prijs, zodat dit sprankelende

festival in ieders geheugen gegrift zou blijven.

Dit verlangen had alles te maken met de Nederlandse

gewoonte om uitbundig te feesten; zingen en dansen was voor

de brave, doorgaans wat trage en inerte burgers van de Zeven

Provinciën het ultieme genot.

Kijk maar naar de schilderijen van vader en zoon Teniers.

Het is een onomstotelijk feit dat dergelijke bedaarde naturen

hun energie steken in plezier maken, veeleer dan in zich uit

te putten als ze aan het werk zijn.

Haarlem kon dus uitkijken naar een drievoudig festijn:

Ten eerste was de zwarte tulp een feit; ten tweede beloofde

prins Willem van Oranje als Hollander in hart en nieren, bij

de inauguratie van het natuurwonder aanwezig te zijn, en ten

derde hechtten de Staten er zeer aan de Fransen te tonen dat

de bodem van de Bataafse Republiek solide genoeg was om

op te dansen en te stampen onder begeleiding van de

kanonschoten vanaf hun schepen – een kwestie van nationale

trots.

Het Tuinbouwkundige genootschap van Haarlem betoonde

zich zijn reputatie waardig door een bedrag van

honderdduizend gulden uit te loven voor de gedroomde

tulpenbol.

De stad wenste zich niet de loef te laten afsteken en kende

het eerbiedwaardige genootschap eenzelfde bedrag toe.

En toen die bijzondere zondag dan aanbrak, bleken burgers en

buitenlui zo enthousiast en opgewonden dat zelfs een

Fransman, die doorgaans alles met een glimlach en enige

ironie beziet, niet anders kon dan het wezen van die oprechte,

toegewijde Hollanders bewonderen; zij waren evenzeer bereid

om hun geld uit te geven aan het bouwen van een

oorlogsschip – daarmee hun nationale trots tonend – als om

een dergelijk bedrag te geven voor een unieke bloem die één

dag zou bloeien, en de dames, de experts en de

nieuwsgierigen in extase zou brengen.

[…] Op de ultieme dag werden de lommerrijke straten van

Haarlem overspoeld door mensen uit nabije steden. Zij

kwamen niet om militairen eer te bewijzen, noch voor de

indrukwekkende prestaties van eminente wetenschappers; alle

eer ging naar de kwekers die moeder natuur te slim af waren

geweest: het onmogelijke was volbracht – de zwarte tulp!

155

La Tulipe NoireAlexandre Dumas

1850