De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen...

63
De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010

Transcript of De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen...

Page 1: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft

Dirk RaesDepartement Aard- en omgevingswetenschappenFac. Bio-ingenieurswetenschappenOktober 2010

Page 2: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Inhoud van de lezing 1. De watervraag

2. Het wateraanbod

3. Verhogen van de opbrengst per eenheid water

4. Softwaremodellen om richtlijnen te formuleren

Page 3: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

De mens drinkt gemiddeld 2 liter water per dag

Maar om zijn voedsel te produceren is er dagelijks 3,000 liter water per persoon nodig

Waterbehoefte voor

voedselproductie

Page 4: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Standard oil company

55 gallon (208 liter) vat

Page 6: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

3.5 liter per m2

per dag

Gewas cyclus100 … 200 dagen

3.5 liter/m2.dag x 150 dagen= 500 liter/ m2

= 5,000 x 1000 liter/ha

1 meter1 m

eter

Page 7: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

H O2

CO2

Verdamping is de afvoer van waterdamp naar de atmosfeer via kleine openingen (huidmondjes) in de bladeren. Tegelijk wordt er via de huidmondjes ook CO2 opgenomen.

Het gas wordt door fotosynthese omgezet in carbohydraten die de bouwstenen vormen voor de biomassa van de planten.

Page 8: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

3.5 liter/m2.dag x 150 dagen= 500 liter/ m2

= 5,000 x 1000 liter/ha

2 … 5 ton/ha2 … 5 x 1000 kg/ha

oogstom 1 kg (oogst) te produceren: is er 1,000 to 2,500 liter water verdampt

CO2

Page 9: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

sla

maïs, graan

haver

wit brood

gerst

rijst (bruin)

suiker (wit)

bloem (wit)

pasta (witte bloem)

rijst (wit)

vlees (vel en benen)

uitgebeende steak0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000

hoeveelheid water nodig voor de productie (liter per kilogram)

Page 10: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.
Page 11: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

De mens drinkt gemiddeld 2 liter water per dag

Maar om zijn voedsel te produceren is er dagelijks 3,000 liter water per persoon nodig

Waterbehoefte voor

voedselproductie

Page 12: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

De gewaswaterbehoefte wordt gedekt:

- effectief gebruikt irrigatiewater

- effectieve neerslag

enorme volumes irrigatiewater zijn

verreist

Oogst is vaak beperkt door onbetrouwbare neerslag

Page 13: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

0

20

40

60

80

100

17 %

67%83 %

33 %

Voedsel productie

Oppervlaktein productie

irrigatie

regengevoede landbouw

Wereld voedselproductie veel irrigatiewater

nodig

Oogsten vaak beperkt

Page 14: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Inhoud van de lezing 1. De watervraag

Waterbehoefte voor

voeselproductie Vraag naar zoet water

Page 15: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Het globale waterverbruik

De productie van voedsel- en vezelgewassen maakt aanspraak op het grootste deel van de wereldvoorraad aan zoet water gestockeerd in rivieren, meren en grondwater.

Landbouw70 %

industrie20 %

huishoudelijkevraag10 %

Page 16: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Gemiddelde vraag naar zoutwater3,400 liters per dag per persoon

China2,000 liters per dag per persoon

USA7,000 liters per dag per persoon

60%

10% 30%

landbouw

85%

5%10%

landbouw

1,700 literper dag per persoon

4,200 literper dag per persoon

Page 17: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Verwachtingen voor de komende 50 jaar sterke stijging van de

wereldbevolking welvaart neemt toe

Vraag naar voedsel verdubbelt uitbreiding landbouwareaal

degradatie milieu, achteruitgang biodiversiteit, politieke spanningen

areaaluitbreiding geïrrigeerde landbouwmeer waterproblemen in gebieden met beperkte watervoorraad

Page 18: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

1. De watervraag

2. Het wateraanbod Beschikbaar zoet water

Inhoud van de lezing

Page 19: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.
Page 20: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

zout water97.5 %

(oceanen) zoet water2.5 %

poolijs75 %

diepe aquifers14 % bruikbaar

11 % (= 0.3 % van totaal)

zoet water

water op aarde

Page 21: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

7,500 km3 Jaarlijkse watervraag

45,000 km3

Jaarlijks hernieuwbaar zoetwatervolume op aarde

Wat niet gebruikt wordt, verdwijnt via de rivieren in de oceanen

70 % voeding

waterschaarste ?

10%

20%

Page 22: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Gebieden met fysische en economische waterschaarste (IWMI, 2007)

watervraag

watervoorraad=

1/5 van de wereld bevolking

1/2 van de wereld bevolking

Page 23: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

1. De watervraag

2. Het wateraanbod Beschikbaar zoet water Alternatieve zoetwaterbronnen

Inhoud van de lezing

invoer van water

Page 24: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Invoer van water

geen of weinigwaterschaarste wordt acuutfysische waterschaarste economische waterschaarste

Waterschaarste

volume hernieuwbaar zoet watergroter dan behoefte

meer water nodig om voedsel en diensten te produceren dan de aanwezige hoeveelheid hernieuwbaar zoet water

Page 25: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Invoer van water

geen of weinigwaterschaarste wordt acuutfysische waterschaarste economische waterschaarste

Waterschaarste

volume hernieuwbaar zoet watergroter dan behoefte

Invoer water

meer water nodig om voedsel en diensten te produceren dan de aanwezige hoeveelheid hernieuwbaar zoet water

Page 26: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Invoer van water

geen of weinigwaterschaarste wordt acuutfysische waterschaarste economische waterschaarste

Waterschaarste

meer water nodig om voedsel en diensten te produceren dan de aanwezige hoeveelheid hernieuwbaar zoet water

volume hernieuwbaar zoet watergroter dan behoefte

Invoer water virtueel water (voedsel)

Page 27: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

1. De watervraag

2. Het wateraanbod Beschikbaar zoet water Alternatieve zoetwaterbronnen

Inhoud van de lezing

invoer van (virtueel) water vervuiling terugdringen

Page 28: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

1. De watervraag

2. Het wateraanbod Beschikbaar zoet water Alternatieve zoetwaterbronnen

Inhoud van de lezing

invoer van (virtueel) water vervuiling terugdringen afvalwater

Page 29: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Irrigatie met afvalwater

Waterkwaliteit:- Chemische samenstelling- Pathogenen in afvalwater (menselijke

blootstelling)

Page 30: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

1. De watervraag

2. Het wateraanbod Beschikbaar zoet water Alternatieve zoetwaterbronnen

Inhoud van de lezing

invoer van (virtueel) water vervuiling terugdringen afvalwater zout water

Page 31: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

1. De watervraag

2. Het wateraanbod Beschikbaar zoet water Alternatieve zoetwaterbronnen

Inhoud van de lezing

invoer van (virtueel) water vervuiling terugdringen afvalwater zout water opvangen van overtollige neerslag

Page 32: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Opslaan van neerslagwater

Page 33: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Opslaan van oppervlakkige afvoer in reservoirs

Opslaan van neerslagwater

Page 34: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Opslaan van neerslagwater

15 meter 15 meter

2 meter

450 m3

Verdamping:4.5 mm/dag = 45 m3 per dag per hectare

Opslaan van oppervlakkige afvoer in reservoirs

Page 35: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Opslaan van neerslagwater

runoff

Page 36: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Opslaan van neerslagwater

Veldbeheer

Page 37: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Beschikbaar zoet water Alternatieve zoetwaterbronnen

Inhoud van de lezing

invoer van (virtueel) water vervuiling terugdringen afvalwater zout water opvangen van overtollige neerslag

x 2

regionaal grote tekorten

beperkt

erg belangrijk, grote mogelijkheden

}

1. De watervraag

2. Het

wateraanbod

Page 38: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Inhoud van de lezing

gewas-waterproductiviteit

oogst(vermarktbaar product)

water verdampt door het gewas

WP =kg

1. De watervraag

2. Het wateraanbod

3. Verhogen van de opbrengst per eenheid water

Page 39: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Inhoud van de lezing 1. De watervraag

2. Het wateraanbod

3. Verhogen van de opbrengst per eenheid water Verzekeren van goede agronomische toestanden Ontwikkelen van stresstolerante variëteiten Verbeteren van irrigatie-efficiëntie

oogst(vermarktbaar product)

water verdampt door het gewas

WP =kg

Page 40: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

toediening (5 .. 30 %) transport (10 .. 20 %)

bron

aanvoer

H O2

CO2

verliezen :

oogst

water verdampt (ET)WP = kg/m3

Page 41: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

toediening (5 .. 30 %) transport (10 .. 20 %)

bron

aanvoer

H O2

CO2

oogst

water verdampt (ET)WP = kg/m3

verliezen :

Verbetert de gewas waterproductiviteit ( WP)door een verbetering van de irrigatie-efficiëntie ? Water dat verloren wordt gedurende de aanvoer en toedieningvloeit terug naar de bron en is opnieuw beschikbaar

Page 42: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Inhoud van de lezing 1. De watervraag

2. Het wateraanbod

3. Verhogen van de opbrengst per eenheid water

Deficit irrigatie

Verzekeren van goede agronomische toestanden Ontwikkelen van stresstolerante variëteiten Verbeteren van irrigatie-efficiëntie

oogst(vermarktbaar product)

water verdampt door het gewas

WP =kg

Page 43: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Deficit irrigatie

Regen-gevoed

irrigatie

deficit irrigatie

ton/ha

2

5

4

neerslag irrigatie

Page 44: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Altiplano in Bolivia

Page 45: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Quinoa (Inka rijst)

Page 46: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Gra

an

oog

st

(ton

/ha)

Droog jaar

Nat jaar

Totaal Deficit

neerslag (mm)

Irrigatie (m3/ha)

250

2,600 875

360 360450

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

Page 47: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Resultaten tonen aan dat hoge opbrengsten kunnen bekomen worden met deficit irrigatie

Page 48: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Resultaten tonen aan dat hoge opbrengsten kunnen bekomen worden met deficit irrigatie,

met slechts de helft of zelfs 1/3 van het irrigatiewater dat vandaag wordt gebruikt.

Page 49: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Inhoud van de lezing 1. De watervraag

2. Het wateraanbod

3. Verhogen van de opbrengst per eenheid water

4. Softwaremodellen om richtlijnen te formuleren

Page 50: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Simulaties worden uitgevoerd met wiskundige modellen die een vereenvoudigde voorstelling geven van een bepaald systeem, dat een deel is van de werkelijkheid, dat de ingenieur wenst te onderzoeken

Page 51: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

AquaCrop Crop Water Productivity Model

Natural Resources Division: Land and WaterFood and Agricultural Organization of the United Nations

Page 52: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

irrigation (I)rainfall (P)

capillaryrise deep

percolation

sto

red

so

i l w

ate

r (m

m)

field capacity

threshold

wilting point

evapo-transpiration

(ET)

(CR)

(DP)0.0

B = WP* x Σ ( )

Canopy development

Root development

Biomass

Zr

time

soil water balanceWP* Water

Productivity

leaf expansion

canopy senescence

root zone expansion

YYield

Tr = Ks Kcb ETo

TrETo

time

CC

CC

HI

water stress

water stress

Harvest Index

Page 53: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Klimaat

ETo calculator

Page 54: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Gewas

maximum canopy

senescence

logistic equation

Page 55: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Bodem

Hydraulic Properties Calculator

Page 56: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Veld- en irrigatiebeheer

strooisellagen bemesting bedden en ruggen irrigatie enz.

Page 57: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

selectie van veelbelovende strategieën voor veldbeheer uittesten van succesvolle strategieën in andere

regio’s/gewassen formulering van richtlijnen

AquaCrop model

Kalibratie/Validatie

Veldexperimenten

Gekalibreerd model

Simuleert gewasrespons op watertekort

irrigation (I)rainfall (P)

capillaryrise deep

percolation

sto

red

so

i l w

ate

r (m

m)

field capacity

threshold

wilting point

evapo-transpiration

(ET)

(CR)

(DP)0.0

Studie van gewasrespons op watertekort

duur en tijdrovend

Page 58: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Het model kan gebruikt worden voor: ontwikkelen van irrigatie strategieën voor droge

streken analyseren van het effect van bodemtype,

plantdatum, … bestuderen van het effect van veldbeheer onderzoeken van de impact van

klimaatsverandering enz.

Regen-gevoed

irrigatie

condities

Page 59: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

0 100 200 300 400 500 600 700

R² = 0.80***

0.0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0 100 200 300 400 500 600 700

Qu

ino

a (t

on

/ha)

Wat

erp

rod

uct

ivit

eit

(kg

oo

gst

/ m

3 w

ater

)

Gewas verdamping

Gewas verdamping

QuinoaBoliviaanse hoogvlakte

Deficit irrigatie strategie

Page 60: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Comunidad Huanaque

Socio-economische impact van deficit irrigation van quinoa in een dorp in de Altiplano

Page 61: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Met het model kunnen richtlijnen geformuleerd worden voor mensen in de praktijk, zoals voorlichtingsdiensten overheidsagentschappen NGO’s en landbouwersassociatiesMet deze richtlijnen zullen landbouwers meer voedsel kunnen produceren met minder water

Page 62: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Inhoud van de lezing 1. De watervraag

2. Het wateraanbod

3. Verhogen van de opbrengst per eenheid water

4. Softwaremodellen om richtlijnen te formuleren

Page 63: De wereld heeft dorst omdat hij honger heeft Dirk Raes Departement Aard- en omgevingswetenschappen Fac. Bio-ingenieurswetenschappen Oktober 2010.

Dank voor Uw aandacht