De vele facetten van grenache noir Verslag van de blinde proeverij … vele facette… · Verslag...
12
De vele facetten van grenache noir Verslag van de blinde proeverij van grenache noir wijnen, georganiseerd door de proefcommissie van het NGS en gepresenteerd tijdens de eerste dag van Wine Professional, op 7 januari 2013. Door Paul Op ten Berg. Van oorsprong Spaans Garnacha tinta – in Frankrijk bekend als grenache noir - wordt momenteel beschouwd als een van oorsprong Spaans druivenras. Eigenschappen De vruchtzetting van grenache is tamelijk vroeg, maar het is een laat rijpend ras. Dit maakt dat grenache zich goed thuis voelt wijngebieden met een nogal warm klimaat. Het ras is productief (wat minder op zandgrond), is gevoelig voor valse meeldauw (peronospora), phomopsis, grijze rot, bacteriële necrosis en druivenmot, en kan last hebben van millerendage. Grenache heeft een goede resistentie tegen ziektes die de stam aantasten, zoals esca en eutypa dieback, wat mede een reden is waarom de stokken zeer oud kunnen worden. De druiven vormen potentieel zeer veel suiker en verliezen kleur bij een te hoog rendement. De zuurgraad is maximaal van een gemiddeld niveau. Grenache is geschikt voor iets zure bodems met grind of steen, maar ook voor bodems met veel kalksteen. De beste resultaten worden bereikt met bush vines, die streng moeten worden gesnoeid. Grenache kan goed tegen droogte, maar kan een gebrek krijgen aan magnesium. Verspreidingsgebied Grenache is een van ’s werelds meest aangeplante druivenrassen. Door de opwarming van de aarde zal deze positie alleen maar worden versterkt, omdat grenache immers goed tegen warmte en droogte kan. Grenache noir is met 95.000 ha het tweede aangeplante druivenras in Frankrijk, waar het te vinden is in de zuidelijke streken. Vooral voor Châteauneuf-du-Pape, Gigondas, Vacqueyras en Côtes du Rhône Villages wordt veel – en soms
Transcript of De vele facetten van grenache noir Verslag van de blinde proeverij … vele facette… · Verslag...
De vele facetten van grenache noir
Verslag van de blinde proeverij van grenache noir wijnen,
georganiseerd door de proefcommissie van het NGS
en gepresenteerd tijdens de eerste dag van Wine Professional, op 7 januari 2013.
Door Paul Op ten Berg.
Van oorsprong Spaans
Garnacha tinta – in Frankrijk bekend als grenache noir - wordt momenteel beschouwd als
een van oorsprong Spaans druivenras.
Eigenschappen
De vruchtzetting van grenache is tamelijk vroeg, maar het is een laat rijpend ras. Dit
maakt dat grenache zich goed thuis voelt wijngebieden met een nogal warm klimaat. Het
ras is productief (wat minder op zandgrond), is gevoelig voor valse meeldauw
(peronospora), phomopsis, grijze rot, bacteriële necrosis en druivenmot, en kan last
hebben van millerendage. Grenache heeft een goede resistentie tegen ziektes die de
stam aantasten, zoals esca en eutypa dieback, wat mede een reden is waarom de
stokken zeer oud kunnen worden. De druiven vormen potentieel zeer veel suiker en
verliezen kleur bij een te hoog rendement. De zuurgraad is maximaal van een gemiddeld
niveau. Grenache is geschikt voor iets zure bodems met grind of steen, maar ook voor
bodems met veel kalksteen. De beste resultaten worden bereikt met bush vines, die
streng moeten worden gesnoeid. Grenache kan goed tegen droogte, maar kan een
gebrek krijgen aan magnesium.
Verspreidingsgebied
Grenache is een van ’s werelds meest aangeplante druivenrassen. Door de opwarming
van de aarde zal deze positie alleen maar worden versterkt, omdat grenache immers
goed tegen warmte en droogte kan.
Grenache noir is met 95.000 ha het tweede aangeplante druivenras in Frankrijk,
waar het te vinden is in de zuidelijke streken. Vooral voor Châteauneuf-du-Pape,
Gigondas, Vacqueyras en Côtes du Rhône Villages wordt veel – en soms
uitsluitend – grenache gebruikt. Maar ook in de Languedoc- Roussillon streek is
grenache kind aan huis.
Op Sardinië staat grenache bekend als cannonao of cannonau.
In Spanje is garnacha tinta te vinden in Aragón (noordoosten), Castilla-La
Mancha (centraal) Castilla y León, Catalunya, La Rioja, Madrid, Extremadura,
Navarra en Valencia. Na tempranillo en bobal is garnacha tinta de derde
aangeplante druif van Spanje. In verschillende wijnstreken staan zeer oude bush
vines, die vaak bijzondere wijnen opleveren.
Verder in het gebied van de Middellandse Zee vinden we grenache in Kroatië,
Turkije, Cyprus, Malta, Marokko, Algerije en Israël.
In Californië zijn enkele ‘Rhône Rangers’ te vinden die van de druivenrassen uit
de Rhônestreek een specialiteit hebben gemaakt. Deze trend is overgeslagen naar
Washington State, Oregon, Arizona, Texas en Mexico.
Tot de jaren 60 was grenache in Australië het belangrijkste druivenras. Die
eerste plaats werd daarna overgenomen door shiraz en cabernet sauvignon. Na
het jaar 2000 kwam voor grenache een opleving. Vooral de GSM blends
(grenache, syrah en mourvèdre) kregen bekendheid.
In Zuid-Afrika stond in 2009 ruim 144 ha grenache aangeplant, verspreid over
de wijnstreken. Ook hier wordt grenache echter meestal geblend.
De proeverij
De proefcommissie heeft deze blinde proeverij samengesteld uit wijnen die voor (vrijwel)
100% van de grenache noir druif afkomstig zijn, met één uitzondering. De Alaya 2010 is
afkomstig van garnacha tintorera, ofwel alicante henri bouschet. De vermelde prijzen zijn
horecaprijzen ex BTW, tenzij anders vermeld.
***(*) Cannonau di Sardegna ‘Lillové’ 2010, Giuseppe Gabbas, Sardinië,
Italië www.gabbas.it
Importeur: Terroir Wijn € 9,50
De wijngaarden van Giuseppe Gabbas liggen in het verlengde van de Oliena bergen, in
de binnenlanden van Noord-Sardinië. Samen met de carginano is de cannonau de
belangrijkste blauwe druif van Sardinië. Je vindt hem over het hele eiland. Het is een
fruitige/bloemige variant van de grenache noir. Van 100% cannonau met een klein
percentage autochtone rassen, 15-20 dagen vergist bij 28°C, geen houtopvoeding, alc.
14,5%.
K geëvolueerd robijnrood met gemiddelde concentratie
G zeer intens, rijpe aardbeien, kersen, bramen, viooltjes, geraniums, aards karakter,
kruidig en levendig
S slank en zuiver fruit, vlezig, pittig en expressief, zacht met een sappige zuurgraad
A lange finale, blijft spannend
T evenwichtige wijn, drinkt zeer plezierig en vermoeit niet
***(*) Collioure ‘Schistes’ 2011, Vignoble de la Coume del Mas, Roussillon,
Frankrijk www.coumedelmas.com/index.html Importeur: Werkhoven Wijnen €
13,60
100% grenache noir, vroeg in de ochtend geplukt, ontsteeld, koude inweking, langzame
vergisting op rvs tank, geen houtopvoeding, alc. 14,5%.
K vrij diep paarsrood
G kersen, bessen, fijne specerijen
S volle, ronde inzet van vlezig en zoetig gestoofd fruit met munt en garrigue, mooie
zuurgraad
A prima lengte, zachte tannines
T goed glas wijn, nu al op dronk
***+ Faugères ‘Le Cèdre’ 2010, La Grange d’Aïn, Languedoc, Frankrijk
Importeur: Pieksman Wijnimport € 8,54
100% grenache noir van wijnstokken uit 1963 in 9 ha wijngaarden met een bodem van
kalk, klei en zandsteen, sinds 1995 biologisch gecertificeerd (Ecocert), bewerking van de
wijngaarden met een paard, handmatige en machinale oogst, onsteling, geen toevoeging
van zwavel, rendement 18 hl/ha, vergist met autochtone gisten bij gecontroleerde
temperatuur. Rijping gedurende 2 à 3 jaar. Alc. 14,5%.
K diep paarsrood
G compact fruit van rijpe zwarte bessen, inkt, grafiet, leer, kruiden
S stevige structuur, hoge zuurgraad, veel tannines, floraal, chocolade
A straffe tannines geven ruggengraat, met bitters in de wat korte nasmaak
T mooie balans, wat meer enkelvoudig
***(*) Veraton 2010, Bodegas Alto Moncayo, Campo de Borja, Spanje
http://bodegasaltomoncayo.com/static/index.html (website wordt momenteel opgezet)
Importeur: Ad Bibendum € 18,48
Een wijn van de Australische wijnmaker Chris Ringland, bekend van Greenock Creek en
Glaymond in Barossa Valley. Deze tweede wijn van Bodegas Alto Moncayo komt voor
100% van oude grenache noir stokken. Alc. 15,5%.
K diep tot zeer diep paarsrood
G floraal, geconcentreerd zwart fruit van pruimen en bessen, munt, eucalyptus
S rijk sappig fruit, warm mondgevoel, kruidig en vlezig in het midden, alcoholisch, prima
tannines
A chocolade, slank naar het einde, valt iets terug
T fraaie wijn met enige spanning en een serieuze stijl
***(*) Ventoux ‘Microclimate’ 2009, Saint Jean du Barroux, Rhône,
Frankrijk www.saintjeandubarroux.com
Importeur: Rhône Value Wines € 18,95 (Consumentenprijs)
100% grenache noir, gemiddeld 30 jaar oude stokken uit een perceel van 0,5 ha op 300-
400 m hoogte, rotsachtige kleibodem met kalksteen, rendement 15 hl/ha, biologisch
(gecertificeerd Ecocert), handmatige pluk en selectie, 100% ontsteeld, 18 dagen
maceratie, 25 dagen fermentatie op beton, 2x daags remontage, pigeage met de voet,
lagering 12 maanden op beton, niet geklaard; licht gefilterd, alc. 15,5%.
K gemiddeld geconcentreerd paarsrood
G in het begin iets reductie (verdwijnt snel), leer, kruiden, garrigue
S zeer floraal en levendig, heerlijk licht fruit met een zoetje en zachte tannines
A blijft fris en wordt naar het einde steeds beter, met een fijn bittertje
T prima wijn, niet te zwaar, nu drinken
****- Vriesenhof Grenache 2010, Vriesenhof Vineyards, Piekenierskloof, Zuid-
Afrika www.vriesenhof.co.za
Rechtstreeks van Vriesenhof, met dank aan importeur ThreeWinesBenelux en Sara
Chanel (WOSA). Importeur: ThreeWinesBenelux € 33,50 (Consumentenprijs), binnenkort
verkrijgbaar.
Eigenaar is de bekende Jan Boland Coetzee, wijnmaker is Nicky Claasens. 100%
grenache noir van een wijngaard op het zuiden met graniet en leisteen als bodem. Veel
koele zeewind van False Bay. 24 uur koude inweking op de schillen. Vergist op rvs tank,
opgevoed op nieuwe en gebruikte barriques van Frans eiken gedurende 18-24 maanden.
Alc. 13,5%.
K gemiddeld geconcentreerd robijnrood, iets geëvolueerd
G animaal, aardbeien
S zeer frisse zuurgraad, zoete aardbeien, pruimen, iets neiging tot oxidatie, laurier,
complexiteit
A bitters als van kastanjes, wat minder lengte, zeer animaal
T zeer herkenbaar als grenache noir
***(*) Alaya 2010, Bodegas Atalaya, Almansa, Spanje www.orowines.com
Importeur: Ad Bibendum € 19.80
Bodegas Atalaya ligt op 800 m hoogte in de koele bergen van Almansa. Het wijngoed
werd in 2007 gekocht door de familie Gil, die ook eigenaar is van Bodegas Ateca,
Bodegas El Nido, Bodegas y Viñedos Shaya, Bodegas Tritón, Cellers Can Blau en
Orowines. Deze topwijn van dit domaine is afkomstig van 100% garnacha tintorera (=
alicante henri bouschet), dus niet van garnacha tinta. Deze druif - een kruising van
grenache noir met petit bouschet - heeft rood vruchtvlees, waardoor de wijnen ervan
zeer veel kleur hebben. Alaya wordt alleen in de beste jaren uitgebracht. Consultant is
oenoloog Chris Ringland. Alc. 15,5%.
K zeer diep paars/zwart
G noten, compacte cassis, hout, leer, fenolisch
S cassis, zwarte kersen, laurierdrop, massief en compact, kruidig, alcohol geeft
zoetimpressie
A veel lengte, iets medicinaal
T fraaie wijn, nu drinken t/m een paar jaar
****+ Domaine de la Janasse ‘Chaupin’ 2009, Châteauneuf du Pape,
Rhône, Frankrijk www.lajanasse.com
Importeur: Rhône Value Wines € 55,95 (Consumentenprijs)
Vader Aimé Sabon bouwde dit familiebedrijf in Courtézon (feitelijk het gehucht La
Janasse) na zijn dienstplicht in 1967 op met wijngaarden van zijn vader en schoonvader.
De huidige kelders stammen uit 1973. Zoon Christophe trad, na zijn studie oenologie in
Beaune en enige werkervaring in Mâcon, toe in het bedrijf en is nu verantwoordelijk voor
het wijnproces, hoewel Aimé nog steeds bemoeienis heeft. Dochters Isabelle en Hélène
zijn eveneens betrokken in het bedrijf. Het wijnareaal is sinds 1973 uitgegroeid van 15
naar 55 hectare en is biologisch gecertificeerd. Van 100% grenache, 73-98 jaar oude
stokken uit de 4 ha grote Chaupin wijngaard op een bodem van zand en steen,
rendement 25-30 hl/ha, 20% werd niet ontsteeld, 22 dagen vergist met dagelijkse
pigeage,70% werd opgevoed op grote vaten en 30% op barriques, waarvan een kwart
nieuw, niet gefilterd, alc. 15,5%.
K goed geconcentreerd paarsrood
G leer, grafiet, cassis, kersen, frambozen, metalig, rokerig, zuivel, complex
S Sechuan peper, vlezig, zoetig fruit, zwarte olijven, hoge zuurgraad, fijne zachte
tannines
A geroosterd, veel lengte, blijft boeien
T complexe terroirwijn met krachtige elegantie en opvallend goede balans
***+ Atteca ‘Old Vines’ 2010, Bodegas Ateca, Calatayud, Spanje
www.orowines.com
Importeur: Ad Bibendum € 10,84
100% garnacha tinta, met de hand geplukte optimaal rijpe druiven van de beste
wijngaarden met ruim 100 jaar oude stokken op 915 m hoogte, arme kiezel- en
leisteenbodem, weinig neerslag, opvoeding 10 maanden op barriques van Frans eiken.
Alc. 15%.
K goed geconcentreerd paarsrood
G leer, munt, levendig bosfruit, specerijen, roostertonen, hout, specerijen, drop
S zoete inzet, daarna komen de zuren, onevenwichtig
A goede lengte, dominantie van de alcohol
T wat te veel van alles, zonder echte samenhang
*** Clos de Trias ‘Pied Pocher’ 2007, Ventoux, Rhône, Frankrijk
www.closdetrias.com
Importeur: Rhône Value Wines € 35,75 (Consumentenprijs)
De uit Noorwegen afkomstige eigenaar Even Bakke werkte 14 jaar in Californië, o.a. als
wijnmaker bij Landmark en Matanzas Creek. In 2007 startte hij dit wijnbedrijf aan de
voet van de Mont Ventoux. De wijnbouw is biologisch en op weg naar biodynamisch. In
de 19 hectare wijngaarden met bodems uit het Trias staan onder meer oude grenache
stokken. Van 100% grenache noir, 52 jaar oude stokken uit de steile, 500 m hoge Pied
Pocher wijngaard, de hele trossen werden 27 dagen vergist met autochtone gisten,
zonder temperatuurcontrole en met veel beluchting. Opvoeding gedurende 10 maanden
op vaten van 700 liter, daarna 22 maanden op betonnen en geëmailleerde tanks.
Minimaal zwavel. Wordt vanwege de ligging op het noorden alleen in de beste jaren
uitgebracht, als de druiven en de stelen fysiologisch rijp zijn. Alc. 14,5%.
K diep paarsrood
G lactisch, leer, oxidatief, hoge zuurgraad met steeds meer vluchtige zuren
S chocolade, aardbeienjam
A noten, veel tannines die apart komen te staan, de wijn wordt drogend
T atypisch
Opmerking
De importeur vroeg de proefcommissie met klem om deze wijn te decanteren, en dat
werd ook gedaan. Er bleek echter al snel dat dit voor de wijn teveel van het goede was.
Het oxidatieve karakter kreeg een zetje, de balans verdween en de vluchtige zuren
kregen de overhand. Een tweede fles werd daarop geopend en direct uitgeschonken. Dit
begon een stuk beter, maar na verloop van tijd ontwikkelde de wijn zich toch richting
eerste (gedecanteerde) fles.
****- Domaine de la Janasse ‘Chaupin’ 2006, Châteauneuf du Pape, Rhône,
Frankrijk www.lajanasse.com
Importeur: Rhône Value Wines € 50,95 (Consumentenprijs)
Van 100% grenache, 70-95 jaar oude stokken uit de 4 ha grote Chaupin wijngaard op
een bodem van zand en steen, 20% werd niet ontsteeld, 20 dagen vergist met dagelijkse
pigeage,70% werd opgevoed op grote vaten en 30% op barriques, waarvan een kwart
nieuw, niet gefilterd, alc. 15,5%.
K tamelijk diepe concentratie met iets evolutie
G open, cassis, pruimen, kruidig, leer, specerijen, zwoel, iets jammy, animaal
S vol en breed ontwikkeld, vrij stevig, ceder, peper, mooie balans, aangename zuurgraad
A goede lengte, iets lactisch, schone tannines
T robuuste stijl met oudere tonen, prettige balans
***(*) Garnacha 2005, Burge Family Winemakers, Barossa Valley,
Australië www.burgefamily.com.au (website wordt momenteel opgezet, niet te
verwarren met Grant Burge)
Importeur: Ad Bibendum € 17,00
100% grenache noir, 80 jaar oude stokken, niet geïrrigeerd, opgevoed gedurende 12
maanden op barriques van Frans eiken. Alc. 15%.
K iets minder geconcentreerd dan de vorige wijn, maar met meer evolutie
G veel eucalyptus, laurierdrop, papier, medicinaal, tabak, ceder, vanille, specerijen, iets
oxidatief
S zoetige kersen, medicinale bitters, laurier, ver ontwikkeld
A veel lengte, stoffig, iets alcoholisch
T boeiende wijn met goede balans
***- Gratallops ‘Partida Bellvisos’ 2004, Priorat, Spanje
Importeur: Ad Bibendum € 43,20
Klein project van twee sterren uit Priorat, René Barbier (Clos Mogador) en Sara Pérez
(Clos Martinet). Blend van 80% garnatxa peluda (grenache noir) en 20% samsó
(cinsault), van ruim 100 jaar oude stokken in de plaats Gratallops. Alc. 14%. Productie
ruim 1.000 flessen per jaar.
K diep paarsrood
G oxidatief, medicinaal, kruidig, ceder, ontwikkeld zwart fruit, intens, chocolade
S stevig, dezelfde aroma’s als in de geur, ferme tannines, zondoorstoofd, lagere
zuurgraad, mist balans
A al wat stoffig, flinke bitters
T krachtige wijn, overtuigt minder dan de volgende, is al op de terugweg
**** Old Vines Grenache ‘Romas Vineyard’ 1999, Clarendon Hills, Clarendon,
Australië www.clarendonhills.com.au/home.aspx
Importeur: Ad Bibendum € 43,64
100% grenache noir van stokken uit 1925, geen irrigatie, wilde gisten, 18 maanden
Frans eiken van 1-5 jaar oud. Alc. 14,5%.
K bruin, veel evolutie, goede concentratie
G evolutie, complex, donkere aroma’s, citrus en noten
S delicaat, fluweelzacht, frambozen, kersenlikeur, mineraal, prachtig ontwikkeld en
complex, knappe zuurgraad
A uitstekende lengte
T zeer mooi glas wijn
Met dank aan:
The Wine & Food Association voor het ter
beschikking stellen van de proefruimte;
Sara Channel van WOSA en importeur
ThreeWinesBenelux voor hun
medewerking betreffende de wijn van
Vriesenhof;
Résidence Wijnen voor het gebruik van de
Riedel karaffen;
ROC Amsterdam voor de inzet van
studenten die de wijnen hebben
ingeschonken.
