PERSCONTACT –02/10/2012

PRODUCTIEDALING IN 2012, VOLGEND JAAR HOOGSTENSEEN BEPERKTE HEROPLEVING IN TECHNOLOGIESECTOREN

Sectoren van de technologische industrieMetalen & materialen Umicore, Bekaert, Aleris, Nyrstar, Aurubis, Betafence, Magotteaux, TI Group Automotive, Lamifil, ...

Metaalverwerking CMI, Crown, Galva Power, Carwall, Geldof Metaalconstructie, Greif, Parts & components, …

Kunststoffen Samsonite, Terumo, Baxter, Dymo, Kautex-Textron, Pentair, Plastic Omnium Automotive, Esselte, Helvoet, …

Mechatronica Caterpillar, Atlas Copco, CNH Belgium, Alstom Belgium, Zf Wind Power, Hansen Industrial Transmissions , Spicer off

highway, Picanol, Michel van de Wiele, LVD, ...

Elektrotechniek Philips , Siemens, Duracell Batteries, CG Power systems, Kabelwerk Eupen, Nexans, Etap, Schneider Electric, Ion Beam

Applications, Niko. ...

ICT Hewlett-Packard, IBM, Alcatel-Lucent Bell, Barco, Atos Worldline , RealDolmen, Tyco Electronics, Cisco Systems, EVS

2

ICT Hewlett-Packard, IBM, Alcatel-Lucent Bell, Barco, Atos Worldline , RealDolmen, Tyco Electronics, Cisco Systems, EVS

Broadcast Equipment, Zetes, LMS international , Option, Econocom, …

Automobiel Ford, Volvo Cars, Van Hool, Volvo Group , Toyota Motor Europe, Daf Trucks, Audi, Robert Bosch, Tenneco, Valeo Vision,

AW Europe, Honda Europe, Continental Automotive, VCST, Bosal ...

Lucht & ruimtevaart Sonaca, Techspace Aéro, Sabca, Asco, Thalès Alenia Space ...

Veiligheid & defensie FN Herstal, Mécar, Cassidian Belgium, Forges de Zeebrugge, OIP,…

Contracting & maintenance Fabricom, Cegelec, Spie, Stork MEC, TMS Industrial Services, Maintenance Partners …

Industriële automatisering ABB, Intrion , Emerson Process Management, BEP-Europe, …

Bouwproducten Daikin, Kone, Schindler, Jaga, Reynaers Aluminium, Rettig, ACV, Vasco, Sicli, Somati, Renson, TDS,…

Montage & kranen Sarens, BIS ROB Montagebedrijf, Aertsen Kranen, Vermeesen Montage, Pirard Industries, …

Werkgelegenheid j2012 275.000

• Conjunctuur

– 1 sem 2012

– Vooruitzichten

• Rentabiliteit

Thema's

www. a go r i a . b ewww. a go r i a . b ewww. a go r i a . b e

• Conclusies

Industriële omzet van technologische industrie (2008 = 100)

5e kwartaal op rij zonder groeiGrosso modo terug op het niveau van 2008 110

120

130

140

60

70

80

90

100

2008 2009 2010 2011 2012

Lichte terugval van productie in 1e semester 2012

2010

2009

2011

2010

2012 6m

2011 6m

Metalen & materialen 20,7% 15,9% -7,9%

Metaalbewerking 8,0% 4,9% 7,5%

Bouwproducten 2,4% 10,8% -9,0%

5

Bouwproducten 2,4% 10,8% -9,0%

Mechatronica 7,0% 16,8% 2,5%

Elektrotechniek, Industrial Automation 2,9% 2,5% -4,0%

ICT (productie en diensten) 2,0% 4,8% 1,7%

Automobiel 19,0% 15,8% -0,1%

Lucht- & ruimtevaart en defensie -2,0% 5,0% 24,7%

Totaal 8,5% 9,1% -0,8%

Bron: Agoria

Lichte terugval in eerste semester

Stopzetting van activiteiten in de sector Metalen en materialenMetaalbewerking: groei is het gevolg van afwerking van bestellingen en projecten groene energieMechatronica: lichte groei maar sterk verschillend naargelang van de deelsector ICT: goede prestaties “Imaging” (Barco, EVS, ..) en toelevering

6

ICT: goede prestaties “Imaging” (Barco, EVS, ..) en toelevering automotive, matige groei in ICT-servicesAutomobiel:❙ Groei bij Audi maar lichte terugval bij Volvo Cars en Ford onder invloed

van de conjunctuur en de modellencyclus,❙ Vrachtwagens: bevredigend gelet op slechte conjunctuur

Luchtvaart: blijft een structurele groeisectorProducten voor bouw en woning: moeilijke binnenlandse markt gecombineerd met dalende export

Verloop van export van technologische industrie sinds begin van crisis (2008 = 100):

100

125

150Export EU

150

175

200 Export buiten EU

7

50

75

100

2008 2009 2010 2011 2012

Buurlanden en Noord-Europa Zuid-Europa

Bron : NBB

50

75

100

125

2008 2009 2010 2011 2012

Groeilanden (BRIC, Turkije, Indonesië,…)

USA & Japan

Rest van de wereld

Groei export van technologische industrie valt stil

Europese Unie: duidelijke terugval vanaf 2de trimester ook in sterke EurolandenGroei van de export buiten Europa valt bijna stil in 2de

trimester

8

Verdere groeivertraging van de wereldhandel in het derde trimester verwacht

Daling van werkgelegenheid in 1e semester 2012

2011

2010

2012 juni

2011 dec.

Metalen & materialen 1,0% -3,5%

Metaalbewerking 0,6% -0,3%

Bouwproducten 0,5% 0,0%

9

Mechatronica 0,5% -0,6%

Elektrotechniek, Industrial Automation 0,1% -4,3%

ICT 2,2% -1,1%

Automobiel 2,5% 0,1%

Contracting & Maintenance 2,8% -1,3%

Lucht- & ruimtevaart en defensie 1,6% 1,0%

Totaal 1,4% - 1,4%

* voorlopig Bron: Agoria

Tijdelijke werkloosheid arbeiders hoger dan in 2011

13,6%

12,5%

15,0%

17,5%

20,0%

10

5,6%

3,3%

6,8%

3,7%

0,0%

2,5%

5,0%

7,5%

10,0%

2008

-1

2008

-2

2008

-3

2008

-4

2009

-1

2009

-2

2009

-3

2009

-4

2010

-1

2010

-2

2010

-3

2010

-4

2011

-1

2011

-2

2011

-3

2011

-4

2012

-1

2012

-2

2012

-3

2012

-4

Trimester Jaargemiddelde

Toename van de investeringen in de technologische industrie

1.500

2.000

2.500

Mln. EUR

11

0

500

1.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012*

Industriele activiteiten zonder auto Automobiel

* Vooruitzichten

Bron: 2000-2010: btw; 2011: enquête NBB-Agoria, mei 2012

• Conjunctuur en werkgelegenheid

– 1 sem 2012

– Vooruitzichten

• Rentabiliteit

Thema's

www. a go r i a . b ewww. a go r i a . b ewww. a go r i a . b e

• Conclusies

Dalend ondernemersvertrouwen

15

30

NBB-conjunctuurbarometer voor de technologische industrie

13

-45

-30

-15

0

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Werkgelegenheidsvooruitzichten vallen sterk terug in augustus en september

0

10

20

14

-50

-40

-30

-20

-10

0

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Afgevlakte reeks Brutoreeks

Bron: NBB

Resultaten Quick Poll Agoria: 2de semester 2012

Omzet : 46% van de ondernemingen verwacht een terugval in het 2de

semester, 24% een stabilisatie en 30% groeiWerkgelegenheid: 27% ziet een daling, slechts 20% verwacht een stijging

Omzet Werkgelegenheid

15

Omzet Werkgelegenheid

Daling = Stijging Daling = Stijging

Productieactiviteiten 51% 22% 26% 32% 51% 17%

ICT, Industrial automation,

Contracting and Maintenance33% 29% 39% 13% 61% 26%

Totaal technologische Industrie 46% 24% 30% 26% 54% 20%

Activiteit blijft zwak in 2e semester

Internationale groeivertraging blijft wegen op bestellingen (mijnbouw, landbouw, bouwmarkt, bedrijfsinvesteringen)Problemen in de eurozone blijven onopgelost❙ Ondernemersvertrouwen in Duitsland blijft dalen

16

Ondernemersvertrouwen in Duitsland blijft dalen❙ Zuid-Europese landen nog niet hersteld

Dalende autoverkoop in EuropaInvesteringen in elektriciteitsproductie en energie-efficiëntie vallen stilMoeilijker kredietverlening weegt op investeringen van KMO’s en de vraag naar machines

Resultaten Quick Poll Agoria : Komt er een herleving in 2013 ?

45% verwacht geen heropleving maar ook geen verdere daling30% ziet een heropleving25% een verdere terugval

17

Forse

herleving

Matige

herleving

Stabilisatie Matige

daling

Forse

daling

Productieactiviteiten 1,6% 25,1% 45,9% 20,2% 7,1%

ICT, Industrial

automation, Contracting

and Maintenance

1,3% 36,7% 43,0% 15,2% 3,8%

Totaal technologische

industrie1,5% 28,6% 45,0% 18,7% 6,1%

2012 wordt een slecht jaar

2012 : ❙ Agoria verwacht een daling van de productie met +/- 2,5 %❙ Werkgelegenheid krimpt met +/- 6750 jobs.❙ Tijdelijke werkloosheid stijgt tot +/- 5,5%

18

Tijdelijke werkloosheid stijgt tot +/- 5,5%❙ Investeringen blijven relatief hoog en nieuwe projecten werden

aangekondigd

2013 :❙ Hoogstens een beperkte heropleving❙ Competitiviteitsverlies en lagere groei van de wereldeconomie

zorgen voor beperkte groei in de daaropvolgende jaren

• Conjunctuur:

• Rentabiliteit

• Conclusies

Thema's

www. a go r i a . b ewww. a go r i a . b ewww. a go r i a . b e

Steekproef 2011

Lidbedrijven die elk jaar in de periode 2006-2011 volledige rekeningen hebben neergelegd717 ondernemingen 144 313 werknemers

20

144 313 werknemers

Geen verdere verbetering van rentabiliteit in 2011, terugval in 2012

7,6 7,77,1

6,0

7,06,4

6,0

4,7 5,04,4

3,9 3,85,0

6,0

7,0

8,0

9,0

mediaan in % verkopen

21

4,4

3,1

3,9 3,83,4

2,9 3,12,6

1,82,5 2,5

1,9

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

EBITDA EBIT Nettowinst

2011: Ondanks omzetrecord geen verdere verbetering van rendabiliteit

Omzet stijgt in 2011 met 9,6% tot niveau van voor de crisisRendabiliteit verbetert niet: 1. Brutoverkoopmarge daalt ondanks de omzetstijging

❙Beperkte stijging van de verkoopprijzen

22

❙Beperkte stijging van de verkoopprijzen ❙Aankopen van onderdelen, grondstoffen en diensten

nemen toe:❙Staalprijzen stijgen met 12%, gasprijzen met 15%❙Aanvullen voorraden ❙Toenemende outsourcing, interim, …

2. Looncompetitiviteit herstelt maar onvoldoende3. Belastingdruk neemt toe

Rendabiliteit blijft ver onder die van Duitsland

6,0%

7,0%

8,0%

EBITDA -marge in 2010EBITDA in

4,0%

5,0%

EBIT-marge in 2010Marge EBIT en 2010

12,0%

14,0%

ROCE in 2010ROCE en 2010

23

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

BE DE NL FR0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

DE Nl BE FR

Bron/source : Prof. J. Konings & Vanormelingen

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

DE FR BE

Looncompetitiviteit herstelt maar onvoldoende

Het loonaandeel in toegevoegde waarde loopt voor het tweede jaar terug, maar ligt nog boven het niveau van voor de crisis2012: loonaandeel stijgt opnieuw

79,3%77,9%

76,6%78,0%80%

85%

Mediaan in % van de toegevoegde waarde

24

Omzet daalt opnieuwIndexering doet loonkosten per uur toenemen met 3,1%Aandeel van de niet-productiegebondenloonkosten (o.a. voor R&D) neemt toe

74,8%73,7%

75,0%

76,6%

60%

65%

70%

75%

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Loonaandeel te hoog voor beduidende jobcreatie

76,0%

77,0%

78,0%

79,0%

80,0%

-10.000

-5.000

0

5.000

10.000

15.000

25

Werkgelegenheid stijgt enkel indien loonaandeel onder 77% zakt

73,0%

74,0%

75,0%

-25.000

-20.000

-15.000

-10.000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

verandering werkgelegenheid (linkerschaal) loonaandeel (rechterschaal)

Werkelijk betaalde vennootschapsbelasting stijgt

2010 2011

Resultaat voor belastingen 3.604 3.623

Belastingen op resultaat van het boekjaar 638 655

Gemiddeld impliciet belastingpercentage 17,70 18,09

Mediaan impliciet belastingpercentage 23,62 24,65

26

Resultaat voor belastingen van de winstgevende ondernemingen is stabiel in 2011Belastingen op het resultaat van het boekjaar stijgt met 2,7%. Daardoor stijgt het gemiddeld belastingpercentage van 17,70% in 2010 tot 18,09% in 2011. Het mediane belastingpercentage stijgt van 23,6% tot 24,7%Verdere stijging in 2012 tot +/- 27% verwacht als gevolg van de regeringsmaatregelen inzake notionele intrestaftrek , vooral ten gevolge van de beperking van de overdraagbaarheid

Vennootschapsbelasting in 2010 in Belgische technologiesector hoger dan in buurlanden

27

Bron : Prof. J. Konings & Vanormelingen

Impact van crisis op financiering van de ondernemingen

Volume handelskrediet daalt i.v.m. voor de crisis: klanten betalen gemiddeld 7 dagen sneller, leveranciers worden gemiddeld 11 dagen sneller betaaldBankfinanciering daalt :

❙ - 40% in vergelijking met het plafond van 2008 (d.i. 1,7 mrd euro) ❙8% van de ondernemingen maakt geen gebruik meer van

28

❙8% van de ondernemingen maakt geen gebruik meer van bankleningen

Conclusie: bankkrediet verliest aan belang als financieringsbron, goede alternatieven welkom: ❙ Directe toegang tot de spaarmarkt ook voor minder grote bedrijven, project

bonds, closed-end funds,…❙ Exportfinanciering : relanceplan uitvoeren: toegang tot financiering en

verzekeringsmechanismen voor exportbedrijven vereenvoudigen❙ Douaneprocedures moderniseren en vereenvoudigen: een compleet

actieplan wordt opgesteld,

Conclusies

Crisis in de eurozone weegt zwaar op productie en werkgelegenheidGroeimotor van export buiten EU, belangrijk element van de heropleving in 2011, valt stil door wereldwijde conjunctuurvertragingOndernemingen blijven verder investeren: aankondiging van investeringsprojecten en nieuwe activiteiten dicht bij onderzoekscentra

29

investeringsprojecten en nieuwe activiteiten dicht bij onderzoekscentraRentabiliteit verslechtert door:❙ stijging van energie- en staalprijzen❙ hoge inflatie en de daarmee gepaard gaande indexering, ❙ verhoging van de belastingdruk op investerende ondernemingen door de

opschorting van de overdraagbaarheid van de notionele intrestaftrek