De Moeial EN VERDER - WordPress.com · 2014-04-18 · 1 De Moeial December 2007 Verschijnt...

De Moeial1 December 2007

Verschijnt maandelijks Afgiftekantoor 1050, Brussel 5 V.U.: Bram Langmans Jaargang 26 n°7

Studententijdschrift van de Vrije Universiteit Brusselin samenwerking met BSG, Studiekring Vrij Onderzoek en Dienst Kultuur

De MoeialGelukkig is onze rector er nog...

DRAAI’S OM? P. 20

EN VERDERKort VUB-nieuws

Erasmuspagina

Verslag multirelieus debat

Ideologiekritiek

Joy Division

Ecologie & kapitalisme

De Moorse republiek van Salé

Paddo’s

Bei uns in Amerika

P. 2

P. 4

P. 7

P. 9

P. 11

P. 12

P. 14

P. 17

p. 18

Onze reputatie in Antwerpenp. 8 p. 6 p. 5Het fietsbeleid op de VUB

December 2007

100 jaar Sebastian Haffner

Studentenbetoging op 6 decemberEen interview met de voorzitter van VVS

onderdag 6 december vindt de betogingtegen het financierings-decreet vanminister Vandenbroucke plaats. De

minister van Onderwijs was anderhalf jaargeleden ook al de kop van jut, toen studenten hunstem lieten horen op protesten in Brussel,Antwerpen en Gent. De Vlaamse Vereniging vanStudenten (VVS), de koepel van de studenten-raden van Vlaamse hoger onderwijsinstellingen(de KULeuven, die een jaar geleden uit VVS isgestapt, uitgezonderd) organiseert de betoging.Aanleiding is Vandenbrouckes ‘tienkamp voorgelijke kansen in het onderwijs’, waar hij dit jaarmenig debat mee heeft aangewakkerd. VVS heeftdaarop haar eigen tiekamp opgesteld en wil tijdensde parlementaire besprekingen duidelijk makendat studenten niet opgezet zijn met de finan-

cieringsplannen van ‘VDB’.Anderhalf jaar geleden bracht debetoging in Brussel ruim 2.000mensen op de been. Ward Poel-mans, VVS-voorzitter, legt uitwelke belangen u op 6 decemberzou moeten verdegigen.

De Moeial: Een paar maandenveroordeelde VVS ministerVandenbroucke al tot een‘tweede zit’. Betekent debetoging dat VDB definitief gebuisd is?Ward Poelmans: We houden het nog indeliberatie (lacht). In ieder geval wachten we totna de betoging om te zien wat hij doet. We gevenhem nu nog een kans, maar dat houdt ook eenkeer op.

Heeft Vandenbroucke al wel enige vooruitganggeboekt in de tussentijd?Nauwelijks. Het decreet is al behandeld in hetVlaams Overlegcomité (VOC) en daar heeft hijwel een paar toegevingen gedaan, maar dat zijneigenlijk maar vergiftigde geschenken.

In 2006 zijn er al betogingen geweest in Brussel,Gent en Antwerpen. Wat hebben dieopgeleverd?Samen met de vakbonden hebben we daar zekerhet een en ander binnengehaald. De pure output-

financiering (financiering opbasis van het aantal geslaagdestudenten ipv op basis van hetaantal inschrijvingen, DvdM) istegengehouden, er kwam eenbeperkte en gedeeltelijke finan-ciëring van Manama’s (masterna master, die anders helemaalop kosten van de student waren,DvdM)… Maar vooral heeft deregering extra middelen moetenuittrekken om te vermijden dat

de hervorming zou leiden tot zware verliezen aanbepaalde instellingen. Die betogingen hebben weldegelijk hun effect gehad.

Bij de vorige betogingen leek de nadruk meerte liggen op het voortbestaan van de instel-lingen, zoals de VUB, die in het nieuwe systeembedreigd werden. De nieuwe actiepunten vanVVS draaien vooral om studentenbelangen oppersoonlijk niveau. Is dat een bewuste keuze?Bij de betogingen in 2006 lag het decreet nog nietvast; er was toen veel meer discussie enonduidelijkheid over wat Vandenbroucke nu vanplan was. Nu is het decreet eigenlijk af; het gaatnaar het parlement.

De instellingen kijken vooral naar dehoeveelheid geld die ze krijgen. Het is deverdienste van de vorige betogingen dat de VUBen andere instellingen geen 10 miljoen zullen

verliezen. Maar VVS is niet enkel geïnteresseerdin de totale geldpot. Wij vinden het evenbelangrijk hoe het geld wordt verdeeld; op welkebasis krijgen de instellingen hun geld? Met hetfinancieringsmechanisme geeft de overheid‘incentives’ om het beleid van instellingen enstudenten bij te sturen. Maar volgens VVS zijndat niet altijd de juiste.

De VUB wordt op korte termijn nietbedreigd in haar voortbestaan; de BrusselseAssociaties waarschijnlijk wel. Veel zal welafhangen van wat er uit de rationalisatie-commissie komt. Eind december komt dezecommissie met een adviesrapport over derationalisatie van het hoger onderwijs; daarin staatwelke opleidingen op welke onderwijsinstel-lingen mogen blijven bestaan. Er zijn ookaanwijzingen dat er nog slechts twee tot drieassociaties zullen blijven bestaan.

Voorlopig is de inhoud nog erg schimmig.De commissie bestaat uit alle grote mannen:Oosterlinck (voor-zitter associatie KULeuven),Vandenbossche (voorzitter van de AssociatieGent), Vervenne (rector KULeuven), Van Camp(rector VUB, cf supra), Van Cauwenberge (rectorUGent)… Wij hebben al wel opgevangen dat weheel wat onderlinge koehandel mogen ver-wachten. Alles zal ingevuld zijn: “als jullie dieopleiding laten vallen, dan willen wij eventueeldeze prijsgeven...”

VERVOLG OP PAGINA 3

D

Wat gebeurt er met rector Van Camp en vicerector Magits? Maak uw eigen onderschrift en stuur dat op naar De Moeial. U wint dan werkelijk fantastische prijzen. Kijk ook op pagina 2. (foto’s DvdM)


Edito!B

Kleine kinderen & vieze mannenNieuwsberichten over de VUB

Op weg naar een andere wereld!

xfam-Solidariteit zoekt vrijwilligersvoor de actie Fair-Trains Van 12 tot23 december. De vooravond van de

eindejaarsfeesten sporen wij door heel het landom chocoladetruffels te verkopen voor Oxfam-Solidariteit. De opbrengst van de verkoop vandeze Fairtradeproducten is bestemd voor desolidariteitsprojecten van Oxfam-Solidariteit.

Op onze website www.oxfamsol.be(onder de link jobs) vindt u de oproep met dedagen en plaatsen waarop onze teams aanwezigzullen zijn in de stations. Kom meedoen, eenpaar uurtjes of langer. Uw hulp is voor ons zeerwaardevol! De actie zal doorgaan in een warme,feestelijke sfeer. Als u meedoet, krijgt u ook eenvergoeding voor uw onkosten.

Meer weten of meteen inschrijven:stuur een e-mail naar [email protected]

Hopelijk tot gauw!

WOENSDAG 12 DECEMBER 2007 VAN11U30 TOT 18U – STOA EN CONVIVIUM

og even slapen en dan is het zover: deDuurzame Wereldmarkt editie 2006, diedit jaar in het teken van Duurzame

Landbouw en Voedselzekerheid staat. Vanaf11u30 kan je in de STOA en het Conviviumterecht voor (even ademhalen):

- Een eerlijke en duurzame geschenkenbeurs:vintage tweedehands meubeltjes, kleren enboeken, ecologische stoffen, pennen en zepen,geschenkjes en accessoires van gerecycleerdmateriaal, een heuse hennepwinkel,…

- Allerlei razend interessante infostands overduurzame landbouw en voedselzekerheid

- Een duurzame bar met artisanale bieren(lambiek, gueze, bananenbier!!!) en biologischehapjes

- Jonglerende groentenmannen

- Een sappentrapper: trap je eigen sapjes bijelkaar

- Knotsgekke kortfilms over de voedselindustrie

-Wervelende workshops waarin je vantetrabrikken porte-monnaies of handtassen leertmaken en kruiden leert kennen

-Wegens een overweldigend succes: hetecologisch kapsalon (5 euro voor een coupeBrusselienne). Dit jaar aangevuld met eenwelverdiende hoofdmassage!

- De enige echte VUB-ruilmarkt . Staat dat oudepaar schoenen, die stapel CD’s of dat knussenachtlampje je al zo lang in de weg? Breng hetbinnen op de ruilmarkt en misschien kan je hetwel ruilen voor een setje wijnglazen (dat je laatst

bij het afwassen hebt gebroken). Alles is welkom,als het nog maar bruikbaar is.

Daarnaast presenteren we je in samenwerking metUPV van 14u-16u ‘Our Daily Bread ’, eendocumentaire waarin de Oostenrijkse regisseurhet portret van de geglobaliseerdevoedeselindustrie schetst, een industrietak waaralles aan efficiency en maximale opbrengst isopgeofferd. Niet voor gevoelige zieltjes, maarzeker de moeite. Met een nabespreking door GeertGommers van VELT.

Van 11u30 tot 14u kan je in de free flow van hetrestaurant tenslotte terecht voor een aantalduurzame maaltijden.

Meer info: www.ucos.be, [email protected]; 02/649.69.63

Moeder, wat (w)eten wij?UCOS’ Duurzame Wereldmarkt 2007

N

Oxfam

O

STUDENTENRAAD VERSLAAT VANCAMP & MAGITS

Op 12, 13 en 14 november vond de ‘Reflex &Security Show’ plaats op de VUB. Naast hetKultuurKaffee stonden auto’s en een cabineopgesteld. Het doel van het geheel was omstudenten erop te wijzen dat hun rijgedragbeïnvloed wordt door hun fysieke gesteldheid:dronken, vermoeid achter het stuur kruipen isniet altijd vestandig... u weet het wel.

De deelnemers moesten in duo’s met eengetrukeerde bril op hun neus manoeuvresontwijken door hun lichaam in verschillendevormen te wringen. Op een scherm werden decontouren van de deelnemers afgebeeld; wie hetminste ‘botste’, won.

De VUB-Studentenraad had rector Van Camp envicerector Magits uitgedaagd voor een tweetegen twee duel. Voorzitter Vincent Ginis enondervoorzitter Jasper De Man versloegen deheren in pak met gemak, al beweren kwadetongen dat de studenten op voorhand al haddengeoefend.

Michel Magits vroeg na zijn uitputtendeinspanning (zie pagina 1) hoe slecht zijn prestatiewas geweest: “Ach, op een drukkezaterdagavond een kindje of vijf...”, antwoorddeeen cynische omstander. Op www.vwescape.tv/thereflexbox kunt u een deel van de prestatie vanVan Camp & Magits (enanderen) op video bekijken.

RECTORENSLAG, DEEL 3

Vooralsnog staat Paul De Knopnog steeds het hoogst genoteerdbij de bookies. Of de anderefavoriet Rosette S’ Jegers(vicerector onderwijs) het echternog ziet zitten om Van Camp opte volgen, is maar de vraag;bronnen menen te weten dat zijde handdoek in de ring wilgooien. Vicerector-compaan JanCornelis (onderzoek) zoudaarentegen aan een flinkeopmars bezig zijn.

VUB-KOTEN

Komend academiejaar zal hethuisvestingbeleid van de VUBingrijpend veranderen. Hetvoorstel komt van vicerectorstudentenbeleid Michel Magitsen is goedgekeurd op devergadering van deStudentenraad van 5 november.

Na de zomer zullen financiële correcties voorminvermogende studenten niet langer via deHuisvestingdienst lopen, maar via de SocialeDienst. Verder wordt de financiële tussenkomstuitgebreid naar de Quartier Latin koten, verspreidover Brussel. Op deze manier zijn studenten dieeen goede studievoortgang maken, verzekerd vaneen VUB-kot. Bovendien zijn minvermogendestudenten niet langer ‘veroordeeld’ tot een VUB-kot, maar kunnen zij in principe voor elk kot inBrussel erkend door QLB in aanmerking komen.

ST-V

De jaarlijkse 20 november was weer gelegenheidtot feestvreugde en kransenlegging te over. In denaam van ULB-oprichter Pierre-ThéodoreVerhaegen werden ‘s ochtends enige wijzewoorden gesproken; ‘s middags trok de stoet vanpraalwagens naar de Zavel en Beurs.

Voor het officiële gedeelte vertrok om 9 uur eengroep VUB’ers en ULB’ers in twee bussen naarverschillende herdenkingsplaatsen. Onze geliefderector bleef zoals gewoonlijk op gepaste afstand;zijn geblindeerde Peugeot deed ook op deze dagdienst als vervoersmiddel voor onze baron. Detoehoorders kregen na een drietal kransleggingeneen dozijn speeches voor de kiezen. Degemeenschappelijk boodschap was: de huidigepolitiek is een bende. Burgemeester Thielemanssprak de hoop uit dat de volgende generatieVlaamse politici van de VUB zou komen.

Vervolgens werden nog enige bloemen in de regengelegd en was het gedaan met de pret.

Ondertussen was de stoet praalwagens al naar deZavel onderweg. Met ‘veel bier, veel volk enweinig regen’ heeft u hopelijk een goed beelddaarvan. Er werd overigens één arrestatie gedaan.Niet omdat die persoon te dronken was, tegen eenhuis piste of godslasterende uitspraken deed -datis allemaal nog tot daar aan toe-, maar omdat eenman foto’s aan het nemen was van plassendemadammen. In de woning van deze 57-jarige ex-militair werd nog een weeshuishoeveelheid aanporno in beslag genomen.

Daniël van der Meer

este lezer(es), voor u ligt de derdeMoeial van dit jaar, de laatste van ditsemester. Om de troost enigszins te

verlichten telt deze Moeial maar liefst twintigpagina’s. U zou het zowaar een dubbeldikkerstnummer kunnen noemen. Ja, het gaat voorde wind met uw studentenblaadje; onze fictieveadvertentieprijzen zijn de afgelopen tijd dan ookal exponentieel gegroeid, waardoor wij nu inweelderige dromen ronddwarrelen, enkel teontwaken door koude cara in blikken.

De opmars van De Moeial is niet het enigebericht dat met gepaste wenkbrauwen ontvangenkan worden; met de dag stapelen zich meervreemde gebeurtenissen op rond de VUB.Rectoren die hun pak verkreukelen in de hoopstudenten te verslaan met een spelletje,kunstgrasvelden voor een voetbalclub die opVUB-terreinen worden aangelegd, ruzie binnenen tussen verschillende faculteiten, hetdiensthoofd Interne en Externe Communicatiedie opeens ontslag neemt, grootse en ingrijpendetoekomstplannen voor de opleidingen aan deVUB en de Brusselse Associatie, eenrectorenslag (die de komende maanden tot denodige ‘verzuiling’ en spanning zal leiden)... Ikzag onlangs op een schemerige VUB-avondzelfs dat een vergadering met de rector onderbegeleiding van een zanger en toetsenist plaats-vond.

De VUB lijkt verveeld. Rijkhalsend kijkt ze uitnaar een nieuw rectoraat, een nieuw plan, eennieuw huisstijl en –om te beginnen– een nieuwsemester. Deze te-vullen leegte biedtmogelijkheden voor de opportunisten enspindoctors die onze campus rijk is. En u weethoe dat gaat met verandering; die komt erdoorgaans voor degenen die het meeste teverliezen hebben. In hun voordeel wel teverstaan. “Be the change you want to see” en“Ein Revolutionär muss die Revolution machen”zijn mooie woorden, maar niet altijd vantoepassing.

Nu, waar ik voor wil pleiten is het volgende: destudent moet gebruik maken van de leemte dieis ontstaan. Hiermee wil ik niet zeggen dat devolgende rector een student moet zijn, maar weldat we ons mengen in het debat en dat weprofiteren van de situatie. Ik weet het, het isopportunisme ten top, maar ja: zolang we onzegewetens zuiver houden is er geen man over-boord.

De uitspraak ‘De VUB is een oud huis en destudenten zijn de ratten die je er maar bij moetnemen’ -die al eens is gevallen- is een mooiesamenvatting van het VUB-beeld dat sommige‘M’-genoten hebben. De stem van de studentdreigt meer dan eens verloren te gaan in hetspierballengerol van onze bestuurders.

Twee, niet los van elkaar niet te beschouwen,punten zijn nu van belang opdat het belang vande student weerklinkt in het beleid van onzeunief: ten eerste een democratisch gehalte vanstudenteninspraak, en ten tweede studenten diedat belang belangeloos durven te verdedigen.Alleen zo kunnen we er voor waken dat de VUBniet vergaat tot een instelling waarin de rol vande student beperkt is tot die van klant, zoalsVincent Ginis, de voorzitter van de Studenten-raad, al terecht opmerkte.

Ik ga u niet vermoeien met een lang edito; erzijn nog 19 andere pagina’s voor u, en De Moeialmoet bovendien binnen vijf minuten naar dedrukker. Waar het op neer komt is dit: in plaatsvan af te wachten op de bewegingen van eenander, moeten we als studenten inspelen op deomstandigheden, onze stem laten horen (zowelpubliek als ‘minder’ openbaar) en een coherentplan opstellen met ideeën die de student -endaarmee de VUB- ten goede komen.

Als dat een kat-en-muis spelletje in dit oude huismoet worden, het zij zo. Laten we er in iedergeval voor zorgen dat het oude huis snel ver-nieuwd wordt. Nu is het moment.



Interview met Ward Poelmans (vervolg p. 1)

1)Punt voor punt, de ‘Tienkamp’ van VVS

e bevinden ons in een tunnel. Eeneentonige mozaïek met kringen alseen steen die in het water plonst. Het

naderende geluid van staal op staal verraadt eennieuwe staat van passiviteit.

Ik neem afscheid van de donkere kant van deregenboog en nestel me in het nieuwe licht. Hetrijtuig is vervaardigd van metaal en edelekunststoffen, en de zitplaatsen zijn erg knus. Erzijn zoekende wezens aan boord, zoekend metgesloten ogen. Ik ga hen tegemoet, maar wevinden elkaar niet, we aarzelen in elke bocht vanhet doolhof.

Net als ik bijna verloren ben, beslis ik evengevonden te hebben, en het labyrint verdwijnt.Aan de andere kant van de regenboogaangekomen. Horizon nog niet verruimd. Ik dansover de golvende steentjes, en zweef door hetluchtledige.

Daar in de verte staat mijn huisje aan de vijvervan verloren woorden. Het is een huis metdezelfde kenmerken als het menselijkbewustzijn: koud en eenzaam. Ik daal af naar dekelder en gooi een bloem op het luwend vuur.En kunstlicht omarmt me. Er slaapt een oude manop de grond. We zijn beiden verrast en sprekenelkaars taal niet. Een keer tijd en ruimtegerelativeerd, laat ik de gedaante voor wat hetis.

Snel reis ik verticaal, vervolgens nestel ik me neerom langzaam in diepe dromen te glijden.Doorheen bomen en lianen gluur ik naar een jongmeisje dat zich tracht te laven aan het meer. Haarsierlijk silhouet toont een schril contrast tegende beschadigde maan.

Ze schrikt als ik vanuit mijn groene schuilplaatstevoorschijn kom. Ze loopt weg.Ik wou haarenkel vertellen dat het water giftig is.

Plots weder in werkelijke oorden: een ongezieneleegte met een ongehoorde stilte. Zo stil dat ik erbijna God meen te horen. Enkele momenten evendood als geluk. Een stem in de verte. “Drink!”

Athena treedt uit de vijver. Ze draagt licht in eendoos van staal. Ze zegt: “Drink en ik geef jebloemen in je hoofd.” Ik aarzel maar weiger, onswater is immers vervuild.

Ze vraagt mij waarom ik hier maar helemaalalleen blijf zo naast het water. Zij voert het legerder zoekenden aan. “Ik heb gevonden dat ik nietmoet zoeken” zeg ik, en ik sluit m’n ogen.

En daarom zit ik hier nu in mijn huisje aan devijver. Vaar naar de overkant wanneer ik wil. Ikwandel door de bossen en adem vrijheid.

Onder water groeien trouwens geen bloemen.

Pieter Boeykens

Door Tijd en Ruimte

W

VVS waarschuwt in haar tienkampvoor gelijke kansen voor de indirectegevolgen van het financierings-

decreet. Zo zou bijvoorbeeld de deliberatiegevaar lopen.Ja, dat is waar. Deliberatie an sich wordt door deminister niet afgeschaft, maar hij ontmoedigtdelibereren op een indirecte manier wel. Vanafhet tweede studiejaar van een student krijgt eeninstelling geld op basis van het aantal geslaagdestudiepunten. In het financieringsdecreet wordenstudiepunten waarvoor je gedelibereerd bent nietmeegeteld als geslaagde studiepunten. Met anderewoorden: een universiteit krijgt geen geld voorgedelibereerde vakken/buispunten. Dat iseigenlijk een ‘incentive’ voor de onderwijs-instellingen om de deliberatie maar af te schaffen.Aan de UGent zijn er al verschillende faculteitenwaar al niet meer gedelibereerd wordt, aan de UAen de KU Leuven zijn ze daar ook flink meebezig… De discussie over het afschaffen van dedeliberatie is gaande en met dit financierings-model geeft de minister waarschijnlijk het laatstezetje in die richting.

2) Het tweede deel van jullie tienkamp is deinschrijvingskost voor manama’s. Hoeveelzouden die kunnen gaan kosten?Dat kan oplopen tot 25.ooo euro. De meestemanama’s zullen 5.600 euro kosten. Na deafschaffing van het beurstarief verdwijnt nu ookde uitzondering voor pas afgestudeerden enwerklozen. Slechts een bepaald aantal manama’swordt half-gefinancierd. Dit zijn studies die‘arbeidsmarktrelevant’ zijn. VVS wil dat er meermanama’s die maatschappelijk relevant zijn maarniet direct interessant voor het bedrijfsleven voorfinanciering in aanmerking komen. Anders creëerje een nieuwe elite van mensen die financieel demogelijkheid hebben om een manama te doen.VVS eist daarom ook voor het manama-niveaueen minimum aan sociaal gecorrigeerdeinschrijvingstarieven.

Verder wil de minister een ‘leerkrediet’invoeren. Dat is een soort rugzakje van studie-punten en als dat leeg is (je maakt bijvoorbeeldniet voldoende studievoortgang) dan mag je jeniet eens meer inschrijven, of -als je geluk hebt-voor het dubbele studiegeld.

3) Jullie zeggen in de tienkamp ‘Een decreetdat er niet in slaagt om het grootste probleemvan het hoger onderwijs op te lossen, namelijkhaar onderfinanciering, is een slecht decreet.’Op Europees niveau bestaat er een 2%- richtlijn.Dat houdt in dat twee procent van het BrutoBinnenlands Product besteed moet worden aanhoger onderwijs. Wij willen Vandenbroucke daar

dan ook op wijzen. Ons voorstel is: zeven procentvoor onderwijs waarvan twee procent naar hethoger onderwijs. Overheidsfinanciering wel teverstaan. Als je een kenniseconomie wil, dan moetje daar ook in investeren.

4) Jullie blijven tegen de outputfinanciering?Ja, outputfinanciering is gevaarlijk voor dekwaliteit van het onderwijs. Als een instelling geldkrijgt voor de behaalde studiepunten van eenstudent, dan zal ze sneller iemand een 10 te geventerwijl hij/zij dat niet verdient. Dat gaat ten kostevan het onderwijsniveau en uiteindelijk ook tenkoste van de waarde van een diploma. Een anderprobleem is dat bij outputfinanciering bepaaldeminder goed doorstromende kansengroepenopeens (nog) minder financieel interessantworden voor een instelling. Outputfinancieringverhoogt zo het risico op asociale selectie-

mechanismen zoals gerichte recrutering van degemakkelijke leerlingen uit de sterke scholen enstudierichtingen, studieadviezen en heroriën-teringen, bindende studievoortgangsmaatregelenen zelfs weigering van inschrijving.

Bij de vorige betoging was dit punt voorons erg belangrijk. Sindsdien is het al ietsverbeterd; voor eerstejaars geldt input-, voorandere jaren outputfinanciering, maar het is nogsteeds verre van ideaal. Wij blijven dan ook vooreen volledige inputfinanciering.

5) In de tienkamp voor gelijke kansen hebbenjullie het over het ‘zwaarder wegen’ vanbepaalde ‘studentenkenmerken’ in verbandmet de financiering van instellingen.Dat gaat over studentendoelgroepen die ietsmoeilijker doorstromen in het hoger onderwijs,maar die –mits enige begeleiding– perfect tot hetbehalen van een diploma gebracht kunnen worden.Ons voorstel is om die groepen iets zwaarder telaten wegen in de financiering, zeker in eenoutputsysteem. De instelling krijgt dan meer geldvoor zo’n student en wordt zo gestimuleerd diestudenten aan te trekken en te begeleiden.

De weging zit al voor een deel in het planvan VDB: een beursstudent telt voor anderhalvestudent. Maar ‘beursstudenten’ is voor ons eenveel te nauwe categorie. Je krijgt immers maaréén jokerbeurs van 60 studiepunten om te bissenof te heroriënteren. De minder goed doorstro-mende financieel zwakkere studenten vallen zodus uit de boot.

Wij zouden allochtonen ook als zo’ndoelgroep willen formuleren. De doorstroom vanallochtone studenten is absoluut niet wat het zoumoeten zijn. Ook nog in de hogere jaren hebbenze 10 tot 15% minder slaagkansen. Als een uniefdaar meer tijd en middelen in steekt, levert datzeer veel op. Dat zou Vandenbrouckes echte‘tweede democratiseringsgolf’ moeten zijn.

Ook voor studenten met een functie-beperking hanteert de minister een te engedefinitie: het gaat enkel om studenten die een‘nummer’ hebben bij het Vlaams Fonds. Dat gaatin totaal om een paar honderd studenten op eentotale studentenpopulatie van 170.000… VDB’soperationalisering sluit namelijk een heleboel stu-denten uit die daar wel profijt van zouden hebben:studenten met leerstoornissen, geestelijke gezond-heidsproblemen, chronische ziekten... Met zo’nextra weging krijg je universiteiten en hogescholenovertuigd om bijkomende faciliteiten te voorzien.

6) Een ander punt is de schrapping vanopleidingen ‘over de hoofden van studenten enpersoneel heen’. Waarom vrezen jullie dat dit

gaat gebeuren?De rationalisatiecommissie, waar we het al overhebben gehad (zie p. 1) dreigt erg ver te gaan inhun opdracht. Er was ook geen student welkomin die commissie; enkel associatievoorzitters enrectoren, personen met veel invloed. Daardoor iser niemand om te bewaken dat geen opleidingenzullen sneuvelen die vanuit kwaliteitsoogpunt ofdemocratiseringsperspectief bijzonder waardevolzijn. Of om te bewaken dat de overblijvende op-leidingen nog geografisch bereikbaar blijven. Vansociaal flankerende maatregelen zoals meer enhogere studiebeurzen, goedkoper openbaar ver-voer en gesubsidieerde huisvesting is al helemaalgeen sprake.

7. De verhouding onderzoek-onderwijs is altijdeen omstreden onderwerp. Wat is voor VVSde juiste verdeelsleutel?Vroeger werd de volledige basisfinancieringberekend op studentenaantallen en schaalgrootte,in het nieuwe systeem zal bijna de helft 45% opbasis van onderzoek worden verdeeld. Wijzouden het willen terugbrengen op het eerstevoorstel van de minister: 65 procent voor onder-wijs, 35 voor onderzoek. Met de verhouding vande minister dreigen de pedagogische kwaliteitenvan docenten te sneuvelen voor publicaties invakbladen met twijfelachtige rankings.

8. Een achtste onderdeel van de tienkamp isde ‘inhumane financiering van de humanewetenschappen.Ja, deze zijn nu al achtergesteld en dreigen er nogop achteruit te gaan in het nieuwe financierings-decreet. Immers zijn de onderzoeksparametersniet aangepast aan de humane wetenschappen.Daar wordt veel minder gepubliceerd ininternationale Engelstalige tijdschriften maareerder in de taal van het onderzoeksobject. Ookschrijven ze eerder boeken dan artikels…

Bovendien kunnen de faculteiten humanewetenschappen minder alternatieve geldstromenaanspreken om doctoraatsstudenten aan tetrekken. Ook de onderwijsfinanciering is weinighumaan. Een masterstudent tandarts levert 4,2keer zoveel op als een student uit een humaneopleiding. Zo zullen de lesgroepen nog groterworden en kunnen professoren niet langer eengoede thesisbegeleiding verzekeren.

9. De overheid geeft, zo staat in jullie tienkamp,meer uit aan een leerling uit het secundaironderwijs dan aan een hogeschoolstudent. Hoewillen jullie de situatie van de hogescholenverbeteren?Ook de hogescholen waren al ondergefinancierd.Als de minister evenveel middelen terbeschikking zou stellen voor een hogeschool- alsvoor het onderwijs van een universiteitstudent,dan zou hij zo’n 100 miljoen meer moetenuitgeven dan wat hij heeft voorzien in zijndecreet… Dat geeft wel aan hoe de hogescholenworden ondergefinancierd.

10. De tienkamp sluit af met de eis meer geldvoor kunstopleidingen uit te geven. Hoe slechtis hun situatie?De kunstopleidingen zijn schromelijk onder-gefinancierd. Wij eisen dat zij een aangepastefinanciering krijgen. Het hele decreet is immersgebaseerd op groei: je budget stijgt pas als je beterpresteert en meer studenten aantrekt. Maar deoverheid beperkt het aantal studenten in dekunstopleidingen die ingangsexamens hebben. Zekunnen dus helemaal niet groeien. De situatie zalnog verergeren. Als je de verhalen hoort van hetconservatorium in Brussel… lokalen die per-manent gesloten zijn vanwege de asbestvervuil-ing en dergelijke. Dat zegt wel genoeg, denk ik.

Willen jullie, buiten de actie in Brussel, ookelders betogingen organiseren?Nee, we hebben nog geen concrete plannen oververvolgbetogingen. We hopen vooral voor dedefintieve goedkeuring in het parlement ietsgroots te doen, waar alle Vlaamse studenten hunstem laten horen. In de hoop dat minister enparlement het decreet nog zullen bijsturen voorhet te laat is. Met hoe meer je bent, hoe beter jeboodschap overkomt.

En dan zien of Vandenbroucke alsnoggedelibereerd wordt…We zullen hem wel leerkrediet geven.



De ErasmuspaginaVan Bergen...

SMET DE ERASMUSDRAKKAR

THORGAL ACHTERNA...

tuderen in het buitenland... Dan nog welliefst voor tien maanden in het hogenoorden. Klinkt op het eerste gezicht

origineler dan Spanje of Italië (want nat en koud!)en vooral avontuurlijk aantrekkelijk, maar al snelspelen allerlei nare gedachten door je hoofd. Watals het mij daar niet aanstaat? Wat als ik geenvrienden maak? Wat als... Zomaar al wie en watje lief is, achterlaten. Enkel nog met home sweethome verbonden door virtuele media (leve interneten Skype!).

Waarschijnlijk is er o.a. om die reden maareen kleine minderheid die zich op Erasmus-avontuur waagt. Maar sta eens stil bij de –geestelijke – luxe die hier wordt aangeboden, bestemedestudenten! Wat een geluk hebben we tochniet om, dankzij onze onderwijsinstelling enBelgisch paspoort, zomaar de wijde wereld temogen verkennen. De Erasmuservaring is, behalveeen leuk uitvloeisel van de groeiende globalise-ring, vooral o zo verrijkend voor je persoonlijkeontwikkeling op tal van vlakken (sociaal, cultureel,aanpassingsvermogen, taalkennis...). Sceptisch?

Lees dan even hoe ik mijn verblijf in Bergen,tweede Noorse ‘stad’ heb ervaren...

Popelend ben ik half augustus geland ineen voor mij nog onbekend land. Alles was ernieuw. De Noorse taal, gewoonten en (koude?)Vikingmensen, het studenthostel, de meestregenachtige stad van Europa, het duurste enrijkste land ter wereld (per hoofd) met z’n ‘welfarestate model’. Dat was een viertal maanden geledengrosso modo wat ik over Noorwegen wist...

INTERNATIONALE GEMEENSCHAP IN BLOND BERGEN

Eerste opdracht: een kamer vinden in het HLM-achtige, maar o zo gezellige Fantoft studenthostel. Meteen gelukt! Meer dan 600buitenlandse studenten, uit elke hoek van deaardbol, brengen er hun studententijd door. Elkeweek is er wel een collectieve keuken (voor 8)van de C-of D-block, die een gegronde redenvindt om een beruchte kitchen-party teorganiseren. Dat helpt natuurlijk ook om zeer snelkennissen en vrienden te maken.

Iedereen zit trouwens in hetzelfdeschuitje: de meeste studenten kennen niemand,bijgevolg is het een koud kunstje om contactente leggen. De meesten gedragen zich ontvan-kelijker dan normaal, om zelf aan de eenzaamheiden het heimwee te ontsnappen. Vooral als het hiereen week aan een stuk giet, helpt een etentje meteen vrolijke internationale bende om je humeurwat op te krikken. Vaak staat op het menu eenculinaire specialiteit uit een of ander land waar-van de inwoners per se willen bewijzen dat ‘zij’culinair het hoogst scoren.

Tijdens die internationale babbels valt het mesterk op dat ons Belgisch bastaardlandje, eenuitstekende reputatie geniet, namelijk dat vanloyale, niet-chauvinistiche en bescheidensympathieke bien-vivants. Dit in schril contrastmet een paar andere, grotere naties...Telkens alsmen mij de klassieke “where are you from”-vraagstelde, krijg ik een positieve reactie. Daarbij hoorje dan een lightversie van onze merkwaardigeen ingewikkelde staatsstructuur uit te leggen. In

het werkcollege ‘Scandinavian Politics’ (de lessenworden allemaal in het Engels gegeven, niet inhet Noors, oef!), wordt er graag gepraat -engelachen- over de eindeloze Belgische regerings-vorming. Die staat nu ook ginder bekend als een

zeldzaam politiek fenomeen. Allerhande vragenomtrent het Belgisch doolhof suizen constant doorhet klaslokaal, die een Franstalige landgenote enik zo goed mogelijk proberen te beantwoorden.

AANGENAAM STUDEREN...

Als Erasmus-student moet je geen al te zwaarlessenpakket volgen, vermits het sowiesointeressant is om in en over een ander land testuderen. Op die manier blijft er zeker genoegvrije tijd over om onvergetelijke contacten teleggen, door de regio te reizen en te genieten vande prachtige Noorse natuur met zijn

adembenemende fjorden, dieper in te gaan op delokale en internationale (feest)cultuur... Vorigemaand deed ik b.v. een tiental dagen vrijwilligers-werk voor het internationale theaterfestival inBergen, waarbij ik alweer veel leuke enintrigerende mensen heb ontmoet! Noorwegen isniet voor niets een van de landen met het grootsteaantal vrijwilligersverenigingen in de wereld. Hetzou zonde zijn om niets van die altruïstischecultuur mee te pikken.

...tot BarcelonaERASMUS BCN 2007/2008:

“WAAROM HET MEER IS DAN EENFEESTJE?”

inds 28 augustus vertoef ik in de Catalaansehoofdstad Barcelona. Nu, een aantalmaanden later, waag ik me aan het opmaken

van een kleine balans. En hoewel ik graag denuance opzoek, ik zou de waarheid geweld aandoen moest ik hier niet op een totaalongenuanceerde manier blijk geven van deheerlijke tijd totdusver beleefd.

Volgens een bepaald cliché zou hetErasmusbestaan ook wel zijn limieten kennen. Hetzou op een bepaalde manier artificieel zijn en uitniet veel meer bestaan dan dronken worden metbuitenlanders. Niet bepaald boeiend te noemendus? Wel, dat spreek ik met plezier ten stelligstetegen. De afgelopen maanden zijn zonder meervan de boeiendste geweest in mijn leven.

Vooreerst zijn er een aantal moeilijkheden geweestdie het leven er niet gemakkelijk op maken. Zo iser bijvoorbeeld het voortdurende gevecht met detaal. Of wat gezegd van de eindeloze zoektochtnaar een kot, of de frustrerende realisatie dat ookhier bureaucratie hoogtij viert (zelfs gewooningeschreven raken is een pest, de VUB is er nietstegen!). En hoewel deze moeilijkheden niet altijdeven aangenaam zijn; het komt uiteindelijk altijdwel in orde! Dit is een buitengewone vaststelling,met name de boeiende constatatie dat het somsloont om even diep adem te halen, en de zakenwat te relativeren. Er is een uitgang… je moet zealleen maar vinden.

Verder ervaar ik het alsongelooflijk boeiend om –hierkomt het cliché- zoveel mensenvan verschillende nationa-liteiten te leren kennen.Duitsers, Portugezen, Finnen,… Allen Europeanen (de ene alwat meer dan de ander), allenvan mijn leeftijd, en toch ookallemaal fundamenteel ver-schillend van elkaar. Hier komje mensen tegen die er een jaarof meer reizen opzitten hebben.Die bovendien zonderverpinken zeggen, dat ze hiernaartoe zijn gekomen voor detaal, en dat het academischemomenteel een jaartje achteruitwordt geschoven. Wat leert ditover ons? Dat wij (Belgen of Vlamingen? Wat ishet vandaag?) ongelooflijke angsthazen zijn, diezich vastklampen aan kneuterige routine. “Alsje niet direct doorzet na de middelbare school,dan ga je je daarna niet meer kunnenmotiveren…” Dat soort onzin.

Dit laatste als voorbeeld voor wat nu volgt. Ikkom hier namelijk dagelijks nieuwe mensentegen en dagelijks diep ik bepaalde contactenverder uit. En wat blijkt… door anderen hier teleren kennen, door hun visie en uitgangspuntente leren begrijpen, leer ik –ironisch genoeg- heelveel over mezelf en wat ik zelf graag wil in hetleven. Dit is niet echt nieuwe informatie, hoor ikjullie denken. Inderdaad, ook in België klopt dezestelling. We maken ons waar door de ander, weleren over onszelf door ons te interesseren in deander. Alleen… het is hier wel iets uitdrukkelijkeraanwezig. Al de mensen die ik hier ontmoet, zijnop bepaalde manieren zo anders, dat ze letterlijkeen spiegel met zich meedragen, en me

onderwerpen aan het bevragen van bepaaldeopvattingen of ideeën. Ook de manier waarop hetgebeurt is verbluffend. Je staat er niet bij stil, maarop een bepaald moment is dan toch blijkbaar hetbesef gerijpt dat je iets dat totdusvervanzelfsprekend was in je eigen leven, misschientoch anders moet aanpakken.

In ieder geval, ik heb hier een prachtige tijdopzitten, en hopelijk is wat volgt van hetzelfdekaliber. Ik kan het iedereen alleen maar aanraden.En uiteraard zijn er bepaalde momenten geweestwaarin je je afvraagt waar je verdorie bent aanbegonnen. En uiteraard is niet iedereen die jeontmoet een vriend voor het leven in wording, enklopt er ook wel iets van het cliché hierbovenvernoemd. Het weegt echter in de verste verte nietop tegen al die momenten waarin je je zonder meerfantastisch voelt.

Tom Matthijs

Allerhande vragen omtrenthet Belgisch doolhof suizenconstant door het klaslokaal

Mensen die ik hier ontmoetzijn zo anders dat ze letterlijk

een spiegel met zich meedragen

Tijdens deze ervaring heb ik veel leuke enintrigerende mensen ontmoet! Ook was het deperfecte gelegenheid om mijn pas ingestudeerdeNoors in de praktijk te zetten. De Noorse, ludieketaallessen, worden gratis op de universiteitaangeboden. En eigenlijk is Noors voorNederlandstaligen vrij eenvoudig te leren, vermitsdie taal deel uitmaakt van de Germaansetaalgroep. Eens je Noors spreekt, kun je mits lichtespraakaanpassingen perfect een babbeltje slaanmet Zweden en Denen! Dit is te verklaren doordatNoorwegen opeenvolgend werd bezet doorDenemarken en Zweden en willens nillenseeuwenlange ‘unies’ moest sluiten met deze tweeindertijd rijkere en machtigere staten. Noorwegenwas nog tot voor WO1 relatief armer dan hethuidige Roemenië! Maar in de jaren 1970 spootde olie plots bij tonnen uit ‘hun’ Noordzeewaterenen het land beschikt ook over enorme gasvoor-raden; ongetwijfeld leuke hefbomen om uit tegroeien tot de voorbeeldige, rijke, sociaal-democratische welvaartsstaat die het nu is. Hetolie- en gasmanna wordt zinvol besteed engrotendeels teruggepompt in sociale aangelegen-heden, zoals onderwijs. Dat maakt het tot eenplezier om met al die (luxe)faciliteiten rondom je

heen te kunnen studeren! De regen en de kouderen dan ook veel minder …

Eén goede raad, beste wie-weet-toekomstige Erasmussers: laat je niet afschrikkendoor de afstand en de tijd: de eerste vlieg je zodicht als het moet en de tweede vliegt voorbij!

Samuel Lietaer

SGedicht:

Mensteriezelfs zonder stappen te zetten

gaan we over de schreef

mensen ruikenelkanders gedachten

de donkerste zittenonder je vel te wachtentot je weer het lef hebt

om te krabben

in elk spasme, elke lachvraag je af van welk plan

je een zwarte pion moet zijn

als een pop die aanhaar draden trekt

gek wordtvan het denken aan haar meester

soms wil je verandering zaaienzie je al een lente van waanzin

voor je wegdraaiende ogen verschijnen

maar dan begrijp je de kwetsbaarheidvan bloemen en gordijnen

stambomen en decor’sen zakt de hoogmoed

naar je stamper

ook dan zullen bijenonverstaanbaar zoemen

Eisenik


De vub das mor iet aregDe reputatie van onze unief in Antwerpen

er zit ne nieve in onzen awla,eddem al gezien” “Ja,naartschijnt komtem van de VUB”

“Amai die ga afzien van’t jaar” “Jahahahaha”

-Twee anonieme UA-studenten in een terloopsgesprek met zelfrolsigaret tussen de lippen.-

Zonder de eigenlijke kwaliteit van de prachtigecampus en de uitermate interessante colleges vande VUB in vraag te willen stellen, moet ik alsnogconcluderen dat de VUB’s reputatie in hetroemrijke centrale noorden van het land niet al tebest is. Waar halen die dikke nekken dat ideevandaan? Beats me, maar het heeft wellicht temaken met de gebruikelijke, ego voedendeuitwisseling van cursusmateriaal enpuntenblaadjes.

Iedereen aan de UA kent wel een studentdie van Brussel naar Antwerpen kwam en het plotsniet meer redde zonder zich als een kluizenaarmet centrale verwarming aan een Ikea-bureau tezetten en de volledige vrijzinnigestudentencultuur, incluis alcoholisme ennymfomanie – die hij in Brussel nog koesterdeals een pasgeboren kind – achter zich te laten omtoch maar die gedroomde tien op twintig te halen.En omgekeerd bestaan er duizenden voorbeeldenvan studenten die, nadat ze glansrijk hun rol vankutstudent en buisgeval aan de UA haddeningevuld, op de VUB hun heil zochten om metde vingers in de neus een diploma met groteonderscheiding naar huis mee te krijgen.

Iedereen weet ook dat deze stereotypebeelden absurd zijn en kant noch wal raken, maartoch varen de meeste strevers van’t stad mee opeen stroom die - zoals het Antwerpenaren betaamt- zichzelf wat blauwer vind dan die door Brussel.Zelf ken ik enkele studenten aan de VUB die dezevooroordelen met vrouw en macht tegensprekenen dit soort uitspraken afdoen als arrogantgeroddel van een anti-intellectueelstudentenpubliek dat teen-sex TD-posters enongecontroleerd doopgedrag de kern van het

studentenleven vindt. Hun visie is dus duidelijkveel genuanceerder dan die van de Antwerpenarenzelf.

Uit eigen ervaring weet ik wel dat aan de VUBdie bepaalde vorm van eerlijkheid en directie zeergewenst is. Zo kreeg ik een bepaalde reekscolleges in Brussel die ons tot gekwalificeerde

moest maken in een zekere praktijk. (Ik hou mewat op onbenoemd gebied om kwade reacties tevermijden). De prof van dit vak zei de eerste lesvan het academiejaar: “Beste studenten, ik bakvan ********* zelf niet veel maar ik ben nueenmaal aangesteld om dit vak te geven. Julliezullen allemaal een voldoende krijgen als jullieaanwezig zijn in de lessen en de nodige takenmaken. Verder wens ik dat jullie op tijd zijn enindien jullie er niet kunnen geraken mij tijdigverwittigen zodat ik me elders kan amuseren, wantik word hier ook niet voor betaald”.

Of dit soort motivatie-introductiescourant zijn aan de VUB, dat laat ik in het midden,maar het deed me wel cynisch mijn mondhoekenbuigen door de overeenkomsten met mijnpersoonlijke VUB roddelarchief in het langetermijn geheugen.

De uiteindelijke quotering van destudenten in dat college was dan ook uiterstvreemd en alles behalve representatief voor heteigenlijke kunnen. Maar daar iedereen eenvoldoende kreeg, omdat ze toch telkens de moedhadden gevonden om gezellig samen de trein te

nemen om 7.30, ging niemand klagen. Ik kan meechter zonder al te veel moeite inbeelden dat demeeste qua ervaring en leergierigheid redelijk ophun honger bleven zitten.

Zou het deze, wellicht enkeling en uitzondering,on‘prof’essionele werknemer zijn die de faam vande vrije universiteit bekladt? (Let wel, zonder hem

met enige schuld te willen opzadelen; ook hij isdeel van de volgens Antwerpenaren ondermaatsgeoliede machine van de VUB.) Of is het gewoonde post-katholieke neus-in-de-lucht mentaliteitvan de meeste Antwerpse bama’s die een dusdanigvertekend beeld van de VUB de rondedans laatdoen?

Ik persoonlijk houd enorm van sommigevoorzieningen van de VUB. Zo lijkt debibliotheek me de ideale plaats om je weinige vrijetijd te spenderen, moest ze niet gelegen zijn inongezellige kelderregionen. Niet dat ik er al ooiteen voet binnen zette, maar de zoekcomputersweten me er steeds naar te verwijzen voordocumenten die ik niet kan vinden in de pasgereformeerde UA bibliotheek. In Gent kennenze echter nog meer boeken zo lijkt.

Maar wie zou niet betoverd worden doorde groene prairie en de WTC-achtige les en pedablokken van de VUB, hun prachtige studentenbladen de vele menserende organisaties die er aanleden en zielen winnen aan het tempo van huntweetalige tongval.

De MaskeradeEen politicus in goede handen

Je ziet er dan ook alleen blije gezichten rondlopen,en dan vraag ik me af of dat ligt aan de kwaliteitvan de tussen de leslokalen geplantebroodjeszaken of de (eventueel geveinsde) ziektevan de prof die de studenten de kans verschaftzich op het weelderige gras neer te vlijen. Ofmisschien ken ik wel het geheim van de VUBniet en doet elke vrouwelijke lesgeefster een gratisstriptease tussen half één en één in één van devele ongebruikte ruimtes.

Ik moet in ieder geval concluderen dat als hetalleen de Antwerpse studenten zijn die te klagenhebben over de kwaliteit van de VUB, het wellichteen kwestie is van jaloezie. Wie wil er niet in éénvan de parels van Europa, de multiculturele envolledig vervreemdende hoofdzetel van deBelgische regering en epicentrum van detweetalige landscultuur zijn studentenjarenslijten? En wie wil er niet voldoendes krijgen voorongetrainde en inhoudsloze vakken die even mooi

op diploma en CV prijken als vakken metzwaarbestudeerde academische hardhoutcursusblokken? Misschien moet men al dieinteruniversitaire vakken en uitwisseling maarschrappen om verder misinterpretatie enachterklap te mijden. Of beter nog, moet hetverboden worden Antwerpenaren te latenschrijven voor Brusselse studentenbladen.

Eisenik

“D

ens, op een Belgische ambassade teParijs, gaat een gala-avond van start. Vande invités werd verwacht te komen

opdagen uitgedost als een fictief personage. Zegmaar gemaskerd bal tegen dit evenement. In dehal werden de mantels van de juist aanwezigenontvangen door een ervaren portier, gekleed alspiccolo had hij de allures van een butler.

Zo stroomden één voor één of in koppel, de gastentoe. Gekleed als Assepoetser, Dracula, Spok, devier musketiers, de Doge van Venetië, … . gaanze binnen in de balzaal. Daar wordt de ruimtegevuld door een prachtige luster en deambassadeur die er midden onder staat. Eenglaasje vruchtensap in de hand verwelkomt hijelke genodigde met een amusant praatje.

De gezaghebber zelf was gekleed in een exquiseimitatie van de vogelverschrikker uit zijnjeugdherinnering. Het verzorgde ensemble vanstrohalmen in zowel de mouwen als broekspijpengewaagde van een uitgesproken smaak voorsoberheid. Zeker in samenspraak met het houtenmaskertje, waar hij zijn gelaat achter verborg, ishet tenuetje een toonbeeld van minzame klasse.

Opvallend was het, dat deze avond velen onderhen zich bijzondere moeite hadden getroost omhun uitrusting toch maar niet overdreven op tesmukken. Zo was er Dracula met één tand,Assepoetser met bezem sop een dweil emmer ensteel, Spok met korte oren, de Doge zondergouden sleutel van zijn stad, de mime-man zonderrode neus of wit gezicht,…

Bizar is anders, maar dit komt aardig in de buurt.Maar alles klaart op wanneer de beste vriend vanonze beste stroman op de verschrikker toeschrijdt.

De ambassadeur van deVerenigde ArabischeEmiraten, een creatuurmet groot rubberen hoofdof iets wat toch in wezenbuitenaards leven moestvoorstellen, komtdichterbij, steekt zijnhand uit en zegt: “bliep!bliep!”

“Ha, dag Olaf, blij dat jeer bent!”“Hé, hoe wist je zo vlugdat ik het was?”“Beste, zelfs met eenmasker op herkent men declown”

En samen gaan ze op in de vriendschappelijkelach die ze, nu al sinds enkele jaren,gemeenschappelijk als prettig ervaren.

“Je ziet er beter uit dan ooit tevoren mijn besteOlaf, wie weet mag je aan het eind van dezeverkleedpartij de prijs voor het mooiste kostuumin ontvangst nemen.” Hierbij wijst de stromannaar Het Masker van Schaamte, dat in een hoekvan de zaal voor het deelnemende publiek tentoongesteld staat, in een glazen vitrine zonder veellicht.

Het Masker is gegoten uit veertigkaraatsedelmetaal, gevonden in Zuid-Afrika en bezet metdiamanten van bij ons in Antwerpen. Het silhouetvan het juweeltje hield het midden tussen dat vaneen man of een vrouw. Maar wie de prestigieuzeprijs in ontvangst mag nemen wordt nu in eenspeech verhaald.

De Belgische stromanspreekt: “Vooreerstwil ik u allenbedanken met uwaanwezigheid, dusbedankt. De jaarlijksetraditie laat mij uvertellen over vroeger.Een verleden waargedurende decenniaeen politiek vanverspilling en egoïsmewerd doorgevoerd endat bovendien nogbeschreven staat innaslagwerken als goedbestuur.”

“Het is dan ook niet verwonderlijk dat we aan dietijden van zakkenvullerij de spreekwoordelijkezegswijze - loon naar zonder al te veel werk –hebben overgehouden. En opdat we die tijd en deschaamte over de vroegere braspartijen en ditobeleid op onze nog altijd Belgische ambassadenooit uit het oog mogen verliezen of het hartmogen ontzeggen, staat voor jullie deze gedachtein goud gesymboliseerd.”

De ambassadeur van Liechtenstein vindt hetblijkbaar nodig daar aan toe te voegen, en neemthet woord over door zachtjes met zijn vingernagelop zijn geheven glas te tikken: “Ik wens met jullie,vriend en vijand, een minuut stil te houden en tedenken aan de zieligheid en de eenzaamheid vanonze voorgangers.”

“Zij of hij die met zijn decadente levensstijl hetgeld van de behoevende verspilt, meet zich nooitaf aan zijn evenbeeld, enkel aan zijn onderdanen.Verdorven dachten zij een oase te zijn, maar ookal spiegelden ze een rimpelloos aanzicht, de fata

morgana was nooit veraf. Gelukkig voelen we nugeen leegte meer, omdat we overal waar we gaanen staan vergezeld zullen zijn door onze Schaduw.Nu we de weg naar het Lichtende Pad volgen zijnwe dus nooit alleen.”

“Lang leve de schaduw!” vervolgde de stroman,langzaam alsof hij verwachtte dat de aanhoorderszijn woorden zouden vervolledigen. De mensenzijn het allen eens met de geuite slagzin, enhandgeklap doet uitgeleide aan de officiëletoespraak van de in memoriam-dag.

En dan volgt nu een overzicht van de te volgengesprekken die komen zullen, en niet alleen in detoekomst van dit verhaal, maar ook als antwoordop de prominente vraag van deze feestavond.Verdient U de prijs?:- Neen, ik hoef dat niet, mijn buur is een kandidaatdie veel idealer is dan mij.- Pff, dat is goud zenne, dat heeft geen enkelewaarde.- Ik moet dat niet.- Wie heeft er daar nu iets aan?- Zeg, ‘t is al erg genoeg dat we ons voor dezeavond moesten verkleden, hé schat, zo’n masker doen wij toch nooit aan.- Neen, dank u, ik ben nog aan het leren.

U ziet, niemand wil de last die uitgaat van HetMasker der Schaamte dragen. Zij die inaanmerking komen schuiven het gloriemoment,van een slordige 1 miljoen euro, door naar deschouders van de medeverantwoordelijken. Zovergaat het elk jaar opnieuw. Niemand zou hem-of haarzelf profileren. De discussie zou inonbesliste handen blijven, waardoor de trofee ende traditie één jaar meer overleven kon.

Nada

E

Wie zou niet betoverd wordendoor de vele menserende

organisaties die er aan leden enzielen winnen aan het tempo van

hun tweetalige tongval?


Veel mooie plannen, weinig geldVUB flauwste fietsbeleid van Vlaanderen

I n Gent, Leuven, Antwerpen, ja zelfs inKortrijk godbetert, doet de plaatselijkeunief er alles aan om hun studenten in

het fietszadel te heisen: ze bieden goedkopekwaliteitsfietsen aan, richten gratis fietsher-stelplaatsen op en kweken met resultaat eenbloeiende fietscultuur. Aan de VUB komt eenvolwaardig fietsbeleid maar niet van de grond.Redelijk eigenzinnig, inderdaad.

HET RECHTE FIETSPAD

Trouw blijvend aan mijn Gentse gewoonte, peddelik nu al een maand met de fiets in Brussel rond.Ik had het niet gedacht, maar Brussel is echt eenfietsbare stad! Gek toch hoe weinig studenten hierop tweewielers springen. Of toch niet? Toen tweeweken geleden mijn pedaal uit haar stang vloog,kwam ik in de schaduwkant van het Brusselsefietswezen terecht. Zo kan je nergens aan de uniefje fiets herstellen. Aangezien de Brusselsefietsherstellers mij te prijzig zijn, ben ik van purearmoe mijn fiets in Gent gaan oplappen.

Daarnaast is het ook opmerkelijk dat deVUB evenmin een fietsuitleendienst heeft –nochtans een groot succes aan alle andereuniversiteiten. Ook het fietsleven in Brussel-stadkent zo heel wat eigenaardigheden. Fietspaden inde stad zijn meestal slechts ‘symbolisch’aangeduid: drie stippellijntjes aan het begin eneinde van de straat. Vrijwel nergens staan veiligefietsstallingen: telkens ik mijn fiets afsluit aan hetCentraal Station hou ik mijn hart vast, of ik diede volgende maandag nog zal terugzien.

De Moeial ging rondvragen bij demilieucoördinator van de VUB Dimitri Devuysten de fietswerkgroep van de VUB, hoe ze deBrusselse achterstand denken weg te werken. Hetkabinet van de Brusselse minister van MobiliteitPascal Smet (SP.a) was niet tijdig bereikbaar voorcommentaar.

MOOIE WOORDEN

Devuyst verwacht veel goeds van de uitvoering

van het officiële Bedrijfsvervoerplan van de VUB:de promotie van de fiets aan de unief speelt daarineen centrale rol. Meer concreet is de oprichtingvan een fietsatelier erin opgenomen. Dit atelierzou zowel een goedkope herstelplaats als eenuitleendienst omvatten. Daartoe is een projectingediend bij de Brusselse overheid. Dat dossiersleept al enige tijd aan, maar op 30 novemberkomt het Brussels ministerie naar de voorgesteldelocatie kijken (de loods op Triomflaan 40).Hopelijk hebben ze dan een gevuld geldkoffertje

bij.Daarnaast plant de NMBS een totalemodernisering van het Station Etterbeek. De VUBwerd gevraagd welke voorzieningen zij daar graagin hadden teruggevonden. Daarover worden in deVUB binnenkort de koppen bij elkaar gestoken.Laat ik de bestuursleden – onze studenten-vertegenwoordigers in bijzonder – bij deze metde pen aanporren om vooruitstrevende fiets-voorzieningen in de wacht te slepen.

Alle VUB-personeelsleden die met de fiets komenwerken, krijgen vandaag een gratis fietskaart eneen fluo vestje. Samen met ProVelo worden ooklessen in veilig fietsen in Brussel georganiseerd.Deze projecten kunnen worden opengetrokkennaar de studentengemeenschap. Waarom niet die

fietskaarten in het welkomstpakket van elkestudent steken? Een verwaarloosbare kost, terwijldie kaarten echte eye-openers zijn over defietsbaarheid van deze stad.

Een progressief fietsbeleid van de VUBbetekent echter weinig als de omringendeinfrastructuur in gebreke blijft. Wij denken danvooral aan veilige fietspaden op de grote en kleineinvalswegen naar de unief en de verbindingen metenerzijds het stadscentrum , anderzijds de groenegordel. Die infrastructuur moet er komen. Immers,

de VUB-dienst Preventie heeft vastgesteld dat nusteeds meer werknemers met de fiets komen, datook tot meer ongevallen leidt.

Minister Pascal Smet heeft al in korte tijd defietsvoorzieningen van de stad gevoeliguitgebouwd, en belooft nog veel meer realisaties:“Het komende anderhalf jaar zullen nog meerinvesteringen zichtbaar worden, maar ook daarnadient er blijvend te worden geïnvesteerd infietsinfrastructuur in Brussel.” Door in 2009Velocity te organiseren -de grootstefietsconferentie ter wereld- heeft Smet zich eenscherpe deadline gesteld voor grootschaligeverbeteringen. De Brusselse fietsers staan alvastte trappelen.

WIELTJESZUIGER

Er is dus nog heel wat werk aan de winkel, endat kost geld. Maar wat de VUB vandaag effectiefin het laatje heeft liggen, is weinig meer dan eenhabbekrats om enkele nieuwe fietsstallingen meete plaatsen. Daar moet nog een hele schepbovenop, wil de VUB op gelijke hoogte komenmet de andere universiteiten.

Moet het nog gezegd: fietsvriendelijkesteden bieden antwoord op een hele ritsmaatschappelijke uitdagingen, gaande van demilieucrisis over persoonlijke gezondheid totgoedkopere mobiliteit en ontlasting van drukkeverkeersaders. De VUB richtte dit jaar eenleerstoel over mobiliteit in, lanceerde hetecocampus-project, tekende in op het Copernicus

University Charter for Sustainable Development,en gaf in de Akademos van oktober 2007 extraruchtbaarheid aan het doctoraat van Bas de Geus,die onderzocht welke de factoren zijn die mensenaanzetten om zich met de fiets naar hun werk teverplaatsen. Aan bewustmaking en voorstudieblijkbaar geen tekort. Tijd dus om de handen uitde mouwen te steken en de beentjes te strekken.

Voorlopig kunnen we alvast ons hartjeophalen aan de initiatieven in de andere Vlaamsestudentensteden. Zo pronkt Leuven bijvoorbeeldmet 6.000 fietsstallingen aan haar stationspoort,en bij Gent Sint-Pieters komen er niet minderdan tienduust stallingen. Daarnaast spelen dezeuniversiteiten met hun progressief fietsbeleid hunrol van maatschappelijke voortrekkers met verve.Voor de VUB liggen veel mooie plannen op tafel,maar veel te weinig geld. Tijd dus, rector VanCamp en minister Smet, om ook de handen in deportefeuille te steken.

Pieter Bonte

Een progressief fietsbeleidvan de VUB betekent weinig alsde omringende infrastructuur

in gebreke blijft

Deel 1: aan de Plekken Langvergeten in de Tijd van WeleerDe Koninging van het Koninkrijk Kwazerooit

pgedragen aan alle vrienden en familievan mijn vrienden en familie hunvrienden en familie. Maar vooral aan die

van mij natuurlijk: prettige feestdagen gewenstlieve mensen allemaal! Een nieuw jaar zonderregering: moge het de hele wereld inspireren.

Aan de Plekken Langvergeten in de Tijd VanWeleer was er eens het Koninkrijk Kwazerooit.

Het Koninkrijk Kwazerooit werd het hele jaarverwend door de stralende zomerzon; maar hetwas ook helemaal overgroeid van prachtige,majestueuze bomen met kronkelende takken, dievan Kwazerooit tegelijk een koele, schaduwrijkeplek maakten.

In het land Kwazerooit hoefden demensen geen land te bewerken, en toch waren zijweelderig voorzien van de lekkerste vruchten enmeest voedzame gewassen die ze zo kondenplukken zonder zelfs maar uit hun hutten tekomen.

Kleine stromen liepen doorheen het heleKoninkrijk Kwazerooit, zij stroomden tot bij elkekleinste uithoek van het land om er de dorst vanalle fauna en flora te lessen.

Het Koninkrijk Kwazerooit was een Koninkrijkvan Vruchtbaarheid.

Voldaan en begaan, waren de bewoners van hetKoninkrijk Kwazerooit. En gelukzalig glim-lachten zij elkander tegemoet wanneer de een deander des vroege ochtends begroet met een vrolijkgebaar van de hand ende hoed.

Behulpzaam deden ze alles voorelkanderen als voor henzelven. In nood en anderebarre tijden stonden zij elkander na bij, lietenelkander niet vallen maar steunden hen die hetstaan het hardst viel. Zij waren -immers- tezamen.

Symbiotisch vormden zij met alles dat leefde éénorganisme.

Goedlachs gleden zij doorheen hunlevensdagen, bulderlachend om elke gelegenheiddie zich voordeed. Met breedgrijnzendenthousiasme stampten zij uitbundige feesten uitde grond die hen verbond tot in die vreemd-vroegeuurtjes waarin de zon langs de horizonomhoogklom.

Zij waren er van overtuigd dat Plezier hetHoogste Heilig Goed was.

Het Koninkrijk Kwazerooit was een Koninkrijkvan Vrede, Vriendschap en Harmonie.

Rijk, was alles in het Koninkrijk Kwazerooit. Rijkaan verscheidenheid en diversiteit. Doch ondanksal deze verschillen voelde niemand ooit destromen van de anderen hun behoeften srijden metde eigen. Aanvullend voelden zij, integendeel, devele vele verschillen die hun samen-leven eenvolwaardig geheel maakten.

Weelderig groeide het leven in hetKoninkrijk Kwazerooit, en hoewel het naar allekant woekerde was er geen mens die metheggescharen, vuur of vergif het leven trachtteterug te dringen.

Geen hekken, geen muren, geen om-heiningen zetten de mensen in noch rond het

Koninkrijk Kwazerooit. Geen woorden kendenzij voor “bezit”, “vreemd” of “privacy”. Geenbeperkingen wensten zij op te leggen; zij kendenimmers enkel de beoefening in het zich zaligvergapen aan het fenomenale groeien en bloeienvan hun prachtige land.

Met ongeziene moed werkten zij aan hungrootste talenten, en spoorden elkander aan omde eigen weg volwaardig te verkennen.

Het Koninkrijk Kwazerooit was een Koninkrijkvan Vrijheid.

De Koningin van het Koninkrijk Kwazerooit waseen Goede Koningin. Rechtvaardig en met Liefdeen Kracht heerste zij over het KoninkrijkKwazerooit. De bewoners van het KoninkrijkKwazerooit keken met veel respect en ontzag naarhun Koningin. Als er problemen waren of kleineconflicten dan konden zij steeds rekenen op degoede raad en steun van hun Koningin. Slechtshoogstzelden, en met veel pijn in het hart legdede Koningin sancties op, als dit onvermijdelijkbleek. Maar de Vergevingsgezindheid van deKoning en haar onderdanen wonnen het immervan de straf en eventuele rancune.

De Koningin van het KoninkrijkKwazerooit was een edele, wijze ende schooneKoningin die als knooppunt van het land meerdan alleen het symbool was van de Harmonie inhaar Koninkrijk.

Maar toch was de Koningin van het KoninkrijkKwazerooit niet gelukkig...

Slot Vervolgt

Rob Werkers

O


Bomvolle zaal voor vurige discussieEen vrij zinnig debat over de multireligieuze samenleving

et Gerolf Annemans (Vlaams Belang)en Mimount Bousakla (LDD) onderde genodigden, had het debat van

woensdag 21/11 alles in zich om vroeg of laat ineen scheldpartij te ontaarden. Het draaide echterhelemaal anders uit: al bij al werd het eenboeiende avond, waarbij heldere standpunten opeen beschaafde manier met elkaar in botsingkwamen.

ZES HANDEN OP TWEE BUIKEN

Opvallend was de onvoorwaardelijke toewijdingvan alle politici – ook Bruno Tobback (SP.a),Wouter Beke (CD&V), Sven Gatz (Open VLD)en Tinne Van der Straeten (Groen!) waren van departij – aan de principes van de democratischerechtstaat. Ook Gerolf Annemans, immer degeslepen retoricus, wierp zich op als een militantvoor de burgervrijheden. Echter, toen moderatorYves Desmet het bio-ethische hoofdstukaansneed, kwamen zowel Annemans als Beke innauwe schoentjes. Annemans noemde debestaande wetten op abortus en euthanasie“brutaal” en wilde ze eerder drastisch terug-schroeven. Beke beloofde heilig dat de CD&Vniet zal tornen aan de progressieve verworven-heden, maar of de uitdieping van de euthanasiewet(zodat ook minderjarigen en o.a. dementerendendie daartoe eerder een wilsbeschikking haddenopgesteld, ook uit hun ondraaglijk lijden mogenworden verlost) er in de komende regerings-periode zal komen, lijkt bijzonder twijfelachtig.De door Desmet aangekaarte christen‘demo-cratische’ neiging om de christelijke moreleagenda in algemene wetten vast te leggen, lijktBeke toch nog niet volledig achter zich te hebbengelaten.

Een tweede consensus was nog opmerkelijker.Deze keer betrof het de eerder praktische kwestievan de ‘Kirchesteuer’. Bruno Tobback legde alseerste dit voorstel op tafel: een belastingssysteemwaarbij elke burger zélf in zijn belastingsbrief kan

aanvinken naar welke kerk of welk goed doel zijncentjes moeten gaan. Van der Straeten was zelfverbaasd om te horen hoe iedereen aan degesprekstafel deze rationele aanpak steunde. Wijknoopten vooral in onze oren dat ook christen-democraat Beke zich een expliciete voorstandervan de Kirchesteuer toonde. Komt dan eindelijkeen einde aan de kerksteun op basis van hetdoopregister, waarmee de katholieke kerk sindsjaar en dag geld slaat uit de zakken van afvalligen?De eerlijkheid gebiedt: op een tsjevenstreekhebben we hem hier niet kunnen betrappen! Nuenkel nog daad bij woord voegen.

PLURAAL PLURALISME

De kwakkel van de avond kwam van Tinne Vander Straeten. Zij zag er geen graten in dat rechterstijdens de uitoefening van hun ambt met eenhoofddoek zouden zetelen. Pardon? Dan kunnenkatholieke rechters net zo goed een crucifix aande muur hangen tijdens hun zittingen, vrijheidblijheid! Een verbolgen rechtenstudent bracht Vander Straeten – nochtans zelf een laatstejaars-student rechten – dan ook in verlegenheid doordit in de vragenronde nog eens aan te klagen. Vander Straeten had daarvoor al even teruggekrabbelden toegegeven dat dit weliswaar “een moeilijke”was. Ons lijkt nochtans weinig zo evident als denoodzakelijke neutraliteit van het gerecht. Maar

goed, het weze haar als politiek groentjevergeven.

De katholieken konden met weinig kleerscheurende VUB verlaten, want het waren vooral denieuwe Belgische religieuzen – onzemohammedaanse medeburgers in het bijzonder– die tot discussie strekten. Desmet legde eenlange reeks concrete probleemsituaties voor, zoalshet dragen van een hoofddoek aan eenoverheidsloket, of het inrichten van gescheidenzwemlessen op vraag van de ouders. Dit bleefboeien, omdat de politici zo verplicht werden hun

diverse standpunten in een coherent kader bijeente houden. Bousakla pleitte rechtlijnig voor het‘Franse model’ van een strikt seculiere staat,

waarin men alle religieuze symbolen aflegttijdens het uitoefenen van een overheidsfunctie.Ook Gatz leunde daar dicht tegen aan. Van derStraeten en Beke ijverden daarentegen voor een‘Engels model’ of ‘actief pluralisme’, waarbijreligieuze symbolen net zo vaak mogelijk worden

M toegestaan, om zo de irrelevantie van diesymbolen voor een neutrale dienstverlening teonderstrepen. Gatz keurde dit echter af, omdatzo allerlei lokale onevenwichten dreigen teontstaan. Tobback onthield zich van grotesystematische aanspraken, en stelde al evenlaconiek als Tobback senior dat we “enkelproblemen moeten aanpakken waar ze zicheffectief voordoen.”

DE STUDENT MET DE PET

Enfin, het debat ging voldoende over inhoud enwas ook niet zonder humor, wat het soms kolkendauditorium goed kon smaken. Dit was deuniversiteit op haar best: een gedreven en rationeeldebat, zonder cordon op extremisten, metleergierige studenten. Het is altijd wat bangafwachten wat een vragenronde aan zin en onzinzal opleveren, maar van de studenten die de microte pakken kregen, stelden enkelen pertinentevragen. Bijvoorbeeld, wanneer wordt de schevefinanciering van de verschillende geloofs-overtuigingen eindelijk rechtgezet? Of: moetenwe kinderen die in een bepaalde traditie wordenopgevoed altijd in hun eigenheid laten, of moetenwe hen ook actief met andere levensstijlen incontact brengen? En nog: is de religieus-culturelebewustwording van de Belgische moslim-gemeenschap niet vooral te appreciëren als hetmondig worden van de kinderen van vroegeregastarbeiders, die toen als ‘werkpaarden’ mond-dood werden gehouden?

Naar het einde toe raakten enkelemoslima’s boven hun munttheewater, en derationaliteit van het debat begon wat inemotionaliteit te verzuipen. Toen bij wijze vanlaatste vraag een rare kwast oreerde hoe elkemulticulturalist het aan zichzelf verplicht isTaiwan als onafhankelijke staat te erkennen, washet iedereen duidelijk dat de micro’s maar bestterug in het kastje werden gelegd.

Pieter Bonte

Cultuuragenda decemberMuziek, toneel, films & events

Muziek

3 december: Taking Back Mondays (gratis) @KultuurKaffee3 december: Rodigo Y Gabriela (Ierland) @ AB3 december: Federico Aubele + Monsieur &madame (Argentinië) @ AB4 december: The Proclaimers ( Schotland) @ AB5 december: The Tellers (Bel) @ Bota5 december: Sttellla (Bel) @ AB5 december: Alina Samba Lua @ The MusicVillage (jazz)6 december: Saybia (Dan) @ Bota6 december: Aranis (gratis) @ KultuurkaffeeTip! Deze instrumentale groep stond al op menigfestival. Aranis brengt een mix van klassiek, folken rock.6 december: Sttellla (Bel) @ AB6 december: Natacha Wuyts Quartet @ TheMusic Village (jazz)7 december: Vegastar (Fr) @ Bota7 december: St Vincent @ BotaTip! Gitariste van o.a. Sufjan Stevens. Bewijst metSt Vincent dat ze uitblinkt in zowel toetsen, gitaar,basgitaar als stem. Zeer beloftevol!7 december: the Heavy @ ABTip! Nieuw aanstormend talent uit Groot-Brittanië, soul op een laidback hiphop beat. Checkwww.theheavy.co.uk/7 december: Charles- Loos Trio @ The MusicVillage ( jazz)7 & 8 december: Festival vrouwenstemmen @Flageygebouw (studio 1)8 december: Vanessa Paradis @ Vorst Nationaal8 december: Apocalyptica (Finland) @ AB8 december: Marcia Maria (Brazilië) @ TheMusic Village (jazz)9 december: Day One (Uk) @ Bota9 december: Garbis Dedeian (Roemenië) @ TheMusic Village10 december: Nieuw talent (gratis) @ KK10 december: Thurston Moore (Sonic Youth) @ AB

11 december: Orishas (Cuba) @ ABTip! Voor de hip hop liefhebbers onder ons11 december: Da Silva (Fr) @ Bota11 december: Marilyn Manson @ VorstNationaal12 december: Hooverphonic première (Bel) @ AB12 december: One trick Po @ The Music Village (jazz)13 december: Laibach (Slov) @ Bota13 december: Scout Niblett (Uk) @ BotaTip! Cat Power, Pj Harvey, Feist… Scout Niblett!13 december: 50 cent @ Vorst Nationaal13 december: Balthazar en Dj Ed & Kim (gratis)@ KultuurKaffee13 december: Hooverphonic première (Bel) @ AB13 december: Jazz op donderdag @ Flagey-gebouw (studio 1)14 december: Admiral Freebee - solo (Bel) @ AB15 december: Tom Russell (Us) @ AB15 december: Daan (Bel) @ AB15 december: Fixkes (Bel) @ AB15 december: Yannick Noah @ Vorst Nationaal15 december: Amina Figarova @ The musicvilage (jazz)16 december: Yannick Noah @ Vorst Nationaal16 december: Violoncello da spalla (schouder-cello) @ Sigiswald Kuijken. Meer info: http://elzenhof.vgc.be/17 december: Nieuw talent (gratis) @ KK17 december: Praga Khan @ AB18 december: Praga Khan @ AB19 december: Jazz op woensdag: PascalSchumacher Quartet (gratis) @ Kultuurkaffee19 december: Alela Diane (Us) @ Bota20 december: New York Ska Jazz ensemble (Us)@ Bota20 december: Katalina Segura & Strings (latijns-amerika) @ The Music Village (jazz)21 december: Exit 07 @ ABTip! Eindejaarsfeest met o.a. Jerboa, DizzeeRascal, Dj Mehdi, Etienne de Créci, PhilippeZdar, Bun-Zero en vele andere namen.21 december: Katalina Segura & Strings(Latijns-Amerika) @ The Music Village (jazz)

22 december: The Famous and official MC battle2007 @ Bota22 december: Gabriel Rios @ Vorst Nationaal26 december: DelVItaGroup @ The MusicVillage (jazz)

Toneel

1, 2, 7 & 8 december: Food Chain @ VlaamsHuis Voor Amateurkunsten in Brussel (VCA)7 & 8 december: Joe’s Ark (De Roovers) @Beursschouwburg7 & 8 december: Wolfskers @ Kaaitheater12 december: ‘God is dood’ door Gerrit Six(gratis) @ Kultuurkaffee13 & 14 december: ‘I’ Is Memory (dans) @Kaaitheater13 t.e.m. 20 december: AN @ KaaitheaterVanaf 14 december: Missie @ KVS14 & 15 december: Tourniquet (Abattoir Fermé)@ Beursschouwburg19 & 20 december: Boreass (dans) @ Kaaitheater

Film

2,3,4 & 5 december: I don’t want to sleep alone@ Flageygebouw (studio 5)5 december: Mastered By Akira Kurosawa-Rashomon @ Beursschouwburg12 december: Balkan Rhapsodies #1-78 by JeffSilva (Us) @ Beursschouwburg17 december: Infamous @ GC De markten29 & 30 december: Japon- Carlos Reygadas @Flageygebouw (studio 5)

Events

Van 5 december t.e.m. 19 december: TournéeGénérale @ ‘De Doorgang’ meer info: http://demaalbeek.vgc.beTip! Een foto- en teksttentoonstelling over cafésen drankgelegenheden in Etterbeek.12 december: Agape/Wim Vandekeybus (gratis

mits reservatie) @ BeursschouwburgTip! Terwijl je geniet van lekkere hapjes scheptVandekeybus een multimediaal decor.Toegangsticket: iets lekkers meebrengen voormeer dan 1 persoon.13 december: Dichter bij de dichter -Finse poëzie@ Bibliotheek Elsene meer info: http://elzenhof.vgc.be/18 & 19 december: Mini documentairefestivaldeBuren - Het beste van 2007 @Beursschouwburg20 december: Lezing Joodse literatuur in Europa:De aard van het bloedTot 15 december: Showcase 101% CharlotteLancelot. @ Designed in BrusselTip! Charlotte creëert elementen waarmee zefunctionele, emotionele en esthetische aspectenmet elkaar combineert. -> meer info:www.designedinbrussels.beTot 16 februari: n.v. Congo s.a. Beelden vanBelgische ondernemingen in Congo @ algemeenRijksarchief -> meer info: www.arch.be

Doruntina Islamaj & Kristien Janssens

HAIKUdoor

[meToiKos]weer consumeren zij

pitavlees zoals ze meisjesconsumeerden – hun tanden(zwart als cola) zullen weer

Ook Gerolf Annemans, immer degeslepen retoricus, wierp zich op alseen militant voor burgervrijheden


Helikopterblik op de 20e eeuwSebastian Haffner (1907-1999)

Sebastian Haffner was het geweten vanhet Duitsland van de 20e eeuw. Hijschreef talloze artikelen en boeken,

zonder zich daarbij te laten leiden doorideologie of voorkeur. Beroemd werd Haffnermet zijn Anmerkungen zu Hitler (1978), eenstandaardwerk van amper 200 pagina’s. Terere van zijn honderdste geboortejaar is zijnoeuvre in het Nederlands heruitgebracht.

Toen Oliver Pretzel na de dood van zijn vader ineen ladekast snuffelde, deed hij eenwonderbaarlijke ontdekking. Onder een laagjestof vond hij in een tussenruimte de vroegememoires van zijn vader. Het manuscript wasgeschreven in 1939 en werd postuum alsnoguitgegeven in 2000, onder de titel Geschichteeines Deutschen: die Erinnerungen 1914-1933.Het vertelt het verhaal van een Duitse jongemanin de jaren tussen de Eerste Wereldoorlog en debeëdiging van Adolf Hitler als bondskanselier. Dejongeman analyseert de maatschappelijkeontwikkeling van zijn tijd haarscherp. De auteuris een in 1939 nog onbekende jonge journalist dienaar Engeland was gevlucht was: RaimundPretzel, bekend geworden als Sebastian Haffner.

Direct na publicatie van Geschichte einesDeutschen zijn er wantrouwige geluiden te horen;enkele historici geloven niet dat het werk al in1939 geschreven is. Het toekomstbeeld datHaffner nog voor het uitbreken van WOII schetst,is te ‘juist’, te profetisch om waar te zijn; geenmens kon in 1939 al vermoeden wat Duitslanden de rest van de wereld te wachten stond. Deconclusie van de ongelovige historici is dan ookdat Haffner zijn Geschichte eines Deutschen paslater heeft geschreven; ijdel als hij was, zou hetwel een Haffneriaanse streek zijn om zijnpersonage ook na de dood nog levend te houden.Er moet uiteindelijk een papieronderzoek naar deauthenticiteit aan te pas komen. DuitseGründlichkeit wijst uit dat het manuscript weldegelijk in 1939 geschreven is. Zo is SebastianHaffner: een rationele profeet met een goede neusvoor onrecht.

Ter gelegenheid van Haffners honderdstegeboortejaar heeft Mets&Schilt tien klassiekewerken van zijn hand heruitgegeven. Elkevertaling is voorzien van een nawoord,geschreven door een bekende ‘Haffneriaan’. Op9 november had het Haffnergenootschap zichverzameld in Amsterdam, waar Mets&Schilt eensymposium onder de titel ‘Sebastian Haffner: de

journalist als historicus’ had georganiseerd. Dedag bestond uit een reeks lezingen (Jan Blokker,Hubert Smeets, Frits Boterman en Uwe Soukup)en de presentatie van Kanttekeningen van eenrationele profeet, een boek met artikelen dieHaffner gedurende zijn leven heeft geschreven.

Sebastian Haffner werd in 1907 alsRaimund Pretzel geboren. Hij stierf op 92-jarigeleeftijd. Zijn leven eindigde in dezelfde stad waarhet begonnen was: Berlijn. Haffner was de ultiemeverslaggever van Eric Hobsbawms ‘eeuw vanuitersten’ (1914-1991) avant la lettre. Zijnvroegste herinneringen stammen uit de EersteWereldoorlog, een ‘spel’ dat hij als kindaandachtig volgde. In 1987 schreef Haffner metVon Bismarck zu Hitler zijn laatste boek, dat hij‘wegens ouderdom en ziekte niet meer fatsoenlijkkan afronden’. In de jaren die daarop volgden,scheen Haffner nog af en toe zijn licht over degang van zaken, maar hij moest zich meer en meerterugtrekken uit het publieke leven.

HERR DOKTORVoorbestemd tot het Duitse ambtenarendom, volgtHaffner eind jaren ’20 een juristenopleiding. Hijziet zijn omgeving jaarlijks met lede ogenveranderen. Haffner beleeft de opwinding vanWOI, de verwarrende moord op Buitenland-minister Walther Rathenau in ’22, de nieuwesociale verhoudingen na de beurscrash van ’29en de verstikkende opkomst van Hitlers National-sozialisten. Vanaf 1933 ziet de jonge jurist al zijnschaarse vertrouwdheden wegvallen; zelfs deonaantastbare rechters ontkomen niet aan de greepvan de uitgestoken rechterarm. Als zijn joodsevriendin zwanger raakt, besluit hij in 1938 samenmet zijn vriendin te emigreren naar Engeland.Haffner is dan 31 en hij ziet het als zijn plicht de

geallieerden te informeren over het gevaar vanNazi-Duitsland.

Hij noemt zich –teneinde zijn familie inDuitsland niet in gevaar te brengen– voortaanSebastian Haffner, naar Johann Sebastian Bachen de Haffnersymfonie van Mozart. In het Engelsschrijft hij het alarmerende Germany 1939: Jekylland Hyde, waarin hij onder andere al voorspeltdat Adolf Hitler uiteindelijk zelfmoord zal plegen.Hij pleit voor militair ingrijpen van deDuitslandomringende mogendheden: “De meesteleuzen zijn dom, maar een van de domste die ooitbij een intelligent volk in de mode zijn geweest is‘Een oorlog leidt tot niets’. Wat een onzin!”

Het boek blijkt zijn persoonlijke redding te zijn;geïnterneerd als Duitse emigrant wordt hij snel

vrijgelaten nadat enkele kopstukken zijn boek metinteresse hebben gelezen. Naar het schijnt heeftWinston Churchill Germany 1939 zelfs verplichtelectuur gemaakt voor zijn kabinet. Ook op andervlak plukt Haffner de vruchten van zijn schrijven;David Astor, uitgever van The Observer, haalthem naar zijn krant. Daar komt Haffner in hetgezelschap van groten als Isaac Deutscher, GeorgeOrwell en Arthur Koestler. Hij doet verslag vande oorlog, wordt een van de belangrijkste politiekecommentatoren van ’40-’45 en is alomgerespecteerd. Een collega bij The Observer heefthem ooit beschreven als ‘een typische HerrDoktor, die op redactievergaderingen metgodgelijke autoriteit de samenhangen in de wereldbeschreef’.

Na het einde van de Tweede Wereldoorlogbotsen de twee mastodonten Haffner en uitgever/hoofdredacteur Astor keer op keer. Een oplossingwordt gevonden: Haffner vertrekt in 1954 naarBerlijn als correspondent voor The Observer. Bijde bouw van de muur in 1961 loopt het weer spaaktussen Haffner en zijn redacteur. Haffner vindtdat de Bondsrepubliek zich op nucleair gebiedzou mogen bewapenen; de redactie denkt daaranders over en Haffner stopt met zijnwerkzaamheden bij The Observer.

Ondertussen schrijft Haffner ook voor DieWelt, een krant uit het kamp van de rechts-conservatieve mediamagnaat Axel Springer, deDuitse Murdoch van veertig jaar geleden. Maarook daar houdt Haffner het niet lang uit, vanwegeHaffners stellingname in de beruchte Spiegel-affaire: geheime documenten van het ministeriewaren uitgelekt naar het weekblad Spiegel.Minister van Defensie Franz Jozef Strauss zetdaarop de redactie gevangen en doet invallen inhun gebouw. Alle kranten van het Springer-concern steunen de minister in zijn optreden, maarHaffner niet. Wanneer bondskanselier Adenauereigenhandig een kritisch artikel van Haffner overde affaire weet te censureren, is voor hem de maatvol. Hij ziet de donkere wolken van een autoritaireDuitse staat al opdoemen: ‘Als de Duitse openbaremening zich dit laat welgevallen, als ze nietvoortdurend om opheldering blijft vragen, danvaarwel persvrijheid, vaarwel rechtsstaat, vaarweldemocratie’. Haffner wordt ontslagen en begintte schrijven voor twee linkse tegenpolen van DieWelt: Stern en konkret.

DE LOOP VAN EEN GEWEERSebastian Haffner is altijd een ondogmatisch mangeweest; hij heeft zich nooit laten verleiden totpartijpolitieke engagementen of ideologische‘kampen’. Zijn lezerspubliek blijft hij zijn levenlang provoceren: voor het progressieve konkretschrijft hij over de lacunes van het socialisme,voor het conservatieve Die Welt kiest hij weervoor de linkse underdog. Tijdens de studenten-protesten van 1967 verdedigt Haffner enerzijdsde Berlijnse studenten onder leiding van Rudi

Dutschke, anderzijds noemt hij ze weer ‘fascistenin jeans’. De Springerpers schildert de studentenaf als anarchistische ruziemakers. Haffner daaren-tegen neemt het op voor de protest-beweging envervloekt het politieoptreden, waarbij studentBenno Ohnesorg door het hoofd wordt geschoten.Haffner: “Misschien verwacht u dat ik me nu netzoals alle keurige burgers ook distantieer van deextremistische studenten. Geen denken aan.”

Een vaste ideologie heeft Haffner nooit gehad.Hij heeft menig commentator tot wanhoopgedreven door zich het ene moment af te zettentegen en dan weer te verzoenen met links dan welrechts gedachtegoed. Haffner noemde zichzelf‘een zeer gematigde conservatief met sympathievoor links’. Zijn verlangen tot provoceren is nooit

gestild. Vijf jaar geleden werd het dossier dat deBritse geheime dienst MI5 in de jaren dertig vanSebastian Haffner maakte, vrijgegeven. Hieruitblijkt dat zij toen ook al de nodige moeite haddenom hem op het politieke spectrum te plaatsen; debeschrijvingen lopen van ‘een liberaal en anti-nazi’ tot ‘opportunist’ of ‘halve communist’.

Hubert Smeets, voormalig hoofd-redacteur van De Groene Amsterdammer en nuwerkzaam voor NRC/Handelsblad, tast als grootHaffnerliefhebber nog steeds in het halfduister.Op de vraag zijn held te ‘ideologiseren’,antwoordt hij: “Ik denk dat Haffner allereerst eenintellectuele conservatief is geweest. Diecombinatie is niet eenvoudig, omdat er zo weinigconservatieve intellectuelen zijn. Het is geen toe-val dat links meer aantrekkingskracht uitoefent:veranderen is uitdagender dan behouden. Verderwas Haffner zeer ondogmatisch. Zijn enige dogmawas dat macht uit de loop van een geweer komt,maar dat het geweer niet kan schieten zonder eenstaatkundig idee.” Een realpolitiker pur sang.

HITLERNa zijn journalistieke werkzaamheden bij Sternen konkret, begint Haffner weer boeken teschrijven. In 1978 verschijnt zijn bekendste enmeest controversiële titel: Anmerkungen zu Hitler.Op het hoogtepunt van de Hitlerwelle, komtHaffner met de kortste analyse van Hitler ooitgemaakt. Het boek slaat in als een bom, en wordtalgemeen beschouwd als het meest toegankelijkestandaardwerk over de Führer. In een kleine 200pagina’s behandelt Haffner achtereenvolgensHitlers ‘leven’, ‘prestaties’, ‘successen’,‘vergissingen’, ‘fouten’, ‘misdaden’ en ‘verraad’.Vooral de titels ‘prestaties’ en ‘successen’ roepende nodige pavlovreacties op; hoe kon de grootstemisdadiger van de 20e eeuw nu dingen‘gepresteerd’ hebben? Haffner maakt korte mettenmet de clichés en taboes die rond Hitler zweven.Onder het mom ‘twee maal twee blijft vier, ookal zou Hitler dat hebben beaamd’, beschrijftHaffner op even droge als haarscherpe wijze hetfenomeen Hitler, zijn opkomst en verval.

Met Anmerkungen, in het Nederlandsvertaald als Kanttekeningen bij Hitler, rijst de stervan Haffner –71 jaar oud– tot grote hoogte. Zijnbeknopte werk over Hitler slaat aan bij een grootpubliek, maar academische erkenning blijft uit.Haffner werkt zonder voetnoten, zonderbronvermelding en zijn verteltrant is van eensnelheid die geen academicus kan evenaren.Haffner op zijn beurt had niet zo’n hoge dunkvan de geschiedwetenschap, die hij tot ‘een soortwetenschap’ degradeerde, waarbij de bronnenslechts ‘geschiedvervalsingen van overledenpolitici en hovelingen’ zijn. Dat alles maakte hem,van oorsprong jurist, niet geliefd bij Hitlerbio-grafen als Joachim Fest, Ian Kershaw en anderen.

Haffner had lak aan minutieuze beschrij-vingen van onbenullige details. Hitlers privéleven

was in zijn ogen zo’n onbenullig detail: een weg-werpleven. In Anmerkungen vertelt Haffner hetbroodnodige in de zinnen “Hitler leefde van 20april 1889 tot 30 april 1945, dus iets meer danzesenvijftig jaar, minder dan de gemiddeldelevensduur.” Wat Haffner werkelijk interesseerde,was het ‘grote beeld’. Hij wilde dat bereiken metbehulp van tertiaire geschiedschrijving. Dit wasdestijds een nieuwe vorm van geschiedschrijving,waarbij primaire en secundaire bronnen wordensamengebracht tot een synthetiserend-tijdsbeelddat het verhaal in grote lijnen vertelt. HubertSmeets: “Haffner kenmerkte zich door zijn heli-kopterblik, waarmee hij als een ware didacticusde belangrijkste informatie aan elkaar koppelde.Hij wilde zijn lezers verleiden tot kennis endiscussie.”

Grote lijnen en grote mannen bepalen degeschiedenis, aldus Haffner. Tegenover deze‘grote-mannen-geschiedenis’ stond dat degeschiedenis zich afspeelt onder de ‘naamlozen’;een dialectisch model dat perfect in elkaar past.Grote mannen maken de geschiedenis, naamlozenbeleven de geschiedenis en grote mannen steunenop naamlozen. Dat de geschiedenis bestaat uitpersoonlijke ervaringen, wordt op overtuigendewijze bewezen in het schitterende Geschichteeines Deutschen, het verhaal uit 1939 van een dannog naamloze Sebastian Haffner.

RATIONELE PROFEETHoewel hij pas op 27 december honderd jaar zouzijn geworden, vond het symposium overSebastian Haffner al op 9 november dag plaats.Een historisch Duitse datum, want het is de dagvan de Novemberrevolutie in 1918, van Hitlersmislukte Bierkelderputsch (1923), van deKristallnacht (1938) en van de val van de BerlijnseMuur (1989). Haffner had zich niet beter kunnenwensen.

De Haffnerdag was getiteld ‘SebastianHaffner: de journalist als historicus’. Was Haffnernu een journalist, een historicus of geen vanbeide? Gedurende de diverse toespraken viel alsnel een overeenstemmende gedachte tebespeuren: Haffner was een dagbladjournalist diehistorische essays schreef met een juristen-achtergrond. De journalistiek is dan, aldus JanBlokker, de ‘lyrische fase van de geschiedenis’.

Zoals de hoofdstukindeling uitAnmerkungen zu Hitler al wel duidelijk maakt,schreef Haffner boeken niet zoals een historicusmaar als een journalist. Onderwerpen zijn keurigopgedeeld in afzonderlijke thema’s en zijn los van

elkaar goed leesbaar. Dit geldt voor bijna al zijnwerken. De taak van de historicus bestond ervolgens Haffner uit ‘de lezer te ontlasten’. Dikkepillen waren zijn werken dan ook geen van alle:“Onleesbaarheid begint al met het feit dat je ze inbed, waar de meeste mensen lezen, niet kuntvasthouden.”

Het symposium werd afgesloten met deoverhandiging van het eerste exemplaar vanKanttekeningen van een rationele profeet;beschouwingen uit de twintigste eeuw aan OliverPretzel, de zoon van Sebastian Haffner. Het boekis een verzameling van teksten en artikelen uitHaffners pen, samengesteld en van een nawoordvoorzien door Koos van Wering. Met name deprofielen van enkele nazi-kopstukken die Haffnertussen ’42 en ’44 schreef voor The Observer zijnerg fraai. Kanttekeningen van een rationeleprofeet is een mooie aanvulling op Haffnersoeuvre. Werken als Geschiedenis van een Duitseren Kanttekeningen bij Hitler blijven evenwel velemalen toegankelijker, tijdslozer en interessanter–zeker voor een beginnend Haffneriaan.

Sebastian Haffner was een fenomeen. Eenrationele profeet, volgens de uitgever; HubertSmeets houdt het op een ‘trieste profeet’. Maarmisschien dat ratio en pessimisme voor de 20e

eeuw wel op hetzelfde neerkomen. In een gesprekmet Joachim Fest noemde Haffner de Duitsegeschiedenis ‘het speelgoed waarop hij zijnfantasie kon uitleven’; hij provoceerde zijn lezers,zijn collega’s en de geschiedenis zelf. En de eeuwder uitersten lag hem wel: “Ik zou ondanks alleonaangenaamheden die er, bij God, in deze eeuwhebben plaatsgevonden, in geen andere eeuwhebben willen leven.”


Haffner was de ultiemeverslaggever van Hobsbawms

‘eeuw van uitersten’

“2 x 2 blijft 4,ook als Hitler dat heeft beweerd”


H

at voorafging: Toen John Earl Grayuit de gevangenis kwam, was hijvastbesloten het geheim der absolute

vrijheid tot in haar meest verborgen vezels tedoorgronden. Groot was echter zijn teleurstellingtoen hij onverbiddelijk op de hardheid dermoderne wereld stootte. In eerste instantie gafJohn zich over aan de algemene illusies van dezetijd: naarstig ging hij op zoek naarwerkzekerheid en carrièremogelijkheden, naargeld en naar consumptie. Alhoewel het

De Schittering Der Leegte

Ideologiekritiek:

vooroordeel tegen ex-gedetineerden hem daarbijvooreerst parten speelt, slaagt hij er uiteindelijktoch in het tot meester-metser te schoppen.Daarbij krijgt hij, op persoonlijk aanvragen vande plaatselijke hoogwaardigheidsbekleder, deleiding over het oprichten van een geheel nieuwestadswijk teneinde grote sommen geld wit tewassen. Al gauw breekt echter de grote cement-crisis uit, en John is radeloos en verloren: hij zaler nooit in slagen zijn fundamenten af te krijgenen moet nu verder in een bodemloos leven.

Wanneer hij vervolgens Sundri ontmoet verlaatJohn voorgoed de moderne wereld en wordt hijSundri’s toegewijde leerling. Deze blijkt echterniet alleen een groot leermeester, maar vooralook een volgeling en prediker der Karakol.Monkie - ofte de Boeddha die overwint in de strijd- slaat Sundri vervolgens dan ook aangruizelementen en brengt John nietsvermoedendnaar de bergen van het geschreven en het teschrijven. Daar wordt onze held ingewijd in degeheimen van de kinderen der bergen. Wanneer

John vervolgens zijn verlicht pad vervolgt, leidtdit pad hem rechtstreeks naar het vermoorden vande zon, en de wereld hult zich in schaduw. Omdeze prachtige gebeurtenis enige luister bij tezetten organiseert John dan ook een grootfeestmaal en dwaalt hij door de wouden op zoeknaar genodigden. Wanneer men uiteindelijk allenrond de feesttafel zit, wordt er gelachen engedanst, gebabbeld en gedronken, gevochten enverteld…

W

et landschap ruiste van de stilte die nade woorden van de derde der driekoningen was ingetreden en de

verzamelde personen leken allen diep in zichzelfverzonken - reflecterend, toegewijd. Toen begonde koning echter plotsklaps weer te spreken:“Weet je wat voor mij de druppel was, wat meheeft doen besluiten weg te gaan? Toen menbesloot de oorlog onzichtbaar te maken, gebeurdeer iets weerzinwekkends. De befaamde nucleairedreiging die nog steeds als schrikbeeld voor deogen der mensheid werd gesteld, werd nu alssluipend gif gedropt over hele gebieden van dewereld in de vorm van verarmd uranium -reukloos, geurloos, smaakloos en onzichtbaarvoortgedreven door de wind. Zo werd de geheleop dat ogenblik levende mensheid blootgesteldaan nucleaire radiatie zonder het te beseffen enwerden hele delen van de wereld omgetoverd toteen toxic wasteland waar langzaamaan niemandnog zou kunnen leven. Niet dat ik persoonlijk metzulke zaken te maken had natuurlijk - als koninghouden ze je wel met andere zaken zoet -; maartoen besloot ik te kappen. Ik zei mijnmaatschappelijke positie en publieke statusvaarwel en ben gevlucht uit m’n eigen koninkrijk,haastig en verholen. Ik heb me lang en vaakverscholen. Maar toen vond ik jullie gezelschapop mijn weg en nu zou ik graag nog eens watdrinken. Laten wij vanavond nogmaals op dewereld klinken.”

Nadat iedereen opnieuw de glazen had gevuld ener was geklonken op de wereld, brak er eenspontaan muzikaal intermezzo zomaar uit deruimte tevoorschijn en dwong iedereenogenblikkelijk om zich ritmisch te bewegen. Demuzikant was niet te stoppen en wasgetransformeerd tot een hedendaags evenbeeldvan Shiva. Met zijn zes armen bediende hij zijnsamplers, draaitafels en drumcomputers op zo’nwaanzinnige wijze dat zijn onderarmen vaakvanaf de elleboog af geheel onzichtbaar werdenomdat zij blijkbaar de lichtsnelheid hadden wetente ontsnappen. De wereld zelf trok zich indraaikolken van abstracte werkelijkheid die dedansers overspoelden. Toen desintegreerde plotsde ruimtetijd en was er enkel nog licht en warmte,liefdevolle omgevendheid.

Men zette zich terug rond de tafel, en nog voorde meeste gasten comfortabel hadden kunnengaan zitten sprak de mens die in zichzelf kijkt:“Beste vrienden, wat is er toch aan de hand? Ikvoel me plots zo anders.” De mens die naar deanderen kijkt had meteen door wat er aan de handwas, en verzekerde er de mens die in zichzelf kijkt- en dus ook niet had gezien dat de ruimtetijd zichnu had gedesintegreerd - van dat er helemaal nietswas om zich zorgen om te maken en dat hij zichmaar gewoon eventjes moest focussen op zichzelf.Dat was natuurlijk een raad die de mens die inzichzelf kijkt zich graag liet welgevallen, en hijdeed er dan ook verder het zwijgen toe. Toen sprakechter de zoekende: “Ach vrienden, laat ook mijverhalen van mijne omzwervingen door dezeaarde en mijn zoektocht naar iets standvastigswaarop men levens bouwen kan. Kijkt naar dezegapende leegte die ons allen hier omringt: zo ismijn hele leven, steeds op zoek naar vorm en zin.Reeds toen ik nog erg klein was het al begonnen:m’n ouders hadden mij met veel zorg en drukteomringd, maar nergens was er een vast kaderwaarin de wereld zich bevind, zij konden mij niksvertellen over het waarom van deze wereld of hetnut van het gezin: overal waar ik rond mij keekblikte ik een afgrond in. Hoewel mijn opvoedingelke vorm van richtinggevend kader ontbrak enik mij nergens kon oriënteren, gaven m’n oudersme de neiging mee om overal te wantrouwen watzich niet in heldere, duidelijke vormen laat vatten.Op zoek moest ik dus naar regels en naar

zekerheid. Zo heb ik de achterkant van velesoorten kennis gezien en vele geheimen werdenop mijn weg ontsloten, leermeesters ben ikafgegaan, goeroes, tovenaars en ookrevolutionaire leiders heb ik om de beurt bezocht,levensbeschouwingen heb ik nagehold en weervan me afgeschud als een kostuum dat mij nietpaste: niets vond ik dat mij troosten kon en meteen vaste hand kon leiden.” Met een droevige blikin de ogen staarde de zoekende even voor zichuit. Toen vervolgde hij: “Men had me geleerd omte vertrouwen op de rede en de zekerheid, dekennis en de wetenschap. Deze blekenontoereikend en ik zocht richtlijnen voor hetgoede leven in de spirituele tradities van dewereld, in de kerken en sekten, in de loges en inverzekeringsmaatschappijen die mij dekten tegenschade aan personen en het verlies ook van bezit,tegen brand en rampspoed, ongeval, ziekte enoverlijden. Toch bleef een gevoel vanfundamentele onzekerheid zich keer op keer inmijn leven manifesteren en dan wist ik dat ikverder moest: ergens zou ik het wel vinden.”

“Maar beste man, u heeft helemaal gelijk!” riepnu de mens die de weg kwijt is uit. “Ik weet zekerdat u het ooit wel nog eens zal vinden. Ikzelf bener namelijk ooit geweest, weet je. Ik was eens opde juiste weg, daar ben ik zeker van: m’n levenzelf ontvouwde zich in zekerheid in steedsdezelfde richting, ik bezat de wijsheid en deregels, had het plan mooi in mijn hoofd. Somskwam ik mensen tegen die me vertelden dat zoietstoch individueel moet zijn en dat wij allen zoverschillen, maar die bedriegelijke zeveraars, daarmoet ik niet van hebben.” Bij deze woorden spoogde mens die de weg kwijt is eens verachtelijk opde grond, waarna hij ongestoord vervolgde: “Ikvraag me nog steeds af hoe het toch kan gekomenzijn, waar ik verkeerd ben gelopen of wat er diedag met de wereld is gebeurd. Op een dag was ikhaar kwijt: de weg had zich plots zomaar voormij verscholen. Ik vroeg haar eerst nog aan allerleiomstanders en passanten, maar tevergeefs: nu leefik dwalend en verloren.”

De waanzinnige, die bij het horen van dit allesheftig heen en weer had zitten wiebelen en eenpaar keer aanstalten had gemaakt om iets te gaanzeggen, sprong nu recht en spreidde de armen wijduit elkaar en hief deze ten hemel. Hij sprak daarbijde woorden: “Maar kijkt dan toch rondom uvrienden: wij zijn hier in de leegte! Zo is het overalen altijd gesteld geweest met de oerbron van ditwezen: gij geeft haar zelf leven! Waarom geeftgij gewoon uzelve niet in plaats van te zoekennaar zo’n tekens!”

Deze woorden veroorzaakten zo’n opwinding bijde extatische mens dat deze ook recht sprong enmet de armen rond het hoofd geklemd wildpirouettes begon te draaien. Daarbij emitteerdeze allerlei helse kleuren. Het omspansel werdpulserend. Dit was voor de andere aanwezigenhet teken om ook zelf opnieuw te gaan bewegen,en de oude man - die voorzag wat er gebeurde -wist het voor elkaar te krijgen om de helewanordelijke bende dezelfde richting uit te sturen:het was tijd om samen eens een wandeling te gaanmaken doorheen de leegte.

Toen de verzamelde gasten zo enige tijd haddenrondgedwaald, schraapte John vrij nadrukkelijkde keel teneinde de aandacht van zijn publiek voorzich te winnen en zei: “Beste vrienden, wij hebbennu reeds geruime tijd in elkaars gezelschapdoorgebracht en hebben nu ook samen nog gezienhoe de ruimtetijd zich desintegreerde en zwervennu samen doorheen dit omspansel van het niets.Zoiets brengt mensen toch wel dichter bij elkaaren zal u hopelijk nog lange tijd in uwherinneringen mogen dragen. Maar nu schijnt mijde tijd gekomen om u allen een verhaal tevertellen dat ik me zelf laten vertellen door desterren en dat handelt over toekomst en ookmogelijkheid, over niets en over alles: Het waseen lange tijd geleden dat de zichtbare ruimtevooreerst vorm aannam voor bepaalde soortenwezens. Deze verloren daarmee de mogelijkheidom doorheen de meeste van de dimensies tereizen, en werden zo ook onderhevig aan detweede wet der thermodynamica: in het geheelder dingen introduceerde zich nu sterfelijkheid.Tegelijkertijd werden echter ook eindelozekrachten vrijgemaakt die de wereld nu zoudenbegeleiden. Vele, vele jaren later was er in hetrijk der tienduizend dingen een koning die reedseen aardig dagje ouder werd. Hij had lang envreedzaam over zijn land geregeerd en had demensen die het bevolkten voorspoed enzorgeloosheid weten schenken. Nu hij een dagjeouder werd en hij moest meemaken hoe hij steedsmeer onder de lichamelijke kwalen der oudheidging leiden terwijl hij nog zo helder vanbewustzijn was, besloot hij om uit te kijken naareen goede opvolger die zijn rijk zou kunnenleiden. De koning was zelf immers kinderloosgebleven en had geen andere familie die voor detroon in aanmerking kwam en hij stelde hogeeisen aan wie hem eventueel zou opvolgen. Eerstwou hij echter te weten komen wat er vanuit hetvolk nodig werd geacht, en de koning beslootzichzelf te verkleden als bedelaar om zo enkelemaanden door zijn eigen land te trekken en daarals bedelaar te leven. Zo ontmoette de koning velemensen, en omdat deze dachten dat hij gewoon

een eerbiedwaardige doch eenvoudige bedelaarwas, spraken ze openlijk met hem over zichzelfen over hun leven. Ze vertelden de koning mooieverhalen en mopperden ook op wat hen ontbrak,wat hen stoorde of wat hen niet echt zinde. Opdie manier bracht de koning dus een hele tijd door,en wanneer hij eindelijk genoeg had gehoord enlang genoeg had nagedacht, keerde de koningterug naar huis en liet daar een groot feestmaaltoebereiden. Nog nooit was er zulk een groot enprachtig feest gehouden, en alle burgers van hetland vierden met de koning mee en genoten vanhet schitterende spektakel. Toen het feest eindelijkwas afgelopen liep de koning tevreden naar zijnslaapkamer toe, en hij maakte daarbij nog eenpraatje met zijn beste en meest vertrouwderaadsman die hij niet meer had gezien sinds hijals zwerver het land was ingetrokken. Dezeraadsman nu, feliciteerde de koning uitbundigover de aard van het spektakel, en vroeg toenwaaraan men eigenlijk deze viering wel te dankenhad. De koning bleef staan, nam de raadsman bijde schouder en zei: ‘Beste vriend, ik heb eenopvolger gekozen die mijn volk waardig is, endat wilde ik met jullie vieren. Ik zal echter pasonthullen hoe ik het hebben wil wanneer ik sterf,zodat ik geen vijanden zal maken en ook de restvan mijn dagen nog als rechtvaardig koning levenkan. Wanneer ik sterf, zal ik een brief aan jeachterlaten waarin alles zal worden uitgelegd. Ikwil dat jij er persoonlijk zorg voor draagt dat hetzal geschieden zoals ik wens.’ De raadsmanbeloofde dit, en jaren gingen voorbij. Toenuiteindelijk de koning op een dag gestorven bleekte zijn in zijn slaap, zocht de raadsman allereerstde brief waarover deze hem gesproken had, wanthij wist dat de koning deze altijd bij zich droeg.Toen hij de brief voorzichtig opende stond daarte lezen: ‘Ik laat mijn land na aan de besteregeerders die mijn volk zich kan wensen. Datzijn zij zelf, of beter: dat is niemand. Doorheenmijn lange jaren van ervaring en door de velegesprekken met de mensen heb ik geleerd dat debeste handelswijze om de dromen van mensen tevervullen is: maken dat zij zelf hun dromenvervullen. Dit doen zij wanneer niemand zich inhun zaken moeit en zij zichzelf zijn en zichzelfkunnen ontvouwen. Daartoe is geen wereldlijkeheerschappij van doen, doch slechts genegenheidonder de mensen en een hulpvaardigheid tenopzichte van elkaar. Verder moet het volk er optoezien dat niemand onredelijk veel middelenverzamelt zonder deze te delen met degenen diedat nodig hebben, en moet het er voor zorgen datzowel bezit als kennis rechtvaardig wordengedeeld in de hele maatschappij. Zo zal hetvreedzaam en voorspoedig leven.’ De raadsmanzorgde er voor dat de woorden van de koningkenbaar werden gemaakt en nageleefd werden,en het rijk kende een lange, voorspoedige tijd.”John liet een pauze invallen en haalde langzaamadem. Toen sprak hij: “Zo mijn vrienden, latenwij nogmaals onze glazen heffen en iets drinkenop de wereld.” De leegte gloeide door de gastenheen en het licht was helder zuiver...

(Wordt vervolgd)

Bram Langmans & Rob werkers


Vergeet niet te leren... & leer te vergetenEen door de verf gehaald verhaal

T im was een onbedorven jongen. Het dorpdat hij beleefde kende geen snoeischaren.De inwoners van’t enigszins afgelegen

dorp wisten nog steeds dat de mooiste bloemenin wilde tuinen groeien; scholen waren er dus niet.

Tim zwierf rond in het organischgroeiende dorp; in de tuinen, straten,huishoudens... en’t kwam hem voor dat hij in ’nfelle wereld leefde, toch wat de kleuren betrof,en oh! de verscheidenheid. Het vermoeden dater, binnenin de aan z’n geest voorbijtrekkendecomposities een onverstoorbaar evenwichtaanwezig was, waaide soms doorheen Timshoofd. En zelfs binnenin één kleur, ontdekte hij,waren alle kleuren aanwezig.

Als hij een blauw huis binnenstapte,voelde hij zich plots wat oranje. Moesten dezekleuren gemengd worden, ’t zou er somber grijsuitzien, maar dat waren ze niet! Groene, bruine,gele en rode zonen & dochters om mee te spelen.Ook wanneer hij in een schijnbaar éénkleurigebloem keek, ontwaarde er alle kleuren in. Debloem was immers nog verbonden met de zoveeldragende aarde.

Ozwald kwam aan in het dorp. Hij was stralendgeel. Vele inwoners van het dorp vluchtten wegvan z’n stralend gele kleur. Alleen enkele oranjeof groene mensen cirkelden rond hem, maarOzwald interesseerde zich niet in hen. Tim wasdie dag toevallig naar een gele bloem aan’t kijken,en in hem leefde dus paars. Daarom sneldeOzwald naar Tim. Tim was gefascineerd. Wat hijzojuist in een bloem zag, leefde nu in een mens,Ozwald scheen z’n naam. Ze waren tot elkaaraangetrokken.

Timmetje voelde het, maar hij wist nietwaarom. Ozwald, die z’n kar al met keuzes hadbeladen, wel: “Zie je Timmetje,” zo sprak hij, “envoel je ook, hoe ik de magneet ben waar jij alseen ijzertje – nu nog – door aangetrokken wordt?”Timmetje, met z’n elleboog leunend op z’nherinneringen, antwoordde: “Zoiets als bij jou hebik nog niet aangetroffen in ons dorp, je moet welwaarheid bevatten.” “Ja hoor,” merkte Ozwaldsnugger op, “en weet je wat die is? Pas op, ikvertel ze niet aan iedereen! GEEL is dewaarheid.” “Weet je dat wel zeker, Ozwald?”vroeg Timmetje met een geschokte stem, “Er zijnzovéél kleuren.” Ozwald: “ De waarheid zie jeniet, die voel je! Zie je dan niet hoe niemand indit dorp een kleur durft kiezen, en voel je danniet hoe ik gekozen heb voor de juiste kleur?”Ozwald vertrok.

Timmetje, die zich nog altijd wat paars voeldevan de gele bloem, voelde het inderdaad. ’t Moestwel waar zijn wat Ozwald hem zei (hoewelniemand in z’n dorp hem ooit over waarheid hadgesproken). En zo creëerde hij de waarheid GEELin zich. In zich? Zolang vloeiden zoveel kleurendoor hem heen; niet alles kon ineens geel worden.

Geel werd eerder als een pool in z’n perceptievan het hem omringende. Geel als middelpunt,waarrond alle kleuren cirkelden. Tot hij terug datpaars tegenkwam. Dat wou op geen maniernaderen tot z’n gele waarheid. Afstoten, dat dedenze. Tim moest wel een nieuwe pool creëren, eneen contrastlijn werd getrokken tussen geel enpaars.

Met die lijn ging Tim terug het dorp in.Misschien zagen z’n ogen nog alle kleuren, maarz’n ziel zag er maar twee: paars en geel. Zoalseen kompasnaald naar ’t noorden, zocht hij z’nweg naar geel, want dat was de waarheid, maartegelijk voelde hij zich aangetrokken tot paars.Geel kon hij niet meer helemaal bereiken, dewaarheid die Ozwald hem had voorgehouden konhij er niet in vinden (hoewel hij vroeger welbetekenis kon dromenin geel). Paars trokhem aan, maar dat wasde duivel. Ozwaldwas te overtuigendgeweest, en schaamteoverspoelde hemwanneer hij naar paarskeek. Zo werden dezetwee kleuren on-bereikbare bergtop-pen, de lijn ertusseneen bergkam.

Timmetje, diez’n uiterste best deed,maar in geen van detwee kleuren meerraakte, werd moe enrolde het gebergte af.Maakt niet uit aan welke kant. Hij rolde naarbeneden en voelde zich rot. Hij rustte even uit invoor hem ondertussen onbekende kleuren. Zodrahij uitgerust was, begon hij terug te klimmen. Hijwist niet naar waar. Hij wist enkel nog dat hijdichter bij de waarheid was toen hij hoger was(hoewel hij het reliëf, onder invloed van Ozwald,zelf gecreëerd had).

Hoe hoger hij raakte, hoe straffer dekleuren begonnen te stralen, maar een waas kwamrond z’n ogen. In de waas tussen paars en geelzwierf hij, tot hij uitgeput de scherpe bergkambereikte. Hij had ’t gevoel dat hij steeds dichterbij de waarheid kwam, maar hij vond haar niet.Hij struikelde over de bergkam en rolde de anderekant op, helemaal tot’t laagplateau. De kleurendie hij daar, na een uitrusting, weer iets helderderzag, waren hem al lang niet meer bekend. Boventrok hem terug aan, en zo zwiebelde hij enkelekeren over de bergkam. Steeds voelde hij zichmeer verloren in de dalen, meer gespannen op debergkam, door het niet vinden van de gewaandewaarheid, en door de steeds aanzwellende drukvan de twee polen.

Het klimmen viel hem steeds moeilijker, en de

spanning katapulteerde hem steeds verderbenedenwaarts. Zolang hij echter de richting vande bergkam voelde, vond hij kracht om er te raken.Uiteindelijk werd de spanning boven zo groot,dat hij in’t oneindige “kleurloze” gekatapulteerdwerd. Daar voelde hij de richting van de bergkamniet meer, en zweefde hij rond in de ijle ruimte.Maar ook in de ijle ruimte schieten lichtflitsen,en plots werd hij meegepikt door eenvoorbijsnellende trein.

Vermoeid en verloren lag Tim op een bank. Naeen lange slaap, doordrenkt van dromen over eenintens gevecht tussen paars en geel, staarde hijuit de ramen. Hij zag enkel een kleurloze ijlemassa. Enige tijd later echter, vermoedde hij eenkleurig worden van de omgeving. Plots kwam

daar een kleuren-concentratie voorbijhet raam gezeild. Debol die in denabijheid van de treinkwam was enorm,Tim trok z’n ogenwijd open. Hij zagvele mensen in debol; ze lachten zostralend als de dieptedie hij eens in debloemen van z’ndorp wist te vinden.Elk mens echter –Tim had nog nooitzoiets gezien – hadtwee of meer tegen-strijdige kleuren in

zich, die elkaar als het ware ophieven.Tim vermoedde vaag dat dit misschien de redenwas waarom deze mensen geen dorp nodighadden, en dat deze realisatie die zich in henmanifesteerde, hen in staat stelde onbeschermdin deze ijle ruimte te lachen. Deze mensen warenkleurenpaletten aan’t uitspuiten in vormen,composities en patronen. De manier waarop zedat deden maakte in Tim het gevoel wakker alsofhij het onverstoorbare evenwicht, dat hij ooit inz’n dorp vermoedde maar sinds Ozwalds komstniet meer had gezien, ontbloot aanschouwde, insteeds weer andere composities. Ook zag hij hoedeze mensen interacteerden via deze beelden, hoeze complexe spelen met elkaar doorleefden, waar-mee de creaties aan aantrekkingskracht wonnen.

Als in een hypnose raakte hij door devoorbijtrekkende patronen, en in deze toestandaanschouwde ook z’n ziel eindelijk terug anderekleuren, zonder dat paars of geel trachtten dezekleuren naar zich toe te buigen.

Even later echter werd hij uit dezehalfwakende toestand getrokken, door hetbemerken van enkele zwarte mensen. Hij wasverbaasd dat zij ook op deze plek, die zich in eenkleurloze ijle omgeving genesteld had,

vertoefden. Zij waren niet bezig kleuren alspelende met elkaar in contrast te brengen, maarstaken een deel van hun wezen in één kleur. Opéén van de schilderijen die ze maakten ontwaardehij Ozwald, in een schitterend geel. Niet veel laterechter was de trein, als een naald door eenluchtbel, door de kleurenconcentratie gesjeesd.

Toen begon Tim rond zich te kijken, en hij zaglichamen op de banken zitten die hem enkel aanverlaten kolonies deden denken, alsof het de ijleruimte met een lijntje erom was. Plots klonk eenmechanische stem “blauw, 1ste halte, groen 2de

halte, rood 3de halte... ” Toen ’t Timmetje duidelijkwerd dat iedereen op de trein een éénkleurig levenverkoos / moest kiezen (en nadat hij bedacht hoe’t aanbieden van keuzes de illusie van vrijheidopwekt), was z’n beslissing snel gemaakt. De hemnaar wanhoop leidende aangesmeerde keuze vooréén kleur indachtig, smeet hij zichzelf uit hetraam. De trein schoot als een lichtflits langs hemheen, en daar hing Timmetje, in de kleurloze ijleruimte.

Hoewel Tim wist dat hij in deze omgeving nogniet al te lang kon overleven, was de wanhoophem veraf. Bij het zien van Ozwald als figuur ineen schilderij, stormde een aardbeving doorheende invloed die hij op Tim had weten uit te oefenen.Doorheen de scheuren zag hij de weg terug naarz’n dorp. Z’n verlangen snakte ernaar.

Hij overschouwde hoe ver het zo nauwaan het hart dragen van één kleur hem had geleid,en verbaasde zich over de reis. Zonder Ozwaldwas Tim in het dorp gebleven, maar de eigenlijkeaanleiding was het zo geloven in één kleurgeweest, was het geloven geweest. Ozwaldsmanier zinde hem, even terugpeinzend, maar niks.Misschien echter, zo dacht hij, kon hij op zijnmanier eens proberen kleurenbrouwsels te maken(hierbij dacht hij spontaan terug aankleur(schouw)spelen in z’n organische dorp), diehem op een meer doordachte reis konden sturen.Het kwam hem voor dat er voor hem nog veel teontdekken viel.

Eerst echter, wilde hij naar z’n fel gemistedorp terug. De enige blokkade ernaar waren de afen toe opkomende afbuigingen van andere kleurennaar het paars of geel. “Die vervloekte Ozwaldmet z’n wijze lessen…” mompelde Tim, maar dieoverpeinzing deden de kleuren nog iets harderafbuigen. Al snel echter – gedreven doorverlangen – maakte hij zich de kunst van hetvergeten eigen. Ozwalds aanwezigheid ontglipteTim als een blad dat gelost wordt door een boom,en hij kwam TUIS.

Mattijs Van Den Bussche

De hem naar wanhoop leidendekeuze voor één kleur indachtig,smeet hij zichzelf uit het raam

Het verhaal van een vervlogen liefdeet was nochtans heel onschuldigbegonnen. Nooit had ik verwacht datdit zou gebeuren. Mijn zussen

droomden er dag en nacht over, maar ik alsjongste, had er nooit bij stilgestaan dat dit ookmij kon overkomen.

En nu zit ik hier, verscholen in mijn kleinezolderkamer, bang om naar beneden te gaan. Danzal ik alles aan papa moeten vertellen en mag iknooit meer naar buiten.

We ontmoetten elkaar in “Strazuka”, de winkelvan Fatima. Voor mij was deze winkel een heiligeplaats. Als ik naar de winkel moest, mocht ikeindelijk na een lange sombere week naar buiten.Dan kon ik de wereld, die ik normaal alleen zieuit mijn kleine raampje, ook ruiken en aanraken.Het passieve gevoel dat mijn dagen overheerstewerd dan voor een paar uurtjes ingeruild voor eenactieve levendigheid. En het werd nog spannendertoen ik hem leerde kennen.

‘Goedendag, schone vrouw’ waren zijneerste woorden. Ik bloosde en kon alleen eenonverstaanbare groet terugstamelen. Gejaagd liepik weg om mij te verschuilen achter de rekken.

‘Niet zo snel, jongedame’ kwam hij mijachterna. Ik voelde zijn blik over mijn gezichtdwalen, hij zocht mijn ogen.

‘Hoe heet je?’ vroeg hij. Hij had eenmooie, warme stem met een buitenlands accent.

Toen dacht ik nog dat hij uit Europa kwam. Zijnaccent deed mij denken aan de vriend van mijnoom, die uit Engeland komt. Het wekte mijnnieuwsgierigheid op.

Eindelijk keek ik hem aan. Zijn donker-blauwe ogen, die mij groot en diep aankeken,boorden zich in de mijne. Mijn buik kromp ineenen dat waar ik al jaren bang voor was geweest,gebeurde in een fractie van een seconde. Nu wistik wat het was waar mijn zussen het altijd overhadden. De vlinders die van je buik een feestmaken, je hart dat harder begint te kloppen, dewereld die om je heen verdwijnt. Ik was verliefd.

‘Salma’ zei ik ten slotte. Ik had het enigedat van mij was, aan een vreemde toevertrouwd.

‘Salma,’ herhaalde hij, en hij leek mijnnaam in zijn mond te proeven. ‘Ik zag je vandaagvoor de eerst keer toen je binnenkwam en ik woumeteen met je gaan praten . Maar ik niet durven.Ik ben blij dat ik eindelijk hoor je stem.’

Hij bracht mij terug naar de realiteit. Ikbleef stil en keek hem met grote ogen aan. Wiewas deze man? De vraag brandde op mijn lippen,maar het duurde een eeuwigheid voor ik zeuitsprak.‘Wie ben jij’?‘Ik ben John, from America. ’‘Amerika?’‘ Ja. Ik ben hier al een jaar, en nu ik leer jullietaal. Ik wil praat kunnen met meisjes zoals jij.’

Ik bleef stil en wist dat papa het mij nooit zouvergeven als ik verder zou praten met deze man.‘Dit mag niet’ was het enige waar ik aan kondenken. Deze blonde vreemdeling kent papa niet.Papa zou er zeker achterkomen, papa kwam achteralles.

Ik wist dat ik moest oppassen, vooral inde winkel van Fatima, waar iedereen samenkomtom te roddelen.

‘Aangename kennismaking, maar numoet ik verdergaan met mijn boodschappen.Mama wacht.’ zei ik verontschuldigend.

‘Niet zo snel. Ik wil je leren kennen,Salma.’ Zijn ogen keken mij hulpeloos aan.

‘Ik niet’ zei ik angstig en liep weg.Snel pakte ik mijn tas en liep naar Fatima om tebetalen. Ik wist dat ze iets ging zeggen over hetgesprek met de onbekende man en hield mijn blikafgewend.

‘Dag Salma. Hoe gaat het met je? Wiewas die jongeman met wie je sprak bij de rijst?’

‘Ik ken hem niet en wil hem niet lerenkennen. Zeg alsjeblieft niks aan papa. Ik heb niksgedaan. Hij kwam met mij spreken.’ Ik voelde deangst, die ik altijd voel als ik aan papa denk. Alsofeen onzichtbare hand mijn keel vastgrijpt en allekracht uit mij gezogen wordt.

‘Ja, dat weet ik, hij kwam vandaag naarje vragen. Ik heb hem gezegd dat je niks mag doenen dat Mohammed je streng onder controle houdt’.

Ik bloosde en schaamde mij voor mijn vader. Hijstaat bekend als tiran in het dorp en iedereen haathem. In de eerste plaats mijn zussen en ik. Zijnwet is ons leven.

Die dag liep ik snel naar huis. Pas toen ikop mijn kamer was, voelde ik mij weer veilig.Daar had ik eindelijk de tijd om na te denken.‘John’, fluisterde ik zacht en liet de vreemde klankweerklinken.

Dit was de eerste keer dat ik John zag en sindsdienzocht hij mij altijd op in de winkel. Het warenmaar een paar minuten die we hadden. Genoegom elkaar stukje bij beetje te leren kennen.Genoeg om af en toe elkaars hand aan te raken,terwijl onze ogen elkaar ontmoetten tussen derekken. Genoeg om na de eerste maand elkaareen vluchtige kushand toe te werpen en nog eenmaand later echt elkaars lippen te verkennen,achter het verste rek.

Vier maand heeft mijn vreugde moge duren.Gisteren is John terug vertrokken naar Amerika.Papa heeft het gehoord en heeft John laten boeten.Ook mij gaat hij straffen. Beneden wacht hij metde stok. Ik zal nu alleen nog de herinneringen vaneen vervlogen liefde mogen koesteren.

Chiara Simonelli

H


Let’s Dance To Joy DivisionPlan K & Het verhaal van post-punk uit Manchester

p 15 december is het weer zover. nogeenmaal doet het Plan K haar deurenopen. Deze Brusselse concertzaal,

langs de overkant van de Zenne, maakte vooralfurore in de jaren ’80. Toen was het deBelgische tegenhanger van de Manchesterse“La Hacienda”. Die 15 december brengenSection 25, Crispy Ambulance en the Names,de enige Belgische groep die ooit gestationeerdwaren bij Factory Records, samen met PeterHook (Joy Division / New Order) plezier envertier. Enfin, hier wat een klein verhaaltjeover een vuile stad met vuile muziek.

Beginnen doen we in Manchester in de jaren ’70.De stad is een echte arbeiderstad, en de intredevan het Thatcher-tijdperk wordt hier directgevoeld. De werkloosheid rijst de pan uit, devuilnisdienst staakt, de olie komt niet altijd totbij de pomp en net hier is het dat Tony Wilson opde proppen komt. Een slinkse stadsheld, maarheeft toch een diploma journalistiek gehaald inCambridge. Hij werkt voor de lokale commerciëlezender Granada Television en spendeert de restvan zijn tijd en sex, drugs en ‘gelukkig’ ook aanrock’n’roll.

Muziekgewijs komt nu ook de punk inGroot-Brittannië naar boven. De toen nog obscurerockgroep Londonse “The Sex Pistols” komenin de Lesser Free Trade Hall spelen voor eenhandvol mensen, maar toen begreep Wilson al datdit de toekomst was van muziek. Hij haalde zeterug naar Manchester en was de eerste die ze optelevisie bracht voor zijn eigen Granada Report.De televisieshow moest de concurrentie aangaanmet het brave Top of the Pops, waar groepen netjesplaybackte en niet te veel amok maakte. Gekop-peld aan dit televisiedebuut was er nog een concertin de Lesser Free Trade Hall samen met de lokalepunkgroep the Buzzcocks.

Hoe leeg de zaal ook mocht zijn, iedereendie er toen aanwezig was, ging later naam krijgenin de muziekwereld. De agressiviteit van demuziek zette een aantal aan om zelf een groepjete beginnen na die avond. Hier werd ook Warsawgevormd, de voorloper van Joy Division, met IanCurtis, Peter Hook, Bernard Sumner en StephenMorris. Het groepje klonk vrij agressief, maardistantieerde zich al een beetje van de main-stream punk beweging, met de EP, An Ideal forLiving.

Net voor ze de plaat lieten drukken kwamIan aanzetten met een nieuwe groepsnaam, JoyDivision. De naam Warsaw, kwam van een DavidBowie song, maar omdat er al een groep was inLondon, met de naam The Warsaw Pakt,veranderde ze het naar Joy Division. De inspiratiekwam van een vrij obscuur boek The House ofDolls. Joy Division was de plaats in hetconcentratiekamp dat Joodse meisjes zichzelfverkochten aan Duitse officieren. Om nog watmeer olie op het vuur te gieten, was de cover vande CD een blonde jongen uit de Hitler Jugendmet daarboven de groepsnaam in Gotischelettertype.

Tijdens een gigantische rockrally inManchester, georganiseerd door een Londenslabel, greep Joy Division zijn kans om zich voorte stellen aan de rest van de wereld. Joy Divisionmoest spelen rond ongeveer 1 uur ’s nachts enprobeerde op elke mogelijk manier met degroepen van plaats te wisselen. Hier was eenduidelijk voorbeeld van hoe de mythe van Curtisals gevoelige jongen wordt aan diggelen wordtgeslagen (letterlijk en figuurlijk). De groep dienet voor hen moest spelen wou ook niet met henwisselen en dit maakte hen zo kwaad, dat Curtishun deur instampte en als woesteling door hunkamer stapte.

Gevuld met agressie en met aantalnummers die goed aanvaard waren door demuziekpers speelden ze met zo veel intensiteitdat ze de aandacht wekte van Tony Wilson en RobGretton. Rob Gretton, die veel meer een magerehooligan was van Manchester City dan eenondernemer, stelde zich zelf voor aan de groepals hun nieuwe manager. Om het met de woordenvan een bijstaander te zeggen. “All the other bandsjust came there to play music, Joy Division camethere because they had no other place to go.”

EX-ACTEURS ENPOSTREVOLUTIONAIREN

In 1978 al had Wilson met Alan Erasmus, eenwerkloze acteur, Factory Records opgericht. Hetmoest een conceptueel platenlabel zijn, waarbij

de eigenaars en muzikanten op gelijke voet metelkaar omgaan. De groepen bleven intellectueleeigenaars van hun materiaal en de winsten blevenin een pot van collectief bezit. Dit is een duidelijkverschil met de grote Major-Labels als Virgin enEMI, die groepen gebruikte als marionetten voorhun schertsvoorstelling en hun creatief eigendom,dat de groep geproduceerd heeft voor de tijd datze bij het label zijn, bezitten.

Wilson had namelijk een grote situationistischefascinatie. Deze beweging, die door het bepaaldeintellectuelen gemakkelijk weg eenomhooggevallen kunstniche wordt bestempeld,groeide uit de mei ‘68 beweging. Nu, dit iseenmaal te simplistisch en als je ooit is LeSpectacle Du Societé zou lezen van Guy Debord,dan zou je begrijpen dat deze revolutionaire bendepostmodernen allesbehalve eenvoudigoproerkraaiers waren. Maar dat is voor is eenvolgende A3.

LA HACIENDA & FACT 4

Factory Records begon met het huren van eenoud fabriekspand voor 2 dagen in de week. Zedoopte het dan om naar La Hacienda, eenverwijzing naar de Spaanse Burgeroorlog. Hierkregen groepen de kans om op te treden.Bovendien was het voor Tony Wilson degelegenheid om langzamerhand meer vat tekrijgen om de ontwikkelende muziekscène vandie tijd. De eerste dagen van de nieuwe tent warenweinig winstgevend, maar toch rendabel genoegom langzaam geld bij elkaar te sprokkelen omeen plaat te maken voor een van de groepjes. Naeen compilatie-cd kreeg Joy Division eindelijkde kans om een serieuze plaat op te nemen in eenstudio.

Ze kregen hulp van de muziekproducerMartin Hannet , die eerder het debuut SpiralScratch van The Buzzcocks had geproduceerd.Hannet past perfect bij het rariteitenkabinet datFactory Records op dat moment was, eenafgeleefde hippie die als een dictator over destudio regeerde. Een voorbeeld van zijn gedragis dat hij de mastertape pas op het einde van demixing naar de groep zond, zonder dat de groepwat in de pap te brokken had bij het afmixen. Jekan nog altijd een aantal van de discussies, naasthet geluid van een lift voor 30 seconden horen opde bootlegplaat Martin Hannet’s PersonalMixtapes. Peter Hook was niet echt te sprekenover het resultaat van Unkown Pleasures, omdatze niet agressief genoeg klonk. Voor het ontwerpvan de hoes gingen ze langs bij Peter Saville. Nuop zich lijkt de hoes niet zo speciaal, maar hetwas een verschil van 90 procent van de andere

groepen in die tijd, die zich meer hielden aan deregels van de grote platenverdelers. Gelukkigbetekende deze plaat ook de doorbaak van JoyDivision en Factory Records.

De plaat is een mijlpaal in de geschiedenisvan Britse rock. Groepen als Interpol, Editorsen Bloc Party kan je wel meer dan eens betrappenop een paar ‘geleende’ riffjes van dit album. Desfeer van plaat is veel duisterder dan het al watvoordien was geschreven en dit gecombineerd

met de Iggy Pop-meets-David Bowie – stem vanIan Curtis, die het nog wat akeliger maakt. Eerstwerden ze omschreven als Gothic, maar dan nietin de betekenis zoals wij ze nu kennen, vervolgensals art-punk, maar dat is eerder Gang of Four &Liquid Liquid, en ten einde raad kreeg het etiketpost-punk op zich geplakt.

Dat was niet het enige ‘etiket’ dat hetkreeg. Het was ook de 4deproductie van Factory.Daarom kan je op de drukking van plaat ‘FACT4’ zien. Dit is al weer een verwijzing naar desituationistische roots van Tony Willson. Denummering van alle producten ging niet alleenover releases van cd’s maar ook over eenrechtszaak (Martin Hannet tegen Factory), overaffiches, etcetera.

BELGIAN LOVE WILL TEAR US APART

Je zag het misschien al aankomen, maar netwanneer alles goed scheen te lijken, gaat allesverschrikkelijk fout voor een eerste keer. Na eenkorte tournee in Groot-Brittannië leert Ian Curtiseen zwartharige deerne kennen, Annick Honoré.Nu geen erg, op het eerste zicht, maar voor dejong getrouwde Curtis was het misschien nietdirect een stap vooruit. Annick Honoré leerde Iankennen toen ze nog voor de Belgische overheidwerkte in het Verenigd Koninkrijk, ze deed zichvoor als journalist voor een fanzine, en van heteen kwam het noodzakelijke andere. Nu is hetook verkeerd om het beeld rond Annick Honoréte stigmatiseren als Yoko van de groep (en voorzover misschien vrij goed in beeld gebracht in defilm Control), want deze vrouw mengde zich nietdirect in het creatieve proces van de groep.

Uiteindelijk begon Honoré ook eencarrière in de muziekwereld. Ze wasmedeoprichter van het Le Disques de crepesculeslabel, dat als zusterlabel diende van FactoryRecords. Ze programmeerde in het Plan K (detegenhanger van La Hacienda) het eerste concertvan Front 242 en natuurlijk het vrij legendarischeconcert van Joy Division concert in 1980. Tijdensdit concert waagden ze zich aan een cover vanSweet Sister Ray van de minstens evenlegendarische Velvet Underground.Tegenwoordig kan je de live opnames nog wel

terugvinden, al ligt de prijs veel hoger dan dedoorsnee bootleg EP’s van Joy Division.

De start van deze tournee betekende voor JoyDivision het begin van het einde. Het eerste tekenaan de wand was toen Curtis van de dokter tehoren kreeg dat hij epilepsie had. Debehandelende arts zei dan ook dat hij het rustigaan moest doen, met andere woorden: genoegslapen, niet drinken. Vervolgens stelde hij devraag aan Curtis wat hij deed in zijn professioneelleven, waarop Ian antwoordde dat hijbibliothecaris was... Toch begon hij hierdoor hetleven duisterder te zien, tot op een punt dat Annicktegen Tony zegt dat ze schrik heeft van Curtiszijn gedachten.

Ook was er dus de bizarre liefdesdriehoektussen Curtis, zijn vrouw (Deborah) en Annick.Deze situatie was onhoudbaar geworden voorDeborah. Ze wilde een echtscheiding aanvragen,omdat ze onder andere voor hun dochter Nathalieeen stabiele toekomst wou. Ironisch genoeg is deondergang van Curtis net de aanleiding van zijngrootste hit, Love Will Tear Us Apart.

Dit allemaal zorgde ervoor, dat Ian Curtiszelfmoord pleegde op 18 mei 1980, na eenvoorgaande mislukte poging. De groep was vanplan om de dag nadien op Amerikaanse tourneete gaan.

De tekenen waren overal aan de wand. Om PeterHook te citeren: “You should’ve been an idiot fornot seen that one coming up. But I guess at thattime we were all bloody idiots.” Natuurlijk,Manchester zou Manchester niet zijn zonder deharde humor. Zo verbood Tony Wilson destijdsom nog zwarte dassen te dragen omdat de roddelde ronde deed dat Ian zichzelf zou hebbenopgehangen met zijn zwarte das.

NEW MONDAYS

Uit de assen van Joy Division dook een nieuwegroep op met de overgebleven bandleden. Degroep New Order, met al weer een verwijzingnaar de Nieuwe Order van het 3de rijk. BernardSumner veranderde zijn naam op een aantalplaten naar Bernard Albknicht, om dat kleinebeetje Duitse flair te hebben. Op puurcommercieel vlak was New Order een schot inde roos. Factory Records kon langzamerhandmuzikale privileges beginnen afdwingen. Integenstelling tot dat ander opkomend bandje uitIerland, U2, speelde New Order wel live op “hetwijlen” Top of the Pops. Hierdoor kregen ookandere groepen van Factory meer de kans om zichte ontwikkelen zoals Section 25, A Certain Ratioen The Durutti Column. Manchester begon eencentrum van muziek en cultuur te worden enFactory begon uit te breiden. La Hacienda wasnu volledig opgekocht door Factory, dankzij enmet de winst van New Order. En vanaf hier begintde ondergang.

Factory, die altijd op zoek was naar eennieuwe gouden appel om meer geld binnen tebrengen vond uit eindelijk The Happy Mondays.Helaas hebben we ze wel telkens meesterlijkegroepen aan hun neus laten voorbij gaan. TheSmiths werden te rommelig bevonden en RobGretton eiste een nieuw degelijke demo. TheStone Roses werd niet interessant genoegbevonden omdat het management van die groepbestond uit ex-lieven van Factory Records.

Maar terug naar the Happy Mondays;deze groep gaf (even) financiële zuurstof aan hetlabel. Maar hun roem moest, eind jaren tachtig,plaats ruimen voor een drugsverslaving van dezanger. La Hacienda werd een ongewild eendraaischijf van ecstasy, die samen met de technouit Amerika waren overgewaaid. Niet veel laterkwamen de bendes op de proppen, gevolgd doorbende-oorlogen. De club moest al geregeldtijdelijk haar deuren sluiten totdat FactoryRecords in 1993 failliet ging. De meeste artiestenzijn overgegaan naar London Records.

Tony Wilson, de hoofdrolspeler van dithele hoofdstuk Engelse muziek, stierf dit jaar aankanker. Zijn begrafenis kreeg het laatste nummermee van de hele Factory Catalogue FACT 501.Het was het officiële einde van een tijdperk. Maarmet het feestje in Plan K, de film van AntonCorbijn en de release van alle Joy Divisionalbums, heeft Tony de laatste lach.

Piet Van de Velde

O


Ecologie en KapitalismeVerslag van de discussie op 17 oktober

H

Kunnen we de consumptieverminderen door reclame te

‘democratiseren’?

et is een teken van hoop: een jongegeneratie die zich vragen stelt bij dehuidige wereldsituatie en die samen

komt om te discussieren in een open en eerlijkesfeer. Dit is het verslag van de discussie gehoudenop 17 oktober 2007 over ecologie en kapitalisme.Hierbij worden de deelnemers bedankt voor hunaanwezigheid. Verder wordt De Moeial ookbedankt voor haar aanwezigheid, ondersteuningen de publicatie. Op de discussie kwamenvolgende kwesties aan bod:

DE OORZAKEN VAN HETECOLOGIEPROBLEEM

Het ecologieprobleem wordt door verschillende‘menselijke’ activiteiten veroorzaakt, debelangrijkste zijn

- de oorlog: atoombommen, verarmd uranium,explosieven, enorm olieverbruik in straaljagers,tapijtbommen, enz.- de transportsector- de productie (industrie)- de consumptie

Het eerste deel van de discussie concentreerde zichrond het probleem van de overconsumptie.Waarom wordt er zoveel geconsumeerd? Waaromis consumptie vervuilend? Is de oplossing hetconsumptiegedrag aanpassen?

Dankzij de automatisatie en socialisatievan de productie kennen we een enormeoverproductie. Er wordt elke dag eten gemaaktvoor 12 miljard mensen, toch heeft maar een kleinpercentage van de wereld toegang tot dezeabundantie. Enkel mensen met geld kunnenproducten kopen en hun basisbehoeftenbevredigen. De overconsumptie is geconcentreerd

in de sociale lagen met geld, de grote meerderheidvan de mensen op deze wereld kan haarbasisbehoeftes maar net vervullen. Wij leven metboterbergen en de capaciteit om de hele wereld tevoeden, maar toch wordt dit niet gedaan enverhongeren 200 miljoen mensen per jaar. Het iseen enorme verspilling van de productiemiddelen.

Waarom consumeren we zoveel terwijl derest sterft? We worden elke dag overrompeld doorbergen reclame. Deze hersenspoeling zorgt op zichal voor een mentale en ecologische vervuilingmaar is nodig om de consumptie hoog te houden.Deze dient de producent in zijn verkoop, in zijnwinstbejag.

Maar, kunnen we dan door reclame te‘democratiseren’ de consumptie verminderen enredelijker maken; kunnen we zo onze economietot zinnen brengen? Misschien verandert het dementaliteit van de mensen, maar het verandert deproductie van de goederen niet. Zolang er een

winstlogica en overproductie bestaat zal erreclame zijn. Dit is haar bestaansreden zelf.

Kan de consument via een ‘groene mentaliteit’of ‘boycot’ de productie van goederenveranderen? De vraag kan herformuleerdworden: welke rol heeft de consument in hetproductieproces? De consument kan enkel kopenwat hem is aangeboden. Ten tweede heeft deconsument een beperkt budget en zal in tijden

van nood toch het goedkopere product moetenkopen. De invloed van de consument is duseigenlijk klein. De invloed van de producent opde consument is daarentegen enorm.Bijvoorbeeld: door het weghalen van de openbaretrein- en busdiensten in Amerika in de jaren 30kon Ford veel meer auto’s verkopen. Of nog: deautoconstructeurs kunnen al lang groene auto’smaken, maar de petroleumsector en deinvesteringen in de autofabrieken verhinderen dit.

De consument kan enkel kopen wat hemis aangeboden en kan het productieproces nietdoen afwijken van de winstlogica. Het is dus ookniet de schuld van de consument dat de wereldaan het aftakelen is. Waarom zouden we onsschuldig moeten voelen bij het gebruik vanelektriciteit, water, auto’s, enz. Wij kunnen nietanders dan gebruiken wat ons is aangeboden. Hetis duidelijk dat met acties als ‘5 minuten het lichtuit doen’ en ‘bio’ producten we de wereld ookniet zullen verbeteren. Toch kan het op de huidigemanier niet verder. Volstaat het dan om hetproductieproces te veranderen en hoe?

Tijdens het productieproces wordt geenrekening gehouden met de mens en natuurondanks dat dit mogelijk is. Het product wordtontworpen op basis van winstmaximalisatie, niethet bevredigen van de menselijke behoeften ende gezondheid van onze natuur. Er wordt zekerniet gedacht aan wat er met het product gebeurdna de consumptie (recyclage, onderhoud, ..)omdat de winst enkel wordt geboekt bij de

aankoop. Producten worden zelfs ontwikkeldopdat er zo snel mogelijk een nieuw(er) productnodig is. Men zou ook op volgende manier kunnendenken: laten we produceren op een manier datde consument zijn behoeftes kan vervullen en dater rekening wordt gehouden met de natuur. Zowordt het voor de producent en consumentmogelijk om goed te leven. Dit strookt echter nietmet de winstlogica, maar misschien kan dementaliteit van producent en consument

veranderd worden. We zouden dan enkel meermoeten betalen voor onze producten. Deoplossing is dan gewoon het productieproces inhanden brengen van goedbedoelende mensen.Waarom werkt dit niet?

Dit is in de geschiedenis al eerder gebeurd(fabrieken onder leiding van arbeiders), dezebedrijven gingen echter failliet aangezien ze tochminder winstgevend waren dan hun concurrenten.In tijden van armoede, zal men toch hetgoedkopere moeten kiezen. Deze goed bedoeldebedrijven leven enkel zolang mensen ruimtehebben in hun budget en dit is steeds minder hetgeval.

Het productieproces in handen nemenvolstaat dus niet, men moet ook afstappen van dewinstlogica, de huidige productiemethode. Menmoet naar een productiemethode die demenselijke behoefte bevredigd. Een menselijkebehoefte is ook een gezonde natuurlijkeomgeving. De winstlogica en de concurrentieliggen aan de basis van de ecologische problemen.

Voordat de discussie verder ging naar hoemen naar deze productiemethode kan komen enwie dit moet doen werden nog enkele anderepunten genoemd:

- Het ecologieprobleem is een globaal probleemen kan niet opgelost worden met behulp vanstaten. China wordt de grootste vervuiler van dewereld, terwijl ze in de Europese landen zichillusies maken over Kyoto. Een internationale

aanpak is nodig. Hiermee kunnen we ook eeneinde brengen aan de oorlog.- Wie heeft er voor gezorgd dat men zo veel metde auto moet rijden? De verkeerschaos die weondervinden om naar het werk, huis of winkel tegaan bevordert niet onze levenswijze maar welde winst voor auto- en brandstofproducenten.- De discussie is belangrijk.

EEN ALTERNATIEF

Ten eerste moet gezegd worden dat deze discussienodig is om te weten wat de oorzaken zijn vanonze huidige problemen. Enkel door die oorzakente ontmaskeren is het mogelijk om een werkelijkalternatief te formuleren. Naast de discussie is erook de actie, er werd een oproep gedaan tot en-gagement (voor meer informatie werd verwezennaar de websites: www.internationalism.org enwww.socialisme.be).

Uit de vorige punten kan men dusbesluiten dat het alternatief volgende kenmerkenzal moeten hebben:

- Een fundamentele verandering van productie-methode: het winstbejag veroorzaakt eenoverproductie die enkel wordt geconsumeerd dooreen minderheid met geld. De winst gaat daarbijnaar een nog kleiner percentage van de wereld-bevolking. Enkel een verandering in productie-methode kan ervoor zorgen dat goederen wordengeproduceerd op een menselijke manier.

- Enkel een systeem dat rekening houdt met haarmedemens kan het ecologie- en oorlogsprobleemoplossen. Het ecologieprobleem is een globaalprobleem en we moeten globaal overeenkomen.Zolang er concurrentie om kapitaal tussen staten

bestaat is het ecologieprobleem onoplosbaar. Weleven allemaal samen op deze planeet, we zijnallen mensen en we hebben allen dezelfdebehoeftes. Waarom zouden we elkaar vergiftigenen uitmoorden? Waarom zijn er staten (naties) diede mensen verdelen? Waarom zijn ernationaliteiten?

Het laatste punt is een deel van de volgendediscussie. De aanwezigen vroegen om eendiscussie over de staat en nationaliteit. Wie benik en wie is de staat? Deze vond plaats opwoensdag 7 november om 19u in de K4. Devolgende discussie gaat over de Seksuele,Industriele en Russische Revolutie op woensdag5 december om 19u in de K4 (gebouw K – 2deverdieping). Wat zijn de oorzaken, wat zijn degevolgen?

Gorki

BETOOG MEE OP ZATERDAG8 DECEMBER VOOR EEN

PROPERE PLANEET.

limaat is een hot item dezer tijden :Nobelprijs, Olympische Spelen,nieuwe minister, … alles staat

tegenwoordig in het teken van milieuvervuiling.Nochtans geen nieuw probleem, maar goednieuws voor diegenen die de planeet al zo langhoog in het vaandel dragen. De vraag is dan:waarom ondernemen onze regeringen, ondanksde omvang van het probleem, niets? Enwaarom zijn de getroffen maatregelen ridicuulzoals het Kyoto-protocol dat (indien het ooituitgevoerd zou worden) slechts 3% van denoodzakelijk te nemen maatregelen betekent,of zoals de ecotaksen die niets meer zijn daneen middel om het gat in de begroting tedichten.

Wanneer we de campagnes voor milieu rondomons horen, krijgen we de indruk dat het allemaalonze schuld is. Gerecycleerd papier gebruiken,spaarlampen indraaien, een dubbeldoorspoelsysteem voor het toilet, ecotaksen,dubbele ramen, en betalen die plastic tassen bijde GB.

Uiteraard zijn individuele veranderingenen pogingen om nutteloos afval te vermijden aante moedigen, maar wordt de vraag van deverantwoordelijkheid wel juist beantwoord? Hetgrootste deel van de ecologische activisten roeptons op om mentaliteit en gewoonten teveranderen. Hoewel deze milieu-organisatiesgrondige analyses en aanklachten naar voorbrengen, richten velen onder hen zich jammergenoeg op de symptomen, en niet op de oorzaken.Want de uiteindelijke verantwoordelijkheid voorklimaat-veranderingen ligt bij de productiewijzevan de grote bedrijven en niet bij de gewonebevolking.

Een mentaliteitsverandering is nodig, dat is waar.Maar door wie? En is dit werkelijk mogelijkbinnen het huidige systeem? Niet iedereen heeftde middelen om van een vervuilende wagen naareen niet vervuilende over te schakelen. Openbaarvervoer is voor veel mensen te duur, slechttoegankelijk en van slechte kwaliteit. Gsm’s,computers, auto’s worden speciaal geproduceerdom zo snel mogelijk versleten te raken. ‘Productenvan bij ons’ zijn vaak duurder dan producten met‘vervuilende kilometers’…

Om een probleem zo grootschalig alsmilieuvervuiling aan te pakken zijn collectieveoplossingen nodig. De uitstoot van broeikasgassenmoet drastisch verminderd worden. De absurdehandel in emissierechten stopgezet worden.Openbaar vervoer moet verbeterd worden engratis zijn, het wetenschappelijk onderzoek moetuit handen van de ondernemingen, onafhankelijkvan de aandeelhouders en de privé, om ervoor te

Ecologie & kapitalisme verzoenen? Mission Impossiblezorgen dat het wetenschappelijk onderzoek naarhernieuwbare energie ten volle kan gevoerdworden. Maar de vrije markt wordt niet gedrevendoor ecologische of humanistische waarden. Enpolitici gaan nog altijd plat op hun buik voor debelangen van bedrijven. Zolang de industrie nietwordt aangepakt, en de ecologische maatregelenanti-sociaal zijn, blijft elke oplossing slechts eendruppel op een hete planeet.

Kom zaterdag mee betogen voor een beteralternatief & echte oplossingen tegen deopwarming van de aarde.

Klimaatsbetoging, zaterdag 8 dec 2007, 14u30,Brussel Zuid.

www.hierbeginthet.bewww.socialisme.be/lsp/ecologie

Actief Linkse Studenten

K

Winstlogica en concurrentieliggen aan de basis van de

ecologische problemen


Van alles watGedichten & verhalen

ire,

Bovenstaand zinnetje achtervolgt u en uw familieal sinds 15 augustus 1912, toen Jules Destrée ditverwoordde in zijn open brief « Lettre au roi surla séparation de la Wallonie et de la Flandre ». Ikbegrijp het volledig als u hierdoor soms de slaaplaat, het gaat tenslotte over uw onderdanen, enzonder onderdanen geen koning. In deze briefpleitte Destrée overigens niet voor het separatismezoals we het nu kennen, maar voor wat later eengedachte in het federalisme zou worden:

« Une Belgique faite de l’union de deux peuplesindépendants et libres, accordés précisément àcause de cette indépendance réciproque, ne serait-elle pas un Etat infiniment plus robuste qu’uneBelgique dont la moitié se croirait opprimée parl’autre moitié? »

Vooral de laatste zinsnede is interessant, omdathieruit blijkt dat Destrée toen al vreesde datVlaanderen, met de demografische meerderheidvan het land, het zuiden zou onderdrukken doorde macht van het getal. In 1912 spreekt dezedoctor in de rechten aan de ULB zich uit voorméér regionalisering om zo de staat te versterken,in 2007 staan de Franstaligen vanuit eengelijkaardige vrees enigszins weigerachtig tegenverdere staatshervormingen, terwijl demeerderheid der Vlamingen gewonnen lijkt vooreen België dat veel meer lijkt op wat Destréevoorstelde. De tijden veranderen.

In deze tijden blijkt het wel nog steeds ietwatmoeilijk om zich publiek uit te spreken tegen demonarchie, gedeeltelijk door het feit dat ditonderwerp geclaimd lijkt door extreem rechts enandere populisten, de De Deckers en VanRossems, maar voornamelijk door het gebrek aanleven van dit onderwerp in de samenleving. Jan

met de pet maakt zich duidelijk wel zorgen overde miljoenentransfers naar het economischmindere zuiden, maar blijkbaar niet -of toch nietzo ernstig - om de evenzeer indrukwekkendetransfers naar een handvol gezinnetjes in Laken,die - laten we eerlijk zijn - weinig tot nietsbijdragen aan ons land, buiten misschien voor de

producenten van koekendozen allerhande. Begrijpme niet verkeerd, Albert, die ook maar geborenis met zijn lot, verdient voor zijn beroep, zolanghet bestaat, uiteraard een vergoeding en die magbest gepast zijn voor een staatshoofd. Maarwaarom wij als burgers in godsnaam een rijkelijkloon zouden moeten ophoesten voor zijn kinderen,dát gaat mij te boven. Kind zijn van hetstaatshoofd is geen beroep, en in mijn bescheidenmening geen overheidsfunctie. Over dekroonprins kunnen we mogelijk nogonderhandelen, maar een jaarlijkse dotatie van272.682,88 euro, ten laste van de openbareschatkist, voor Laurent van België?

Verder is er natuurlijk ook de onvermijdelijkevanzelfsprekendheid in het afschaffen van deKoninklijke rol, als anachronisme uit het AncienRegime heeft een koningshuis in een modernedemocratie geen enkele plaats meer en heeftdiezelfde staat ook geen behoefte meer aan eenmonarch. In de woorden democratischemonarchie is een onvermijdbare contradictio in

Mijmeringen bij de monarchieSire, il n’y a pas de Belges

S terminis verweven, hoe democratisch is de functievan staatshoofd wanneer die functie nog steedsenkel en alleen bekleed wordt vanuit eengeboorterecht?

Dus, Sire, laat ons uiteengaan als vrienden, of laatons op zen minst beginnen met het Zweeds (striktprotocollaire) model, want zeg nu zelf, lintjesknippen, mooi wezen voor de koekendoos én eenjob als “hoofdambassadeur” met de vergoedingdie u nu krijgt, het is nog een verdomd mooiejob, nee? Zo besparen we ons ook de collectieveschaamte als u genoodzaakt wordt in te grijpenbij een regeringsformatie, hoe scheef deze ookmag lopen.

Verder hoop ik van harte dat u, Albert de tweede,de laatste koning der Belgen wordt. Niet dat ikhet einde van de staat hoop of ambieer, verre van.Dit is enkel omdat ik hoop ooit in een federalerepubliek van België te leven. Maar maakt u zichvooral niet teveel zorgen, een evolutie van eenstaatsstelsel, zeker in een consensusdemocratiezoals de Belgische, blijkt een traag en moeizaamproces (letten we maar op de huidigeregeringsformatie) én moet bovenal en allereerstdemocratisch – dus, gedragen door demeerderheid van het volk - zijn.

Vive la republique!Neemt u mij het alstublieft niet kwalijk.

Kenneth Pontzeele

Kind zijn van het staathoofd isgeen beroep, en in mijn

bescheiden mening geen overoverheidsfunctie

er komt een troep Japanners aanstuiven vanuit het nietsallemaal uitgerust met een dubbele zoomlens op hun Canon geheugenmonsterzoeken ze voor een beeld dat geen uitleg behoefthet geheugenmonster legt alles vast, elk nietszeggend detail wordt vereeuwigd op het 2Gb geheugenchipje

er is geen ontkomen aan, als aanschoten wild wordt ze belaagd door de vraatzuchtige jachthondenonschuldig stond Zij te wachten op lijn 95 toen de wilden kwamenmet hun geheugenmonsters wordt dit prototype Europeaangefocust op het LCD schermpje om daarna het vonnis te vellen

Zij blijft achter, Zij kon niets doende vreemdeling met geld laat zich niets gelegen om met volle geheugenkaartjes het vliegtuig in te stappenze hoopt stiekem dat de scanners bij de bagagegate de plaatjes zullen wissen, een wraakoefening!of dat een overijverige douanier de geheugenkaartjes in beslag laat nemen op verdenking van spionageondertussen voelt ze zich smerig, deze put met stront had dicht mogen blijven

de plaag die toerisme heet heerst wereldwijdhorden bloedhonden vliegen de aardkloot over van het ene wereldwonder naar het andertempo is de boodschap, de wereld is een groot dorpen voor je het weet is de kerosine onbetaalbaar, dus haast is geboden

maar Zij blijft achter, zoals zovelen werd haar niets gevraagdeen smerig gevoel bekruipt haar, vanwaar deze banaliteit zo onder de volle zondit had zij niet verdiend zag ze aan de gezichten van de andere reizigershaar dag was goed begonnen maar eindigt in diepe mineur

de bloedhonden moesten haar contouren aftasten zoals bij de hoeren in de rosse buurtna goedkeuring werd de zoom geprepareerd en werd er afgevuurdHaar creativiteit werd een ingeblikt mode-ideaal, vastgelegd in 1024x594 formaatOm getoond te worden op flatscreens in Osaka, kijk, dit is een Belg!

Bo

De Plaag Die Toerisme Heet

even uur dertig. De wekker schreeuwt datik moet opstaan. Diepe dromen wordenverbroken en de harde realiteit slaat mij in

het gezicht , ik ben alleen. Geen warme zoetelichaamsgeur en een liefkozende streling langs mijnzij, maar een ijzige kilte. De steeds wederkerendestem van Liese “papa gaat weg” “papa gaat weg”

Zeven uur dertig

Z

Verloren joggersZe lopenVerloren

Ze doen niksGaan nergens heen

Ze zijn verlorenVoor de sportHet vaderland

De nationale trotsDe endorfine

Doorklieven ze de wind

Er stopt er eenHij kan niet meer

Een laatste poging tot ademhalenZijn hart begeeft het

Zijn longen klappen toeZijn gezicht ontploft

Sterf dan!Crepeer voor je sportJe vaderlandsliefde

nationale trotsJe endorfine

Eenstraalbloed

spuit wegUit een mondhoek

Een besefover de zinloosheid

van dit bestaanbrandt weg

Uit een ooghoek

Op de stoep ligt een lijkHet heeft een trainingspak aan

De mensen lopen voorbijZoals altijd

Kijken ze evenZonder te vertragen

Er stopt er eenHij houdt zijn hoofd scheefKijkt in de ogen van het lijk

Hij fronstHij glimlacht

Hij denkt: “joggen”“dat zou ik ook nog eens moeten doen”

Rob Werkers

Verloren Joggers

maakt alles troebel. Ik grijp naast het bed en zoekde fles. Goede voornemens vallen onder eenwazig beeld en een zwaar hoofd als een spiegeluit elkaar. Snel zak ik weg in het duister. Totmorgen, zeven uur dertig zegt de wekker .

Chiara Simonelli

Beddanktik wordt één met haar verdwazing

leg dons tegen me aan als vetkussenprotheseeen wintervacht - een tweede huid - een

hebbeding

ik grijp naar de infratone ruis in mijn orenmet een poging leegte te bedenken

het klauwen van een breindat uitgeschakeld wordt

echolokatie van de eerste droomgegil dat terugkaatst op haar adem

blindelings als een molweet ik haar te vinden

mijn prooi - ik nachtdier

als ik dan ook de laatste geur gewillig vergeeten verdrink in de smaak van mijn mond

negeert de wereld mij genadeloosook uit die diepste kerkers van mijn luiheid

de absolute overgave aan het leven datsoms vanzelf en soms na gevechtuit mijn oor de matras op vloeitzal haar dierlijk wakkerwroetenhet kipgekraai en zongegrom

met leven in mij lekkenmij tot het lichte wekken

ik hou ervan in die laatste en de eerste snikkenvan weer een weemoedloze nachtte turen als door een caleidoscoopvan herinneringen en verbeelding

die elkaar bevlekken - samen spelenals kwikdruppels of een regenraam

op het witte doek waar in het donkerde kaskraker van je onderbewustzijn wordt

vertoondKNT but no happy end

Eisenik


De Moorse Republiek van SaléPiraten, Renegaten en Heiligen;

Even distraction couldn’t dispelgrief from my heartBut penetrated by the breeze of SaléIt was salved1

- Lisan al-Din Ibn Khatib

it artikel is een inleiding tot een weinigbekende geschiedenis, namelijk die vande Moorse piratenrepublieken in het

hedendaagse Marokko. Specifiek deze welke zichbevonden in de omgeving van Rabat, de huidigeMarokkaanse hoofdstad. Deze republiekenhebben slechts een kleine periode als werkelijkonafhankelijke staten bestaan. In totaal slechts eenkleine 50 jaar, van 1614 tot 1662 om precies tezijn. In deze periode waren ze echter toch de scènevan een merkwaardig sociaal experiment. Ik zalin het artikel wel regelmatig naar de Republiekvan Salé verwijzen, dit omdat ondanks het feitdat het vaak drie onafhankelijke entiteiten waren,ze naar de buitenwereld toe toch vaak als eengeheel optraden.

Om de geschiedenis van deze merkwaardigerepublieken enigszins te kunnen begrijpen, dienenwe eerst en vooral een zekere kennis van degeografie van de stad, of beter steden, te hebbenwaar deze gebeurtenissen plaats vonden. In deChristelijke wereld werden deze steden aangeduidals Salé, deze stad bestaat heden ten dage nogaltijd en ligt ten noorden van Rabat, welke in dietijd ook als een deel van Salé omschreven werd.Salé bestond uit drie verschillende, uniekeentiteiten. Op de noordelijke bank van de BouRegreg, de rivier die Salé en Rabat scheidt, ligt“Oud Salé”, oftewel het huidige Salé. Op dezuidelijke bank treffen we “Nieuw Salé” aan, ofRabat. Hier lag ook het derde deel, namelijk deCasbah, dit bestond uit een omwald militaircomplex.

De geschiedenis van Salé gaat millennia terug.We treffen al sporen aan van bewoning van zelfsvoor het verschijnen van de moderne mens, dehomo sapiens sapiens. De voorgangers van demoderne mens alsook ook de Neanderthalersbezette de omgeving al millennia voor het beginvan de officiële geschiedenis. Ook in de klassiekeoudheid was het al bewoond, Gaius PliniusSecundus maior ook wel bekend als Plinius deOudere vermeldt de stad al als een woestijndorpjedat krioelde van de olifanten... Deze geschiedenisis echter voor ons van weinig belang. Wat weleen belangrijk gegeven is, en waar ook dieper opdienen in te gaan, is de etnische en culturelesamenstelling van de stad.

Salé lijkt oorspronkelijk een door Berbersbevolkte stad geweest te zijn. Arabische bronnenvermelden het als zijnde de eerste stad opgerichtdoor de Berbers. In de 11e eeuw verschijnt deeerste belangrijke groep immigranten, die deetnische samenstelling van de stad grondigveranderden: De Spaanse Moslims afkomstig uitCordoba. Deze brachten ook hun cultuur, muzieken spiritualiteit mee. Hierbij verkreeg Salé zijn -nog steeds bestaande - etnische mengeling vanArabieren en Berbers. De spiritualiteit die zemeebrachten bleek zeer belangrijk in de verdereontwikkeling van Salé. Salé is immers altijd eenstad van belangrijke spirituele figuren en Heiligengeweest, ze kreeg niet voor niets de bijnaam “Stadder Heiligen”. Zowel de orthodoxe stromingenals de meer heterodoxe Berberse vormen vanspiritualiteit werden vertegenwoordigd binnen despirituele leefwereld van Salé. Een van dezeheiligen was bijvoorbeeld Sidi Ahmad Ibn Ashir,bijgenaamd de dokter. Deze kon volgens delegenden de oceanen zegenen en de stormen doenbedaren. Na zijn dood werd zijn graftombe danook een populaire bedevaartsbestemming voor depiraten die Salé bevolkten.

Een andere heilige was Sidi Abdullah ibn Hassun.Deze zou uitgroeien tot de officiële patroonheiligevan Salé. Toen hij de stad binnentrok, werd hij,volgens legende, gevolgd door een wandelende

palmboom die wortel schoot op de plek waar laterzijn mausoleum gebouwd zou worden. De soefi’sin de stad waren zo extatisch dat ze spontaan invogels veranderden. Toen de vrouwen van de stadhem kwamen bezoeken, veranderde Sidi Abdullahzichzelf in een vrouw zodat hij ze kon ontvangenzonder dat iemand er schande van sprak. Elke jaar,op de avond van zijn verjaardag (Mawlid), wordthij herdacht met een kaarsenprocessie, dieoverigens zeer populair was onder depiratenbevolking omdat ze hierin kondenopstappen in hun kleurrijkste kleren. Hij had ook

een belangrijke indirecte invloed op degebeurtenissen zoals ze zich afspeelden onder derepubliek, want één van zijn leerlingen was al-Ayyashi, wie we later nog zullen tegenkomen, enwie een sleutelrol speelde in het volgende verhaal.

In de eerste decennia van de 17e eeuw verschenener nieuwe groepen immigranten in Salé en begonde geschiedenis die we hier zullen schetsen. Dezenieuwe migranten maakte deel uit van de laatsteoverblijfselen van de Moorse gemeenschap inSpanje. Na een reeks opstanden, geprovoceerddoor het beleid van Philips II, waren ze en masseuit Spanje verdreven. Deze immigrantenbestonden ruwweg uit twee grote groepen. Teneerste de Moriscos, dit waren moren die, op zijnminste nominaal, waren bekeerd tot hetchristendom. Velen in deze groep spraken dan ookgeen Arabisch meer, maar Spaans of een Spaansdialect, en hadden exotisch klinkende namen zoalsVargas, Pelafres, Blanco, Rodriquez, Santiago ...In 1610 werd deze groep gevolgd door eentweede, beter georganiseerde, groep, genaamd deHornacheros. De Hornacheros waren als groepnog steeds fervent Moslim, over het algemeenbeter gesteld, gewapend en Arabisch sprekend.

Geen van beide groepen werd echter door deoriginele bevolking goed genoeg bevonden omzich in de Stad der Heiligen, het Oude Salé, tevestigen. De Moriscos vestigden zich op dezuidelijke bank van de Bou Regreg, in het huidigeRabat. De Hornacheros vestigden zich eveneensop de zuidelijke bank, in de Casbah. Rond dezeperiode maakte ook al-Ayyashi, welke we eerderal vermeldden, zijn opwachting in Salé. Hij wordtook vandaag nog in Marokko herinnerd als éénvan de grote helden van het Marokkaansenationalisme. Hij voerde een jihad tegen Spanje,en was dan ook enorm onpopulair bij deEuropeanen. al-Ayyashi was echter niet enkelonpopulair bij de Europeanen maar ook bij deregerende Saadi dynastie uit Marrakesh. Dezelieten een aanslag op hem uitvoeren, maar diemislukte. Hij trok zich daarop, in 1614, terug naarSalé. Hier beloofden de leiders van de drie grotegemeenschappen hem te beschermen.

Kort na de aankomst van al-Ayyashi verklaardeRabat zich een onafhankelijke republiek. Dezezou geregeerde worden door een gouverneur ofGroot Admiraal. Deze zou verkozen worden vooréén jaar en bijgestaan worden door een raad van14 ouderen of adviseurs of kapiteins. DeHornacheros van de Casbah volgde het voorbeeldvan Rabat rond 1627 en richtte de HornacheroRepubliek op. Beide republieken besloten om al-Ayyashi te erkennen als de commandant van dejihad, zolang hij de autonomie van de republieken

respecteerde. Het Oude Salé verklaarde zichhierop ook onafhankelijk onder de autoriteit vande heilige al-Ayyashi. Nu waren er drierepublieken ontstaan die in een precaire symbiosemet elkaar leefden. Misschien is het welinteressant hierbij te vermelden dat de Republiekvan Salé blijkbaar toch wel één van de meestdemocratische en tolerante staten van dat momentmoet zijn geweest. Een leuke hypothese die PeterLambert Wilson hierbij stelt in zijn boek PirateUtopias, en ik u toch niet wil onthouden is devolgende:

“May we surmise that this autonomy meantsomething more to the corsairs than merely achance to maximize profits? In fact, was theirbrand of “perpetual revolution” really compatiblewith any serious proto-capitalist designs andambitions? Wouldn’t monarchy (preferably acorrupt monarchy) have better served thepurposes of simple fiscal aggrandizement? Isn’tthere something quixotic about the whole BouRegreg phenomenon? With the possibleexceptions of the Venetian or Dutch Republics ofoligarchs, and the Taiffe of Algiers, the corsairslacked any real-world models for their democraticexperiment. But the idea of a republic was verymuch in the air – and by 1640 would emerge intoEuropean history with the revolutions in England,then America, then France. Was it just an accidentof history that this should be preceded by theRepublic of Salé? […] An embarrassing thought,perhaps: Moorish pirates and renegade convertsto Islam as the hidden forefathers of Democracy.Better not pursue it.”

Hoe moeten we ons de socio-politieke relatiesbinnen de republiek voorstellen? Peter LambertWilson stelt de situatie binnen deze republiekenongeveer als volgt voor. De Hornacherosfinancierden de piraterij van de republieken doorhet bouwen van de vloot. Ze hadden een moeilijkerelatie met de conservatieve autocraten van hetoude Salé en keken met misprijzen neer op deMoriscos van Rabat. Deze dienden vooral alsbemanningsleden voor de vloot, alsook spionnenaangezien ze voor Spanjaarden konden doorgaan.In Rabat bevond zich ook de aanzienlijkeinternationale piratengemeenschap van Salé.Piraterij namelijk een zeer internationaleaangelegenheid, en dit was zeker merkbaar in desamenstelling van de bevolking van Rabat. Demulticulturele samenleving is immers geenrecente uitvinding. De internationale piratenkonden ook vaak zeer hoge posten verwervenbinnen de Republieken, de eerst verkozenadmiraal van de Republiek van Rabat wasbijvoorbeeld Murat Reis, geboren Jan Janszoonuit Haarlem ! Dit deel van de stad was ook gevuldmet tavernen, bordelen … al wat een piraat uitdie dagen kon verlangen. Een soort Port Royalaan de Marokkaanse kust! Hier keken dereligieuze autocraten van het oude Salé natuurlijkmet veel minachting op neer. Rabat was dan ookhet stadsgedeelte dat het minste enthousiasmetoonde voor al-Ayyashi en zijn jihad tegen deChristelijke wereld. In het Oude Salé echterhielden ze zich voornamelijk bezig met deze jihaden de opstand tegen de regerende Saadi dynastie.Dat is natuurlijk niet te zeggen dat ze zich nietinlieten met piraterij, integendeel! Piraterijvormde ook een belangrijk onderdeel van de jihad

en de inwoners van Oud Salé konden dan ook inalle capaciteiten gevonden worden binnen depiratenvloot van Salé. De vijandigheid tussen dezebevolkingsgroepen is blijkbaar nog steeds nietvergeten in Marokko. Zo worden Salé en Rabatwel eens schertsend ‘al-aduwatayn’ (de tweeoevers) genoemd, welke een woordspeling zouzijn op ‘al-aduwayn’ (de twee vijanden). Ook hetspreekwoord ‘wakha ywelli l-wed hlib war-rmelzbib, maykunshi r-Rbati li-s-Slawi hbib’ (Mochtde rivier [Bou Regreg] melk worden, en het zandrozijnen, een Rabati zal nooit een vriend zijn vaneen Slawi) schijnt een verwijzing te zijn naar deoude vijandschappen.

Tussen de Moriscos van Rabat en de Hornacherosvan de Casbah ontstond er al snel een conflict datin de eerste plaats rond de inkomsten uit debelastingen draaide. De Hornacheros weigerdennamelijk deze inkomsten te delen met deMoriscos, met als argument dat deze diende omde versterkingen van de stad te bekostigen. DeMoriscos waren hier niet van overtuigd. Ditzorgde ervoor dat tegen 1630 er een wareburgeroorlog was uitgebroken tussen de tweestadsdelen. Oud Salé gooide zijn lot in met deHornacheros, maar de vrede werd pas hersteld nade tussenkomst van de Engelse consul JohnHarrison. Deze stelde in mei 1630 samen met dedrie partijen een overeenkomst op welke een eindeaan de vijandelijkheden maakte. Dezeovereenkomst bestond uit drie belangrijkeonderdelen, namelijk:

1. De Moriscos van Nieuw Salé (Rabat) mochtenhun eigen gouverneur (Caid) verkiezen, maardeze zou in de Casbah verblijven.2. De Divan (Raad) zou bestaan uit 16 notabelenuit de Casbah en Nieuw Salé.3. De inkomsten uit de belastingen zouden gelijkverdeeld worden onder de Casbah en Nieuw Salé.

Het resultaat van deze vrede was het behoud vaneen nominale onafhankelijkheid voor de beidestadsdelen. In praktijk echt er werd de Casbah decentral zetel van de Moorse republiek, deze zouin grote mate de interne politiek van de republiekbepalen.

Deze vrede zou echter niet lang standhouden, enal in 1631 brak al-Ayyashi fragiele vrede opnieuw.Hij voelde zich verraden door de Moriscos welkehem niet hadden willen steunen in zijn belegeringvan Mamora. Dit verraad wenste hij te bestraffen,en zodoende vroeg hij aan de religieuze leidersvan Oud Salé een fatwa uit te spreken over deMoriscos van nieuw Salé …

“Want ze hebben zich tegen Allah en zijn Profeetverzet, ze hebben de ongelovigen geholpen en hunraad verstrekt…ze beheren naar hun goeddunkenhet eigendom van Moslims, waarbij ze deze vanhun winsten onthouden en monopoliseren dehandel voor hun eigen baat.”

Hierop liet al-Ayyashi Rabat beschieten en begonaan een belegering die echter weinig succes kendeen in oktober 1632 uiteindelijk uitdoofde zonderweinig resultaat. De vrede hield echter alweer nietlang stand. In 1636 vielen de Moriscos op hunbeurt de Casbah aan, en deze maal met succes.De Hornacheros werden gedwongen de stad teontvluchten. Hierna belegerden ze op hun beurthet Oud Salé. Dit dwong al-Ayyashi, die op datmoment elders bezig was met zijn eeuwige jihad,om terug te snellen om zijn belegerde volk terhulp te komen. Op dit moment, 3 april 1637 omprecies te zijn, verscheen echter een Engelse vlootonder bevel van admiraal Rainsborough opnieuwvoor de kust van Salé. Deze kwam Engelsekrijgsgevangenen vrijkopen van de piraten-republiek. Ze mengden zich echter in het conflicten kozen de kant van de heilige, al-Ayyashi. DeEngelsen weigerden overigens te onderhandelenmet de Moriscos van Rabat. De machtsbalans inde stad sloeg weer om en na enkele maanden vanintensieve gevechten besloten de Moriscos om tecapituleren. Ze gingen er mee akkoord om de

Hij werd gevolgd dooreen wandelende palmboom

die wortel schoot

Moorish pirates and renegadeconverts to Islam, the hiddenforefathers of Democracy?

D


De Moorse Republiek van Salé (vervolg)De multiculturele samenleving in de 17e eeuw

schade die Oud Salé had opgelopen tijdens degevechten te repareren. De Hornacheros kregentoelating om zich terug in de Casbah te vestigenen de buit en belastingen zouden terug 50/50verdeeld worden.

Nu mengde ook de Sultan van de Saadi dynastiezich in het conflict. Deze laatste nam een Fransekapitein, genaamd Morat Reis (een renegaat)onder de arm om Salé voor hem te veroveren.Deze implementeerde echter na de verovering een10% belasting voor de Sultan, een onhoudbaresituatie voor de piraten. Ze waren immers zeerop hun autonomie gesteld. Dit zette de Moriscosen Hornacheros er toe aan om hun onderlingenverschille opzij te schuiven. Ze sloegen de handenin elkaar om gezamenlijk de troepen van de Sultanuit de stad te verdrijven.

Maanden hierop echter besloot al-Ayyashiopnieuw over te gaan tot een jihad tegen deongelovigen van Rabat. Hierdoor voelden dezezich genoodzaakt om de hulp in te roepen vaneen buitenstaander. De keus viel op Muhammedal-Hajj, een Berber en leider van een religieuzesoefistische orde, net als al-Ayyashi, die op datmoment zijn macht enorm aan het uitbreiden was.In 1640 marcheerden zijn troepen richting Salé.Na een aanslepend conflict met de troepen vanal-Ayyashi slaagde al-Hajj’s Berbers Dala’iyya

leger de overwegend Arabische troepen van al-Ayyashi te verslaan in een veldslag bij de Siburivier in april 1641. al-Ayyashi sneuvelde hierbijen de macht van zijn orde werd gebroken.

De volgende tien jaar stond Salé nominaal ondercontrole van de Dala’iyya, maar in de praktijkbehielden ze wel hun zelfbestuur. De Dala’iyyainstalleerde wel een gouverneur, maar dezeluisterde aanvankelijk naar de raadgevingen vande piraten en liet aan hen de diplomatieke relaties

Typisch BelgischBloei, oh land, in eendracht niet te breken

eer dan 160 dagen geleden legde dekiezer de basis voor een nieuwefederale regering. Met aan Vlaamse

zijde een duidelijke overwinning voor het kartelCD&V-NVA, met 800.000 voorkeurstemmenvoor Yves Leterme zelfs met een duidelijkkandidaat eerste minister. Aan Waalse zijde waser een gelijkaardige stemming, met eveneens eenchristendemocratische ( het CDH van JoelleMilquet) / liberale (de MR van Didier Reynders)getinte uitslag. Belangrijker nog dan de winst vanoranje-blauw was de nederlaaag die de socialistenvan de PS leden. (ook in Vlaanderen ondergingvooral de sp.a de afstraffing van paars).

De regeringsonderhandelingen struikeldenvoornamelijk over een van de klassiekers,Brussel–Halle-Vilvoorde .Voor 2002 warenkieskringen nog niet provinciaal, maar verdeeldin kleinere arrrondisementen. Zo waren er inVlaams-Brabant de kieskringen Leuven en detweetalige Brussel-Halle-Vilvoorde. Toen alleandere kieskringen provinciaal werden, lukte ditniet in Vlaams-Brabant omdat men geen akkoordkon bereiken over de herindeling in een kieskringBrussel en een kieskring Vlaams-Brabant. Hetprobleem met deze kieskring is uiteraard detweetaligheid ervan. Hierdoor kunnen deBrusselse Franstalige partijen stemmen ronselenin de Vlaamse gemeenten, maar slagen Vlaamsepartijen er ook in meer stemmen te krijgen in hethoofdstedelijk gewest. Het grondwettelijk hof(toen nog het arbitragehof genoemd) oordeeldeop 23 mei 2003 dat deze kieskringongrondwettelijk was en gaf de toenmaligeregering tot de volgende verkiezing (deze van160+ dagen geleden) om deze kwestie op telossen, of de volgende verkiezing zouongrondwettig zijn. De volgende verkiezing wásongrondwettelijk. Op 7 november, toen deregeringsonderhandelaars nog altijd geen akkoordkonden bereiken over BHV, nam de kamer-commisie in het federaal parlement de zaak ineigen handen en kon de Vlaamse meerderheid (dekamercommisie is niet opgesteld uit een gelijkaantal Vlaamse en Waalse volksvertegen-woordigers) eigenhandig haar wil opleggen aande Franstalige minderheid. De verontwaardigingbij de Franstaligen is deels terecht, vanwege datdit een gevaarlijk precedent zou vormen in eenconsensusdemocratie waarin er een duidelijkemeerderheid is die de macht van het getal kunnenhanteren.

Maar helaas voor de Vlamingen die hun “5minuten politieke moed” etaleerden, was er al in

de eerste staatshervorming in 1970 eenalarmbelprocedure verwerkt, die moest belettendat één taalgroep eenzijdig een wetsvoorsteldoordrukt. Het probleem hierbij is enkel dat deze

procedure gericht moet worden naar een regering,die nog niet gevormd is. Juist ja. De vorigeregering, die enkel lopende zaken mag afhandelenheeft hier geen bevoegdheid over. Brussel-Halle-Vilvoorde gaat alzo nog een staartje krijgen.

Een ander gevolg van deze stemming was dat hetcommunautaire voor de Franstaligen plotselingeen pak moeilijker werd. Er was even sprake vanenkel een sociaal-economische noodregering teonderhandelen, wat uiteraard onbespreekbaar wasvoor CD&V-NVA, die “een dikke vis” woudenvangen met het oog op de verkiezingen voor hetVlaams parlement van 2009. Vandaag, op 19november is de MR iets dichter bij de Vlaamsecoalitiepartners, met een positieve verklaring omte onderhandelen over een staatshervorming naarde zomer van 2008 toe én meer fiscale autonomievoor de deelgebieden. Hier hangt natuurlijk eenprijskaartje aan. In ruil voor deze toegevingen enonder druk van de Brusselse kartelpartner van deMR, het FDF, verwachten de Franstaligen van deMR toegevingen op het vlak van ‘Vlaamsetaboes’, specifieker de uitbreiding van Brussel.Het CDH van Joëlle Milquet houdt vast aan eenstaatshervorming buiten de regering maar wil welmeewerken aan een gemeenschappelijke dialoog

(zoals in de hieronder vermelde raad der wijzen).

Ook is er na het vastlopen van de regerings-onderhandelingen op het Koninklijk paleis een

plan ontstaan om een “raad der wijzen” op terichten, onder leiding van beide kamervoorzitters(Armand De Decker als nieuwe senaatsvoorzitteren Herman Van Rompuy als kamervoorzitter) diede voorzitters van alle “democratische” partijen(dit waren alle Vlaamse partijen zonder NVA enlijst De Decker en alle Waalse partijen zonder hetFDF) uitgenodigd hebben om te praten over eeneventuele tweederdemeerderheid om eenvolgende staatshervorming voor te bereiden, dieplaats zou moeten vinden na de start van eenregering.

In heel dit proces van de regeringsformatie is derol van de media hierin opmerkelijk. Laten wedeze rol even nader bekijken. Opvallend hierin isdat Vlaamse en Waalse kranten een andere realiteitde wereld in sturen, het beeld van de vervelende“Non” zeggende Waalse wordt maar al te graagverkondigd, terwijl aan Waalse zijde het beeld vaneen barstend België in de greep van Vlaamsefascisten met angst ontvangen wordt. Hoe kandeze formatie slagen met zo’n tegenstrijdigebeeldvorming, wanneer de mensen die dit moetenonderhandelen enkel oren hebben voor hunregionale kiezers? Een akkoord zonder detegenstanders een heftige rekening te presenterenzou electorale zelfmoord zijn. In dezelfde lijn zouelk teken van zwakte slechte gevolgen kunnenhebben bij de regionale verkiezingen in 2009.Deze verkiezingen hebben nog het meest van aleen negatief effect op deze formatie, in de zin datpartijen in verkiezingscampagnes sterk de

ideologische weg op gaan maar voor een vlotteformatie meer redelijkheid nodig is. Waar normaalgesproken partijen snel deze gematigde rolaannemen is het gewicht van de beloftes en deregionale verkiezingen die om de hoek staan tegroot en durven partijen zich niet gematigdopstellen met alle gevolgen van dien. Dit isuiteraard het grootste probleem voor het kartelCD&V-NVA, die met hun communautairprogramma dure beloftes hebben gemaakt diewaargemaakt zullen moeten worden in een zeerkorte periode. Ook de CDH moet zich opmakenom in 2009 de PS ook op regionaal niveau hetvuur aan de schenen te leggen, liefst mét de MR,maar desnoods (of liefst) alleen als de koppigeverdediger op de barricaden tegen het Vlaamsegeweld.

Laten we hierbij besluiten dat dezerecordformatie, hoewel uitzonderlijk lang,typisch Belgisch is en zoals altijd is er nog steedsde mogelijkheid tot slagen. België is eencomplexe federale staat en verandering aan eenfederaal stelsel is een complex en slopend procesvan geven en nemen,waar niets onvoorwaardelijkis.

Als we een echte verandering willen, moeten weook oprecht in eigen boezem kunnen kijken endurven de taboes die ons land plagen tedoorbreken.Alleen zo kunnen we als typischeVlaamse of Waalse Belgen een economischgezond federaal land vormen.

Yannick Menendez Arguelles& Kenneth Pontzeele

De recordformatie is,hoewel uitzonderlijk lang,

typisch Belgisch

M

met de Europese machten over. Interessant omte vermelden is dat de meest intensieve contactenmet de Nederlanders onderhouden werden. Hetbestuur van de Dala’iyya woog echter geleidelijkzwaarder en zwaarder, en vanaf 1651 gingen ergeleidelijk aan meer en meer stemmen op dieriepen voor het herstel van de autonomerepublieken. Het gebrek aan intern conflict zorgdeer wel voor dat alle energie in de laatste tweedecennia van de republiek in de piraterij gestokenkon worden. Dit waren dan ook, economisch

gezien, de twee gouden decennia van Salé alspiratenrepubliek. In 1660 kwamen de Moricosechter opnieuw in opstand, hierbij riepen ze dehulp in van een man genaamd Ghailan, een ex-volgeling van de gevallen al-Ayyashi en dus ookgezworen vijand van de Dala’iyya. Deze versloeghet leger dat al-Hajj stuurde om de opstand dekop in te drukken, maar het bondgenootschaptussen Ghailan en de piraten van Salé hield geenstand. Ondanks het succes van de opstand,hernieuwde ze in 1661 hun loyaliteit aan hetDala’iyya regime. Vier jaar later echter, in 1664,moesten ze uiteindelijk toch capituleren voorGhailan. In 1668, met de opstanding van deAlouidi dynastie werd dan ook het laatste beetjevrijheid de republieken door de Sultans ontnomen.Hier eindigt dan ook het verhaal van de Republiekvan Salé. Zij die meer wensen te weten over degeschiedenis van de Republiek van Salé, deMoorse Piraten en Europese Renegaten die dezerepublieken bevolkten verwijs ik hierbij graagdoor naar het werk van Peter Lamborn Wilsongetiteld “Pirate Utopias, Moorish Corsairs &European Renegadoes” uitgegeven bijAutonomedia.

Nathaniël Bovin

1 Een woordspeling op de naam van de stad ‘Sala’, inhet Arabisch betekent ‘Sala’ ook ‘troosten’.

VarkenspotenDe stilte zonk tot onder haar donkere zolen

voorbijeen tak kwam geruisloos langsgefiets, het was

geen weerom een hond buiten te jagen heb je niets aan

die kat!snauwden de kapotgezopen deurwaarders hun

krekels

Later zou vader zich toch niets meerherinneren door al die wijn

Vanuit die zekerheid bonden de kinderen hemboven het haaienravijn

Rob Werkers


Tussen Droom en DaadOver identiteit...

en man zit in de auto; de radio staat aanmaar hij luistert niet. Bewegingsloosstaart hij naar de vele reclameborden, de

koude lucht raakt hem oppervlakkig aan. Zijnzintuiglijke ervaring van de wereld is dof en plat;zijn geest is doodstil. Hij verliest tijd in de file enhij doet al jaren hetzelfde werk met dezelfdemensen. Hij werkt er wel graag, maar werkt er alveel te lang. Het is een sleur geworden ... Zovergaan jaren.

Dan gebeurt er iets onverwachts, in diedonkere sfeer wordt een lont aangestoken enwordt de stilte in zijn geest gebroken door hetgeluid van een vonk. Een herinnering komt naarboven, een jongensdroom.

Er bloeit een kleurrijke vreugde in hem,hij ademt de frisse lucht diep in en voelt zijnlichaam uitrekken. Alles voelt lichter aan en eenglimlach verschijnt ... en verdwijnt. Want hij zitnog steeds in de file, het gaat niet vooruit metzijn leven. De lont die hem verlichtte isuitgeblazen door de hopeloosheid van zijn situatie.Geërgerd en verdrietig vraagt hij zich af waaromhij elke dag onderweg is naar een job die hij nietgraag doet, zo had hij zich het leven niet ingebeeldtoen hij jong was: hij wou brandweerman enschrijver worden. Hij wou een spannend levenmet feest, muziek, vrouwen en reizen. Alsjongeman schitterden zijn ogen bij dieavontuurlijke toekomst. Hij had dit toen aan zijnouders verteld, ze glimlachten en keken hem stilaan.

Nu dat hij wat ouder is begrijpt hijwaarom zijn ouders hem zo stil aankeken. Zehadden ook dromen gehad, maar ze hebben ookde moed jaar na jaar laten wegzinken. Keek hijzelf nu ook zo? Waar is die droom gebleven enwaarom leidt hij nu dit leven? Met deze vragentuimelde de man in een identiteitscrisis ...

Zoeken naar de zin van ‘t levenbracht mij slechts vertwijfelingnaar een betere wereld streven

is nog slechts herinnering

Oorlog, honger en ellendebrachten mij naar dit cafévrolijk zingt de hele bendeen natuurlijk zing ik mee

Zien we morgen nog het licht?Dat is een goeie vraag

zien we morgen nog het licht?ik zag het zeker nog vandaag

Vandaag ja vandaag

Zien we morgen nog het licht? [fragment]Raymond van het Groenewoud

CRISIS, CRISIS EN CRISIS

Deze man is niet alleen: toenemende frustratieop het werk, eenzaamheid, depressie en groeiendezelfmoordcijfers bevestigen duidelijk dat dehuidige situatie veel mensen ongelukkig maakt.De dromen van de mensen krijgen in de huidigemaatschappij geen kans. Het is ook geen prettigtoekomstperspectief voor ons, de jongeren:werken tot voorbij je 60ste van 9u tot 17u enhopen dat je niet ontslagen wordt. De meeste jobshebben daarbij weinig maatschappelijk nut,bijvoorbeeld de banksector of administratie. Steldat je wel een goede job vindt, dan nog is menbang voor de sleur.

Tezamen met de identiteitscrisis wordt deeconomische en sociale crisis steeds schrijnender:de werkenden moeten steeds harder werken,terwijl de werklozen en gepensioneerden steedsminder krijgen. Het onderwijs verslechtert, oudershebben steeds minder tijd voor hun kinderen ende stress neemt toe. De wrijving tussen burenwordt groter: allochtoon en autochtoon, Vlamingen Waal, Europeaan en Amerikaan, islamiet enchristen. Er zijn oorlogen overal op de wereld ende natuur wordt steeds sneller vernield.

Wie gelooft er nog in dit systeem? Kanmen zich zelf ontplooien in het kapitalisme?Waarom wordt de wereld verdeeld doornationaliteiten en staten? Komen de belangen vande mens overeen met de belangen van hetkapitalisme? Kan het niet anders, kan het nietbeter?

ERST KOMMT DAS FRESSEN,DANN DIE MORAL

Wij hebben dankzij het kapitalisme deproductieve krachten zo ver ontwikkeld dat heelde wereldbevolking haar basisbehoeften zoukunnen bevredigen. Ondanks de technischemogelijkheid blijkt dit in het kapitalisme niethaalbaar: enkel een klein deel van dewereldbevolking beschikt over deze overvloed

terwijl de meerderheid van de wereld - geteisterddoor natuurrampen - verhongert en onderdaknoch onderwijs kent.

Dit is een enorme verspilling vangrondstoffen en mensenlevens. Deze absurditeitligt niet aan de ‘natuur’ van de mens zelf, maaraan de kapitalistische productiemethode: eenonmenselijke winstmaximalisatie. De productieveen creatieve krachten van de mens worden enkelbenut indien de maatschappij dit toelaat. Debourgeoisie - de heersende klasse in hetkapitalisme - investeert enkel in activiteiten diewinstgevend zijn. Tezamen met de concurrentieverhindert ze de mens om een vredige eninternationale samenleving tot stand te brengendie de menselijke behoeften bevredigt.

In het vorige artikel ( ‘Ecologie enKapitalisme’ - de Moeial oktober 2007) en tijdensde discussie van 17 oktober werd besproken hoehet kapitalisme de ecologieproblemenveroorzaakt (verslag te vinden in deze Moeial).In dit artikel wordt er meer aandacht besteed aande invloed van het kapitalisme op de creativiteiten identiteit van de mens in plaats van hetmisbruik van de productieve krachten.

Toch is er een fundamenteel verbandtussen het bevredigen van basisbehoeften en deidentiteit en creativiteit: zonder deze bevredigingontplooit de mens haar identiteit en creativiteitniet, haar gedachten worden dan gedomineerddoor het verkrijgen van eten, onderdak enveiligheid. Zolang er een schaarste bestaat,belemmeren de natuurlijke behoeften deontwikkeling van andere behoeften. Deze anderebehoeften zijn niet artificieel of gekweekt, demens is een creatief en sociaal wezen dat altijdnood heeft aan zelf-ontwikkeling, interactie encultuur.

DE TIJD VAN VRIJHEID IS AANGEBROKEN

Het kapitalisme heeft arbeiders nodig die efficiëntproduceren en ze zal arbeiders dus ook moetenonderhouden. De bourgeoisie heeft nooit eenverbetering van de levensomstandighedeningevoerd uit liefdadigheid, enkel om haar winstte verhogen of haar systeem in stand te houden.Zo heeft ze onderwijs en gezondheidszorgingevoerd om over intelligentere en gezonderearbeiders te beschikken. Ze heeft arbeiders hetstemrecht en verminderde werklast gegeven omde illusie hoog te houden dat het kapitalisme nogverbetering kan brengen. Wij zijn dezetoekomstige arbeiders en de bourgeoisie is haartoegevingen systematisch aan het verminderenomdat de economische en politieke crisisverergerd (het pensioen begint steeds later,arbeiders werken steeds langer en dewerkzekerheid daalt). Ook onze vrije tijd - dit isde tijd die overblijft na het werken en andere

nodige taken, bijvoorbeeld winkelen, koken enrijden - staat onder druk.

De toename van vrijheid van het individuin het kapitalisme is ontstaan omdat een grotergedeelte van de bevolking niet constant moestwerken voor de bevrediging van debasisbehoeften, maar (vrije) tijd en middelen heeftom die extra behoeften te bevredigen. Dit wasniet mogelijk voor de boeren in de feodaliteit ende slaven daarvoor. Het kapitalisme is een

vooruitgang geweest, maar de omstandighedenzijn veranderd en het kapitalisme beperktmomenteel de vrije tijd en dus de vrijheid van hetindividu.

De vrijheid die we nu kennen, dit is dusde tijd en middelen die de maatschappij terbeschikking stelt voor het individu, is relatiefklein. Niet alleen vraagt het kapitalisme vanarbeiders dat ze te veel werken om winst, maarze organiseert de maatschappij niet opdat iedereenzou kunnen genieten van de overproductie. Enkelde mensen die geld hebben, die dus werken,hebben toegang tot deze abundantie.

Het communisme stelt een systeem voorwaar ieder werkt naargelang zijn capaciteiten,voor de bevrediging van ieder. Het communismeis er niet ter maximalisatie van de winst, maarvoor de bevrediging van de behoeften van demensen (dus ook alle behoeften die komen na debevrediging van de basisbehoeften). Dan kan menspreken van echte individualiteit. Het idee dat hetcommunisme alle mensen onderwerpt aan eenideologie en dezelfde levensstandaard (grijzeblokken, zelfde voedsel en kledij) istegenovergesteld aan haar opzet: eenmaatschappij die zich organiseert om deontwikkeling van het individu te bevorderen.Daarvoor moet ze het kapitalisme vervangen,want het is het kapitalisme dat de mensheideentonig kleurt, in de oorlog sleurt en onze wereldverscheurt ...

We’re gettin’ tired of hangin’ aroundWaitin’ around, with our heads to the ground

I hear a very gentle sound

Very near, yet very farVery soft, yeah, very clearCome today, come today

What have they done to the Earth?What have they done to our fair sister?

Ravaged and plundered and ripped her and bither

Stuck her with knives in the side of the dawnAnd tied her with fencesAnd dragged her down

I hear a very gentle soundWith your ear down to the ground

We want the world and we want it...Now .. Now? ... NOW!

The Doors – When the music’s over [fragment]

Waarom moeten we allen van 9u tot 17u werken,van maandag tot vrijdag, van 23 tot 60 jaar enmeer? Waarom hebben we geen tijd meer vooronze kinderen, voor onze passie, voor onszelf ...

E

90 JAAR NA DERUSSISCHE REVOLUTIE

Wat is een revolutie, waarom vinden ze plaatsen wat zijn de gevolgen? Is ze industrieel,

cultureel of seksueel? Is ze reëel en actueel?Waarom is de 20ste eeuw geladen metrevoluties en hebben ze iets veranderd?

Discussie-avond5 december 2007 om 19u

Lokaal K4 (2de verdieping gebouw K)Iedereen is welkom om

mee te discussiëren

24 heures dans une journée86400 secondes

Et toujours pas de temps pour nousCâlins au lit faut pas rêver

On nous sollicite de tous côtésEt au travail pas de pause pour s’appeler

Enfin on croit qu’on rentreÀ la maison, mais non

On dîne pour souder les liensAvec le patron

Quand je me retrouve dans tes brasEncore la télé

On discute des gosses,La note du plombier

On a besoin de tempsBesoin de temps pour nous

Juste besoin de tempsUn peu de temps pour nous

24 heures dans une journéeJ’ai essayé d’en rajouter

Il faut du temps pour s’aimer

Temps pour nous – Axelle Red

We kunnen ons bevrijden, wie of wat houdt onstegen? Deze vraag is het onderwerp van hettweede deel van dit artikel: de Staat (te lezen inde volgende de Moeial)

Gorki

ij dwaalden door straten die sinds jarenniet meer werden begaan. In de waandat zulke wezens bestaan, begaan de

jongeren daden die de ouderen niet meerkunnen verstaan. Zij geloven niet meer in diewezens die wandelen langs de lange laan. Hunhoop reeds lang vergaan. Hun status nietlanger voornaam. Hun ding gedaan. Loopnaar de maan.

Lakens van verschillende lengte, lieverblijven liggen. Liever niet bestaan.

Zacht zuchten de zilte zalen waar ooit langezaligmakende avonden vol feestgedrang enavondzang werden gehouden. Slingers dragennu nog slechts stof daar waar ooit zatte apenaan slingerden. Brave zielen die vielen en hunniet bezeerden want het einde van de langeavond was nog lang niet aan ’t dagen.

Maar worden lijken nog steeds begraven?Worden wijken nog steeds bezocht engedragen door een historie en een cultuur diede pijnlijke verandering nog kan verdragen?

Ik, ik kan niets meer verdragen.De dagen waarin ik laveloos lig te dalen ente dwalen doorheen daverende lagen enandere verdoemde dagen, waarin ikdoemgedachten tracht te verdragen? Zijvervagen.

Rob Werkers

Straten vergeten,‘t Leren vergaan

Z


Magic Mushrooms oftewel Paddo’sGevaarlijk of heilig middel?

k heb besloten mijn eerste artikel tewijden aan de magische paddestoeltjeswaar de laatste tijd zoveel media-

commotie over is in Nederland. Je zult erwaarschijnlijk wel al een paar dingen vanopgevangen hebben: “17-jarig meisje springtvan brug onder invloed van paddo’s”, “Naakteman loopt verward over drukke straat”, …

Naar aanleiding van deze voorvallenheeft de kamer in Nederland dan ook beslistgebruik van paddo’s te verbieden. Dit is eenenorm spijtige zaak, aangezien deze voorvallenalleen maar te maken hebben metonverantwoord gebruik door toeristen die dekrachten van de paddo zwaar onderschatten.Door dit is een verkeerd beeld de wereldingestuurd. Met dit artikel wil ik watduidelijkheid scheppen om zo de meestevooroordelen uit de wereld te helpen.

De paddo hoort tot de categorie van entheogenemiddelen. Het woord Entheogeen komt van hetGrieks ?íèåïò (entheos) en ãåí+óèáé (genesthe).Entheos betekent letterlijk “God (theos)vanbinnen” en genesthe betekent “genereren” watin z’n geheel vrij vertaald kan worden naar‘datgene wat god (of goddelijke inspiratie) inonszelf genereert’. Deze middelen worden aleeuwen gebruikt door verschillende culturen. Aanhet einde van dit artikel zal ik een paar boektitelsgeven die deze onderwerpen nader besprekenvoor de mensen die geïnteresseerd zouden zijn.

IS HET SCHADELIJK VOOR MIJNGEZONDHEID?

Totnogtoe is niet vastgesteld dat paddo’ssubstanties die gevaarlijk zijn voor devolksgezondheid bevatten. De paddo’s die insmartshops verkocht worden zijn volkomenveilig. Maar nu met het komende verbod zullendeze zekerheden verdwijnen: weg is dekwaliteitscontrole, weg is controle op verkoop,en waar ze verkocht worden, weg zijn deveiligheidsvoorschriften. Alles wordt naar dezwarte markt verschoven. Geen controle meer op

leeftijd (er was immers een verbod op verkoopvan paddo’s aan minderjarigen). De maffia heefter weer een geldmachine bij, want zij kunnen nugaan verdienen aan de paddo, net zoals ze dit doenbij wiet. Verse paddestoeltjes zullen niet meer teverkrijgen zijn, alleen nog gedroogde, en wie weetwelke je dan krijgt. Ze zullen ook verschijnen innieuwe, gevaarlijke vormen: denk maar aanpaddochocolade, waarbij de MAO remmers(Stoffen die de actieve stoffen vrij spel geven inhet lichaam) in chocolade de werking vanpsilocybine en psilocine (de actieve stoffen inpaddo’s) versterken. Stel je voor dat kinderen dezezullen beschouwen als gewone chocoladerepen.Er is al een voorval bekend in Nederland, waarbijeen zwerver een paddoreep gevonden had in eenvuilnisbak, met alle gevolgen van dien.

Ook de komst van paddo capsules kan nietuitgesloten worden. De ambulances zullen hunhanden vol hebben op feestjes waarbij onervarenmensen zo’n capsule in hun handen krijgen. Danzijn er nog de mensen die het bos en de weidezullen intrekken op zoek naar paddo’s. Er groeienhier namelijk ook actieve paddestoeltjes, maar dekans dat je een foute hebt is heel reëel. Ik adviseerdan ook om dit NOOIT te doen! Of je zou eenexpert moeten zijn op het vlak van paddestoelenen hiervoor een opleiding hebben gehad. In deshops werden paddo’s ook per gecontroleerdedosissen verkocht. Ga nu maar eens gokkenhoeveel je moet eten. Een overdosis is redelijkonmogelijk, maar hoge dosissen zorgen wel vooreen heel sterke trip, die zeker niet voor onervarenmensen is weggelegd. Bij verwerkte productenzoals paddorepen is het dan ook onmogelijk omde dosis hiervan in te schatten.

Zo creëren we problemen waar er geen zijn,tenslotte zijn het alleen de toeristen die voor dezevoorvallen zorgen. De burgemeester vanAmsterdam, Job Cohen, kiest voor een reguleringinplaats van een verbod, en kwam met een

voorstel voor een 3-dagen pas in te lassen, zodatde koper eerst een pas moest komen halen, enpas 3 dagen later de paddo’s kon ophalen, zodatze deze tijd nuttig zouden kunnen besteden methet opzoeken van informatie. Ook zou dit eengoed weermiddel zijn tegen de kortstondigedrugstoerist. Maar dit voorstel werd gewoon inde prullenbak gegooid. Enorm jammer.

Minister Klink, diegene die de kruistochtvan de paddo begonnen is, heeft onder dwang vande kamer advies moeten inwinnen. Hij heeft ditgedaan, en na onderzoek klonk het advies ietwatals dit: “Zorg dat er goede controle is, en er genoegvoorlichting gegeven wordt, want een verbod opde paddo is een veel te radicale actie en zal hetongewenste effect bereiken.” De reactie van Klinkop dit advies: “Dat zijn leuke redenaties, maardie conclusies deel ik niet.” Waarom win je danadvies in als je er toch niet naar wilt luisteren?

Volgens mij interesseert het hem gewoon niet ofde paddo veilig gebruikt wordt, maar wil hijgewoon niet verantwoordelijk gesteld worden. Ditdraagt alleen maar bij tot een onveiliger gebruik.Volgens mij kunnen we dan ook na het definitieveverbod nog veel meer voorvallen met paddo’sverwachten. Als reactie hierop kan ik alleen maarzeggen: RED DE PADDO! Want dit mooiemiddel verdient het niet om in zo een slechtdaglicht gesteld te worden.

Zoals ik al zei hoort er op een verantwoordemanier met deze middelen omgegaan te worden.Zolang er aan een paar regels wordt voldaan, kaner in feite niets mislopen.

Het allerbelangrijkste is je gemoeds-toestand. Als er geen geluk in je zit, dan kan depaddo dit er niet uithalen. Zorg dat je je goed inje vel voelt. Je moet er niet aan beginnen (en ditgeldt voor elke drug) als je last hebt vandepressies, of je onzeker bent over jezelf. Dezemiddelen zijn niet geschikt om te ‘ontsnappen’aan het dagelijkse leven en problemen, indien jeze zo wel gebruikt, kan het wel eens foutuitdraaien. Dus zorg dat je geen achterliggendeproblemen hebt. De kans bestaat namelijk dat dezenaar boven komen eens je je bevindt op de piekvan de ervaring. Het 17-jarig Franse meisje uitde media had vóór ze aan paddos begon al eenzelfmoordpoging ondergaan. Ze voelde haarblijkbaar al niet zo goed voor ze eraan begon. Ditmelden ze dan weer niet in het nieuws. Je zou ditkunnen vergelijken met dronken naar huis rijden.Je doet dat niet. Het is namelijk gevaarlijk, ietsdat iedereen zou moeten weten. Onder invloedvan entheogene middelen neem je best niet deelaan het verkeer, ook de eerstvolgende 3-5 uur naje trip, kwestie van veiligheid.

De illusie dat je denkt dat je kunt vliegenen dergelijke onder invloed is trouwens eenmythe: zelfs onder invloed weet je nog altijd watgevaarlijk is. Uit een raam springen hoort daardus bij. Mensen die toch nog denken dat zekunnen vliegen, gelieve zich eerst te melden bijeen hulpcentrum, voor je een poging onderneemt!

Ook moet je zorgen dat je je in een vertrouwdeomgeving bevindt. Gebruik dus niet in eenonbekende stad of bij iemand thuis waar je voor

de eerste keer komt. Zorg dat je vertrouwdemensen in je buurt hebt. Voor beginnende trippersis het altijd aangeraden een zogenaamde ‘sitter’bij je te hebben. Een sitter is iemand die al ervaringheeft met de middelen en nuchter blijft, op je let,zorgt dat alles goed gaat en je kan geruststellenop momenten dat je je eventueel angstig voelt.Neem nooit teveel de eerste keer. Je weet niet hoeje erop reageert en de ervaring op zich is compleetnieuw. Zoek altijd de juiste dosissen op en hou jehieraan. Hoe meer voorbereiding en kennis jeopdoet, hoe beter!

De eerste keer kan het wel watoverweldigend overkomen: je bent namelijk dezerealiteit gewoon, maar nu kom je op een volledignieuw niveau van bewustzijn. Als je je aan dezeregels houdt, kan je eigenlijk al rekenen op eenaangename ervaring, een reis door je innerlijkegevoelswereld gevuld met kleurtjes en patronen!

Het is trouwens een groot misverstand dat je vanentheogene middelen kaboutertjes of anderedingen gaat zien die er niet zijn. Hallucineren iseigenlijk een klein onderdeel van je trip. Het speeltzich vooral af in je hoofd. Het grootste kenmerkis eigenlijk de veranderde manier van denken. Jegedachtegang wordt compleet anders. Je kanonderwerpen in een totaal nieuw perspectief zien,bijvoorbeeld vanuit de ogen van iemand anders.Je gaat anders tegen de wereld aankijken. Je kanjezelf doorgronden en meer over jezelf lerenkennen. Sommigen noemen het wel eens ‘instant’verlichting. Dit kan bijdragen aan een positievelevensverandering.

WAT MOET JE DAN VERSTAAN ONDERHALLUCINATIES?

Wel, deze bestaan hoogstens uit patronen,mandala’s, vervormingen, kleurveranderingen,golvende bewegingen, proportie veranderingen,...Je moet je dus niet verwachten aan smurfen ofdergelijke. Deze hallucinaties kunnen zich enormmooi manifesteren! Soms zie je een kleurenspelwaardoor je alleen maar verwonderd kuntaanschouwen wat er voor je ogen afspeelt! Ditkan wel verschillen van middel tot middel. Elkmiddel(paddo’s, LSD, peyote, ayahuasca,...) heeftals het ware zijn aparte kunst, wat elk middel ookzo uniek maakt. Ook de gedachtegang verschilthierin. LSD werkt bijvoorbeeld veel helderder danPaddo’s. Verder kan je ook nog een veranderingin je zintuigen waarnemen. Deze lopen als hetware een beetje in elkaar over: Je kan kleurenproeven, muziek zien, geuren proeven, …

HOE GROOT IS DE KANS OPVERSLAVING?

Paddo’s brengen geen verslaving teweeg, nochlichamelijk, noch geestelijk. Je zult ook totaalgeen afkickverschijnselen hebben. Dit geldttrouwens ook voor LSD. Na gebruik moet je zelfstot een week wachten voor je opnieuwonvankelijk bent voor de effecten: de entheogenemiddelen bouwen namelijk direct een tolerantieop waarna je niets voelt moest je de dag erna zeopnieuw eten. Maar waarschijnlijk wil je zelfs nieteens zo vlug opnieuw gebruiken, je hebt immers

tijd nodig om je ervaring te verwerken. Je bentechter naar een nieuwe dimensie geweest, en nuteruggekeerd in de aarde dimensie, en je probeertte vatten wat er nu exact gebeurd is, verwerkenwat je geleerd hebt van jezelf, van de wereld, endergelijke.

Er zullen wellicht mensen zijn die elkeweek trippen, maar deze groep is niets vergelekenmet de misbruikers van andere middelen, denkmaar aan alcohol en medicijnen van de apotheker.Misbruik zal er overigens altijd blijven bestaan,bij elk middel.

KAN JE BLIJVEN HANGEN IN EENTRIP?

Neen. Dit is waarschijnlijk de bekendste fabel dieer bestaat. Dus de verhalen van mensen die denkendat ze een mandarijn zijn en dergelijke zijnallemaal verzonnen. Angstverhalen om de mensener van weg te houden. De actieve stof werktsowieso na een bepaalde tijd uit. Het effect stopthier dan ook mee. Het is wel zo, dat mensen metaanleg voor psychische aandoeningen (mensen inde familie met schizofrenie, last van psychoses,epilepsie, of dergelijke) beter de paddo en andereentheogene middelen kunnen mijden. Een trip kannamelijk een psychose uitlokken.

Het effect van de paddo stopt na zo’n 6uur, pas ná de trip kan een psychose de bovenhandkrijgen. Je blijft dus niet als het ware hangen ineen trip, het kan alleen activeren wat al vooraf inje zit. Het is dus aan te raden jezelf een beetje tekennen. Heb je al last van paranoia en dergelijkebij het roken van een joint? Blijf dan maar van deentheogene middelen af.

Mensen die in een slechte conditie verkeren,astma, hart-, lever- of nierkwalen hebben ofmedicijnen gebruiken, kunnen beter ook vanpaddo’s afzien. Paddo’s kunnen bij sommigemensen zwaarder vallen op de nieren. Het levertechter geen blijvende schade op. Je moet dus ookniet verbaasd zijn als je veel naar het toilet moet,dit is slechts je lichaam dat zich zuivert.

Combineren met andere drugs kan ooktot ongewenste effecten lijden. Dit is dus af te

raden. Een joint roken tijdens of achteraf kan geenkwaad, maar let wel, dit versterkt en verlengt heteffect van de paddo’s. Gebruik tijdens dezwangerschap is ook af te raden. Er zijn nog geennegatieve effecten hierover ontdekt, maar je kanhet maar best vermijden.

Over LSD zijn hier ook wel een paargrappige fabeltjes over rondgegaan. LSD zou jechromosomen van je DNA kapot maken waardoorje misvormde kinderen zou krijgen. Dit zijn groveleugens om je ook van deze middelen af tehouden. Moest dit waar zijn, zouden er nogal watmisvormde mensen rondlopen na de jaren 60! Nietdus.

Verder zou ik ook willen zeggen, dat de magicmushrooms eigenlijk geen partydrugs zijn, maarhierover verschillen de meningen onder degebruikers wel. Het is correct dat het wel leukkan zijn, maar de essentie van het gebruik gaatzo wel verloren. Op een feestje kan je immersniets leerzaams uit je ervaring halen. En dat isspijtig, door dit gebruik komt de paddo terecht inde categorie ‘recreatiedrugs’, tijdens het eenspirituele link is tussen het “goddelijke” en demens.

Olivier Dieleman

“Know your Body - Know your Mind - Knowyour Substance - Know your Source.” –Erowid.org

Een kleine greep literatuur voor de geïnteres-seerde mens:

- Food of the Gods – Terrance McKenna - The Psychedelic Experience – Timothy Leary - The Doors of Perception – Aldous Huxley - Alles over Paddo’s – Arno Adelaars - Uit je Bol – Gerben Hellinga & Hans Plomp - www.reddepaddo.nl

Het allerbelangrijkste is jegemoedstoestand, voordat je

paddo’s gebruikt

Sommigen noemen hetgebruik wel een

‘instant’ verlichting

I


De MoeialMaandelijks studententijdschrift van de VUB in samenwerking met het BrusselsStudentengenootschap, Studiekring Vrij

Onderzoek en Dienst Kultuur.

Ons redactielokaal is gelegen teTriomflaan 62. Elke maandag om20 uur is er redactievergadering.

Iedereen is welkom!

Stuur al uw opmerkingen,vragen en reacties naar:

[email protected]

Bezoek ook eens onze website:www.vub.ac.be/moeial

CoördinatorDaniël van der Meer

Vice-coördinatorYannick Menendez

SecretarisThomas Martin

PenningmeesterFrederik Verbist

Verantwoordelijke UitgeverBram Langmans

Lay-outDaniël, Yannick, Nathaniël

IllustratiesArchief, Ruben, Bram, Pieter

AchterflapRuben Brabers

Redactieleden Ben Van Overmeire, Thomas Martin,Rob Werkers, Bilal Benyaich, GabriëlZamora Moreno, Frank Vanaerschot,

Matthias Vanheerentals, Daniël van derMeer, Daan Essers, Frederik Verbist,Yannick Menendez, Pieter Boeykens,Nathaniël Bovin, Piet Van de Velde

RedactiemedewerkersBram Langmans, Ruben Brabers, Eisenik,Kristien Janssens, Pieter Heremans, Gorki,

Doruntina Islamaj, Flor Van der Eycken, PieterJan Van Pevenage, Chiare Simonelli, Samuel

Lietaer,Tom Matthijs, Kenneth Ponzeele,Olivier Dieleman, Bo, Mattijs Van DenBussche, Pieter Bonte, Stefanie Lagae

Eindredactie:Ben Van Overmeire, Thomas Martin,Daniël van der Meer, Rob Werkers

Abonnementen:Jaarabonnement: 30 euro

Steunabonnement (jaar): 75 euroRekening: 001-0376518-40

!!Met de vermelding van: ‘SS 5 KRWER 7’!!Stuur uw adresgegevens naar:

[email protected]

Oplage: 1600 ex.

Drukker: GrafikonGedrukt op gerecycleerd papier

De redactie is niet verantwoordlijkvoor publicaties van het BSG, V.O.,

Dienst Kultuur, lezersbrieven,opiniebijdragen en standpunten.

Kom en schrijf voorDe Moeial!

ColofonGast

Bei uns in Amerika III

I.

en bijzonder fenomeen waar wel meerinternationale studenten mee te makenkrijgen, is de gastfamilie. De gastfamilie

bestaat uiteraard uit zeer welwillende individuendie zeer geïnteresseerde studenten onder hunvleugels nemen om zodoende culturele interactiee.d. te bevorderen. In die geest had ik me dan ooklang voordien kandidaat gesteld als gaststudent.Mijn domein zou zich niet tot studentenkringenbeperken. Ik zou elke hoek van Long Islandverkennen, in het gezelschap van wijze mensenop leeftijd, die mijn pad naar verlichting zoudenplaveien met gepaste conversatie en knappedochters.

Quod non. Mijn gastfamilie maakte nochtans eenentrée in grandeur: zij zouden een preview vanhun nieuwe theaterstuk presenteren aan deverzamelde internationale studentengemeen-schap. Ik was daar op voorhand op de hoogte van,en anticipeerde met enige huivering degebeurtenis. Als een literatuurwetenschapperword je namelijk verondersteld een mening tehebben over alles dat een aura van kunstigheidover zich heeft. Nu héb ik dat ook wel, maar mijnopinies komen al te vaak niet overeen met de doorde uitvoerder gewenste, wat wel eens tot irritatiesaan beide zijden geleid heeft. Zoiets is nooit goedvoor een joviale atmosfeer.

Maar ik zat dus in die zaal, samen metmijn nieuwe internationale vriendjes envriendinnetjes. Kort daarvoor hadden we zoveelvermakelijke spelletjes gespeeld, die menigeentot lach en knipoog gebracht had. We haddenelkaar geïnterviewd over sneeuw, taal, en eten.We hadden in elkaars hand geknepen om eenvirtuele race te winnen. De sfeer zat er goed in,en het was tijd voor performance.

Op het podium staan twee oudere mensen, mijngastouders, en een hele hoop studenten metvariabele internationale kentekens. Het stukbegint, iemand zegt “Hello”. Binnen een secondbrult een Chinees “Ni hao”, kort daarna galmen“Namaste” en “Bonjour” door de zaal. Hetconcept van het stuk moge duidelijk zijn: een

verhaal werd in alle talen verteld. Naast me zitMatt, een Canadees met wie ik mijn algeheleverstomming en vervreemding deel. Een minuutin het stuk zie ik vluchtig Matt’s ogen dichtvallen,zijn hoofd daalt neder en ogen zien waarschijnlijkschitterender beelden. Ik slaap niet, en ondergaeen kwartier van veeltaligheid, onderbroken door– altijd slecht getimede – geluidsintermissiesgeproduceerd door de laptop van mijngastmoeder. Het stuk eindigt in climax: er wordtbijna hysterisch aangemaand om de “languagedance” te vervoegen, een soort samba die weinigmet taal en dans te maken lijkt te hebben. Ik maakme zo klein mogelijk.

Een paar dagen daarna drong een ontsnapping aantheaterkritisch commentaar zich op: het inter-nationale studentendiner kwam eraan. O, er zougegeten worden dat het een lust was, maar eerstwerden de nieuwe rekruten van SBU vergast opeen hoop speeches. Moeilijk om deze gebeurteniste kenschetsen: zowel “schokkend”, “oersaai” als“hilarisch” zijn van toepassing. “Schokkend” washet lauweren van vier afgestudeerden die depolitieke top (onder meer ambassadeur en ministervan buitenlandse zaken) hadden bereikt. DeSoedanese top weliswaar, en enigerlei problemenmet dat land werden met de mantel der liefdebedekt of niet genoemd. Het applaus overstemdede studenten die luidop de ethiek van hun nieuweuniversiteit bevroegen. Daarna was het tijd voor“oersaai”: een filmpje met wat er te doen was in

Stony Brook. Mijn vorige artikel vermeldde reedsdat het antwoord “reteweinig” luidt, en daar valthier niet veel aan toe te voegen. “Hilarisch” wasdan weer de afsluiter van het speechgedeelte enintro tot het culinaire deel van de avond: de StonyBrook Marching Band fleurde de avond op methaar deuntjes. Er werd luidop GoFightWingeschreeuwd, en de atmosfeer was er een vanzweterige anticipatie, gecombineerd met watgezonde agressiviteit.

Eens gezeten met mijn gastfamilie drong het alsnel tot me door dat beide gastouders waanzinnigwaren. Nu apprecieer ik de occasionele oddballwel, maar nooit voor te lange tijd. De man zijnhoofd was in perpetuele beweging en cirkelde omde tafel op zoek naar vragen, talen en conversatie.

Tegen die tijd had je uiteraard al mechanismenontwikkeld om je tegen clichévragen vanAmerikanen te wapenen. Het is vaak alsof menniet gelooft dat je uit het buitenland komt, alsofje bestaan een vraagteken en uitroepteken tegelijkis. De frenetische Longislandse journalist die meop korte tijd viermaal vroeg “How long have youbeen in the US How do you like it here?”, is eentypisch voorbeeld. Meer van dat soort vragen dusaan tafel. Ik kauw op tofu, glimlach naar diegenentegenover me terwijl we talig zijn.

II

Mountain Lakes is verre van typisch voor NewJersey. De stad is ontworpen, de rivier bedwongenen de rijken bevolken haar heuvels. Het was naardeze stad dat ik trok om het vijftigjarige bestaanvan de VN te vieren. In de bus zaten Chinesediplomaten, Italiaanse historici, Irakesetandartsen-in-opleiding, Nieuw-Zeelandseantropologen en veel meer. Onderweg werden wegeïnstrueerd hoe ons te gedragen bij de familiedie ons onderdak zou bieden: Amerikanen spreekje aan met hun voornaam. Helpen in het huis doeje best wel. Spreken ook. Bied een geschenk aan.Nadat de New Yorkse met de gitzwarte ogen haarexposé besloten had, stopte de bus algauw op onzebestemming. Daar wachtten we op onzegastfamilies, bang thee slurpend en desserts etend.De conversatie met de bevallige Chinese pianisteging ergens heen, ik voelde het. Om te beginnensprak ze begrijpbaar Engels. Dat helpt. Maar alsnel werd zij en al haar talent opgepikt door eenoude man die dringend weg moest. Mijn familie-voor-een-nacht kwam het laatst. Beide ouderswaren advocaat en hadden twee kinderen: hetsoort gezin waar je niet al te bang van hoeft tezijn. Eens thuisgekomen begon de conversatie.De conversatie werd onderbroken voor koffie.Ben had een enorme kater, en wandelde met defamilie door het dorp. De berglucht deed hem veelgoed, en hij verheugde zich al op de avond.Bovendien hield zijn gezin van wijn. Dat schepteperspectieven, aangezien goede wijn een zeld-zaamheid is voor een student in Amerika.

De vernoemde wijn werd geschonken op eennachtelijke bijeenkomst annex diner die defestiviteiten voor de rest van de avond diende inte leiden. Een Nieuwzeelander met wie ik mijnnaam deel, vatte het plan op om zeer snel in roeste geraken. Ik volgde, en de avond raakte algauwgekleurd met het soort warme gevoel dat alleeneen overdaad aan rode wijn kan geven. Middenin

dat gevoel een lichte paniek. Later diende ergedanst te worden, en mijn brein en voeten zijnsowieso geen al te goede vrienden. Hoogstenskennissen. Doch wegzinkend in de ogen van eenRussische diplomate, was er algauw geen reddingmeer.

De danszaal beefde reeds van de beweging toenik en mijn kennissen binnenstommelden. Eenoude man met een cowboyhoed stond naast eenLP-speler, en leerde de massa hoe hun voeten tezetten. De koorts sloeg toe. Er was geen alcohol.Onder mijn adem vloekend, nam ik de hand vaneen Chinees meisen en vervoegde de dansers. Erwerd getold, geklapt, en gelachen. Mijn hoofdwerd helderder. Er werd opgewonden gebabbeld.Na een tijd stopt de muziek. Ik zit op het podium,

en deel mijn innigheid in dit totale postmoderneclichémoment met een Italiaanse historica. Mens-wetenschappers begrijpen elkaar.

III.

We varen naar Bridgeport. “We” zijn in dit gevalMartijn, een Nederlander, Roland, een Duitser,en mezelf. Onze fietsen staan beneden, zon schijntop de zee-engte tussen Long Island enConnecticut, mijn haar waait constant in mijngezicht. Alles is fantastisch, vanavond is er eenverjaardagsfeest van een kerel die ik niet ken.

Bridgeport is beangstigend. Het landschap isindustrieel, maar de bedrijven zijn al langvertrokken. In de straten overal ligt versplinterdglas. De ramen van de fabriekgebouwen gapennaar de snelwegbrug, die, als was het om dezeplaats te mijden, hoog boven Bridgeport uittorent.Onze fietsen trekken de aandacht. Mensen levenin vooroorlogse arbeidersbarakken, hun wasdroogt in de wind. Ergens huilt een baby.

We gaan elders heen, en het landschap verandert.Het licht in New England is anders. Het valt zachtop de overvloedige herfstbladeren, en op de zeedie onze tocht begeleidt. We fietsen snel, drie uuraan een stuk want de zon gaat onder en niemandheeft lampen. Langzaamaan wordt het terreinbergachtiger. We zijn dicht bij onze bestemming,en uitgeput.

Joe’s met stijl verbouwde garage ligt in deachtertuin van een statig huis dat twee familiesherbergt. De huisbaas wou wat extra winst maken,legt hij schaapachtig uit. Dat moet zeker zijn: Joebetaalt schandalig veel huur. Maar dat is NewEngland. Dat is alles in de buurt van New YorkCity. Ik hoorde onlangs dat er in Long Islandvoedselinzamelingen gehouden worden voorfamilies van gesneuvelde soldaten. Hetgeen deoverheid geeft, is hier niet genoeg.

Wat het ook moge koste, vandaag is Joe’sverjaardag. En hoewel ik hem nauwelijks ken, hefik het tequilaglas met hem en zijn vrienden.Amerikanen zijn dan misschien wel oppervlakkig,maar ze kunnen verdomd joviaal zijn. Mijnhoofdpijn de volgende ochtend getuigde daarvan.Zo ook de totaal lege tequilafles.

Ben

De Moeial is een correspondent in het verre NewYork rijker. Naast het halen van een academischefrisse Neus aan de Stony Brooke State University,brengt Ben vanaf nu in zijn maandelijkse columnuitvoerig verslag uit over het wel en wee van eeneenzame Belg in den vreemde. Ben blogtnatuurlijk ook nog. Ja. Maar dan enkel voorinsiders. Bad luck fool! Go Fight Win!

We wachtten op onze gast-families, bang thee slurpend

en desserts etend

E


Debatten, lezingen en meerProgramma van deBuren voor december

lke maand krijgt u een overzicht van deactiviteiten die het Vlaams-Nederlandshuis deBuren organiseert voorgeschoteld

in uw Moeial.

deBurenLocatie: Leopoldstraat 6, 1000 Brussel

Gratis toegang, inschrijven op [email protected]

03/12/2007 - 12.30 > 13.30Striptekenares Judith Vanistendael haalde hetafgelopen jaar de media met haar spraakmakendestripdebuut De maagd en de neger. Daarin verteltze over de relatie die ze als jonge vrouw had meteen vluchteling uit Togo en over de reactie vanhaar vader, wiens ruimdenkendheid over deallochtone medemens minder groot bleek te zijndan verwacht. Geert van Istendael schreef zijngevoelens daarover van zich af in Bericht uit deburcht.

Judith Vanistendael werd geboren in Leuven, maarverhuisde naar Brussel toen ze vijf was. Over haarband met de hoofdstad zegt ze: “Voor mij was hierkomen wonen een terugkeer naar mijn roots. Mijnopa en oma hebben hier als Vlaamse immigranteneen kruidenierszaak uitgebaat. Ik voelde mij er vande eerste dag als een vis in het water. Ik ben eenstadsmens en Brussel is mijn biotoop.”

04/12/2007 - 20.00 > 21.30Politici worden steeds jonger, zowel in Nederlandals in Vlaanderen. Velen verwelkomen dieontwikkeling als een noodzakelijke frisse wind.Anderen betreuren het verlies aan politiekeervaring aan de top.

Gelukkig voor diegenen die zich bezorgdmaken over verjonging in de politiek, zijn er inNederland en Vlaanderen veel oud-politici dieactief betrokken blijven bij de zaken waarvoor zijzich vaak decennialang hebben ingezet. In de reeks‘Krasse Knarren’ - de titel is ontleend aan debekendste oudere jongeren van Nederland, Keesvan Kooten en Wim de Bie - wil deBuren eenaantal dames en heren van stand aan het woordlaten. Hoe denken de beslissers van toen over depolitiek van nu?

Op 4 december gaan Hedy d’Ancona enLeona Detiège in gesprek over feminisme enpolitiek in Vlaanderen en Nederland toen en nu.

Hedy d’Ancona stond aan de wieg van deemancipatiebeweging in Nederland en was een vande oprichters van het maandblad Opzij. In de jarentachtig en negentig was zij voor de PvdA lid vande Eerste Kamer, staatssecretaris van SocialeZaken en Werkgelegenheid, minister van Welzijn,Volksgezondheid en Cultuur en lid van hetEuropees Parlement. In 2002 ontving ze de AlettaJacobsprijs vanwege haar voortrekkersrol opemancipatiegebied.

Leona Detiège werkte vanaf 1970 op dekabinetten van vier achtereenvolgende ministersvan Economische Zaken van België. In 1988 werdze aangesteld als staatssecretaris voor Pensioenenen in 1992 vertrok ze naar de Vlaamse regering,waar ze minister van Tewerkstelling en SocialeAangelegenheden werd. Van 1994 tot 2003 wasLeona Detiège burgemeester van Antwerpen.Tussen 1982 en 2000 was ze landelijk voorzittervan de Socialistische Vrouwenbeweging SV,tegenwoordig bekend als Zij-Kant.

10/12/07 - 20.00 > 21.30Homo Universalis: Dick Swaab“We zijn onze hersenen. Dus alles wat we doen,denken, laten, dat bepalen onze hersenen.” Dixitprof.dr. Dick Swaab, arts, neurobioloog en alshersenonderzoeker verbonden aan hetNederlandse Instituut voor Neurowetenschappen(NIN-KNAW), waar hij de onderzoeksgroepneuropsychiatrische aandoeningen leidt.

Zijn belangstelling gaat vooral uit naarseksuele differentiatie en veroudering vanhersenen, depressie en de ziekte van Alzheimer.Hij was ook oprichter van de Hersenbank, waarhersenweefsel van donoren wordt opgeslagen engeprepareerd voor onderzoek. Dick Swaab werdvooral bekend door zijn ontdekkingen op hetgebied van de anatomie en fysiologie van dehersenen, en dan vooral met zijn onderzoek naarde invloed die hormonale en (bio)chemischefactoren hebben op de hersenontwikkeling in debaarmoeder.

Zijn onderzoek lokte meermaals contro-

verse uit. Vooral de ontdekkingen van deverschillen tussen de hersenen van homo-seksuelen en heteroseksuelen en de lichamelijkeen functieverschillen tussen de hersenen vanmannen en vrouwen werden hem niet in dankafgenomen. Swaab schuwt de controverse niet enblijft zijn bevindingen en wetenschappelijk gefun-deerde standpunten met overtuiging uitdragen.

11/12/2007 - 20:00 > 21:30De Verenigde Staten en de Lage Landen: goedeburen of verre vrienden?Hoe zit de relatie met de VS in Nederland,Vlaanderen en Europa historisch in elkaar? Hoeis in de Lage Landen de relatie veranderd onderGeorge W. Bush? En, met de Amerikaanse‘primaries’ en verkiezingen op komst, wat zijnde toekomstscenario’s? Het zijn maar enkele vande vragen waar drie Amerika-kenners u tijdensdit debat hun visie zullen op geven.

Maarten van Rossem is bijzonder hoogleraargeschiedenis aan de Universiteit Utrecht,columnist en Amerika-deskundige. Hij verschijntmet grote regelmaat in de media als commentatoren schreef boeken over de Nederlandse enAmerikaanse recente geschiedenis. In 2003 werdhij door het Historisch Nieuwsblad gekozen tot‘historicus van het jaar’.

Journalist en Amerika-expert MielDekeyser volgde meer dan dertig jaar de gebeur-tenissen in de Verenigde Staten als radiojournalistvoor de VRT. Hij maakte documentaires enreportages voor Canvas en schreef over Amerikaonder meer De globale sheriff en - samen metGreet De Keyser - Amerikanen. Wat denken ze,wat willen ze, wat kunnen ze? Dekeysers opvolgerbij de radio, Bert De Vroey, volgt de ont-wikkelingen in Amerika met dezelfdedegelijkheid en diepgang. VRT-televisiejournalistRob Heirbaut modereert het debat.

13/12/2007 - 20:00 > 21:00Democratie zonder grenzen: Daniel A. Bell - LeftConfucianism in Contemporary ChinaChina beleeft een heropleving van hetconfucianisme, de leer van Confucius die decultivering van innerlijke deugden alswellevendheid, rechtvaardigheid, trouw enaltruïsme beschouwde als het fundament van ordein gezin en maatschappij. Het confucianisme kentverschillende interpretaties. In een populaire enrelatief apolitieke vorm helpt het mensen omgaanmet de druk van de moderne maatschappij. Deconservatieve interpretatie - zoals die wordtuitgedragen door de regering – benadrukt deloyaliteit aan de staat en probeert deze teversterken. De kritische interpretatie - wat het‘links-confucianisme’ zou kunnen heten –probeert de solidariteit met de minderbedeeldente versterken. In zijn lezing zal Daniel A. Bell hetgebruik van het links-confucianisme in Chinabespreken en reflecteren over een aantal moreelverdedigbare verschillen met de westerse socialevoorzieningen.

Daniel A. Bell is hoogleraar ethiek en politieketheorie aan de Universiteit van Tsinghua inPeking. Hij schreef boeken over het politiekedenken in Azië, mensenrechten en de politiekebetekenis van het confucianisme. Binnenkortverschijnt zijn nieuwe boek From Marx toConfucius: Politics and Everyday Life inContemporary China.

16/12/07 - 11:30 > 13:00Radioboeken is een initiatief van deBuren insamenwerking met Klara, Radio NederlandWereldomroep (RNW) en VPRO Radio.Radioboeken zijn verhalen door Nederlandse enVlaamse auteurs geschreven in opdracht vandeBuren. De verhalen worden door de schrijverslive voor publiek voorgelezen en de opnamenworden vervolgens verspreid via diverse media.Radioboeken verschijnen niet in druk, maarworden uitgezonden via de radio en zijn alspodcast - een digitale radiouitzending - tebeluisteren via www.radioboeken.eu. Op die sitevind u niet alleen de Radioboeken, maar ook o.a.informatie over de schrijvers, interviews en allegegevens over de overige publieke opnamen ditnajaar. Op zondag 16 december nodigt deBurenu graag uit voor de live opname van tweegloednieuwe Radioboeken van KristinaGoikoetxea Langarika en Abdelkader Benali.

Kristina Goikoetxea Langarika (Baskenland,1971) woont sinds 1995 in Nederland. Zestudeerde Vertaalwetenschappen in Granada enNederlands in Leiden. Momenteel werkt ze alsfreelance vertaalster en journalist voorverschillende culturele dagbladen in Spanje.Goikoetxea schreef eerder verhalen in de literairetijdschriften Hollands Maandblad en De TweedeRonde. Haar debuut Eva Mar verschijnt innovember 2007 bij Uitgeverij De Geus.

Abdelkader Benali (Marokko, 1975)kwam op vierjarige leeftijd naar Nederland. Hijdebuteerde met de roman Bruiloft aan zee (1996,winnaar Geertjan Lubberhuizenprijs). Zijn eersteboek betekende ook meteen zijn doorbraak in deletteren. In 2002 verscheen De langverwachte(winnaar Libris Literatuurprijs 2003). Vervolgenspubliceerde Benali binnen enkele jaren Laat hetmorgen mooi weer zijn, Marokko doorNederlandse ogen 1605-2005, de dichtbundelPanacee, het toneelstuk Jasser en de reportageBerichten uit een belegerde stad. Feldman en ik(2006) is zijn meest recente roman.

17/12/2007 - 20:00 > 21:30Vrijdag, zaterdag, zondag: Van God Los?Het debat rond religie en moraal is de laatste tijdopnieuw erg actueel. De kwestie van het koppelenvan religie en moraal stelt zich bijvoorbeeld bijsommige vormen van religieus fundamentalisme,waarbij het normen- en waardenbesef wordtgeleid door een fanatiek navolgen van degodsdienst, zelfs als dat tot moreel verwerpelijkedaden leidt.

Hoe verhouden religie en moraal zich?Vaak wordt verondersteld dat religie en moraalaan elkaar gekoppeld zijn, of dat religie de bronvan moraal is. Komt moraal daadwerkelijk voortuit religie, of heeft het zijn eigen oorsprong? Ishet een probleem wanneer religie en moraalworden verbonden? Mogen normen en waardenvanzelfsprekend afgeleid worden van religie?Over deze vragen organiseert deBuren een debatonder leiding van Rik Torfs .

Johan Braeckman is professor wijsbegeerte aande Universiteit Gent. Zijn onderzoeksgebied is dewijsgerige antropologie. Tom Claes doceertethiek aan de Universiteit Gent. Hij deed onder-zoek naar de relatie tussen religieuze en seculiereethiek. Gerard Bodifée is astrofysicus. Hijpubliceert over religie, filosofie en wetenschap.

18/12/2007 > 19/12/2007Documentairefilms uit Vlaanderen en Nederland:het beste van 2007Doel is om te laten zien wat er opdocumentairegebied speelt in de Lage Landen, ende discussie verder op gang te brengen van watgemeenschappelijke gronden zijn voorsamenwerking en coproducties. Na vertoning vanelke film volgt een publieke discussie tussenVlaamse en Nederlandse filmmakers,producenten en omroepvertegenwoordigers.

In december 2006 en april 2007organiseerden deBuren en het StimuleringsfondsNederlandse Culturele Omroepproducties inBrussel en Amsterdam enkele ontmoetingentussen Vlaamse en Nederlandse programma-makers, omroepmedewerkers en producenten. Erwerd gesproken over de toekomst van kunst encultuur bij de openbare omroep in Vlaanderen enNederland.

In de discussies werd onder meer gepleitvoor meer documentaires over kunst en cultuurop televisie. Veel culturele onderwerpen lenenzich uitstekend voor documentaires die op zowelde Nederlandse als de Vlaamse televisie vertoondzouden kunnen worden. In principe ligt het danvoor de hand die films ook samen te maken. Ofzijn er hinderpalen op de weg?

18/12/2007 - 19.00 > 21.30MO* viert zijn vijfjarige bestaan bij deBuren. Hetmondiaal magazine dat maandelijks zowat eenkwart miljoen Vlamingen informeert over dewereld en meer bepaald over de achterliggendetendensen van de mondialisering startte nog geenjaar geleden ook een mondiale nieuwssite. Hetsucces van MO* wordt gevierd met eenavondprogramma vol opmerkelijke gasten.Programma:- 18.45 uur: Onthaal-19.15 uur: Informatie is een recht. Mensenrechtenzijn de toekomst. Lezing door Kyaw Zwa Moe,hoofdredacteur van The Irrawaddy, eenonafhankelijk maandblad annex nieuwssite overBirma, vanuit Thailand gerund door Birmanen diemoesten vluchten voor de dictatuur. Kyaw ZwaMoe komt speciaal naar Brussel voor MO*.-19.35 uur: Mondialisering en socialerechten. Gesprek met Guy Ryder, Secretaris-Generaal van de International Trade UnionConfederation (vakbondskoepel met zo’n 183miljoen leden; zowel ACV als ABVV zijn lid).-19.50 uur: Informatie en mondia-lisering. Panelgesprek met Kyaw Zwa Moe (TheIrrawaddy), Ramesh Jaura (Inter Press Service-International) en een journalist van Al Jazeera,Brussel. Moderator: Gie Goris (hoofdredacteurMO*).-20.25 uur: Slotwoord Jan Lamers (afgevaardigd-bestuurder) en Frank Beke (voorzitter).- 20.30 uur: Receptie met live muziek doorAzzedine Jazouli (derbouka, tar, bendir) enMoufadhel Adhoum (ud).

20/12/2007 - 20:00 > 21:30Democratie zonder grenzen: Jean-Marc Ferry -L’idée cosmopolitique et son actualité européenne.Jean-Marc Ferry is hoogleraar in de politiekefilosofie en de politicologie aan de UniversitéLibre de Bruxelles. Hij is bekend door zijn Fransevertaling van het hoofdwerk van JürgenHabermas, Theorie van het communicatiefhandelen. Hij is ook de auteur van een van debelangrijkste studies in het Frans over Habermas,Philosophie de la communication. Zijnbelangstelling voor pragmatiek, voor dediscoursethiek en de discourstheorie van politieken recht die uit zijn vroegere werk over Habermasspreekt, combineert hij in zijn latere werk met eenlevendige belangstelling voor Europa als eenruimte waarin verschillende naties elkaar op eenniet-gewelddadige manier kunnen ontmoeten enmet elkaar geconfronteerd worden. De studiesover pragmatiek, semiotiek en discourstheorie enhet onderzoek over het vraagstuk Europainspireren dan weer zijn meer ‘toegepast” werkover burgerschap, politieke rechtvaardigheid, demedia en de publieke sfeer. Belangrijke titels vanzijn hand zijn La Question de l’Etat européen enL’Europe, l’Amérique et le monde.

Jean-Marc Ferry is doctor honoris causa van deUniversiteit van Lausanne. Zijn werk werdtweemaal bekroond door het Institut de France metde Prix La Bruyère van de Académie Française.

als kakkerlakken kruipen weuit ons schild

feselen in het donkervan op tilt geslagen tentakels

een geluidsgolf van siroopwalmt onder de winden heen

breekt zichzelfop een klap in het gezicht

hoorns blazende thuiskomst af

we stappen naar nergensen komen nooit terugspreiden de vleugels

stijgen naar ons hoofd

we rollen uit de baskastzonder contact met betonte verliezen we onszelftrillend onder de grondwaar we het warme lijk

van 2000 jaar koele muziektot op het bot verteren

Eisenik

Dubstep

E

De Moeial EN VERDER - WordPress.com · 2014-04-18 · 1 De Moeial December 2007 Verschijnt...

Documents

Transcript of De Moeial EN VERDER - WordPress.com · 2014-04-18 · 1 De Moeial December 2007 Verschijnt...