12 |vm | september 2014

02tekst Jeanne Hoogers

Een directeur van de vlaamse mkb-koepel Unizo schrijft een handboek voor verenigin-gen. Wat beweegt luc ardies?

vm | september 2014 13

Het eerste wat opvalt is de gedrevenheid en focus van Luc Ardies op zijn eigen vak, het ondersteunen, coachen en sti-muleren van verenigingen om zich te verbeteren. Hij doet dit voornamelijk onder de vlag van Unizo (de Vlaamse variant van mKb-Nederland). typisch Ardies was om voor Unizo het aantal aangesloten verenigingen te verdubbelen door ze bin-nen te halen met het aanbod om een keer per jaar een gratis evaluatie te krijgen. reken maar uit wat dat betekent. Wat heeft hij hiervan geleerd? “een vereniging die nieuwe leden binnen wil krijgen – of dat nu organisaties zijn, verenigingen zoals in mijn geval, of personen, trekt nieuwe leden aan met duidelijke voordelen. Je moet de realiteit onder ogen zien dat in het begin de nuchtere kosten-batenanalyse belangrijk is. Later krijg je meer kansen om de toegevoegde waarde te la-ten zien. Dan krijg je een relatie die meer gebaseerd is op so-lidariteit.”

Som is meer | solidariteit, een oud woord in de 21e eeuw? “Vertaald naar nu betekent dit dat een lid beseft dat de groep – of de som – meer is dan alle individuele leden opgeteld. Dat je op deze manier zaken gedaan kunt krijgen die indirect in je voordeel zijn. solidariteit heeft inderdaad een andere kant. Het besef dat je je steentje bij moet dragen. Niet iedereen ziet dat in, er zijn veel ondernemers die ‘freeriden’, ze denken dat het toch wel wordt geregeld in Den Haag of brussel. maar hier zitten ook de kansen voor verenigingen. Als je puur een aanbieder wordt van diensten en voordelen zul je altijd moe-ten vechten tegen concurrenten die even goed zijn.”

Blue ocean | Dan kom je in de red ocean? “Ja, ik gebruik de theorie van de red en blue ocean omdat ik een beeldende theorie heb gezocht om verenigingen te laten zien waar ze hun concurrentiekracht moeten zoeken. Veel meer in dingen die anderen niet doen, niet zouden kunnen doen, dan in het proberen fel te concurreren met andere aanbieders. Voor de doe-het-zelfkit, Succesvol verenigingsmanagement in vijf stappen, pas ik de grote managementtheorieën toe op ver-enigingen. Ik kreeg dat idee na zo’n mbA-in-een-dagseminar van ben tiggelaar. Dan zit je daarna in de auto cd’s te beluis-teren waarin hij belangrijke theorieën uitlegt en dan ga je toch de boeken lezen. Ik vind het een uitdaging om inzichten

De missie is wat je bent, schrijft Luc Ardies in

zijn doe-het-zelfkit voor verenigingen. Zijn missie is al 25 jaar om Vlaamse

verenigingen verder te brengen.

14 |vm | september 2014

die hun waarde hebben bewezen in de keiharde business-wereld te vertalen naar verenigingen.”

3 v’s | U hebt ook de propeller van tack en het 3b-model van Wesselink gebruikt en hernoemd. “Ja, ik benoem de kerntaken van een vereniging als Verdedigen, Verenigen en Voordelen bieden. Verdedigen gaat over lobby en positio-neren. Verenigingen wordt weer belangrijker en Voordelen weer wat minder belangrijk. Dat is goed. Zeker bij zelfstan-dig ondernemers zie je dat ze graag onderling ervaringen uitwisselen. Het geeft het lidmaatschap een emotionele di-mensie – hoe minder ratio, hoe beter – en dat leidt tot meer trouw. Verdedigen is moeilijk omdat je snel het gevaar loopt een ivoren-torenlobby te voeren, je moet er extreem goed op letten dat leden het gevoel blijven houden dat het hen helpt. Voordelen zijn dus prima om leden binnen te halen.”

Iedereen praat mee | U richt zich bewust niet alleen op de professionele verenigingsmanager, maar ook op de klei-nere vereniging met een bestuur dat aan de slag moet. “Dat is de realiteit, denk maar aan die gewilde evaluaties. Het is ook in een vereniging met veel professionals belangrijk om bijvoorbeeld het nadenken over strategie zo aan te pakken dat iedereen mee kan doen, het mee kan lezen en begrijpen. en het bevordert de omzet, nu koopt de vereniging mijn boek voor alle afdelingsbesturen en anders alleen voor de directeur.”

Out of the box afkijken | en u gebruikt in hetzelfde boek alle soorten verenigingen door elkaar. Waarom? “er zijn inderdaad sceptici die vinden dat ik het alleen bij bran-cheorganisaties had moeten houden. Alles wat je niet weet is bedreigend, dat is een oerinstinct. Wil je je vereniging ver-beteren dan zul je de scope breder moeten trekken en out-of-the-box moeten denken. Natuurlijk is een vereniging voor bedrijven heel anders dan scouting. maar elke branchever-eniging vraagt zich af: hoe kun je de band met de basis ver-sterken? Dan stuur je een medewerker op bedrijfsbezoek bij de ondernemer. maar wat je van scouting kunt leren is hoe een vereniging werkt waarin het andersom is georga-niseerd. De afdelingen beslissen alles, en de professionals doen niet meer dan ondersteunen. De bondscommissaris moet na drie jaar weer weg. Vrijwilligers worden geselec-teerd op flexibiliteit. Ze zijn jong, ze hebben elke dag een ander idee. toch werkt het. Vraag je af hoe en wat je daaruit kunt halen voor je eigen vereniging. Je hoeft niet meteen het hele model over te nemen maar je kunt er veel van leren.“

praktisch | “Ik denk dat het – juist ook bij veel onderne-mersverenigingen – enorm belangrijk is om wel de goede vragen te stellen, wel te formuleren wat visie, missie en stra-tegie zijn, of wat kansen en bedreigingen zijn, maar om dit

Wat is UnizoHet Vlaamse Unizo is deels te vergelijken met mKb-Nederland. Unizo heeft 125 Vlaamse brancheorganisaties en beroepsver-enigingen, zoals voor artsen, als lid en daarnaast zijn 83.000 individuele ondernemers aangesloten. maar Unizo heeft ook wel wat kenmerken van de Nederlandse metaalunie, en functioneert als serviceverlenende koepel naar branche- en beroepsorganisa-ties. Zo verzorgt Unizo voor verenigingen als buurtsuper.be het verenigingsmanagement.Unizo staat organisatorisch los van de belangenorganisatie voor grote ondernemingen. Dat komt omdat die wel federaal is geor-ganiseerd, dus met één vereniging voor Vlaanderen en Wallonie. In het sociaal overleg op federaal niveau vertegenwoordigt Unizo het Vlaamse KmO (kleine en middelgrote ondernemingen).

vm | september 2014 15

tegelijk zo praktisch en toegepast mogelijk te doen. Het moet de leden aanspreken. buurtsupers bijvoorbeeld moeten van-daag hun probleem oplossen, anders bestaan ze morgen niet meer.”

Beweging | Veel verenigingsgoeroes en adviseurs benoe-men stappen of fasen en beschrijven processen en stappen-plannen, maar toch hebben de meesten een vraag, een pro-bleem, een schakeling waar het verenigingssucces mee staat of valt. Wat is die van u? “Wat ik belangrijk zou vinden is dat een bestuur met het boek in de hand besluit om aan de cul-tuur te gaan werken. In mijn plan zit de achterban – en de legitimiteit – in stap 4. Als de achterban niet wil of niet kan, of als de achterban bruist maar het bestuur heeft geen vi-sie/missie/strategie op een rij, dan is er een heel groot pro-bleem. een niet-bewegende achterban zou ik dan een gro-ter probleem vinden dan een bestuur dat de zaken nog niet op een rij heeft. Zonder beweging in de achterban ga je niet vooruit.”

Geld | “Dat is nog belangrijker dan geld. met deze vijf stap-pen kun je met nul euro in kas een vereniging ontwikkelen en dan komt er wel geld in het laatje. Als je missie scherp is krijg je vanzelf missionarissen. De vereniging is er niet voor de medewerkers, maar voor de leden. Dat moet je scherp houden. Niet vastgroeien aan je bureaustoel maar leden op-zoeken en met ze in discussie gaan. Dat op een slimme en goede manier doen. Als leden denken dat jouw voorstel niet werkt, vraag ze dan om twee alternatieven en aan het eind van de avond heb je dan een nieuw plan.”

Wij-route | “bij een vereniging gaat het niet om de snel-ste of de kortste weg naar de top, maar om samen op weg te gaan, dan is de kans groter dat je samen de top bereikt. social media kunnen je helpen maar alleen als je visie, missie en strategie scherp zijn. Dat helpt je ook om nee te zeggen tegen leden en medebestuurders als ze iets voorstellen wat niet kan of past. Ook ondernemers die het in hun eigen bedrijf prima voor elkaar hebben, zijn in staat een dossier op tafel te gooien omdat ze het die dag hebben meegemaakt. Dan moet je het bestuur toch terugbrengen naar de focus.”

kant kiezen | Waar ziet u de blue ocean voor verenigin-gen? “Het inzicht van porter gaat ook over dat je heel goed moet weten wat je niet moet doen. Hoe scherper je missie, visie en strategie, hoe eerder je in de blue ocean komt. een voorbeeld. er is een nieuwe europese hygiënerichtlijn voor supermarkten. elke winkelier moet een auto-controleplan opstellen. Dat is heel ingewikkeld. Winkeliers krijgen al checklists en controles van verschillende kanten, zoals van het voedselagentschap en van de franchisegevers. Dan moet je niet gaan concurreren met nog eens een checklist en infor-

matie over regels waaraan zij moeten voldoen. met onze sec-tororganisatie buurtsuper.be hebben we ervoor gekozen om voluit de kant van de winkelier te kiezen en hem op de win-kelvloer persoonlijk te begeleiden bij de ontwikkeling van het verplichte HACCp-plan. Wij spelen de waakhond namens de ondernemers door bij het voedselagentschap erover te waken dat alle eisen en normen ook in de praktijk haalbaar en uitvoerbaar zijn. Zo bespaar je de leden lasten en kosten.”

Sterke vereniging | “een vereniging kan net als een ge-specialiseerde winkelier vertrekken vanuit een passie en vanuit een vak. Niet elk marketingverhaal is geschikt voor verenigingen. een grotere vereniging met meer leden is niet per se beter. Je krijgt de leden die je verdient. Je kunt ook voor een kleinere visvijver kiezen en voor de kans meer te betekenen per lid. Dan krijg je misschien trouwe leden die wel jouw missionaris zijn. Als koepel, wat wij ook zijn, moet je je dat ook realiseren en daarin niet op de stoel van de indi-viduele verenigingen willen gaan zitten.” �

‘Succesvol verenigingsmanagement in 5 stappen’

Het boek ‘Succesvol vereni-gingsmanagement in 5 stappen’ van Luc Ardies is te bestellen via vm-online.nl/boeken.

IsbN 9782509017895, politeia uitgeverij, €19,95

5STAPPENEen praktische handleiding voor professionals en vrijwilligers actief in het verenigingsleven

SUCCESVO LVERENIGINGSMANAGEMENT IN 5

ST

AP

PE

N

SUCCESVOL

VERENIGINGSMANAGEMENT IN

LUC ARDIES

Non-profi tverenigingen hebben het steeds moeilijker om gemotiveerde vrijwilligers

te vinden en te houden. Ze kampen ook met onrealistische verwachtingen van leden

en buitenstaanders en er is een verpletterende mediadruk als er eens iets fout loopt.

Tot slot blijkt dat vele vzw’s problemen ondervinden om de fi nanciële eindjes aan

elkaar te knopen.

‘Missie, Visie en Strategie’, ‘SWOT-analyses’, ‘KPI’s’, ‘Stakeholders Management’,

‘Share of Voice’, ‘Corporate Governance’… Het lijken op het eerste gezicht hoog-

dravende termen die zo zijn weggelopen uit de wereld van beursgenoteerde multi-

nationals. Door de stijgende druk is het echter noodzakelijk dat ook onze culturele

verenigingen en sport-, jeugd-, beroeps- en zorgverenigingen ze toepassen. Maar

dan gekaderd binnen hun zeer specifi eke non-profi t context. Wat het er niet altijd

eenvoudiger op maakt …

Hoe zorg je ervoor dat binnen de organisatie de neuzen in dezelfde richting staan?

Hoe bekom je dat de besluiten van een bestuursvergadering ook resulteren in acties

en niet verzanden in een praatbarak? Hoe overleef je die ene vernietigende media-

storm? Hoe overtuig je de lokale, Vlaamse, federale of zelfs Europese overheid om

een beslissing te nemen die voordelig is voor jouw vereniging? Hoe breng je de

vereniging positief in het nieuws?

Ontdek het allemaal in deze praktische leidraad voor verenigingen die hun werking

stap voor stap wensen te professionaliseren.

De auteur, Luc Ardies, is socioloog (UIA) met een bijkomende licentie in de

communicatiemedia (KUL). Hij is reeds 25 jaar professioneel actief bij de onder-

nemersorganisatie UNIZO en verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van

meerdere beroepsorganisaties en de oprichting van diverse verenigingen zonder

winstoogmerk

9 782509 017895

ISBN 978-2-509-01789-5

10e Jaarcongres VerenigingsmanagementDatUm: donderdag 13 november 2014Locatie: ss Rotterdam