De Kanteling in - vng.nl · PDF filereeks eerder ‘Kantelen in de praktijk’,...

De Kanteling in GESPREKKEN TUSSEN WETHOUDERS
EN BELANGENORGANISATIES

Vereniging Van nederlandse gemeenten
De Kanteling inGesprekken tussen wethouders en belangenorganisaties

Colofon
Deze publicatie is uitgegeven door de VNG in het kader van project
De Kanteling, september 2012.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Postbus 30435
2500 GK Den Haag
www.vng.nl/dekanteling
Tekst
Stan Verhaag
Fotografie
Nationale beeldbank en VNG
Eindredactie
Angela Potjens (VNG)
Opmaak
Dimdim, Den Haag
Copyright 2012, VNG

Inhoud
Inleiding 7
Boxtel is trots op De Kanteling 11
In Enschede is er een cultuur van samenwerking ontstaan 17
In Lelystad is de Wmo overal 25
Nijmegen: Never waste a good crisis 33
Hoe organiseert Alkmaar informele zorg? 41
Middelburg laat mensen meedoen 47
Informele zorg floreert in Tilburg 55
VenloDroom: nieuwe aanpak in wonen-welzijn-zorg 61

6 Vereniging Van nederlandse gemeenten

7Vereniging Van nederlandse gemeenten
Inleiding
VNG-project De Kanteling ondersteunt gemeenten sinds 2009 bij een
nieuwe aanpak in de Wmo. We doen dat onder meer door het geven
van presentaties in gemeenten en met het aanbieden van handreikingen
en een modelverordening. En door het publiceren van aanpakken uit
gekantelde gemeenten. Want niets is zo leerzaam en aansprekend als
een goed praktijkvoorbeeld. In dat kader zijn in de bekende Kanteling-
reeks eerder Kantelen in de praktijk, Kantelen en de kracht van de
eenvoud en De Kanteling en burgercommunicatie verschenen.
In samenwerking met het Kanteling-project vanuit het clintperspectief
van Programma VCP, hebben we in de afgelopen periode in acht
gemeenten de wethouder en belangenbehartiger(s) aan het woord
gelaten over De Kanteling in hun gemeente. Voor welke aanpak is
gekozen en welke filosofie schuilt daarachter? Deze publicatie vormt een
bundeling van de interviews die eerder verschenen op de website van de
VNG en Programma VCP. Wijkgericht werken, het belang van veelvuldig
communiceren met burgers, zelfregie, vrijwilligerswerk en informele
zorg waren belangrijke themas in de gesprekken. Ook werd hier en daar
vast vooruitgeblikt op de drie grote decentralisaties.

Wij wensen u veel leesplezier en hopen dat de verhalen in dit boekje u
inspireren bij De Kanteling in uw eigen gemeente. Durf hierbij out of
the box te denken!, zoals n van de genterviewden zegt.

Boxtel is trots op De Kanteling
Boxtel betrekt haar inwoners nauw bij de Kanteling. Dankzij de
Kanteling staat de vraag van mensen weer centraal, vindt wethouder
Anton van Aert.
We hebben hier in Boxtel een behoorlijk eigen voorzieningenniveau,
maar voor sommige zaken winkelen we bij de steden,zegt wethouder
maatschappelijke zaken Anton van Aert. Boxtel telt dertigduizend
inwoners en ligt in de driehoek Eindhoven-Tilburg-s-Hertogenbosch. We
zijn, zoals ze wel eens zeggen, te groot voor het servet en te klein voor
het tafellaken. Weet je dat ik daar eigenlijk trots op ben? Boxtel heeft een
prima maat en schaal, vind ik. Er werken bij ons betrokken ambtenaren die
de zaken graag goed willen regelen, die meer doen dan notas schrijven.
Aan de hedendaagse ambtenaar worden andere eisen gesteld dan aan
de ambtenaar van tien jaar geleden, de tijd van goede voornemens in
dikke notas. Nu moeten ze doelen helder formuleren en gekanteld
leren denken. De Kanteling moet er niet toe leiden dat gemeenten
geld gaan steken in lantaarnpalen en dat ze mensen ongelijk gaan
behandelen. Ze moeten juist maatwerk gaan leveren. Als het om onze

interne organisatie gaat, ben ik erg blij dat de afdelingen Sociale Zaken
en Welzijn zijn samengevoegd. Onze organisatie telde in het verleden
zes afdelingen. Inmiddels zijn we teruggegaan van zes naar vier. Dat vind
ik als wethouder fijn, want tussen alle onderwerpen binnen die twee
afdelingen bestaan nu eenmaal dwarsverbanden. De integrale manier
van werken bevalt ons prima. Sociale Zaken en Welzijn blijken elkaar te
versterken en verrijken. Sociale Zaken was altijd gericht op doelstellingen
en op SMART. Hun stukken waren juridisch helemaal dichtgetimmerd en
uitvoeringsgericht. Bij Welzijn ging het meer om de inhoud, om de goede
voornemens. Die afdeling was veel meer gericht op beleid. Maar hoe goed
we intern ook georganiseerd zijn, we kunnen het niet zonder de zorg-
en welzijnsorganisaties. Om hoeveel organisaties gaat het eigenlijk die
met de Kanteling te maken hebben? Wat doen ze allemaal? Gemeenten
hebben nog weinig kaas gegeten van dagbesteding, we hebben de
organisaties daarbij keihard nodig. Hun ervaring is handig in de transities
waarmee we bezig zijn.
Toch heeft Boxtel volgens Van Aert andere gemeenten en steden nodig
als het gaat om de drie decentralisaties die eraan komen: de AWBZ-taken,
de Wet Werken naar vermogen en de Jeugdzorg. Om onze arbeidsmarkt
staat geen hek en als het gaat om extramurale dagbesteding werken we
samen met Schijndel en Sint Michielsgestel. Regionale samenwerking is
een must, in ons geval doen we dat veel met s-Hertogenbosch, zeker met
het oog op de transities. Waar ik wel nog mee worstel, is wat ik noem
de territoriale incongruentie op sociaal terrein. Daarmee bedoel ik dat
SW-bedrijven, sociale diensten en andere sociale organisaties allemaal hun
eigen geografische grenzen hanteren. Het zou me een lief ding waard
zijn als iedereen dezelfde grenzen hanteerde, maar dat is heel lastig voor
elkaar te krijgen. Het zou ons geweldig helpen om de transities goed te
laten verlopen.
Overigens, zegt Anton van Aert, is transitie eigenlijk een fopnaam. Ik
spreek liever van een transformatie, want de Kanteling raakt de Wmo, de
AWBZ, de Wet werken naar vermogen en doet een nadrukkelijk beroep
op de eigen kracht van mensen. Het gaat wat mij betreft om een heuse
cultuurverandering, en dan zowel voor ambtenaren als voor burgers.
BurgersOm die burgers gaat het in Boxtel, aldus Van Aert. Gevraagd naar de
kenmerken van de manier waarop Boxtel de Kanteling invult, zegt hij als

eerste: We praten veel met burgers. De gemeente organiseerde in 2010
en 2011 samen met de Wmo-adviesraad op drie verschillende locaties
zogenaamde Clintendagen. Daarvoor nodigden we iedereen uit met
een Wmo-verstrekking om te komen praten over het Wmo-beleid. In 2010
spraken we tijdens deze Clintendagen voor het eerst over de Kanteling.
Het was het eerste moment waarop we er bekendheid aan gaven dat de
Kanteling eraan zat te komen, de eerste stap om de geesten er rijp voor
te maken. Met een gevarieerd programma probeerden we een zo goed
mogelijk beeld te geven van de nieuwe koers waarin eigen kracht centraal
staat. Er was uiteraard ruimte voor discussie waarbij ieders mening op
prijs werd gesteld. Mevrouw Diny Stolvoort-Delme van de seniorenraad
maakte toen een prachtig begin met haar presentatie Zorgen door de
jaren heen. Ik was bijzonder verrast te horen hoe er door de aanwezigen
werd gediscussieerd over de rol van de gemeente bij het ondersteunen
van haar burgers. Eigenlijk is er op die dagen al een start gemaakt voor de
verandering in ons denken en doen als het gaat om het ondersteunen van
burgers bij hun deelname aan de samenleving.
Chris Godding, penningmeester van de Wmo-adviesraad, vertelt hoe
het verder ging: Vervolgens constateerden we tijdens de Clintendagen
in 2011 tot onze vreugde dat de burgers het fenomeen Kanteling
accepteerden en omarmden. Op de eerste dag kwamen bijvoorbeeld
meer dan honderd genteresseerden af. Anton van Aert en voorzitter
Jan Horbach van onze Wmo-adviesraad kwamen aan het woord en
clinte mevrouw Van Zwam vertelde over haar eigen situatie. Op
zon Clintendag hoor je de leuke anekdotes. Zo vertelde een van de
aanwezige vrouwen dat ze regelmatig iemand van de WSD Groep over de
vloer krijgt. Dat is het sociale werkvoorzieningsbedrijf hier in Boxtel. Het
voert hier de huishoudelijke verzorging in het kader van de Wmo uit. Niet
elke clint kan met elke SW-medewerker overweg. Maar meestal gaat dat
heel goed samen. De vrouw zei: Ik moet hem best vaak aansturen. Dat
geeft helemaal niks, want ik heb dan wel last van mijn handen en mijn
knien, maar begeleiden en aansturen kan ik nog als geen ander!
Anton van Aert: Het besef dat de Wmo een wet was waarin de vraag
van mensen centraal moest staan, was in de eerste jaren na de invoering
van de Wmo langzamerhand een beetje vervaagd. Ook was er voor
gemeenten eigenlijk weinig beleidsvrijheid om de Wmo in te vullen.
Dankzij de Kanteling is dat besef bij iedereen weer helemaal terug en

staat de vraag van mensen centraal. Onze verordening is slechts de
formele uitkomst en bevestiging v

De Kanteling in - vng.nl · PDF filereeks eerder ‘Kantelen in de praktijk’,...

Documents

Transcript of De Kanteling in - vng.nl · PDF filereeks eerder ‘Kantelen in de praktijk’,...