De huid

• Contactallergieen

• ingredienten

Agenda

• Cellen en weefsels

• De opbouw van de huid

• Huidflora & Barrièrefunctie

• Huidadnexen

• Bezenuwing van de huid

• De functies van de huid

• De verschillende huiden

De huid

• Grootste orgaan

• Op 1 cm2 zitten 100 zweetklieren, 10 haren en 15 talgklieren

• De opperhuid vernieuwt zich in 28 dagen

• De oppervlakte van de huid is 2 m2

Cellen en weefsels

De inhoud

1. De opbouw van de cel1. De celmembraan

2. He cytoplasma

3. De celkern

2. De opbouw van de weefsels

De opbouw van de cel

• Celmembraan

• Cellichaam (cytoplasma)

• Celkernmembraan

• Celkern (met DNA)

1. De celmembraan

• De grens tussen celinhoud en omgeving

• De wand is semipermeabel (halfdoorlaatbaar)• De cel neemt voedingsstoffen en zuurstof op

• De cel geeft afvalstoffen af

• Bestaat uit eiwitten en lipiden

2. Het cytoplasma

• 80% water en 20% voedingsstoffen• Eiwitten

• Vetten

• Suikers

• Zouten

• Cytoplasma is vloeibaar, wordt geleiachtig

• Celorganellen

• Celkern

3. De celkern

• Kernplasma met celkernmembraan

• Regelt alle levensprocessen in de cel

• Celdeling• Nieuwe cellen worden gevormd en oude cellen worden

vervangen

• Bevat DNA (celdeling)

De opbouw van de weefsels

• Groep cellen met dezelfde vorm en functie

• 4 soorten weefsel• Dekweefsel (epitheelweefsel)

• Zenuwweefsel

• Spierweefsel

• Steunweefsel

• Meerdere weefsels vormen een orgaan

• De huid bestaat uit epitheelweefsel

Epitheelweefsel

• Opgebouwd uit epitheelcellen• Dekweefsel: cellen dicht tegen elkaar

• Bekleedt alle uitwendige en inwendige oppervlakken van het lichaam

De opbouw van de huid

SubcutisOnderhuid

DermisLederhuid

EpidermisOpperhuid

De opbouw van de huidlagen

De opperhuid

• De buitenste laag van de huid

• De totale dikte is tussen 0,05 en 0,1mm (dunste)

• 5 lagen

• 4 celtypen• Keratinocyten (hoorncellen)• Melanocyten (pigmentcellen)

• Langerhanscellen (antigeen)• Merkelcellen (zintuigcellen)

• Barrièrefunctie

• Kan zich herstellen na beschadiging

1

2

34

5

Keratinocyten in de epidermis

• 90% van de epidermis bestaat uit keratinocyten

• Keratinocyten geven de epidermis structuur

• Ontstaan na celdeling in het Stratum Basale, schuiven op naar boven

• Veranderen onderweg van structuur, vorm en samenstelling

Stratum Spinosum

Stekelcellenlaag

Stratum Basale

Basaalcellenlaag

Stratum Granulosum

Korrellaag

Stratum Lucidum

Doorschijnende laag

Stratum Corneum

HoornlaagMeerlagig plaveisel epitheel

Meerlagig kubisch epitheelMeerlagig kubisch epitheel

Meerlagig kubisch epitheel

Eenlagig cilindrisch epitheel

Keratinocyten in de epidermis Melanocyten in het Stratum Basale

• Pigmentcellen

• 3% van de cellen in Stratum Basale

• Bepalen de huidskleur• Produceert propigmentkorrels

(melanosomen)

• Pigmentkorrels nemen toe na UV-straling

• De melanocyt voorziet 25-35 keratinocyten van melanosomen

Langerhanscellen en Merkelcellen

• Langerhanscellen zijn sterkt vertakt • Immuuncellen

• Herkenning van ongewenste binnendringers

• Presenteren de binnendringer aan het immuunsysteem

• Merkelcellen zijn gevoelscellen

• Receptoren

• Nemen de tastzin waar

• Komen voor in de basaalcellenlaag

Stratum Basale

• Diepst gelegen laag in de epidermis

• Eenlagig cilindrisch epitheel

• Levende laag, deelt voortdurend

• Levende cellen schuiven op naar boven

• Basale membraan- uitwisseling van voeding en afvalstoffen

Stratum Spinosum

• Drogere cellen dan basaalcellenlaag

• Meerlagig kubisch epitheel

• Dikste laag van de epidermis

• Cellen zijn onderling sterk verbonden door desmonen

• Bevat melanine • Via de dendrieten van de melanocyt is het melanosoom in deze

laag doorgeschoven.

Stratum Graunulosum

• Derde laag van de epidermis

• Meerlagig (2 à 3 lagen) kubisch epitheel

• Begin van het verhoorningsproces• Cellen beginnen dood te gaan

• Cellen worden platter

• Het cytoplasma van de cellen verandert in verhoornde keratohyalinekorrels:• Voorstadium van keratine

• Bevatte profilagrine

Stratum Lucidum

• Verhoorningproces gaat verder• Grotendeels dood celmateriaal

• Cellen verliezen hun kernen

• Platte cellen zonder structuur

• De keratohyalinekorrels zijn omgezet in eleïdine• Eleïdine heeft een water aantrekkende en water opzuigende

werking

• Doorschijnend uiterlijk

Stratum Corneum

• Gemiddeld 20 lagen corneocyten• 50 lagen aan de handpalmen en de voetzolen

• 3 lagen bij de oogleden

• Eindfase van de verhoorning• Corneocyten gevuld met keratine in een matrix van filaggrine• Keratine zorgt voor een stevig celskelet, de ‘cornified envelope’

• Vetrijke matrix van: Ceramides, cholesterol en vrije vetzuren

• 10 % water in de cellen

• Afschilfering

Huidflora & Barrièrefunctie

Huidflora en zuurmantel

• Op de hoornlaag leven micro-organismen• Beschermen tegen ziekteverwekkers

• In evenwicht:• Bij disbalans worden ze ziekteverwekkend

• Aan de oppervlakte van de huid is een zuurmantel aanwezig• Bestaat uit zweet, talg en verhoorningsproducten

• Ph 4,5-5,5

• Wordt weggewassen door water

De barrièrefunctie

1. Het stratum corneum levert de grootste bijdrage

2. Semipermeabel membraan• Tussen de korrellaag en de doorschijnende laag

• Gaat binnendringers tegen

• Regelt de vochtbalans van de huid• Voorkomt dat elektrolyten en water verloren gaan

Dermis

• 1-3 mm dik

• Bevat bindweefsel

• Bevat bloedvaten, lymfevaten en zenuwen

• Bestaat uit 2 lagen• Stratum Papillare

• Stratum Reticulare

Stratum Papillare

• Bovenste laag van de dermis

• Golvende uitlopers in de epidermis

• Voorziet de basaalcellenlaag van voedingsstoffen en zuurstof

• Veroorzaakt lijntjes aan de oppervlakte van de huid (vingerafdruk)

Stratum Reticulare

• Diepere deel van de dermis

• Bevat grove vezels en minder cellen dan de papillenlaag

• Bevat bloed- en lymfevaten, zenuwen, klieren en receptoren

• Vezelrijk voor souplesse, rekbaar en stevigheid

• Vezels liggen geordend in een netwerk

• Door regelmaat netwerk ontstaat een splijtrichting

Subcutis

• Vetcellen gerangschikt in kwabjes en gescheiden door bindweefselschotten

• Bindweefselschotten• Bloedvaten

• Zweetklieren

• Talgklieren

• Haren

• Vetcellen nemen vet op

Subcutis

• Bevat 80% van het lichaamsvet

• Functies• Warmte isolatie

• Bescherming

• Energie

• Contouren van de lichaamsvorm

Huidadnexen

Haren

Zweetklieren

Talgklieren

Haar

• Beperkte functie• Bescherming

• Psychosociale functie

• Na verwondingen van de huid vindt herstel plaats vanuit het haarzakje

• 3 typen haren• Lanugohaar

• Vellushaar

• Terminaal haar

De haarcyclus

• 3 verschillende cycli van haargroei• Anagene fase = groeifase

• Katagene fase = overgangfase

• Telogene fase= rustfase

De haarfollikel

• De haarschacht• 90% keratine en 10 % water• Bestaat uit 3 lagen:• De medulla• De cortex• De cuticula

• De haarfollikel bestaat uit• Haarwortelkanaal• Bulbus• Haarpapil,• Haarmatrix

Talgklieren

• Op het hele lichaam behalve handpalmen en voetzolen

• Ontstaan uit en verbonden met haarzakjes

• Maken talg• Talg bestaat uit: dood celmateriaal, vetzuren en vetalcoholen

• Vet wordt gemaakt in cytoplasma, de kern verdwijnt, de cel barst open

• Voorkomt uitdroging van de huid, haar en slijmvliezen

• Houdt groei van bacteriën, schimmels en gisten tegen

Zweetklieren

• Eccriene klieren• Hele lichaam• Temperatuur regeling• 99% water en de rest zouten, zuren, ammoniak en

ureum• 500-700ml transpiratie per dag• Reflexfunctie

• Apocriene klieren• Thv oksels, tepels en geslachtsorganen• Tijdens puberteit

• Apo-eccriene klieren• In de oksels van volwassenen

Bezenuwing van de huid

Huid receptoren

Fysiologischesensoren

Nociceptoren

Epidermale receptoren

• Vrije zenuwuiteinden• Pijn, temperatuur

• Merkel's (tactile) disk• Fijne gevoel

Dermale receptoren

• Miesner's corpuscles• Lichte aanraking

• Ruffini corpuscles• Druk, draaien

• Pacinian corpuscles• Diepe druk

Fysiologische sensoren

• Reageren op tast, warmte, reuk etc., elke receptor reageert maar op een soort prikkel

• Receptoren met adaptatie

• Bij overdreven prikkeling kunnen ze wel pijngevoel geven

Nociceptoren

• Sensorische zenuwuiteinden, gevoelig voor verschillende prikkels (chemisch, thermisch, mechanisch)

• Hoge drempelwaarde, pas als er stofjes aanwezig zijn verlaagt de drempelwaarde

• Prikkels via sensorische zenuwen naar centraal zenuwstelsel waar ze geïnterpreteerd worden

• Geen adaptatie

De functies van de huidFuncties

Barrière-

functieBescherming

tegen UV-stralen

Bescherming tegen micro-organismen

Warmte regulatie

Bescherming tegen

mechanische beschadigingGevoels-

functie

Immuno-logische functie

Psycho-sociale functie

Energiereserve

Productie van vitamine

D3

De verschillende huiden

Baby huidKinderhuidVolwassen huidGetinte huidRijpere huid

Verschillende huiden

Babyhuid

• Zeer dun (5 maal dunner dan de volwassen huid)

• Talg-en zweetproductie is beperkt• Gevoelige huid

• Kans op uitdroging

Jonge kinderhuid

• Dunne huid, pas op de leeftijd van 12 jaar uitgegroeid

• Talg-en zweetproductie nog in ontwikkeling• Gevoelige huid

• Kans op uitdroging

Volwassen huid

• Volgroeide huid

• Behoudt optimale conditie door talg en zweet productie

Oudere huid

• Afname van de hormoon-, talg-en zweetproductie• Kan minder vocht vasthouden en is vetarm

• Gevoelig voor beschadigingen en wondjes

• Langere hersteltijd

• Verouderingsproces• Slappere en dunne huid

Donker getinte huid

• Van nature beter beschermd tegen warmte en zon

• Bovenste huidlaag dichter en steviger

• Meer talg en grovere poriën

• Mag glimmen

De huid van de voet

Agenda

• De huid van de voeten

• De bezenuwing van de voeten

• De bloed aan- en afvoer

De huid aan de voeten

De huid van de voeten

De bezenuwing van de voeten

De bezenuwing van de voeten Huid receptoren

Fysiologische sensorenNociceptoren

Het gevoel in de voeten Huidpijn: soorten

• Nociceptieve pijn• Pijn meestal veroorzaakt door

een verwonding

• Neuropathische pijn• Pijn als een gevolg van een

laesie of een ziekte die het somatosensorische systeem aantast

• Beide soorten pijn moeten onderscheiden worden omdat ze op verschillende wijze moeten worden bestreden

De bloed aan- en afvoer

De bloed aan- en afvoer

• Bloed aan – en afvoer wordt geregeld door arteriën en venen

• Bij insufficiënte functie ontstaat er een scala aan klachten

• Bij zware insufficiëntie ontstaan er ulcera

De bloedtoevoer aan de voeten De bloedafvoer aan de voeten

Huidveroudering

Agenda

• Oorzaken van huidveroudering

• Veranderingen in de huid

• Kenmerken van huidveroudering

• Huidafwijkingen bij ouderen

Oorzaken van huidveroudering

Oorzaken van huidveroudering

• Meest zichtbare vorm van veroudering

• Veroudering veroorzaakt veranderingen in het uiterlijk en de functies van de huid

• Oorzaken• Biologische factoren (intrinsieke veroudering)

• Omgevingsfactoren (extrinsieke veroudering)

• Combinatie

Kenmerken van huidveroudering

Intrinsieke huidveroudering

• Fysiologische veranderingen in de huid • Genetische factoren• Hormonale factoren

Extrinsieke huidveroudering

• Zonlicht• Roken• Luchtvervuiling• Klimaat• Huidziekten

Gevolgen van huidveroudering

Intrinsieke huidveroudering

• Afname van de reservecapaciteit van de huid• Toename van de kwetsbaarheid van de huid

Extrinsieke huidveroudering

• UV-schade:• DNA-schade• Schade door zuurstofradicalen• Chronische ontsteking in de huid

• Roken:• Rimpels • Hyperpigmentatie• Vergeling van de huid

• Vervuiling• Andere factoren

Versnelling van de intrinsieke veroudering

Veranderingen in de huid

Epidermale veranderingen

• Celdeling in stratum basale neemt af• De dikte van de epidermis neemt af:• Uitz stratum corneum

• dikte van epidermis wordt gemiddeld 30 micrometer (was 40-45 micrometer)

• Aantal cellagen neemt af

• Stratum corneum wordt steeds langzamer vernieuwd; hierdoor ontstaat een ander aspect van de huid

• Cellen in de epidermis worden steeds kleiner en veranderen van vorm

Epidermale veranderingen

• De barrièrefunctie vermindert

• Melanocyten en de melanine productie• Bij intrinsieke veroudering• Afname van het aantal melanocyten (20%/10jaar)

• Afname van melanine productie

• Bleke huid (ism veranderde bledvoorziening)

• Afname van het aantal naevi

• Bij extrinsieke veroudering• Toename van het aantal melanocyten

• Toename van melanine productie

• Inegale pigmentatie

Dermo-epidermale veranderingen

• Vlakkere overgang van de epidermis naar dermis

• Minder sterke adhesie tussen de cellen• Grotere kans op trauma in de epidermis

• Grotere kans op blaarziekten

Dermale veranderingen

• De dermis wordt dunner

• De vaatstructuren worden zichtbaarder

• De opbouw van collageen en elastine matrix wordt onregelmatiger• Slappere huid

• Minder veerkracht

Veranderingen in de subcutis

• Afname van hoeveelheid subcutaan vet• Handen

• Voeten

• Gelaat

• Ander uiterlijk

• Verstoorde warmteregulatie

• Minder bescherming tegen trauma’s

Veranderingen in de zweetklieren

• Afname in het aantal zweetklieren en afname in de productie van zweet• Verstoorde warmteregulatie

• Afname van de activiteit van de apocriene zweetklieren• Afvlakking van de lichaamseigen geur

Veranderingen in de beharing

• Geen afname in het aantal talghaarklierunits

• Verandering in het beharingspatroon bij mannen en bij vrouwen • Afname van de axillaire en pubis beharing • Afname van de groeisnelheid van de haren • Dunnere en kwetsbare haren • Haarverlies in verschillende patronen • De haren kleuren grijs

• Bj mannen neemt de beharing in de wenkbrauwen, de neus en de oren toe

• Bij vrouwen neemt de beharing op de bovenlip en op de kin

Veranderingen in de talgklieren

• De talgklieren worden groter

• Het aantal talgklieren blijft gelijk, maar de activiteit vermindert• Bij vrouwen vanaf de menopauze

• Bij mannen vanaf 80 jaar

Veranderingen in de nagels

• De nagelgroei neemt af• 0,83 mm/ week in 3e decade

• 0,52 mm/ week in 8e decade

• De nagelplaat vervormt• Wordt platter

• Langwerpige groeven

• De nagels worden geler of grijzer

Veranderingen in de bezenuwing van de huid

• Het aantal zenuwuiteinden in de huid neemt af

• De gevoeligheid voor pikkels vermindert

Veranderingen in de doorbloeding van de huid

• De doorbloeding in de huid wordt minder

• De bloedvaatjes worden dunner

• De bloedvaten reageren minder goed op pikkels zoals bijvoorbeeld warmte of koude• Verstoorde warmteregulatie bij ouderen is onder andere

hierdoor niet goed geregeld

Veranderingen in de doorbloeding van de huid

• Bij de extrinsieke huidveroudering is de functie van de bloedvaten verstoord• Verwijding van de bloedvaten in de huid• Teleangiëctasieën (couperose)

• Purpura (bloeduitstortingen) Kenmerken van huidveroudering

Kenmerken van huidveroudering

Intrinsieke huidveroudering• Dunne epidermis en dermis

• Verdikt stratum corneum

• Verminderde barrièrefunctie

• Platte dermo-epidermale overgang

• Celarme dermis

• Verminderde aanmaak van collageen

• Verminderd aantal melanocyten en verminderde melanine productie

• Verminderde hoeveelheid subcutaan vet

Intrinsieke huidveroudering• Verminder aantal zweetklieren en

verminderde zweetproductie

• Veranderde lichaamsbeharing

• Vergrootte talgklieren

• Verminderde talgproductie

• Veranderde vorm van de nagels

• Veranderde kleur van de nagels

• Veranderde bezenuwing van de huid

• Veranderde doorbloeding van de huid

Kenmerken van huidveroudering

Extrinsieke huidveroudering

• Verandering in de vorm en het functioneren van de keratinocyten

• Verdikt stratum corneum

• Toegenomen grootte en aantal melanocyten

• Toegenomen melanine productie

• Degeneratie elastinevezels

Kenmerken van huidveroudering

Intrinsieke huidveroudering

• Gladde huid• Egale kleur• Bleek• Droog• Minder elastisch• Fijne rimpels• Toegenomen expressierimpels

Extrinsieke huidveroudering

• Leerachtige huid• Pigmentverschillen • Geelbruine inegale kleur• Matte huid• Diepe rimpels• Teleangiëctasieën en purpura• Ruwe huid

De oude huid

• De kleur• Elastosis solaris (geel)

• Pigmentverschuiving (lentigineuze afwijkingen)

• Teleangiëctasieën (rood)

• De textuur• Lijnen, rimpels, plooien

• Verminderde productie collageen en elastine

• Afname subcutaan vetweefsel

• Extrinsieke factoren

De oude huid

• Veranderde functie• Verminderde sebumproductie (droge huid)

• Afname bloedvaten (bleke huid)

• Afname collageen, elastine en subcutaan vetweefsel (perkament aspect)

Gevolgen

• Droge huid, jeuk en eczeem

• Door veranderingen in de structuren die de celdeling aansturen kunnen nieuwvormingen in de huid ontstaan:• Benigne

• Maligne

Gevolgen

• Pigmentatie na zonlicht verandert: ‘bronskleurig’ verandert op latere leeftijd naar ‘mahoniekleur’

• Wondgenezing neemt af door• Afname doorbloeding

• Vertraagde celdeling

• Andere factoren (bv. voeding)

Huidafwijkingen bij ouderen

Toenemend aantal goedaardige huidafwijkingen

• Verruca seborroïca

• Acrochordon

• Cherry angioma

• Lentigo solare

• Erythrosis interfollicularis colli

• M. Favre-Racouchot

• Talgklierhyperplasie

• Keratosis actinica

• Plaveiselcelcarcinoom

• Basaalcelcarcinoom

• Lentigo maligna

Verruca seborroïca

Acrochordon Cherry angioma

Lentigo solare Erythrosis interfollicularis colli

M. Favre-Racouchot Talgklierhyperplasie

Keratosis actinica Keratosis actinica

Plaveiselcelcarcinoom Basaalcelcarcinoom

Lentigo maligna

Crèmes en zalven

Agenda

• Dermatica driehoek

• De keuze van een product

• De smeerinstructies

Dermatica driehoek

• Dermatica• Werkzame geneesmiddelen in een basis

• Indifferente therapie

• Dermaceuticals• Werkzame stoffen in een basis

Recept voor locale therapie Dermatica driehoek

Smeerproducten

• 3 Basisbestanddelen in verschillende combinaties waardoor producten met verschillende consistenties

• Er zijn 4 combinaties zijn mogelijk• Vloeistof-vet: emulsie• olie in water of water in olie

• Vloeistof-vast: schudsel

• Vast-vet: pasta-zalf

• Waterig-vast-vet: koelpasta

Smeerproducten

• Vet in water en water in vet mengt niet

• Een emulgator maakt het mogelijk om van vet en water een emulsie te maken

Soorten vet

• Minerale oliën• Paraffine

• Vaseline

• Natuurlijke oliën• Zeker niet altijd veilig

• Zeker ook niet milieuvriendelijk

Smeerproducten: vet en water

o/w-emulsie of hydrofiele crème

• Het water zit aan de buitenkant

• Het vet zit aan de binnenkant

• Goed afwasbaar

• Bijna niet zichtbaar

• Propyleenglycol als conserveermiddel

• De emulgatoren• cetomacrogol • lanette

w/o-emulsie of hydrofobe crème

• Het vet zit aan de buitenkant

• Het water zit fijn verdeeld in het vet

• Goed afwasbaar

• Zichtbaar en voelt vet aan

• De emulgatoren• adeps lanae• cetaceum• eucerine • bijenwas

Crème

• Een crème• Halfvast preparaat • Goed smeerbaar is

• Mengsel van water en vet met een emulgator

• Op waterige basis• Indrogend en door verdamping verkoelend• Bij veel water wordt een o/w een emulsie genoemd• Kan op het behaarde hoofd • Is niet voor de droge huid want droogt nog verder uit

• Op vette basis• Om dehydratatie te voorkomen

Smeersels

• Vloeibare emulsie

• Hoog watergehalte

• Uitstekende op behaarde hoofdhuid

• Ideaal voor grote oppervlakten

Toevoegingen aan crème

• Glycerine• Zorgt voor een betere smeerbaarheid van de crème

• Houdt water vast

• Vaseline en Paraffine• Dekken de huid af (occlusief):

• De huid zal geen water meer afstaan en daardoor wordt de huid gehydrateerd

• Paraffine is tevens vloeibaar hierdoor wordt de smeerbaarheid van de crème verhoogd

Toevoegingen aan crème

• Pilodocanol en levomenthol • Werken jeukstillend

• Ureum• Verhoogt de hydratatie• Keratolytisch• Jeukstillend

• Zinkoxide• Verkoelt en droogt in

Toevoegingen aan crème

• Salicylzuur

• Vitamines

• Melkzuur• Verhoogt de hydratatie

Smeerproducten: vast en vloeistof

• Halfvast smeerbaar product

• Heldere, hydrofiele vloeistof (water, glycerol, alcohol en propyleenglycol) met verdikkingsmiddel (carbomeer, hypromellose of methylcellulose)

• Laten geen vetlaag achter

• Goed insmeerbaar

Zalven

• Vette zalven• Deze zalven bevatten geen water

• Deze zalven bevatten geen toevoegingen

• Vaseline/Paraffine in gelijke delen

• Witte vaseline

• Emulgerende zalven• Deze zalven bevatten een emulgator

• Hierdoor toepasbaar op een vochtige huid

• Hierdoor makkelijk af te wassen

De keuze van een product

Keuze van het vehiculum

• Hangt af van de leeftijd

• Hangt af van de vochtigheid, de oppervlakte en locatie van de dermatose

• Zeer droge huid: zalf

• Droge huid: vetcrème of emulgerende zalf

• Ietwat vochtige huid: crème

• Zeer vochtige huid: natte omslagen

Babyhuid

• Zeer dun• Talg-en zweetproductie is beperkt

• Let op met de volgende bestanddelen• Propyleenglycol

• Levomenthol

• Ureum

• Melkzuur

• Allergenen: bijv. wolvet en pinda’s

Jonge kinderhuid

• Dun• Talg-en zweetproductie nog in ontwikkeling

• Let op met• Propyleenglycol

• Ureum

• Allergenen: bijv. wolvet en pinda’s

• Vettere producten (‘s nachts geen bezwaar)

Volwassen huid

• Huidverzorging gericht op behouden/ herstellen van een goede huidbalans

Oudere huid

• Slappere en dunne huid• Afname van de hormoon-, talg-en zweetproductie

• Kan minder vocht vasthouden en is vetarm

• Gevoelig voor beschadigingen en wondjes

• Langere hersteltijd

• Let op met• Vettere producten

Donker getinte huid

• Van nature beter beschermd tegen warmte en zon

• Bovenste huidlaag dichter en steviger

• Meer talg en grovere poriën

• Mag glimmen

Keuze van emolliëns: huidwijzer Sensory profyling

De smeerinstructies

Smeerhoeveelheden VTE

• VTE:

• De crème die op het laatste vingerkootje past

Leeftijd 3-12 md 1-2 jaar 3-5 jaar 6-10 jaar VolwasseneHoofd-hals 1 1,5 1,5 2 2,5Arm-hand 1 1,5 2 2,5 4Romp 1 2 3 3,5 7Rug-billen 1,5 3 3,5 5 7Been- voet 1,5 2 3 4,5 8Totaal VTE 8,5 13,5 18 24,5 40Totaal gr 30 gr 50 gr 65 gr 85 gr 140

Indifferente therapie: hoeveelheden

Crème Zalf

Hele lichaam 350 gr 500 gr

Gezicht 10 gr 15 gr

2 handen 15 gr 20 gr

1 arm 30 gr 60 gr

1 been 60 gr 90 gr

Romp 120 gr 200 gr

Liesregio 10 gr 15 gr

Gezicht en hals

Arm en hand links

Been en voet links

Romp voor

Rug en billen

1

1

1,5

1,51

VTE 3-12 maanden

Arm en hand rechts

Been en voet links

1

1,5

Gezicht en hals

Arm en hand links

Been en voet links

Romp voor

Rug en billen

1,5

1,5

2

32

VTE 1-2 jaar

Arm en hand rechts

Been en voet links

1,5

2

Gezicht en hals

Arm en hand links

Been en voet links

Romp voor

Rug en billen

1,5

2

3

3,53

VTE 3-5 jaar

Arm en hand rechts

Been en voet links

2

3

Gezicht en hals

Arm en hand links

Been en voet links

Romp voor

Rug en billen

2

2,5

4,5

53,5

VTE 6-10 jaar

Arm en hand rechts

Been en voet links

2,5

4,5

Gezicht en hals

Arm linksArm rechts

Hand linksHand rechts

Been linksBeen rechts

Voet linksVoet rechts

Romp voor

Rug en billen

2,5

3

1

6

2

7

7

2

6

1

3

VTE volwassenen

Cosmetica

Agenda

• Wat zijn cosmetica

• Wetgeving

• Claims

• Notificaties

• Good Manufacturing PracticeWat zijn cosmetica

Wat zijn cosmetica?

Alle stoffen en preparaten die bestemd zijn om in aanraking te worden gebracht met de verschillende delen van het menselijk lichaamsoppervlak (opperhuid, beharing, haar, nagels, lippen en uitwendige geslachtsorganen) of met de tanden en kiezen en de mondslijmvliezen, met het uitsluitende of hoofdzakelijke oogmerk deze te reinigen, te parfumeren, het uiterlijk ervan te wijzigen of lichaamsgeuren te corrigeren of voornoemde lichaamsdelen te beschermen of in goede staat te houden”

De wetgeving

Wetgeving

• Artikel 2 van de Europese cosmeticaverordening (11-7-13)

• Doel: de volksgezondheid te beschermen en het bevorderen van vrije handel binnen de Europese Gemeenschap

• Cosmetische producten mogen de gezondheid van de mens niet schaden wanneer zij onder normale of redelijkerwijze te voorziene gebruiksvoorwaarden worden aangewend”

• 40 artikelen en 10 bijlagen

Cosmetica wetgeving: 40 artikelen

• Productinformatie

• Productveiligheid

• Notificaties

• Etikettering

• Inventaris cosmetica ingrediënten

• GMP (Good Manufacturing Practice)

• Alternatieve dierproeven

Cosmetica wetgeving: 10 bijlagen

• Veilig bevonden ingrediënten in cosmetica

• Alle stoffen die verboden zijn in cosmetica

• Alle stoffen waarvoor in gebruik beperkingen gelden. Dat betekent dat sommige stoffen alleen voor bepaalde toepassingen en/of tot een bepaalde concentratie mogen worden gebruikt.

• Vermelding van waarschuwingszinnen bij sommige ingrediënten op het etiket

• Kleurstoffen

• Conserveringsmiddelen

• UV-filters

Etikettering: verplichte onderdelen

• Functie van het product

• Gebruiksaanwijzing

• Houdbaarheid

• Hoeveelheid

• Lijst van ingrediënten

• Naam en adres van de fabrikant/importeur

• Land van productie

• Batch- of codenummer

INCI

• International Nomenclature Cosmetic Ingrediënt

• Internationale Naamgeving voor Cosmetische Ingrediënten

Etikettering: niet verplichte onderdelen

• Productnaam

• Claim

• Contactgegevens

• Streepjescode

• Kleur +/- teken

Claims

Claims

• Hypoallergeen

• Niet comedogeen

• Dermatologisch getest of goedgekeurd

• Cosmeceuticals

• Parabeen vrij

• Niet getest op dieren

• Once a day, all day, Sun block

• Professioneel gebruik

Notificaties

Notificaties

• Alle cosmetica moet bij de Europese Commissie aangemeld worden

• Europese Commissie geeft de informatie van de notificaties door aan de autoriteiten

• De NVWA controleert of producenten en handelaren in cosmetica zich aan de wet houden

Good Manufacturing Practice

GMP (Good Manufacturing Practice)

• Een gestandaardiseerd document die alle facetten van het productieproces beschrijft

• De NVWA ziet erop toe dat bedrijven zich aan deze verplichting houden

Alternatieve voor dierproeven

• 1997: dierproeven voor de ontwikkeling van cosmetische producten in ons land worden verboden

• 2004: in heel Europa worden dierproeven voor cosmetische eindproducten verboden

• 2009: invoering van een testverbod op dieren voor ingrediënten voor cosmetica

• 2009: invoering van een handelsverbod voor cosmetische producten en cosmetische producten waarvan de ingrediënten niet met gebruikmaking van alternatieve testmethoden getest zijn met uitzondering van een drietal testmethoden op gezondheidseffecten

• 2013: invoering van een totaal handelsverbod voor ingrediënten en producten waarvan de ingrediënten niet met gebruik van alternatieve methoden getest zijn

Contacteczeem

Eczeem

• Verzamelnaam huidafwijkingen

• Jeuk, schilfering, erytheem, blaasjes

• Verschillende soorten

• Contact huid met bepaalde stoffen

Contacteczeem

• Soorten Contacteczeem

• Irritatief

• Allergisch

• Contact urticarieel

• Fotocontact eczeem (fotoallergisch en foto-toxisch)

Niet-allergisch contacteczeem

• Irritatie eczeem

• Regelmatig/langdurige blootstelling aan huid-irriterende stoffen • Water, zeep, reinigingsmiddelen

• Directe huidbeschading

• Geen testen nodig

Ontstaan

• Eczeem ontwikkeling 3 fasen:• Fase 1: handen wassen= verdroging

• Fase 2: veelvuldig handen wassen= uitdroging

• Fase 3: binnendringen beroepsstoffen

Ontstaan van irritatief contacteczeem

Handeczeem

Irritatief contacteczeem

• Geen sensibilisatie

• Samenspel verschillende factoren• Eigenschap stof, frequentie, dosis, huid,

• omgevingsfactoren

• Kan iedereen overkomen

Irritatief contacteczeem

• Geen diagnostische test beschikbaar

• Diagnose per uitsluiting andere oorzaken en door reactie op ingestelde behandeling

• Vaak gedragsaanpassing vereist werk en privé leven

• Begeleiding en advisering is essentieel

Allergisch contacteczeem

• Allergie ontwikkeld voor bepaalde stof

• Chemicaliën, cosmetica, planten, metalen

• Bouwt men op na langdurige blootstelling aan een allergeen

Contactallergisch eczeem: mechanisme

Contactallergisch eczeem: beroepen

• Kappers

• Schoonmakers

• Zorg

• Metaalbewerkers

• Voedingsmiddelenindustrie

• Nat werk

• Bouw

Contactallergisch eczeem: anamnese

•Cosmetica, toiletartikelen

•Uitwendige medicatie

•Kleding, schoenen

•Contact met water, detergentia

Consequenties contactallergie

• Genezing niet mogelijk

• Levenslang mijden van contact (direct en aerogeen)

• Zoektocht naar alternatieven

Cosmetica

• Minder dan 10% van de reacties op cosmetica worden veroorzaakt door een contact allergie. De meeste reacties zijn op basis van irritatie

• Parfums

• Conserveermiddelen

• Kleurstoffen

• Zonnefilters

• Wolalcoholen

Contactallergische reacties

• Het meeste door “stay-on” producten• Huidverzorgingsproducten (dag- en nacht crème,

reinigingslotions en body lotion)

• Decoratieve cosmetica (mascara, lippenstift, make-up en schmink stoffen)

• Nagel cosmetica (lak, verstevigers en removers)

• Parfums (eau de toilet, deodorant, toiletsprays (!))

Contactallergische reacties

• “Rinse-off” producten veroorzaken zelden allergische reacties • (Hand)zeep, shampoo, en douchegel.

• Een uitzondering hierop vormt de stof cocamidopropylbetaine die allergische reacties kan veroorzaken in douchegels en shampoos (gebruikt door kappers !)

Allergenen

• Parfumgrondstoffen

• Conserveringsmiddelen• Formaldehyde• Parabenen• Kathon CG• Euxyl K400

• Paraphenyleendiamine (zit in o.a. haarverf)

• Formaldehyde hars (zit in o.a. nagellak en nagelverstevigers)

• Lanoline (als zalfbestanddeel)

• UV-filters• Dibenzoylmethanen • Benzophenonen

• Cocamidopropylbetaine (in shampoos en badproducten)

Cosmetica allergie

• Lees de etiketten

• Dagelijks contact met kleurstof, parfum, conserveermiddelen

• Cosmetica: ingrediënten verplicht vermelden op etiket

Methylizothiazoline

• Toenemende gevallen contactallergie: toename 11%

• Toename contactallergie MI ondersteunt toevoeging aan standaardreeks

• Europese Commissie per 16 juli 2015: MI en MCI verboden in alle producten die op lichaam worden aangebracht (bron: JAMA Dermatol.2016 jan)