DE GIERZWALUW

KJRGNR 3

INHOUD "DE GIERZWALUW", 19e jaargang, nummer 3, oktober 1981

Het n a t i o n a a l landschap 7/aterland - Dirk Tanger 67- 68 De Waterhoentelling i n j a n u a r i 1982: oproep t o t medewerking -

Kees Hazevoet 6 9 - 71 Bestuursmededelingen 71- 73 Waarneming van een Amerikaanse Oeverloper - A c t i t i s macularia

( L . ) - i n de Diemerpolder en een ov e r z i c h t van de veldken» merken van deze soort i n niet-broedkleed - Fred Vogelzang 74- 79

De nieuwe Vogelwet - Nico Wijker 80- 83 U i t de Oude Doos - A.N. Swart 84 Waarnemingen i n de regio Amsterdam, i n c l u s i e f het Amsterdamse

Bos, j n n i tot en met augustus 1981 - W/E.M. van der Schot 85- 90 Kn i p s e l k r a n t - Steven Schoevaart 91- 92 V o g e l a t l a s - p r o j e c t - Joop Buker 93-103 Bespreking Vogelgeluidencassette - Ed V e l i n g 104 U i t de v o g e l t ! j d s c h r i f t e - Steven Schoevaart, Martin van den

Berg, R e s i Damhuis 105-107 Ontvangen l i t e r a t u u r - Do Beckers 107-108 Vervolg U i t de v o g e l t i j d s c h r i f t e n - Ed V e l i n g 109 V e r s l a g van een e x c u r s i e i n de Amsterdamse Waterleidingduinen

op zaterdag 19 september 1981 - Robert Heemskerk 109-110 Adreswijzigingen, nieuwe leden - Henk Klumper ( s e c r e t a r i s ) 110

Het N a t i o n a a l L a n d s c h a p W a t e r l a n d

Komende c o n f l i c t e n

Tot het Nationaal Landschap Waterland worden gerekend de gebieden die zich bevinden tussen het Wormer- en Jisper-veld als westelijke begrenzing en de Usse-lmeerkant b i j Waterland-oost als o o s t e l i j k e begrenzing . Enkele grote aankoopgebieden, zowel van SBB (Oost-zanerveld, Varkensland, Waterland-oost) als van N.H. Landschap en Natuurmonu­menten (ilper-,Wormer- en Jisperveld; polder IJdoorn) v a l l e n hieronder. Baar i n a l l e polders en gebiedsdelen van het Nationaal Landschap Waterland spra­ke i s van een, onderling sterk v e r s c h i l ­lend, agrarisch gebruik van de grond, zal het d u i d e l i j k z i j n dat de wijze waarop dat agrarisch gebruik z a l worden uitgeoefend, i n de toekomst de belang­r i j k s t e c o n f l i c t s t o f zal vormen b i j de veranderingen die plaats gaan vinden.

Ongunstig voor boeren, goed voor vogels

Gedurende de afgelopen decennia en i n het bijzonder vanaf + i960 werd het i n toenemende mate d u i d e l i j k dat devijze waarop de boeren gedwongen werden hun brood te verdienen een verarming van de soorterijkdom aan weide- en watervogels t o t gevolg had. Vele, b i j extensief be­heer, met vochtige zode en voedselarme bodem, behorende plantensoorten begon­nen t e verdwijnen . I n d u s t r i a l i s a t i e -

N tendenzen door de bouw van l i g b o s s t a l -l e n , voedselsilo' s, wegverbfeding e.d., veranderden het aanzicht van het p l a t ­teland. I n Waterland vind dat proces i n minder sterke mate plaats door de vele n a t u u r l i j k e beperkingen (veengrond, percelen die alleen varend te bereiken z i j n ) . Dat betekende wel lange w e r k t i j ­den en slechte arbeidsomstandigheden voor de boeren, die probeerden hun hoofd boven water te houden.

De basis van de plannen

I n het streekplan Waterland, dat zo'n acht jaar geleden werd aangenomen, i s de r i c h t i n g aangegeven waarin ontwikke­lingen i n Waterland zouden moeten ver­lopen. Door de Rijksoverheid i s i n 1975 de Relatienota uitgebracht, waarin glo­baal staat aangegeven hoe landbouw en

natuurbeheer op elkaar afgestemd zouden kunnen worden. Ondertussen s t a r t t e de voorbereiding van de Ruilverkaveling-Waterland, waarin a l l e bestaande be­l e i d s v o o r s t e l l e n naar concrete gebieden en concrete maatregelen vertaald zou­den worden. Naar verwachting zal i n voorjaar 1982 de stemming over het r u i l ­verkavelingplan plaatsvinden. Momenteel vind inspraak (d.w.z. u i t l e g over de plannen) plaats. Zo langzamerhand wordt d u i d e l i j k wat er gaat gebeuren i n Wa­t e r l a n d .

Inhoud van de plannen 1 gevolgen

- De gebieden die landbouwkundig ge­zien het slechtst z i j n te gebruiken, mogen worden aangekocht door de na­tuurbeschermingsorganisaties. Zolang boeren dat zien z i t t e n , mogen z i j , on­der voorwaarden en tegen vergoeding, de betreffende graslanden b l i j v e n ge­bruiken. Welke beheersmoeilijkheden ( f i n a n c i e e l en technisch ) zich voor gaan doen als er geen be l a n g s t e l l i n g van de boeren meer i s , wordt i n het midden gelaten. - Rond die aankoopgebieden komen veel­a l beheersgebieden, waar de boeren, op basis van v r i j w i l l i g e medewerking, een vergoeding k r i j g e n voor het verrichten van werkzaamheden die g u n s t i g z i j n voor de broedende weidevogels ( o.a. na 15 j u n i maaien, l i e f s t geen weideüdi Vee en graslandbewerking i n de t i j d dat er legsels van weidevogels z i j n ) . B e d r i j ­ven die nog n i e t zo i n t e n s i e f werken (o.a. die met oudere bedrijfshoofden die geen opvolger hebben) zullen wel i n kunnen gaan op de beheersovereen­komsten die hen worden aangeboden. De kans i s groot dat na beëindiging van deze bedrijven de grond b i j een i n t e n ­s i e f werkend b e d r i j f komt, dat n i e t hoeft mee te doen aan de beheersover­eenkomsten. - Grote delen van Waterland zullen i n landbouwkundig opzicht verbeterd wor­den (polderpeilverlaging, kavelvergro­t i n g , verbetering onderbemaling). Be­d r i j v e n die de financiële of f e r s kun­nen opbrengen z u l l e n b l i j v e n . Vele be­d r i j v e n zullen nog moeten afvloeien. De

1

bedrijven die o v e r b l i j v e n z u l l e n steeds minder t o l e r a n t i e gaan vertonen t.o.v. grasetende vogelsoorten als Meerkoeten en Smienten, die zich vanzelfsprekend ook buiten reservaten z u l l e n begeven.

Gewenste besteding van het geld?

Omdat door de Rijksoverheid aan Natio­nale landschappen i n de omgeving van s t e d e l i j k e gebieden de voorrang i n de geldstroom wordt gegeven, zu l l e n er, als de bezuinigingen niét te ver wor­den doorgevoerd, voor Waterland voldoen­de financiële middelen beschikbaar z i j n . De bevordering van openluchtre­creatie staat echter even hoog i n het vaandel van de Nationale Landschappen. Aanleg van fietspaden, i n Waterland, hoe a a n t r e k k e l i j k ook, zal plaatse­l i j k toch invloed hebben op de vogel­stand. Daar de gevolgen voor watervo­gelconcentraties van de ontwikkelin­gen van het, eveneens aa n t r e k k e l i j k e , windsurfen a l nauwelijks bespreekbaar l i j k e n , kan de bevordering van de open­l u c h t r e c r e a t i e een verdere bedreiging van de n a t u u r l i j k e gegevenheden van Waterland vormen.

Waterland en de Yogelwerkgroep

Een groep als de Vogelwerkgroep Amster­dam zou de volgende inbreng kunnen heb­ben b i j de veelheid van meningen over Waterland:

- aangeven van de achteruitgang van de d i v e r s i t e i t van broedende weide- en wa­tervogels, zoals die zich a l ruim t i e n jaar v o l t r e k t , en de verwachtingen over de thans gemankte afspraken. - aangeven dat het scheiden van funk-t i e s (reservaatvorming tegenover i n t e n -s e i f gras landgebruik) zowel f i n a n c i e e l als sociaal een slechte oplossing i s . Voorop moet staan het behouden van de werkgelegenheid onder de agrarische be­roepsbevolking, o-..a. door het garande­ren van een basisinkomen,voortvloeiend u i t het uitgangspunt dat de boeren i n Waterland een achterstand hebben i n concurrentiepositie t.o.v.bedrijven i n kleigebieden,Bedri jfsvoeringen, aange­past aan d e n a t u u r l i jke omstandigheden, van ieder gebied, z u l l e n bevorderd moe-^ ten worden.

- de invloed van re c r e a t i e o n t w i k k e l i n ­gen zoals die nu a l plaatsvinden, on­der de aandacht brengen. Da,arbi j zal i n de eerste plaats de invloed van het wind­surfen op de ruiende Knobbelzwanen langs de IJsselmeerkust en op de watervogelcon­centraties i n najaar en voor jaar op wa­teren als het Kinselmeer, moeten worden onderzocht.

Er v a l t best nog wat aan te doen!

Dirk Tanger Gasthuisstraat 1 2011 XN Haarlem

zwart

2

- 69 -

3NDERZ OEKVWGONDERZOEICVWGONDERZ OEKVWGONDSRZ OEICVWGONDERZ OEKVWGONDSRZ OEICVWGONDERZ O

DE WATERHOENTELLING IN JANUARI 1982s OPROEP TOT MEDEWERKING.

Zoals i n de v o r i g e GIERZWALUW a l werd aangekondigd, z a l e r midden j a n u a r i 1982 een t e l l i n g p l a a t s vinden om de a a n t a l l e n en de v e r ­b l u f s p l a a t een van het Waterhoen ( G a l l i n u l a chloropus) i n onze r e g i o v a s t t e s t e l l e n .

Hoewel het Waterhoen l n Nederland a l s broedvogel en a l s wintervogel ze e r algemeen voorkomt, i s het toch. n i e t een so o r t d i e z i c h over het algemeen i n een grote b e l a n g s t e l l i n g mag verheugen. Dat i s jammer want het i s n i e t a l l e e n een f r a a i e vogel maar ook by uitsték-een soort waaraan nog h e e l wat nieuwe dingen zijn t e ontdekken. Door zjjn wijdverbreide voorkomen l i g t de mogeiykheid t o t het v e r r i c h ­ten van onderzoek binnen i e d e r s b e r e i k .

Het Waterhoen i s i n ons l a n d voor een groot d e e l standvogel, s l e c h t s een k l e i n gedeelte t r e k t weg, voornamelijk naar Frankrijk en Spanje, De v e r s t e terugmelding van een i n Europa geringde vogel i s van een Nederlands exemplaar. Een Waterhoen dat op 23 augustus 1956 bij het Zwarte Meer i n O v e r i j s s e l was geringd, werd teruggevonden bij Tamri i n Marokko op 27 j a n u a r i 1957 (Perdeck en Taapken 1 9 6 1 ) . De z u i d e l i j k s t e overwinteringsgebieden van Europese Waterhoenen l i g ­gen, i n Af r i k a z u i d e l i j k t o t Noord-Soedan, het Tsjaetdmeer, Senegal en Gambia (Moreau 1 9 7 2 ) , I n A f r i k a t en zuiden van de Sahara komt de ondersoort G, ch, m e r i d i o n a l i s a l s broedvogel voor -..Ook i n Azië en Noord- en Zuid Amerika komt het Waterhoen i n v e r s c h i l l e n d e onder­soorten voor, I n Australië komt de nauwverwantre soort G. tenebrosa voor. Het Waterhoen i s dus een soort met een vrijwel mondiale v e r ­s p r e i d i n g .

Onze broedvogels trekken a l l e e n bij strenge v o r s t i n v a l i n g r o t e r aan­t a l weg. A l s de v o r s t p l o t s e l i n g i n v a l t v a l l e n e r v e l e s l a c h t o f f e r s , waardoor het broedbestand soms weer j a r e n nodig h e e f t om z i c h op het oude p e i l te h e r s t e l l e n ( E n g l e r I 9 8 O ) . Overigens b e s t a a t onze w i n t e r p o p u l a t i e voor een gedeelte u i t Noord­en Oosteuropese v o g e l s , I n d i e s t r e k e n i s de s o o r t grotendeels t r e k ­v ogel ( G l u t z et a l l , 1 9 7 3 ) .

HET VWG-ONDERZOEK.

De VWG 'Het Gooi' organiseerde van 1 9 7 2-tot 1 9 7 4 w i n t e r t e l l l n g e n van het Waterhoen i n een gebied dat z i c h u i t s t r e k t e van de Vecht t o t de Eem, I n d i t gebied werden i n 1 9 7 2 , 1973 en 1974 respelcfcive-l j j k 2 1 0 2 , 2881 en 3 1 0 0 Waterhoenen gevonden ( j o n k e r s 1 9 7 4 ) . Deze t e l l i n g e n werden gehouden i n het midden van de maand j a n u a r i . De a a n t a l l e n binnen de bebouwde kom lagen nogal l a a g , bijvoorbeeld i n 1973 i n Naarden 2 8 5 ( v o o r a l i n de v e s t i n g g r a c h t e n ) , Bussum 68 en Hilversum 64 (Anon. 1 9 7 3 ) . I n navolging h i e r v a n i s ook de VWG Arasterdam van p l a n te t r a c h t e n het j u i s t e a a n t a l Waterhoenen dat z i c h 's w i n t e r s i n en onr Amsterdam ophoudt v a s t t e s t e l l e n . Omdat het om een 'makkelijke' soort gaat d i e voor niemand een probleem hoeft te vormen, verwacht i k dat v e e l leden van onze VWG h i e r a a n mee z u l l e n doen.

Verwacht mag worden dat het a a n t a l i n Amsterdam vanwege de v e l e parken en plantsoenen hoger l i g t dan i n de s t e d e l i j k e gebieden van het Gooi, Ook het v e l e water z a l h i e r een r o l bij s p e l e n . Dekker ( 1 9 7 1 ) schat het a a n t a l 's w i n t e r s a l l e e n i n A r t i s a l op meer dan v e e r t i g .

~ 7 0 -

A l h o e w e l h e t Waterhoen i n vs.el s t e d e n i n Europa a l s b r o e d v o g e l v o o r ­komt (Englër " 1.98Q) , z i j n êr maar wéinig gegevens over hêt wintér-voorkomen i n deze p l a a t s e n bekend. Bij een t e l l i n g i n W e s t - B e r l i j n op 12 j a n u a r i 1975 werden 257 exemplaren g e t e l d , t e r w i j l , h e t a a n t a l b r q e d p a r e n daar ongeveer 115 bedroeg. Ook h i e r was de d i e r e n t u i n , een g e l i e f d e v e r b l i j f p l a a t s ! e r bevonden z i c h ongeveer 150 exemplaren ( B r u c h e t a l . 1 9 7 6 & 1978) 0 Omdat B e r l i j n v e e l o o s t e l i j k e r l i g t dan Amsterdam z a l l i e t a a n t a l daar 1 s w i n t e r s a a n z i e n l i j k l a g e r l i g g e n dan b i j ons c

HOE ZULLEN JWtJ_ _TEr„WERK,.GAAN?

. Het i s de b e d o e l i n g d a t onze t e l l i n g e n op 15, 1.6 & 17 j a n u a r i 198.2 p l a a t s v i n d e n . Behalve h e t a a n t a l en de l o k a t i e waar de d i e r e n z i c h ophouden, w o r d t gevraagd t e n o t e r e n o f d i t een g r a s l a n d o f gazon, w e i l a n d , bouwland o f r i e t l a n d i s . N a t u u r l i j k z i j n e r nog andere moge­l i j k h e d e n , b i j v o o r b e e l d modder- o f s l i k t e r r e i n e n , en ook kunnen de v o g e l s . zwemmend o f op ijs a a n g e t r o f f e n worden, Waterhoenen houden z i c h 's w i n t e r s i n groepen op d i e i n g r o o t t e k u n ­nen v a r i e r e n van enkele t o t honderen exemplaren. Omdat deze groepen e r g p l a a t s t r o u w pijn (vaak worden j a a r l i j k s d e z e l f d e t e r r e i n e n ge­b r u i k t ) i s h e t n u t t i g om a l v a n a f december op groepen t e gaan l e t t e n , zodat we b i j de t e l l i n g i n ja n u a . r i a l v o o r een f l i n k g e d e e l t e weten waar we se zoeken tnoeten 0 Nabijheid van i j s v r i j w a t e r , d e k k i n g i n de-vorm v a n s t r u i k g e w a s o f r i e t ' en w e i n i g v e r s t o r i n g zijn p u n t e n waar­aan zo'n w i n t e r v e r b l i j f van .een groep Waterhoenen moet v o l d o e n . Ook de aanwezigheid, van v o e d s e l i s n a t u u r l i j k b e l a n g r i j k , maar de p l e k moet v o o r a l aan de e e r s t e d r i e p u n t e n v o l d o e n (Howes 1 9 7 6 ) , Ondanks z i j n v e e l v u l d i g voorkomen nabij de menselijke bewoning h e e f t . h e t Waterhoen een v e e l g r o t e r e schuwheid behouden dan andere 'aan­gepaste' s o o r t e n aoals H o u t d u i f , M e r e l o f z i j n f a m i l i e l i d de. Meer­k o e t . Het i s daarom zaak GH a i v a n a f een wat grotèr© a f s t a n d t e be-. g i n n e n met . t e l l e n omdat ze b i j n a d e r i n g a l s n e l i n de v e g e t a t i e weg- • kunnen duiken,.

Op 10 december a.s, i s er een avond waarop a l l e deelnemers aan de t e l l i n g welkom z i j n . Dan z u l l e n we de gebieden en t e r r e i n e n v e r d e l e n en de t e v o l g e n werkwijze nader bespreken. Z i e h i e r v o o r ook de aan­k o n d i g i n g e l d e r s i n d i t b l a d . Wel zou i k g r a a g van t e v o r e n weten wie e r meedoen, zodat i k e n i g i d e e heb hoe g r o o t h e t g e b i e d i s d a t we aankunnen. Dus a 0u 0b,, even b e l l e n o f s c h r i j v e n .

I k hoop d a t h e t onderzoek een succes w o r d t e e n r e k e n op uw mede— Xtferkingti

Kees Hazevoet, Th,a K e m p i s s t r , 4 o / 3 , 1064 LW Amsterdam, t e l 139599.

L i t e r a t u u r .

Anon. 1973, V e r s l a g W a t e r h o e n t e l l i n g 1973 i n h e t Gooi, h e t V e c h t ­p l a s s e n g e b i e d en de Eempolders. Korhaan 7°24—26 ,

Bruch, A, e t ale, 1 976 , D u r c h z u g s b e r i c h t für das 1, H a l b j h r 1975» Orn.'.Ber. B e r l i n (West) 1 s 6 6 - 9 7 „

-w^a-s.? 1978b D i e VSgel' i n " B e r l i n ( W e s t ) , E i n e Übersicht. Om. Ber, B e r l i n (West) 3„ S o n d e r h e f t pp.1 1 0 - 2 .

Dekker, D e 1971 0 W a t e r h o e n t j e s , A r t i s 17s124-31 . E n g l e r , H, 1980, D i e T e i c h r a l l e . W i t t e n b e r g - L u t h e r s t a d . t , G l u t z von B l o t z h e i m , U.N, e t a l . 1Q?3> Handbuch der Vögel M i t t e l ­

europas. Band 5« F r a n k f u r t am Main, Howes, M. 1976. W i n t e r f l o c k i n g o f Moorhens. B i r d S t u dy 23s303-4, J o n k e r s , D„ 1974„ R e s u l t a t e n van een a a n t a l w a t e r h o e n t e l l i n g e n .

V o g e l j a a r 2 2 s 8 7 1 - 5 c „

- 71 -

( v e r v o l g l i t e r a t u u r )

Moreau, R.E, 1 9 7 2 , The Palèarctic-African B i r d M i g r a t i o n Systems, Londen en New York,

Perdeck, A.C, & J , Taapken, 1 9 ^ 1 . R i n g v e r s l a g van h e t V o g e l t r e k s t a t i o n n r . hh ( 1 9 5 7 - 5 9 ) . Limosa 3 4 s 3 3 - 1 5 6 .

Het onderzoek naar de HUISZWALUW a l s b r o e d v o g e l i n Amsterdam en omge­v i n g d a t de a f g e l o p e n zomer h e e f t p l a a t s g e v o n d e n i s dankzij de i n s p a n ­n i n g e n v a n een d e r t i e n t a l VWG-leden een succes geworden. V r i j w e l h e t gehele g e b i e d i s o n d e r z o c h t . We hebben de i n d r u k d a t h e t n i e t zo'n b e s t H u i s z w a l u w e n - j a a r i s geweest. Enkele vanouds bekende b r o e d p l a a t ­sen waren s l e c h t o f z e l f s h e l e m a a l n i e t b e z e t . A l s h e t l u k t om h e t onderzoek gedurende een paar j a a r v o o r t t e z e t t e n komen we m i s s c h i e n wat meer t e weten over d e r g e l i j k e f l u k t u a t i e s . Een u i t g e b r e i d v e r s l a g k u n t u i n de volgende'Gierzwaluw' v e r w a c h t e n .

Ook h e t onderzoek naar de KLUUT en de BERGEEND d a t d i t j a a r p l a a t s ­vond a l s e e r s t e gezamenlijke o n d e r z o e k s a k t i v i t e i t v an de SVN i s goed v e r l o p e n . Het onderzoek vond p l a a t s i n a l l e b i n n e n l a n d s e broedgebied*-en v a n deze s o o r t e n i n de p r o v i n c i e N o o r d - H o l l a n d , koördinator Wim Ru i t e n b e e k v a n de SVN v e r t e l d e ons t e v r e d e n t e zi j n over de respons van "dè v e r s c h i l l e n d e v o g e l w e r k g r o e p e n i n N o o r d - H o l l a n d . Wat onze VWG b e t r e f t haddén we op een wat g r o t e r e n t h o u s i a s t m e gerekend, maar n i e t ­t e g enstaande h e t v r i j g e r i n g e a a n t a l medewerkers zijn t o c h a l l e g e b i e d ­en waar deze s o o r t e n voorkomen goed bekeken. I k hoop d a t i k s p o e d i g de gegevens van de mensen de ze nog n i e t doorgaven b i n n e n k r i j g , zodat i k h e t r e s u l t a a t v a n onze r e g i o s n e l aan Wim Ruit e n b e e k kan doorgeven. Ook v a n d i t onderzoek komt een v e r s l a g i n de 'Gierzwaluw',

T e r g e l e g e n h e i d v a n h e t 8 0 - j a r i g b e s t a a n van de KNNV h i e l d de a f d e l ­i n g Amsterdam van de EtëMV van 5"t/m20 september een t e n t o o n s t e l l i n g ' i h h e t Glazen H u i s i n h e t A m s t e l p a r k , Ook de Vogelwerkgroep was op deze ' t e n t o o n s t e l l i n g p r e s e n t met o.a, v e l e f r a a i e f o t o ' s , v e r s p r e i d i n g s -k a a r t e n en een i n s t r u k t i e v e s t a n d over n e s t g e l e g e n h e i d v o o r de G i e r ­zwaluw, Gezien de v e l e zeer e n t h o u s i a s t e r e a k t i e s en v e r z o e k e n om i n f o r m a t i e d i e we k r e g e n mag deze m a n i f e s t a t i e a l s een g r o o t succes b e s t e m p e l d worden. D i t succes i s v o o r een b e l a n g r i j k d e e l t e danken aan onze l e d e n Ad H a r t o g en Eenk de G r o o t d i e door hun i n z e t en e n t ­housiasme een g r o o t aandeel hadden i n h e t s l a g e n van deze t e n t o o n ­s t e l l i n g . Ad en Henk a l l e b e i h e e l e r g b e d a n k t !

Er i s een FRAAIE STICKER :gemaakt v o o r de KNNV Vogelwerkgroep Amster­dam, N a t u u r l i j k s i e r t een s i l h o u e t v an de Gierzwaluw deze s t i c k e r , waar­van we hopen d a t h i j onze VWG een g r o t e r e bekendheid z a l geven. De s t i c k e r , met een doorsnede van 10 cm, k o s t F . 1 , - p e r s t u k en i s v e r ­k r i j g b a a r op k o n t a k t a v o n d e n , e x c u r s i e s en bi j de v e r s c h i l l e n d e b e s t u u r s ­l e d e n . Ook h e t IVN en andere groene o r g a n i s a t i e s z u l l e n een v o o r r a a d j e ontvangen. Bij aankoop van 5 s t u k s o f meer o n t v a n g t u ze f r a n c o t h u i s wanneer u h e t b e d r a g overmaakt op Gemeentegiro 5 0 6 o 4 0 0 t n v VWG Ams t e r ­dam p,a, K, St r a a t m a n , K I , Noorddijk 1 , Aalsmeer onder v e r m e l d i n g v a n h e t gewenste a a n t a l .

- 72 -

HET PROGRAMMA. "VOOR DE MAANDEN OKTOBER T/M DECEMBER.

E x c u r s i e s , 1 , , . Wanneer d i t b l a d v e r s c h i j n t i s h e t Schiermonnikoog..weekend van 3 en h o k t o b e r w a a r s c h i j n l i j k a l w e e r a c h t e r de r u g . Gezien h e t g r o t e a a n t a l aanmeldingen z a l h e t succes van d i t fameuze weekend van voorgaande j a r e n z e k er g e p r o l o n g e e r d worden 0 /

Zondag 25 o k t o b e r t HONDSBOSSE ZEEWERING. Onder l e i d i n g van Kees Hazevoet z a l vanaf zonopgang worden gekeken n a a r de v o g e l t r e k over zee., d i e i n deze t i j d v a n h e t j a a r zeer de moeite; van h e t vroege o p s t a a n waard i s . Wanneer de t r e k l a t e r op de dag wat v e r s l a p t , gaan we naa r h e t bi n n e n d i j k s g e l e g e n . . v o g e l r e s e r v a a t 'De P u t t e n ' , waar v e e l v o g e l s ( v o o r a l s t e l t l o p e r s en eenden, maar ook wel. eens een z e e d u i k e r ) r u s t e n en f o e r a g e r e n , :

Ook h e t Zwanewater i s d i c h t b i j , ,dus a l s d e ' t p het t o e l a a t z a l d a t met een bezoek v e r e e r d worden, ( E v e n t u e l e l e d e n v a n Natuurmonumenten l i d ­maat schapkaar t meenemen). We verzamelen om 7 « 0 0 u u r bij h e t b u s s t a t i o n i n de Mar n i z s t r a a t , t e g e n ­over h e t h o o f d b u r e a u v a n p o l i t i e , Het i s gewoontegetrouw de b e d o e l i n g ' dat we bq h e t v e r v o e r g e b r u i k maken van auto's van e x c u r s i e d e e l n e m e r s . A u t o b e z i t t e r s worden dan ook v e r z o c h t even t e l e f o n i e s kenbaar t e mak­en o f z i j r u i m t e hebben v o o r een n i e t - a u t o m o b i l i s t . ,

Z a t e r d a g 21 novembers ZUIDPIBR IJMuTDEN. Ook t i j d e n s deze e x c u r s i e z u l l e n zeevogels de hoofdmoot vormen, met ; a l s p i k a n t e t o e v o e g i n g d a t de haven van I J m u i d e n nu t o c h w e l j a a r ­l i j k s een G r o t e - en/of K l e i n e Burgemeester h e r b e r g t . De f i j n p r o e v e r s v e r ­zamelen dus OEI u u r bi j h e t b u s s t a t i o n i n de M a r n i x s t r a a t , waar om 9 . 0 0 u u r de bus v e r t r e k t d i e ons naar I J m u i d e n z a l brengen ( k o s t e n ca, F , 5 , - a a n s t r i p p e n ) .

Zondag 13 decembers WATERLAND en MARKEN. Tijdens deze e x c u r s i e , d i e we p e r f i e t s gaan v o l b r e n g e n , z a l v o o r a l g e l e t worden op de o v e r w i n t e r e n d e eenden (waaronder v e l e duizenden N o n n e t j e s ) d i e z i c h op h e t I J s s e l m e e r b e v i n d e n . We verzamelen om 9 . 0 0 u u r met de f i e t s b i j de o p r i t van de e e r s t e S c h e l l i n g w o u d e r b r u g .

— I e d e r e e n d i e aan één o f meer van deze e x c u r s i e s w i l deelnemen, ( wor d t v e r z o c h t d i t u i t e r l i j k , naar l i e f s t e e r d e r , de avond -vóór de b e T

t r e f f e n d e e x c u r s i e t e melden aan R i c h a r d S c h o e v a a r t , t e l , 790120,Jt————

Kontaktavonden.

Donderdag 5, november, 20„00 u u r , i n l i e t z a a l t j e onder „het t r i b u n e g e ­bouw aan de Bosbaan i n h e t Amsterdamse Bos. Op deze avond z a l de b i o l o g e Dr. G e r t Baeyens een l e z i n g houden d i e de t i t e l d r a a g t S o c i a l e o r g a n i s a t i e bij E k s t e r s , waarbij de volgende onderwerpen aan de orde komen s - t e r r i t o r i a l e s t r u k t u u r

- b r o e d d i c h t h e i d en broedsucces - i n t e r a k t i e s met Zwarte K r a a i -paarband en p a r t n e r k e u z e .

Een ën ander z a l geïllustreerd worden met dia's en ook i s e r g e l e g e n ­h e i d t o t h e t s t e l l e n van v r a g e n en d i s k u s s i e .

Dr, G e r t Baeyens promoveerde op d i t onderwerp aan de R i j k s u n i v e r s i t e i t v a n Groningen, Sinds augustus 1 9 ö 0 i s zij a l s b i o l o g e i n d i e n s t van Ge m e e n t e w a t e r l e i d i n g e n , Van haa r hand ver s c h e n e n v e r s c h i l l e n d e p u b l i -katie's i n h e t t i j d s c h r i f t Ardea, Géïsiën de g r o t e b e l a n g s t e l l i n g d i e e r de l a a t s t e t i j d , ook b i n n e n onze VWG, b e s t a a t v o o r k r a a i a c h t i g e n , v e r w a c h t e n we een g r o t e opkomst v o o r deze avond, '

- 73 -

Donderdag 10 december, 2 0 . 0 0 u u r , i n h e t Tribunegebouw, Bosbaan, •Amsterdamse Bos,

V e r t o n i n g van de O o i e v a a r s - f i l m . v a n de bekende D u i t s e c i n e a s t Heinz Siéimahn, Deze k l e u r e n f i l m werd opgenomen i n S l e e s w i j k - H o l s t e i n en l a a t h e t gehele v e r l o o p van h e t b r o e d s e i z o e n van de Ooievaar z i e n , van de aankomst i n h e t v o o r j a a r t o t h e t v e r t r e k van ouden en jon g e n i n h e t n a j a a r . L a a t u d i t k i j k j e i n h e t l e v e n van deze i n ons l a n d hu zo zeldzame v o g e l n i e t ontgaan. De k w a l i t e i t e n van Heinz Sielmann s t a a n b o r g v o o r een boeiende f i l m , . Tevens óp déze avond b e s p r e k i n g en v e r d e l i n g van werk en gebieden i n v e r b a n d met de W a t e r h o e n - t e l l i n g i n j a n u a r i 1 9 8 2 , A l l e deelnem­ers aan deze t e l l i n g worden v e r z o c h t op deze avond van de p a r t i j t e z i j n . Z i e ook h e t i n l e i d e n d e a r t i k e l o v er deze t e l l i n g e l d e r s i h deze

' G i e r z a l u w 1 ,

•PLUIS,AVOHD.BN.

De t r a d i t i o n e l e p l u i s a v o n d e n i n h e t ka d e r v a n h e t onderzoek naar de vo e d s e l k e u z e van de R a n s u i l i n de w i n t e r i n en om Amsterdam zi j n weer begonnen. Met i n g a n g v a n 28 september w o r d t e r een k e e r i n de v e e r ­t i e n dagen g e p l u i s d bij Joop Buker, W i l l e m M o l l t t o f 9 , Amsterdam, t e l , 1 5 2 7 6 6 , Hét d e t e r m i n e r e n van p r o o i r e s t e n i n uileballënis een zeer i n t e r e s s a n t e b e z i g h e i d . D e l e n v a n v o g e l s en z o o g d i e r e n komen t e v o o r ­schijn en soms z e l f s een v o g e l r i n g . En passant l e e r t men v e e l over de anatomie en benaming v a n de v e r s c h i l l e n d e s k e l e t d e l e n van de d i e r e n . Het onderzoek l o o p t a l e n i g e j a r e n en h e e f t a l l e u k e r e s u l t a t e n op­g e l e v e r d . W i l t u meedoen, ( u w o r d t onder deskundige l e i d i n g wegwijs gemaakt) , b e l t u Joop. dan even v a n t e v o r e n dan weet h i j h o e v e e l s t o e l , en h i j k l a a r moet z e t t e n enzo.

Waarneming van een Amerikaanse Oeverloper - A c t i t i s macularia (L.) - i n de Diemer­polder en een overzicht van de veldkenmerken van deze soort i n niet-broedkleed

1» De waarneming

Op 23 augustus 1980, omstreeks 19.00 uur, bevond i k m i j i n de Diemerpolder, n i e t ver van Oud-Diemen, b i j een zandterrein met ondiepe waterplasjes, dat o o i t moet worden omgetoverd i n de Rijksweg 1 . P l o t s e l i n g hoorde i k vlak naast, m i j een helder en Luid 'pie-piet' of 'pie-wiet' en zag op ongeveer 8 meter afstand i n de r i c h t i n g van het geluid een oeverloper vliegen, die neerstreek aan de oever van een plas ten westen van m i j . Daar een Oeverloper ( A c t i t i s hypoleucos) een dergelijk geluid n i e t produceert, maar een Amerikaanse Oeverloper wel, leek het m i j n u t t i g de vogel wat nader te bekijken. Wegens te g e n l i c h t V i e l er over de kleuren n i e t veel t e zeggen. Opvallend was een donker-licht streeppatroon op de vleugeldekveren, maar van donkere vlekken op de onderzijde ontbrak elk spoor. De bovenzijde leek geheel effen gekleurd. Om. de zon schuin achter mij te k r i j g e n , l i e p i k om de vogel heen. I k was nu weliswaar voor de vogel goed zichtbaar, maar deze bleek gelukkig n i e t erg schuw, zodat i k t o t on­geveer 15 meter kon naderen. De volgende kenmerken konden toen worden waargenomen? - Poten d u i d e l i j k geelachtig met soms, b i j een bepaalde b e l i c h t i n g , een zweem'van

groen. . . T ( - Snayelbasis ro z i g - v l e e s k l e u r i g , op de ondersnavel uitgebreider dan op de boven­

snavel. Maar de punt ging de k l e u r g e l e i d e l i j k over i n een bruinige.hoornkleur, de punt was.zeer donker. . •

- Bovendelen uniform'gekleurd, een f l e t s , b r u i n , met, af h a n k e l i j k van de houding ym de vogel en de l i c h t i n t e n s i t e i t - geen zon dan wel b i j n a zon ,,. een duide­l i j k g r i j z e t i n t .

- (Koptekening n i e t uitgesprokens een n i e t opvallende, l i c h t e wenlcbrauwstreep, 'een donkerbruine oogstreep die g e l e i d e l i j k overgaat i n de omgevende, l i c h t e r e v e e r p a r t i j e n . Rond het oog een d u i d e l i j k e , smalle, l i c h t e r i n g ( l i c h t e r dan de wenkbrauwstreep)„ Oorstreek, z i j r en achterhals l i o h t b r u i n , Bovenkop zonder zichtbare tekening, mogelijk wat donkerder gekleurd dan de mantel. 1

- Vleugeldekveren een opvallend z w a r t - v u i l w i t streeppatroon, d u i d e l i j k contraste­rend met de uniform gekleurde bovendelen.

Na enkele minuten vloog de vogel op, waarna h i j neerstreek b i j êên van de k l e i n e plasjes op het zandterrein. Tijdens de korte vlucht wa.s een vleugelstreep d u i d e l i j k zichtbaar, naar het lichaam toe versmald, op buitenarm en binnenhand even breed, op de buitenhand ontbrekend. De staart leek n i e t v e r s c h i l l e n d van die van een Oever­loper, Het geluk was vervolgens met m i j . Niet alleen had de vogel m i j i n een waarnemings- ( po s i t i e gebracht met de zon achter, tevens was een Oeverloper zo v r i e n d e l i j k om i n de di r e k t e nabijheid van de bewuste vogel als verg e l i j k i n g s m a t e r i a a l t e dienen. Beide vogels fourageerden aan de waterrand en liepen i n dezelfde r i c h t i n g . Het volgende kon worden vastgesteld? - De vogel was d u i d e l i j k k l e i n e r dan de Oeverloper, - De st a a r t was beduidend k o r t e r dan die van de Oeverloper. Het staartgedeelte

dat v o o r b i j de vleugelpunten reikte,was b i j de Oeverloper b i j n a twee maal zo lang.

- Het br u i n van de bovendelen en de vleugels miste de warme, bruine k l e u r van de Oeverloper en was f l e t s e r , met een d u i d e l i j k vja.arneemb0.re zweem van g r i j s , die b i j de Oeverloper ontbrak.

- De vlekken op de z i j b o r s t (de aanzet t o t een brede borstband) waren k l e i n e r dan b i j de Oeverloper en vertoonden geen enkele tekening. I n t e g e n s t e l l i n g t o t b i j de Oeverloper vormde het w i t van k i n , keel, borst en buik een ononderbroken w i t ­te baan. I n vooraanzicht zag de vogel er veel w i t t e r u i t dan de Oeverloper,

- De wijze van voortbewegen en fourageren was g e l i j k aan die van de aanwezige Oe­verloper,

Door een poging om d i c h t e r b i j t e komen met het doel de tekening van de vleugeldek­veren en t e r t i a l s nader t e bestuderen, vlogen beide vogels op. H i e r b i j werd het normale Oeverloper-geluid gehoord, maar i k kon n i e t v a s t s t e l l e n welk exemplaar r i e p . Z i j streken neer aan de andere z i j d e van het zandterrein, ruim 100 meter verder. Deze da,g'werden geen verdere waarnemingen v e r r i c h t .

r 75 -

Op 24 augustus "bezocht i k het t e r r e i n weer. Er werden, slechts zes, gewone Oever­lopers aangetroffen, a l l e zeer onrustig. "Op1'25. augustus deden Renê Stet en ik'tveer een poging, Na het nodige zoeken,, von­den w i j de vogel, staande op een zanddijkje, naast twee Oeverlopers. Ondanks de nu veel grotere waarnemingsafstand (grofweg. 50 meter) v i e l e n de geringere grootte,

, de l i c h t e r e , meer g r i j s b r u i n e kleur van de bovendelen en hèt veel w i t t e r e voor­aanzicht i n v e r g e l i j k i n g met de Oeverlopers d i r e k t op. Ongetwijfeld was' d i t dezelfde vogel, die i k twee dagen tevoren had waargenomen. Op 26 augustus hoorde i k b i j een s l o o t j e i n een verruigd stuk land, d i r e k t - t e n zuiden van. het zandterrein, v i e r maal een ' t i e t 1 - of 'piet'-roep, die sterk leek op de, roep die i k op 23 augustus had gehoord, z i j het nu steeds êén-lettergrepig. Een vogel kon i k helaas n i e t vinden. *-' Op 27 augustus werd de vogel w a a r s c h i j n l i j k door mij waargenomen, echter op grote afstand en gedurende zeer korte t i j d . Rob Sjouken nam pp 28 augustus een 'oeverloper' waar, die op ongeveer 6 meter af­stand van hem opvloog, waarbij de volgende kenmerken konden worden .genoteerd? - Zeer d u i d e l i j k onderscheidbare 'dubbele' vleugelstreep, d.w.z. de normale v l e u -

gelstreep onder het midden van de vleugel en een w i t t e onderrand van de-arm-'Vleugel, beide strepen n i e t i n elkaar overlopend.

( - Bovendelen l i c h t b r u i n . - Roep een enkelvoudig, d r i e maal herhaald, ' t i e t ' . Het exemplaar streek vervolgens neer achter een zandheuveltje en was daarna on­vindbaar.

• Op 30 augustus t e n s l o t t e bezochten Rob Sjouken, Rene Stet en i k wederom,het tér-r e i n en bekeken elke Oeverloper nauwkeurig, n i e t alleen met onze Leitz Trinovid ÏO x 40 en 3 x 40 k i j k e r s , maar ook met een Kowa telescoop. Het res u l t a a t was 6 gewone Oeverlopers, maar van het k l e i n e , g r i j z e 'oeverlopertje' ontbrak ieder spoor. . 'Na d i t a l l e s kwamen w i j t o t de conclusie dat het een Amerikaanse Oeverloper be­t r o f . De vogel was i n elk geval van 23 t o t en met 25 augustus aanwezig en, op grond van de minder vol l e d i g e waarnemingen, w a a r s c h i j n l i j k t o t en met 28 augustus»

2, Veldkenmerken van Oeverloper en Amerikaanse Oeverloper

I n verband met deze waarneming l i j k t het m i j n u t t i g de verschilpunten tussen Oe­verloper en Amerikaanse Oeverloper i n jeugd- of winterkleed nader te bespreken. Van de d r i e meest gebruikte veldgidsen z i j n er twee, namelijk Bruun (1978) en Heinzel e.a. ( 1 8 7 5 ) , waarin wordt gezegd dat beide soorten i n winterkleed n i e t

( van elkaar z i j n t e onderscheiden, t e r w i j l de informatie i n Peterson e.a. ( I 9 8 0 ) wel heel summier i s . I n de B r i t s e l i t e r a t u u r i s er wel het nodige te vinden. Het onderstaande overzicht i s voornamelijk gebaseerd op Wallace (1980) en Madge ( 1 9 8 0 ) . I n broedkleed z i j n Amerikaanse Oeverlopers d i r e k t van Oeverlopers te onderschei­den aan de t a l r i j k e donkere vlekken op de overigens w i t t e onderzijde, zoals b i j ­voorbeeld het.geval i s b i j de Grote L i j s t e r , / Tot zeer l a a t i n de h e r f s t en mo­g e l i j k z e l f s t o t i n de winter kunnen restanten van d i t kleed zichtbaar z i j n ( v e r g e l i j k bijvoorbeeld f o t o 197 i n B u i l e.a. (1977)") - • Vogels in'niet-broedkleed daarentegen vertonen een zeer sterke g e l i j k e n i s met on­ze Oeverloper. De v e r s c h i l l e n z i j n gering en la.stig vast te s t e l l e n , zeker b i j s o l i t a i r e en zwijgzame exemplaren,

2,1 Het geluid

. Elke oeverloper met een afwijkend geluid dient met de nodige argwaan t e worden bekeken. Hoewel het m o e i l i j k b l i j f t geluiden adequaat i n l e t t e r s weer. te geven, zal dat ook in. d i t geval toch moeten gebeuren. Een goed overzicht staat i n Wallace ( I 9 6 0 ) . I n de vlucht ( f l i g h t - c a l l ) xrorden meestal twee- en minder vaak een- of d r i e ­l e t t e r g r e p i g e roepen gehoord, het best weer te geven als ' t i e p - t i e p ' of als 'p i e t - w i e t ' (Peterson e.a., 1980) . Het heeft i e t s weg van het l a a t s t e : deel van de roep van het Witgatje, maar zachter. Het l i j k t i n elk geval i n het geheel

- ?6 -

n i e t op de "bekende 1 hie-die-die' roep van de Oeverloper. De "beschrijving i n Glutz e.a. (1977) komt hiermee overeen* Z i j wijzen "bovendien nog eem e x p l i c i e t op de d u i d e l i j k hoorbare slotmedeklinker i n de roep van de Amerikaanse Oeverlo­per, welke "bij de Oeverloper ontbreekt. De overige geluiden, waarvan er êên mogelijk n i e t ' t e onderscheiden i s van die van de Oeverloper, z i j n minder relevant. Voor zover nu bekend, i s d i t v e r s c h i l i n geluid diagnostisch. Een goede kennis van het geluid van de Oeverloper i s dus b e l a n g r i j k w i l men er een Amerikaanse op grond van het'geluid u i t h a l e n . Voor meer bijzonderheden verwijs i k naar Glutz e.a. ( 1 9 7 7 ) ? Wallace (1980) en Oddie ( 1 9 8 0 ) . Tenslotte z i j nog vermeld dat een Oeverloper meestal ( a a n z i e n l i j k ) l u i d r u c h t i g e r i s dan éeh Amerikaanse Oeverloper,

2.2 KIeedkenmerken

- De pootkleur i s b i j beide soorten v a r i a b e l . I n het algemeen geldt echter dat de poten van de Amerikaanse Oeverloper helderder en levendiger z i j n gekleurd dan die van de Oeverloper, Zo z u l l e n gele, roze of f e l vleeskleurige poten zelden'of nooit b i j een Oeverloper worden aangetroffen. De pootkleur hangt af van z i j n l e e f t i j d en van de t i j d van het jaar. Of een bepaalde k l e u r voor êên van beide soorten diagnostisch i s , i s m i j onbekend. Een Oeverloper heeft v r i j w e l a l t i j d onopvallende gri-js-groene poten. / ' •

- De snavel van de Oeverloper i s donkerbruin. De basis van de' ondersnavel i s wat roze of vl e e s k l e u r i g . B i j juveniele exemplaren i s déze kleur wat u i t g e -

" breider, Amerikaanse Oeverlopers hebben meer contrast' i n de snavelkleur. De snavelpunt i s donkerbruin t o t zwart, de basis i s vl e e s k l e u r i g , roze of geel­achtig en deze k l e u r s t r e k t z i c h u i t over een groter deel van de snavel dan b i j de Oeverloper. De i n t e n s i t e i t hangt ook af van l e e f t i j d en t i j d van het jaar. Een Oeverloper met een snavel die d u i d e l i j k tweekleurig i s , verdient de nodige argwaan,

- De sta,art van een Amerikaanse Oeverloper i s k o r t e r dan die van de Oeverloper. Het gedeelte van de staart dat v o o r b i j de vleugelpunten r e i k t i s b i j de Oever­loper bijna, twee keer zo lang. Als men beide sóórten naa.st elkaar z i e t , i s d i t v e r s c h i l opvallend, maar ook b i j s o l i t a i r e exemplaren i s d i t t e onderken­nen, zeker als men z i c h de staartlengte van de Oeverloper goed heeft ingeprent. Het i s aan te raden d i t v e r s c h i l op foto's t e bestuderen. I n ladge (1980) en

" Prater e.a, (1977) staan foto's van beide soorten op één pagina afgebeeld, waarop d i t kenmerk goed i s të zien. Voor zover nu bekend, i s d i t v e r s c h i l diagnostisch. Des+aartzijden z i j n b i j de Oeverloper uitgebreider w i t dan b i j de Amerikaanse Oeverloper, De buitenvlaggen van de buitenste staartpennen z i j n b i j ' de Oever- ( loper zuiver w i t - b i j de Amerikaanse Oeverloper daarentegen gebandeerd. I n Glutz e.a,. (1977) staan goede tekeningen van de twee buitenste staartpennen van meerdere individuen van beide soorten, waarbij tevens de i n d i v i d u e l e va­r i a t i e goed t o t z i j n recht komt. D i t v e r s c h i l i s mogelijk i n de vlucht waar­neembaar. Tenslotte w i j s t Madge (1980) nog op een mogelijk v e r s c h i l i n gedrag. H i j nam i n Engeland b i j een Amerikaanse Oeverloper waar dat deze i n de vlucht z i j n s t a art n i e t gespreid h i e l d , d i t i n - t e g e n s t e l l i n g t o t de Oeverloper. Of d i t ' gedragsverschil constant en daarmee diagnostisch i s , i s n i e t bekend. Van de vogel b i j Diemen i s d i t gedrag i n elk geval n i e t opgevallen.

- De Amerikaanse Oeverloper i s gemiddeld k l e i n e r dan de Oeverloper, maar het i s t w i j f e l a c h t i g of d i t o o i t b i j s o l i t a i r e exemplaren v a l t vast t e s t e l l e n . Het v i e l b i j de Diemer vogel pas op toen die d i r e k t met een gewone Oeverloper kon worden vergeleken. Aangezien er de nodige overla.p i s met de Oeverloper, dient het g r o o t t e - v e r s c h i l met de nodige voorzichtigheid t e worden geïnterpreteerd. De i n de l i t e r a t u u r vermelde vleugöllengtes ondersteunen d i t vorschil'X-zie Madge ( 1 9 8 0 ) , Glutz e.a. (1977) en Prater e.a. (1 9 7 7))- I n het. v e ld wordt het benadrukt door de r e l a t i e f kortere s t a a r t b i j de Amerikaanse Oeverloper.

- Het bruin van de bovendelen van de Amerikaanse Overloper i s f l e t s e r , minder 'warm', met een d u i d e l i j k g r i j z e t i n t , welke b i j de. Oeverloper voor' zover i k weet a l t i j d ontbreekt. B i j de Oeverloper t r e f t men hoogstens een zeer gering v e r s c h i l i n t i n t van de bruine bovendelen aan, maar dat i s z e l f s b i j d i r e k t e

- 77 -

v e r g e l i j k i n g nooit opvallend. Het i s n i e t d u i d e l i j k of het genoemde v e r s c h i l diagnostisch i s .

• De onderdelen van de Amerikaanse Oeverloper z i j n (doorgaans?) w i t t e r dan die van de Oeverloper. De aanzetiben van een borstband z i j n wat k l e i n e r , onge­streept en n i e t met elkaar verbonden door v e r t i k a l e streepjes op een zeer l i c h t b r u i n i g e ondergrond, zoals b i j de Oeverloper het geval'is. Kin, keel, het midden van de borst en buik-vormen êên aaneengesloten w i t t e baan. Het Diemer exemplaar voldeed tenminste aan deze bes c h r i j v i n g . Op vele foto's i s d i t t e zien, z i j het m o e i l i j k of n i e t , wanneer de z i j k a n t wordt getoond. I n het veld betekent d i t dat de Amerikaanse Oeverloper vooral aan de voorzijde veel w i t t e r i s dan de Oeverloper,' Wallace (1980) nqemt d i t v e r s c h i j n s e l ook voor de door hem beschreven gevallen, tevens merkt h i j op dat b i j onderzoek aan balgen d i t v e r s c h i l contant bleek, (Helaasvermeldt h i j n i e t hoeveel balgen er werden onderzocht.) Het i s dus n i e t u i t g e s l o t e n dat ook d i t v e r s c h i l diagnostisch i s .

- Juveniele Amerikaanse Oeverlopers hebben opvallend getekende vleugeldekveren. Deze z i j n regelmatig z w a r t - w i t o f l i c h t g r i j s gestreept. Juveniele Oeverlopers hebben deze tekening i n principe ook, maar zowel de tekening, als het k l e u r -oontrast z i j n veel minder uitgesproken. Om d i t kenmerk goed op z i j n waarde të schatten, i s het n u t t i g om foto's van béide soorten te bestuderen. Teke­ningen van vleugeldekveren z i j n t e vinden i n Prater e.a* (1977) en Glutz e.a. ( 1 9 7 7 ) . -

- De t e r t i a l s , van juveniele Oeverlopers z i j n aan de randen regelmatig w i t en zwart gevlekt. B i j Amerikaanse Oeverlopers z i j n de t e r t i a l s l i c h t gepunt met daar achter een zwarte sübterminale streep. Zie Prater e.a. (1977) voor afbeel­dingen.- I n het veld z a l men de vogels van n a b i j onder gunstige omstandig­heden moeten kunnen, bestuderen, om d i t t e kunnen v a s t s t e l l e n .

- Tijdens de vlucht z i j n er v e r s c h i l l e n i n de tekening van de bovenvleugel b i j beide soorten waar t e nemen. De binnenste armpennen van de Amerikaanse Oever­loper hebben veel minder w i t den die van de Oeverloper. Het gevolg daarvan i s dat de vleugelstreep naar het lichaam toe smaller i s dan b i j een Amerikaanse Oeverloper. D i t wordt nog v e r s t e r k t doordat de binnenste vleugeldekveren het weinige, w i t dat er i s , kunnen bedekken. Een ander gevolg i s dat de w i t t e ach­terrand van de armvleugel beter opvalt. B i j de Oeverloper i s het w i t van de toppen van de binnenste a,rmpennen verbonden met het w i t van de vleugelstreep, waardoor de w i t t e a,chterrand n i e t opvalt. Overigens i s d i t kenmerk NIET d i a ­gnostisch, want ook b i j de Oeverloper i-jorden soms deze gescheiden v l e u g e l s t r e -

1 pen xvaargenomen. Een voorbeeld hiervan i s afgebeeld i n het a r t i k e l van Boere & Zegers (1 9 7 6 ) ? dat de eerste waarneming voor ons land behandelt. I n Glutz e.a. (1977) staan enkele n u t t i g e tekeningen. Madge (1980) t e n s l o t t e duidt nog op de mogelijkheid dat b i j de Amerikaanse Oeverloper de vleugelstreep meer dan b i j de Oeverloper beperkt i s t o t de-bin­nenst e handpennen. Gecombineerd met het bovenvermelde zou d i t dan resulteren i n eèn d u i d e l i j k kortere vleugelstreep.

- Als l a a t s t e verschilpunt? de oogring. Deze i s b i j de Amerikaanse Oeverloper meestal d u i d e l i j k e r dan b i j de Oeverloper. D i t wordt mede veroorzaakt door de vaak minder opvallende wenkbrauwstreep, zodat de oogring beter contrasteert. Ook d i t kenmerk i s n i e t diagnostisch.

Ha l e z i n g ven de bovenbeschreven kenmerken, samengevat i n de t a b e l op de volgende pagina, zal het zonneklaar z i j n dat het determineren van een Amerikaanse Oever­loper i n niet-broedkleed vermoedelijk nooit een routine handeling zal worden, I n de p r a k t i j k z a l men öf door het geluid bf door de aanwezigheid van een 'af­wijkend' beest tussen gewone Oeverlopers geattendeerd worden op de mogelijkheid van deze soort. Het zal i n beide gevallen nodig z i j n zoveel mogelijk bijzonder­heden t e noteren. Het z i j n immers slechts k l e i n e v e r s c h i l l e n die voor determi­n a t i e nodig z i j n , t e r w i j l de meeste hiervan mogelijk n i e t eens diagnostisch z i j n of dat i n de toekomst n i e t z u l l e n b l i j k e n t e z i j n .

- 78 -

Overzichtstabel van de be l a n g r i j k s t e kenmerken

Kenmerk OEVERLOPER AMERIKAANSE OEVERLOPER

Geluid vluchtroep

Snavelkleur

Pootkleur

L i chaam s gro o 11 e

Bovendelen

Vleugeldekveren b i j juveniele exempla­ren -.

T e r t i a l s b i j j u v e n i e l

Oogring

Bovenvleugel i n vlucht

Onderdelen

Staart i n z i t

Staart i n vlucht

Geen slotkpnsonant

V r i j x f e l uniform donker­bruin

Grijs-groen

Groter

Warm bruin

Juveniel exemplaar i s

minder k o n t r a s t r i j k

Veerranden zwa,rt-wit

gevlekt

Meestal onopvallend

Witte onderrand van arm onopvallend, verbonden met vleugelstreep

Wit onderbroken door vage borst band

Ver v o o r b i j v leugel-punten

Buitenstaart geheel w i t

Wèl slotkonsonant

Punt zeer-donker, basis l i c h t

Levendiger gekleurd, d u i ­d e l i j k geelachtig

Kleiner

Fl e t s e r , g r i j z e r

K o n t r a s t r i j k e r

gestreept

Lichte top, donkere sub-r

terminaalband

Meestal opvallend

Witte onderrand van arm opvallend en n i e t ver­bonden met vleugelstreep

Wit (van k i n t o t poten) n i e t onderbroken

Niet ver v o o r b i j vleugel-punten

Wit van buitenstaart on­derbroken

+

9

JUV, +

3uv, +

+ = diagnostisch = nader onderzoek z a l moeten u i t w i j z e n of genoemd v e r s c h i l a l dan n i e t

diagnostisch i s j k a r a k t e r i s t i e k i s het wel = v e r s c h i l zeker NIET diagnostisch, wèl k a r a k t e r i s t i e k

3. Discussie

De waargenomen kenmerken van het op 23 augustus 1980 aanwezige exemplaar l a t e n er m.i, geen t w i j f e l over bestaan dat het een Amerikaanse Oeverloper betr o f i n juveniel-kleed,. Een adult exemplaar had i n deze t i j d van het jaar nog op z i j n minst sporen van het broedkleed moeten hebben. Ook de waargenomen zwart-wit 'bandering' op de vleugeldekveren p l e i t hiervoor. Verscheidene diagnostische kenmerken voor een Amerikaanse Oeverloper werden waargenomen. Indien de waar­neming wordt geaccepteerd, dan i s het de tweede voor Nederland, De eerste be­t r o f een adult mannetje, dat op 18 j u l i 1975 op Vl i e l a n d werd gevangen (Boere & Zegers, 1976) , Het exemplaar i s nog steeds t e ziens als een levenloze balg i n het I,T,Z, t e Amsterdam, Dê'soort i s dwaalgast i n vele landen van Europa, Alleen i n Groot-Brittannië-wordt h i j regelmatig waargenomen? t o t en met 1979 z i j n er 50 aanva,arde waar­nemingen (Rogers, 1980) . Opvallend i s de toename i n de afgelopen 20 'jaar, zoals b l i j k t u i t de volgende getallens t o t en met 1957 zes waarnemingen, t o t en met 1972 21 waarnemingen en t o t en met 1979 50 waarnemingen. Het toenemen­de aantal vogelaars, alsmede de toegenomen kennis èn de voor iedere vogelaar toegankelijke p u b l i c a t i e s hierover, z u l l e n grotendeels of geheel deze toename kunnen verklaren, I n 1975 broedde de soort i n de Schotse Highlands, het eerste broedgeval van een nearctische soort i n Europa (Sharrock & Sharrock, 1976) . D i t f e i t pla,atst de

- 79 -

dubieuze toekomst'van veel dwaalgasten, namelijk als "balg i n een museum lade, i n een ander d a g l i c h t . Of de winst aan informatie door een zeldzame vogel t e ver­zamelen, opweegt tegen de, overigens zeer geringe, kans op een spontane k o l o n i ­s a t i e , wens i k toch sterk t e b e t w i j f e l e n . Er z i j n heel,wat. onschuldiger manie­ren om aan "balgen te komen. Misschien i s de hierboven, gekonstat eerde toename een reële en kunnen w i j i n de toekomst nog meer broedgevallen i n Europa verwachten. Van vogels kun j e zo goed :

a l s . a l l e s verwachten. Helaas n i e t het nestelen van twee balgen i n een museum-lade»

Dankbetuiging

Mijn dank gaa,t u i t naar Rob Sjouken voor het gebruik van z i j n excursieverslagen. Zonder deze.zou d i t verhaal'onvollediger z i j n geweest.

Nawoord

I n de maanden j u l i t o t en met september 1980 werden op dezelfde waarnemings-plaats vele voor Diemen zeldzame s t e l t l o p e r s o o r t e n gezien. Deze werden t o t dusver n i e t doorgegeven voor de rubriek Waarnemingen van het Mededelingenblad, thans "De Gierzwaluw". Het l i g t i n de bedoeling over deze waarnemingen een apart a r t i k e l t j e voor "De Gierzwaluw" t e sch r i j v e n . Daarin z a l dan ook een wat uitgebreidere t e r r e i n b e s c h r i j v i n g worden opgenomen.

L i t e r a t u u r

Boere, G.C, & P.M, Zegers. 1976, Amerikaanse Oeverloper, Tringa macularia L., nieuw voor Nederland. Limosa, 49° 12-16,

Bruun, B, 1978. Elseviers gids van de vogels Van Europa (5© druk). Amsterdam/ Brussel,

B u l l , J. & J. Parrand, J r . 1977. The Audubon Society F i e l d Guide to North American Birds, New York.

Glutz von Blotzheim, Bauer & Bezzel. 1977. Handbuch der Vogel Mitteleuropas, Band 7» Wiesbaden.

Heinzel, H., R. F i t t e r & J„F, Parslow. 1975. Elseviers gids van de Europese vogels (2e druk), . Amsterdam/Brussel,

Madge, S.O. I98O, F i e l d i d e n t i f i c a t i o n of Spotted Sandpipers. Ins Sharrock, J.T.R. (Ed,), The f r o n t i e r s of b i r d i d e n t i f i c a t i o n . pp. 101-106. London. (Oorspr.s B r i t . Birds 10% 3 4 6 - 3 4 8 - 1 9 7 7 ) .

Oddie, W.E. 1980. Leg colour and c a l l s of Spotted Sandpiper. B r i t , Birds 73s 185-136.

Peterson,- R.T., G. Möuntfort & P.A,D. Hollom. 1980. Petersons Vogelgids (15e druk). Amsterdam/Brussel,

Prater, A.J., J.H, Marohant- & J. Vuorinen. 1977. Guide to the I d e n t i f i c a t i o n and Ageing of H o l a r c t i c Waders. Tring, Herts.

Rogers, M.J., and the R a r i t i e s Committee. 1980. Report on rare "birds i n . Great B r i t a i n i n 1979. B r i t , Birds 73s 491-534.

Sharrock J.T.R.,& E.M, Sharrock. 1976. Rare Birds i n B r i t a i n and I r e l a n d . Berkhamsted.

Wallace, D.I.M. 1980. I d e n t i f i c a t i o n of Spotted Sandpipers out of breeding plumage. Ins Sharrock J.T.R. (ed.) The f r o n t i e r s of b i r d i d e n t i f i c a t i o n , pp. 101-106, London. (Oorspr.s B r i t , Birds 63s 168-173 - 1970 ) .

Fred Vogelzang Beukenhorst 407 1112 BM' Diemen

- 80 -

— DE NIEUWE VOGELWET

door'Nico W i j k e r

I n h e t v o r i g e nummer van "De Gierzwaluw" heb i k U b e l o o f d nader i n t e gaan op de nieuwe Vogelwet. Gezien h e t f e i t d a t deze wet 42 a r t i k e l e n b e v a t , behandel, i k . i n d i t nummer een g e d e e l t e h i e r v a n , n a m e l i j k de e e r s t e 9 a r t i ­k e l e n . Hoewel h e t " v o o r v e e l mensen saaie k o s t z a l z i j n , moet men n i e t v e r -gefcènadat de Vogelwet de b a s i s van de bescherming vsmnonze v o g e l s i s . Nog steeds worden er v i a s l i n k s e wegen aanslagen op de v o g e l s t a n d gepleegd. De handel i n o p g e z e t t e r o o f v o g e l s en hun e i e r e n b l i j k t nog steeds zeer l u ­c r a t i e f t e z i j n . . .

Het nieuwe ontwerp i n b i j v e e l vogelbeschermers n i e t i n goede aarde ge­v a l l e n . Vogelbescherming noemde d i t ontwerp " g e f r u t s e l i n de marge en h e t oplappen van oude w e t t e k s t e n " . I k kan h i e r v o l l e d i g a c h t e r s t a a n . De nieuwe wet b l i j f t bovendien i n g e w i k k e l d door a l l e r l e i m aatregelen van b e s t u u r , on­nodige u i t z o n d e r i n g e n en een i n g e w i k k e l d s t e l s e l van vergunningen. Het i s v o o r de doorsnee p o l i t i e m a n n i e t meer m o g e l i j k om op gepaste w i j z e i n t e g r i j p e n b i j h e t c o n s t a t e r e n van een o v e r t r e d i n g . Nu a l i s - de oude wet zeer o n o v e r z i c h t e l i j k en s l e c h t s een enkele p o l i t i e m a n b e g r i j p t waarover h e t g a a t . Maakt.:men de Vogelwet eenvoudiger, dan z a l h e t opsporen van o v e r t r e ­d i n g e n ook eenvoudiger en daardoor e f f e c t i e v e r worden. G e l u k k i g b l i j v e n de C o n t r o l e u r s Vogelwet a l s b i j z o n d e r e opsporingsambtenaren b e s t a a n , d i e a l s deskundige geraadpleegd kunnen worden.

H i e r o n d e r v o l g e n de e e r s t e 9 a r t i k e l e n ; na e l k a r t i k e l v o o r z i e n van m i j n commentaar.

P a r a g r a a f 1. Algemene b e p a l i n g e n . • . A r t i k e l 1. 1, Voor de t o e p a s s i n g van h e t b i j o f k r a c h t e n s deze wet bepaalde

word t v e r s t a a n onder: a. Onze M i n i s t e r : Onze M i n i s t e r van C u l t u u r , ; R e c r e a t i e en Maat­

s c h a p p e l i j k Werk; b. beschermde v o g e l s : a l l e v o g e l s d i e behoren t o t een der van na­

t u r e i n Europa i n h e t • w i l d levende s o o r t e n , met u i t z o n d e r i n g van de tamme knobbelzwanen, de i n a r t i k e l 2 van de J a c h t w e t , bedoelde v o g e l s en de v o g e l s behorende t o t de- tamme^ d u i v e r a s -s en.

T o e l i c h t i n g a r t i k e l 1, l i d 1 sub b: ' Helaas b l i j f t de oude s i t u a t i e b e s t a a n dat een g e d e e l t e van de v o g e l s n i e t onder de bescherming van de Vogelwet v a l t . Deze zogenaamde J a c h t w e t s o o r ­t e n b l i j v e n onder de bescherming van de t o c h a l gecompliceerde J a c h t w e t , d i e h e t onder z i c h hebben van levende d i e r e n o f h e t t e koop aanbieden daarvan n i e t v e r b i e d t . Zó komt h e t voor dat nederlandse h a n d e l a r e n een p a a r t j e Eidereenden voor $ 100 o f Grote Zaagbekken voor S 400 i n h e t b u i ­t e n l a n d t e kóóp aanbieden. D i t i s m i j n s i n z i e n s t e v e r g e l i j k e n met h e t t e koop aanbieden van een p a a r t j e K i e v i t e n o f T u r e l u u r s , hetgeen a l b i j de oude Vogelwet verboden i s . H i e r d o o r o n t s t a a n i n Nederland tweede keus vo­g e l s , d i e minder goed beschermd worden. Voor de goede o r d e , de j a c h t op v e l e s o o r t e n i s w e l g e s l o t e n op deze s o o r t e n . ....

Een t o e v o e g i n g t e n o p z i c h t e van de oude wet i s h e t b e g r i p " t o t een der van n a t u r e " , zodat geïmporteerde en ontsnapte v o g e l s n i e t onder de bescher­ming van de Vogelwet v a l l e n .

A r t i k e l 1. 2. Onder v o g e l s . w o r d t voor de t o e p a s s i n g van h e t b i j o f k r a c h t e n s de­

ze wet bepaalde mede v e r s t a a n : a. dode v o g e l s , a l o f n i e t g eprepareerd o f op andere w i j z e ge­

s c h i k t gemaakt om duurzaam t e worden bewaard; b. d e l e n van v o g e l s , a l dan n i e t g e p r e p a r e e r d o f op andere w i j z e

g e s c h i k t gemaakt om duurzaam t e worden bewaard, met u i t z o n d e ­r i n g van l o s s e veren.;

c- a l . h e t g e e n geheel o f g e d e e l t e l i j k i s v e r v a a r d i g d u i t v o g e l s , • . vo o r z o v e r h e t a l s zodanig herkenbaar • I s .

3 ï-Onder e i e r e n w o r d t voor de tóepassing van h e t ' b i j o f k r a c h t e n s deze wet bepaalde mede verstaan*, s c h alen van e i e r e n .

T o e l i c h t i n g a r t i k e l 1 , l i d 2 : I n de-Vogelwet 1936 werd onder lichamen van v o g e l s v e r s t a a n : "lichamen van v o g e l s , a l dan n i e t geprepareerd en h u i d e n en d e l e n van huiden van v o g e l s a l dan n i e t geprepareerd". De nieuwe wet g e e f t een r u i m e r b e g r i p aan een " v o g e l " : ook s k e l e t d e l e n , dus schedels ( ) , z u l l e n onder de wet gaan v a l l e n . Helaas w o r d t een u i t z o n d e r i n g gemaakt voor veren. Toch moet m e n - u i t k i j k e n met z u l k e u i t z o n d e r i n g e n , want momenteel worden, v e e r t j e s van I j s v o g e l s (van b u i t e n Europa) g e b r u i k t voor hét v e r v a a r d i g e n van l o k ­s p i n n e r s voor s p o r t v i s s e r s . Het derde d e e l (sub o) van l i d 2 h e e f t de m i ­

n i s t e r a l s v o l g t becommentarieerd: "Conform de E..'G. r i c h t l i j n e n , w o r d t i n h e t tweede l i d , onder c, gedoeld op p r o d u k t e n van v o g e l s . A l s een pr'odukt van v o g e l s i s b i j v o o r b e e l d t e beschouwen leeuwerik-past£}i, welke a l s d e l l - . c atesse i n de handel i s . U i t e r a a r d d i e n t de herkomst door e t i k e t t e r i n g o f anderszins herkenbaar t e z i j n " . Met andere'woorden h e t p r o d u k t moet h e r ­kenbaar z i j n door m i d d e l van een e t i k e t o f een s t o f f e l i j k e eigenschap. Problemen kunnen hu nog r i j z e n b i j een o p z e t t e l i j k e v e r k e e r i e e t i k e t t e ­r i n g .

A r t i k e l 2 . . Onze M i n i s t e r v r a a g t de Natuurbeschermingsraad, I n g e s t e l d b i j a r t i ­

k e l 2 . van de Natuurbeschermingswet, a d v i e s omtrent' de u i t v o e r i n g van deze wet en d c daarop gebaseerde b e s l u i t e n , onverminderd de bevoegd­h e i d van de Natuurbeschermingsraad daaromtrent eigener beweging ad­v i e s u i t t e brengen.

P a r a g r a a f 2 . Beschermingsmaatregelen. • A r t i k e l 5 . Het i s verboden beschermde v o g e l s t e doden, t e verwonden o f t e van­gen, o f d a a r t o e pogingen t e doen.

T o e l i c h t i n g a r t i k e l 3 : ^ i t a r t i k e l i s u i t g e b r e i d met h e t b e g r i p "verwonden". Deze u i t b r e i d i n g , a l i l l e g a l e ' j a g e r s g e m a k k e l i j k e r v e r b a l i s e e r b a a r maken. Het a a n s c h i e t e n ' van. een v o g e l , met de b e d o e l i n g deze t e doden, i s m o e i l i j k e r t e b e w i j z e n dan een p o g i n g t o t verwonding. J u r i d i s c h i s verwonden vaak g e m a k k e l i j k e r aan t e tonen dan een p o g i n g t o t doden.

• A r t i k e l A.. Het i s verboden: -a. e i e r e n van beschermde v o g e l s t e zoeken, t e rapen, u i t h e t n e s t t e

nemen, t e v e r n i e t i g e n o f t e beschadigen, o f d a a r t o e pogingen t e doen;

b. b r o e d s e l s van beschermde v o g e l s t e v e r s t o r e n o f daartoe pogingen t e doen;

•c. n e s t e n d i e door beschermde v o g e l s wordén bewoond t e beschadigen, t e v e r n i e t i g e n o f weg t e nemer,.

T o e l i c h t i n g a r t i k e l A: De b e l a n g r i j k s t e u i t b r e i d i n g t e n o p z i c h t e van de Vogelwet 1936 i s , d a t nes­t e n van beschermde v o g e l s n i e t beschadigd mogen worden. Wat er onder be­schadigen v e r s t a a n moet worden, i s m i j nog n i e t d u i d e l i j k , maar i n i e d e r • g e v a l i s getracht,-nuances' aan t e brengen t u s s e n de b e g r i p p e n " v e r s t o r i n g " en " v e r n i e t i g i n g " . Geschrapt i s ' h e t verbod t o t h e t aanmoedigen o f • b e l o n e n van bovengenoemde s t r a f b a r e f e i t e n . D i t w o r d t g e r e g e l d i n h e t wetboek van S t r a f r e c h t a l s u i t l o k k i n g van een o v e r t r e d i n g .

- 82 -

A r t i k e l 5 . Het i s verboden beschermde v o g e l s , alsmede e i e r e n en n e s t e n van be­schermde v o g e l s onder z i c h t e hebben, t e koop t e vragen, té kopen, t e koop aan t e b i e d e n , t e verkopen, a f t e l e v e r e n , t e v e r v o e r e n , t e n v e r v o e r aan t e b i e d e n , dan w e l b i n n e n o f b u i t e n h e t grondgebied van Nederland t e brengen. • •

T o e l i c h t i n g a r t i k e l 5 : , A r t i k e l -5 i s een samenvoeging van de a r t i k e l e n 7 en 9 van de Vogelwet 1936 en i s qua i n h o u d i d e n t i e k . • -

A r t i k e l 6 . Het i s , verboden: - . a, groepen beschermde v o g e l s van b i j algemene m a a t r e g e l van'bestuur

aan t e w i j z e n s o o r t e n t e v e r o n t r u s t e n ; b. beschermde v o g e l s op o f b i j hun n e s t , o f b i j hun'jongen d i e nog

n i e t kunnen v l i e g e n t e v e r o n t r u s t e n ; : c. beschermde v - e l s d i e nog n i e t kunnen v l i e g e n t e v e r o n t r u s t e n .

T o e l i c h t i n g a r t i k e l 6 , sub a: • • r

Een u i t b r e i d i n g i s h e t g e s t e l d e i n punt a w a a r b i j g r o t e groepen v o g e l s worden beschermd. D i t i s c o f o r m de E.G. r i c h t l i j n e n en z a l groepen" b a l t ­sende v o g e l s ©f van eb en v l o e d voor huh voedse! a f h a n k e l i j k e v o g e l s be­schermen. We l k e ' v o g e l s o o r t e n onder d i t a r t i k e l z u l l e n gaan v a l l e n , z a l nog nader bestudeerd moeten worden. I n de p r a k t i j k kan d i t betekenen d a t v o g e l a a r s s t r a f b a a r z i j n a l s z i j een g r o t e groep van deze v o g e l s ' v e r o n t ­r u s t e n . Of de u i t v o e r i n g van deze v e r b o d s b e p a l i n g j u r i d i s c h ' h a a l b a a r i s , moet de toekomst l e r e n . Jammer i s . h e t e c h t e r d a t h i e r w o r d t gesproken over groepen van v o g e l s ; m i j n s i n z i e n s v e r d i e n t ook de i n d i v i d u e l e v o g e l deze bescherming tegen a l t e o p d r i n g e r i g e mensen, d i e zonodig een v o g e l nóg d i c h t e r b i j w i l l e n z i e n , en t e n s l o t t e opjagen om h e t vliegbeeïd t e observe­r e n . De voorbeelden k e n t U z e l f w e l , neem i k aan. T o e l i c h t i n g a r t i k e l 6 , sub b: . ....... . Ook d i t d e e l i s een v e r b e t e r i n g t e n o p z i c h t e van de Vogelwet 1 9 3 6 , maar t e v o o r z i c h t i g . Waarom geen bescherming van een n e s t en z i j n o n m i d d e l i j k e omgeving door een v e r b o d s b e p a l i n g om z i c h i n de n a b i j h e i d van een n e s t t e begeven en i n d i e n men per ongeluk een n e s t v i n d t de b e p a l i n g de omgeving d i r e k t t e v e r l a t e n ? P e r s o o n l i j k ben i k voor een verbod om n e s t e n t e f o t o ­g r a f e r e n . Het' p l a a t s e n van s c h u i l h u t t e n i n de o n m i d d e l i j k e omgeving van (

een n e s t zou tevens s t r a f b a a r g e s t e l d moeten 'worden. V/at i n h e t geheel • n i e t t e r sprake komt i n de wet z i j n de v o g e l s d i e v e r s t o o r d en weggejaagd worden door h e t g e b r u i k van b a n d r e c o r d e r s . H i e r b i j denk i k met name aan h e t onderzoek naar h e t voorkomen en gedrag van u i l e n . H i e r b i j worden i n h e t b r o e d t e r r i t o r i u m de g e l u i d e n a f g e d r a a i d waardoor de fourage r e n d e exem­p l a r e n t e r u g moeten keren u i t hun f o u r a g e e r g e b i e d om de i n d r i n g e r - t e v e r ­jagen. D i t gaat t e n k o s t e van de t i j d dat de v o g e l v o e d s e l kan zoeken. Ook d i t z i j n aanslagen op h e t l e v e n s r i t m e van de v o g e l en z i j n jongen waar de o v e r h e i d geen r e k e n i n g mee, h e e f t gehouden. M o g e l i j k s p e e l t onbekendheid met d i t probleem b i j de o p s t e l l e r s van deze wet een r o l .

A r t i k e l 7 . ' De eigenaar o f houder vm een hond o f een k a t i s v e r p l i c h t d i e maat­

r e g e l e n t e nemen d i e r e d e l i j k e r w i j z e van hem kunnen worden gevergd om t e v e r h i n d e r e n dat d i e hond o f d i e k a t beschermde•vogels z o e k t , v e r ­v o l g t , b e m a c h t i g t o f doodt, dan w e l b r o e d s e l s van beschermde v o g e l s v e r s t o o r t .

T o e l i c h t i n g , a r t i k e l : 7 : •-D i t a r t i k e l z a l i n ' d e p r a k t i j k op z i j n b r u i k b a a r h e i d getortèt moeten wor­den. E e r s t z a l d u i d e l i j k moeten z i j n wat j u r i d i s c h onder-het b e g r i p " r e ­d e l i j k e r w i j s v e r s t a a n moet worden. Fr i s nu e c h t e r een handvat om z u l k e

- 83 -

problemen aan t e pakken en de eigenaar van een hond o f k a t verantwo*r*ë-l i j k t e s t e l l e n voor dé schade d i e h e t d i e r de vogels'tand' aandoet. I k ben e c h t e r bang d a t de r e c h t e r de eigenaar maar zelden een s t r a f z a l opleggen; w e l l i c h t nog wel i n g e v a l l e n w a a r b i j een persoon m o e d w i l l i g een hond door een b r o e d k o l o n i e l a a t rennen.

A r t i k e l 8 . Het i s verboden w e d s t r i j d e n w a a r b i j beschermde v o g e l s z i j n b e t r o k k e n t e houden o f aan d e r g e l i j k e w e d s t r i j d e n d e e l t e nemen.

T o e l i c h t i n g a r t i k e l 8 : Hoewel h e t a l verboden i s om beschermde v o g e l s onder z i c h t e hebben, i s d i t a r t i k e l w a a r s c h i j n l i j k opgenomen v a n u i t de a c h t e r g r o n d van de e r v a ­r i n g d a t h e t m o e i l i j k i s i n een d e r g e l i j k e s i t u a t i e de e i g e n a r e n v a s t t e s t e l l e n .

A r t i k e l 9 . 1 . Het i s verboden b i j algemene m a a t r e g e l van b e s t u u r aangewezen mid­

delen , g e s c h i k t en bestemd voor h e t doden o f vangen van v o g e l s , onder z i c h t e hebben, t e koop t e vragen, t e kopen, t e koop aan t e b i e d e n , t e verkopen, a f t e l e v e r e n , t e v e r v o e r e n , ..;ten v e r v o e r aan t e b i e d e n , dan w e l b i n n e n .of b u i t e n h e t grondgebied van Nederland t e brengen.

2. Het i s verboden z i c h b u i t e n gebouwen t e bevinden met b i j algemene ma a t r e g e l van b e s t u u r aangewezen middelen, g e s c h i k t voor h e t doden o f vangen van v o g e l s o f met m a t e r i a l e n t o t o n m i d d e l i j k e v e r v a a r d i ­g i n g van d e r g e l i j k e m i d d e l e n , t e n z i j van g e o o r l o o f d e bestemming daarvan b l i j k t .

T o e l i c h t i n g a r t i k e l 9 : D i t a r t i k e l komt g r o t e n d e e l s overeen met a r t i k e l 23 van de Vogelwet 1 9 3 6 , 4

doch nu i s h e t ook n i e t t o egestaan verboden vangmiddelen onder z i c h t e hebben, t e koop aan t e b i e d e n , e t c . Op h e t moment z i j n ook n e t t e n voor h e t vangen van v o g e l s verboden vangmiddelen, doch de verkoop h i e r v a n i s n i e t verboden. Andere v o o r b e e l d e n van verboden vangmiddelen z i j n : v a l l e n , klemmen, l i j m s t o k k e n , k u n s t l i c h t , s t r i k k e n , beugels,' e t c . V o o r t s gaat h e t verboden worden z i c h met deze Vangmiddelen b u i t e n gebouwen t e begeven, ' t e r w i j l h e t nu verboden i s z i c h met deze middelen i n h e t " v e l d " t e b e v i n -en, w a a r b i j onder " v e l d " wordt v e r s t a a n : h e t gehele grondgebied van Ne­

d e r l a n d b ehalve de bebouwde kommen, openbare wegen en paden (zonder de bermen).

( w o r d t v e r v o l g d )

m -UiTF DE O u BE "DoOS ^

Pestvogels

I n het Flevopark (Amsterdam-Oost) vertoeven sinds 9 november zeventien pestvogels: Volgens de Zweedse orni­tholoog Swardson is er een invasie t« verwachten van deze zeer fraaie, doch ook zeldzame vogels. .

Ik zou graag willen, dat leder, die deze vogels ziet, dit even per brief­kaart aan mijn adres, Afrikanerplein 28, meldt. De vogel is bruingrijs van

kleur met rode en witte plekken. Op vleugels en staartolnde fel gele stre­pen.

Hit heeft een kuif én bezit de grootte van een spreeuw. De roep is een zachte triller, die ongeveer klinkt als 'sirlrl'. De vogels zitten meest by besheesters. Zij broeden! in de noordt poolcirkel. V' \

Ik heb graag een.gedeW.leerde om­schrijving van plaats, aantal, voedsel en uiterlijk.

A. N. SWART, Afrikanerplein 28, Amsterdam-Oost.

Het V r i j e Volk, 1956

Natura, jaargang 50, september/oktober 1 953

In het Oosterpark tc Amsterdam Op a5 Juli IQ"}}, een prachtige morgen. liepen we door Kei Ooslerpark. Bij de ingang, op een druk verkeerspunt, \yerden we verwelkomd door liei i.gikgik" van drie 'rekkende/Wjejewalen] die Iiier al enige dagen rond­zwerven. Hun roep doel denken aan liel „kikiki" van de Torenvalk. Ken paar jaar geleden hebben ze hier zelfs «ebroed, maar dit jaar heb ik ze er nog niet eerder gehoord. ^ W e kwamen eigenlijk voor de doortrekkende Slobeenden! waarvan er eerst één. de volgende dag zeven en nu al twaalf in de zeer ondiepe vijver lagen te wroeten en te grondelen tussen de waterplanten. De 0<J waren moeilijk te herkennen in hun zomerpakje. I k j i a d ze hier nog nooit eerder gezien. Een eindje verder zwommen vicr/I^oclaarsén? één Q met drie grote jongen, en doken om hel hardst. Dat ze hier gebroed hebben is niet onmogelijk, omdat dit vroeger ook wel is waargenomen. Ik zag ze vandaag echter voor bet eerst op deze plaats sinds Oclober 1951. Terwijl we ( naar de Slobeenden stonden te kijken, kwam op plm. vijf meter afstand een vogel aanvliegen met kalme vaart op plm. twee meter hoogte. H i j vloog langs ons heen en streek neer in het grasperk tussen de mussen, pakte er een, greep blijkbaar mis, fladderde; iels omhoog en ging weer zitten met de mus in de klauwen, de vleugels als een tent uitgespreid. Aan de gratiwzwarte rug en de donker en licht gelekende wangen zagen we dut het

-^^w een/TBoomvaTk")was, die voor onze verbaasde ogen dit koelbloedige stukje uitvoerde op vijT meter afstand van de wandelende mensen. Toen we kwamen aanlopen bleef hij nog even slil zitten en vloog toen weg met de mus. Alles ging heel ruslig in zijn werk en had niets van een overrompelende of stotende valk.

Jk las_w«d_Jp^n^^datj^tj^slerparl; een vögelarm park is. Wat zegt u van / de "Kleine Bonte Specbt, HóTïtsnip T(fwïërtmai)7 ZwaïlkópjêT Bonte 'Vliegen ~~"\ L^ n .Ö<^Jdsyogel_ (viermaal), Fluile*. Oeverloper en Groene Specht/ dïe~ïk

hier allemaal zag? Amsterdam / \ . /V. Swarl

- 85 -

Waarnemingen i n de r e g i o Amsterdam, i n c l u s i e f h e t Amsterdamse Bos, j u n i 1981 t o t en met augustus 1981 >• -

G e b r u i k t e a f k o r t i n g e n : AA - Mevr. A.G. A r n t z e n RS - Rob Sjouken GD - Guus van Duin SS - Steven Schoevaart :• '.._.. " : KH - Kees Hazevoet FV - Fred Vogelzang VDS - Fred Vogelzang, Guus van Duin & Rob Sjouken. VH - V i j f h o e k . : . , Samengesteld door: W/E.M. van der Schot, " ' • ' • • • ' ' " , " '

K o n i n g s s t r a a t 8 - I I , 1011 EV Amsterdam

Fuut De e x p l o s i e v e toename van de a f g e l o p e n j a r e n h e e f t nu a l g e l e i d t o t een . b r o e d g e v a l b i n n e n de oude g r a c h t e n g o r d e l . Een paar broédde met succes i n h e t s m a l l e , H o r t u s g r a c h t j e a c h t e r de H o r t u s B o t a n i c u s ( v . d . Waal) Verscheidene waarnemingen van a d u i t e v o g e l s met j u v e n i e l e h ' i n ' o n d e r an­dere de K l o v e n i e r s b u r g w a l en h e t 'Sihgel-'wjjzen- mogelijk op nog een and®r

f b r o e d g e v a l i n h e t stadscentrum. I n h e t A m s t e l p a r k speelde een f u t e n p a a r ' iét k l a a r om tweemaal v i e r jongen g r o o t t e brengen ( A n d r i e s e )

P l a a t s e l i j k bestaan e r b l i j k b a a r nog mogelijkheden t o t v e r d e r e toename. Het v o e d s e l l i j k t h i e r t o t dusver nog geen beperkende f a c t o r t e z i j n , . ...'

Ro,»dhalsfuut

24/6 1 ex, i n b r o e d k l e e d b i j de VH (VDg)

Dodaars

Tenminste 8 paar broedden i n h e t w e s t e l i j k d e e l van de Diemerpolder (VDS.)

P u r p e r r e i g e r

2/p 1 ex, Gaasperplas, 7/6 1 ex, VH, 2.4/6-1 ex, Haven B a l l a s t , - 6/7 1 ex, bJJ Vechtarm tegenover Muiden, 3/8 1 ex, VH', 18/8 1 j u v . 'ex, b;j s t u ­d e n t e n f l a t s Diemen (VDS)

22/8 1 ex, r e c r e a t i e g e b i e d Spaarnwoude ( F r i e s w i j k ) ...... Le p e l a a r T i e n t a l l e n waarnemingen van voornamelijk o v e r v l i e g e n d e exemplaren o f

, T o e p j e s van maximaal 5 exemplaren. l m de. l , P o e l r u i t e r " - p l a s big Spaarn­woude v e r b l e v e n maximaal 20 v o g e l s en i n de k l e i n e , t e n dode opgeschre­ven .Overbraker B i n n e n p o l d e r werden-, w a a r s c h i j n l i j k voor h e t l a a t s t , 2 t o t 6 fouragerende v o g e l s g e s i g n a l e e r d (KH, e c h t p . Kamp)

•.. • 'v W i n t e r t a l i n g • • E e r s t e waarneming s i n d s 1 4 / 4 : 21/7 1 ex, i n omkleed b i j de Gaasperplas

(VDS) '.. .:: Z o m e r t a l i n g T/Q 6 exx, o p v l i e g e n d r i . 0 b i j VH (VDS) 5/8 2 exx, Diemerzeedijk (VDS)

Krakeend 24/6 o. met 3 g r o t e p u l l i b i j de VH (VDS) 12/7 9. met 7 p u l l i b i j de VH (VDS) 13/8 o. met 5 j u v . , VH (VDS) • P e r i o d e maximum voor de VH en omstreken op 17/8: i n t o t a a l 27 exx (VDS) .

Smient . 24/6 1 r u i e n d 6 en 22/8 2 exx, waaronder minstens 1 6 b i j de VH (FV, GD)

P i j l s t a a r t • 21/7 1 g, Gsfeperplas (VDS)

- 06 -17/8 1 o, VH (VDS)

Slobeend • • i ~ . - - -BroedgëvaTlTSTT^ en Oeverlanden Nieuwe Meer/weilanden M e e r z i c h t ( 3 ) (VDS, AA) '

Krooneend 10/6 1 6, i n de Vecht t e r hoogte van Weesp (VDS) 2A/6 3 paar, Haven B a l l a s t (VDS) 11/7 1 paar + 1 o met 1 n u l l u s . Haven B a l l a s t (VDS) -11/7 10 t o t 15 exx, B o t s h o l ( V e l i n g )

Toppereend • • 17/7 1 r u i e n d ex, Diemerzeedijk (VDS)

K u i f e e n d 28"7b" 1 .0. met 3 p u l l i , 1e Diem (VDS) K/7 1 0 met enkele p u l l i i n h e t r e s t a n t van de Overbraker" Bina»npolder'

(van der Schot) .

11/7 1 o met 9 p u l l i j Diemerpolder - West (VDS) 25/7 1 o. met 6 p u l l i (ander b r o e d s e l dan van de waarneming op 11/7). D i e ­

merpolder - West (VDS)

B r i l d u i k e r 2A/6 en 12/7 1 ex, VH (VDS)

• •. »

( N i j l g a n s ) 5 / 6 2 exx, S l o t e r p l a s (KH)

Bergeend.

B r o e d g e v a l l e n : Diemerzeedijk 5 t o t 6 (VDS). R u i g o o r d 1 (1A p u l l i ) en r e c r e a t i e g b i e d Spaarnwoude 1 ( e c h t p . Kanp) 21/7 40 exx, hoog r i . NO, over Gaasperplas ( t y p i s c h e waarneming van zo-

m e r t r e k naar de o o s t e l i j k e Waddenzee) (VDS) •

( Casarca )

£6/_8_ 1 6, Werk 2 4 , Amsterdamse Bos (.AA)

Grauwe Gans .. ... -.. . 8/7 5 .exx, r i . NW, over Diemerpolder (VDS) 9/7 8. exx, B u l l e w ^ k e r p l a s (VDS)

B u i z e r d iÖ'/ó' T~ex, Exoursiepad Oeverland Nieuwe Meer (AA) 23/8 1 ex, r i . 0, over Diemen (VDS)

Sperwer 2 2 / 8 1 ex, "De B a t t e r i j " , Halfweg ( F r i e s w i j k ) 23/8 1 o., B o t s h o l (SS)

H a v i k

26*78~1 cj, hoog c i r k e l e n d boven O o s t e r b e g r a a f p l a a t s , l a t e r a f g l i j d e n d i n w e s t e l i j k e r i c h t i n g ( A n d r i e s e )

F e s p e n d i e f

31/8 2 exx, r i . Z, Diemerzeedijk ( A n d r i e s e )

B r u i n e K i e k e n d i e f Nog 2 b r o e d g e v a l l e n werden bekend: Rui g o o r d ( 1 ) ( e c h t p . Kamp, KH) en

I J d o o r n (KH) _ . - . Verder dè g e b r u i k e l i j k e waarnemingen, g r o t e n d e e l s samenhangend met de b r o e d g e v a l l e n .

- 87 -

Boomvalk A a n v u l l e n d e t e r r i t o r i a / b r o e d g e v a l l e n : omgeving V r i j e U n i v e r s i t e i t , Amster­dam-Bui tenvëldert ('2' j u v . ) ( A n d r i e s e ) ; S p o r t p a r k Jendrachti S p o r t p a r k Ookmeer; Lutkemeerweg en Z u i v e r i n g s i n s t a l l a t i e - West (KH). Mogeljjk ook nog b r o e d g e v a l l e n op de B e g r a a f p l a a t s Barbara: Westeramstel en.Botshol ' (SS)

P a t r i j s T e r r i t o r i a / b r o e d g e v a l l e n : E e n d r a c h t p o l d e r Halfweg ( 2 ) , Overbraker B i n n e n p o l d e r ( 1 ) (KH); Australië-havenweg ( 3 ) (SS); S t r a n d v l i e t , B i j l m e r ­meer ( a d . + 8 j u v . ) ; H o l t e r b e r g w e g ( 2 paar met g r o t e j o n g e n ) ; D o l i n g a , Bijlmermeer ( 1 paar + 4 j u v . ) (VDS); Ringweg tussen van Leijenberghlaan en Europaboulevard ( 2 ) ( A n d r i e s e )

W a t e r r a l •Iaën t e r r i t o r i u m i n h e t Oeverland Nieuwe Meer (KH. SS); v e r d e r enige a u d i ­t i e v e waarnemingen op de VH en de Diemerz'eedjjk (VDS)

O-oudplevier 9 / 7 1 ex, overgangskleed, Bullewïjkerplas (VDS)

- 7 / 7 1 ex, overgangskleed, Overdiemerpolder (VDS) 8 / 8 , 1 3 / 8 en 1 7 / 8 1•ex, o v e r v l i e g e n d , VH (VDS)

B o n t b e k p l e v i e r 2 7 / 7 vermoedelijk één broedpaar, Overdiemerpolder (YDS) 3 1 / 7 1 ad 6 en 1 v l i e g v l u g j o n g bij de Burgemeester Stramanweg (VDS)

K l e l n a P l e v i e r Nog enkele b r o e d g e v a l l e n werden bekend: E e n d r a c h t p o l d e r ( 1 ) , Halfweg ( 1 ) , en Lutkemeerpolder ( 1 ) (KH)

S t e e n l o p e r T 7 / 8 2 exx, VH (VDS)

Regenwulp E e r s t e waarneming na 2/5: 12/7 horen o v e r v l i e g e n , VH (VDS) H i e r n a weer ve r s c h e i d e n e waarnemingen van overvliégende v o g e l s z o a l s 48 exx op 1/8 over de VH (VDS)

..osse G r u t t o 21/7 5 exx, r i . ZW, Gaasperplas (VDS) 13/8 3 exx, i n zomerkleed, r i . ZV, VH (VDS)

B o s r u i t e r 2j/b, 11/7 en 2/8 1 ex, Diemerpolder - West (VDS) 13/7 2 exx, Overdiemerpolder (VDS) Gedurende j u l i r e g e l m a t i g enkele exx i n o p s p u i t t e r r e i n "De Toekomst"

( A n d r i e s e ) 17/8 1 ex. 21/8 minstens 3 exx en 24/8 2 exx, Burgemeester Stramanweg

(VDS)

25/8 1 èx, Halfweg (KH)

W i t g a t j e I n j u l i en augustus t a l r i j k e waarnemingen i n de r e g i o van 1 t o t maximaal 4 exx. Het o n t b r e k e n van waarnemingen i n mei :en j u n i hangt w a a r s c h i j n l i j k samen met de b r o e d p e r i o d e . O e v e r l o p e r T a l r i j k e j u l i - en augustus-waarnemingen, maar geen enkele i n j u n i .

- 88 -

G r o e n p o o t r u i t e r T i e n t a l l e n waarnemingen i n j u l i en augustus. S l e c h t s 2 juni-waarnemingen op 24/6 1. ex, r i . , ZW,. over de VH en 1 ex, horen o v e r v l i e g e n i n de Diemer­p o l d e r (VDS ) ' ' ' ; . • " . . . • .,

Z w a r t e ' R u i t e r E e r s t e waarneming na 21/4: 9/7 6 exx, ^ u l l e w i i k e r p l a s (VDS) H i e r n a weer ve r s c h e i d e n e waarnemingen t o t l a a t i n augustus.

Kemphaan T a l r i j k e j u l i - w a a r n e m i n g e n i n de p o l d e r s t e n oosten van de s t a d en b i j H alfweg. Eén juni-waarneming: 24/6 2 66, r i . 0 , VH (VDS). Geen augustus-waarnemin-

/gen. K l u u t Nog "enige nieuwe b r i e d g e v a l l e n : omgeving Ruigoord (4 ) ( e c h t o . Kamp); Een­d r a c h t p o l d e r (10) (KH)

K l e i n e Mantelmeeuw 16 / 6 1 s u b a d u l t , r i . W, Diemerpolder (VDS)

4/7 1 ex, o n d e r s o o r t "grael3.sii"-, Spaarnwoude ;(KH) . : ( 6/7 3 maal 1 ex, 3e k a l e n d e r j a a r , r i . Z, Diemerpolder (VDS)

14/7 1 ex, Gemeenschapspolder (VDS) 15/7 1 ex, s u b a d u l t , r i . ZW, Diemerpolder (VDS)

17/7 3 exx, o n d e r s o o r t " g r a e l l s i i " , Diemerzeedijk (VDS) ' *

V i s d i e f j e

31 /7 ö' êxx, v i e l e n mensen, waaronder AA, aan l a n g s h e t Meerpad, Amsterdam­se Bos. B u i t e n de b r o e d k o l o n i e s i s d i t gedrag o n g e b r u i k e l i j k (AA)

Noordse S t e r n 4/6 en 14/7 1 ex, i n Amerika-rhaven (van der Waal)

T o r t e l d u i f Nog 2 t e r r i t o r i a werden v a s t g e s t e l d : t Westgaarde (KH)

3/6 1 ex, B u l l e w i j k e r p o l d e r (VDS) • 24/6 1 ex, o v e r v l i e g e n d , VH (VDS)

3/7 1 ex, omgeving Amerika-hpven ( v a n der Waal) 13/7 1 ex, K r u i s l a a n , t e n noorden van spoorwegviaduct ( V e l i n g ) 21/7 1 ex, Gaasperplas (VDS) (r

Koekoek ; •

To t dusver l a a t s t e waarnemingen: 18 /8 1 ex, Diemen-Zuid en op d e z e l f d e

dag 1 ex, bij de B u l l e w i j k (VDS); 30/8 1 ex, v i a d u c t autoweg U t r e c h t ' - Ho-

B o s u i l - l e n d r e c n t ( V e l i n g ) -

1878 1 ex, r o e s t e n d , Prankendael ( A n d r i e s e )

R a n s u i l 24/6 4 roepende jongen, VH (VDS) 23/7 t e n m i n s t e 3 roepende " t a k k e l i n g e n " t e r hoogte van M e t r o s t a t i o n

Bijlmer (SS)

Gierzwaluw ... V o o r l o p i g l a a t s t e waarneming: 16/8 2 exx,- Z o r g v l i e d ( S S ) . D e hoofdmacht was alweer vóór h a l f augustus v e r t r o k k e n . .

I j s v o g e l . . . 17 /8 1 ex,- Broersepark (M. van Waersem, :med, A n d r i e s e ) 22/8 1 ex, VH (VDS)

- 89 -i .

Groene Specht Naast de gebruikelijke waarnemingen aan de noordkant van het Amsterdamse. Bos s l e c h t s één andere melding: 22/8 1 ex, vliegend over ringweg bjj Eu- ' ropaboulevard r i c h t i n g Amstelpark (Andriese)

D r a a i h a l s 22/8 1 ex, i n takkenhoop tussen "De Toekomst" en tuincomplex U t r e c h t s e - •

weg (Andriese) . .

K u i f l e e u w e r i k 3 / 6 ~ exy s t a t i o n Bijlmer (VDS)

Verder tarijke waarnemingen i n Diemen-Zuid i n verband met de aanwezigheid van53 t e r r i t o r i a a ldaar (VDS)

Oeverzwaluw A l s gevolg van graafwerkzaamheden werden 3 k o l o n i e s , oostelijk van Amster dam, in-de broedtijd v e r n i e t i g d . I n t o t a a l gingen ongeveer 150 broedsels v e r l o r e n (VDS), Misschien v e r d i e n t het aanbeveling om i n het vervolg de betrokken bedrijven of de gemeente i n te l i c h t e n over deze broedplaatsen, zodat beschermende maatregelen getroffen kunnen worden. ( ' ndere -kolonies werden gevonden bij de i n aanleg zijnde autoweg bij Diemen: c i r c a 5 bewoonde nésten ( V e l i n g ) , en bij de Australië-haven: 6 bewoonde nesten ( S S ) . 'Een kolonie van +10 nesten bij Halfweg werd vroegtijdig veria, ten (KH).

Rouwkwikstaart

10/8 1 ex, bij a s f a l t f a b r i e k Sloterdiik. (van .der Waal)

Grote L i j s t e r S l e c h t s 1 waarneming: 2 6 / 7 1 ex, fouragerend, op grasveld bij Utrechtse brug (Andriese) Koperwiek "Eerste na"j aarswaarneming: 28/8 1 ex, Jachthavenbos (AA)

10/8 en 3 1 / 8 1 ex, omgeving Amerika-haven (van der Waal) 25/8 1 ex, Halfweg (KH)

yarte Roodstaart aanvullende t e r r i t o r i a : Paiümakade ( 1 ) , Rietlanden ( 1 ) , Cruquiusweg (-1) (van der Waal); 0/Z. Voorburgwal ( a l l e e n zang i n j u n i ) . Verder i n c i d e n t e l e zangwaarnemingen bij h e t Beursgebouw op het Damrak; nieuwbouw RAI, Die men-Zuid en bij het Wetenschappelijk Centrum Watergraafsmeër"Tangs de K r u i l a a n .

Sprinkhaanrietzanger Aanvullend- t e r r i t o r i a : VH ( A ) , P.E.N.-centrale ( 1 ) , Diemerzeedijk ( 2 - 3 ) , M o t o r c i r c u i t Gloterdijk ( 1 ) (VDS)

Snor T e r r i t o r i a VH-:- 2 tot A (VDS) ' '

2 / 6 1 ex, zingend, Gansperplas (VDS) 6 / 6 1 ex, zingend,"Jongensland-Oost (V'DS)

K l e i n e K a r e k i e t Voorlopig l a a t s t e waarneming: 2A/8 1 ex, zingend, Excürsiepad Oeverland Nieuwe Meer (AA.) •

Bosr i e t z a n g e r ö / 7 2 exx, zingend, Meerpad, Amsterdamse Bos (AA). D i t i s de enige ont­

vangen waarneming van d i t jaar'.

- 90 - . ..

S p o t v o g e l

l n 'juni v e r s c h e i d e n e zangwaarnemingen i n ' d e : H o r t u s B o t a n i c u s (ïïwaab) 8/7 1 ex, z i n g e n d , VEBA, Amsterdamse Bos (AA)

22/7 1 ex, z i n g e n d , J o l l e n p a d , Amsterdamse Bos (AA)

B r a a m s l u i p e r

Z a n g w a a r n e m i n g e n / t e r r i t o r i a : s t u d e n t e n f l a t s Diemen ( 1 ) , H e n r i Dunant-s c h o o l , Diemen ( 1 ) , Noordkant S l o t e r p l a s ( 1 ) , Biienpark E e n d r a c h t p o l d e r ( b r o e d g e v a l ) (VDS, KH). V o o r a l s n o g l a a t s t e waarneming: 1 6 / 8 1 ox, Zorg-v l i e d (SS) • e

K l e i n e Zwartkop ( S y l v i a melanocephala) Tussen 14 december 198O en 22 f e b r u a r i 1981 werd een a d u l t exemplaar waar­genomen en g e f o t o g r a f e e r d i n de L e d e r a m b a c h t s t r a a t i n Osdorp. Voor meer bijzonderheden over d i t g e v a l k u n t U h e t t i i d s c h r i f t "Dutch B i r d i n g " . l a a r ­gang 3, nummer 3 raadplegen ' : . '.

Grauwe"Vliegenvanger

Broedgevallen7territoria.: Vondelpark:' t e n m i n s t e 6 (van. der Schot e . a . ) : , r f f V 2 k 3 ) % * K - l f ; 5 e l a n g S d e A m s t e l O o s t e r b e g r a a f p l a a t s '

( A n L i e s e ) 0 R V k ' J ° h * V e r m e e r s t f > a R t 0 ) ; U t r e c h t s e b r u g ( 1 ) •

Bonte V l i e g e n v a n g e r

Broedgeval op de B e g r a a f p l a a t s Z o r g v l i e d ; , ook j u v . gezien. ( A n d r i e s e ) ' " 2b/ö 1 9 + 1 j u v . , b i i de U t r e c h t s e b r u g ' ( A n d r i e s e )

Baardmannetje -•-

w T S e l n ^ P S / 2 d ? ^ a r n e m i n g e n van enkele exx b i j de Lange B r e t t e n , H a l f -n e S ^ 2 L 1 5 i 6 J v

0 l a r m ! r e n d 2 a a r a l d a a r v«n der Waal)." Verder enige waar­nemingen bi] Akkerswade en de VH. Op 5 / 8 ook een j u v . g e z i e n b}j Akkerswade

Bpofaklever

18 / 8 2 exx, O o s t e r b e g r a a f p l a a t s ( A n d r i e s e )

P u t t e r 2 0 / 8 lilt ? 6 t 4 ^ f ^ 1 1 ^ vlugge jongen i n +3 meter hoge Paar d e n k a s t a n j e (

v l a k l a n g s drukke verkeersweg, hoek Diemenstraat/Houtmankade" (An-

22 / 8 " t i e n t a l l e n exx, waaronder, j u v . exx, f o u r a g e r e n d op d i s t e l s b j j opa s p u i t t e r r e i n "De Toekomst" ( A n d r i e s e ) - .. .

Europese K a n a r i e 7 / 8 1 e X ' zin g e n d , Wertheimpark, Amsterdam-Oost (Swaab)

Wielewaal . . . :

T V / 2 exx, roepend en zingend, s t a r t r o e i b a a n , Amsterdamse Bos (SS)

Invoegen na de Zwarte R o o d s t a a r t : , W a a i e r s t a a r t r i e t z a n g e r 1 0 / 8 1~ex, hoek Amerika-haven - Australië-haven (van der'Waal). De v o l ­

gende b e s c h r i j v i n g werd t e r b e o o r d e l i n g aan SOVON gezonden: " R i e t ­zanger met l i c h t e o o g s t r e e p , o r a n j e rode b o r s t a l s b i j Paapje maar aan v e e l l i c h t e r . . R o n d e s t a a r t met w i t t e eindzoom. De s t a a r t wérd g e s p r e i d en op en neer bewogen.

^ DrtT WASTV0LÜ£WS fWJ ££A/

De inspecteur van dé vereniging Vogelbescherming, een gepensio­neerde ópperwachtmeester van de politie, zal proces-verbaal opmaken tegen de recreatiegemeenschap Ve-luwe in Apeldoorn en tegen aanne­mer De Vink uit Barneveld. Want deze aannemer heeft een. paar da­gen geleden, in opdracht van het recreatieschap, een zandhelling af­gegraven waardoor enkele honder­den oeverzwaluwen gedood zijn. Vogelbescherming is daar over zeer kwaad. De oeverzwaluw is een be­schermde vogel, waarvan in het be­gin van de jaren zestig nog zo'n 25

\/OLk.$k£ArviT

duizend broedparen in Nederland voorkwamen. Nu zijn dat er nog maar zes- tot zevenduizend. Een van de grootste kolonies in ons land was die in het Zeumerse Gat bij Voort­huizen, een recreatieproject in wor­ding. Tien jaar geleden is daarvoor al een helling afgegraven en die is toen door de plaatselijke Natuurwacht — volgens Vogelbescherming in over­leg met het recreatieschap — voor bewoning door oeverzwaluwen ge­schikt gemaakt. De zwaluwen gra­ven in zo'n helling een gang van een meter lengte en aan het eind daar­van maken ze een nest. Omdat het recreatiecentrum nog aangelegd wordt was het terrein verboden toegang. Toch kwamen er — aldus woordvoerder Bakker — regelmatig bezoekers, onder wie jeugdigen. Dat was gevaarlijk, om­dat de helling op instorten stond. Ze zouden onder het zand hedolven kunnen worden. Daarom is aan de aannemer opdracht gegeven de wal af te vlakken. Het schap heeft daarbij de belangen van mens èn natuur tegen elkaar afgewogen, aldus Bakker, en dat is ten gunste van de mens uitgevallen. Het schap wist dat de oeverzwaluw een beschermde vogel is, maar ver­gunning om de vogels te doden (wat ingevolge de Vogelwet verplicht is)

is niet aangevraagd. Vergeten? „Nee, niet vergeten", zegt Bakker. Bewust gedaan dan? „Nee, dat gaat ook te ver. Misschien is er niet aan gedacht". Toch vergeten dus. Volgens voorzitter C. de Bruin is voorat de misdadige manier waarop de vogels gedood zijn voor Vogelbe­scherming reden om op te treden: „Ze hebben met een bulldozer de helling afgegraven, waardoor hon­derden jonge oeverzwaluen in de nesten gestikt zijn." Het afgraven had best voorkomen kunnen wor­den, als het schap een goede afras­tering en waarschuwingsborden ge­plaatst h ad, aldus De Bruin. Boven­dien was de situatie dan kennelijk al tien jaar gevaarlijk.

Op de ene kant van het nieuwe briefje van honderd staat de poel­snip, op de andere kant de waters­nip. Op de poelsnip mag je niet schieten, die is beschermd. Op de watersnip mag na 18 augustus, zoals altijd, weer worden gejaagd.

Waarom is het leuk om op de watersnip te jagen? Volgens de Stichting Kritisch Faunabeheer is er sprake van een „sportieve presta­tie" omdat ze zigzaggend wegvlie­gen. Alleen een hele knappe jager kan ze raken. De watersnip en de houtsnip (die vanaf 15 oktober mag worden bejaagd) veroorzaken geen schade en geen overlast. „Met na­

tuurbeheer heeft de snippenjacht ook niets te maken" zegt Kritisch Faunabeheer. Puur om het schietgenot gaat het. Kritisch Faunabeheer wil het brief­je van honderd gebruiken om een protestactie te voeren tegen de snip­penjacht. Men gaat stickertjes (hechtertjes, plakkertjes) in om­loop brengen met de tekst STOP SNIPPENJACHT. Die moeten dan op een briefje van honderd naast de afbeelding van de watersnip worden geplakt. Op die manier b l i j f t de stic­ker lang in omloop. Het aantal watersnippen in Neder­land loopt spectaculair terug.

J . van Binsbergen uit Driel (bij Nijmegen) kan bij wijze van spreken zijn buurman Jacobs wel opvreten.

Dierenvriend Jacobs ont­fermde zich drie weken gele­den over een reiger die zeer uitgeput en ondervoed was. Dankzij de uitstekende ver­zorging knapte de vogel zien­derogen op.

Dit was echter niet ver­wonderlijk, want toen de rei­ger eenmaal op eigen benen kon staan miste buurman Van Binsbergen plotseling alle goudvissen en jonge kar­pers uit zijn tuin vijver.

PAaöoL EINDHOVEN — In een ven in de

Deurnese Peel zijn de afgelopen weken bijna vierhonderd dode kok­meeuwen gevonden die blijken te zijn gestorven aan de gevolgen van botulisme. De kadavers van de vo­gels zijn inmiddels verwijderd, evenals ruim tachtig eieren die ook door botulisme waren aangetast.

Volgens milieuwachter H. Aspers van de gemeentepolitie in De urne is de botulisme-explosie inmiddels onder controle. Half juni werden in het ven in de Deurnese Peel de eerste dode vogels aangetroffen; maandag werd de laatste vogel op­geruimd. De vogels zijn verwijderd door de Deurnese brandweer. Het verzamelen werd bemoeilijkt door de dichte begroeiing rond en in het ven. -• '

Botulisme ontstaat als een kada­ver lange tijd in het water ligt. Als de temperatuur van het water stijgt, wordt het water besmet. Vo­gels die dat water drinken, worden eveneens besmet.

Ofschoon men van mening" fs de zaak onder controle te hebben, waarschuwt de Deurnese politie er toch voor dode vogels die eventueel nog worden gevonden, niet met blote handen aan te pakken omdat er ook besmettingsgevaar voor mensen is.

Z E I S T (ANP) — Het prepareren („opzetten") van vogels is in vijf jaar tijd verdubbeld van 6635 (in 1975) tot 13.019 (in 1979). Dit blijkt uit cijfers van het ministerie van CRM. Volgens de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Vogels zal in die „onrustbarende stijging" de komende jaren geen verandering komen. De vereniging zegt dat vóór het bemachtigen van vogels gebruik wordt gemaakt van vergiftigd aas, geweren en klem­men. De Vogelbescherming wil dat de vogelwet uit 1936 zodanig wordt veranderd dat er in ieder geval een prepareerverbod komt voor roofvogels en uilen.

VaLWK-MfvT . Het staat nu defi­nitief vast dat de Organisatie ter Verbetering van de Binnenvisserij (OVB) in augustus en september aalscholvers mag doodschieten. De vogels eten de kweekvijvers van de OVB bij Lelystad leeg.

Kritisch Faunabeheer heeft bij de Raad van State beroep aangetekend tegen de vergunning die de commis­saris van de koningin in Gelderland aan de OVB heeft verleend om aal­scholvers af te schieten. In afwach­ting van een uitspraak over dat be­roep vroeg Kritisch Faunabeheer tevens aan de Raad van State de vergunning te schorsen. Dat ver­zoek is nu afgewezen.

V O G E L A T L A S - P R O J E C T

Drie j a a r geleden i n oktober 1973 s t a r t t e SOVON met een vo­

g e l a t l a s - p r o j e c t om i n z i c h t te k r i j g e n i n de maandelijkse

ve r s p r e i d i n g van de nederlandse vogels. Als eenheid van op­

pervlak werden blokken van 5 x 5 km gekozen. Van d i t pro­

j e c t , dat U i t e i n d e l i j k 5 j a a r moet gaan duren, hebben ue nu

nog 2 j a r e n voor de boeg. Voor elke maand hebben ue dus nog

s l e c h t s tuee maal de gelegenheid om gegevens te verzamelen.

( Vandaar d i t o v e r z i c h t van de voortgang van het onderzoek.

DISTRICT 9

De verzamelde gegevens uorden verwerkt en opgeslagen i n de

computer van het CBS. Tot nu toe z i j n dat er ongeveer 1,5

miljoen geueest. Oe verwerking van de gegevens loopt natuur­

l i j k a l t i j d enigermate achter b i j de a c t u e l e s i t u a t i e . Bo-

vendien z i j n er problemen geweest met het e e r s t e type waar-

nemingskaart, waardoor nog n i e t a l l e gegevens van 1978 en

1979 i n de computer zitten» De h i e r gepresenteerde gegevens

z i j n gebaseerd op het bestand z o a l s dat i n mei van d i t j a a r

i n de computer aanwezig was. Ora het o v e r z i c h t voor wat be­

t r e f t de wintermaanden (oktober t/m maart) zo compleet mo­

g e l i j k te maken heb Ik de waarnemingskaarten van de afge­

lopen winter met de hand i n de overzichten verwerkt. Da d i t

j a a r binnengekomen kaarten over het zomerhalfjaar z i j n dus

nog n i e t i n de overzichten opgenomen.

6

A l l e medewerkers ontvangen van de blokken waarvan ze r e ­

gelmatig kaarten hebben ingestuurd een fotokopie van het

betreffende j a a r o v e r z i c h t . Als voorbeeld wordt h i e r het

j a a r o v e r z i c h t van blok 25-33 getoond. Net een a t i p (#)

z i j n de aanwezige vogelsoorten aangegeven en met een rondje

(O) de soorten die s l e c h t s overvliegend z i j n waargenomen.

Iedere medewerker kan zo nagaan of het blok voldoende of

onvoldoende i s onderzocht, Men doet d i t door te k i j k e n

of a l l e vogelsoorten die men i n het blok verwacht ook i n ­

derdaad z i j n waargenomen. En vooral of soorten wel i n a l l e

maanden waarin ze te verwachten z i j n v a s t g e s t e l d werden.

Voor blok 25-33 i s het dus z i n v o l om nog eens na te gaan

of K l e i n e , Bontbek- en S t r a n d p l e v i e r w e r k e l i j k i n mei ont­

breken. Verder i s het o n w a a r s c h i j n l i j k dat de T o r t e l d u i f i n

augustus n i e t aanwezig zou z i j n , en de R a n s u i l i n j u l i t/m

november, en de Kuifleeuwerik i n j a n u a r i en augustus, enz.

Zo kan iedere medewerker nagaan waaraan en wanneer nog

ex t r a onderzoek noodzakelijk i s . U i t zeer v e e l l i j s t e n

b l i j k t dat zangvogeltjes nauwelijks meer worden opgemerkt

a l s de zangperiode verstreken i s . Hoewel het jammer i s a l s

van deze soorten n i e t een v o l l e d i g beeld verkregen zou wor­

den w i l i k benadrukken dat zomeruaarnemingen van a l l e r l e i

s t e l t l o p e r s ( b i j v . r u i t e r s ) voor ons i n z i c h t i n de vogel-

v e r s p r e i d i n g b e l a n g r i j k e r z i j n , daar ue voor de zangvogels

voor een deel nog kunnen t e r u g v a l l e n op de broedvogelatlas.

Medewerkers, of nieuwe mensen, want die z i j n nog steeds van

harte uelkom, die ook eens een .gander) blok u i l l e n bekijken

en daarvoor u i l l e n ueten uaarop ze moeten l e t t e n kunnen b i j

mij een kopie van- de j a a r l i j a t van dat blok aanvragen. Mede­

werkers die van een bepaald blok de computer-uitdraai u i l l e n

i n z i e n , waarin behalve de aanwezigheid ook de aantalacodes

vermeld uorden, kunnen die b i j opvragen en enige t i j d te

leen k r i j g e n . Als iemand een fout i n oen o v e r z i c h t ontdekt

dan verneem i k dat graag.

Een s n e l l e manier om i n z i c h t te k r i j g e n i n de mate van on­

derzoek i s per maand het aantal i n het blok waargenomen

soorten ( e x c l . o v e r v l i e g r s ) te t e l l e n . Blokken met minder

dan ,50 sporten z i j n ook i n de wintermaanden v r i j w e l zeker

AAMTAl SOORTEN PER MAAND PER BLOK

O 0

• O e T o l

i«tebl°[oUR ui • S K I H E O

O O • • • O O • • 0 O • 0 O O

0 • O • O O

!• o • O O O oktober

r O

O

O

O

O

O O O O

O

O

O

O

O

O

O

O O

o\o\o O

o o 9 o november

O

• O O 0 O a ÖF1

O a a a a O 0 0 O O O O

« « O O 0 O O O « o O 0

0 O O O O O

O

O O

O

O

O o O

O

©

O

januari 12 6 O

O

ï o

O

O

O

e O

O

O O O

0

O 10

O

februari

•an • s a a a s a

• • • Ö H D Q K

O M M O I O I I I—•

• 0 • 25 soorten

O 4 51 - 75 soorten

Am 101 «-135 sóórten

° * 26 - 50 soorten

• * 76 - 100 soorten

••••••••• ••••••a '

|J4»1*1J 1«1»L1 januari

0

9

•

februari

••a • • 11

••••••••a

• • • • • • • u

I maart

n •a ••••••••a

guacMac

••• • § lei [• • • |s| | ¥ % © • • • o]

urn

••••••••a

• • • •

• • • • • * • • * * © • • eprll 9 mei 1 • 6 6

Junl

E L

9 0 • 0 • 0 9

6 0 @

9 0 • • • 0

1 • • 0 0

Juli •a

0 •L3U • * • • • • • m • • • a

• • ^ • ^ • • • • • • • • • • • • • B I • • 0 • _0 • • • a • • • •

• [ • • • • • • • • a

• • • • u

•••••an a

0 • • 0 #

• 0 • •

• • 0 0

• • • • • • I

•••nnnnnS • i i i i S S i

Joktober

••••••••a ••••OH Jnovember

eg» • 0 #j

••••••••a December

onvoldoende onderzocht. D i t z a l voor blokken met tussen de

51 en 75 soorten eveneens meestal het geval z i j n . Blokken

waar gedurende de wintermaanden meer dan 75 soorten v a s t ­

g e s t e l d z i j n z u l l e n vaak voldoende of b i j n a voldoende on­

derzocht z i j n . Als ue met deze kennis de f i g u u r t j e s b e k i j ­

ken uaar voor de periode oktober t/m maart de a a n t a l l e n

soorten gegeven worden, dan b l i j k t dat voor v e e l blokken

nog veldwerk of aanvullend veldwerk noodzakelijk i s . I k u i l

iedereen oproepen die i n Ben blok onderzoek doet, waarvan

h i j of z i j denkt daar n i e t zo v e e l meer u i t te halen eens

hun neus te steken i n een ander, l i e f s t een s l e c h t onder­

zocht blok 5 km verderop, waar men zonder v e e l moeite ve l e

voor dat blok nog n i e t g e r egistreerde soorten kan v a s t s t e l *

l s n . Bovendien zou het zeer p l e z i e r i g z i j n a l s men c o l l e g a ' s

vogelaars zou u i l l e n benaderen om ook aan het p r o j e c t mee

te gaan doen. Opvallend i s dat v e e l mensen denken dat hun

omgeving wel door iemand gedaan z a l worden, ïn een eerder

s c h r i j v e n werd aangekondigd dat voor de probleemblokken

s p e c i a l e e x c u r s i e s georganiseerd z u l l e n worden. Daarmee

w i l i k zo spoedig mogelijk starten» Personen die daaraan

u i l l e n meedoen kunnen z i c h b i j mij opgeven. Gebleken i s

dat meerdere medewerkers meer dan een j a a r een blok onder­

zoeken, omdat ze n i e t u i l l e n of kunnen overstappen naar een

ander, Vaak geven deze personen voor het tweede j a a r s l e c h t s

d i B soorten of a a n t a l l e n door die een aa n v u l l i n g z i j n op

gegevens van het voorgaande j a a r . D i t i s l i a t u u r l i j k voldoen­

de, maar toch u i l i k vragen om zo mogelijk ook de andere

soorten op de k a a r t aan te k r u i s e n , daar d i t de mogelijkheid

opent om j a r e n met elkaar te v e r g e l i j k e n . Zo i s het b i j v o o r ^

beeld zeer z i n v o l om blokken die a l l e e n i n de sneëuwwinter

van begin 1979 onderzocht z i j n opnieuw i n j a n u a r i en f e ­

b r u a r i te onderzoeken, omdat zulke winters n i e t erg r e p r e ­

s e n t a t i e f z i j n voor de gewone hollandse s i t u a t i e . Een i e d e r

z a l z i c h de groepjes van b i j v , ganzen, zaagbokken en roof­

vogels op a l l e r l e i vreemde plaatsen nog herinneren.

N a t u u r l i j k z a l iedereen nieuwsgierig z i j n naar de r e s u l t a ­

ten die h B t onderzoek afwerpt. Daarom z i j n van de nog on-

Jaar.pn maand va tumi er ZO Jk bloknummer 1978 waarnemer(s): bloknummer

1979 ion/I

ar . - . . i.3

WINTER- EN TREKVOGELS. 1981

ar . - . . i.3 1962 ar . - . . i.3 1983

ar . - . . i.3

F M A M J J A S O N D F M A M J J A ? 0 N 0 j F M A M J J A s O N D'

Roodkealdul Parelduiker

001 • Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

Q87 & 0 0 KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

173 0 ® ft 9 0 e Roodkealdul Parelduiker .002 • • •

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

088 • • • O 0 0 0 9 9 ft • <è KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

174 Dodaaro' Fuut Roodhalsfuu Kuifduiker GeoordeFuut

• • • • • • •

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

089 • • ft 0

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

175 0 0 a Dodaaro' Fuut Roodhalsfuu Kuifduiker GeoordeFuut

E E M C J C O • • • • n

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

090 • ft 0 • 0 0 9 0 »

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

176 0 0 0 Dodaaro' Fuut Roodhalsfuu Kuifduiker GeoordeFuut

005

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

091 • 0 0 0 é

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

177 G» 9

Dodaaro' Fuut Roodhalsfuu Kuifduiker GeoordeFuut

006

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

092

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

17a 0

Dodaaro' Fuut Roodhalsfuu Kuifduiker GeoordeFuut 007

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

093 • O ft 0 0 e 0 O

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

179 0 0: 0 0 » 0 Aalscholver Roerdomp Woudaapje Kwak BlauweReige Purperraige Ooievaar Lepelaar

008 »

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

094 0 0 0 0 0 0 m 0 0

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

180 — Aalscholver Roerdomp Woudaapje Kwak BlauweReige Purperraige Ooievaar Lepelaar

009 * • • • • • •

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

095 ft 0 0 0 • 0 0 0 0 ft

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

181 ft ft O a — Aalscholver Roerdomp Woudaapje Kwak BlauweReige Purperraige Ooievaar Lepelaar

010

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

096 0 0 0 0 0 0

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

182 & 0 0 (9 0 0

— Aalscholver Roerdomp Woudaapje Kwak BlauweReige Purperraige Ooievaar Lepelaar

011 • • • • • • • • • • • •

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

097 Q O 0 0 e e 0 0

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

183 ê © e 0

Aalscholver Roerdomp Woudaapje Kwak BlauweReige Purperraige Ooievaar Lepelaar

E a u u n c o a n c o r i n n

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

099 0 0 0

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

184

Aalscholver Roerdomp Woudaapje Kwak BlauweReige Purperraige Ooievaar Lepelaar

013 Q

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

099 • • 9 0 0 0 0

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg

185 ©

Aalscholver Roerdomp Woudaapje Kwak BlauweReige Purperraige Ooievaar Lepelaar 014

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

100 0

KlelneKare GroteKarek Spotvogel Braamsluip Grasmus, Tuinflulte Zwartkop Fluiter T j i f t j a f Fitis Goudhaantj VuUrgoudha GrauweVlie BonteVlieg 186

Aalscholver Roerdomp Woudaapje Kwak BlauweReige Purperraige Ooievaar Lepelaar 01? • • • • • è

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

101 Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

187 0 0 0 0 9 Knobbelzwaa KlelneZwaan WildeZwaan

916 t t • • • • • • • ft 1» ft

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

102 Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

188 ft ft 0 0 e e O 0 > Knobbelzwaa KlelneZwaan WildeZwaan

017

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

103

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

I89 Knobbelzwaa KlelneZwaan WildeZwaan oia

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

104 ft ft ft * 0 0 0 e ft ft ft

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

190 @ 0 0 Rietgans KlelneRletg Kolgans GrauweOana Brandgana Rotgans

019 ft O

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

105 • ft ft 0 0 0 e ® & ft O

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

191 Rietgans KlelneRletg Kolgans GrauweOana Brandgana Rotgans

,P2P

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

106 0 « 0 0 0 0

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

192 Rietgans KlelneRletg Kolgans GrauweOana Brandgana Rotgans

021 t O O P

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme

fSSM • n ft 0 0 0 0 0 ft ft ft

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

193 0 « 0 e ft a ft

Rietgans KlelneRletg Kolgans GrauweOana Brandgana Rotgans

022 5 0 • O

Bokje Watersnip Houtsnip ' Grutto RoaseGrutt Regenwulp Wulp ZwarteRult Tureluur Groenpootr Witgatje Bosruiter Oeverloper Steenloper GrauwcFran KlelneJage Pwergmeeuw Kokmeeuw Stonnmeeuw KlMantelrae Zilvermeeu GrMantelme 108 n ft 0 0 0 0 ©

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

194 m 0 O 0 0 ft ftl

Rietgans KlelneRletg Kolgans GrauweOana Brandgana Rotgans

023 GroteStern Visdief NoordseSte Dwergstem ZwarteSter

109

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

195

Rietgans KlelneRletg Kolgans GrauweOana Brandgana Rotgans Q24

GroteStern Visdief NoordseSte Dwergstem ZwarteSter

110 0 0 0 0 e 9

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

196 ft Q @ 0 0 e 0 ft a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

025 * • GroteStern Visdief NoordseSte Dwergstem ZwarteSter

111

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

197 a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

026 • • ft • • • • ft GroteStern Visdief NoordseSte Dwergstem ZwarteSter

112

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster

198 a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

027 • * • • • •

GroteStern Visdief NoordseSte Dwergstem ZwarteSter 113 0

Baardtrianne 3taartmees Glanskop Matkop Rulfmeea ZwarteMeeS Pimpelmees Koolmees :

Boomklevor Boomkruige Wielewaal GrauwoKlau Klapekster 199 «r

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

028 Holenduif Houtduir TurkseTort Tortelduif Koekoek

114 ft ft ft 0 0 0 0 0 0 © © VlaamseGaa Ekster Notenkrako Kauw Roek ZwarteKraa BonteKraai Raaf

200 ft 0 © & 0 e

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

02? l • • • ft • • • • ft • e; Holenduif Houtduir TurkseTort Tortelduif Koekoek

115 ft ft 0 • 0 0 é O ft VlaamseGaa Ekster Notenkrako Kauw Roek ZwarteKraa BonteKraai Raaf

201 O © ft Q ft ft

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

030 # • • • ft • ft Holenduif Houtduir TurkseTort Tortelduif Koekoek

116 ft ft ft • O e 0 ® 0

VlaamseGaa Ekster Notenkrako Kauw Roek ZwarteKraa BonteKraai Raaf

202 , -

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

031 • • • • •

Holenduif Houtduir TurkseTort Tortelduif Koekoek

117 e 0 0 0 © 0

VlaamseGaa Ekster Notenkrako Kauw Roek ZwarteKraa BonteKraai Raaf

203 & © s ö @ e 0 » t

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

032 è • ft é è • • ft ft ft

Holenduif Houtduir TurkseTort Tortelduif Koekoek 116 9 • 0 « 0 ®

VlaamseGaa Ekster Notenkrako Kauw Roek ZwarteKraa BonteKraai Raaf

204

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

033 • Kerkuil Steenuil Boauil Ransuil Veldüil Nachtzwalu

119

VlaamseGaa Ekster Notenkrako Kauw Roek ZwarteKraa BonteKraai Raaf

205 © a 0 0 © © ® a

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

03» 03? • • • 1 • ft • é • * • • • • ft" l

Kerkuil Steenuil Boauil Ransuil Veldüil Nachtzwalu

120

VlaamseGaa Ekster Notenkrako Kauw Roek ZwarteKraa BonteKraai Raaf

206 © 0 ©

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

03» 03? • • • 1 • ft • é • * • • • • ft" l

Kerkuil Steenuil Boauil Ransuil Veldüil Nachtzwalu

121

VlaamseGaa Ekster Notenkrako Kauw Roek ZwarteKraa BonteKraai Raaf 207

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

036

Kerkuil Steenuil Boauil Ransuil Veldüil Nachtzwalu

122 ft 0 ft 0 0 0 0 Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

208 ® IF ©

ft •a O © «3 0 & ft

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

037

Kerkuil Steenuil Boauil Ransuil Veldüil Nachtzwalu

123 • 0 Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

209 IF ©

ft © "9 © e

0 0

43 ft & ©

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

038

Kerkuil Steenuil Boauil Ransuil Veldüil Nachtzwalu 124

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

210 IF ©

ft © "9 © e

0 0 © 0 ft ft

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

039 Gierzwaluw Ijsvogel Hop

125 0 0 0 0 » $

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

211 €L ft 0 <a 0 0 0 (9 ft a

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker

040 Gierzwaluw Ijsvogel Hop

126

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

212 (ö 0 é &

a»-<?eend

Krakeend WinterUlin VildeEend Pijlstaart Zomertallng Slobeend Krooneend Tafeleend Kuifeend -Toppereend Bidereend Ijseend ZwarteZeeVe CroteZeeeen Brilduiker 041 9 ft •

Gierzwaluw Ijsvogel Hop 127

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

213 1Nonnetje IMiddelsteZa HGroteZaagbe jwéspendïef iZwarteWouw InodeUouw |BrulneKieke §BlauweKleke

042 ft • • Draaihals GroeneSpe Zwarte Spe GroteBSpe KleineBSpe

129

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

214 © SS © @ 9 0 <» 9 1Nonnetje IMiddelsteZa HGroteZaagbe jwéspendïef iZwarteWouw InodeUouw |BrulneKieke §BlauweKleke

043 • • • Draaihals GroeneSpe Zwarte Spe GroteBSpe KleineBSpe

129 ft

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

215 0 0- & 0 0 S 0 0 <3 1Nonnetje IMiddelsteZa HGroteZaagbe jwéspendïef iZwarteWouw InodeUouw |BrulneKieke §BlauweKleke

044 • • • ft

Draaihals GroeneSpe Zwarte Spe GroteBSpe KleineBSpe

130 0 If

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

216 217 a

é e 01

1Nonnetje IMiddelsteZa HGroteZaagbe jwéspendïef iZwarteWouw InodeUouw |BrulneKieke §BlauweKleke

045

Draaihals GroeneSpe Zwarte Spe GroteBSpe KleineBSpe

131 ft ft ft 0 e a 0 0 0 0 0 If

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

216 217 a m

9 « 0 « 0 ê ft €> ft)

1Nonnetje IMiddelsteZa HGroteZaagbe jwéspendïef iZwarteWouw InodeUouw |BrulneKieke §BlauweKleke

046

Draaihals GroeneSpe Zwarte Spe GroteBSpe KleineBSpe 132

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

218 a m 9 « 0

1Nonnetje IMiddelsteZa HGroteZaagbe jwéspendïef iZwarteWouw InodeUouw |BrulneKieke §BlauweKleke

047 Kuifleeuwe Boomleeuwe Veldleeuwe Strandleeu

133 0 9 0 « 9 0 9 © ©

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

219

1Nonnetje IMiddelsteZa HGroteZaagbe jwéspendïef iZwarteWouw InodeUouw |BrulneKieke §BlauweKleke

04,8 • • 0 • 0 • ft Kuifleeuwe Boomleeuwe Veldleeuwe Strandleeu

134

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

220

1Nonnetje IMiddelsteZa HGroteZaagbe jwéspendïef iZwarteWouw InodeUouw |BrulneKieke §BlauweKleke 049 • ft ft • 0 • 0 • ft ft

Kuifleeuwe Boomleeuwe Veldleeuwe Strandleeu

135 ft • ft 0 e 0 0 e 0 ft ©

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

2?1 BGrauweKleke Havik

( erd Rbxgpootbul Visarend Torenvalk Snelleken

050 «

Kuifleeuwe Boomleeuwe Veldleeuwe Strandleeu 136

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

222 1 BGrauweKleke Havik

( erd Rbxgpootbul Visarend Torenvalk Snelleken

051 • Oeverzwalu Boerenzwal Huiszwaluw

137 0 0 0 0 0 0

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

223 i BGrauweKleke Havik

( erd Rbxgpootbul Visarend Torenvalk Snelleken

9 ft • » • Oeverzwalu Boerenzwal Huiszwaluw

138 ft 0 0 0 e 0 0 ©

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

224

BGrauweKleke Havik

( erd Rbxgpootbul Visarend Torenvalk Snelleken

• • 0 • ft • Oeverzwalu Boerenzwal Huiszwaluw 139 0 0 • 0 0 0

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

225

BGrauweKleke Havik

( erd Rbxgpootbul Visarend Torenvalk Snelleken

054 f buinpïeper Boompieper Graspieper Waterpiepe Oeverpiepe GeleKwikst EngGeleKwi GroGeleKwi WitteKwlks Rouwkwikat

140

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors

226 1

BGrauweKleke Havik

( erd Rbxgpootbul Visarend Torenvalk Snelleken

055 DRA *

buinpïeper Boompieper Graspieper Waterpiepe Oeverpiepe GeleKwikst EngGeleKwi GroGeleKwi WitteKwlks Rouwkwikat

141 e» &

Spreeuw Huismus Rlngmus Vink Keep EurKanarie Groenling Putter S i j s Kneu Frater Barmsijs Kruisbek Goudvink Appelvink ÏJsgors Sneeuwgors Geelgors Ortolaan Rietgors 227 0 0 • y U

BGrauweKleke Havik

( erd Rbxgpootbul Visarend Torenvalk Snelleken 057 • • St.

0 9 9 9 9

buinpïeper Boompieper Graspieper Waterpiepe Oeverpiepe GeleKwikst EngGeleKwi GroGeleKwi WitteKwlks Rouwkwikat

142 143

ft ft 0 9 0 0 0 9 ft ft 9 GrauweGors

SNEEUW MIL

228 0 0 © 0

EBoomvalk • Slechtvalk

058 ê •

buinpïeper Boompieper Graspieper Waterpiepe Oeverpiepe GeleKwikst EngGeleKwi GroGeleKwi WitteKwlks Rouwkwikat

144

GrauweGors

SNEEUW MIL EBoomvalk • Slechtvalk 059 ft

buinpïeper Boompieper Graspieper Waterpiepe Oeverpiepe GeleKwikst EngGeleKwi GroGeleKwi WitteKwlks Rouwkwikat

145 0 9 0 0 0 0 0 WW. @ 1Korhoen I Patrijs EKwartel

060 061 ft

buinpïeper Boompieper Graspieper Waterpiepe Oeverpiepe GeleKwikst EngGeleKwi GroGeleKwi WitteKwlks Rouwkwikat

146 0 1Korhoen I Patrijs EKwartel 062 9 ft

buinpïeper Boompieper Graspieper Waterpiepe Oeverpiepe GeleKwikst EngGeleKwi GroGeleKwi WitteKwlks Rouwkwikat

.1*7 148 ft ft 0 0 0 0 0 0

l , Fazant Waterral

063 064 tk

•

buinpïeper Boompieper Graspieper Waterpiepe Oeverpiepe GeleKwikst EngGeleKwi GroGeleKwi WitteKwlks Rouwkwikat 149

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

wot 065 • 9 w Pestvogel

Waterapree Winterkoni Heggemus

150 151

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

066 O67 068 «B.

Pestvogel Waterapree Winterkoni Heggemus

152 J 153 H

1 CA

ft ft

ft.

ft

A

• ft

0 «

0 0

0 0 • ft

« ft. A

0 A'

ft Ó

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

066 O67 068 «B.

Pestvogel Waterapree Winterkoni Heggemus

152 J 153 H

1 CA

ft ft

ft.

ft

A

• ft

0 «

0 0

0 0 • ft

« ft. A

0 A'

ft Ó

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

069 Ö 7 0 1

ft ft ft • • • 0 SI 0"

Roodborst Nachtegaal Blauwborst ZwarteRood GekrRoodst Paapje Roodb.tapu Tapuit

I j l 155

W W ft 9 W • 9 •iff ©

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

069 Ö 7 0 1

ft ft ft • • • 0 SI 0"

Roodborst Nachtegaal Blauwborst ZwarteRood GekrRoodst Paapje Roodb.tapu Tapuit

156. 0 0 •

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

071 ft ft

Roodborst Nachtegaal Blauwborst ZwarteRood GekrRoodst Paapje Roodb.tapu Tapuit

157 0

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

072 • • • • 0

Roodborst Nachtegaal Blauwborst ZwarteRood GekrRoodst Paapje Roodb.tapu Tapuit

156 9 0

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

073 ft • • • • • •

Roodborst Nachtegaal Blauwborst ZwarteRood GekrRoodst Paapje Roodb.tapu Tapuit

159 0 e

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

074 • «

Roodborst Nachtegaal Blauwborst ZwarteRood GekrRoodst Paapje Roodb.tapu Tapuit

160 • 0 0

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

075

Roodborst Nachtegaal Blauwborst ZwarteRood GekrRoodst Paapje Roodb.tapu Tapuit 161 0 0 e 0 «

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

O76 9 0 • • Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

162 0

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

079, ft Q • Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

163 ft ft ft 0 0 0 « 0 0 ft C

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

079, ft Q • Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

164 ft ft ft 0 0 ft ft ©

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

979

Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

165 • ft • e 0 0 0 0 0 ft ft ©

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

WO

Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

166 ft ft ft ©

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

,081 • m

Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

167 •

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

062

Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

168

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

08? • 0 •

Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

169 0 •

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan

Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

170 ft 0 • « 0

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan ,085 • • 0

Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan

171 0 • 0 e e 0

Porseleinho Kwartelkonl Waterhoen Meerkoet Kraanvogel Scboïekstér Kluut KlelnePlevi Bontbekplev Strandplevl Morlnelplev Goudplevier Zilverplevl Kievit Kanoetstran Drleteenatr KlelneStran TemulnckaSt Kroobekotra PaarseStran BonteStrand Kemphaan 086 é • • • • • • • • •

Beflijster Merel Kramsvogel Zanglljste Koperwiek GroteLiJst CettisZang Sprinkh.ri Snor Rietzanger Bosrietzan 172 0 0 0 0 0

J F M A M J j A S 0 N D J F M au

A M J J A s O N D J F M 6 A M J J

esa A SS S m»

0 N TW D

IMF/

v o l l e d i g e gegevens van d i s t r i c t 9 een vyffial soorten u i t g e ­

werkt. Vooral van de zomermaanden z i j n - e r gegevens die nog

n i e t l n het bestahd z i j n opgenomen, Van deze v i j f soorten

z i j n er d r i e die zeer w a a r s c h i j n l i j k het gehele j a a r i n

a l l e blokken aanwezig z i j n n , l . : Merel, Ringmus en R a n s u i l .

Deze soorten geven dus een goed beeld i n hoeverre een blok

onderzocht i s . De Merel z a l b i j het e e r s t e bezoek a l opge­

merkt uorden. De Ringmus i s wat m o e i l i j k e r te vinden en

naar de R a n s u i l moet j e i n v e e l gevallen s p e c i a a l op zoek

gaan. Figuren van Merel en Ringmus uerdari i n een andere

vorm a l eens eerder gegeven. Verder z i j n de gegevens van

het U i t g a t j e uitgeuefekt. Deze soort b l i j k t gedurende de

zomer, maar vooral t i j d e n s de wintermaanden a a n z i e n l i j k t a l *

r i j k e r dan velen gedacht z u l l e n hebben. Als l a a t s t e soort

werd een s p e c t a c u l a i r e soort gekozen, die voor iedere waar­

nemer i n Nederland a l t i j d een " t r i l l " i s : de S l e c h t v a l k ,

Gelukkig b l i j k t de S l e c h t v a l k vooral i n het w i n t e r h a l f j a a r

maar ook daarbuiten nog wel te worden waargenomen. Opval­

lend i s het grote a a n t a l waarnemingen b i j Amsterdam, Letten

de waarnemers e l d e r s minder goed op?

Tot s l o t w i l i k iedereen vragen om ingevulde waarnemings-

kaarten zo spoedig mogelijk i n te sturen, vooral d i s van de

zomermaanden, zodat i n een volgend o v e r z i c h t pok een goed

beeld van deze periode geschetst kan worden. Kaarten die

voor december binnen z i j n komen i n i e d e r geval i n de volgen­

de computer-uitdraai, uat l a t e r binnenkomt moet i k met

de hand i n de overzichten verwerken, hetgeen een enorme

kl u s i s , VerdBr zou het erg zinnèg z i j n a l s iedereen z i j n

veldboekje nog eens n a p l u i s t op gegevens van de blokken die

nog n i e t op k a a r t gezet z i j n . Ook oude gegevens vanaf okto­

ber 1978 üaarook i n Nederland z i j n nog steeds zeer welkom.

Als a l l e r l a a t s t e een noodkreet. I k zoek iemand die voor het

i a t l a s - p r o j e c t a l l e r l e i p l a a t s e l i j k e , regionale en l a n d e l i j k e

b l a a d j e s w i l nazoeken op waarnemingen die nog n i e t i n het

bestand z i j n opgenomen,

-•• ' l'

3oóp buker, U, Mollhaf 9, 1065 AH Amsterdam.

MEREL

•ft ra.

FÏ®Fi ••••••n

• •••• • • • • • C D

aaaaaaaaSMaBiBiiaaDaaMaaaaaaaua • • • • • • • • • • • • • c a a a a ••••0119

•••••••• •••••••••

••••••• ijenuarl

• a • • © •

u • • • 0

• • • • • • I I februari

0 • ft

ft ft) ft 9 ftlftl ft © ® • l e l • • • n a n a i • •••••••••

® 0 • O 1 l»i 0 ••••••• • « @ ® • n • • • • • • •

•••••••••• 1 • ® • • ••••••• april me i • Juni

juli

r u m • • • • • • I

0

jaugustua

• • • • • • • • • • • •

• • • • • • • • n m • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • r

• • p t « m b * r

G E E • J e

©I©

• • • • • • • C D

®

• • • • • • • ••••••••••••••••••••

•••!•••• Joktobar lelelel l e T T T ovember

• • • • •••• ••••••O

••••••••• •••••••••

••••••• ••••••••

• D

J5 •

RANSUIL

n -* • •

• • a T l • •1 1 • • • • • • • i H K M a c m H p H H G c n c

• • • • • • • • E M a n i D D a a a a B K u H a n n a u a • • a • • • • • • • • • •

• • • • • • • •

U i

I Januari C 0 t 0

J J J m 0 • • • • • • 0 • •

• • • e •

fabruarl

r maart

rn»[

• • U i i ra

april

* •

m • a • • • m m • • • • r

mei

•

3

juni

0 0

• • • 0 • f> 0 0 0 0 0 0 0 0 • • 0 0 0 0 0 0 0 • * • • 0 • 0 0 • • • • 0 • • *

0 • • • • • • ft 0 0

1 • • Juli •

augustus 0 0 0 september

UUD 0 0 0 • 0 0 |0| |0| n 1 0 0 0 0 ft 0 0 0

0 • 0 • 0 0 0 0 • 0 • 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 • • 0 • • • ••• 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 ft 0 0 0 0 0 0 ft 0 0 0 \

1 0 0 oktober 0 npvember 1 0 0 0 0 \

UITGAT3E

I Januari

9

9

februari I maart

Jeprll mei I Juni

[ 9

•

I Juli

9 © • J

9 9 9

« • m augustus * i september

M i @ © 9 • • 9 0 9

• • 9 O 9 • 9 • • ; • 9 O 9 • • 9

9 • • P 9 O © 9 • • • 9

1 oktober - december

SLECHTVALK

januari februari I maart

april mei Ijunl

I Juli . c Jaufluetut laeptember

Joktober Jnovember Wecamber

- 1«if -

Bespreking Vogelgeluidencassette "Nederlandse Vogels", deel I I I : Vogels van bos, heide en duin; Verkrijgbaar door s t o r t i n g van ƒ 1.8.50 (leden) of ƒ 2 0 . — (niet-leden) op postrekening 1882523 ten gunste van de "Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Vogels" , Driebergseweg 16 B, 3708 JB Z e i s t . J '

Dit i s nu a l weer de derde c a s s e t t e u i t een voorgenomen s e r i e van v i j f die uitgegeven wordt door "Vogelbescherming" en waaraan onze v o o r z i t t e r , Kees Hazevoet, ongeveer de h e l f t van de geluidsopnamen heeft bijgedragen. Na een deel met "Zangvogels" en "Weide-, water- en moer'svogéls" ,wórden nu 3$ "Vogels van bos, heide en duin" ten gehore gebracht. Er i s geen overlap i n soorten met de vorige c a s s e t t e s , zodat reeds in t o t a a l .9-8' soorten z i j n ver­zameld op deze d r i e delen.

De soorten staan volgens de l a a t s t gangbare systematische volgorde ( z i e Voous, Limosa 53(1980):92-103) op de band en elke soort k r i j g t royale aan­dacht: gemiddeld 2 minuten. Zoals vermeld heeft Kees Hazevoet veol b i j g e ­dragen, maar h i j werd royaal geassisteerd door A l e i d Jansen : (Arrihém), t e r w i j l twee opnamen van de hand z i j n van een van de e e r s t e g e l u i d jagers van Net ?»• land, Jan Ivangh (Leidschendam) onder andere met een Groene Specht i n Ber-9© n u i t 1954. Verder droeg de bekende "uilen-marl' Anton Bruyn (Woudenberg) b i j aan de Ransuil en Peter Waardenburg (Oldenzaal) aan de Havik, Sperwer eri B u i i e r d . Hoewel Uw recensent n i e t dè beschikking heeft óver een g e l u i d s -i n s t a l l a t i e voorzien van het "Dolby^-systeem, waarvoor de c a s s e t t e i s be­doeld, heeft h i j de indruk dat de geluiden van hoge k w a l i t e i t z i j n .

Kant A begint met enige roofvogelsoorten van de zandgronden, dan volgen de Houtsnip, Wulp, 3 duiven, Koekoek, Bos- en R a n s u i l , Nachtzwaluw, D r a a i * h a l s en 4 spechten. Op de " f l i p s i d e " staan dan. de Boomleeuwerik en --pieper. Graspieper, Roodborsttapuit, Tapuit, 3 mezen, Wielewaal, Grauwe Klauwier, 4 vinken en t e n s l o t t e 2 gorzen. Het grappige van kant A i s dat op de Toren» valk na a l l e "kek", " k i " of " k j i " roepende vogels i n Nederland verzameld z i j n (Havik, Sperwer, Boomvalk, Drdaihals en K l e i n e Bonte Specht; de l a a t ­s t e evenwel zonder roep).

Veel wat i n de recensie van de vorige twee delen genoemd i s (De Gierzwa» luw 1^9(1981 ):66), i s nu ook weer van toepassing: het ?:ijn goede geluiden van Nederlandse vogels met een d u i d e l i j k e , uitgebreide t o e l i c h t i n g . De ach­tergrondgeluiden overheersen nu n i e t . B i j het a f l u i s t e r e n v i e l me de f r a a i ( opname op van de Nachtzwaluw, compleet met vleugelkleppen en "kje~wik"-roep en de grappige, weinig gehoorde zang van de Grauwe Klauwier. Dat de zang van de Geelgors steeds hetzelfde i s (volgens de t o e l i c h t i n g ) kan ik n i e t beamen: er z i j n v e r s c h i l l e n d e v a r i a t i e s in timbre mogelijk. Op de c a s s e t t e zingt de vogel inderdaad z i j n standaardlied. r • " mill ini.lij i i . j , " \ • i il 'Y\ li limy Ï J UuiiiiLlljK vLUyLl&w. B i j de Wielewaal ontbreekt de bedelroep van de juv e n i e l e n : soms handig om een zangterritorium te bestempelen a l s geslaagd broedgeval. In de t o e l i c h t i n g wordt soms gewezen op k l e i n e " b i j " - g e l u i d j e s waarvoor het z i n n i g i s om de band een paar koer achter elkaar te b e l u i s t e ­ren.

Daar gehoopt mag worden dat deze c a s s e t t e s eon royale verspreiding v i n ­den onder de Nederlandse :vogelaars maar ook onder de aankomende vogelaars, l i j k t het misschien verstandig b i j een volgende uitgave wat langer s t i l t e staan b i j de " t r u c j e s " om vogelgeluiden te l e r e n kennen: er bestaat toch wel een groot v e r s c h i l tussen het l u i s t e r e n naar deze banden en het a c t i e f op naam brengen van de vogel. Een kortè t o e l i c h t i n g op de l i t t e r a t u u r l i j s t l i j k t ook gepast: nu f i g u r e e r t onverwachts het nieuwe Handbook van Cramp & Simmons tussen "eenvoudiger" kost.

Deze c a s s e t t e s l i j k e n me nu de feestdanen naderen geschiktere geschenken dan het zoveelste vogelboek met p l a a t j e s .

Ed Veling

UIT DE VOGELTIOPSCHRIFTEN '

LIMOSA - besproken door Steven Schoevaart„ , . Jaargang 54? 1981,,no. 1 . - Het voorkomen van trekvogels i n het Lauwerszèegebied vanaf de a f s l u i t i n g i h 1969 tot en met 1978. Jouke Prop. en Mennobart van Berden. I n d i t a r t i k e l wordt beschreven hoe de trekvogels (en wel voornamelijk eenden en ganzen) i n de jaren na de a f s l u i t i n g , van het gebied gebruik hebben gemaakt. Hier­toe werd maandelijks minstens êên t e l l i n g gehouden. Een van de conclusies is_.dat van n i e t minder dan 15 soorten ganzen, eenden en s t e l t l o p e r s meer dan 1 $ van de trekbaanpopulatie i n het gebied aangetroffen kan worden. D i t hetekent dat het Lauwersmeergebied i n or n i t h o l o g i s c h opzicht t o t , de b e l a n g r i j k s t e Europese "Wet­lands" behoort. - Zeldzame vogela i n Nederland i n 1979' Kees Scharringa en Eduard Osiecko D i t i s het zo langzamerhand t r a d i t i o n e l e jaarverslag van de CDNA. Enige opvallen­de waarnemingen! 9 Geelsnavelduikers i n t o t a a l , broedgeval van de Kleine Z i l v e r ­r e i g e r i n de Oostvaardersplassen, ongekende aantallen Sneeuwganzen, Witbuikrot-' ganzen "en Roodhalsganzen, veel Grote Trappen, de "vaste" j a a r l i j k s e waarneming van een Steppenkievit, eerste waarneming van een Vale Gierzwaluw, tweede waarne­ming van een Witrugspecht, en t o t a a l 3 Orpheusspotvogels. Kortom, e i g e n l i j k ver­p l i c h t leesvoer voor de i n f a u n i s t i e k geïnteresseerde vogelaaes. - Behoefte van Knobbelzwanen aan zoet water op de zoute Grevelingen. Th.A.Renssen. Sinds k o r t komen de Knobbelzwanen ook regelmatig op zout water voor. Op de Greve­lingen worden aantallen t o t 1500 exemplaren gevonden. Deze vogels b l i j k e n gere­geld drinkvluchten naar zoet water te houden, - Derdè vangst van een Kortteenleeuwerik i n lederland en z i j n mogelijke.herkomst. Rienk Slings, D i t b e t r e f t de derde vangst van deze soort i n Nederland, n l , op 24 olct. 1978. Op grond van het l i c h t e verenkleed wordt aan d i t exemplaar een mogelijke o o s t e l i j k e herkomst (Zwarte Zee-gebied) toegedicht. - Verder i n d i t nummers Jaarverslag over 1980 en enkele boekbesprekingen.

WATERVOGELS - besproken door Steven Schoevaart, Jaargang 6, 1981, no. 2. - De Wulpenslaapplaats aan de IJsselmonding. G e r r i t Gerritsen en Nelly van Brede-rode. De slaapplaats en de slaaptrek van Wulpen aan de IJsselmonding wordtbeschreven. Maximaal werden h i e r b i j n a 900 exemplaren geteld. Er wordt een verband gelegd itussen het waterpeil i n het Ketelmeer en het gebruik door de Wulpen van de zes verschillende l o c a t i e s waaruit de slaapplaats bestaat. Verder geven de sch r i j v e r s een opsomming van de slaapplaatsen en aantallen, i n de re s t van Nederland, - T e l l i n g van het aantal broed/paren van de Wulp i n het Staphorster Veld i n I98.O, Jules P h i l ppona. Het St.aphorster Veld i s . een groot graslandgebied i n de gemeente Staphorst, Hier Hier werd i n I98O op verschillende data een t e l l i n g gehóuden van het aantal broe­dende Wulpen.'Het. t o t a a l bedroeg. 98 paar op 5450 ha, hetgeen betekent 1,8 paar per 100, ha. D i t i s geen erg hoog gemiddelde. - Geslahtsverhouding b i j Brilduikór i n het w i n t e r h a l f j a a r , P.J. Zomerdijk. I n Nederland bevinden z i c h zeer belangrijke overwinteringsgebieden voor B r i l -duikers. Naar de geslachtsverhouding i n de i n ons land overwinterende groepen was, nog geen onderzoek gedaan. Gedurende het grootste deel van de winter i s er een scheiding tussen 00 en adulte 80 b i j deze soort. I n de b&ltsperiode (vroege voorjaar) gaan de 66 op zoek naar de 00 en er voegen zi c h dan vaak grote groepen 68 b i j de 00. Omdat de 0 0 i n principe n o o r d e l i j k e r overwinteren dan de o<j>,i vóórt het 6 dus een b a l t s t r e k u i t dio tegengesteld i s aan de t r e k naar het broedgebied. D i t z e l f d e v e r s c h i j n s e l zou z i c h voordoen b i j o.a. de Toppereend, het Nonnetje en de Tafeleend. : - Sohade door en b e s t r i j d i n g van (Europese) watervogels en s t e l t l o p e r s i n West-Afrika? Erica Drees. Verschillende P a l B a r c t i s c h e watervogels en s t e l t l o p e r s worden i n West-Afrika 'vanwege schade die z i j aan r i j s t v e l d e n zouden toebrengen bestreden. De betrokken

- 1 0 6 . - -

soorten z i j n vooral Kemphaan, Grutto, Zomertaling en P i j l s t a a r t , Na uitgebreide l i ­teratuurstudie kon de s c h r i j f s t e r concluderen dat de schade aan d o ' r i j s t r e l a t i e f k l e i n i s en gemakkelijk voorkomen kan worden omdat de vogels goed t e verjagen z i j n . Gelukkig z i j n er geen aanwijzingen dat op grote schaal v e r n i e t i g i n g van deze vogels pl a a t s v i n d t , I n de toekomst kan de s i t u a t i e echter verslechteren door i n t e n s i v e r i n g van de landbouw en dus biotoopverlies. Terecht l u i d t de l a a t s t e z i n van het a r t i k e l dan ooks"Het i s n u t t i g om naast aandacht voor bedreigingen i n Europa, aandacht voor de overwinteringsgebieden te hebben," - Verslag van een Zwarte S t e r n - t e l l i n g i n het IJsselmeergebied op 16 augustus I98Q. Dirk Tanger, Op deze datum i s éen s i m u l t a a n t e l l i n g van Zwarte Sterns i n het IJsselmeergebied ge­houden, ' s Middags'"werden langs de d i j k t r a j e c t e n fouragerende en rustende exempla­ren-geteld, 's Avonds vond een t e l l i n g plaats van de op- slaapplaatsen arriverende sterns. Deze l a a t s t e t e l l i n g e n leverden de volgende aantallen opj Balgzand * 40 ,000 , S t e i l e Bank +7 . 0 0 0 , Oostvaardersplassen 36,500 a 42 ,000 . Totaal 8^.500 a 8 9 . 0 0 0 , " Een astronomisch aantal dus, ' " . Gezien de geringe omvang vo,n de Noordwest-Europese populatie, moet het merendeel van deze vogels u i t o o s t e l i j k e r landen komen. Het precieze belang van het IJsselmeer voor Visdieven, Kokmeeuwen, Dwergmeeuwen en ook Zwarte Sterns i s nog steeds n i e t v o l ­doende bekend. B i j de besluitvorming over de Markerwa/ird z i j n deze soorten dan ook enigszins tussen de wal en het schip terecht gekomen. • - Beïnvloeden Brandganzen het voorkomen van andere ganzesoorten op de Grasgörzen langs het Haringvliet? CM, Lok. De s c h r i j v e r heeft onderzocht of het v r i j massale voorkomen van deze kortsnavelige, dus k o r t afgrazende, soort het voorkomen van andere ganzesoorten beïnvloedt. D i t bleek inderdaad het geval, omdat i n de h e r f s t ( a l s er nog geen Brandganzen z i j n ) er wel soms grote aantallen Grauwe Ganzen en Kolganzen op de Westplaat fourageerdenj maar l a t e r , vooral i n de tweede h e l f t van de "winter n i e t meer. I n een ander gebied, waar minder Brandganzen graasden, kon de Grauwe Gans zich wel handhaven, - De Noorderha,aks, een belangrijke slaapplaats voor meeuwen en sterns? Harry Smit, Rob Mes en Rob Schuckard, Naar aanleiding van twee gehouden t e l l i n g e n (11 eri 14 ™g„ 1980) constateren de s c h r i j v e r s dat deze zandplaat x-fel eens een belangrijke slaapplaats voor doortrek­kende meeuwen en sterns kan z i j n . Aanvullend onderzoek i s echter gewenst,

DUTGH BIRDING - T i j d s c h r i f t van de Dutch B i r d i n g Association. Besproken door Martin van den Berg, Jaargang 3, nummer 2 - j u n i 1981, I n een hoof d a r t i k e l van ca. 8 pagina' s worden 'acht veldwaarnemingen vah de Slangen-^ arend i n Nederland herzien. De wp.arnemingen worden vergeleken met de gegevens die momenteel i n de l i t e r a t u u r bekend z i j n . U i t e i n d e l i j k b l i j k t geen enkele vah de ge-e-noemde waarnemingen volmaakt te z i j n . Op zich een n i e t erg schokkende conclusie als de s c h r i j v e r er rekening mee zou houden dat een perfekte waarneming Vermoedelijk zeldzamer i s dan een dwaalgast i n Nederland. De methode van tekstanalyseren van de s c h r i j v e r z a l dan ook op menige lezer overkomen als " s p i j k e r s op laag water zoeken." - H e t v e r s c h i l tussen Poelsnip en Watersnip wordt wederom gedetailleerd beschreven, nu op grond van ervaringen die gedurende een v e r b l i j f van zes jaar i n Zambia z i j n opgedaan, - Een uitstekende bijdrage i s "Birding i n Egypt", waarin veel informatie t e vinden i s over de vogels i n Egypte en de mogelijkheden om de betreffende soorten aldaar te zien. Voor de toekomstige tourist-vogelaar n i e t t e missen informatie. - Een aantal korte a r t i k e l e n bevat de volgende onderwerpen; de vangst van een Blau­we Kiekendief die qua maten meer overeenkwam met het onvolwassen vrouwtje van de Amerikaanse Blauwe Kiekendief, de l e e f t i j d s b e p a l i n g van de Steenarend die i n de win­t e r 1980/81 werd waargenomen i n de Flevopolders, een waarneming v^n een Bairds Strandloper op de Maasvlakte, de status van de Baltische Kleine Mantslmeeuw i n Ne­derland, het afwijkende verenkleed van een Kleine Burgemeester b i j IJmuiden,- een ringvangst van een p a r t i e e l a l b i n i s t i s c h e Tapuit i n 1932 en informatie omtrent de Oehoe die geschoten werd b i j Den Helder. - Zoals gewoonlijk b e s l u i t het blad met de rubriek recente waarnemingen (maart t/m mei 1981 ) . De meest opvallende wa rnemingen i n de randstad warong -een Koereiger b i j Marken-Binnen, K l e i n s t Waterhoenen i n het Guisveld en b i j het Alkmaardermeer, S t e l t -

- 107 -

k l u t e n b i j Egmond, een P o e l r u i t e r b i j Spaarnwoude, Witwangsterns b i j Spaarnwoude, de Horstermeerpolder en b i j Amstelveen.- -

BRITISH BIRDS - j u n i t/m augustus 1981. Besproken door Resi Damhuis

Volume 7 4 , Number 6, June 1981. ", D i t nummer begint met een a r t i k e l t j e over de topografie van de vogel (met d u i d e l i j k e tekeningen)? s l e u t e l voor het lezen van Engelstalige vogelgidsen. Nieuw voor Groot-Brittannië i s de Bandijsvogel (Ceryle alcyon), gezien i n 1978. Uitgebreid gaat M.P. Harris i n op de groei en de ontwikkeling van jonge Papegaai­duikers. Het i s n i e t mogelijk de l e e f t i j d van B r i t s e Papegaaiduikers met r e d e l i j k e zekerheid te bepalen op grond van het aantal groeven i n de snavel. De meeste Pape­gaaiduikers z i j n pas i n hun 5e of 6e .levensjaar aan broeden toe. De Mystery-photograph was van een Kleinste Jager. Ook d i t keer wordt u i t v o e r i g be­sproken waarom men t o t deze determinatie kwam.

Volume 74 , Number 7? July 1981 . A l l e r e e r s t een verslagje van de tekenwedstrijd, met enkele zeer f r a a i e afbeeldingen van winnende tekeningen (o.a. de afbeelding op de omslag van d i t nummer). Niéuw'voor Groot-Brittanni'ë i s do Rüppells Grasmus ( S y l v i a r u e p e l l i ) , i n 1977 waarge­nomen. Jammer genoeg fa a t de b e s c h r i j v i n g slechts met een heel vage foto gepaard. C het kader v?n een in t e r n a t i o n a a l projekt voor de "Atlas of the Breeding Birds of Europe", dat i n de periode 1985-1988 uitgevoerd z a l worden, worden vast enkele kaar­ten getoond, die z i j n gemaakt op basis van waarnemingen t i j d e n s de inloopperiode} het b e t r e f t h i e r de Grauwe, Bonte en Kleine Vliegenvanger. Over de ontwikkeling van jonge vogels g .-vt d i t kèer een a r t i k e l van Stephen Davies, en wel over jonge Kleine Sterns, B i j de Mystery-photograph wordt de Fmnklin»s\Meeuw (Larus pipixcan) besproken, een Amerikaanse soort.

Volume 74 , Number 8, August 1981 . Deze a f l e v e r i n g begint met de melding van noodgedwongen verhoging van het abonne­mentsgeld, maar gelukkig i s die n i e t zo hoog l s de i n f l a t i e . Tijdens een Zweedse expeditie van j u l i t o t september 1980 ('Ymer-80') werden zo'n 1000 Ross' Meeuwen gezien i n het Arctische pakijs-gebied. Nieuw voor Groot-Brittannië was de Baikal Taling (Anas formosa), een Siberische soort, waargenomen i n 1954 en 1973, maar pas i n 1980 geaccepteerd als zijnde een wilde vogel. Een groot deel van deze a f l o v a r i n g wordt ingenomen door aanvullingen op "Birds of the Ghannell Islands" v^n R. Robson (1952). Sinds het uitkomen van d i t boek z i j n ( 23 nieuwe broedvogelsoorten gekonstateerd, en i n t o t a a l kunnen nu 65 soorten worden toegevoegd. De Mystery*photogr.aph was die van een Gestreepte Strandloper ( C a l i d r i s melanotos). Het l a a t s t e a r t i k e l bespreekt veranderingen i n de B r i t s e en Ierse l i j s t , voorge­s t e l d door het " B r i t i s h Ornithologists" Union's Records Committee" n het " I r i s h Records Panel",

ONTVANGEN LITERATUUR • - beschreven door Do Beckers. -

VWG het Gooi e.o., DE KORHAAN, 1981, j r g . 1 5 no. 2 . Subgroep VWG "Zuid-Flevoland" opgericht5 Sovon-vak 31-17°» verslag van een 2-j a r i g e gezamenlijke in v e n t a r i s a t i e 5 Excursie Pier van IJmuiden 22-11-80} Ganzen i n het Gooi 1979-1980} Alctie "Redt de wèidevogels van Eemlandsr} Voo^ en najaars­t e l l i n g Knobbelawaan-, Excursie langs de IJsselmeerkust 7 -2-81} Veldtjaamemingen} Index j r g . 13 (1 9 7 9 ) . DE KORHAAN, 1981, j r g . 15? no. 3. De Klxiut, broedvogel i n het Gooi, Bern- en Vechtgebied} Huiszwaluwtelling 1980} Zingen Koolmezenvrouwtjes ook?} Vletrmuizen, geen vogels, maar minstens zo i n ­teressant} Eempoldertelling} Resultaten van ro o f v o g e l t e l l i n g e n i n dec.'80 en feb r . '31} Veldwaarnemingen.

VWG Haarlem, DE FITIS, 1981, j r g . 17 no. 2 . H e r f s t t r e k 1980} Verslag Sovon Atlasprojekt d i s t r i k t 9} De Inlaagpolder 1900} S t o o t v o g e l t e l l i n g 1980-81} Nestkastenverslag 1979} Veldwaarnemingen.

_ in/? _

KNNV VWG Wieringermeer, DE MEERKOET, 1981, 5e j r g . no. 2. Een Witoogeend "bij Medemblik} Aanpassingen b i j dieren} Verslag stóofcvogel- en 'üi lens tand i n de Wieringermeer, zomer 1980} Havik v o g e l v r i j ? } Ganzen excursie 14-^ 2-81} Veldwaarnemingen.

Samenwerkende VWG's Noord-Holland, DE GRASPIEPER, j r g . 1 110. 2, I98I , Voor inhoudsbespreking zie "De Gierzwaluw" j r g . 19, no. 2.

S t i c h t i n g Mondiaal A l t e r n a t i e f , Verslag aug. 1980/mei 1981, Vogels, ecologie, en ont­wikkeling} 85 blzo

S t i c h t i n g Mondiaal A l t e r n a t i e f j Ecoscript no. 12-02, Aalscholver} 13 b l z . S t i c h t i n g Mondiaal A l t e r n a t i e f , Ecoscript no. 12, De ecologische en economische be­

tekenis van vogels} 41 bla. (ecologische preventie van vogelschade). CMN (Contact Milieubescherming Noord-Holland), Milieucontact, I98I , j r g . 1 no l / 2 . •

De Markerwaard} Nederland g i f y r i j } Overzicht van stortplaatsen i n Noord-Holland} Kernenergie, dè f e i t e n die U moet kennen, • :

Dienst Openbare Werken A'dams Kaart van "De lange Bretten" met daarin geplande broed* plateaus.

Min. v. Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, De Waddenzee, deel es tekst van de' na .parlementaire behandeling vastgestelde PKB, met kaart.

Waddenbullètin, 1980, j r g , 15 no, 4 (Broedvogels op Schiermonnikoog). 1980, extra-edities 15 jaar s t r i j d om de Wadden. 1981, j r g . 16 no. 2 (zeevogelsterftfie door o l i e v e r o n t r e i n i g i n g i n de winter I98O-81} Kluten i n het Waddengebied).

Council of Europe, NATUROPA, 19,80-nr. 34/35, nr. 36} 1981 nr. 37. :

- 109 -

V e r v o l g UIT DE VOGELTIJDSCHRIFTEN

De Graspieper - T i j d s c h r i f t van de s t i c h t i n g "Samenwerkende Vogelwerk­groepen Noord-Holland" (SVN). Besproken door Ed V e l i n g .

Jaargang 1; nummer 3, september 1981" Deze a f l e v e r i n g b e v a t 6 a r t i k e l e n , waarvan er reeds "3 eerder. i n . t i j d -

: s c h r i f t - of r a p p o r t v o r m z i j n verschenen; v e r d e r de r u b r i e k " K o r t e B e r i c h ­t e n " en t e n s l o t t e een oproep. De a r t i k e l e n hebben de. volgende t i t e l s : - Over h e t gedrag van de Fuut (Podic'eos c r i s t a t u s ) , .deel I I , door Ton T u i n ­man. Een u i t g e b r e i d en n u t t i g e s a m e n v a t t i n g van h e t i n t e r e s s a n t e gedrag van deze c u l t u u r v o l g e r , d i e nu ook i s waar t e nemen a l s b r o e d v o g e l b i n n e n de oude g r a c h t e n g o r d e l van Amsterdam. De a u t e u r v a t de l i t e r a t u u r samen, t e

• zamen met z i j n e i g e n waarnemingen; dat a l l e s v o o r z i e n van 14 ( i n c l u s i e f , ' de omslag) i n s t r u c t i e v e f o t o ' s . De v e r w i j z i n g naar Wiechmann, 1974.' i s v e r ­g e t e n i n de l i t e r a t u u r l i j s t . . . - Voedselgegêvens van een Boomvalkenpaar, i n de Amsterdamse W a t e r l e i d i n g d u i ­nen i n 1979, door Paul Böhre. Pen g e d e t a i l e e r d ' o v e r z i c h t .van de p l u k r e s -t e n van een p a a r t j e Boomvalken. Het aandeel jonge Spreeuwen b l i e k hoger t e z i j n dan b i j andere s t u d i e s ; h e t aandeel V e l d l e e u w e r i k e n en-Boerenzwaluwen daarentegen l a g e r . • ( V e r s l a g van de r o o f v o g e l s t a n d i n de Amsterdamse W a t e r l e i d i n g d u i n e n i n

.980, door F.J. Koning. Een reeds s i n d s 1965 lopend onderzoek, w a a r b i j h e t bewondering oogst vanwege de opgaven over de v o e d s e l s a m e n s t e l l i n g van de broedende R a n s u i l e n voor e l k van d i e 16 j a r e n . - De herkomst van i n de w i n t e r i n de Zaanstreek v e r b l i j v e n d e meeuwen en h e t gedrag van meeuwen i n de w i n t e r p e r i o d e 1978-1979,.door Jan'van de Geld. R e s u l t a t e n van een vangprogramma met een o v e r z i c h t van de t e r u g m e l d i n g e n en gegevens over de s l a a p t r e k . :

- Vangst van een Spotvogel ( H i p p o l a i s i c t e r i n a ) met een a f w i j k e n d e k l e u r op T e x e l , door A d r i a a n D i j k s e n en Hans K i e w i e t . V e r s l a g van de vangst v a * een l e u c i s t i s c h e S p o t v o g e l . ' - Het Kooibos b i j C a l l a n t s o o g , doör M a r t i e n Jansoen. Een v e r g e l i j k i n g t u s ­sen twee i n v e n t a r i s a t i e s u i t 1961 en 1977. Daar h e t bos ouder i s geworde* z i j n de t y p i s c h e bosvogels algemener geworden (onder andere Wielewaal met minstens 1 p a a r ) en z i j n de " s t r u i k " - v o g e l s (Paapje, 1 Grasmus, ^oompieper) verdwenen o f b i j n a " ( Grasmus nog met 2 'paar) verdwenen. Ve r d e r f i g u r e e r t i n de r u b r i e k "Korte B e r i c h t e n " van Rienk S l i n g s de Noordse Nachtegaal van de Amstelveense P o e l . De' a f l e v e r i n g wordt b e s l o t e * met een oproep w e i d e v o g e l i n v e n t a r i s a t i e s 'op t e s t u r e n naar D i r k Tanger, ( s t h u i s s t r a a t 1 z w a r t , 2011 XN Haarlem. Naar m i j n i d ee zou "De Graspieper" nog b e t e r kunnen f u n g e r e n a l s b l a d v r o r a l l e vogelw.erkgroepen van Noord-Holland' a l s elke. vogelwerkgroep b i j d r a g e n zou l e v e r e n voor de r u b r i e k "Korte B e r i c h t e n " , Nu i s deze r u b r i e k , afgezie». v a * de zeldzaamheden, nog t e l o c a a l van k a r a k t e r .

- o -V e r s l a g van een e x c u r s i e i n de Amsterdamse W a t e r l e i d i n g d u i n e n op z a t e r d a g 19 september 1981. door Robert Heemskerk (15 j a a r ) Na een harde p l e n s b u i kwamen we u i t h e t r e s t a u r a n t j e "De Oase". Een p r a c h ­t i g wolkendek kwato a c h t e r de boomtoppen vandaan, d a t ons a l i n goede stem­ming b r a c h t . A l gauw zagen we i n een meer een p a a r t j e Tafeleenden en een Dodaars i n w i n t e r k l e e d . Een e i n d v e r d e r o p gingen we een k l e i n bospaadje i * waar we enkele mezen zagen z o a l s : K o o l - , Pimpel-, Glanskop- en enkele Staartmezen, d i e we e i g e n l i j k n i e t t o t de mezen mogen rekenen. Ook k r i j s e n ­de Vlaamse Gaaien en roepende Boomkruipers hoorden w i j . Het k l e i n e naadje h i e l d op b i j een g r o t e r pad waar de v e g e t a t i e o v e r g i n g i n duinen en enke­l e m e e r t j e s . Een groep van 18 Kramsvogels v l o o g over ons heen met een * ^ak" ï. J ' t s ; J R k " 9 " t s j a k " roep. Op h e t m e e r t j e d a t voor ons l a g bevonden

z i c h 3 06 + 3 <po. Krakeenden d i e a l b i j n a u i t g e r u i d waren en 10 W i n t e r t a l i n ­gen d i e nog aan h e t r u i e n waren. De h e l d e r e " t j u u " , " t j u u " , " t j u u " roep en w i t t e V-vormige v l e k op de r u g maakten ons d u i d e l i j k d a t er boven h e t meer een G r o e n p o o t r u i t e r v l o o g . W i t t e K w i k s t a a r t e n ( 7 ) en R i e t g o r z e n ( 2 ) naast een s l o o t j e waren ook waar t e nemen.

- 110 -

Het g e l a c h van de Groene Specht w e e r k l o n k , o v e r de met helm en andere p l a n ­t e n b e g r o e i d e duinen. • • -•-:--v - -Op h e t gras n a a s t een s l o o t a t e n w i j onzè boterham op, waar w i j een Dodaars i n h e t h e l d e r e d u i n w a t e r zagen d u i k e n . Vanaf deze p l e k zagen w i j s l e c h t s 4 s t o o t y o g e l s o o r t e n z o a l s : B u i z e r d Sperwer ( 1 ) , T o r e n v a l k (2 ) en Boom­v a l k ( 2 ) . I n een g r o t e s l o o t bevonden z i c h ook Krakeenden (10.), •Kuifeenden en W i n t e r t a l i n g e n . Op een hoogte van 100/200 meter v l o g e n t e l k e n s Boeren-en Oeverzwaluwen.

A l g a u w verdween h i j u i t ons z i c h t . ' De terugweg v e r l i e p ook mooi met vo~ g e l s , ^ z o a l s Paapje ( 3 ), R o o d b o r s t t a p u i t ( d o o r W i l l e m v.d. Waal) en een l a p u i t \ook door Willem' waargenomen). Toen we b i j n a b i j de "Oase" kwamen, zagen we weer een Boomvalk. De e e r s t e s p e t t e r s v i e l e n en we zaten weer droog.

(

ADRESWIJZIGINGEN, NIEUWE LEDEN

a d r e s w i j z i g i n g : F. Visbeen, nieüw adres L i n d e n g r a c h t 302,

* 1015 KN Amsterdam.

nieuwe l e d e n : Mw T.H. Amse - de Jong, r B e t u w e s t r a a t ' 21+,

1079 PR Amsterdam, t e l . : 020 - 441676,

• W.D. Denneman, U i l e n s t e d e 238, 1183 AR• Amstelveen, t e l , : 020 - 43356$,

Mw W.R.J.M. Sondag - T s c h r o o t s , • " . Gouden Leeuw 408,

1103 KJ Amsterdam, t e l . : 020 - 991309,

nieuwe abonnee: Mw E. van de Vecht, IJsbaanpad AB S t - 1 , .

11 1076 CW Amsterdam,'tel. : 020 - 792154.

Henk Klumper ( s e c r e t a r i s )

BESTUUR KNNV VWG AMSTERDAM

Kees Hazevoet - V o o r z i t t e r Steven Schoevaart - V i c e - v o o r z i t t e r Henk Klumper - Secretaris Karei Straatman - Penningmeester Henk de Groot - Contact met de KNNV afde l i n g Amsterdam Mieke Brander - Coördinatie nieuwe leden Richard Schoevaart - Organisatie excursies.

Mres secretariaats Henk Klumper, Voornsehoek 39-H 1181 CK Amstelveen, t e l . ;020-47 '14 04

Adres penningmeesters Karei Straatman, Kampeerterrein "het A'dwnse Bos", Kleine Noorddijk 1, 1432 CC Aalsmeer, t e l . 020-41 68 68

Betalingen; Gemeentegiro Amsterdam, \ Rek. nr. 506.O4OO - Vogelwerkgroep KNNV Amsterdam, p/a Karei Straatman, enz. ,

DE GIERZWALUW

Redacties Martin v.d. Berg, A l f r e d Blok, Resi Damhuis, Kees Hazevoet, Steven Schoevaart, Wim v.d. Schot, Ed Veling.

Adres voor ruilabonnnmenten; Do Beckers, zie onder h i j Bibliotheek, Adres voor CONCEPTARTIKELEN; Resi Damhuis, Uiterwaardenstr. 2 6 1 - I I I ,

1079 CR Amsterdam, t e l . s 020-42 43 90 . sluitingsdatum inzending voor de. v i e r kwartaalbladen resp. ops

28 f e b r u a r i , 31 mei, 31 augustus, 30 november.

Typewerks Resi Damhuis, Kees Hazevoet, Ed V e l i n g ? W i l l y Rypkema, Voorpagina; F r i t s Lobel

Bibliotheeks Do Beckers, Nijenburg 25, 1081 GD Amsterdam. Tel.; 020-42 26 08

DOORGEVEN VAN WAARNEMINGEN

Hele regio; Wim v.d. Schot, Koningsstraat 8 - I I , 1011 EV Amsterdam, Tel»; 020-25 34 31 u i t e r l i j k t o t ; 28 f e b r u a r i , 31 mei, 31 au^ s t u s , 30 november

Exceptionele waarnemingen; zo spoedig mogelijk na de waarneming; Amsterdamse Boss Karei Straatman, t e l . 020-41 68 68

of Honk de Groot, t e l . 020-41 40 14 Groot Amsterdams Wim v.d. Schot, t e l . 020-25 34 31

of Ed Veling, t e l . 020-76 10 65

VLIEG ER EMS UIT, maar niet te ver !!

Een groot assortiment VOGELBOEKEN ( veel engels uiteraard )

vindt u b i j de boekhandel

a r c h i t e c t u r e + t t a t u r a i n t e r n a t i o n a l b o o k s e l l e r s 1015 OH Amsterdam - Leliegracht 44 - tel. 020-23 61 86

Open: Dinsdag t/m Vrijdag van 9 tot 6

Zaterdag van 9 tot 5

(Maandags gesloten)

Ook leverbaar: de 3 deeltjes (met geluidscassette)

"NEDERLANDSE VOGELS"

uitgave Nederlandse Vereniging: tot

Bescherming van Vogels