1

Het waren weekjes weer wel: 2 & 3

1.1 De nieuwe macrocijfers

In mei was de inflatie van het eurogebied

voor het eerst in zes maanden positief.

Verder nam de kerninflatie toe. (link)

De zwak neerwaartse trend in de

werkloosheid hield aan in maart. (link) Ook

positief: de opwaartse trend in de

detailhandelsverkopen. (link)

De geldgroei is in april versneld. (link) Ik

heb hiervoor weinig aandacht gezien.

Onderbelicht of irrelevant tegenwoordig?

0

1

2

3

4

5

6

jan.

ma

art

me

i

juli

se

pt.

nov.

jan.

ma

art

me

i

juli

se

pt.

nov.

jan.

ma

art

me

i

juli

se

pt.

nov.

jan.

ma

art

2012 2013 2014 2015

% t.o.v. jaar eerder

Geldhoeveelheid (M3), eurogebied

Geldhoeveelheid (M3), eurogebied

0.5 0.50.4 0.4

0.30.4

0.3

-0.2

-0.6

-0.3

-0.1

0

0.3

0.70.8 0.8

0.90.8

0.7 0.7 0.70.6

0.70.6 0.6

0.9

0 0.1

-1-2 -2.3 -2

-2.6

-6.3

-9.3

-7.9

-6 -5.8-5

-10

-5

0

5

10

15

-1

-0.5

0

0.5

1

1.5

me

i

juli

se

pt.

no

v.

jan.

ma

art

mei

me

i

juli

sept.

no

v.

jan.

ma

art

me

i

me

i

juli

se

pt.

no

v.

jan.

maart

me

i

2014 2015 2014 2015 2014 2015

% Inflatie eurogebied

Inflatie eurogebied, totaal (linker-as)

kerninflatie (linker-as)

energie-inflatie (rechter-as)

10

10.5

11

11.5

12

12.5

jan

.

ma

art

me

i

juli

se

pt.

nov.

jan

.

ma

art

me

i

juli

se

pt.

nov.

jan

.

ma

art

me

i

juli

se

pt.

nov.

jan

.

ma

art

2012 2013 2014 2015

% beroepsbev.

Werkloosheid eurogebied

Werkloosheid eurogebied

2

Voorlopende indicatoren gaven voor het

eurogebied een gemengd beeld. Zo nam het

producentenvertrouwen bij de verwerkende

industrie toe in april maar nam het

consumentenvertrouwen af. (link) De

inkoopmanagersindices gaven positieve

signalen af (link)

1.1.1 Nederland

In mei liep in Nederland de inflatie nog

sterker op dan gemiddeld in het eurogebied.

(link)

In mei was het producentenvertrouwen in de

industrie de hoogste in 4 jaar tijd. (link) Ook

in de bouwsector en in de detailhandel zit het

producentenvertrouwen in de lift. (link)

(link) Hetzelfde geldt voor de PMI-

inkoopmanagersindex. (link)

Ondanks de dalende trend in de

geregistreerde werkloosheid was in maart het

aantal bijstandsuitkeringen hoger dan een

jaar eerder. Het stijgingspercentage neemt

sinds begin 2014 wel af. (link)

-25

-20

-15

-10

-5

0

jan.

feb

maa

apr

me

iju

n jul

aug

se

po

kt

nov

dec

jan.

feb

ma

aa

pr

me

iju

n jul

aug

se

pokt

nov

dec

jan.

feb

ma

aa

pr

me

i

2013 2014 2015

Saldo antwoorden

Producentenvertrouwen industrie, eurogebied

Consumentenvertrouwen industrie, eurogebied

0,6

0,1

0,3 0,3

0,4

0,2

0,4

0,3

-0,1

-0,7

-0,5

-0,3

0

0,7

-1

-0,5

0

0,5

1

1,5

april

me

i

jun

i

juli

aug

.

se

pt.

okt.

nov.

dec.

jan.

feb

.

ma

art

april

me

i

2014 2015

% Inflatie (hicp) Nederland

Inflatie (hicp) Nederland

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

jan.

me

i

se

p

jan.

me

i

se

p

jan.

me

i

se

p

jan.

me

i

se

p

jan.

me

i

se

p

jan.

me

i

se

p

jan.

me

i

se

p

jan.

me

i

se

p

jan.

me

i

se

p

jan.

me

i

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Saldo antwoorden

Producentenvertrouwen industrie, Nederland

Producentenvertrouwen industrie, Nederland

-10

-5

0

5

10

15

jan.

apr

jul

okt

jan.

apr

jul

okt

jan.

apr

jul

okt

jan.

apr

jul

okt

jan.

apr

jul

okt

jan.

apr

jul

okt

jan.

apr

jul

okt

jan.

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

% mutatie t.o.v jaar eerder

Personen met een bijstandsuitkering, tot de AOW-leeftijd

Personen met een bijstandsuitkering, tot de AOW-leeftijd

3

Het is een lagging indicator maar

desalniettemin een mooie thermometer: er is

sprake een duidelijk neerwaartse trend in het

het aantal faillissementen.

(link)

1.1.2 Rest van de wereld

De ontwikkeling van het Amerikaanse bbp in

het 1e kwartaal is herzien van een marginale

groei tot een kleine daling. (link) (link)

Een goed Amerikaans arbeidsmarktrapport

over mei. Weer een duidelijke stijging van de

werkgelegenheid, ongewijzigd lage

werkloosheid en oplopen van de loonstijging

(link) (link)

2,3

1,6

2,5

0,1

2,7

1,8

4,5

3,5

-2,1

4,6

5,0

2,2

-0,7

-3

-2

-1

0

1

2

3

4

5

6

I II III IV I II III IV I II III IV I

2012 2013 2014 2015

% Amerikaanse bbp-volume

bbp-groei t.o.v. voorgaand kwartaal, op jaarbasis

bbp-groei per jaar t.o.v. zelfde kwartaal voorgaand jaar

-1000

-800

-600

-400

-200

0

200

400

600

jan

me

i

se

p

jan

me

i

se

p

jan

me

i

se

p

jan

me

i

se

p

jan

me

i

sep

jan

mei

sep

jan

mei

sep

jan

mei

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

duizendenAmerikaanse werkgelegenheid

Maandmutatie werkgelegenheid

12-maandsvoortschrijdend gemiddelde

0

50

100

150

200

250

300

jan.

mei

sep

jan.

mei

sep

jan.

mei

sep

jan.

mei

sep

jan.

mei

sep

jan.

mei

sep

jan.

mei

sep

jan.

mei

sep

jan.

mei

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

3-maands-voortschrijdend

2007=100

Faillisementen (bedrijven en instellingen)

Faillisementen (bedrijven en instellingen)

4

1.2 De financiële markten

De rentes in Europa liepen in de afgelopen

week fors op. De Nederlandse 10-jaarsrente

lag afgelopen donderdag en vrijdag weer

boven de 1% en was daarmee terug op het

niveau van half november.

Rentes gingen omhoog na op de perscon-

ferentie van ECB-president waarin hij aangaf

dat de ECB het opkoopprogramma eerder

opvoert dan vermindert en obligatiemarkten

moeten wennen aan meer volatiliteit. (link)

(link) (link)

De euro-dollarkoers was afgelopen vrijdag

vrijwel gelijk aan die van 2 weken eerder.

Eerst omlaag en daarna weer wat omhoog.

De Europese koersindices zijn de afgelopen

twee weken gedaald. De AEX daalde 4,5%. De

stijging t.ov. eind 2014 bedroeg afgelopen

vrijdag 13% (dat was 20% op 27 april).

De olieprijs was behoorlijk vlak de afgelopen

twee weken. Op vrijdag lag de olieprijs 45%

onder de piek in juni 2014 (dat was 60% op

13 januari).

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015

%

Rente op 10-jarige Nederlandse staatsobligaties

Rente op 10-jarige Nederlandse staatsobligaties

1,00

1,05

1,10

1,15

1,20

1,25

1,30

1,35

1,40

1,45

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015

$/euro

Dollar per euro

Dollar per euro

80

90

100

110

120

130

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015

1-1-14=100 Aandelenindices

Stoxx Europe 600 AEX

0

20

40

60

80

100

120

140

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015

$ per vat

Olieprijs, Brent

Olieprijs, Brent

5

Afgelopen vrijdag bedroeg de verwachte

inflatie voor het eurogebied 1,8%, 0,3%-punt

boven het dieptepunt van half januari. Huidige

inflatieverwachtingen zijn ‘close but under 2%’

De afgelopen twee weken waren er weer

behoorlijke schommelingen in de Griekse 10-

jaarsrente. Maar uiteindelijk was afgelopen

vrijdag de rente nauwelijks anders dan twee

weken eerder. De rente op vrijdag was hoog:

11,4%, maar wel duidelijk lager dan de 13,6%

op 21 april.

De Griekse aandelenkoersen daalden de

afgelopen twee weken 6,4%, tegen 4,6%

gemiddeld in het eurogebied. De koersindex

bleef ruim boven het laagterecord van 21 april.

Een vergelijkbaar beeld voor de Griekse

bankaandelen: omlaag in de afgelopen 2

weken, maar nog steeds duidelijk boven het

laagterecord van 21 april

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

2,0

2,2

2,4

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015

%

Inflatieverwachtingen eurogebied (5yr/5yr)

Inflatieverwachtingen eurogebied (5yr/5yr)

0

2

4

6

8

10

12

14

16

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015

%

Griekse 10-jaarsrente

Griekse 10-jaarsrente

50

60

70

80

90

100

110

120

130

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015

1-1-14=100 Griekse aandelenindex

Athex

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015

1-1-14=100 Griekse aandelenindex banken

Griekse bankaandelenindex

6

Wat betreft de contagion-watch zijn er 2

frames mogelijk: 1. De spreads met Duitsland

waren afgelopen vrijdag vrijwel gelijk aan die

van eind 2014; 2. Het Portugese renteverschil

met Duitsland is sinds half maart duidelijk

opgelopen.

1.3 Nieuwe ramingen

De ECB heeft haar raming voor het

eurogebied nauwelijks herzien. De

verwachting blijft aanhoudend gematigd

herstel en duidelijk hogere inflatie in 2016.

(link) In tegenstelling tot in maart wordt nu

voor 2015 een prijsstijging verwacht. De

zoals altijd fraaie ramingspublicatie bevat

onzekerheidsvarianten voor olieprijs en euro-

dollarkoers.

De Bundesbank heeft haar prognose voor de

Duitse economische groei in 2015 fors

opwaarts herzien. (link)

0.4

0.3

1.5

1.8

0.4

0

1.5

1.8

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

1.6

1.8

2

2014 2015 2016 2017

% inflatie (hicp)

ECB-raming juni 2015 ECB-raming maart 2015

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015

%

Verschil in kapitaalmarktrente met Duitsland

Portugal

Italie

Spanje

Ierland

1

1,6

1,7

1,8

1,5

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1,8

2

2015 2016 2017

% bbp-volumegroei, Duitsland

Bundesbank, dec. 2014 Bundesbank, juni 2015

7

De OESO herziet de economische groei voor

het eurogebied opwaarts en die voor de

wereldeconomie neerwaarts. (link)

1.4 Echt belangrijke gebeurtenissen (met de kennis van nu)

1.4.1 Buitenland

IMF adviseert de Amerikaanse centrale

bank om pas haar tarieven te gaan

verhogen als de loon- en prijsinflatie

oploopt. Op basis van de huidige IMF-

raming betekent dat pas in de eerste helft

van 2016. (link) (link)

Bij regionale en lokale verkiezingen in

Spanje verliest de regeringspartij fors maar

blijft de grootste partij. De twee nieuwe

partijen doen het goed, maar minder goed

dan eerder in peilingen. (link) (link)

0,8

1,1

1,7

0,9

1,4

2

0,9

1,4

2,1

0

0,5

1

1,5

2

2,5

2014 2015 2016

% bbp-volumegroei eurogebied

OESO raming nov. 2014 OESO raming maart 2015

OESO raming juni 2015

8

Wat bracht Griekenland ons de afgelopen 2

weken? Het centraal comité van Syriza dat

met 90 tegen 75 het voorstel verwerpt tot

breuk met de schuldeisers. (link) (link) IMF-

chief economist Blanchard die aangeeft dat de

Griekse regering verder moet gaan om het

noodzakelijk primair overschot te verzekeren.

(link)

Een compromisloos stuk van minister-

president Tsipras in Le Monde. (link) (link)

(link) (link) Na kritiek van Syriza-Kamerle-

den trekt Elena Panaritis zich terug als

Griekse vertegenwoordiger bij het IMF. (link)

Naast veel telefonisch overleg ook behoorlijk

wat fysiek overleg: Tsipras, Merkel, Hollande,

Lagarde, Draghi en Juncker in Berlijn (link);

Tsipras en Juncker in Brussel, waar

Dijsselbloem bij aanschuift. (link)

Griekenland besluit om zijn juni-aflossingen

te bundelen, met overmaken eind juni (de

zogenaamde Zambia-optie) (link) (link)

(link) (link)

Het lekken van de voorstellen van de Grieken

(link) en van de instituties (link) .

Steun voor de Grieken van Stiglitz en Piketty

(de usual suspects) (link)

Minister Varoufakis vindt tijd voor weer een

column, nu met uitnodiging aan Kanselier

Merkel om in Athene een rede van hoop uit te

spreken. (link)

In kamerdebat noemt minister-president

Tsipras de voorstellen van de instellingen

irrationeel maar verwacht desalniettemin

snel overeenstemming. (link) (link) Valt

allemaal slecht bij Juncker. (link) (link) (link)

(link)

Kredietbeoordelaar Standard & Poor’s verhoogt voor de tweede maal in een half jaar de

rating voor Ierland, nu naar A+. (link) (link)

9

1.4.2 Binnenland

Geen verrassingen gezien de uitslag van de

verkiezingen voor de Provinciale Staten:

regeringspartijen en de C3 (D66, Christen-

Unie en SGP) hebben geen meerderheid meer

in de Eerste Kamer. (link) (link) (link)

1.5 Niet alleen conjuncturele data zijn interessant!

Eurostat publiceert zijn Quality of life - Facts

and views (link) (link)

10

1.6 In het oog springende publicaties

1.6.1 Buitenland

IMF staff discussion note: When Should

Public Debt Be Reduced? (link) (link)

Het model dat in de notitie gehanteerd wordt

impliceert dat landen die er de ruimte voor

hebben (enough fiscal space) hun

overheidsschuld niet snel fors moeten

verlagen omdat dit niet welvaarsverhogend

is. Schuld is schadelijk voor economische

groei, maar die schade is al geleden en wordt

slechts vergroot door snelle verlaging.

Het rapport is ruim becommentarieerd.

(link) (link) (link) (link) (link) (link)

Het gebruikte model abstraheert expliciet

(abstracting from real world problems) van

het herfinancieringsrisico, Keynesiaanse

vraageffecten. In de notitie wordt het buffer-

argument om schuld nu te verlagen erkend,

maar wordt aangegeven dat dit afgewogen

moet worden met de negatieve groeieffecten

van schuldverlaging.

1.7 Waarover spraken zij bij de dorpspomp?

1.7.1 Buitenland

De vormgeving van het Europese economisch beleid (governance). Ik neem aan omdat in

juni de Europese voorzitters met hun voorstel komen. Het IMF dringt vooral aan op

eenvoudiger begrotingsregels. (link) Bruegel stelt centralisatie van het begrotingsbeleid

voor via een Eurosystem of Fiscal Policy (de ministers van financiën, met meer macht

dan de huidige eurogroep). (link) Ook de Duitse en Franse ministers van financiën

pleiten voor meer Europese integratie. (link)

11

1.7.2 Binnenland

LTV, oftewel loan-to-value oftewel maximale hypotheekhoogte. Het FSC (Financieel

Stabiliteitscomité, met vertegenwoordigers van DNB, AFM en het minister van financiën)

beveelt volgende kabinetten aan om na 2018 de wettelijk LTV-limiet verder geleidelijk te

verlagen van 100% tot 90%. (link) DNB onderbouwt dit advies in een Occasional Paper.

(link). Volgens het CPB overheersen de nadelen bij een verdere LTV-verlaging (link)

Volgens het CPB is het voor het verminderen van schommelingen in de economie is het

beter om het probleem bij de bron aan te pakken, middels het verder versoberen van de

hypotheekrenteaftrek en een zwaardere risicoweging van hypotheken. Minister Blok

reageert afwijzend op het advies. (link) Veel stevige reacties. (link) (link) (link) (link)

(link)

1.8 De econoom van de week1

Wie? Hélène Rey, professor of economics at the London

Business School

Waarvoor? Het IMF artikel getiteld Agent Provocateur en

haar bijdrages aan het debat over financiële markten.

(link)

1.9 Om naar uit te kijken

Maandag 8 juni: ontmoeting van Varoufakis en Schäuble in Berlijn (7h30) (link)

maandag 8 juni: De Nederlandsche Bank publiceert haar raming voor de Nederlandse

economie.

Woensdag 10 juni: overleg Tsipras, Merkel en Hollande (ze zijn in Brussel voor top

van EU en Latijns-Amerika) (link)

Woensdag 10 juni: het CPB publiceert zijn raming voor de Nederlandse economie

(link)

Dinsdag 16 juni: kandidaten voor het voorzitterschap van de eurogroep moeten zich

gemeld hebben. (link) Minister Dijsselbloem heeft zich al kandidaat gesteld voor 2e

termijn. (link) (link)

Donderdag 18 juni Eurogroep-vergadering in Luxemburg. (link)

1 Vier geleden had ik Timo Soini als econoom van de week omdat ik er van uit ging dat hij in het nieuwe Finse kabinet

minister van financiën zou worden. Uiteindelijk is hij de minister van buitenlandse zaken geworden. (link) (link)

12

Maandag 22 juni: Begin on-line cursus Principles of Economics door professor Taylor

(link)

Woensdag 24 juni: het CBS publiceert . Heeft het CBS nog een verrassing in petto,

bijvoorbeeld dat ineens blijkt dat al in het 1e kwartaal het bbp-volume hoger was dan

voor de crisis? (link)

25-26 juni: Europese Top van regeringsleiders in Brussel (link)

30 juni: het huidige steunprogramma voor Griekenland loopt af.

30 juni: deadline voor juni-aflossingen aan het IMF (1,6 mld euro) door Griekenland

(link)

Links kunnen een abonnement vereisen Voorhout 7 juni 2015

Eerdere overzichten zijn te vinden op http://wbcs99etc.wordpress.com/