1

Het waren weekjes weer wel: 26 & 27

1.1 De nieuwe macrocijfers

In het eurogebied namen de

detailhandelsverkopen verder toe in mei.

(link) Deze cijfers wijzen op 3

achtereenvolgende kwartalen met een

duidelijke toename, wat zich sinds het begin

van de crisis niet eerder heeft voorgedaan.

De inflatie in het eurogebied is in juni wat

teruggelopen, in tegenstelling tot de

voorgaande 4 maanden. Inflatie is nog

steeds nauwelijks boven de 0. (link)

De samengestelde inkoopmanagersindex

liep in juni op tot hoogste niveau in 4

jaar(link) De sentimentsindicatoren liepen

echter wat terug. (link)

0.50.4 0.4

0.30.4

0.3

-0.2

-0.6

-0.3

-0.1

0

0.30.2

0.8 0.80.9

0.80.7 0.7 0.7

0.60.7

0.6 0.6

0.90.8

0.1

-1-2 -2.3 -2

-2.6

-6.3

-9.3

-7.9

-6 -5.8-4.8-5.1

-10

-5

0

5

10

15

-1

-0.5

0

0.5

1

1.5

juni

aug

.

okt.

de

c.

feb

.

april

juni

juni

aug

.

okt.

de

c.

feb

.

april

juni

juni

aug

.

okt.

de

c.

feb

.

april

juni

2014 2015 2014 2015 2014 2015

% Inflatie eurogebied

Inflatie eurogebied, totaal (linker-as)

kerninflatie (linker-as)

energie-inflatie (rechter-as)

0,2

-0,7

-0,6-0,7

-2,0

0,0

-0,3

0,6

0,0

0,30,2

-0,1

-0,3

-0,4

-0,1

-0,4-0,3

-0,8

0,0

-1,3

0,0

0,2

0,6

-0,3

0,6

0,4

0,2

0,80,7

0,6

-2,5

-2,0

-1,5

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II*

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Detailhandelsverkopen, volume, eurogebied% kw/kw

. II* acquis (op basis van juni=mei)

2

Groei kredietverlening loopt in mei verder op.

(link) Nog steeds beperkte groei overigens.

1.1.1 Nederland

De jaarlijkse revisie door het CBS leidde tot

een opwaartse herziening van het bbp-

volumeniveau in het 1e kwartaal met 1,2%.

(link). De jongste recessie was minder diep.

(link)

In het 1e kwartaal was het bbp-volume 0,2%

hoger dan in het 1e kwartaal van 2008 (pre-

crisis-piek voor het eurogebied) en 0,2%

kleiner dan in het 2e kwartaal van 2008 (pre-

crisis piek voor Nederland)

De kwartaalgroei in het 1e kwartaal, en dat

van de voorgaande 2 kwartaal, is opwaarts

herzien. Dat verhoogt het acquis van 1,3% tot

1,6% (Het acquis is de bbp-groei in 2015 als

na het 1e kwartaal er geen verder stijging zou

zijn).

Opnieuw hadden de bedrijfsinvesteringen de

sterkste groei t.o.v. het overeenkomstige

kwartaal een jaar eerder.

95

96

97

98

99

100

101

102

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 15

2008kw1 = 100Nederlands bbp-volume

Voor revisie Na revisie

-0,4

0,7

0,3

0,8

0,4

-0,4

0,7

0,4

0,9

0,6

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

I II III IV I

2014 15

% mutatie tov voorgaand kwartaal

Nederlands bbp-volumegroei

Voor revisie Na revisie

-15

-10

-5

0

5

10

15

I III I III I III I III I III I III I

2009 2010 2011 2012 2013 20142015

% mutatie tov een jaar eerder

Bestedingen en bbp (volume)

investeringenbedrijven (incl.woningen)uitvoer

bbp-volume

consumptiehuishoudens

Overheidsbestedingen

-2.5

-2

-1.5

-1

-0.5

0

0.5

1

1.5

jan.

ma

art

me

i

juli

se

pt.

nov.

jan.

ma

art

me

i

juli

se

pt.

nov.

jan.

ma

art

me

i

juli

se

pt.

nov.

jan.

ma

art

me

i

2012 2013 2014 2015

% t.o.v. jaar eerder

Kredietverlening aan de particuliere sector, eurogebied

Kredietverlening aan de particuliere sector, eurogebied

3

Saldo lopende rekening in het 1e kwartaal

12,7% bbp, meer dan in het 1e kwartaal vorig

jaar. (link) Behoorlijk seizoenspatroon in deze

variabele.

Het producentenvertrouwen in de industrie

nam in juni verder toe, tot het hoogste peil

sinds 2011. (link)

1.1.2 Rest van de wereld

Gegevens tot en met mei wijzen voor de VS

op een sterkere groei van de particuliere

consumptie in het tweede kwartaal. (link)

De Amerikaanse werkgelegenheid nam in het

2e kwartaal opnieuw duidelijk toe, maar

minder sterk dan in de voorgaande 4

kwartalen. Wel goed genoeg voor een

verdere daling in de werkloosheid. (link)

(link)

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

jan.

me

i

se

pja

n.

me

ise

p

jan.

me

i

se

pja

n.

mei

se

p

jan.

mei

se

p

jan.

me

ise

pja

n.

me

ise

p

jan.

me

ise

pja

n.

me

isep

jan.

me

i

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Saldo antwoorden

Producentenvertrouwen industrie, Nederland

Producentenvertrouwen industrie, Nederland

0,7

0,3

0,5 0,5

0,9

0,4

0,5

0,9

0,3

0,6

0,8

1,1

0,5

0,7

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

I II III IV I II III IV I II III IV I II *

2012 2013 14 2015

%

Volumemutatie t.o.v. voorgaand kwartaal

Amerikaanse particuliere consumptie

Amerikaanse particuliere consumptie

2015 II: juni= mei (acquis)

272

133 137

193

234

186 181

219

182

265

248

283

259

200

0

50

100

150

200

250

300

I II III IV I II III IV I II III IV I II

2012 2013 2014 2015

duizenden per maand

Excl. landbouw; mutatie t.o.v. voorgaand kwartaal

Amerikaanse werkgelegenheid

Amerikaanse werkgelegenheid

0

2

4

6

8

10

12

14

16

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 15

% bbp

Saldo lopende rekening, Nederland (niet-seiz gecor.)

Saldo lopende rekening, Nederland (niet-seiz gecor.)

4

1.2 De financiële markten

Afgelopen maandag was er heel een dip voor

de euro, maar uiteindelijk hebben de Griekse

ontwikkelingen (afkondigen van een

referendum, stoppen van de

onderhandelingen, kapitaalrestrictie en IMF-

wanbetaling) geen merkbaar effect op de

euro.

Ook op aandelenmarkten was er nauwelijks

een effect te zien. De AEX noteerde afgelopen

vrijdag 0,3% lager dan twee weken eerder.

Ook nauwelijks verandering in de

Nederlandse kapitaalmarktrente in de

afgelopen 2 weken.

1,00

1,05

1,10

1,15

1,20

1,25

1,30

1,35

1,40

1,45

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015 1-7-2015

$/euro

Dollar per euro

Dollar per euro

80

90

100

110

120

130

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015 1-7-2015

1-1-14=100Aandelenindices

Stoxx Europe 600 AEX

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015 1-7-2015

%

Rente op 10-jarige Nederlandse staatsobligaties

Rente op 10-jarige Nederlandse staatsobligaties

5

De rentedifferentiëlen van Portugal, Italië,

Spanje en Ierland met Duitsland waren

afgelopen vrijdag lager dan 2 weken eerder.

De Griekse aandelenmarkt was afgelopen

week gesloten. In de daaraan voorafgaande

week daalde de aandelenindex eerst tot een

nieuw laagterecord, gevolgd door fors herstel

als gevolg van geruchten over een

overeenkomst over het steunprogramma.

Hoewel de Atheense beurs gesloten was,

waren er afgelopen week wel noteringen voor

de Griekse kapitaalmarktrente. Opvallend. De

Griekse rente schoot naar een nieuw

hoogterecord.

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015 1-7-2015

%

Verschil in kapitaalmarktrente met Duitsland

Portugal

Italie

Spanje

Ierland

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015 1-7-2015

31-12-14=100 Griekse aandelenindex

Athex

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015 1-7-2015

%

Griekse 10-jaarsrente

Griekse 10-jaarsrente

6

Het zijn weken waarin je een eurocentrische

blik kan krijgen. Terwijl er elders

opmerkelijke ontwikkelingen waren. De

Chinese aandelenindex daalde de afgelopen 2

weken met 18%; de totale daling sinds de

piek van 8 juni is de daling 29%. Ondanks

deze forse daling staat de index 14% hoger

dan eind vorig jaar. Zeepbellerig. (link)

De vlakke trend in de olieprijs hield in de

afgelopen twee weken aan.

1.3 Nieuwe ramingen

De Spaanse centrale bank verhoogt de raming

voor de Spaanse bbp-groei in 2015 met 0,3%-

punt tot 3,1%. (link) (link)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015 1-7-2015

31-12-14=100

Shanghai index

0

20

40

60

80

100

120

140

1-1-2014 1-4-2014 1-7-2014 1-10-2014 1-1-2015 1-4-2015 1-7-2015

$ per vat

Olieprijs, Brent

Olieprijs, Brent

1,4

2,82,7

1,4

3,1

2,7

0

1

2

3

4

2014 2015 2016

% bbp-volumegroei Spanje

raming Spaanse centrale bank, maart

raming Spaanse centrale bank, juni

7

1.4 Echt belangrijke gebeurtenissen (met de kennis van nu)

1.4.1 Buitenland

Meerderheid Grieken (61% om 22h06)

stemmen Oxi in referendum. Na sluiting

stembus kondigt president Hollande voor

maandagavond een werkdiner aan met

kanselier Merkel. (link) De Franse minister

Macron waarschuwt tegen een “Verdrag van

Versailles” voor het eurogebied. (link)

Wat bracht Griekenland ons verder de

afgelopen 2 weken?

Na erg veel overleg (link) (link) (link) (link)

(link) (link) (link) en veel gelekte teksten

(link) (link) (link) (link) (link) geen

overeenstemming tussen Griekenland en de

eurogroep/instituties. (link) (link) (link)

(link) (link) (link) (link) (link) (link) Minister-

president Tsipras kondigt een referendum aan

over het voorstel van de instituties en vraagt

de Grieken tegen het voorstel te stemmen.

(link) Het parlement stemt hier mee in. (link)

De ECB verhoogt de ELA-noodsteun niet

verder. (link) (link) (link) Minister-president

Tsipras kondigt sluiting banken en

kapitaalrestricties aan. (link) (link)

Europese Commissie publiceert het laatste

voorstel aan Griekenland voordat het overleg.

(link) (link)

Maar ook gelekte brieven. (link) Het IMF stelt

vast dat Griekenland niet op tijd zijn lening

heeft afgelost. (link) (link) Het EFSF-

noodfonds constateert op 30 juni dat het 2e

steunprogramma ten einde is en de EFSF-

middelen daardoor niet meer beschikbaar zijn.

(link) (link) (link) (link) Kredietbeoordelaars

verlagen de kredietstatus van Griekenland.

(link) (link) Brieven van premier Tsipras aan

de instituties zonder effect. (link) (link) Harde

8

tv-speech van Tsipras. (link) Eurogroep

besluit om eerst het resultaat van het

referendum af te wachten. (link) (link)

Toch niet helemaal rustig daarna. Mede door

het schuldhoudbaarheidsrapport van het

IMF (zie 1.6.1) en het bericht dat Europa

publicatie ervan heeft proberen tegen te

houden. (link) Syriza ziet dat als steun voor

hun Oxi-standpunt. (link) Ook door reactie

minister Varoufakis (“deal more or less

done” (link) (link) en de reactie van minister

Dijsselbloem hierop (“volledig uit zijn duim

gezogen” (link) (link)) Ook door laatste

manifestaties op vrijdag en laatste

toespraken. (link)

Minister Varoufakis noemt het Europees

optreden terrorisme. (link) (link) . En de

berichten over afstempelen van deposito’s

(bail-in) kwaardaardig. (link)

De Amerikaanse Senaat geeft president

Obama de mogelijkheid om een

handelsverdrag met Azië zonder

amendement-mogelijkheden aan het

Congres voor te leggen (fast track authority)

(link) (link) (link) (link) Afgelopen twee

weken waren erg goed voor Obama door

uitslagen Hooggerechtshof overObamacare

en homo huwelijk. (link)

9

1.4.2 Binnenland

Onderhandelingen van regering met oppositiepartijen over

belastingherziening ten einde. Regeringspartijen zien geen

grote hervorming met btw-aanpassing meer. (link) (link)

(link)

De rechtbank in Den Haag heeft beslist dat de Staat meer

moet doen om de uitstoot van broeikasgassen in Nederland

te verminderen. De Staat moet ervoor zorgen dat de

uitstoot in Nederland in 2020 ten minste 25% lager is dan

in 1990. De stichting Urgenda had de rechtbank om een

uitspraak verzocht. (link) (link)

1.5 In het oog springende publicaties

IMF’s voorlopig schuldhoudbaarheidsanalyse

over Griekenland. (link) Het IMF concludeert

dat de Griekse schuld op weg was naar

houdbaarheid in 2014. Maar dat door recente

ontwikkeling (kleiner primair surplus, weinig

hervormingen en privatiseringen) niet meer

het geval is. Om weer houdbaar te worden

moet het beleid weer conform eerdere

afspraken worden moet in ieder geval de

looptijd van bestaande schulden worden

verlengd en nieuwe leningen (52 mld euro)

tegen lage rente beschikbaar komen. Bij verdere verslechtering is schuldkwijtschelding

(30%) nodig. Zeer diverse reacties. (link) (link) (link) (link) (link)

10

1.6 Waarover spraken zij bij de dorpspomp?

Hoe te stemmen bij het Grieks referendum?

Nee Paul Krugman omdat er dan de kans is

dat aan het beleid van de trojka een einde

komt. (link) Joseph Stiglitz omdat de Grieken

dan het heft in eigen hand kunnen nemen

(link) (link) (link) James Galbraith omdat er

dan weer hoop is. (link) Thomas Piketty

omdat het een slecht plan is van de instituties

(link) Jaap Koelewijn zou Nee stemmen als

hij Griek zou zijn omdat het probleem samen

moet worden opgelost, niet alleen door

aanpassingen door Griekenland maar ook

door schuldsanering. (link) Jeffrey Sachs

beveelt Nee aan (link)Vanzelfsprekend zou

Philip Legrain ook nee stemmen (link)

Ja Christopher Pissarides omdat nee van

Griekenland een paria in Europa zou maken

(link)(link) 246 Griekse professoren

economie stemmen Ja omdat zij willen dat

Griekenland bij Europa blijft. (link) George

Constantinou is voor ja omdat nee een stap

richting totalitaire staat zou zijn (link) Martin

Wolf zou uiteindelijk met tegenzin ja

stemmen. (link) (link) Voor Costas Smeghir

is ja nodig om Griekenland te herbouwen.

(link)

11

1.7 De econoom van de week

Wie? Alexander Italianer

Waarvoor? Voor zijn benoeming als secretaris-generaal van de

Europese Commissie. (link) (link) (link) Machtigste ambtenaar

volgens . Ik ga niet beweren dat ik nog met hem geknikkerd heb,

maar heb wel bijna 30 jaar geleden in Parijs samen geprobeerd

het Interlink-model aan de praat te krijgen (soort knikkeren voor

economen).

1.8 Om naar uit te kijken

Vakantie (volgende terugblik dan ook in augustus)

6 juli: hoe reageren de financiële markten op de uitkomst van het Griekse

referendum?

13 juli: Reguliere Eurogroepvergadering. (link)

30 juli: Amerikaans bbp 2e kwartaal (plus revisies) (link)

14 augustus: bbp 2e kwartaal eurogebied en Nederland (link)

Links kunnen een abonnement vereisen Voorhout 5 juli 2015

Eerdere overzichten zijn te vinden op http://wbcs99etc.wordpress.com/