DE EERSTE GRAAD

VOORAF: CONTOUREN

• Leerling <> aanbod van de school• Gelijkheid <> gelijkwaardigheid• Differentiatie <> klassamenstelling• Algemene vorming <> vakken en

lessentabel

OVERZICHT

• De jongere in de eerste graad• Regelgeving• Analyse van de A-stroom• Analyse van de B-stroom• De eerste graad in de toekomst• Relatie met vorming in de bovenbouw• Wat als … ?

DE JONGERE IN DE EERSTE GRAAD

• Van kind naar adolescent• Rollen op school• Verschillen (interesses, achtergrond,

cognitief en psychomotorisch, motivatie)• Interesse <> abstractieniveau

REGELGEVING

• Eerste leerjaar A• Eerste leerjaar B• Tweede leerjaar van de eerste graad

(basisopties)• Beroepsvoorbereidend leerjaar

(beroepenvelden)

ANALYSE VAN DE A-STROOM

• 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties

15 BASISOPTIES

• Moderne wetenschappen• Latijn• Grieks-Latijn• Artistieke vorming• Handel• Industriële

wetenschappen• Techniek-wetenschappen• Agro- en biotechnieken

• Bouw- en houttechnieken• Creatie en vormgeving• Grafische technieken• Hotel-voeding• Mechanica-elektriciteit• Sociale en technische

vorming• Textiel

70%

50%

30%

 populatie september

2009populatie september

2010populatie september

2011

Agro- en biotechnieken 340 0,7 334 0,7 362 0,8

Artistieke vorming 299 0,7 289 0,6 329 0,7

Bouw- en houttechnieken 783 1,7 761 1,7 696 1,6

Creatie en vormgeving 268 0,6 253 0,6 229 0,5

Grafische communicatie en media 126 0,3 152 0,3 145 0,3

Grieks-Latijn 1 956 4,3 2.015 4,5 1 968 4,4

Handel 3 026 6,7 2.783 6,2 2 713 6,1

Hotel-voeding 297 0,7 303 0,7 304 0,7

Industriële wetenschappen 1 287 2,9 1.275 2,8 1 267 2,9

Latijn 8 698 19,3 8.661 19,3 8 689 19,6

Mechanica-elektriciteit 2 154 4,8 1.850 4,1 1 907 4,3

Moderne wetenschappen 20 150 44,8 20.432 45,5 20 194 45,6

Sociale en technische vorming 4 755 10,6 4.834 10,8 4 727 10,7

Techniek-wetenschappen 840 1,9 970 2,2 796 1,8

Textiel 2 0,0 0 0,0 0 0,0

Proeftuinproject 10 0,0 6 0,0 6 0,0

TOTAAL 44 991 100 % 44.918 100 % 44 332 100 %

Basisopties Katholiek onderwijs: cijfergegevens

  populatie september2009

populatie september2010

populatie september2011

Agro- en biotechnieken 340 0,7 334 0,7 362 0,8

Artistieke vorming 299 0,7 289 0,6 329 0,7

Bouw- en houttechnieken 783 1,7 761 1,7 696 1,6

Creatie en vormgeving 268 0,6 253 0,6 229 0,5

Grafische communicatie en media 126 0,3 152 0,3 145 0,3

Grieks-Latijn 1 956 4,3 2.015 4,5 1 968 4,4

Handel 3 026 6,7 2.783 6,2 2 713 6,1

Hotel-voeding 297 0,7 303 0,7 304 0,7

Industriële wetenschappen 1 287 2,9 1.275 2,8 1 267 2,9

Latijn 8 698 19,3 8.661 19,3 8 689 19,6

Mechanica-elektriciteit 2 154 4,8 1.850 4,1 1 907 4,3

Moderne wetenschappen

20 150

44,8 20.432 45,5 20 194 45,6

Sociale en technische vorming 4 755 10,6 4.834 10,8 4 727 10,7

Techniek-wetenschappen 840 1,9 970 2,2 796 1,8

Textiel 2 0,0 0 0,0 0 0,0

Proeftuinproject 10 0,0 6 0,0 6 0,0

TOTAAL

44 991

100 % 44.918 100 % 44 332 100 %

Basisopties Katholiek onderwijs: cijfergegevens

ANALYSE VAN DE A-STROOM

• 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties

• Keuze: abstractieniveau <> interesse

Bron: peiltoets biologie – 2006

Bron: peiltoets IVV – mei 2011

ANALYSE VAN DE A-STROOM

• 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties

• Keuze: abstractieniveau <> interesse• De basisoptie Moderne wetenschappen

biedt inhoudelijk kansen …

ANALYSE VAN DE A-STROOM

• 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties

• Keuze: abstractieniveau <> interesse• De basisoptie Moderne wetenschappen

biedt inhoudelijk kansen …• … maar benut ze nog onvoldoende

UITSTROOM BASISOPTIE MW

Bron: beschrijvend onderzoek 2002-2009 - Edith Stein (regio Gent)

BEHAALDE ATTESTEN VANUIT MW IN HET EERSTE JAAR VAN DE TWEEDE GRAAD

ANALYSE VAN DE A-STROOM

• 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties

• Keuze: abstractieniveau <> interesse• De basisoptie Moderne wetenschappen

biedt inhoudelijk kansen …• … maar benut ze nog onvoldoende• Soms artificieel onderscheid tussen

basisvorming en basisoptie

ANALYSE VAN DE B-STROOM

• Zeer heterogene instroom

• De dubbele finaliteit wordt niet bereikt

Janssen, R., e.a., Beginsituatie van leerlingen in het eerste leerjaar B van het secundair onderwijs, 2008.

ANALYSE VAN DE B-STROOM

• Zeer heterogene instroom

• De dubbele finaliteit wordt niet bereikt

• Groot aandeel van de beroepenvelden <> succesvolle latere zijinstroom in bso

DE EERSTE GRAAD IN DE TOEKOMST: UITGANGSPUNTEN

• Prikkelend voor alle leerlingen• Observerend en oriënterend

– Met het oog op een keuze voor een domein in de tweede graad

– Met het oog op een studierichting in dat domein

• Geen voorafname voor de keuze voor een domein (cf. brede algemene vorming)

• Keuze van de studierichting in de tweede graad wordt bepaald door de plaats op het continuüm

Transferabel

gericht toepasbaar

Abstract

concreet

Algemeen

specifiek

Economie en maatschappij

Kunst en creatie

Taal en cultuur

Welzijn en maatschappij

Wetenschappen en techniek

?

?

DE EERSTE GRAAD IN DE TOEKOMST: ‘A-STROOM’

• Toegang via het behalen van het getuigschrift van basisonderwijs

• Verlaten van het onderscheid tussen ‘basisvorming’ en ‘basisopties’

• Inzetten op de brede algemene vorming

EUROPESE SLEUTELCOMPETENTIES

• Communicatie in de moedertaal*• Communicatie in vreemde talen• Wiskundige competentie en basiscompetenties op het

gebied van wetenschappen en technologie• Digitale competenties• Leercompetenties• Sociale en burgerschapcompetenties• Ontwikkeling van initiatief en ondernemerszin• Cultureel bewustzijn en culturele expressie

• Met correcties: lichamelijke opvoeding en vorming, historische vorming, levensbeschouwelijke vorming

DE EERSTE GRAAD IN DE TOEKOMST: ‘A-STROOM’

• Extra ondersteuning voor één of meer aspecten van vorming

EN/OF

• Verbreding, verdieping of inkleuring van verschillende aspecten van de vorming

VOORBEELDEN VAN VERBREDING, VERDIEPING OF INKLEURING

• Wiskunde, wetenschappen en technologie– Een of meer stappen uit de wetenschappelijke

methodiek/het technisch proces– Contexten– Focus op de professional/op de burger– Beheersingsniveaus: complexiteit van

modellen, strategieën, problemen

VOORBEELDEN VAN VERBREDING, VERDIEPING OF INKLEURING

• Communicatie in vreemde talen– Extra taal, inclusief Latijn en/of Grieks– Beheersingsniveaus i.f.v. taalverwerving

• …

DE EERSTE GRAAD IN DE TOEKOMST: ‘B-STROOM’

• Niveauoverschrijdend traject met aandacht voor het individueel ontwikkelingsperspectief

• Traject– Start laatste twee jaren BaO– Voorbereiding op kwalificatiegerichte studierichting

(2de graad) na twee jaar SO– Instroom naar A-stroom geen uitgangspunt

• Gedocumenteerd verslag• Beperking van de schoolse vertraging:

automatische bevordering• Brede algemene vorming: focus op geletterdheid

RELATIE MET VORMING IN DE BOVENBOUW

• Vorming op het einde van de derde graad– Basisniveau (voor elke sleutelcompetentie)– Gevorderd niveau– Deskundigheidsniveau– Opstapniveau

Voorbeeld: basiscompetenties Wetenschappen en technologie

Algemene doelen

Kennis

• Begrippenkader en wisselwerking met de natuurlijke wereld• Grondbeginselen van de natuurlijke wereld en fundamentele

wetenschappelijke/technische begrippen kennen.• De wetenschappelijke methode en het technisch proces

(technologie, producten, procedés …) kennen.• De impact van wetenschappen en techniek op de natuurlijke

wereld inzien.• Wisselwerking wetenschappen & techniek en maatschappij• Vorderingen, beperkingen, risico’s van wetenschappelijke

theorieën inzien.• De invloed van wetenschappelijke en technologische evoluties

op de samenleving (besluitvorming, waarden, ethische vraagstukken, economisch, sociologisch, cultureel …) inzien.

http://toekomstso.vvkso.be

Voorbeeld: basiscompetenties Wetenschappen en technologie

Algemene doelen

Vaardigheden

• Technologische instrumenten en machines hanteren.• Wetenschappelijke en technische gegevens hanteren (grafieken,

tabellen, schema’s …) om een doel te bereiken of tot conclusies te komen.

• Een onderbouwde redenering verwoorden.

Voorbeeld: basiscompetenties Wetenschappen en technologie

Algemene doelen

Attitudes

• Kritisch, nieuwsgierig zijn.• Belangstelling hebben voor ethische vraagstukken.• Respect hebben voor veiligheid en duurzaamheid m.b.t.

wetenschappelijke en technische vooruitgang (eigen persoon, gezin, gemeenschap, wereld …).

• Openstaan voor wetenschappelijke en technische evoluties.

RELATIE MET VORMING IN DE BOVENBOUW

• Vorming en studiedomeinen

WAT ALS …

… ER GEEN HERVORMING SO KOMT?

• Naar een aangepaste invulling voor de jongeren in de B-stroom?

• Minder basisopties? Invulling keuzegedeelte in 1A?

• Kansen voor samenspel wiskunde, techniek, wetenschappen?

• Andere invulling van basisopties met het oog op bijkomende observering?