De Duitse

GÖTTERDÄMMERUNG Die

Nib

elun

gen

Hitler in Mein Kampf over Siegfried: Beschrijving van de eerste bijeenkomst van de N.S.D.A.P., München, 1920 ‘Toen na bijna vier uur de zaal begon leeg te lopen, en de massa langzaam naar de uitgang stroomde, toen wist ik, dat nu de beginselen van een beweging uitgingen naar het hart van het Duitse volk, en dat deze beginselen niet meer uit te roeien zouden blijken. Er was een vuur ontstoken, dat eenmaal de gloed zal zijn, waarin het zwaard zal worden gesmeed, dat aan de Germaanse Siegfried zijn vrijheid en aan de Duitse natie het leven terug zal geven. En ook voelde ik, hoe naast die komende opstanding de onverbiddelijke godin van de wraak schreed, en haar oordeel uitsprak over de meinedigen van de 9de november 1918, en hun werk. Zo liep langzaam de zaal leeg. De beweging nam haar loop’

13e eeuw 1848 – 1874 1924

I. NIBELUNGENLIED

↔

1740: De Literaturstreit → Johann Christoph Gottsched vs. Johann Jakob Bodmer

Jacob Hermann Obereit (1725 – 1798), schrijver, filosoof, arts. Ontdekt in 1755 het Nibelungenlied in de kasteelbibliotheek van Hohenems in Vorarlberg (Oostenrijk)

Obereit, de ontdekker van de tekst, stuurt de tekst naar de beroemde Zwitserse historicus Johann Jakob

Bodmer, die de tekst vertaalt en publiceert (1757)

De Nibelungen als Duitse Ilias?

Bodmer: ‘episch’, ‘nobel’, ‘groots’…

Johannes von Müllen: ‘een uitstekend gedicht, waar onze natie trots op mag

zijn’ → pleidooi voor herschrijving, zodat het Nibelungenlied de Duitse

Ilias kan worden

In 1803 geeft August Wilhelm Schlegel een serie lezingen over het Nibelungenlied. Schlegel plaatst de Nibelungen boven de Ilias, omdat het én de passie voor de oude Germanen én een christelijk karakter bevat

↓ De Nibelungen moet een centrale plaats krijgen in het schoolcurriculum zodat het een ‘heilige tekst’ voor de Duitsers kan worden (‘een terugkeer naar de schoot van de Vorzeit’)

Friedrich Heinrich von der Hagen Der Nibelungen Lied: een populaire bewerking met als doel er een ‘Nationalepos’ van te maken

Versie van de Nibelungen aangevuld met elementen uit de Noordse mythologie, zoals de Nornen en Wodan. Ook schrijft hij een compleet nieuwe verhaallijn over een geheime liefdesrelatie tussen Siegfried en Brünhild. Richard Wagner zal zijn Ring grotendeels op deze versie baseren

III. DIE NIBELUNGEN Fritz Lang, 1924

Die Nibelungen als uitdrukking van de Duitse Geest: een nationaal document dat overal ter wereld de Duitse Cultuur uitdraagt

Hermann Göring op de 10e verjaardag van de machtsovername door de nationaal-socialistische beweging, Sportpalast Berlijn, 30 januari 1943 ‘En uit al deze gigantische gevechten steekt nu met kop en schouders een geweldig, monumentaal bouwwerk boven de andere uit: Stalingrad. Stalingrad zal de grootste Heroënstrijd blijken uit onze geschiedenis (…) We kennen een grandioos, heroïsch lied van een onvergelijkbare strijd, namelijk De strijd der Nibelungen. Ook zij stonden in een hal van vuur en vlammen en lesten hun dorst met hun eigen bloed, maar streden en streden tot het bittere einde. Eenzelfde strijd raast ginder, en iedere Duitser zal de komende duizend jaar slechts met heilig ontzag het woord ‘Stalingrad’ uitspreken en zich daarbij herinneren, dat daar Duitslands einde heeft bijgedragen aan Duitslands eindzege. (…) Dit offer, mijn kameraden, is wat van ieder van jullie op ieder uur en op elke plek geëist kan worden (…) Vergeet niet dat tot de voornaamste beginselen van het soldatendom, naast kameraadschap en plichtsgetrouwheid, immer de offerbereidheid gegolden heeft. Er zijn altijd dappere mannen geweest die zich hebben opgeofferd om daarmee iets groters voor anderen te bewerkstelligen’