De crisis in de socialistische theorieDe 'Groep van Internationale Communisten' in Holland

De Eerste Wereldoorlog en de daaruit voortvloeiende Russische enDuitse revoluties deden nieuwe problemen ontstaan en brachtendiepgaande veranderingen teweeg in de ideeën van arbeiders ensocialisten. De Duitse socialistische partij, de ogenschijnlijk machtigeorganisatie die op het punt stond de politieke macht te veroveren endaardoor het socialisme te vestigen, bleek eenmaal aan de macht eenwerktuig voor de wederopbouw van het kapitalisme. In Ruslandhadden de arbeiders het tsarisme verslagen en bezit genomen van defabrieken en het land; nu bracht het staatskapitalisme hen in nogdieper slavernij onder een nieuwe heersende klasse. En dit was niet defout van het reformisme alleen; de meest vooraanstaande woordvoer-ders van het onbuigzame radicalisme, vermaarde marxisten als Kautskyen Lenin, hadden een werkzaam aandeel in deze ontwikkeling. Er moetduidelijk iets niet in orde zijn met de algemeen geaccepteerde doctrine.De gangbare opvatting luidde dat de arbeiders door middel vanverkiezingen een parlement moesten samenstellen en een regering vansocialisten aanstellen; vervolgens moeten deze politici en functionaris-sen het eigenlijke werk doen, de onteigening van de kapitalisten, hetafschaffen van het privé-bezit over de produktiemiddelen en hetorganiseren van de produktie. Het hieruit voortvloeiende systeem vanopenbaar bezit, waarin de arbeiders in loondienst van de staat zijn, isvolledig verschillend van het gemeenschappelijk eigendom waarbij zijde directe leiders over de onderneming zijn en hun werk zelf regelen. Inhet laatste geval rijst het probleem hoe deze ondernemingen aaneen-gesloten kunnen worden tot een goed geplande maatschappelijkeorganisatie. In vurige discussies, door intensieve geestelijke arbeidprobeerden de verschillende linkse groeperingen die zich van desocialistische en communistische partijen hadden afgescheiden, teontdekken welke andere methoden van actie de arbeidersklasse naarhet doel van de vrijheid konden leiden.

167

D

In Holland verblijvende politieke vluchtelingen, die in 1920-1921 eenaandeel hadden gehad in de strijd van de Duitse arbeiders tijdens deopstanden in het Ruhrgebied en de fabrieken in Saksen, haddenervaren wat een rijkdom aan initiatieven en mogelijkheden er uit demassa's voortkwamen wanneer deze voor de taak werden gesteldzichzelf te organiseren, hun leven en hun strijd in eigen hand te nemen.Tengevolge van de Hollandse positie temidden van Engelse, Franse enDuitse invloeden, was hier een fundamenteel theoretisch inzicht inbetrekkelijk brede lagen van arbeiders en intellectuelen doorgedron-gen. Uit hun samenwerking kwam een groep militanten naar voren diezich 'Groep van Internationale Communisten' (GIC) noemde en zichging bezighouden met de bestudering van de economische basis van denieuwe maatschappij. Zij waren er zich volkomen van bewust dat deproletarische revolutie niet plotseling, als bij toverslag, een wereld vanovervloed zou brengen, waarin eenieder alles slechts voor het grijpenhad. De nieuwe sociiuistische maatschappij moet door harde strijd enweloverwogen arbeid worden opgebouwd, door middel van een goeddoordachte organisatie en in overeenstemming met strenge regels vanproletarische gelijkheid. Iedere maatschappijvorm vindt haar hechtemateriële grondslag in een economisch systeem, een wijze van produk-tie en distributie die haar structuur en karakter bepalen. Al vóór maarnog meer na de oorlog hadden vele auteurs (Kautsky, Hilferding,Neurath, Leichter, Max Weber, Cole, enz.)" 3 zich met dit economischeprobleem bezig gehouden, maar zij gingen er allemaal van uit dat er eencentrale leidende macht moet zijn, een regering die haar bepalingen aande afzonderlijke produktie-eenheden oplegt. Inderdaad hadden anar-chistische schrijvers een pleidooi gehouden voor de autonomie van deafzonderlijke bedrijven; maar bij hen werd de aaneensluiting tot eenmaatschappelijke organisatie aan de goede wil overgelaten.Bij haar bestudering van dit kernprobleem van het socialisme, de vraaghoe vrijheid met organisatie te verenigen, stelde de GIC vast dat zijslechts de gedachtegang van Marx behoefde te volgen zoals die isvastgelegd in enkele her en der verspreide opmerkingen, in Das Kapital,en in zijn kanttekeningen bij het program van Gotha van de Duitsesociaaldemocratie. Marx sprak daarin niet van staatssocialisme, waar-van hij een fervent tegenstander was, maar over de 'associatie van vrijeen gelijke producenten' die hun arbeid zelfleidden;hij wees erop dat inplaats van waarde en geld de 'gemiddelde produktietijd' gemeten in

arbeidsuren de grondslag van het nieuwe economische systeem zalvormen. Deze ideeën, die de 'marxistische' auteurs geheel hadden los-gelaten, werden nu door de GIC uitgewerkt in een belangrijk boekje, deGrondbeginselen van de communistische produktie en distributie, 34

dat in 1930 in het Duits en het Nederlands verscheen. Hierin wordt aan-getoond dat de arbeiders in staat zijn zelf de produktie en distributie tebeheren en te leiden op grond van de boekhouding van iedereonderneming, aangevuld met de registratie en boekhouding van demaatschappelijke produktieprocessen op basis van de benodigde uren.Vergaderingen van afgevaardigden, 'arbeidersraden', zijn de instrumen-ten voor het samenbundelen van de afzonderlijke ondernemingen toteen maatschappelijk geheel. Men laat zien dat dit niet zo maar eenmogelijke en betere vorm is dan het staatssocialisme, maar de enigemogelijke. Het is voor een centrale bureaucratie van functionarissen enexperts niet mogelijk in alle behoeften te voorzien, voorschriften vooralle arbeid uit te geven, en alle processen in detail te overzien; allevoorgestelde systemen leiden tot willekeur in de distributie door eenheersende minderheid. Het zelfbeheer van de vrije en gelijke producen-ten is daarentegen in staat om zonder moeite de produktie endistributie te organiseren, omdat regels en transacties door, de econo-mische realiteiten worden vastgesteld. De moeilijkheden ontstaan doorhet oprichten van een staatsmacht tussen de produktie en de consump-tie. Van een louter gevoelsmatige aangelegenheid en een politiekprogram werd het in de arbeiders opkomende streven naar zelfbeschik-king nu omgevormd tot de belichaming van een economische nood-zaak. Zo kreeg de taak van zelfbevrijding van de arbeidersklasse eenwetenschappelijke fundering.Men moet betreuren dat dit boek niet voor de Engelse arbeiderstoegankelijk was (het grootste deel van de Duitse uitgave werd boven-dien vernietigd door de opkomst van het nazisme), omdat de prakti-sche grondslag ervan sterk bij de praktische Engelse geest had kunnenaanslaan. Nu het kapitalisme zich tot een internationale machtontwikkelt en de omstandigheden van de strijd over de gehele wereldsteeds meer hetzelfde gaan worden, zouden de arbeiders in ieder landmeer mogelijkheden moeten zoeken voor een internationale uitwisse-ling van ervaringen en ideeën.Voorlopig gaf deze studie de propaganda van de kleine groep een sterkeimpuls. In haar beginselverklaringê" verwierp de GIC de leiderspolitiek

168 169

van partijen en vakbeweging, en stelde daartegenover de arbeiders-raden als de organisatievorm van het zelfbeheer. Zij riep de arbeidersop tot de strijd voor de communistische produktiewijze, zij spoordehen aan het beheer en de leiding van produktie en distributie volgensalgemeen geldende regels zelf ter hand te nemen om zo de associatievan vrije en gelijke producenten te verwezenlijken.De GIC vormde geen nieuwe partij op zoek naar aanhangers; zij steldeals beginsel dat de arbeiders in iedere praktische actie, in iederewerkelijke strijd als één hechte eenheid moeten - en zullen - optre-den, waartegenover de onderlinge verschillen van groepen, partijen enbonden van geen betekenis zijn. Naast verscheidene brochures gaf zijregelmatig 'persmateriaal' uit, dat ter beschikking werd gesteld van allegroepen die het zouden willen publiceren, en waarin actuele gebeurte-nissen vanuit haar nieuwe gezichtspunt werden besproken. Zo ver-spreidde zij haar ideeën in een vriendschappelijke discussie met anderelinkse groepen die zich ook krachtig en principieel opstelden tegenoverde socialisten aan de macht en de communistische partijen. In eenonregelmatig verschijnende Raetekorrespondenz ('Raden-correspon-dentie') werden theoretische vraagstukken behandeld. In 1938 werd inhet Duits Lenin als Philosophê" gepubliceerd, waarin wordt aange-toond dat Lenin in zijn fundamentele filosofische ideeën tegenover hetmarxisme blijft staan; uit gebrek aan financiële middelen kon ditgeschrift slechts in een beperkt aantal gestencilde exemplaren verschij-nen. Na de oorlog ging de GIC samen met de groep 'Spartacus'," 7 dievergaand dezelfde richting had ingeslagen; deze organisatie telde eengroter aantal leden, maar had in de ondergrondse strijd tegen deDuitsers haar meest vooraanstaande woordvoerders verloren. Geza-menlijk geven zij momenteel het weekblad Spartacus uit, het enigeweekblad dat de onbuigzame klassenstrijd van de arbeidersklasse voorvrijheid en beheer over de produktie tot grondslag en inhoud van al zijnpropaganda maakt. Verleden jaar publiceerden zij een boek over DeArbeidersradenê", waarin deze gezichtspunten worden uiteengezet(en waarvan, in manuscript, ook een Engelse versie bestaat).(1947)

Groep van Internationale CommunistenStellingen omtrent revolutionairebedrijfskernen

Doel1. De revolutionaire bedrijfskernen voeren in de bedrijven de propa-ganda voor de omverwerping van het kapitalistische produktiesysteemen voor de doorvoering van de produktie voor de behoeften op degrondslag van de associatie van vrije en gelijke producenten: het beheeren de leiding in handen van de arbeiders zelf door middel van hunbedrijfsorganisaties (B.O.'s) en raden.

2. In deze strijd kan de arbeidersklasse alleen overwinnen wanneer ze indoor de arbeiders zelf geleide acties als eenheid tegen de ontzaglijkeeconomische macht van de bourgeoisie (trusts, monopolies) en haarpolitieke macht (de staat) optreedt. De klassenstrijd zelf is voedings-bodem waaruit deze eenheid in willen, denken en handelen opgroeit,om de produktiemiddelen aan de bourgeoisie te onderdrukken en haarstaat te vernietigen. Het opstijgen tot deze eenheid is de wezenlijkeinhoud der komende klassebewegingen.

3. Het vernietigen van de staat is het doorvoeren van de beginselen vande Commune van Parijs (1871). Het 'stukslaan' van de staat is deopheffmg van het oude, de arbeider vijandige beambtenapparaat en demilitair-bureaucratische kaste der bourgeoisie, die als zaakwaarnemersvan deze bourgeoisie over de massa's heersen. Het 'stukslaan' van destaat is het 'onder verantwoordelijkheid naar beneden toe stellen vanalle functionarissen.'Zoals de arbeiders zelf hun organisaties moeten beheersen, zoals debestuurders der organisaties niet anders dan de 'uitvoerende macht'van de wil van de arbeiders moeten zijn en dus naar benedenverantwoordelijk, zo moeten de functionarissen in het maatschappe-lijk leven niet anders dan de wil der arbeiders tot uitvoering brengen.

170 171

Dit is alleen mogelijk als de arbeiders zelf, eventueel door middel vanhun B.O.'s en raden, het recht van benoemen en terugroepen vanfunctionarissen aan zich houden. Alle algemene arbeidsregelingen enalgemene maatregelen zijn dan de taak van de radenorganisatie, die uitde B.O.'s opgroeit. Daarmee is dan het eigenmachtige, van de massa'safgesloten en over de massa's heersende beambtenapparaat opgehevenen zijn de maatschappelijke functies tot een levend deel van de massa'sgeworden, het beheer en de leiding van het maatschappelijk leven is opde massa's zelf overgegaan.

De komende strijd1. Het standpunt van de revolutionaire bedrijfskernen in de praktischeklassenstrijd wordt volkomen gedragen door het beginsel van deproletarische revolutie: het beheer en de leiding van alle maatschappe-lijk gebeuren moeten in de handen van de arbeiders liggen. Van ditgezichtspunt verschijnt het oude twistpunt of de revolutionaire arbei-ders loonstakingen moeten verwerpen - als zijnde reformistisch - ofdat ze deze moeten steunen, in een nieuw licht. Van dit gezichtspuntuit blijkt dat het vraagstuk fout gesteld is en dat daarom ook niet hetjuiste antwoord gegeven kan worden.Het wezen van de komende klassebeweging is het omwentelingsprocesnaar de zelfstandige doorvoering van wat in de arbeidersklasse zelfleeft, de ontwikkeling van het zelfbewustzijn en het zelfhandelen. Derevolutionaire bedrijfskernen trachten daarom steeds dit 'principe vande commune van Parijs' bij alle bewegingen der arbeiders door tevooren. De inhoud dezer bewegingen ofhet gaat om het arbeidsloon ofom andere eisen, kan door de revolutionaire bedrijfskernen nietbepaald worden. Daarom zijn deze kernen plaatsvervangers van deoude vakbeweging: het verbeteren der arbeidsvoorwaarden ligt in hetgeheel niet op hun terrein.

2. In deze strijd om de 'eigen leiding' zal de arbeidersklasse alle oudearbeidersorganisaties tegenover zich vinden. De oorzaak daarvan ligt inhet feit, dat in al deze organisaties de bourgeois-verhouding van leiderstot massa's overheerst. Bovenaan staat de leiding, die de inhoud, maarvooral de gang der bewegingen bepaalt. Bedeelde organisaties hebbeneen beambtenapparaat ontwikkelt, dat van de massa der leden afge-scheiden is en een zelfstandig leven voert. Verantwoording der verschil-

172

lende functionarissen geschiedt nooit 'naar beneden' maar steeds 'naarboven'. Het recht van benoemen en ontslaan van functionarissen is nietaan de massa, maar berust in de hogere regionen, die alle functies in hetorganisatie-apparaat doen innemen door personen, die zij voor hunleiderspolitiek geschikt achten. De organisatie van de oude arbeiders-beweging vertonen daarmee de zelfde karaktertrekken als de staat. Het'stukbreken' van deze organisaties. Daarom verzetten ze zich met handen tand (en met de mitrailleur) tegen een proletarische revolutie,evenals de bourgeoisie. Daarom vindt de bourgeoisie in de oudearbeidersbeweging haar stevigste steunpunt tegen een proletarischerevolutie.

3. Uit deze toestand blijkt, dat er geen wezenlijk verschil is tussen destrijd om de directe doorvoering van de proletarische revolutie en depraktische klassenstrijd, die zich rondom het arbeidsloon beweegt. Destrijd om de beginselen der 'eigen leiding' in iedere beweging derarbeiders te leggen, is in wezen een strijd om het communisme zelf.

De 'wilde staking'1. De vakverenigingen vormen een der belangrijkste steunpunten derbourgeoisie tegen de proletarische revolutie. Volkomen vastgelopen inde samenwerking tussen kapitaal en arbeid, langs de weg der collectievecontracten, zijn ze geheel met het kapitalisme vergroeid. Onmachtigom met de beroepsorganisaties de strijd tegen het moderne trust- enmonopolie-kapitalisme te beginnen, kunnen ze er niet eens aandenken, zich tegen de verarming der arbeidersklasse te verzetten,zonder hun organisatie zelf op het spel te zetten. En waar uit dearbeiders zelf bewegingen opkomen, om de strijd tegen het kapitaalaan te binden, scharen ze zich direct aan de zijde der ondernemers,omdat deze beweging voor hen even gevaarlijk is als voor de bourgeoi-sie.Deze bewegingen, die uit de arbeiders zelf voortkomen doen zich zoalsde praktijk zelf reeds leerde) bijna altijd voor in de vorm van 'wilde'stakingen. De vakverenigingen breken deze wilde stakingen directkapot, waartoe ze al naar de omstandigheden, verschillende methodentoepassen. De voordeligste methode voor hen is, de leiding der stakingover te nemen, waarna ze de overeenkomst met de ondernemersaangaan en de staking eenvoudig opheffen. Lukt dit niet direct dan

173

verplichten ze hun leden tot onderkruiperswerk, om zo de staking tebreken.

handen en voeten gebonden is en bij een uitbreiding der bewegingterstond op onwettig terrein komt, zodat haar bezittingen gevaarlopen.

Bedrijfsorganisatie en bedrijfskern1. De revolutionaire bedrijfskernen richten hun werkzaamheid geheelop het als één man doen optreden van de bedrijfspersonelen zelf, losvan iedere partij of vakvereniging. Ze vorderen de personelen op, zichniet te laten verdelen door de versplinterende geest der verschillendediplomaboekjes, maar gemeenschappelijk hun houding in de strijd tebepalen.Hier moet dus door ieder arbeider afzonderlijk de strijd gestredenworden tussen de partij- of vakverenigingsdiscipline en de klassesaam-horigheid. Overwint de klassesaamhorigheid, dan is daarmee de van debourgeoisie geërfde leiderspolitiek overwonnen en de eigen proletari-sche klassepolitiek treedt in haar plaats.

2. Het is van groot belang, het verloop van deze wilde stakingen na tegaan. En, vragen we ons na afloop der beweging ernstig af, welkemethode de beste uitwerking had, het 'overleg' der vakbonden in dedirectiekamer der ondernemers, of de wilde staking onder leiding vaneen stakingscomité uit de arbeiders, dan is in de praktijk gebleken, datbeiden meestal naar de nederlaag voerden. De wilde staking zakte naenige tijd in elkaar, waartoe het wroeten der vakbeweging, die geenmiddel onbeproefd liet, om de arbeiders de nederlaag te bezorgen, voorgeen gering deel bijdroeg.Toch ligt hier niet de werkelijke oorzaak van de nederlaag. Dehoofdoorzaak ligt hierin, dat de wilde staking nog in het allereerstestadium harer ontwikkeling is. Bij het duidelijke bankroet der vakbe-weging, zetten de arbeiders nog pas de eerste stap naar het zelfhande-len. Maar ze blijven voorlopig feitelijk nog in de banen der oudevakbeweging, voor zover het de 'beperkte' staking betreft. Juist zoalsde vakverenigingen een enkele keer nog wel eens doen, leggen ze eendeel van een bepaalde industrie stil, om hiermee het kapitaal totconcessies te dwingen. Nu moge het in enkele gevallen succes hebben,in het algemeen echter, vooral bij grotere conflicten, voert het evenalsbij de vakverenigingen, tot de nederlaag. De 'eigen leiding' is dusvolstrekt geen tovermiddel, dat de overwinning verzekert. De zaak isdeze, dat geen beperkte staking (de zuiver tot zekere tak van bedrijfbegrensde) in de huidige tijd van trustkapitalisme iets tegen debourgeoisie uitricht.De bonzocratie van de vakbeweging weet dit heel goed en daarombegint ze er niet aan.

2. Gaan de arbeiders op deze wijze georganiseerd in de strijd, treden zedus georganiseerd volgens het bedrijf op, dan vormen ze op datogenblik een bedrijfsorganisatie, die een werkelijke klasse organisatieis. Deze BO's voeren de strijd; ze beslissen over de strijdmaatregelen inde stakingscomité's, voeren eventuele onderhandelingen met de onder-nemers en sluiten zelf de strijd af.

3. Deze klasseorganisatie's moeten niet verward worden met debedrijfskernen. De kern is niet de vertegenwoordiger van de klasse: zeis niet als zodanig gekozen en kan daarom niet de leiding van de stakingop zich nemen. Voor zover leden van een kern in de stakingsleidingzitting hebben zijn ze daar alleen als arbeiders, die door het personeelals zodanig zijn aangewezen.

3. De revolutionaire bedrijfskernen hebben daarom tot taak, het'beroepsfront' in een 'klassefront' om te vormen; ze moeten er naartrachten iedere staking terstond op andere takken van bedrijf te doenoverslaan. Deze stakingstaetiek is alleen mogelijk, als de vakorgani-saties uit de leiding van de staking geweerd worden, omdat devakvereniging daartoe onwillig en onmachtig is. Ze is onwillig, omdathaar apparaat volkomen op het 'overleg' tussen kapitaal en arbeid isingesteld: ze is onmachtig, omdat ze door collectieve contracten aan

4. Na afloop van een strijd valt de BO uiteen doordat de arbeiders nietmeer volgens het bedrijf georganiseerd als eenheid naar buiten optre-den: de arbeiders laten zich grotendeels, steeds weer opnieuw door departij- en vakverenigingsdiscipline in de verschillende hokjes sorteren.Wat blijft staan, is de revolutionaire bedrijfskern, die steeds klaar staat,opnieuw een beroep op het klassegevoel te doen.

174 175

•••••••••••••••••••••• d1Z•••• _

5. De BO als uitdrukking van de eenheid der arbeidersklasse zal dusvoor de revolutie telkens weer verdwijnen, om pas bij het beslissendekeerpunt in de machtsverhoudingen de blijvende organisatie vorm derarbeiders te zijn. De arbeiders treden dan los van iedere partij ofvakvereniging als produktie-eenheid op en bouwen door hun netwerkvan verbindingen de associatie van vrije en gelijke producenten.(1931)

Groep van Internationale CommunistenStellingen omtrent partij en dictatuur

176 177

De kentering in de oude tradities1. De tradities van de oude arbeidersbeweging zijn historisch gegroeid;ze zijn het resultaat van een vroegere periode, waarin met de oudebeproefde tactiek voordelen te behalen waren. Een paar generaties heb-ben deze tactiek met succes toegepast, waardoor deze strijdwijze nunog als ervaringswaarheid in het bewustzijn der massa's is neergesla-gen. Eerst een hele reeks nederlagen, zoals we die in de afgelopen 10jaar geleden hebben, kan bij de jongere generatie de nieuwe waarheidontsluiten. Daarom ontstaat in de huidige periode de strijd binnen dearbeidersklasse, om de gehoorzaamheid aan de vakverenigingsleidersen de politieke partijen te verbreken en de strijd door solidariteitsbe-weging op andere groepen te doen overslaan. We zijn daarmee geraaktin de overgangsperiode naar het zelfstandig optreden der massa's.

2. Deze kentering openbaart zich niet direct in de klare vormen van destrijd om het zelfhandelen der massa's, maar ze blijft voorlopig nog metbelangrijke delen van het oude vermengd. Toch krijgen ook hier deandere opvattingen een andere organisatorische neerslag: de OSP;RVO en Derde Internationale. Deze formatie's komen overeen in deerkenning, dat met de beperkte beroepsstaking de klassenstrijd nietmeer te voeren is en dus eisen ze van de vakverenigingsbesturen, datdeze de staking uitbreiden. Deze formatie's komen ook nog alleovereen in de oude, traditionele opvattingen omtrent de leiding vanklassebewegingen, die ze in handen der vakverenigingen of in die vanhun partijbureau's willen leggen. Dit zijn echter nog halfslachtighedenuit de kenteringsperiode die in een doodlopend slop voeren. Eenstrijdbaar klasserecht kan alleen ontstaan, als de stakende arbeiders uitandere branches in de beweging betrekken, door zich massaal naar dieandere bedrijven te begeven.

3. De oude, traditionele verhouding van massa tot leiding is nog eenafspiegeling van de kapitalistische maatschappelijke verhoudingen,waar heersers en beheersten, heren en knechten, de hogere lastgeversen de lagere uitvoerders, de vanzelfsprekende sociale verhouding is.In de klassenstrijd voert dit tot een overschatting van de individuelemacht, het individuele kunnen, van de leiders en het onderschatten vande psychische zelfbeweging der massa's. Daarom richten dergelijkeorganisaties hun doel op het vormen van een massapartij, aangevoerddoor een bewuste, revolutionaire leiding, waarbij deze dan de gang ende inhoud der beweging bepaalt. De massa's vormen het 'materiaal',waarmee de leiders het bevrijdingswerk volbrengen.

echter met een 'socialiserende' arbeidersregering direct in onoverbrug-bare tegenstelling. De 'arbeidersregering' tracht telkens de beweging opeen bepaald punt te consolideren, om haar 'socialisatie' organisatorischte kunnen doorvoeren. Maar de in beweging gekomen massa's kunnenvoor een dergelijke consolidatie geen halt maken; ze trachten juist allesociale verhouding om te wentelen, om ze op nieuwe grondslag tebrengen. De 'arbeidersregering' moet hier tegen optreden, om 'orde' tescheppen en de 'chaos' te voorkomen. Maar in sociale zin is deze'chaos' juist de geboorte van de nieuwe sociale verhoudingen, die dearbeiders zelf scheppen. Hoe verder de sociale krachten zich ontladen,des te dieper ploegt de omwenteling.

De leiderspartijen en de revolutie1. Bij de zg. revolutionaire massapartijen vindt deze bevrijding derarbeidersklasse haar korte formulering in: het socialisme nu, waarmeemen dan bedoelt, het doorvoeren van een staatskapitalisme, meer ofminder naar Russisch model.Daarom wordt de Russische industrialisatie door staatsexploitatiezowel door de OSP als door de Derde Internationale als de opbouw vanhet socialisme uitgegeven. Naar deze zienswijze moet een massabewe-ging de heersende klasse ten val brengen, waarna een regering van'arbeiders en boeren' het bewind in handen neemt, de grootbedrijven.onteigent en aan de staat brengt. De leiding van het economische levengaat dan op de staat over, die echter alleen werken kan, als hij demassa' s beheerst. Voor de oude arbeidersbeweging is de beheersing vande arbeid niet anders dan de georganiseerde beheersing van deloonarbeiders. Uit deze opvatting van het 'socialisme nu' wordt danook de houding der Derde Internationale geboren, om nu reeds iedereorganisatie van revolutionaire arbeiders, die zich niet aan haar leidingonderwerpt, te vernietigen. Uit deze opvatting wordt ook de leiders-tyrannie van de leiders tegenover de leden der eigen organisatieverklaarbaar. Zoals de leiding der Derde Internationale een absolute enblindelingse gehoorzaamheid van haar leden verlangt, zo verlangt ze deabsolute onderwerping der gehele arbeidersklasse aan haar leiding, alsze onder het mom van 'de dictatuur van het proletariaat' tot regerendepartij geworden is.

3. Door deze onoverbrugbare tegenstelling tussen de zelfhandelendemassa en een 'arbeidersregering' die 'orde' moet scheppen, wordtbepaald, dat iedere partij, die de activiteit der massa's wil bannenbinnen de grenzen van haar partijprogram door tot een regerendemacht in de staat te willen worden, in de revolutie een contra-revolu-tionaire rol moet spelen. Zij kondigt de dictatuur van het proletariaataf, om de contra-revolutie van de bourgeoisie te bestrijden en om denieuwe orde in de sociale verhoudingen geleidelijk door te voeren,zoals ... Het Communistisch Manifest van Marx dit verlangt. Maar inwaarheid wendt deze dictatuur zich ook tegen de arbeidersraden, diede grenzen van het partij program overschrijden door zelf te socialise-ren, door zelf de leiding in handen te nemen. Ze worden dan door dedictatuur van de regerende partij als contra-revolutionair vernietigd. Inde hoog-kapitalistische landen is daarom iedere partij-dictatuur eendictatuur over de arbeidersklasse en de wegbereider van de kapitalis-tische contra-revolutie.

4. 't Doel van een proletarische revolutie kan geen ander zijn, dan alleburgerlijke verhoudingen tot in hun verste uithoeken om te wentelen.Daarom kunnen de revolutionaire energieën zich niet laten bannenbinnen de banen van een partijprogram. De arbeiders moeten door hunraden en bedrijfsorganisaties zelf het leven naar hun nieuwe inzichtenVOrmenen de maatschappij beheren. Dit is ook een dictatuur, maar vande arbeiders, die rust op de werkelijke klasse kracht van het proleta-riaat.

2. Een proletarische revolutie in de hoog-kapitalistische landen geraakt

178 179

De politieke dictatuur1. De zeltbeweging der arbeidende klassen door middel van hun radenen BO's is hetzelfde als de dictatuur van het proletariaat. Het wil nietanders zeggen, dan dat alle maatschappelijke functie's door dezeorganen worden uitgeoefend en zowel de wetgeving als de uitvoerendemacht op hen zijn overgegaan. Met andere woorden: ze trekken allemacht aan zich, zonder deze te delen met vakverenigingen, politiekepartijen of andere formaties.

2. Voor het handhaven van de uitsluitende macht van de raden zal dezedictatuur alle organisaties, die de radenbeweging aan zich willenonderwerpen, moeten ontbinden. Op de bodem der radenbeweging, opde bodem der klassedictatuur, is echter een volkomen vrijheid vanpolitieke propaganda voor de verschillende schakeringen binnen dearbeidersbeweging, voor zover ze de klassedictatuur aanvaarden, nood-zakelijk. Deze strijd der politieke schakeringen is een wezenlijk deelvan de bevrijdingsstrijd. Het onderdrukken hiervan, zoals Rusland ditonder de dictatuur van de communistische partij laat zien, is in dehoog-kapitalistische landen niet anders dan het onderdrukken, van derevolutie zelf en voert daarmee tot het tegendeel van wat het zegt tebedoelen.

De economische dictatuur1. In de revolutie zullen de politieke partijen en de vakbewegingproberen, de economische macht in handen te krijgen over de omwegvan de staat. De raden en BO's kunnen deze macht alleen houden als zede leiding van het bedrijfsleven niet over de staat laten lopen, maarbeheer en leiding der produktie zonder omwegen direct zelf uitoefenen. Deze directe leiding is alleen mogelijk, wanneer de oudebewegingswetten van het bedrijfsleven worden opgeheven en degoederenbeweging zich op de grondslag van de produktietijd voltrekt,waarbij dan het maatschappelijk gemiddelde arbeidsuur tot centralecategorie zowel van produktie als van consumptie wordt.

De proletarische Partij1. Met 't inzicht, dat het proletariaat alleen als raden-eenheid kanoverwinnen en het communistisch bedrijfsleven kan doorvoeren, moettegelijk de verhouding van de proletarische partijen tegenover de klasse

180

-

veranderen. Kwam het er vroeger op aan, massapartijen te vormen, omtot regerende macht te worden, nu komt het er voor alles op aan, nietde partij, maar de klasse sterk te maken. De revolutionairen werkendaarom in nauwe verbinding met de massa's, ze zijn een werkelijk deelder massa's.Ze voeren de propaganda voor de zelfstandige ontplooiing der klasse-krachten en ondersteunen deze overal actief, waar deze zich openba-ren.

2. Voor, in en na de revolutie zullen verschillende opvattingen binnende arbeidersklasse aanwezig zijn over de ontwikkeling der maatschap-pij en dus ook verschillende opvattingen over de maatregelen, dienoodzakelijk zijn, wat de oorzaak is van de formatie van verschillendepolitieke partijen. Voor zover deze geen macht voor zich zelf opeisen,geen macht over de arbeidersklasse nastreven, is het voor hen ook nietnoodzakelijk een organisatorisch machtsapparaat op te bouwen. Dezegroeperingen zijn daarom plaatselijke werkgroepen, die zich districts-gewijze en landelijk verbinden, om de propaganda krachtiger tekunnen voeren en gezamenlijk hun houding in klasse-conflicten te .kunnen bepalen. Een organisatorische versmelting van verschillendeinzichten is daarbij schadelijk.e 1933-1934)

181