De Drie GoddelijkeRavels Weelde

DeugdenPoppel

TIJDSCHRIFT VAN DE HEEMKUNDEKRING

NICOLAUS POPPELIUS VZWJaargang 13, nr. 49: september 2008

Heemkundekring Nicolaus PoppeliusRavels-Weelde-PoPPel V.Z.W.

Adres: Dorpsstra ^t

64, 2382 PoppelBankrekening: 733-3522204-67Lidmaatschap: inclusief abonnement op "De Drie Goddelijke Deugden": 17 euro

Ondervoorzitter: Marc Van Gorp,Secretaris: Ria Verheyen,Penningmeester:Agnes Luyten,

Beatrijs van Nazar ethlaan 2,Grote Baan 97 bus 7,Welvaartstraat 14,Berkenlaan 91,Hogevoortstraat l,Tilburgseweg 9,Overbroek l58,Steenweg op Weelde 60,Koning Albertstraat 87,Steenweg op Weelde 94,De Meerkens 10,Turnhoutseweg 2,Weeldestraat 154,

BESTUUR:Voorzitter: Laurent WoestenbuÍg,

Stan De Kinderen,Hans Jansen,Jos Nooyens,Frans Slegers,Jos Verhoeven,Gaston Verhoeven,Marc Vermeeren,Magda Vloemans,Marinus Willems,

2382 Poppel2380 Ravels2300 Turnhout2380 Ravels2380 Ravels2382 Poppel2382 Poppel2382 Poppel2381 Weelde2382 Poppel2382 Poppel2381 Weelde2381 Weelde

2382 Poppel

014t6569930t4t6569050141421839014/658346014/655030014/6573700r4t6586360t416557510141656198014t655554014/ó58838014t655t560141655728

014/658838

5 euro25 euro6 euÍo

1,75 euÍo3euro5 euro6 euro

R-EDACTIEADRES:Marc Vermeeren De Meerkens 10,

Voor informatie in verband met de inhoud, voÍmgeving of verschenen teksten kan u steedsterecht op het redactieadres (marc.vermeeren@pandora.be). Wenst u een tekst of een ideevoor Dublicatie aan te bieden. dan kan u dat ook steeds doen bii een van de bestuursleden.

VOORRADIGE PUBLICATIES :Boek "De Drie van het Noorden"De Drie Goddehjke Deugden, jaargangen I L/m 5 + "De Drie van het Noorden"

De Drie Goddelijke Deugden, jaargangen 1 Vm 5: perjaargang

De Drie Goddelijke Deugden, jaargangen I t/m 5: per los nummerDe Drie Goddelijke Deugden, jaargangen 6 en 7: per los nummerDe Drie Goddelijke Deugden, jaargangen 8 t/m 12: per los nummer

Verjaardagskalender

ARCHIEF/MUSEUM:Raadpleging van het archief kan na afspraak met MaÍc Vermeeren (014-658838). Voorgroepsbezoeken kan men afspÍeken met Laurent Woestenburg (014-656993), Jos Bols (014-658346) of Marinus Willems (014-655728). Het museum (Dorpsstraat 64 te 2382 Poppel) isopen elke tweede en vierde zondag van de maand van 14 tot l7 uur.

WEBSITE:http://users. skynet.be,/Ravels-Weelde-Poppel

Inhoud1. Gesneuvelden of vermisten uit de Eerste Wereldoorlog2. Kroniek van de parochie van St.-Jan in Weelde-Straat (1926-1951) (Deel II)3, Den Timmer vertelt (Deel 3)

door Hugo Driesen

In 1897 volgt Alfred von Schlieffen Waldersee opals chef van de Duitse Generale staf- Hij maaktmeteen zijn plan bekend voor de Grote Europeseoorlog. Volgens dit plan, het Von Schlieffenplangenoemd, zal Duitsland de neutraliteit vanLuxemburg, België en Nederland schenden enmaakt een inval in België noodzakelijk. In 1904 ishet Duitse aanval plan in België uitgelekt. Dekoning en de legerleiding dringen op een verhogingyan militaire inspanningen aan, en in 1908 nemenze de legerkwestie onder de loep. Onder leidingvan regeringsleider Frans Schollaert en ministervan Oorlog generaal Joseph Hellebaut wordt delegerhervorming voorbereid en de persoonlijkedienstplicht gaat van kracht op I december 1909.In l9l3 maakt Koning Albert I in Berlijn eenveÍontrustend incident mee als de Duitse keizerWilhelm II hem meedeelt dat een oorlog metFrankrijk onvermijdelijk is. Verderop aan tafelhoort hij de Duitse opperbevelhebber Helmuth vonMoltke praten over de dwaasheid van België alsze vetzet zotden bieden bij een Duitse doortocht.Op 28 mei 1913 voert de minister van oorlog,Charles de Broqueville, de veralgemeendediensplicht in in België, om de legersterkte van180.000 man naar 340.000 te verhogen. Dit getalzal echter nooit gehaald worden. Op 28 juni l9l4werd Franz Ferdinand, kroonprins van Oostenrijk-Hongarije en zijn gemalin door een Servischescholier vermoord in Sarajevo. En daardoor brakde grote oorlog door. De eerste, dan noggedeeltelijke mobilisatie had plaats op 29juli 1914,daags na de oorlogsverklaring van Oostenrijk aanServië. Op 3l juli verstuurde Duitsland zijnultimatums aan Frankrijk en Rusland. België ging

blz.lblz.5blz.56

daama over tot een volledige mobilisatie, al lietBrussel aan de Europese hoofdsteden weten dathet land neutraal wilde blijven in het conflict. Op2 augustus kwam er een einde aan alle Belgischeillusies: in een ultimatum eiste Duitsland de wijedoorgang door B elgië, zogezegd om een dreigendeFranse aanval te verhinderen. Het ultimatum werdvan de hand gewezen. Duitslandviel België daamaop 4 augustus binnen. Het Belgisch leger, slechtsbestaande uit 200.000 soldaten, en op de koop toein volle reorganisatie, stond voor een overmachtvan 550.000 beteruitgeruste Duitse soldaten. Luikviel al op 7 augushrs, maar de fortengordel rondde stad bood nog gedurende een week hardnekkigweerstand. Het Belgisch leger trok zichondertussen terug in de omgeving van Leuven enbehaalde er, ten koste van zware verliezen, enkelesuccessen De grote Duitse inval van I 8 augusfusbrak de Belgische weerstand, en het leger dat noguit 150.000 man bestond, moest zich terugtrekkenop de fortengordel rond Antwerpen, hetbelangrijkste militaire bolwerk van het land. Alsgevolg van deze teÍugtocht lag het Belgischgrondgebied grotendeels open voor de Duitsetroepen en op 20 augustus werd Brusselingenomen. Het Belgisch leger in Antwerpen kreegaanvankelijk enig respijt omdat de Duitsers alleinspanningen richtten op de opmars richting Parij s :het zwaartepunt van de gevechten verplaatste zichnaar het Noordoosten van Frankrijk. Tijdens develdslagen aan de Mame en de Aisne voerde hetBelgisch leger, met beperkt succes, enkeletegenaanvallen uit wat de Duitsers ertoe deedbesluiten de Antwerpse vestingen uit te schakelen.Een goed voorbereide Duitse aanval begon op 28september: de vestingen bezweken onder het zwaregeschut en de Antwerpse woonwijken werden

vanaf 7 oktober onophoudelijk gebombardeerd.Al op 9 oktober werd besloten dat het leger zichzou terugtrekken in de richting van de kust. Deontruimde stad Antwerpen viel op 10 oktober inde handen van de Duitsers. Het gros van hetBelgisch leger, dat nu nog restte, reorganiseerdezich achter de IJzerlinie. Hierin zou gedurende hetverdere verloop van de oorlog geen wezenlijkeverandering meer optreden.

Vermisten of gesneuveldenBayens Louis, 'Poppel 25.12.1884.Graad: soldaat.Indiensttreding: 1904.Eenheid: 6 Linie.Stamnummer: 1061 67268.Ongehuwd.Woonachtig te Poppel.Overleden of vermist te: Emblem.Overleden of vermist op: 09.10.1914.Doodsoorzaak: gesneuveld.

Claessens Pierre 'Ravels 17.03.1894, zoon vanJan Baptist en Willemsen Maria.Graad: soldaat.Indiensttreding: 1914.Eenheid:2Linie9Cie.Stamnummer: 102/607 81.Ongehuwd.Woonachtig te Ravels.Overleden of vermist te: Kaaskerke.Overleden of vermist op: 07 .ll .1917 .l''" begraafplaats: Steenkerke, I 0. I l. 1 9 1 7 grafnr.299.Doodsoorzaak: gesneuveld.

Kersíens Emiel, "Mol20. I l . I 895, zoon vanVictoÍ en Marien Maria.Graad: Brigadier.Indiensttreding: 1915.Eenheid: 2 RAL.Stamnummer: 8 1 4 1/4838.Ongehuwd.Woonachtig te Ravels.Overleden of vermist te: Calais (F) Porte deGravelines.Overleden of vermist op: 14.02.1919.

1''" begraafolaats: Calais (F) Belgische militairebegraafulaats sectie 2, Àj 9, graf nr.l7 ,18.02.19t9.Plaats van herbegraving: Calais (F) stedelijkebegraafolaats Nord, graf nr.289.Doodsoorzaak: tuberculose.

Meríens MIIem, "Weelde 16.12.1891, zoon vanJan Baptist en Peeters Adriana, hoeveknecht.Graad: soldaat.Indiensttreding: l9l 1.Eenheid: 7 Linie.Stamnummer: 1 07 /57232-Gehuwd met De Kort Maria.Woonachtig te Ravels.Overleden of vermist te: Zuidschote(Steenstraat).Overleden of vermist op: 20.06.1916.l''" begraafrlaats: Reninge, divisiebegraafulaats,graf nr. 197 ,21 .06.1916.Plaats van herbegraving: militaire begraafolaatsDe Panne, Kerkstraat, graf nr. A 201.Doodsoorzaak: gesneuveld.

Meuris Piete, oWestmeerbeek 0l .02.1895,zoon van Fransiscus en Van de KerckhovenMaria.Graad: soldaat.Indienstheding: 1915.Eenheid: I Groepering TAG l9 Cie.Stamnummer: 6928.Ongehuwd.Woonachtig te Weelde.Overleden of vermist te: De Panne veldhospitaal'L Océan'.Overleden of vermist op: 28.05. I 9l 8.1"" begraafrlaats: De Panne begraafplaatsDuinhoek, graf nr. 2/3, 29.05. I 9l 8.Plaats van herbegraving: militaire begraafolaatsDe Panne Kerkstraat, graf B 24.Doodsoorzaak: obusscherL

Nuyts loseph, "Ravels 17. | 0.1895, zoon vanJan en Mathé Maria, bakkersknecht.Graad: Korporaal.Indienstreding: l914.Eenheid: 7 Linie.Stamnummer: 107 I 59830.Onsehuwd.

Woonachtig te Weelde. 1"," begraaftlaats: Calais (F), stedelijkeOverleden of vermist te: Steenstraat. begraafolaats Nord, sectie l, rij 6, graf nr. 3,Overleden of vermist op: 15.05.1916. 03.05.1915.l'r" begraafrlaats: Reninge, divisiebegraafrlaats Plaats van herbegraving: Calais (F), De panneMolenhoek, 17.05.1916. Belgisch militair ereperk, graf nr. 640.Doodsoorzaak: bomsplinters. Doodsoorzaak: schrapnelsplinter in rechterknie.

0fien fan, "Poppel 30.05.1888, zoon van Frans Schrijven Eduard,.Weelde 08.02.1885, zoonen Bluekens Anna, landbouwer. van Michiel en Vermeulen Maria.Graad: soldaat. Graad: soldaat.Indienstheding: 1908. Indiensttreding: | 905.Eenheid: 1 B. Karabiniers Wielrijders. Eenheid: 6 Linie.Stamnummer: 137/34354428. Stamnummer: 106/6'7902.Gehuwd met Van Berkel Comelia. Overleden of vermist te: Lier.Woonachtig te Poppel. Overleden of vermist op: 19.02.1919.overleden of vermist te: oostkerke. Plaats van herbegraving: militaire begraafolaatsOverleden of vermist op: 30.10.1914. Lier grafnr.l56.Doodsoorzaak: gesneuveld. Doodsoorzaak: ziekte.

Pijnenborg Ádrtaaz, "Ravels 06.10.1879, zoon Tïmmermans lan Baptist, "Tilburg (NL)van Jan Baptist en Heyns Maria, chauffeur 01.04.1881, zoon van Jan Baptist ensteenbakkerij. Timmermans Maria, landbouwer.Graad: soldaat. Graad: soldaat.Indiensttreding: 1889. Indiensttreding: 1901.Eenheid: 1 Karabiniers. Eenheid: 8 Linie.StamnuÍnmer: 131/48442. Stamnummer: 108/49652.Gehuwd met Bartels Anna. Gehuwd met Snels Maria.Woonachtig te Ravels. Woonachtig te Tilburg (NL).overleden of vermist te: Adinkerke, overleden ofvermist te: Hannover Lazaret.veldhospitaal "Cabour". Overleden of vermist op: l ó.08.1918.overleden of vermist op: 26.07 .1918. Plaats van herbegraving: Leopoldsburg militaire1"" begraafolaats: De Panne, gm,f nr. l/69, begraa$laats, grafE 29.28.07.1918. Doodsoorzaak: longontsteking.Plaats van herbegraving: militaire begraafolaatsDe Panne, grafA 81. Vaes Pierre, o Sint-pieters Jette 0l.l2.lgg4,Doodsoorzaak: scherven torpedobom in de zoon van Hendrik en Vander Goten Joanna.borst. Graad: Wachtmeester.

Indienstheding: 1903.Poppelierc Charles, oWeelde 08.04.1887, zoon Eenheid: Rijkswacht te Voet, Gent.van Norbert en De Bond Maria. Stamnummer: 11952.Graad: soldaat. Gehuwd met Lenaers Maria.Indiensttreding: 1907. Woonachtig te WeeldeEenheid: 7 Linie. Overleden of vermist te: Ieper.Stamnummer 107/54727. Overleden of vermist op: 22.04.1915.Gehuwd met Jansen Jacoba. l"'" begraafolaats: Poperinge gemeentelijkeWoonachtig te Weelde. begraafolaats.Overleden of vermist te: Calais (F) ambulance Plaats van herbegra.ving: gemeentelijkeSophie Berthelot. begraafplaats Sint Pieters Jette, 13.10.1921.Overledenofvermistop:02.05.1915. Doodsoorzaak:bombardement.

Van Áckeren Jan oPoppel 24.04.1893, zoon van Eenheid: 7 Linie.Jacques en Hendrickx Maria. Stamnummer: 10'7/52714.Graad: soldaat. Gehuwd met Van Loon Anna.Eenheid: Artillerie versterkte plaats Antwerpen. Woonachtig te Weelde.Stamnummer: 21689. Overleden of vermist te: Calais íF) Porte deOngehuwd. Gravelines.Woonachtig te Poppel. Overleden ofvermist op: 31.10.1918.Overleden of vermist te: Koningshooikt. l''" begraafolaats: Calais (F), stedelijkeOverleden of vermist op: 03.10.1914. begraafulaats, sectie l, rij 1,grafnr.2,l'r" begraafolaats Koningshooikt fort graf nr. 03.1 I . l9l 8.201. Plaats van herbegraving: Calais BelgischPlaats van herbegraving: militaire begraafplaats ereperk, graf nr. 140.Lier, graf nr. 1027 . Doodsoorzaak: ziekte.Doodsoorzaak: gesneuveld.

Van Loon Zaais, oRavels 06.09.1885, zoon vanVandelaer Emiel, 'Bilzen 2l .09.1888, zoon van Henri en Tops Maria.Jan en Van Hees. Graad: soldaat.Graad: soldaat. Indiensttreding: 1902.Indiensttreding: 1906. Eenheid:8 LinieEenheid: Artillerie Versterkte plaats Luik. Stamnummer: 108/51873.Stamnummer: 33 l 18. Gehuwd met De Large Maria.Gehuwd met Penneman Joanna. Woonachtig te Schaarbeek.Woonachtig te Weelde. Overleden of vermist te: Boninne.Overleden ofvermist te: Loncin (fort). Overleden ofvermist op: 23.08.1914.Overleden of vermist op: 15.08.1914. l''" begÍaafulaats: Boninne, graf nr.27 44.1"" begraafplaats: Loncien (in het fort gebleven). Plaats van herbegraving: militaire begraaftlaatsDoodsoorzaak: gesneuveld. Champion, graf nr.M21,05.05.1922.

Doodsoorzaak: sesneuveld.Van Gompel Petrus, oTumhout 13.03.1890,zoon van Jean en Van Eyndhoven Maria, Van Velthoven Corneel, oWesterlo 29.02.1888,tolbeambte. zoon van Jean en Truyens Amalia,Graad: korporaal. binnenschipper.Indiensttreding: 1910 Graad: soldaat.Eenheid: 7 Linie. Indienstreding: 1908.Stamnummer: 10715663. Eenheid: 6 Linie 9 Cie.Ongehuwd. Stamnummer: 106169201 .Woonachtig te Ravels. Gehuwd met Borghmans Anna.Overleden of vermist te: Sint-Jacobskapelle. Woonachtig te Ravels.Overleden of vermist op: 20.06.1915. Overleden of vermist te: Pervijze (GroteI "" begraafplaats: Sint-Jacobskapelle, Beverdijk).20.06.1915. Overleden of vermist op:21.12.1917.Plaats van herbegraving: militaire begraaftlaats l''" begraafolaats: Steenkerke, graf nr. 411,De Panne, graf nr. P 75,04.08.1924. 08.04.1918.Doodsoorzaak: obusscherven. Plaats van herbegraving: militaire begraafolaats

Steenkerke, graf nr.226Van Hees Jean oWeelde 28.05.1883, zoon van Doodsoorzaak: verdrinking.Joseph en Vermeulen Comelia, schoenmaker.Graad: soldaat. Verbeek Ádriaen "02.03.1888, zoon van PhilipIndiensttredine: 1903. en Janssen Joanna.

Graad: soldaat.Eenheid: 22Linie.Stamnummer: 122/ 54895.Ongehuwd.Woonachtig te Ravels.Overleden of vermist te Bunsbeek.Overleden of vermist op: 18.08.1914.1 "'' begraafplaats: Bunsbeek.Plaats van herbegraving: Sint Margriet Houtem,militaire begraafrlaats, graf nr. 128.Doodsoorzaak: gesneuveld.

Verhoeven lean, "Weelde 20.09.1893, zoon vanFrancois en Vromans Adriana, metselaar.Graad: soldaat.Indiensttreding: 1913.Eenheid: 5 Lansiers 2 Escadron.Stamnummer: 143/826.Ongehuwd.Woonachtig te Weelde.Overleden ofvermist te: Vinkem veldhospitaalOcéan.Overleden of vermist op: 15.09.1917.l "' begraafrlaats: Veume, I8.09.I917.Plaats van herbegra.ving: militaire begraafo laatsDe Panne, gmf L129, graf m 150, 14.11.1924.Doodsoorzaak: kogel in rechterkant van deborst.

door Pastoor Thbbax (ï)

Statie I: gegeven voor JozefVan Heesll9/10/1927Statie II: gegeven voor Jan Hofkens Í2212/1918Statie III: gegeven voor JozefTubbax f l0/10/1918Statie [V: gegeven voor Jozef de Boungne t l4l5/t92lStatie V: gegeven voor Maria Verheyen + BrosensIt5/2/1920Statie VI: gegeven voor Familie Verheyen-

Mllemsen Carolus oRavels 07.05.1884, zoonvan Mathys en Van den Heuvel Catharina.Graad: soldaat.Indiensttreding: 1904.Eenheid: 5 Linie.Stamnummer: lO5 / 5217 0.Gehuwd met Clijmans Maria.Woonachtig te Merksplas.Overleden of vermist te: Tilburg (N).Overleden of vermist op: 31.08.1917.l'r" begraafulaats: Tilburg (N), katholiekkerkhof,03.09.1917.Plaats van herbegraving: Harderwijk (N),algemene begraafolaats, Belgisch ereperk, vakB, ij 4, graf nr. 1.Doodsoorzaak: ziekte.

Wygerde Petras'Weelde 21.11.1886, zoon vanJan Baptist en Prangers Maria, postbediende.Graad: Sergeant.Indientsttreding: 1906.Eenheid: Bn. Pontoruriers.Stamnummer: 1920.Gehuwd met Van Acoleyn Emrna.Woonachtig te Zwijndrecht.Overleden of vermist te: Adinkerke.Overleden of vermist op: 22.03.1918.l"t" begraafplaats: De Panne begraafolaatsDuinhoek, graf nr. C 3/11,25.03.1918.Plaats van herbegraving: militaire begraaftlaatsDe Panne, gnf C 219.Doodsoorzaak: obusscherven.

OlieslagersStatie VII: gegeven voor Norbert Van Gils t l8/8/l9l4 en Theresia Van Loon 127 /311926Statie VIII: gegeven voor overledene familie Bols-FrankenStatie IX: gegeven voor Laurens Woestenburg f3/2t1929Statie X: gegeven voor Jeanne Tubbaxll9/2/1927Statie XI: gegeven voor Maria Verheyen-Andnessent22l3ll929

statie XII: gegeven voor Theresia Dries-vloemans der st.Michielskerk gebruikt, maar bij het126/1/1929 terugbrengen daarvan had de kosteresse aldaar,Statie XIII: gegeven voor overledene familie zeker in een bui van zenuwachtigheid te felSwaan-Wouters gesputterd en gemopperd. De mannen van deStatie XIV: gegeven voor familie Fifis- Straat hadden het op hun fatsoen genomen en...Hoppenbrouwers ze zouden de lantaams van de kerk voortaan wel

kunnen missen. Adriaan Van Gils en FransEerw.Heer Cam' Van Herck had beloofd daarin Verheyen gingen rond en brachten op zekerenvoor zijn deel 5000 frank te zullen geven; dit in avond4600 frank aan om 46 verzilverde lantaamsovereenkomst met schilder Van Gramberen aan wie te kopen. O gelukkige zenuwachtigheid van eenvroeger de E.H.Van Herck opdracht had gegeven kosteresse!dezen kruisweg te schilderen voor de kerk van den 8 september: Er werd besloten jaarlijks op dezenLuchtbal (Antwerpen). Daaruit zijn moeilijkheden feestdag van o.L.Vrouw van uit de kapel inopgerezen. Het geval werd door de schilder aan Bedevaart naar Ravels, grot van O.L.Vrouw vanhet bisdom voorgelegd en Mgr.Van Cauwenbergh Lourdes te gaan. Al zingende en biddende trok .sschreef op 13 januari 1933: "lndien de schilder namiddags een talrijke processie uit. Te Ravelsrechtstreeks gehandeld heeft met E.H.Van Herck, aan de grot predikte gloedvol de E.H.Karel Kolen.dan zijt ge in geweten niet verplicht die 5000 frank Mocht deze processiejaarlijks zijn een uiting vanzelf te betalen". Dit schrijven was gericht aan dankbaarheid wegens de stiaat voor al dekapelaan Tubbax. Op Sinksendag werd gewijd het bekomen weldaden en een betrouwvol biddennieuwe beeld van het H.Hart van Jezus. Ontwerp voor nieuwe gunsten!H.Holemans (cfr.Stadsbeeld Aarschot). In hout l4 september: Jaarlijkse verpachting der stoelen:gekapt door onclinx van Leuven en opbrengst schitterend: nameiijk t6.i+0 frank. opgepolychromeerd door Algoet eveneens van I I september kwam de toólating toe tot hetLeuven. Kostprijs: 2982, 5 frank: giftvan de familie inrichten van 3 H.H.Misr.n op o. zon- enTubbax-Nuyens van Tumhout. feestdagen. De reden waarom? Omdat de kapel16 mei: Oprichting van de Broederschap van Sint veel te klein werd! En van vergroten kon toch nuJan. Toute paroisse qui se respecte se paie le luxe reeds geen sprake zijn! Eerste H.Missie van 16d'une confrérie! Natuurlijk met geweldigen bijval: november tot 26 november 1930.toetreding schier algemeen.3l mei: Aankomst beeld van St.Jozef. St.Jozef was Alweer een grote gebeurtenis voor de Straat: eende grote vriend van onze grote weldoenster eigen H.Missie. Deze werd gepredikt doorMadame Notaris de Boungne. zij eiste de eer op E.E.pp.paschasius van de wyer en Ètu, L"".-,deze te mogen geven aan de kapel. Het beeld komt o.F.M. Allerbeste predikanten , zie zich geenvan Art Catholique van Parijs en is een copij van moeite ontzagen en die dan ook door Gods genadeRoger de Lisle. Prijs: 951 frank. Algoet van Leuven een buitengewoon succes mochten inoogsten.zorgde voor de polychromie: prijs 301 frank. De weelde Straat spande de kroon; in hun drukHeer Notaris en Madame hadden vroeger reeds missieleven hadden ze nooit onder een H.Missie,geschonken aan de kapel: I ciborie (600 frank) in proportioneel genomen zoveel H.H.communres1926, in 192'7 bij gelegenheid van de plechrige uitgedeeld, namelijk 48is, dit is 8 perCommunie van hun zoon André de remonstrantie; communicerende ziel. Als aandenken van diewerk van H.Holemans Brussel (3000 frank), welgeslaagde H.Missie werden de gelovigenKoorkap met velum, communiekleed, enz. Eilaas, verzocht een penning te storten den laatsten dagMevrouw de Boungne stierfop 2 augustus na een bij de sluiting voor het bekostigen van eenlangdurige ziekte. Met haar stierf de grootste glasraam de H.Tarcisius voorstellende. Deze offerweldoenster onzer kapel. Voorzeker zal de goede bij 't sluiten der Missie bracht, ongelooflijk, 2600God haar heilig leven met eeuwige vreugde hebben frank op ! De raam kwam er!gekroond. In juni zou andermaal de processieuitgaan! Verleden jaar had de Straat de lantaamtjes De glasramen: Wie had ooit in 1928 den droom

durven dromen dat er reeds in 1930 sprake zouzijn van "onze" kapel met glasramen te verrijken.Daarom werd er in den beginne maargemartelleerd, lichfgekleurd glas ingezet. Hetexperiment met den kruisweg opende de bane ! Dekruiswegstaties waren volzet! Waarom nietvoortgegaan op den ingeslagen weg en ... metglasramen begonnen. Ook dit viel weder in densmaak. Maar wie aanspreken om deze uiterstmoeilijke zaken te doen ontwerpen? De beste konniet te goed zijn: en ... de "Meester" van hethandglas, de kunstenaar met het licht, wiens kerkin schoonheid bidden doet: Eug.Yoors, dewereldberoemde werd aangesproken en ontboden.Deze uiterst blij dat hij weer schoonheid scheppenmocht kwam zodra mogelijk naar Weelde over ener werd overeengekomen over onderwerpen,kleuren, prijs, enz. Besloten werd in 't hoogkoorte brengen Kristus met zijn bizonderste vrienden:Maria, St.Jozef, Maria Magdalena, St.Jan Baptist,St.Jan Evangelist, later er nog bij te brengenSt.Pieter en St.Paulus en 2 engelen die de rij sluitenzouden. In de doopvont zouden 3 engelen komenen boven het hoogzaal Maria en het kindje Jezus.Later zou men verder zien! Yoors mocht aan 'twerk! en ... stilaan kwamen de bestellingen ... enze bleven komen ... zodanig dat binnen den tijdvan één jaar ongeveer al de ramen volzet waren.Yoors noemde dit "kunnen toveren". Opgave derramen, kostpri js en naam der edelmoedigeschenkers:-St.Jan Evangelist: 2500 frank-St.Jan Baptist: 2500 frank-Kristus Koning: 2500 frank, gift van Hendr.DeRyk-Oprins-O.L.Vrouw: 2500 frank, gift van Notaris DeBoungne-H.Jozef: 2500 frank en H.Maria Magdalena: 2500frank, gift van wijlen E.H.Dom. Willems vanArendonk, toegekomen door bemiddeling derfamilie Swaan erfgenamen.- St.Pieter: 2500 frank- St.Paulus: 2500 frank- 2 Engelen: 5000 frank- H.Theodorus: 2000 frank. H.Cornelius: 2000frank, H.Edmundus: 2000 frank, H.Pelagia: 2000frank. Deze vier insgelijks van E.H.Dom. Willems- H.Nicolaus Poppelius: 2000 frank, gift van JanGovers

- H.Michael: 2000 frank, gift van Laurens Diels-Vosters- H.Theresia Kindje Jezus: 2000 frank, giftNotarisDe Boungne- H.Franciscus: 2000 frank, gif t vanAug.Verschueren-Jansen- H.Tarcisius: 2000 frank, gegeven door degelovigen der Straat als aandenken aan de leH.Missie- H.Cecilia: 2000 frank, gift van Karel Bols-Haagen- H.Elisabeth: 2000 frank, gift van Clemens Vanden Borne- H.Ludovicus: 2000 frank, gift van Jan Segers-Abbeel- H.Lutgardis: 2000 frank, gift van Z.E.H.KarelNelo rustend pastoor Merksplas- H.Cristoforus: 2000 frank, gift van Karel VanLoon-Van de Laar- De 2 engelen in de oculi achteraan in de kapel,gift van den heer J.Van Mierlo-Proost Tumhout(2 x 2000 frank)- De Madonna met Kindje 2000 frank en de 3engelen van de doopvont aan 1200 frank = 3600frank werden door de kapel betaald.

Het geheel heeft dus 62.600 frank gekost. Maarhet was nog niet volledig: de ramen van het schipvoldeden niet: de heiligen kwamen niet uit, omdater te veel daglicht kwam van de zogenaamdeinlijsting: overblijfsel er rond van het gemartelleerdglas van vroeger. Er moest een andere omlijsting,een ad hoc voor gevonden worden. Yoorsnatuurlijk moest er voor zorgen en ze kwam en deramen wonnen honderd per honderd er bij. Dezeomlijsting heeft gekost: 9ó0 frank per raam; dus(960 x7) 6720 frank. Deze omlijsting werd pas in1931 aangebracht. Yoors haalt blijvende eer vanzijn werk! Zijn glasramen zijn de blijvende glorieonzer kapel! Hij stoffeerde de kapel met eenatmosfeer van kleur, maakte ervan een orgel voorde zonne. Door zijn ramen wekte hij belangstellingvoor de kapel en deze werd, juist om haarkleurensymphonie altijd jubelend, een oord vandruk bezoek voor esthetische fijnproevers!Cedant tenebrae luminiet nox diumo sideri!In 1930 werden er in de kapel uitgereikt: 47.000H.H.Communiën.

Boven: De Sint-Janskapel bij de inzegening in 1928. Onder: Het plaatsen van het haantje opde torenspits. Rechtsboven: Parochie Sint-Jan viert feest bij de inzegening van de kapel(1928). Rechtsonder: binnenzicht kapel sint-Jan voor de verbouwingswerken van 1928.

193119 januari: wi jding der nieuwe vlag van deSt.Antoniusgilde, vervaardigd door de E.E.Zustersvan het H.Graf Tumhout. In mei: schildering derkapel. De kapel eiste een sobere, sprekende en tochsti l le schi ldering: geen opeengestapeldecigarenkistjes, geen afgezaagde en flauwefi orihren, geen patissierstijl, geen behangselpapier,geen banden; maar sprekende kleuren, die warmteaanbrachten, die getrouw bleven aan hun rol, in dekerk alsook elders: de architektuur te dienen!Kleuren die helpen bidden en de zielen dragen dicht,heel dicht bij ons Heer! Eilaas hoeveel kerkenworden ontsierd en onteerd omdat zesderangschilders vergeten dat schildering geenhoofdzaak mag worden, geen aandacht magbinden, maar dienen moet en nederig zijn: dat alleenbrengt dichter bij God. Deskundigen werdengeraadpleegd: nl. Z.E.HeerBauwens -laterprelaatder abdij van Leffe-Yoors-Bouwmeester Ritzen,E.H.Pelckmans, en opdracht werd gegeven aan JanKuper, binnenhuisarchitekt, geboren Hollander,wonende te Mechelen! Zijn plan onderzocht,gekeurd en door hem uitgewerkt. Hij kweet zichmeesterlijk van zijn werk. De schildering enbijhorigheden beliep op 16.000 frank en gebeurdein keimverf, een soort mineraalveÍf.

Voor fijnproevers was het resultaat prachtig. Bijhet gewone volk viel het in den beginne ietwattegen. Dit kan het niet ten kwade aangerekendworden, wel degenen die het gedurende zoveel jaardoor hun wansmaak en ziekelijke kunst bedorvenhadden. Maar de kunst zit diep ingeworteld in deziel van het Vlaamse volk, het voelt onbewust deschoonheid aan, en langzamerhand kwam de goedesmaak weer boven en stilaan vonden ze de kapelen haar schildering, goed, schoon, schoner, hetschoonst! Vermits we toch spreken van schilderingen verf ... olie komt boven.8 september: wijding van het beeld van O.L.VÍouwvan Lourdes: Uitgave AÍ Catholique: prijs 901,80:polychromie door Algoet 160,20 frank. Gift derfamilie Antoon LuÍen-Bax.I 3 september: stoelverpachting: opbrengst I 6. 145frank. In 1931 werden uitsereikt: 49.000H.H.Communiën.

1932

De kapel van Weelde Straat geraakte stilaanbekend: van wijd en zijd kwam men zien naar diehemelse ramen van Yoors, de modernè schilderingvan Kuper, de biechtstoelen en predikstoel vanArchitekt Ritzen, naar de beelden, den kruisweg,enz. Maar ook Weelde ligt op onze kleine werelden in die kleine wereld is het nu eenmaal zo datdikwijls het edele wordt omlaag getrokken; hetgoede besluierd, het schone bevui ld enbezwadderd. Overal zijn er kleine mensjes maarO.L.Heer gebruikt dikwijls die kleine mensjes omhet grote beter te doen uitkomen. Overal zijn ermensjes die met hun tijd en het goede van dien tijdniet kunnen en daarom niet willen meegaan. Opvrijdag 18 maart verscheen volgend artikel in deStandaard (Brussel door Juffiouw Hollands):Weelde in de Kempen: Naar de Kempen trekt menniet in het voorjaar doch in den zomer, als de heidepurper is en de bijen heen en weer zoemen over dezandwegen. Komt men er toch op het ogenblik,waarop de winter van de lente scheidt, dan is ditwellicht op rekening van het toeval te schuiven, alkan het ook een gelukkig toeval zijn. Per bus overTurnhout, geestelijke serre van Vlaanderen,vanwaar vrome priesters over gans het land en heelCongo worden gestuurd, over Oosthoven met zijnkruisenslaanden molen en Ravels, dat cementmaakt, landt men te Weelde aan op de Hollandsegrens. Weelde, zoals alle goede dingen, bestaat indrieën: Weelde Dorp, Weelde Statie en WeeldeStraat. Ze liggen van elkaar en zijn toch samenverbonden gelijk bollekens van een patemoster meteen heel stuk ketting tussenin. Drie kwartier is 'tvan Weelde Dorp naar Weelde Staat en vandaaruit duurt het nog eens drie kwartier eer men aanWeelde Statie is. De elementen van het landschapzijn vlak veld, dennenbosj es (niet veel te groot vooreen Japansen miniatuurtuin), 'n weg met blondzand en done hei. Groepeer dit alles tegen denversten blauwen achteÍgÍond dien men in ons landbedenken kan en plaats er 'n bonkigen ouden torenin: dat is Weelde Dorp; vervang den toren doorenkele blozende bakstenen huizen, dan hebt geWeelde-Straat; wilt ge Weelde Statie zien verbeeldu dan in dezelfde omlijsting, een ruim gebouw met'n douanepost, juist op de grens.

Dat is alles. Wie zou ook iets anders in Weeldegaan zoeken, in deze schrale streek waar de boeren

10

op de Kruisdagen hard moeten bidden om watvruchtbaarheid. Toch is er iets te vinden, zoonverhoopt als het maar zijn kan. Waar de bus stilhoudt in Weelde Straat priemt een torentje bovende huizen uit, een schichtig sprietje van een toren,dat de dwaze vergelijking met het schedeblad vaneen sneeuwklokje oproept. Nergens anders zoumen er op letten. Hier trekt het de aandacht. Menwil weten waar het bij hoort en stelt vast, dat hetde bekoning is van een kapel met vooruitspringendportaal. De puntgevel van dit laatste is de herhalingin 't klein van dien der eigenlijke bidplaats. Drieronde vensters vormen een driehoek boven en naastde openstaande deur. Daardoor komt men in Sint-Janskapel. Het hemels blauw portaal is een nis vo1rust, voorbereidend op nog gÍoter rust en op noggroter verrassing. Wilt gij ze ondervinden, doe dandeze wandeling na en treedt binnen in de kapel. Zeis nooit leeg al is het midden op den dag. Volheiligen staat ze in rood en goud en blauw, in paarsen groen. Ze is omsingeld door de heiligen, tweeaan twee geplaatst als wachten in elk der velevensters. Achter het altaat zijn er, boven debiechtstoelen en het portaal, er valt niet aan teontkomen. De martelaren en de maagden,apostelen en de heilige vrouwen spreiden zulk eenonvermoede pracht ten toon dat de zon ze luiteerbied met haaÍ goud omkranst. Metkleurengeschetter breekt ze binnen over altaar enpreekgestoelte, over de antieke communiebankwaaÍ op Passie Zondag de witte bruidjesneerknielden en gedoopt werden in den gloed vanhet licht. De zon glijdt naar het zuiden terwijl wekijken en tovert langsdaar in de vlammen die rondSint Theodorus opslaan en in de albe van SintNiklaas Poppelius, martelaar van GoÍcum, patroonvan Weelde. Op een zijwand trillen kleurigevlekken, juist boven het altaar. Het ruikt er naarhyacinthen. Komt die geur van echte bloemen inde kerk ofvan de wonderbloemen die de zon laatdansen op den wand? Men vraagt zich niet afvanrvaar deze heiligen komen. Zijn ze niet al teduidelijk verwant aan die van Sint Lutgardiskapelen aan deze der doopkapel van Christus Koninkrijkte Antwerpen? Hebben zij niet dezelfde statigheid,innigheid en kleurenfelheid? Maar wat men zichafrraagt is, hoe een schamel Kempisch dorp aanzulk bezit komt en aan zulk een helderbliikendenzin voor schoonheid?

Over het middenschip en zijbeuken der kapel enover het ingetogen kleine baptiste ruim ligt eenvoomaamheid waartoe de schildering in effen opelkander afgesternde tinten, welke de gebruikelijkedraperieën en heraldische lel ies vervangt,ruimschoots bijdraagt. Ook hierover stijgtverwondering op terzelfdertijd als voldoening. Eenander uitzicht heeft deze zeven eeuwen oude kapelgehad; een dat in niets verschilde van eentonige,smakeloze veldkapellen, wier stilte de enigeaantrekking was. Toen de pastoor van Weelde dorpzijn ver afwonende parochianen van Weelde Sfaateen eigen priester gaf, werd, korten tijd geledenSint Janskapel door den pas benoemden kapelaangrondig onder handen genomen. Hij riep KanunnikLemaire om ze te vergroten zonder haar landelijkkarakter te schaden. Hij liet architekt Ritzenkomen. Smaakvolle altaars en preekstoel werdendoor hem ontwoÍpen en waar geen plaats meerwas, vond hij de nodige ruimte om twee modemebiechtstoelen als alkoven in den wand te latenschuilgaan. Wat schoon was in de oude kapel werdbehouden, wat lelijk was verdween. Zo bleven dekaraktervolle vijftiende-eeuwse beelden van SintJan den Doper, Sinte Anna, Onze Lieve Vrouw enSinte Brigitta met haar koe, die waarlijk het bezienwaard zijn, en verdween een altaar, dat aan eentheateÍscherm geleek. Modem en oud harmoniërenhier in de oude trouwe Kempen die verlangendluistert op den rand van een nieuwen tijd.

Kapelaan en volk wilden schoonheid in hun kapelen hebben ze veÍworven, ten koste vanopofferingen weliswaar doch ook als borg voorhoge weugde. Die is begonnen toen stuk voor stukde glasramen konden besteld en geplaatst in bijzijnvan groot en klein, vreugde die wordt vernieuwdelken morgen wanneer het altaar vlamt in het vuurder heiligen, elken avond wanneer in het westende zon door de ronde vensters valt waarop Mariamet het Kindje ten zegen gereed is. Weelde-Straat,met zijn juwelige kapel, is 'n voorbeeld en eenaansporing voor wíe uit den ban van het alledaagseen smakeloze los wil ter bereikine van echteschoonheid.

Dit artikel was een doom in het oog der bozen. Inhet tijdschrift: "Natuur- en Stedenschoon"verscheen een artikeltje over de St.Janskapel. Een

1l

Pastoor Tirbbax bouwde deze pastorij in de Koning Abertstraat te Weelde

heel kleingeestig en venijnig artike$e. Dit artikeltjewerd overgenomen in de Kempenaar van Tumhoutvan 2'l rnaart en gaf 't volgende:

Uit Weelde: De kapel van St.Jan de Evangelist.Deze zeer oude kapel, gelegen nevens den grotenweg, nevens het gemeentehuis (1857), was altijdhet onderwerp van een zeer bijgewoondebedevaart, den dag van St.Jan (24 juni), ofjuisterdien nacht, want de meeste bedevaarders kwamengedurende de nacht toe. Uit oorzaak van denaangroei der bevolking, voomamelijk langsheenden weg TumhourTilburg, werd de kapel langsweerskanten vergÍoot. Het oude karakter is ergeheel door verloren gegaan. Zowel onderconstructief oogpunt als onder dit van uitvoeringwerden grove fouten begaan. De steunstr*ken derbuitenmuren werden bedekt met platen in etemiet,

de vensterriggels met blauwen steen, beidenmaterialen die nooit in de Kempen in demiddeleeuwen gebruikt werden. Het toemetselender voegen gebeurde op basis van zand en niet vanmortel. De electriciteit werd buiten de kapelgeplaatst. De uitbouw van den biechtstoel is opongelukkige wijze langs buiten merkbaar. Eens temeer werd de Commissie van Monumenien vooreen voldongen feit gesteld. Nochtans geldt het hiereen buitengewoon mooi, oud en zeer stemmigkapelletje. Het gebouwtje bergÍ nog enige shrkkenvan waarde: een prachtig oud beeldje der Maagdvan Ste.Anna, beeldjes van Ste.Brigit ta,Ste.Barbare en St.Jan; een H.Maagd in een glazenkast, het hoofd van St.Jan op een schotel, voorantipendium. Ook nog een oude communiebanken zes koperen kandelaars Louis XVL"

t2

De Sint-Janskapel en de nieuwe pastorij in Weelde-Straat werden prachtig versierd bij het 25-jarig bestaan van de parochie Sint-Jan in 1951.

IJ

Die heren van Natuur- en Stedenschoon schijnenniet eens de schi ldering, niet eens de ramen bemerktte hebben. Zi j schi jnen niet eens te zi jnbinnengeweest! Jatoch; zij zljn er binnen geweest,zoals ze zouden binnengaan in het Steen-Museumvan Antwerpen om koudweg en bureaucratisch eeninventaris op te maken: een beeldje van dit, eenander in een glazen kast, een oude communiebank,6 koperen kandelaars!! ! De hoofdopsteller van deKempenaar werd telefonisch opgebeld engelukgewenst voor de opname van dit flinke (?)artikel. De man zag in dat hij een fout begaan haden beloofde in het volgende nummer van hetweekblad "amende honorable" te doen! KapelaanTubbax nam aan op voorwaarde dat 150 nummersvan de Kempenaar grat is zouden wordenuitgedeeld in de Straat. De man hield woord en 'tonderstaand aÍikel verscheen op zondag 10 april1932:

Te Weelde: De kapel van S.Jan een juweel derKempenDaar alle merkwaardigheden onzer streek onzelezers aanbelangen en we weten dat de fraaie kapelvan Weelde een kunstjuweel is van bouwtranthadden we, over drie weken, een uittrekselmedegedeeld uit een tijdschrift, waarin de aandachtop deze mooie bidplaats getrokken werd. In datuittreksel werd de kapel van S.Jan niet zo zeerbesproken als bedeplaats, maar veeleer als eenbrokje van overbl i jvende oude kunst vanbouwtrant. De kapel heeft noodzakeli jkeveranderingen ondergaan, omdat ze, sedert hetoprichten der kapelanie, bestendig voor degelovigen dienst doet als kerk, en er de goddelijkediensten regelmatig geschieden. Zij moest dusvoldoen aan de noodwendigheden enerparochiekerk, en er moesten noodzakeli jkveranderingen aan toegebracht worden om tevoldoen aan de behoeften van den eredienst.

In het aangehaald artikel werd daarop niet gelet,en de schrijver, door zijn "antikaire" bril deaangebrachte verandering beschouwende,beoordeelt ze strijdend tegen de oude kunst, enbijgevolg verkeerd. Vermits er in verschillendedagbladen over S.Janskapel gesproken werd en zijdus de aandacht trekt van alwie belang stelt ingodsdienstige kunst hebben wij aan een onzer

medewerkers, zeer bevoegd in zake godsdienstigekunst, gevraagd aan de kapel van St.Jan enigebezoeken te brengen en ons zijne indrukken medete delen. Ziehier wat hij schrijft:

Eenjuweel op het uithoekje der Kempen: De kapelvan S.Jan te WeeldeEen paar weken geleden heeft de Europa-doorbekende A.Yoors de laatste hand gelegd aan deglasramen, en meteen aan de kapel van S.Jan denDooper te Weelde Straat. Deze aloudedevotiekapel, onlangs hersteld en vergroot,verdient de volle aandacht van al wie in de Kempen-en veel verder ook- belang stelt in de kristelijkekunst. Verre van een doodgewone bidplaats te zijn,is deze kapel een echt kunstjuweel, des te meermerkwaardig daar het aangetroffen wordt op hetuithoekje der "verachterlijke" Kempen. De besteonder de hedendaagse kunstenaars hebben Weeldegevonden om hun medewerking te verlenen aanhet hei l igdom van den Dooper. HoogleraarLemaire ontwierp den bouw der vergroting. Kuperschilderde met kleuren, Yoors met licht, Ritzenzorgde voor de belangrijkste meubelen. Het geldthier geen volledig nieuwe bouw, 't is ean herstellingen een vergroting. Wat van de oude kapel bewaardbleef, het koor en enkele beelden -het enige datkon en verdiende bewaard te blijven- heeft nietonder te doen voor het oude. "Het nieuwe en hetoude" dat volgens de Schrif tuur door denzotgz meí huisvader dient samen gebracht teworden werkt hier te samen tot een harmonieusgeheel waaraan het cachet helemaal niet ontbreekt.Al de bijzonderheden dezer kapel hierbeschrijvenof enkel maar opsommen gaat boven het bestekvan dit artikel. Slechts den algemenen indruk diende kapel ons liet na de menigwldige bezoeken diewe haar brachten willen we hier meedelen.Wat men van meet afbij het eeÍste bezoek aanvoeltop venassend sterke wijze is dat deze kapel eenkind is van kem-gezonde opvatting van kerkkunst.Deze kapel is een bidplaats, geen bouwkundigmonument, geen museum. Een bidplaats te zijn,een wel geschikte ruimte te bieden voor het privaatzowel als voor het publiek gebed, is de allereersteen allervoornaamste eis dien men een kerk stellenkan. Hieruit volgt van zelfs dat de allereerste enallervoomaamste taak van den kristen kunstenaardie een kerk te bouwen -of te vergroten- heeft, is

te zorgen dat die kerk aan dien eis beantwoordt,d.w.z. een geschikte plaats vormt tot het gebed.Indien het waar is dat de kristen kunstenaars -degrootsten onder hen tenminste- begeesteringgevoeld hebben voor hun taak, even waar is hetdat die begeestering menigeen onder hen op eenvals spoor heeft gebÍacht, in dezen zin dat ze denallereersten eis ener kerk vergeten hebben enbouwkundige monumenten en musea oprichttenin plaats van doelmatige bidplaatsen. Heerlijkeruimten maakten ze maar geen ruimten om heerlijkte bidden.

En zo'n ruimte om heerlijk te bidden is de kapelvan S.Jan. Alles is er zo eenvoudig! Geen fuseesvan lijnen naar omhoog, geen lanen van pijlers naarde verten; zaken die goed zijn om den gelovige tepÍamen te kijken naar omhoog, naar voor, naarachter; te wandelen links en rechts, maar niet omeen altijd lastig gebed te vergemakkelijken. Eenkorte, lage, eerdeÍ brede ruimte met enkele simpelevierkanten pilaarkes. Maar de verborgen God, diein de heerlijke ruimtens nog meer verborgen wordt,lult deze kapel. Ge vindt Hem zodra ge de deuropensteekt. Alles wat uw oog ontrnoet, helpt u omhem niet te verliezen. Is uw geloofniet geoefendgenoeg om hem aanstonds wezenlijk tegenwoordigte weten achter de twee wachthoudende engelenvan het tabemakeldeurtje, de zegenden Kristus vanYoors juist er boven in het raam nodigt u geknieldzijn zegen te ontvangen. Hebt ge weinigondervinding van het inwendig gebed -het enigvolmaakte- de heiligste der Maagden naast denKristus in het raam leert het u door haar voorbeeld.Belet uw bezwaard geweten het vertrouwelijkuitstoÍten van uw hart, de boetvaardige Doper wijstu het Lam Gods aan dat de zonden wegneemt, enMagdalena met haar berouwvol gezicht en haarbalsemkruik herinnert u aan haar genadigebejegening in het huis van Simon. Hebt ge slechtegewoonten van andere kerken meegebracht, wordtge bekoord om rond te kijken en te gaan wandelen,uit ieder raam verdietst u een beschouwende heiligedat ge even als hij nog steeds zijt in het zoete huisvan God. Ja. zoet is dat huis! Het malse licht datdoor en naast die heiligen de kapel binnenkomt;de volle effen kleuren van Kuper vorrnen een stil -plechtige atmosfeer die doet denken aan rustigekamer vol zonnelicht getemperd door de

neergelaten gordijnen. Maar die kamer, men voelthet, is geen gewone burgerskamer. 't Is de kamervan God onder de mensen. Moest de gordijnopgetrokken worden, men voelt het, men zou staanvan aanschijn tot aanschijn voor hem. Toch kanmen het niet wensen dat ze zol opgefiokkenworden. Men weest dat het licht te sterk zou zijn.Zo is het goed. Men is overhrigd dat hij kort bij uis met zijn hart en gij kort bij hem en dat is genoegom thuis te zijn in zijn huis, om met hem te sprekan,heel innig, heel vertrouwelijk. Men bidt zonderinspanning, zonder vermoeienis. Als men heen gaatheeft men gedronken aan een lavende waterbron.Bij het buiten treden wordt men verrast door denmoederlijken blik waarmee de moeder Gods vanuit den gevel, waar twee serahjnen haar invemrkking aanschouwen, U gade geslagen heefttijdens uw gebed. Ge doet de deur toe. De tekstvan den ouden Vondel, die er boven staat langsden kant van het portaal vertolkt op meesterlijkewijze uw indruk:Hier bloeit de boom des Leven dag aan dag,Hier rust de ziel van 't tijdele bejag.Hier antwoordt God op zuchten en gebeden.

Het is mogelijk dat pedante kunstlieftebbers, diegewoon zijn enkel om kunst te zoeken, de stillemaar echte kunst van deze kapel niet weten tevinden en te waarderen. Doch die heren gedenkendat deze kapel niet weÍd opgevat als een museumvoor kunst-bezoekers maar tot een welgeschiktebidplaats voor de brave mensen van Weelde, dieer komen om te bidden, en er gaarne komen omdathaar kunst voelen, hen daarin helpt ". (PaterLucianus Ceyssens O.F.M.)

Op 5 april zou zijne Doorl. Hoogw. Mgr. VanCauwenbergh de kerk van Poppel consacreren.Mgr. liet weten dat hij bij die gelegenheid de kapelvan St.Jan zou komen bezichtigen. Monseigneur -die de woegere kapel gezien had met haar povermobilair stond bij het intreden als aan de grondgenageld: "Hier zijn wonderen gebeurd", zegdehij tot E.H.Kan.Sempels, die hem vergezelde."Vroeger was er niets en nu is er al les".Monseigneur sprak zijn volle telredenheid uit overglasramen, schildering, kruisweg, enz. Ten slottezeide Monseigneur nog dit: "Hier moet dezieleschoonheid der gelovigen niet het minst

15

ondeÍdoen vooÍ de schoonheid der kapel".Monseigneur verliet de kapel hoogst tevreden enmet woorden van bemoediging voor den kapelaanen zijn werk. Aangekocht werd voor de processiede vlag van den Eucharistischen Kruistocht,ontworpen en vervaardigd door de E.E.Zusters vanhet H.Graf van Tumhout voor 2000 frank. Destoelverpachting op 1l september bracht 15.685frank op. In 1932 werden er 46.000H.H.Communiën uitgereikt. We waren ietwatachteruitgegaan. God geve dat 1933 onder ditopzicht beter worde.

r933Jubeljaar voor de Heilige Kerk! 't Zou ook eenjaar van jubel worden voor de St.Janskapel.O.L.Heer is wonderbaar in zijn voorzienigheid. Zijnwegen zijn ondoorgrondelijk. Pastoor Jansens vande St.Michielskerk was sinds enige weken lijdendaan een zenuwziekte: "Neurasthenie in hoogstengraad en begin van geestesverwarring". Zijnziekelijke toestand belette hem meer en meergeregeld den parochialen dienst uit te oefenen,stilaan werd er gefluisterd van zijn ontslagnameen eventuele oppensioenstelling. Op 21 februaritoog hij naar Antwerpen naar de provincialecommissie voor pensioenen, en na het gebruikelijkonderzoek werd hem officieus zijn pensioentoegekend. Op 28 februari betekende hetaartsbisdom hem officieel dat zijn ontslagaangenomen was, het pensioen toegekend en datkapelaan Tubbax voor den interim als desservitorwas aangesteld. Reeds op 7 februari echter waskapelaan Tubbax naar Mechelen geweest. Hetogenblik scheen gekomen om een decisieven stapte doen voor de ontvoogding der kapel. Op 12september 1928 had Monseigneur VanCauwenbergh immers gezegd: "dat, moest ooitpastoor Jansens uit Weelde vertrekken, er eenklaren toestand te Weelde zou gebracht worden".Dit indachtig zijnde belde kapelaan Tubbax aan bijMgr. Van Cauwenbergh. Ja, Mgr. was zijn belofteniet vergeten. Hij zou, zodra de ontslagname vanPastoor Jansens defrnitief zol zijn,Zijne Eminentievoorstellen in de St.Janskapelanie toe te laten:Huwelijken en begrafenissen . Z.E.zou er zeker intoestemmen, 't was zijn volle overtuiging, maarten slotte moest Zij toch beslissen en daarom moestalles nog stilgehouden worden. Mgr. verlangde in

de kortste dagen een plan te ontvangen met deeventuele grensscheiding. Fier als nooit een enuiterst verheugd keerde de kapelaan terug naarWeelde! Wat kostte het hem echter moeite hetblijde nieuws te moeten begraven houden in zijnbinnenste. Enkel een paar verhouwbare vriendenwerden op de hoogte gebracht. Vanaf28 februariwas kapelaan Tubbax desservitor. Het staat nueenmaal vast dat de kapel niets bekomen konzonder strijd en lijden. Zegt de H.Gregorius ergensniet: dat niemand gekroond wordt zonder dat destrijd hem ertoe waardig heeft gemaakt? Dehechtste fundamenten van schone zaken zijngecementeerd en moeten gecementeerd door hetlijden. Als een plotse donderslag bij helderschoonzomerweder kwam er onverwachts op 7 maart bijkapelaan Tubbax 'n schrijven toe van Z.E.HeerDeken Raeymakers: "Volgens mij moet U denieuwe pastoor van Weelde zijn. De mensenverlangen het vurig, de Straat zal spijt hebben, maaru blijft toch hun pastoor en de kapelaan blijft onderuw besfuur. Moest u dat verlangen, zou ik er opaandringen dat de kapelaan op de pastorij wonenzou. Dat is detailregeling, maar de kapelanie blijftlijk ze nu is, meer rechten zal ze niet bekomen,denk ik. Ik heb over alles goed nagedacht, ik hebmijn zienswijze te Mechelen meegedeeld. Als uvoelt voor het pastoorschap te Weelde, vraag hetaanstonds, U moogt zeggen dat U vraagt op mijnherhaaldelijk aandringen en ik ben wel zeker vanuw benoeming, ten minste zedelijk zekeC'.

Dit zo hartelijk en vertrouwelijk schrijven brachteen pijnlijke situatie mede. Zoiets kon kapelaanTubbax niet aannemen! Zijn kapel, zijn mensenwelke hij zo lief had, verlaten? En zijn werkonvoltooid in den steek moeten laten! Dat mochtniet, dat kon niet! Enkel gehoorzaamheid kon hemer toe verplichten. 's Anderendaags 8 maart sneldehij naar Mechelen, bezocht achtereenvolgens Mgr.Van Cauwenbergh en Mgr. Jansen, Zijne Eminentiewas tegen de door Mgr. Van CauwenberghvooÍgestelde regeling omdat hij bang was dat dezelfstandige kapelanie de Moederkerk zouovewleugelen; dat indien kapelaan Tubbax deplaats van pastoor van Groot-Weelde vroeg hij zewellicht zou bekomen maar dat hij er niet toegedwongen zou worden. De kapelaan pakte uitmet al zijn bezwaren, al zijn opwerpingen, al zijn

te zorgen dat die kerk aan dien eis beantwoordt,d.w.z. een geschikte plaats vormt tot het gebed.Indien het waar is dat de kristen kunstenaars -degÍootsten onder hen tenminste- begeesteringgevoeld hebben voor hun taak, even waar is hetdat die begeestering menigeen onder hen op eenvals spoor heeft gebracht, in dezen zin dat ze denallereersten eis ener kerk vergeten hebben enbouwkundige monumenten en musea oprichttenin plaats van doelmatige bidplaatsen. Heerlijkeruimten maaken ze maar geen ruimten om heerlijkte bidden.

En zo'n ruimte om heerlijk te bidden is de kapelvan S.Jan. Alles is er zo eenvoudig! Geen fuseesvan lijnen naar omhoog, geen lanen van pijlers naarde verten; zaken die goed zijn om den gelovige tepramen te kijken naar omhoog, naar voor, naarachter; te wandelen links en rechts, maar niet omeen altijd lastig gebed te vergemakkelijken. Eenkorte, lage, eerder brede ruimte met enkele simpelevierkanten pilaarkes. Maar de verborgen God, diein de heerlijke ruimtens nog meer verborgen wordt,vult deze kapel. Ge vindt Hem zodra ge de deuropensteekt. Alles wat uw oog ontrnoet, helpt u omhem niet te verliezen. Is uw geloof niet geoefendgenoeg om hem aanstonds wezenlijk tegenwoordigte weten achter de twee wachthoudende engelenvan het tabemakeldeurtje, de zegenden Kristus varYoorsjuist er boven in het raam nodigt u geknieldzi jn zegen te ontvangen. Hebt ge weinigondervinding van het inwendig gebed -het enigvolmaakte- de heiligste der Maagden naast denKristus in het raam leert het u door haar voorbeeld.Belet uw bezwaard geweten het vertrouwelijkuitstorten van uw hart, de boetvaardige Doper wijstu het Lam Gods aan dat de zonden wegneemt, enMagdalena met haar berouwvol gezicht en haarbalsemkruik herinnert u aan haar genadigebejegening in het huis van Simon. Hebt ge slechtegewoonten van andere kerken meegebracht, wordtge bekoord om rond te kijken en te gaan wandelen,uit ieder raam verdietst u een beschouwende heiligedat ge even als hU nog steeds zït in het zoete huisvan God. Ja. zoet is dat huis! Het malse licht datdoor en naast die heiligen de kapel binnenkomt;de volle effen kleuren van Kuper vormen een stil -plechtige atmosfeer die doet denken aan rustigekamer vol zonnelicht getemperd door de

neergelaten gordijnen. Maar die kamer, men voelthet, is geen gewone burgerskamer. 't Is de kamervan God onder de mensen. Moest dè gordijnopgetrokken worden, men voelt het, men zou staanvan aanschijn tot aanschijn voor hem. Toch kanmen het niet wensen dat ze zott opgetrokkenworden. Men weest dat het licht te sterk zou zijn.Zo is het goed. Men is overtuigd dat hij kort bij uis met zijn hart en gij kort bij hem en dat is genoegom thuis te zijn in zijn huis, om met hem te spreken,heel innig, heel vertrouwelijk. Men bidt zonderinspanning, zonder vermoeienis. Als men heen gaatheeft men gedronken aan een lavende waterbron.Bij het buiten treden wordt men verrast door denmoederlijken blik waarmee de moeder Gods vanuit den gevel, waar twee serafrjnen haar invemrkking aanschouwen, U gade geslagen heefttijdens uw gebed. Ge doet de deur toe. De tekstvan den ouden Vondel, die er boven staat langsden kant van het portaal veÍtolkt op meesterlijkewijze uw indruk:Hier bloeit de boom des Leven dag aan dag,Hier rust de ziel van 't tijdele bejag.Hier antwoordt God op zuchten en gebeden.

Het is mogelijk dat pedante kunstlieftebbers, diegewoon zijn enkel om kunst te zoeken, de stillemaar echte kunst van deze kapel niet weten tevinden en te waarderen. Doch die heren gedenkendat deze kapel niet werd opgevat als een museumvoor kunst-bezoekers maar tot een welgeschiktebidplaats voor de brave mensen van Weelde, dieer komen om te bidden, en er gaarne komen omdathaar kunst voelen, hen daarin helpt ". (PaterLucianus Ceyssens O.F.M.)

Op 5 april zolu zijne Doorl. Hoogw. Mgr. VanCauwenbergh de kerk van Poppel consacreren.Mgr. liet weten dat hij bij die gelegenheid de kapelvan St.Jan zou komen bezichtigen. Monseigneur -die de vroegere kapel gezien had met haar povermobilair stond bij het intreden als aan de grondgenageld: "Hier zijn wonderen gebeurd", zegdehij tot E.H.Kan.Sempels, die hem vergezelde."Vroeger was er niets en nu is er al les".Monseigneur sprak zijn volle tewedenheid uit overglasramen, schildering, kruisweg, enz. Ten slottezeide Monseigneur nog dit : "Hier moet dezieleschoonheid der gelovigen niet het minst

15

onderdoen voor de schoonheid der kapel".Monseigneur verliet de kapel hoogst tevreden enmet woorden van bemoediging voor den kapelaanen zijn werk. Aangekocht werd voor de processiede vlag van den Eucharistischen Kruistocht,ontworpen en vewaardigd door de E.E.Zusters vanhet H.Graf van Turnhout voor 2000 frank. Destoelverpachting op l1 september bracht 15.685frank op. In 1932 werden er 46.000H.H.Communiën uitgereikt. We waren ietwatachteruitgegaan. God geve dat 1933 onder ditopzicht beter worde.

1933Jubeljaar voor de Heilige Kerk! 't Zou ook eenjaar van jubel worden voor de St.Janskapel.O.L.Heer is wonderbaar in zijn voorzienigheid. Zijnwegen zijn ondoorgrondelijk. Pastoor Jansens vande St.Michielskerk was sinds enige weken lijdendaan eeí zentwziekte: "Neurasthenie in hoogstengraad en begin van geestesveÍwarring". Zijnziekelijke toestand belette hem meer en meeÍgeregeld den parochialen dienst uit te oefenen,stilaan werd er gefluisterd van zijn ontslagnameen eventuele oppensioenstelling. Op 21 februaritoog hij naar Antwerpen naar de provincialecommissie voorpensioenen, en na het gebruikelijkonderzoek werd hem officieus zijn pensioentoegekend. Op 28 februari betekende hetaartsbisdom hem officieel dat zijn ontslagaangenomen was, het pensioen toegekend en datkapelaan Tubbax voor den interim als desservitorwas aangesteld. Reeds op 7 februari echter waskapelaan Tubbax naar Mechelen geweest. Hetogenblik scheen gekomen om een decisieven stapte doen voor de ontvoogding der kapel. Op 12september 1928 had Monseigneur VanCauwenbergh immers gezegd: "dat, moest ooitpastoor Jansens uit Weelde vertrekken, er eenklaren toestand te Weelde zou gebracht worden".Dit indachtig zijnde belde kapelaan Tubbax aan bijMgr. Van Cauwenbergh. Ja, Mgr. was zijn belofteniet vergeten. Hij zou, zodra de ontslagname vanPastoor Jansens deÍtnitief zou zljn,Zijne Eminentievoorstellen in de St.Janskapelanie toe te laten:Huwelijken en begrafenissen. Z.E.zou er zeker intoestemmen, 't was zijn volle overtuiging, maarten slotte moest Zij toch beslissen en daarom moestalles nog stilgehouden worden. Mgr. verlangde in

de kortste dagen een plan te ontvangen met deeventuele grensscheiding. Fier als nooit een enuiterst verheugd keerde de kapelaan terug naarWeelde! Wat kostte het hem echter moeite hetblijde nieuws te moeten begraven houden in zijnbinnenste. Enkel een paar verhouwbare vriendenwerden op de hoogte gebracht. Vanaf 28 februariwas kapelaan Tubbax desservitor. Het staat nueenmaal vast dat de kapel niets bekomen konzonder strijd en lijden. Zegt de H.Gregorius ergensniet: dat niemand gekroond wordt zonder dat destrijd hem ertoe waardig heeft gemaakt? Dehechtste fundamenten van schone zaken zijngecementeerd en moeten gecementeerd door hetlijden. Als een plotse donderslag bij helderschoonzomerweder kwam er onverwachts op 7 mnrtbrjkapelaan Tubbax 'n schrijven toe van Z.E.HeerDeken Raeymakers: "Volgens mij moet U denieuwe pastoor van Weelde zijn. De mensenverlangen het wrig, de Straat zal spijt hebben, maaru blijft toch hun pastoor en de kapelaan blijft onderuw bestuur. Moest u dat verlangen, zou ik er opaandringen dat de kapelaan op de pastorij wonenzou. Dat is detailregeling, maar de kapelanie blijftlijk ze nu is, meer rechten zal ze niet bekomen,denk ik. Ik heb over alles goed nagedacht, ik hebmijn zienswijze te Mechelen meegedeeld. Als uvoelt voor het pastoorschap te Weelde, vraag hetaanstonds, U moogt zeggen dat U vraagt op mijnherhaaldelijk aandringen en ik ben wel zeker vanuw benoeming, ten minste zedelijk zeker".

Dit zo hartelijk en vertrouwelijk schrijven brachteen pijnlijke situatie mede. Zoiets kon kapelaanTubbax niet aannemen! Zijn kapel, zijn mensenwelke hij zo lief had, verlaten? En zijn werkonvoltooid in den steek moeten laten! Dat mochtniet, dat kon niet! Enkel gehoorzaamheid kon hemer toe verplichten. 's Anderendaags 8 maart sneldehij naar Mechelen, bezocht achtereenvolgens Mgr.Van Cauwenbergh en Mgr. Jansen, Zijne Eminentiewas tegen de door Mgr. Van Cauwenberghvoorgestelde regeling omdat hij bang was dat dezelfstandige kapelanie de Moederkerk zouovervleugelen; dat indien kapelaan Tubbax deplaats van pastoor van Groot-Weelde vroeg hij zewellicht zou bekomen maar dat hij er niet toegedwongen zou worden. De kapelaan pakte uitmet al zijn bezwaren, al zijn opwerpingen, al zijn

16

argnmenten, verdedigde de zaak, zijn zaak en dieder kapelanie met hart en ziel en kon terug naarWeelde reizen met de belofte der twee Monsignoridat ze bij Zijne Eminentie nog eens zoudenaandringen tot voldoening van de Straat. Hetogenblik scheen gekomen, nu of nooit om alletroeven uit te spelen en andere personen in 't werkte brengen. Notaris De Boungne schreef op 13maaÍ een waÍm en meesterlijk pleidooi naar Mgr.Jansen. De Heer Laurent Swaan -immer bereidwanneer het eÍ om ging de kapel vooruit tebrengen- ging Kannunnik Dessain, Secretaris vanZ.Eminentie te Mechelen spreken. Deze gaf denraad met een paar andere principalen een audiëntieaan te vragen bij Zijne Eminentie! 't Schrijven werdgetekend door Laurent Swaan, door BurgemeesterDries en Hendrik Van Hees, deken van deboerengilde. Secretaris Leclef antwoordde perommegaande ïsrug dat Zljne Eminentie de ganseweek belet was, maaÍ dat die heren verzochtwerden hun desiderata bekend te maken aan denZ.Eerw. Heer Deken van Tumhout. Deze zouverwittigd worden en tevens verzocht van allesnota te nemen en oveÍ te zenden naar Mechelen.Tot nog toe daagde er bitter weinig licht op!

Op woensdag 15 maart: vertrek van oud-pastoorJansens naar het begijnhofvan Tumhout. Hier dientgezegd dat de ziekelijke toestand waaronder hij teWeelde altijd in min ofmeerdere mate heeft geleefd-vele zaken en moeilijkheden met de kapelenigszins verklaren en in een voor hemverontschuldigend daglicht stellen. Dankbaar dientaan hem teruggedacht, aan hem die ten slotteGodes instrument is geweest en, alles ingezien,ontzaglijk veel gedaan heeft voor de ontvoogdingder Straat, zonder het wellicht te willen of te weten.Op donderdag 16 mazrt trok een delegatie naarWeelde Statie. De Zeer E.H.Deken zot zeontvangen ten huize van den Z.E.H.Kolen.Hoorden bij die delegatie: Laurent Swaan,BurgemeesteÍ Dries, Henri Van Hees en MeesterVan Beek. Ook de Z.E.Heer Kolen bleef bij hetonderhoud tegenwoordig. Volgens dezes eigengetuigenis weerden de afgevaardigden van deStÍaat zich dapper, bÍachten doorslaandeargumenton aan, bewezen o.a. zwart op wit dat dekapel, en door ligging, en door bewoners, en doorgodsdienstige instellingen en verenigingen en door

HH.Communiën, reeds lang de "Kerk"overvleugelde. Zij boden tevens een verzoekschriftaan vragende de oprichting ener tweede parochieoften minste van een zelfstandige kapelanie naarhet voorbeeld van Arendonk St.Jozef. Ditverzoekschrift, aart Z.E.geicht was ondertekenddoor de vier heren hogervermeld, alsmede doorKarel Bols, Dr.A.Van Baelen. De Z.E.H.Dekennam gewetensvol nota van alles en beloofde henten slotte zijn volle steun: "Als het van mij zalaflrangen zult u voldoening bekomen". Metspannende verwachting werd er uitgezien naat watkomen ofgebeuren zou! Kapelaan Tubbax ontvingeindefijk op dinsdag 2l mant een schrijven vanMgr. Van Cauwenbergh: "Geliefmij woensdag e.k.tussen 10 en 12 te komen spreken in 't bisdom.Wees gerust: er is geen spraak van u als pastoor".Dit laatste bedoelde natuurlijk pastoor vanSt.Michiel. Dit schrijven, hoe bondig ook, was tochgeruststellend, men zou toch niet iemand in zulkeomstandigheden roepen en met ledige handenhuiswaarts zenden. 's Anderendaags, 22 mazlrt,derde reis naar Mechelen. Zou het een beslissendereis zijn? BU Mgr. aangeland zegde deze: ZljneEminentie is van gedacht veranderd; in 't vervolgzijn in de St.Janskapel de inzegeningen vanhuwelijken en de begrafenissen toegelaten. Ookde Bond van het H.Hart zou zelfstandig worden.Het onderhoud was kort en bondig, maar 't wasde volle zelfstandigheid voor de kapelanie,voortaan zelfbestuur! Op zelfde dag en uur werdE.H.Leopold Bouwen, pastooÍ te Suerbemde,benoemd tot pastoor te Weelde St.Michiel. Invreugdevolle feeststemming keerde "pastoorke"Tubbax terug naar Weelde. Het overgrote deel vande bevolking van Weelde Straat vermoedde nietsvan wat er gebeurd was. Als een strooivuur, zovlug ging 's anderendaags het blijde nieuws als eenhemelse feestverrassing over de Straat. Natuurlijkalgemene bevlagging en jubelende feeststemÍning.

22 mazrt 1933 blijft een historische datum voorWeelde-St.Jan. Opgericht sinds 1200 en misschienvroeger, bekwam de St.Janskapel, eindelijk nazoveel eeuwen haar eigen zelfstandigheid envolledige rechten! Nogwel is het geen erkendeparochie, maar de titel doet er niets toe, en zelfsmoest het ooit een officiële parochie worden, danzou er de toestand in niets mede veranderen. God

1t

weze innig gedankt omdat Hij, die alles toch tenslotte in handen heeft, de zaken voor de kapel zovoorspoedig heeft weten te schikken. Tot blijvendedankbaarheid jegens Hem zijn de inwoners derStraat verplicht. Hulde dient ook gebracht aan debekende en "onbekende" soldaten die zo trouw envoortdurend kapelaan Tubbax hebben bijgestaantijdens de jaren der ontvoogding der kapel. Ganshet werk voor en rond de kapel gedurende de 5voorbijejaren werd gedragen door de liefde en deliefde overwint alles ten slotte!

Aanstelling van Z.E.H.Pastoor BouwenMonseigneur Jansen, Deken Raeymakers enpastoor Bouwen zelf hadden geoordeeld dat hetbest ware, ingezien de omstandigheden geenplechtige inhaling te doen plaats grijpen. Decanonieke aanstelling zou in de St.Michielskerk opplechtige wijze gebeuren en daarna een kleinereceptie plaats hebben op de pastorie. Zo warende orders gegeven aan desservitor Tubbax. Deparochianen van de "Kerk" waren echter hieroverniet tevreden. Men wilde -men: dat is een paar mandie zich aan het hoofd der ontevredenen haddengesteld- men wilde met alle middelen zelfs metnietprijzenswaardige- E.H.Tubbax ertoe dwingen eenplechtige feestelijke inhaling toe te laten tegen degegeven instructies van Bisdom, Deken en Pastoorin! Zonder nieuwe instructies kon hii dit niettoelaten.

In zijn onderhoud met Pastoor Bouwen hield erdeze aar' dat de instructies van bisdom zoudengevolgd worden; maar om toch iets toe te geven,werd er besloten dat ruiters te paard tot aan degrens der parochie den nieuwen herder zoudentegemoet gaan en hem dan ietwat feestelijk naarde Kerk brengen. De Kerksen waren daar wederniet tevreden over. Zelfs met heel veel moeite koner een auto bekomen worden voor het afhalen vanZ.E.H.Bouwen. De Wijkmeesters der Boerengildegingen huis voor huis de ruiters aanzeggen, schieroveral botsten ze op een weigering aan de "Kerk".In de "Straat" echter beloofde elk zi jnmedewerking. Zo kwam de dag der aanstelling:donderdag 6 april. Er was gedurende de nachtdapper gewerkt. Gans Weelde door hingen er eendertigtal affichen tegen E.H.Tubbax: "Hedennamiddag grote paardenwedstrijd: Prijs Toebak;

vertek 2 ure". De kasseistenen droegenhakenkruisen, de door de paarden te volgen wegmet verft ijlen aangetoond, caricaturên gezondenaan Deken Raeymakers & Pastoor Bouwen.Natuurlijk: geweldige opschudding. Nuchterbeschouwd deed zich de toestand aldus voor: de"Kerksen" wilden niet meedoen aan de inhalingvan hun pastoor; de "Straatsen" wilden deftig hunplicht doen! Moest dit zijn doorgegaan dan washet zeker dat er's avonds duchtig zou gebatailleerdworden, daarbij waren de Straatsen enigszins boosom de oneer "hun pastooi' aangedaan! En voorde Kerksen stond het vast dat E.H.Tubbax oorzaakwas dat er geen plechtige inhaling mocht gebeuren !Ten onrechte nochtans !

Op advies van EE.HH.Bouwen en Tubbax, om allemoeil i jkheden weg te ci j feren, beslootZ.E.H.Deken van Turnhout dat een privateaanstelling zou plaats hebben in de St.Pieterskerkte Tumhout. Wanneer dit bekend werd gemaaktbegonnen vele misleide mensen der "Kerk" in tezien dat ze den bal lelijk hadden misgeslagen. 'sAvonds kwam Pastoor Bouwen als "aangesteldepastoor" naar Weelde, en -alhoewel toen alles inde kerk in orde was voor plechtig lof en "Tep"uI1"- ging hrj rechtstreeks naar de pastorij. Hijkwam dien avond niet meer buiten. 't Was hetdroevig einde van een droeve geschiedenis. Heeldie zaak der aanstelling was ten slotte een laatsteuiting van tegenkanting tegenover de kapel, eenbier- en verfoffensief, een laatste gelegenheid totuitbarsting van een lang verzwegen wrok. Al zodikwijls had de kapel stormen getrotseerd, steedskwam ze die stormen door, glansrijker en stevigerdan te voren. Heel kenschetsend is het volgende.

Tegenover de kapel alover de keien hadden de"helden van de duisternis" met witte verfeen pijl -wi jzende naar de kapel- geschi lderd metonderschrift: Prime!- De "schilders" die dezenheldentoer voortbrachten zullen er wellicht niet aangedacht hebben d at ze zelfs in pikdonkeren nachtzulk een lichtende waarheid neerschreven: '!rime".Waarlijk de kapel had '!rime" behaald. Zehad juenlang geworsteld , ze had nu overwonnen op heelde lijn! Het is hoostend dat "hare vijanden" plechtigdie "prime" toekenden: de prime der ontvoogding;de prime der zelfstandighe id. De kapel

l8

Pastoor Tirbbax tijdens de klokkenwijding in Weelde-St.-Michiel. Van links naar rechts: Pas-toor L.Heymans, Monseigneur De Smedt en Pastoor Thbbax.

"geprimeerd" door haar verbitterdstetegenstandeÍs. Schoner hulde kon men haar nietgeven. We mogen dit artikel niet sluiten zondereen oprechte hulde te brengen aan Pastoor Bouwendie vanaf de eerste dagen torenhoog verhevenstond boven al die kleingeestigheid; vanaf denbeginne een klare lijn trok tussen "Kerk" en"Straat" en van eerst afeen warm hart de kapel en"haar pastoor" toedroeg. Door het veroveren vanhare zelfstandigheid zou dan 1933 heel watgebeuÍenissen aanbrengen, in zichzelf wel kleinegebeurtenissen, maar die toch mogen wordenaangestipt.2 april: eerste lijkdienst in de kapel: nl. van TheresiaMaÍina Maria Van Raak, dochtertje van Hendriken Elisabeth Bols. Geboren op 3 1 maart 1933 stierfhet kleintje op 2 april. Zo kreeg "onze parochie"vanaf den beginne haren "engelbewaardet''.19 april: Eerste huwelijk: inzegening van hethuwelijk van Jan Mattheus Bax, zoon van JanBaptist Bax en wijlen Catharina Van Gils met LuciaMaria Dymphna Sels, dochter van August Sels enAnna Maria Dierckx. Als getuigen fungeerden:Petrus Bax en Julius Sels.23 augustus: Eerste Plechtige Eremis van PaterClé, Scheutist, zoon van wijlen Pharamond Clé envan Josephina Van Kerkhoven. 't Was waarlijk een"ere" mis. De kapel was op haar feestelijkste. DeNeomist werd aan het altaar bijgestaan door

E.H.Joz. Van Kerkhoven: Sacerdos Assistens;E.H.Joz.Segers (Wilrijk) als diaken; PastooÍBouwen (St.Michiel) als subdiaken. Als cantores:Z.E.Heer Kan.Stouten, bestuurder CollegeDolheim en Z.E.H.Voordeckers (Ravels Eel).C eremoniemeester: Pater Snels (Ravels).Turibenarius: Aug.Bax (Seminarist) met studentenals overige misdienaars. De liturgische zangenwerden keurig uitgevoerd door het St.Janskoor ende studenten onder leiding van Meester Van Beeken Pater Sels (H.Geest).

De geburen hadden de Straat feestelijk versierd;in stoet werd na de plechtige Mis de Eerw. Neomistnaar huis gebracht waar hij nogmaals zijnpriesterzegen gafaan de menigte en ...aan de Shaat.Onder het feesfnaal onderlijnde pastoor Tubbaxhet feit dat eeuwen de kapel had gewacht om tekunnen beleven het feestelijk gebeuren enerplechtige Eerste Eremis. Mochten nog vele Heiligeroepingen en menig priesterfeest haar tot luisteren roem shekken. Op 2 september verscheen inhet weekblad "Ons Land" van de hand van de eilaaste vroeg gestorven Maurits Vermeulen, volgendartikel: Wat kunnen 750 mensen en een pastoor?

Op den weg van Tumhout naar Tilburg, langs dezezijde van de grens. Een plekje in de grote heide:enkele huizen langs de grote baan en in het

19

bebouwde land; mensen die leven en sparen vande vruchtbaarheid van hard belabeurden grond:Weelde-St.Jan. In dat plaatsje staat een kleinkerkske weggedoken tussen de huizen en achterboompjes. Het torentje steekt nauwelijks bovende huizen uit. Dit kerkje is een schrijn vanschoonheid. Over 6 jaar bestond in Weelde-St.Janeen oude kapel, waar, ten gerieve van de mensen,de mis werd gelezen. Maar de kapel werd te klein.En de huidige pastoor, te dien tijde onderpastoorin Weelde-Dorp, robustus aedificator coramDomino, werd als kapelaan aangeduid; de kapelmoest vergÍoot; hij ging bij kanunnik Lemaire terade, die de plannen voor de vergroting bezorgde.Het geloof in Vlaanderen is geenszins dood; tenbewijze: Weelde-St.Jan bestaat uit 150 gezinnenmet 750 zielen; op 6 jaar tijd gaven ze 300.000frank: u leest goed: driehonderd duizend frank:deze mensen hebben werkelijk hun kerk gebouwd;en alsofdit niet volstond, hebben ze nog de schonekapel van Weelde-Statie helpen bouwen. Hunkerkje is ean parel; een voorbeeld voor al de kerkenvan Vlaanderen. Binnen: een hemels licht, een heiliglicht van geel en rood en godvruchtige oker. Doorde glasramen van Yoors gloeit volle licht in rijkekoleuren. Kuper wist met oker en bruin eenatrnosfeeÍ te scheppen, die een kerk past; oneindigmeer past dan al de bloemekes en tierelantijntjesin goud en vuilgroen en sentimenteel blauw. Debrandglazen zijn een van de grote werken vanYoors, er zijn immers 13 grote ramen met elk 2heiligenfiguren; 3 grote ronde vensters, en 5kleinere ramen met engelen in de doopkapel. Ditwerk van Yoors is niet gekend zoals het hoort.Weelde-Straat is ook zo afgelegen en de pastoorzo weinig Amerikaans. Waar Yoors eldersoverweldigt door de grootheid van zijnkunstenaarschap, staat hier eerst zijn liefde engodvruchtigheid.

Een schrijn. Want daar zijn nog de wijdingsvollebeelden uit de jaren 1400. Onze Lieve Vrouw, deH.Joannes Baptista, aan wien de kerk is toegewijd,en die er zijn kerkelijk opgerichte broederschapheeft. Enige liturgische onderdelen: kandelaars,kruisen, biechtstoel, kansel, eeuwig licht, kussens,ontworpen door architekt Ritzen, geven aan ditkerkje een stempel van waardigheid en eerbiedvoor Gods maiesteit . Het is iammer dat de

Kruisweg niet kan voldoen. Mag bij het eerstebezoek die mengel ing van verschi l lendekunstwerken, na rap rondki jken, een beet jeverbijsteren, dan komt gauw weer door het hemelselicht, die atmosfeer van heiligheid over u, die elkekerk hebben moest. Alle pastoors van Vlaanderenmogen te rade en ter inspiratie gaan naar het kerkjevan Weelde-St.Jan, een van de schoonste kerkskesin het land. De mensen hebben er het werkdadiggeloof; de pastoor bouwt gelijk koning David enSalomon en de pastoorsmeid schildert prachtigealtaarkaarsen.

Plan van koperbedekking: wanneer Kan. Lemairein 1921 zijn plan der vergroting indiende dan hadE.H.Tubbax de opwerping gemaakt dat al dieontworpen puntgeveltjes waterzuigers zoudenworden en de vele zinken goten bronnen vanlekkage. Kan. Lemaire certifieerde dat dit niet zijnzou! Eilaas we ondervonden het maar al te vlug!Kost wat kost moest er een oplossing op gevondenworden. Bouwmeester Ritzen sprong bij enoordeelde als enig mogel i jke oplossing hetbeleggen der rollagen met koper! Dit werk werdgedaan begin 1933 door de N.V.Mortsel uitbreidingAntwerpen voor de som van 12.053,25 frank.Stoelverpachting: Op zondag 10 september werdenandermaal de stoelen verpacht. Ze brachten op15.425 frank. Ietwat minder dan verleden jaar,maar gezien de crisis mag dit nog eenbuitengewone opbrengst genoemd worden.Zwart gewaad en begrafenisbenodigdheden: Toenin april pastoorke Tubbax vanop den predikstoelaan de gelovigen aankondigde de nieuwe gunstenwelke St.Jan verkegen had, toen had hij beloofd,dat hij zoals elke nieuwe pastoor dit doet, al dehuisgezinnen zou bezoeken en tevens gelegenheidgeven aan eenieder iets bij te dragen voor denaankoop van 'n vol ledig zwart gewaad enbegrafenisbenodigdheden. De kapel moest toch opeen waardige manier haar begrafenisplichtenkunnen nakomen. Einde oktober was dezeomhaling gedaan en bracht de mooie som op vanbij de 7000 frank. Weer, voor de zoveelste maalhad de Straat haar spreekwoordelijk gewordenvrijgevigheid op klinkende wijze getoond. Hetvolledig gewaad met baarkleed, draperies en albenwerd vervaardigd door de Eerw.Zusters van 'topvoedingsgesticht H.Graf van Turnhout (volgens

20

ontwerp van Zuster Maria Virginia en Zuster MariaChrysostoma) voor den prijs van 1 1.000 frank. Ditalles werd voor de eerste maal gebÍuikt opallerzielendag! Dien dag had te 9 uuÍ een plechtigezielemis plaats voor de overleden familieleden vanhen die er zo milddadig hadden toe bij gedmgen.'t Was de beste manier om de dankbaarheid te uiten.

Bij een prachtig modem gewaad in een modemekerk pastte ook nog een modeme kelk! Een braveziel -die volstrekt wilde onbekend blijven- schonker een in geslagen zilver. Alhoewel het opschrift inden voet van den kelk vermeldt dat hij gegevenwerd op H.Sacramentsdag (15 juni) toch kwamhij pas aan op 27 oktober. De Z.E.HeerJ.Pelcknans had er voor gezorgd en bezorgde ietsallerprachtigst. Geslagen door H.Pynenburg vanMechelen. Daar werd voor betaald 2058 frank(geschenk der familie Segers-Abbeel). Gedurende1933 werden er 46.000 H.H.Communiesuitgedeeld.Nieuwe kosteresse: In 1933 heeft de familie Swaanopgehouden te zorgen voor den dienst in de kapel.Hortense Van Bel, echtgenote van Frans Swaan,gaf alsdan haar ontslag als kosteresse; ditmeestendeels omreden van zwakheid enhuishoudelijke bezigheden. Maria Segers, dochtervan Jan Segers-Abbeel nam sindsdien de zorg overvoor de kapel.

1934

Kerkhof: Reeds jaren was er geklaagd geweestover het te klein zi jn van het algemeengemeentekerkhof rond de St.Michielskerk. Ditkerkhof kon onmogelijk blijven dienen voor deganse gemeente Weelde. Sinds lang ook werd hetgedacht vooropgezet en het verlangen uitgedrukteen afzonderlijk kerkhof op te richten voor de"Straaf'. Maar ... van het gedacht overgaan tot dedaad eist te Weelde steeds moeilijkheden, vergtsteeds strijd en bitteren strijd.

Einde 1933 werd er, terloops op eengemeenteraadszitting, gesproken over het nieuwekerkhof, en Burgemeester Dries stelde voor omde grond rond de St.Janskerk daartoe te gebruiken.De leden stemden daar allemaal in toe. en na de

vergadering gingen al de leden de visu den grondbezichtigen! Oppervlakkig beschouwd: een idealeoplossing ... De geestelijkheid was er in principevoor. Maar deze grond was grond van dekerkfabriek; de geestelijkheid nu bood dezen grondgratis aan, op voorwaarde dat het eigendom zoublijven van de kerkfabriek en dat dus de kerkfabriekhet kerkhof zou exploiteren. Inlichtingen genomenbij de provinciale overheid beweerden dat zulk eenvoorstel niet kon doorgaan, omdat enkel en alleende gemeente het kerkhof bestieren mocht. Zodusindien kerkfabriek grond ter beschikking steldevoor een kerkhof, dan bleef ze wel degelijkeigenaresse van den grond, maar werd de gemeentebaas over kerkhofl en kon dus de kerkfabriek nietmeer vrijelijk beschikken over de grond zondereerst de officiële machten van de gemeente enprovincie en al de moeilijkheden daaraanveóonden ofkunnende verbonden worden, in gangte zetten. Veronderstelt dat de kapel moet vergrootworden, de gemeente werkÍ tegen, wat dan? Degeestelijkheid weigerde dan ook, terecht in te gaanop het voorstel. Een vergadering had plaats tenhuize van E.H.Pastoor van de Straat. Aanwezig:Pastoor Bouwen, Burgemeester Dries, SchepenenVan Loon Jan en Frans Haagen. Degemeenteoverheid wil kost wat kost het kerkhofrond de St.Janskerk; de geestelijkheid blijftweigeren. Er wordt voorgesteld de zaak voor hetbisdom te brengen. Burgemeester schrijft naar Mgr.Van Cauwenbergh en ontvangt zijn schrijven terug"gezien en goedgekeurd" en getekend Mgr. VanCauwenberg. Later bleek dat het bisdom, enkelvoortgaande op schrijven van Burgemeester, dezaak slecht begrepen had en toegestemd haddenkende dat geestelijkheid daarmee 't akkoordging.

Aan de kerkfabriek wordt officieel doorgemeentebestuur gevraagd naar prij s om den grondrondom St.Jan te huren! De kerkfabriek, om zekerte zijn dat de grond toch niet zou genomen wordenaan zulk een hogen prijs woeg 1000 frank perj aar!Daar ging de gemeente natuurlijk niet op in! Een2de oorzaak waarom het kerkhof rond deSt.Janskerk er niet doorging was dat de HerenEdmond en Frans Swaan, met hun eigendom daaraanpalende, protesteeÍden toen het "onderzoeknaar commodo en incommodo" was geopend.

2l

Op 24 december 1933 riep de Heer Bestendigafgevaardigde der Provincie Antwerpen, René Vanden Kieboom, op het gemeentehuis eenvergadering bijeen van de E.Heren Pastoors, enigegemeenteraadsleden, waaronder Burgemeester, enenige leden van de kerkfabriek. Heer Van deKieboom doet uitschijnen dat er geen spraak kanzijn ooit het kerkhof rond de St.Janskerk tebrengen: loomdat kerkfabriek beheer over diengrond niet mag afstaan omdat ze de grond ooitnog nodig kan hebben; en 2" omdat dit kerkhoftedicht bij de aanpalende huizen zou te liggen komenen pÍotest uitlokken vanwege de aanpalendeeigenaars. Hadden reeds protest aangetekend deheren Edmond en Frans Swaan. Daar viel dus nietmeeÍ aan te denken en de deputatie zou nooit totde goedkeuring overgaan. Daar moest dus naareen andere plaats worden uitgezien. E.H.Tubbaxstelde voor een hoog stuk grond gelegen achterden hof van Dr.Van Baelen, wijk C n"l95b,eigendom van Jozef Van Hees-Van de Pol. Menzou het achterste deel nemen van dien akker enmen zou een mooie dreeftrekken recht op het huisvan den Heer Notaris De Boungne, uitkomendeop de groten steenweg naar Ravels. E.H.Tubbaxstelde voor aan de vergadering eens te gaan zien!Er op aÍ! Pastoor Bouwens, Heer Van de Kieboomen enige anderen keurden het plan effenaf goed,de heer Burgemeester opperde bezwaren! HeerVan de Kieboom vertrok na de heer Burgemeestereerst grondig op het hart te hebben gedrukt de zaaken het jongste voorstel eens goed te willenbestuderen. Alles bleef stil! De zaak sliep harenwinterslaap! Ze bleef slapen; totdat de Heer Vande Kieboom de raad gaf aan beide heren pastoorseen petitie te richten naar den Heer Goevemeurder Provincie. Dat moet zo ongeveer rond Februari1934 geweest zijn. Hier nu volgt die petitie:

Den Weled. Heer Goeverneur der ProvincieAltwerpen,

Weled. Heer.

Ondergetekenden hebben de eer met allen eerbiedaan Uw bestuur te verzoeken te willen overgaantot het oprichten van een nieuw keÍkhofte WeeldeSt.Jan (Straat) dat dienen zou als begÍaa&laatsvooÍ de St.Jans kapelanie. Kapelanie die feitelijk

een tweede parochie uitmaakt en de helft van debevolking van Weelde omvat. Zodoende zou hetoude kerkhof, rond de St.Michielskêrk gelegen,te klein voor gans de gemeente, kunnen blijvendienen voor de Sint Michielsparochie en keeg deSt.Janskerk een goedkope en praktische oplossingin zake begraafplaats. In princiep gaat degemeenteraad met eenparigheid van stemmen 'takkoord over de noodzakeli j kheid van hetoprichten van een nieuw kerkhof vooÍ WeeldeSt.Jan, maar wil halsstarrig daartoe gebruiken hetperceel grond dat rond de St.Janskerk ligt entoebehoort aan de kerkfabriek. Deze laatste isechter van oordeel dat dit perceel onmisbaar is vooreen evenfuele lateÍe veÍgroting der kerk, vergrotingdie binnen weinigejaren noodzakelijkzal zijn. Hetvoorgestelde perceel is trouwens veel te klein, zalenorm kosten vooÍ het in regel brengen door denodige grondophoging (wellicht 0,50 à 0,75 m)en uit welke onvermijdelijk burgerlijke processenzullen volgen om de schade veroorzaakt dooraanpalende eigenaars. Ondergetekenden brengenU, Weledele, ter kennis dat in de dichte nabijheidwel andere geschiktere teneinen gelegen zijn, o.a.:I. Brusselse Straat, grond van K.Bols wijk 8505-s06.II. Daartegenover, eigendom van K.Van Loon.III. Achter hofvan Dr.Van Baelen, Wijk C, n" 195B,eigendom van Jozef Van Hees-Van de Pol.

Wijzen op den moedwil van het gemeentebestuurdie om schijnredenen van goedkoopheid, hetkerkhof daar wil brengen waar het ten slotte 'tduurst zal komen te staan en die oorzaak kan zijndat zelfs in een nadere toekomst hetzelfde kerkhofaan zijn bestemming zal moeten onttrokkenworden. Drukken er nogmaals op dat het oudekerkhof veel te klein is vooÍ gans Weelde en eennieuw kerkhof voor de nieuwe parochie zichopdringt als "de" goedkoopste oplossing. Stellenvast dat het voorgesteld kerkhof gelegen is tussende huizen en dat aanpalende eigenaars ten felstedaartegen zullen reageren omwille van hunwaterputten, enz. Durven verhopen dat U,Weledele Heer Goeverneur inzien zult denoodzakelijkheid een nieuw kerkhof op te richtenvoor Weelde St.Jan en zijn verzekerd dat u daartoede nodige maatregelen zult weten te treffen in 'tbelang en 't gemak en de algemene bevrediging

22

van gans de bevolking. U bij voorbaat dankende,Weledele Heer Goevemeur, bieden zij U hunneeerbiedige gevoelens van hoogachting aan,De d.d.pastoor van St.Jan en de pastoor vanSt.MichielL.Tubbax en L.Bouwen

Als antwoord daarop kwam de tijding dat detechnische dienst der Provincie ter plaatse dentoestand zou komen onderzoeken. Intussentijd waser een kentering gekomen in de mening vanverscheidene gemeenteraadsleden: het plan werdvooropgesteld één algemeen kerkhofvoor de tweeparochies op te richten en dit halverwege tussenKerk en Straat. Als geschikte grond werdvoorgesteld den groten akker van Karel Bols- thansin eigendom van Ingenieur Jan Van Loon. De grotereden daarvan was dat er rondgesfiooid was dathet kerkhof rond de St.Michielskerk kortelingstoch zou opgebroken worden. Kwam dus detechnische dienst: nl. Hooftlingenieur Tessens; Ing.Prinsenl Conducteur Doclo< en Dr.Couvent van dengezondheidsdienst. Ze werden gepiloteerd doorBurgemeester Dries. Grond rond St.Jan werdradicaal afgekeurd. Bezoek werd gebracht aanakker van Bols- gelegen dus tussen Straat en KeÍk-en ook aan een terrein gelegen achterwaarts langsdezen kant van de Brouwerij. De HeÍen schenenmin ofmeer overhellende naar akker Bolsl brachten(buiten burgemeester) daama bezoek aan PastoorBouwen, waar ook aanwezig was Pastoor Tubbax.Daar werd de zaak nog eens goed opgestoofd, menging zien naar kerkhof St.Michiel, men kwam totde conclusie dat dit kerkhof nog een hele tijd konblijven bestaan, vooral indien de doden van deStraat elders begraven werden en dat desnoods ditkerkhof nog veÍgroot kon worden. Op voorstelvan Pastoor Tubbax gingen de heren ook zien naarhet terrein Joz.Yan Hees in Vanbeekstraatj e.Conclusies werden niet gehokken. Enige dagennadien kwam er een officieel bericht dat luidde:1. Voorstel kerkhof rond St.Jan definitiefafgekeurd.2. Meest aanbevolen het terrein Joz.Van Hees3. Grond Bols kon desgevallend ook dienen voorgezamenlijk kerkhof.

Daarin ook de melding dat 5 aren genoeg warenvoor een eventueel kerkhof St.Jan. Zover stonden

dus de zaken. Weer een hele tijd werd er nietsvemomen en nog minder beslist. Tot er eindelijkeen schrijven kwam van Bestendig afgevaardigdeVan de Kieboom die en den Gemeenteraad en deKerkfabriek en de Heren Pastoors bijeen riep ophet gemeentehuis voor 18 Augustus. Dat was weereen van die historische vergaderingen waar veelwoorden werden verspild, hevige woordan, zonderresultaat, tenzij dit: Namens de Heer Goevemeurverzocht de Heer Van de Kieboom hetGemeentebestuur binnen de acht dagen eenconcÍeet vooÍstel in te dienen. zoniet zou er formeelverbod komen nog te begraven en 't gebodintussentijd de eventuele doden van de Straat tePoppel of te Ravels te begraven(!) De Heerafgevaardigde gafte kennen dat het zijn wens wasdat elke parochi e zijn eigen kerkhof zou hebben.Dus een nieuw voor de Straat.

25 Augustus: Gemeenteraadzitting. Daarop komtonverwachts de Heer Burgemeester met volgendenieuws aÍ! Hij heeft grond van Ludovica Jonckers-gelegen schuins tegenover de Brouwerij- palendeaan het padje "Dries" genoemd in optie voor25.000 frank- metende ongeveer 100 roeden.Daarvan stelt hij voor aan den gemeenteraad 50roeden langs den achterkant te kopen voor kerkhofen hij zou dan de overige 50 roeden, tegensteenweg gelegen; dus bouwgrond houden voorhemzelf. (Burgemeester had grond gekocht z.g.definitief indien het kerkhof aldaar zotgoedgekeurd worden door de deputatie, dit wasde conditie). Hij zou die 50 roeden aan de gemeenteafstaan voor kerkhofaan 173 frank de roede. Daarwerd over gestemd en't voorstel werdaangenomen 5 tegen 4. We schenen een grote stapvooruit te zijn. Edoch, meteen Coup de Théatre:enige dagen daarna wil Burgemeesterterugtrekken. Gaat naar den verkoper om de zaakongedaan te maken, deze weigert. Hoe diekentering uitgelegd: ons inziens aldus:BurgemeesteÍ Dries had gedacht een mooie koopte doen: flinke bouwgrond in zijn bezit te krijgendie rijkelijk opbrengen zou. Te laat echter moet hijingezien hebben, dat, als er aan zijn grond eenkerkhof paalt er mi nder waagnazr zal zijn en doorhet feit zelf van het kerkhof zijn grond in waardezeer zou verminderen, en nooit zelfs aan den prijsvan 325 frank de roede zou verkocht worden. Weer

Pastoor Tubbax met zijn parochianen op Lourdesreis in 1932

bleef de zaak van het kerkhof hangen. Maandengingen voorbij, daar werd niet meer oververgaderd, daar kwam niets. Ja toch ... detechnische commissie der Provincie kwam eindelijkrond oktober de voorgestelde grond onderzoeken.Landde aan bij Burgemeester en gingen enkel methem ter plaatse. Enige dagen daama het volgendeadvies van wege den technischen dienst derProvincie:

Grond voorgesteld en goedgekeurd doorGemeenteraadzitting 25 augustus kan desnoodsdienen, maar is niet voldoende uitgestrekt. Gaasde 100 roeden zouden moeten aangelegd wordenals kerkhof om reden van volgende considerata:a. indien kerkhof St.Michiel te klein wordt, kanhet nieuwe kerkhof tevens dienen voor algemeenkerkhof, dus ook voor de parochie van St.Michielb. lndien er een straat getÍokken wordt van richtinghuis Notaris De Boungne naar Steenweg Statie -via den dries- dan moet er al per se grondafgenomen worden van die 100 roeden en danwordt het kerkhof van de Straat te klein.

Op 22 november andermaal vergadering op depastor| van St.Jan. Aanwezig: Heer Van deKieboom, Pastoor Bouwen, Burgemeester Dries,Secretaris Vloemans, Pastoor Tubbax. Lezingwordt gegeven van het verslag van den technischendienst. De E.E.HH.Pastoors betogen: I o datvergadering van den gemeenteraad van 25 augustusmet meerderheid beslist had de helft van denaangekochten grond door Burgemeester Dries -volgens zijn eigen voorstel; dat die stemmingregelmatig gebeurd was;2" dat vroeger detechnische dienst met 5 aren tevreden was en nu17 aren nog niet eens voldoende vond; 3o dat hetprinciep van elke parochie een kerkhof moestblijven vooropgesteld; 4" dat gemeenteraad, bijgebeurlijke herstemming het voorstel van dentechnischen dienst nooit zou aanvaarden:a) omdat gemeenteraadsleden, de leden van deparochie St.Michiel er nooit in zouden toesteÍrÍnenhunne begraafplaats over te brengen naar deSt.Jansparochie, dus er nooit in zouden berustenhet algemeen kerkhof aan de Straat aan te leggen.b) omdat de meerderheid van den raad nooit dienieuwe baan ofstraat zou goedkeuren, omdat dezezogezegd tegen de belangen indruist van de Straat

zelve.

Gans het maneuver van den Heer Buigemeesteren zijn Secretaris kwam hier op neer: kost wat kostmoest de heer BurgemeesteÍ van zijn (lichtzinnigaangekochten) grond afgeholpen worden. HeerSecretaris Vloemans stelde zelfs voor een gedeeltevan dien grond te gebruiken voor ... het oprichtenvan een kruisweg ... of voor het toekomendenieuwe gemeentehuis (!). Om er kort spel mede temaken stelde de heer Bestendig Afgevaardigde Vanden Kieboom voor een nieuwegemeenteraadszitting te houden en beloofde kostwat kost door de deputatie te zullen doengoedkeuren wat dan ook op die vergadering zoubeslist worden. Die vergadering had plaats op 26november. Tegenwoordig waren: BurgemeesterDries, Jan Van Loon, Jan Bax-Van Gils, AdriaanVan Gils, Karel Bols, Comeel Van Beek, EdmondEsters, Frans Haagen. Afivezig: Jac. Mertens. Met6 stemmen tegen 2 (Dries en Bols) werd ditmaalhet voorstel van 25 augustus opnieuwaangenomen: dus: elke parochie zijn kerkhof; enhet St.Janskerkhofzou komen op de achterste helftvan den door Burgemeester Dries aangekochtenof in optie genomen grond van Ludovica Jonckers.Op I 2 december kwam van wege de deputatie vande provincie de definitieve bekachtiging van destemming en dus goedkeuring van het kerkhof.Weer was dus een strijd ten goede uitgestreden.Gode dank.

3l juli: Plechtige eremis van Pater Jan Sels, derCongregatie van den H.Geest, zoon van AugustSels, veldwachter en Maria Dierckx. Zi jnpriesterwijding had plaats gehad te Gentinnes op22 jnli. Prachtig feest, algemene belangstelling:Weelde St.Jan weet zijn priesters te vieren. Godgeve dat er nog vele komen.9 september: Jaarlijkse stoelverpachting:opbrengst: 14.690 frank, wat een mooie som is,ingezien de meer en meer bijtende economischecrisis. Nieuwe vloer: de gewoonweg niet zuiver tehouden