De betekenis van de kunstinterventie ‘de babbelbox’ voor ... · meetbare aspecten en de...

Debetekenisvandekunstinterventie‘debabbelbox’voorhetwelbevindenvandecliëntmetdementiebinneneenwoonzorgcentruminAmsterdam.

2017

NAAM:SUSANSIKKEMA,DANIELNIJENHUISSTUDENTENNUMMER:S1066160,S1068997LWG-BEGELEIDING:L.GROEN-VANDEVENINOPDRACHTVAN:C.VANCAMPEN,M.VANDERCINGEL,HETLECTORAATINNOVERENMETOUDEREN,HOGESCHOOLWINDESHEIM

HOGESCHOOLWINDESHEIM|Campus2-6,Zwolle

INHOUD

Samenvatting..........................................................................................................................................................3

Voorwoord..............................................................................................................................................................4

Hoofdstuk1:Inleiding.............................................................................................................................................5

1.1Probleemanalyse...........................................................................................................................................5

1.2Verpleegkundige-enmaatschappelijkerelevantie.......................................................................................7

1.3Probleemstelling...........................................................................................................................................7

1.4Vraagstelling..................................................................................................................................................7

Dehoofdvraag:....................................................................................................................................................7

1.5Deelvragen....................................................................................................................................................8

1.6Doelstelling....................................................................................................................................................8

Hoofdstuk2:Methoden&Technieken...................................................................................................................9

2.1Onderzoeksmethode.....................................................................................................................................9

2.2Populatie.....................................................................................................................................................10

2.3Responsbevorderen...................................................................................................................................11

2.4Dataverzamelingsmethoden.......................................................................................................................11

2.5Data-analyse................................................................................................................................................12

2.6Ethischeaspectenvanhetonderzoek.........................................................................................................13

2.7Kwaliteitvanhetonderzoekbevorderen....................................................................................................13

2.7.1Betrouwbaarheid..................................................................................................................................13

2.7.2Validiteit...............................................................................................................................................14

2.7.3Bruikbaarheid.......................................................................................................................................14

Hoofdstuk3:Resultaten........................................................................................................................................15

3.1Deervaringvan‘debabbelbox’doordecliËntendeuitwerkingvan‘debabbelbox’volgensdezorgprofessional................................................................................................................................................15

3.1.1Gevoel..................................................................................................................................................16

3.1.2Socialecohesie.....................................................................................................................................17

3.1.3Uitwerkingbabbelboxopdeelnmer.....................................................................................................18

3.1.4Ervaringzorgprofessional.....................................................................................................................19

3.1.5Aansluitingopdedeelnemer...............................................................................................................20

3.1.6Zingeving..............................................................................................................................................20

Hoofdstuk4:Discussie&Conclusie......................................................................................................................21

4.1Discussievanresultaten:.............................................................................................................................21

4.1.1Gevoel..................................................................................................................................................21

4.1.2Socialecohesie.....................................................................................................................................21

4.1.3Uitwerkingbabbelboxopdeelnemer...................................................................................................21

4.1.4Ervaringzorgverlener...........................................................................................................................22

4.1.5AansluitingopdeDeelnemer...............................................................................................................22

4.1.6Zingeving..............................................................................................................................................22

4.2discussievanmethode................................................................................................................................23

4.3Conclusie.....................................................................................................................................................23

Hoofdstuk5:Aanbevelingen.................................................................................................................................24

Bibliografie............................................................................................................................................................25

Bijlagen:.................................................................................................................................................................29

Bijlage1:Informatiebrief..................................................................................................................................29

Bijlage2:Informedconsentformulier..............................................................................................................30

bijlage3:Topiclijst.............................................................................................................................................31

Bijlage4:Observatielijst....................................................................................................................................32

Bijlage5:Uitgewerkteobservaties....................................................................................................................33

Bijlage6:Citaten+categorieën........................................................................................................................35

Bijlage7:Codeboom.........................................................................................................................................48

Bijlage8:Beoordelingsformulier.......................................................................................................................49

SAMENVATTING

Inleiding:

Mensenmetdementieervarenvaakstoornissenincognitie(Richtlijndiagnostiekenbehandelingdementie2014).Eenvandeveelvoorkomendestoornissenincognitie,isafasie.Eengevolgvanafasieisdatdecommunicatiewordtbemoeilijkt.Erkunnenverschillendeinterventieswordentoegepastomsymptomenteverminderofkwaliteitvanlevenenwelbevindentebevorderen,waaronderkunstinterventies.‘DeBabbelbox’iseenvoorbeeldvaneenkunstinterventie.Dezeboxbevatzintuigprikkelmateriaal,waarondergeuren,geluidenenvoorwerpen,diewordeningezetomherinneringenoptehalen(ZorgInnovatie2015).Hetophalenvanherinneringenwordtookwelreminiscentiegenoemd.Reminiscereniseenhandvatomdecommunicatietestimulerenenteoptimaliseren(Richtlijndiagnostiekenbehandelingdementie2014

Doel:

Hetdoelvanditonderzoekishetbeschrijvenvandebetekenisvan‘debabbelbox’voorhetwelbevindenvandecliëntbinneneenwoonzorgcentruminAmsterdam.

Methode:

Hetonderzoekiseenkwalitatief,inductiefonderzoek.Dedoelgroepvanhetonderzoekzijncliëntenmetdementiediedeelnemenaan‘DeBabbelbox’enzorgprofessionalsdiemetdezecliëntenwerken.Degeschiktheidvandedeelnemersisbepaaldaandehandvandecriteria,waaronderdebeheersingvandeNederlandsetaal,leeftijdbovende65,gediagnostiseerdmetdementieeninstaatomdeonderzoekerstewoordtestaan.Uitdezegroepisereenselectequotasteekproefgetrokken,dithoudtindatereengroepisgeselecteerdopbeschikbaarheidendecriteria.

Degebruiktedataverzamelingsmethodenzijn:observatieeninterview.Hiermeewordendeobjectiefmeetbareaspectenendeinnerlijkebelevingonderzocht.Deverzameldedatazijngestructureerdengeanalyseerdaandehandvanordening,labelenenhetvindenvanverbanden,aandehandvandezeverbandenwordttheorieontwikkeld.

Omdekwaliteitvanhetonderzoektebevorderenisergebruikgemaaktvan:triangulatie,interbeoordelaarsbetrouwbaarheid,peerfeedback,systematischeanalyse,expertisevandeopdrachtgeversenhetbetrekkenvandeopdrachtgeversbijhetonderzoek.

Resultaten:

Uitdegeanalyseerdedatakwamnaarvorendat‘DeBabbelbox’gevoelensvanthuiszijn,zelfvertrouwen,veiligheid,verbazing,herkenningenirritatieoproept.Daarnaastverbeterenconnecties,neemthetsocialecontacttoe,ontstaatereengroep,krijgendeelnemerseendoelenwordtereenpositiefeffectgezienop:gedrag,stemming,communicatie,concentratieendesocialeinteractie.Voorwaardenvoorhetslagenvandeinterventiezijntijdenaansluitingopdecliëntenzorgprofessional.

Discussie:

Degevondenresultatenwerdenindeliteratuurgedeeltelijkondersteundenweerlegd.Naarvorenkwam,datdegevoelensvan:vreugde,geluk,zelfvertrouwenentevredenheidbijdragen,aanhetmentaalwelbevindenvaneenpersoon.Datsocialeverbondenheidbijdraagtaanhetsocialewelbevindenendathethebbenvaneendoelinhetlevenbijdraagtaanhetpsychischwelbevinden.Uitonderzoekkwamechterooknaarvorendathetgeenblijvendeverbeteringenhoeventezijn.Ookhetgebrekaantijdenhetbelangvanaansluitingvandedeelnemerkwamindeliteratuurnaarvoren.

Eenpuntvanverbeteringinhetonderzoek,isdegroottevandesteekproef.Erzijnvierdeelnemersenvierzorgprofessionalsgeïnterviewd.Degroottevandesteekproefbijeenkwalitatiefonderzoekwordtbepaalddoorverzadiging.Erheeftgeenverzadigingplaatsgevondenvoordeonderzoekpopulatie.Meermeetmomentenhaddenmogelijknieuweinformatiekunnenopleveren.

Conclusie:

Geconcludeerdkanwordendat‘DeBabbelbox’eenuitwerkingheeftopvreugde,blijdschap,vormenvanrelatiesmetanderenenhetgroepsgevoel,watindirecterelatiestaattotpsychische-ensocialewelbevindenvandecliëntmetdementiebinnenhetwoonzorgcentruminAmsterdamdatcentraalstondinditonderzoek.

VOORWOORD

Vooruligthetpraktijkgerichtonderzoeknaarhetwelbevindenbijkunstinterventie,datwerduitgevoerdinopdrachtvanChristelijkeHogeschoolWindesheiminhetkadervandeminor:praktijkgerichtonderzoek.Viaconnectiesinhetwerkveld,kwamenwijterechtbijhetproject:‘DeBabbelbox’.NaveeloverlegishetpraktijkonderzoekuitgevoerdbijeenwoonzorgcentruminAmsterdam.

Doorhetuitvoerenvanditprojecthebbenwijgeleerdhoehetisomeenonderzoekoptezettenenuittevoerenenwelkeuitdagingenditmetzichmeebrengt.Hetonderzoekheeftbijgedragenaanonzepersoonlijkeontwikkeling,ervaringenkennis.

Wijwillenonzeopdrachtgevers;MargreetvanderCingelenCretienvanCampenbedankenvoordeadviezen.DaarnaastwillenwijonzedocentLeontienGroen-vandeVenbedankenvoorhaarbegeleidingbijhetschrijvenvanditonderzoek,HildavanderSluisvoorhetcontrolerenvandescriptieenEmmaVermeulenvanEmmaverbindtvoorhaarondersteuningeninformatieover‘DeBabbelbox’.

DanielNijenhuis&SusanSikkema,

4ejaarsstudentenhbo-verpleegkunde

HOOFDSTUK1:INLEIDING

1.1PROBLEEMANALYSE

Dementieiseensyndroom,meestalchronischofprogressiefvanaard,waarinersprakeisvandegeneratievandecognitievefuncties,datverdergaatdanhetnormaleverouderingsproces(WHO2016).Mensenmetdementieervarenvaakcombinatiesvanmeervoudigestoornissenincognitie,stemmingofgedrag(Richtlijndiagnostiekenbehandelingdementie2014).Eenvandeveelvoorkomendestoornissenincognitie,isafasie.Eengevolgvanafasieisdatdecommunicatiewordtbemoeilijkt,watkanleidentoteensociaalisolementeneenzaamheid.(Geelen2015).

Communiceren,endaarmeehetkunnenuitenvanemoties,isergbelangrijkvoordemens.Hetnietkunnencommunicerenmetdeomgevingkanfrustratiesenspanningenoproepen(Geelen2015).Ditveroorzaakteengroterelastvoordemantelzorgerenzorgverlener(Cohen-Mansfield2001)envraagtdaaromomspecifiekeinterventies.

Interventiesgerichtoppersonenmetdementiezijnbedoeldomcognitieve-,stemmings-enneuropsychiatrischesymptomenteverminderenofhunkwaliteitvanlevenenwelbevindentebevorderen(Richtlijndiagnostiekenbehandelingdementie2014).

Welbevindenkanwordenonderverdeeldinverschillendedimensies:- Psychischwelbevinden- Lichamelijkwelbevinden- Sociaalwelbevinden- Materieelwelbevinden- Cultureelwelbevinden- Existentieelwelbevinden(Marcoen,2006).

Inhetonderzoekwordtgekekenofdedefinitiepsychischwelbevinden:hetzichpsychischgoedvoelenengoedfunctioneren(Akede.a.2008)kanwordenonderschreven;ofereenpositievebijdragegeleverdwordtaandegemeenschap,ofrelatiesmetanderenwordenversterktofersprakeisvantevredenheid,vreugdeenofmeneendoelinhetlevenkanervaren.Psychischwelbevindenhangtsamenmetsociaalwelbevinden(FacultyofPublicHealth2010).Ondersociaalwelbevindenwordtverstaan:socialeeninkomensgelijkheid,sociaalkapitaal,wederzijdsevertrouwensband,socialeverbondenheidenhetsocialenetwerk(FacultyofPublicHealth2010).Inditonderzoekwordtervoornamelijkgekekennaardesocialeverbondenheidenhetsocialenetwerk.Voormensenmetdementieisdesocialeverbondenheidenhetsocialenetwerkbepalendvoorsociaalwelbevinden.Hierbijissociaalcontactessentieel.Erwordtgenotenvandeaanwezigheidvananderenenerwordtgraagdeeluitgemaaktvaneengroep(Geelen2016).

Erkunnenverschillendeinterventieswordentoegepastomsymptomenteverminderofkwaliteitvanlevenenwelbevindentebevorderen,waaronderkunstinterventies.Bijkunstinterventiesstaatverbeteringvankwaliteitvanlevenenwelbevindenvoormensenmetdementiecentraal.Zehebbengeengenezingsdoelenonderscheidenzichhiermeevancreatievetherapie.Hetverschilmetreguliereactiviteitenbegeleidingis,daterbijkunstinterventieswordtgekekennaarindividueleverschillenendaterwordtgewerktmetpersoonlijkevoorkeurenenlevensverhalenvandecliëntmetdementie(VanCampen2016).Opditgebiedhebbenkunstinterventiesraakvlakkenmetpersoonsgerichtezorg:Persoonsgerichtezorgiszorg,dienietdeziektemaardiehetfunctioneren,delevenssituatieendelevensstijlvandecliëntcentraalstelt.Dithelptdezorgverleneromdezorgaftestellenopdecliënt(Vilans2012).

Hetactiverenvanmensenmetdementieisvanbelang,omdathetbijdebehandelingvanverschillendevormenvandementiekanhelpen.Activiteitenhelpenbewonershunfunctionele

vaardighedentebehoudenendelevenskwaliteitkanverbeteren(AlzheimerAssociation2009).Hetactiverenkanbestaanuitactiviteitenondernemendiedezintuigenprikkelen,uitdemogelijkheidomeigenkeuzestemakenenactiefdeeltenemenaandezorg(naardemogelijkhedenvandecliënt).Hierbijkanhetgaanomhethelpenbijhethuishouden,kokenenaankleden.Opdezemanierblijftdezelfstandigheidvandecliëntinstand(Beck,e.a.,2015)enwordtcommunicatieinalzijnhoedanigheidbevorderd.

‘DeBabbelbox’iseenvoorbeeldvaneenkunstinterventie.Dezeboxbevatzintuigprikkelmateriaal,waarondergeuren,geluidenenvoorwerpen,diewordeningezetomherinneringenoptehalen(ZorgInnovatie2015).Hetophalenvanherinneringenwordtookwelreminiscentiegenoemd.Hierbijgaathetomhetplezierdatmenbeleeftaanhetophalenvandeherinneringen.Hetdoelishetvergrotenvandeeigenwaardeenhetherbelevenvangebeurtenissenuithetlevenzonderdementie(Richtlijndiagnostiekenbehandelingdementie2014).Reminiscereniseenhandvatomdecommunicatietestimulerenenteoptimaliseren.

‘DeBabbelbox’wordtdoortweeinstellingeninNederlandgebruikt:Amsta,eenzorggroepinAmsterdamenBeweging3.0.,eenzorgorganisatieinderegioEemland.Beideinstellingengebruikendeboxinverschillendehuizen,intotaal12.Deaanleidingvoorhetgebruikvandeboxwas,daterproblemenwerdenervarenophetgebiedvancommunicerenmet-enactiverenvanmensenmetdementie.‘DeBabbelbox’washiervooreenuitkomst.

Metbehulpvaninterventies,zoals‘DeBabbelbox’kunnenpsychologische-engedragsmatigesymptomenwordenverminderd.Hetverminderenvandezesymptomenkangunstigegevolgenhebbenvoordecliëntendezorgverlener(Wheare.a.2014).Anderevoorbeeldenvankunstinterventieszijn:

- ‘Buitenkomtvoorbij’,waarbijeeninteractievefietsinstallatiedefysieke-enmentalebewegingstimuleert.

- ‘Etenstijd’,waarbijbewonerswordengeactiveerddoorsamentekokeneneten,watdaarnaastookherinneringenoproeptdoorassociatiemetgeurenvoorwerpen.

- ‘Onvergetelijkstedelijk’,waarbijcreatieveopdrachten,geïnspireerddoordemuseumcollectiedezintuigenengeestprikkelen.

1.2VERPLEEGKUNDIGE-ENMAATSCHAPPELIJKERELEVANTIE

Dooreenforsestijgingvanhetaantalouderen,zalhetaantalouderenmetdementieooksterktoenemen.Eénopdevijfmensenkrijgteenvormvandementie(AlzheimerNederland,2014).MomenteellijdeninNederlandnaarschattingruim270.000mensenaandementie(AlzheimerNederland2015).Wereldwijdwordtgeschatdatmomenteel24miljoenmensendementiehebbenenalsgevolgvandevergrijzingvandebevolkinginvelelanden,zalditgetalverdubbelenomdetwintigjaar;42miljoenin2020en81miljoenin2040(Ferriete.a.2005).

Doordezestijgingkrijgenverpleegkundigensteedsmeertemakenmetgeriatrischepatiëntenmetcomplexecognitieveproblematiek(Boomsmae.a.2009).Hierdoorishetvanbelangdateronderzoekwordtgedaannaardementie,behandelingenbegeleiding.

Bijeenchronischeaandoening,zoalsdementieschieteenziektegerichtebenaderingtekort.Dezorgvoormensenmetdementievraagtomeenpersoonsgerichtebenadering,waardefocusligtopeigenregie,gezondgedrag,functiebehoud,kwaliteitvanlevenenpreventie(ZEL2015).

Bijkunstinterventieswordtgekekennaarindividueleverschillenenwordtergewerktmetpersoonlijkevoorkeurenvandecliëntmetdementie(VanCampen2016).Dezeinterventieskunnendezorgverlenerhelpenomdezorgaftestellenopdecliënt.Hetisvanbelangomtekijkennaardebehoeftesvandepatiëntenofdezeaansluitenbijhetaanbodvandegebodenactiviteitenopdeafdeling(Bers2012).

Vanuitmaatschappelijkoogpuntkunnendeuitkomstenvanditonderzoekrelevantzijn;alsblijktdatkunstinterventiesbijdragenaanhetwelbevindenvanmensenmetdementie,kanhiermeeropwordeningespeelddoorzorginstellingen.

1.3PROBLEEMSTELLING

Dekennisoverhetwelbevindenvandecliëntmetdementiemetbetrekkingtot‘‘DeBabbelbox’’isgering.‘Debabbelboxambieertomeenbijdrageteleverenaanhetaanzettentotcommunicatie,hetverbeterenvansociaalcontact,hetbiedenvaneenfijnmomentenhetcreërenvaneenprettigesfeer.Hetisechternietbekendofdeactiviteitookdaadwerkelijkeenbijdragelevertaandeverbeteringvancommunicatie,sociaalcontactenhetcreërenvaneenfijnmoment.Welisbekenddatdeactiviteitvreugdeoproeptbijdeelnemers.

Kennisvandezeaspectenzijnvanbelang,omdathetkanbijdragenaanwelbevinden,geestelijkegezondheid,kwaliteitvanlevenenhetgelukvandedeelnemer.

Dekennisof‘Debabbelbox’bijdraagtaanhetwelbevindenvandecliëntmetdementie,moetnogwordenverkendenbeschreven.

1.4VRAAGSTELLING

Nuhetprobleemisgeëxploreerd,roeptditdevolgendevragenop:

DEHOOFDVRAAG:

Watbetekentdekunstinterventie,‘DeBabbelbox’,voorhetwelbevindenvandecliëntmetdementiebinneneenwoonzorgcentruminAmsterdam?

1.5DEELVRAGEN

Omeengoedantwoordtekunnengevenoponzehoofdvraag,iseendeelvraagopgesteld.Dezevraagkomtvoortuitverschillendesessieswaarinerkritischnaarhetonderwerpwerdgekeken.

- Hoeervaartdecliëntmetdementiedekunstinterventie?

- Welkeuitwerkingheeftdekunstinterventieopdecliëntvolgensdezorgprofessional?

1.6DOELSTELLING

Nudeachtergrondisuitgediept,hetprobleembekendis,devragenzijngeformuleerdendebegrippenzijnverduidelijkt,kanereendoelstellingvoorhetonderzoekwordengemaakt.

Hetdoelvanditonderzoekis:

- Hetinkaartbrengenwatdeinterventiedoetmethetpsychisch-ensociaalwelbevinden(emotie,ervaring,gelukenmogelijkheidtotzelfontplooiing)vaneencliëntmetdementie.

- Metdezekenniskandeopdrachtgeverdeaanvraagvansubsidievoorfinancieringvanbestaandekunstinterventiesondersteunenendezekennisgebruikenbijhetopzettenvannieuweprojecten.

HOOFDSTUK2:METHODEN&TECHNIEKEN

2.1ONDERZOEKSMETHODE

Erisgekozenvooreenkwalitatiefonderzoek.Hetonderzoekrichttezichopdebetekenisdiedeonderzochtepersonenzelfaandesituatiegaven.Deervaringwerdalsonderdeelvanhetgeheelvandebelevingswereldvandeonderzochtepersoongezienennietalseenopzichzelfstaandfeit(Verhoeven2016).

Hetonderzoekkanwordengetypeerdalseeninductiefonderzoek.Erwasnoggeentheorieofthemabekend.Dezewerdtijdenshetonderzoekgevormd,doorhetanalyserenvandeverkregengegevens.Hettoepassenvaniteratie,omdekwaliteitvanderesultatenteverhogen,washierbijeenleidendprincipe.Doornahetverzamelenvandegegevensvasttestellenwelkeinformatienognodigwas,dezeteverzamelenentekoppelenaaneerderverkregenresultaten,ontstondeentheorie(Verhoeven2016).

2.2POPULATIE

Dedoelgroepwaarditonderzoekzichopheeftgericht,isdegroepcliëntenmetdementiediedeelnamaan‘DeBabbelbox’binnenhetgeselecteerdewoonzorgcentrumenzorgprofessionalsdiewerkenmetcliëntendiedeelnamenaan‘DeBabbelbox’.Hetaantaldeelnemersaanhetproject‘DeBabbelbox’was30.Degeschiktheidvandedeelnemerswerdbepaaldaandehandvanonderstaandeinclusie/exclusiecriteria.

Doelgroep1:CliëntenmetdementieInclusie ExclusieNeemtdeelaan‘DeBabbelbox’(min.1keer) DeelnemerswaarbijcontactnietmogelijkisGediagnostiseerdmeteenvormvandementie 65+(inwesterselandenwordtdechronologischeleeftijdvan65jaargeaccepteerdalseendefinitievaneenbejaardofouderpersoon(WHO2016)

Deelnemersonderde65jaarzijnnietopgenomeninhetonderzoek,vanwegehetontbrekenvandehomogeniteitinziektenofaandoeningenvandezeleeftijdscategorie(Salariing&Plaisier2004).

Nederlandssprekend Instaatdeonderzoekertespreken

Doelgroep2:ZorgprofessionalsInclusie ExclusieBetrokkenbijdecliëntdiedeelneemtaan‘DeBabbelbox’

Zorgprofessionalsmetgeringeervaringmetcliënt(minderdandriemaanden).

Professionalbinnendezorgmetkennisvanreminicentie

Nederlandssprekend

Aandehandvanbovenstaandecriteriawerderbepaald,wieinaanmerkingkwamomdeeltenemenaanhetonderzoek.Uitdezegroepwerdeensteekproefgetrokken,ditgebeurdeviaeenselectequotasteekproef.Hierbijgebruiktendeonderzoekersalleparticipantendiebeschikbaarwaren,waarbijernogweleenzekereselectiewerdtoegepast(Leary2007).Hiervoorwerdgekozenomwillevandetijdvantienweken.Voordeinterviewswerdenmaximaalachtdeelnemersvanhetprojectgekozen,hierbijwerdenerzoveelmogelijkverschillendeaspectenaangesproken,waarondergeslacht,gradatievandementieencultureleachtergrond.

Deresultatenvanditonderzoekzijneengoedeindicatievoordewerkelijkesituatie;alsindesteekproefdieisopgesteldallerelevantevariatiesinmeningen,opvattingen,gevoelensenmotivatiesaanbodkomen(Groenland,2001).

2.3RESPONSBEVORDEREN

Aangezienhetonderzoekplaatsvondineenintramuraleinstelling,werdenderespondentengeworvenopdeafdelingvandegeselecteerdeinstelling.Omderesponsetebevorderen,hebbendeonderzoekersdedeelnemersindividueelbenaderddoormiddelvaneenpersoonlijkgesprek,waarininformatiewerdverstrekt.Hetdoelvanhetonderzoekwerduitgelegdendeanonimiteitvanhetonderzoekbenadrukt.Inhetgesprekwaserruimtevoorvragenenkonhetonderzoekwordentoegelicht.Onderdezorgprofessionalsiseeninformatievebriefuitgedeeld.Nahetgesprekenhetuitdelenvandeinformatievebrief,kregendebenaderdepersonendetijdomtebeslissenofzijwildendeelnemenaanhetonderzoek.Erzijngeenmensentussentijdsafvallenofafgehaakt.Daaromhoefdenergeennieuwepersonentewordengeselecteerdvoorhetonderzoek.

2.4DATAVERZAMELINGSMETHODEN

Inhetonderzoekwerdergekozenvooreencombinatievandataverzamelingsmethodennamelijk:observatieeninterview.Dezecombinatieistotstandgekomen,omdatbijhetverwerkenvanliteratuurbleek,datemotiesnietaltijdgetoondworden.Emotieiseeninnerlijkebelevingofmoeilijktebeschrijvengevoel(Ensie,2015).Doorditgegevenwerdervoorgekozenomookinterviewstegebruikenomdebelevingvandedeelnemersteonderzoek.Zowerdenzowelobjectiefmeetbareaspectenalsdeinnerlijkebelevingvandedeelnemersmeegenomeninhetonderzoek.

Observatie:

Deobservatiesvondenplaatstijdenseensessiemet‘DeBabbelbox’.Hierbijwerdgekekennaar:departicipatievandedeelnemers,delichaamstaal,hetonderlingecontactendesfeerdieerheerstetijdensdeactiviteit.Deobservatievondgedurendedegeheleactiviteitplaats,hierbijparticipeerdendeonderzoekersindeactiviteitdooringesprektegaanmetdedeelnemersenooktussendedeelnemersplaatstenemen.Tijdensdeobservatiewerdenerbijzonderhedenopgeschrevenopeenobservatielijst.Deobservatielijstdiehiervoorwassamengesteldwasgeïnspireerdophetmeetinstrumentvan‘Qualidem’,datwordtgebruiktomdekwaliteitvanleventescorenbijouderenmetdementieineenverpleeghuis(Trimbosinstituut2005).Dezeobservatieszijnlatergebruiktbijdeinterviewsomverdiependevragentestellenencontradictiestebespreken.

Devolgendetopicszijngebruikttijdensdeobservatie:

LichaamstaalCommunicatieEmoties(positief/negatiefaffect)SocialerelatiesActiviteiten

Interview:

Inhetonderzoekwerdeninterviewsafgenomenbijdedeelnemersvan‘DeBabbelbox’endezorgprofessionalsbetrokkenbijdedeelnemers.Inbeidegevallenwerdergebruikgemaaktvaneensemigestructureerdeinterviewmethode.Detopiclijstdiehiervoorwassamengesteldwasgeïnspireerdophetmeetinstrumentvan‘Qualidem’(Trimbosinstituut2005)enopdedimensiesvanpsychische-ensociaalwelbevinden(FacultyofPublicHealth2010).

Devolgendetopicszijngehanteerdtijdensdeinterviews:

Topicsdeelnemers: TopicsZorgprofessionals:Stemming MeerwaardevoorcliëntBeleving BelevingvancliëntSocialeinteractie/contact Welbevindenvancliënt(sociaal/psychisch)Emoties SociaalcontactvancliëntenMeerwaardevanactiviteit StruikelblokkenbijuitvoerenInspraak Meningoveractiviteit

2.5DATA-ANALYSE

Deverzameldedatavandeinterviewsendeobservatiewerdeneerstgestructureerdenvervolgensgeanalyseerd.Hetstructurerenenanalyserengingaandehandvanordening,labelenenhetvindenvanverbanden.(Baardaet.Al2009)

Ordening:Allereerstwerdendeinterviewsuitgeschreveninhetprogramma‘Kwalitan’.‘Kwalitan’iseenprogrammaterondersteuningvandeanalysevankwalitatiefonderzoeksmateriaal(Kwalitan,2014)Deuitgeschreveninterviewszijndoorgelezenenverdeeldinkleinefragmententekst.

Deobservatieswerdenopdezelfdemaniereerstuitgeschrevenendaarnaverdeeldinfragmenten.

Labelen:Deopgedeeldefragmentenuitdeinterviewsendeobservatiewerdenvoorzienvaneenlabelvanéénwoord.Erzijnbijsommigefragmentenmeerderelabelstoegevoegd.Defragmentenmetgekoppeldelabelszijntezieninbijlage6.

Verbandenvinden:Delabelsvandeobservatiesendeinterviewszijngecategoriseerdinhoofd-ensubgroepen.Deverbanden,associatiesencombinatieswerdenzichtbaartoendecategorieënineencodeboomwerdengezet.Decodeboomisbijgevoegdinbijlage7.Degegevensvandeobservatiezijnvergelekenmetdegegevensvandeinterviews,doormiddelvanhetnaastelkaarleggenvandecategorieënentekijkennaardeovereenkomstenenverschillen.

2.6ETHISCHEASPECTENVANHETONDERZOEK

Vanwegehetdirectbetrekkenvandecliëntbijhetonderzoek,vielhetonderzoekmogelijkonderdeWMO(WetMedisch-wetenschappelijkOnderzoek).HierdoorishetonderzoekvoorgelegdaaneenerkendeMETC(MedischEthischeToetsingscommissie).DecommissieheefthetonderzoekalsnietWMOverklaard.

Aangeziendepopulatie,dieinhetonderzoekcentraalstond,temakenheeftmeteenvormvandementie,moesterrekeninggehoudenwordenmetdewilsbekwaamheidvandepersoon.Onderzoekmetwilsonbekwamenmagalleen,alshetaanspecialeregelsvoldoet.Wilsonbekwamevolwassenenzijnbijvoorbeeldmensenmetzwarevormvandementie,mensenmeteenverstandelijkebeperking,patiëntenincomaofmensenmeteenernstigepsychischeziekte.’(CCMO2016)

Erisuitgezochtofdedeelnemerwilsbekwaamwas.Alsditniethetgevalwas,werdertoestemminggevraagdaandevertegenwoordiger.

Omgeeninbreuktemakenopdeprivacyvandedeelnemer,washetvanbelangdatdedeelnemertoestemminggafvoorhetonderzoekdoormiddelvaneeninformedconsentformulier.

Hiervoorwashetvanbelang,datdedeelnemervoldoendegeïnformeerdwas.Omdedeelnemervoldoendeteinformerenwerder,voorafgaandeaanhetonderzoek,informatieperbriefverstrekt.Daarnawerderwordengevraagdomhetinformedconsentformulierteondertekenen.

Omdeprivacyvandedeelnemerstegaranderenzijndegegevensanoniemverwerkt.Metuitzonderingvandedirectbetrokkenonderzoekerswarendegegevensvoorniemandtoegankelijk.

2.7KWALITEITVANHETONDERZOEKBEVORDEREN

Omdekwaliteitvanhetonderzoektebevorderenisergekekennaardevolgendedrieaspecten:betrouwbaarheid,validiteitenbruikbaarheid.

2.7.1BETROUWBAARHEID

Metbetrouwbaarheidwordtdematewaarineenonderzoekvrijisvantoevalligefoutenbedoeld(Verhoeven2016).Debetrouwbaarheidvanhetonderzoekwerdvergrootdoorgebruiktemakenvan:triangulatie,interbeoordelaarsbetrouwbaarheidenpeerfeedback.

Omdebetrouwbaarheidvandeobservatieenhetinterviewtevergrotenisergebruikgemaaktvaninterbeoordelaarsbetrouwbaarheid:Doormettweeonderzoekersteobserverenenteinterviewen,kandeovereenstemmingtussendeverzameldegegevenswordenvergelekenendeobjectiviteitwordenvergroot,watdebetrouwbaarheidvanderesultatenvergroot(Nieswiadomy,2009).Tijdensdeobservatiehebbendeonderzoekersafzonderlijkvanelkaareenobservatielijstingevuld,dezezijnafzonderlijkuitgewerktenlatervergeleken.Ditgeldtookvoordeinterviews.Bijdeinterviewswarentweeonderzoekersaanwezigenzijndegeluidsopnamesgemaaktenafzonderlijkuitgeschrevenenvergeleken.

Daarnaastzaltriangulatiewordentoegepast.Debetrouwbaarheidwordtverhoogd,doortecontrolerenofhetverkregenresultaathetzelfdeblijftalsereenanderemethodewordttoegepast.Inhetonderzoekzijndegegevensvandeobservatievergelekenmetdegegevensvandeinterviews,doormiddelvanhetnaastelkaarleggenvandecategorieënentekijkennaardeovereenkomstenenverschillen.Ookzalhetonderzoekdoordeopdrachtgever,medestudentenendeonderzoekdocentwordenvoorzienvanpeerfeedback,wattoevalligefoutenaanhetlichtbrengt(Verhoeven2016).

2.7.2VALIDITEIT

Metvaliditeitwordtdematewaarineenonderzoekvrijisvansystematischefoutenbedoeld:Erwordtgemetenwatergemetenmoetworden(Verhoeven2016).Devaliditeitvanhetonderzoekwerdvergrootdoorgebruiktemakenvan:triangulatieensystematischeanalyse.

Nietalleendebruikbaarheid,maarookdevaliditeitvanhetonderzoekkonwordenvergrootdoorgebruiktemakenvantweemeetinstrumenten;triangulatie.Doorderesultatentevandeobservatiesendeinterviewstevergelijken,kondebetekenisvoorhetwelbevindenvandepersoonmetdementiewordenvastgesteld.

Systematischeanalysewaaronderhetapartcoderenvanresultatenenhetafstemmenvandebegrippenkanbijdragenaandevaliditeitvanhetonderzoek.Deresultatenvandeobservatieendeinterviewszijnafzonderlijkeuitgewerktengelabeld,waarnadelabelszijnvergeleken.

Ookzijndegebruiktbijdeobservatievantevorenonderlingopelkaarafgestemdenzijndeinterviewsopgenomen.Ditdoormiddelvanhetonderlingafstemmenvandebegrippenvandeobservatieendoorhetinterviewoptenemen,kondenerachterafnauwkeurigeaantekeningenwordengemaaktenkondeonderzoekerzichtijdenshetinterviewvolledigrichtenopdegesprekspartner(Verhoeven2016).

Doordateeninterviewdebelevingcentraalstelt,kanerwordengevraagdwat‘deBabbelbox’betekentvoorhetwelbevindenvaneenpersoonmetdementie.Doorhetnon-verbalegedragteobserverenendittevergelijkenmetderesultatenvandeinterviews,kandebetekenisvoorhetwelbevindenvandepersoonmetdementiewordenvastgesteld.Hierdoorwordtergemeten,watergemetenmoestworden.

2.7.3BRUIKBAARHEID

Omdebruikbaarheidvanhetonderzoekzogrootmogelijktemaken,wordendeopdrachtgeverszonauwmogelijkbetrokkenbijhetonderzoek.Ditwordtbewerkstelligddoormiddelvanmailcontactengesprekkenoverdevorderingenvanhetonderzoek.Daarnaastwordtergebruikgemaaktvandeexpertisevandeopdrachtgeverenisereenvastcontactpersoonaangesteldvoorinformatie,overlegenhetmakenvanafspraken(Verhoeven2016).Deresultatenvanditonderzoekzullenhoogstwaarschijnlijkwordengebruiktterondersteuningvanhetonderzoeksproject:Zintuigenenzingevingindezorgvoorkwetsbareouderen.Eenlopendprojectoverco-creatievanprikkelende,zingevendeactiviteitenmetkwetsbareouderendoorcreatieveenzorg-&welzijnsprofessionalsonderleidingvandr.CretienvanCampen.

HOOFDSTUK3:RESULTATEN

Inhetvolgendehoofdstukkomenderesultatennaarvorenvandegehoudeninterviewsendeuitgevoerdeobservaties.

Respondenten:

Tijdensdeactiviteitzijn5deelnemersgeobserveerd.Naafloopvandeactiviteitzijn4deelnemersen4zorgprofessionalsgeïnterviewd.Derespondentenbeschiktenoverdevolgendekenmerken:

Geslacht Cultureleachtergrond

leeftijd GradatievandementievolgensdeGlobalDeteriorationScale(Reisberg2014)

Deelnemer1 Vrouw Nederlands 80+ 4Deelnemer2 Vrouw Nederlands 80+ 6 Deelnemer3 Vrouw Nederlands 70+ 4Deelnemer4 Man Nederlandermet

eenmigratieverleden

70+ 5

3.1DEERVARINGVAN‘DEBABBELBOX’DOORDECLIËNTENDEUITWERKINGVAN‘DEBABBELBOX’VOLGENSDEZORGPROFESSIONAL.

Uitdedatadieisverkregenbijdeinterviewsenobservaties,zijnlabelsontstaan.Dezelabelskunnenondereencategoriewordengeplaatst,dievervolgensweertoebehorenaaneenoverkoepelendegroepering.Deresultatendiehieronderbeschrevenstaan,zijngegroepeerdaandehandvandielabelsencategorieën.Hetonderstaandeschemaiseenoverzichtvandehoofd-ensubcategorieën.Eenuitgebreidschemavanderelatietussenverschillendelabelsencategorieënistevindeninbijlage6

Hoofdcatagorie: Subcatagorie:Gevoel - -Zelfvertrouwen

- Veiligheidsgevoel- Gevoel- Vreugde- Plezier- Thuisvoelen- Aangenaam- Expressieemoties- Irritatie- Waarde- Toedoenverleden- Verbazing- -Verdriet

Ervaringzorgverlener - Ervaringzorgverlener- Tijd- Verantwoordelijkheid

Socialecohesie - Contactbewoners- Groepsgevoel- Verbondenheid- Delen- Gelijkheid

Zingeving - ZingevingAansluitingopdeelnmer - AansluitingopcliëntUitwerkingbabbelboxopdeelnemer

- Voordelen- Loskomenemotie- Openheid- Informatieverkrijgen- Opleven- Effect- Communicatie- Gedrag- Interactie- Verbetering- (On)Rust- Herinneren- Activering- Stemming

3.1.1GEVOEL

Gevoeliseentermdieindeinterviewseenaantalkeerbenoemdwerd.Alserwordtgekekennaarwelkebetekenisgevoelheeft,danwordtereeninnerlijkepositieveofnegatievebelevingvandeactiviteitbedoeld.

Zorgprofessionalsgevenaandat‘DeBabbelbox’veelgevoelensbijdedeelnemerslosmaken.Dedeelnemerservareneengevoelvanthuiszijn,veiligheid,verbazingenherkenning.

Doorhetherkennenvandeobjectenhebbendeelnemershetidee,dathetexacthetzelfdeobjectisalsinhunervaringen.Deherkenninggeefteengevoelvanzelfvertrouwenenzetdeelnemersaantothetdelenvanhunverhalenmetdeanderen.

Dedeelnemersgevenaanzedeactiviteitalsergleukervarenendathetmeedoenaan

‘DeBabbelbox’:Henvrolijkmaakt,datheteengezelligetijdoplevertendatzehetgevoelhebbendathunverledengewaardeerdwordt.Indeobservatiewerdenuitingenvanemotieszoalslachen,zingen,grappenmakenenhettrekkenvanviezegezichtenbijverhalengezien.

Naastdatervoordelenwordengezien,wordterookbenoemddathetophalenvanherinneringenonrustenirritatiekanoproepen.Zowelzorgprofessionalsalsdeelnemersgevenaan,dathetophalenvanherinneringenooknegatieveemotieskanoproepen,zoalsverdriet,bijeenonplezierigeherinnering.Daarnaastbenoemdendeelnemersindeinterviewsmoeitetehebbenmetmedebewonersdiealleenhuneigenverhaalvertellenennietluisterennaaranderen.

Ditwerdteruggezienindeobservatie.Erwerdgeïrriteerdgereageerdopdecliëntdienietnaarhetverhaalluisterde.

_______________________________________________________________________________

‘Vooraldementerendemensenkunnenonrustigzijnengevoelhebbenvanonveiligheid,omdatzeineenvreemdeomgevingzijnenditgeeftbijvoorbeeldeengevoelvanthuiszijn,gaannaarvroegerterug,herinnerenzichietsenvoelenzichweerthuis.’-Zorgprofessional1

__________________________________________________________________________________

‘Diemensenzijnniethelemaalgoed.Diewetenalleennogdingendiezijwillenweten.Somsdenkik:‘Houdttochevenjemond’,dandenkik:’Luisternoutocheenseven,valelkaarnietindereden’.Opzo’nmomentkanikslechtmijnmonddichthouden.’-Deelnemer4

________________________________________________________________________________

‘Hetgevoelvanmijnverledendoetertoe,dusdatjegewaardeerdwordtmetjouwverhalen,wantiedereenvindthetleukomherinneringenoptehalen.’-Zorgprofessional1

__________________________________________________________________________________

‘Datisheelleuk.Ikhouddaarvan.Omdingenvanvroegertebekijken,vindikheelergleukzelfs!’

-Deelnemer4

__________________________________________________________________________________

3.1.2SOCIALECOHESIE

Zorgprofessionalsbenoemendat‘DeBabbelbox’deelnemerssamenbrengtenverbindt.Erwordtaangegevendatonderlingeconnectiesverbeteren,hetsocialecontacttoeneemtendatereengroepontstaat.Eenbelangrijkefactoromdeinterventietelatenslagenis,datdezorgprofessionalmoetparticiperenalsgelijkwaardige.Deelnemerszelfgevenaan,datzeeengroepsgevoelervarenendathetprettigisomergensbijtehoren.Ditbeeldwerdteruggezienindeobservaties.Erwerdgeobserveerddatdedeelnemersinhetbegindirecttegendezorgprofessionalsprakenennaarmatedeactiviteitvorderdesprakendeelnemersmeeronderling.Deelnemersherkendenzichindeverhalenvananderen,waaropzijbevestigendreageerdenenaanvuldenmeteigenervaringen.

__________________________________________________________________________________

‘Ikvoeldatikerbijben,datvindikprettigomtevoelen’.-Deelnemer1

__________________________________________________________________________________

‘Hetbrengtmensensamen,hetverbindtendatisheelmooi’.-Zorgprofessional4

__________________________________________________________________________________

3.1.3UITWERKINGBABBELBOXOPDEELNMER

Zorgprofessionalsbenoemenverschillendeuitwerkingendie‘DeBabbelbox’heeftopdedeelnemer.Veranderinginhetgedragvandedeelnemer,iseenvandezeuitwerkingen.Dedeelnemerszijn:rustiger,actiever,alerter,enthousiaster,openerenreagerenandersnadeactiviteit.Daarnaastwordterbenoemd,daterverbeteringwordtgezienin:stemming,communicatie,concentratieendesocialeinteractie.Erwordtaangegevendater,doormeeropenheidvandedeelnemers,beteringespeeldkanwordenopdebehoeftenvandedeelnemers.Dit,omdatereenduidelijkerbeeldkanwordengevormdvandedeelnemerenzijn/haarverleden.Ookwordtbenoemddathetcognitieffunctieverlieswordttegengegaan.

Doordat‘DeBabbelbox’dedeelnemerterugbrengtnaarhetverleden,wordenerherinneringenenemotiesopgehaald,watzorgtvooreenkortdurendeverbeteringincognitie.Hettaalsysteemvandedeelnemerwordtgeprikkelddoorhetzien,aanrakenenruikenvanobjecten.Ditroepttaalop,diezonderdezeprikkelnietnaarvorenkomt.Deelnemerszelfgevenaan,datherinneringenvervagen,maardoorhetzienvandevoorwerpen,komendezeherinneringenterug.

Ditbeeldwerdteruggezienindeobservaties.Tijdensdeactiviteitwarenerergspraakzamedeelnemersdieingesprekgingenoverdeverschillendeaspectenvandeactiviteit,maarookdeelnemersdiedoorhetvorderenvandedementieerggeslotenwarenennietingesprokentaaldeelnamenaandeactiviteit.Dedeelnemersdienietspraken,volgdenhetgesprekmetdeogenenlichaamshouding.Dooreendeelnemertestimuleren,werdenookactiviteitenondernomenals:hetmalenvankoffieenhetruikenvanverschillendearoma’s

Verschillendedeelnemersgaveneenpositievereactie,waaronderherkenningenvreugdevandevoorwerpen,dieresulteerdeinverhalenovervroegerenonderlingegesprekken.Erwerdgelachenenmethandbewegingenwerdermeerladinggegevenaanbepaaldedelenvanhetverhaal.Deelnemersdieopdevoorhandweinigzeidenofantwoordden,sprakenlateruitgebreidoverdevoorwerpenenherinnerdenzichdeantwoorden.

‘Demevrouwdieinderolstoelzit,methaarhoofdgebogennaarvoren,datzetochnogreageertopdingen.Datzehetruikenvandekoffietochfijnvond,datzebetrokkenwerd.Ookhetkoffiemalenprobeerdezenogeven,opdiemanieractiveerjeiemand.’-Zorgprofessional2

‘Ja,alsjezebijvoorbeeldernawatvraagt,danreagerenzevrolijkerenalerter.Zegingenernanatuurlijkgelijketen,opdezemededelingreageerdenzeandersdannormaal.Meestalkrijgjetehorenikhebergeenzinin,ikhebgeentrek,maarnuhaddenzezininetenenreageerdenzevrolijk.Destemmingveranderdedoor‘DeBabbelbox’.’-Zorgprofessional3

‘DeBabbelbox’draagtzekerbijaanhetwelbevindenvandecliënt.Derestfunctiesblijveninstand,socialeinteractiewordtbevorderd,mensenkrijgenmeereenthuisgevoel,hetdoetonrustenhetgevoelvanonveiligheidverminderen.’-Zorgprofessional1

‘Jemerktnieteenaanhoudendeverbetering,maareenkortdurendeverbetering.’

-Zorgprofessional1

3.1.4ERVARINGZORGPROFESSIONAL

Tijdensdegesprekkenmetzorgprofessionalswerdergevraagdnaarhunmeningenervaringmet‘DeBabbelbox’ofsoortgelijkeactiviteitenenwatervoornodigisomdeactiviteitengoeduittekunnenvoeren.Zorgprofessionalsbenoemdendat‘DeBabbelbox’bijjemoetpassenalszorgprofessionalendatjeer‘feeling’voormoethebben.

Eenbelangrijkefactordiewerdgenoemdomdeinterventietelatenslagenis:tijd.Zorgprofessionalsbenoemendatereentekortisaantijdendatermeertakenzijnbinnendezorgdiedeprioriteitkrijgen.

Alslaatstepuntwerddeverantwoordelijkheidgenoemd,diedeinterventiemetzichmeebrengt.Erwerdbenoemddat‘DeBabbelbox’somswordtgezienalseenverplichting,diebijdedagelijksezorgmoetwordentoegepast.Ditlevertweerstandop,omdaterindezelfdetijdmeertakenmoetenwordengedaan.

__________________________________________________________________________________

‘Ikzieookverschiltussenverpleegkundigen;deéénvindthetleukommetditsoortdingenbezigtezijnentecommunicerenendeanderisookheelgoed,maardierichtzichmeeropdegoedeverzorgingvanmensen,datzehun‘natjeendroogje’hebben.’ -Zorgprofessional1__________________________________________________________________________________

‘Ikziewelvananderezorgmedewerkersdatzedenkenvan;pffweereenverantwoordelijkheid.Alsikdenkaanons,alszorgteam:Wijkomenomindetijd,hetiswelweereensoortvandrukvan;julliemoetenweereenactiviteituitvoeren,terwijlhethelemaalnietmoetenis,maarzowordtdatwelervaren.’-Zorgprofessional4

__________________________________________________________________________________

‘Erkaneigenlijkwelwatmeertijdvoorzijnenwatmeermensen.Nuzijnzeblijdatikerbenennogzo’nactiviteitkandoen,maaralsikstrakswegben,danmoetjeeigenlijkeenvrijwilligerhebbenvoorditsoortdingen.’-Zorgprofessional2

__________________________________________________________________________________

3.1.5AANSLUITINGOPDEDEELNEMER

Tijdensdeinterviewswerdermeerderemalenbenoemd,datergoedmoetwordengekekennaardeaansluitingopdedeelnemer.Zorgprofessionalsbenoemdendat‘DeBabbelbox’alsinterventiepaskanslagen,alsdezeaansluitopdedeelnemer.Hierbijmoetwordengekekennaarhetkaraktervandedeelnemer,debehoefte,hetluisterendvermogenenhetstadiumvandementie.Deelnemersbevestigendit.Omeengoedgesprektekunnenvoeren,moeternaarelkaarwordengeluisterd.Enkeledeelnemersgavenaanzichgehoordtevoelen,terwijlanderenhetgevoelhaddendaternietgeluisterdwerd.Tijdensdeactiviteitwerdgeobserveerd,datdedeelnemersmetdementieineenverdergevorderdstadiumdeactiviteitopeenanderemanierbeleefden,dandedeelnemersineenbeginnendstadium.Eénvandedeelnemersbleefhangenbijtweeobjectenenhetzelfdeverhaal.Ditzorgdevoorirritatiebijdeanderedeelnemers.Daarnaastkwamerindeobservatienaarvoren,datdegespreksonderwerpenmoetenaansluitenopdedeelnemers.ErwerdgeobserveerddatdedeelnemersvanNederlandseafkomstveelkondenvertellenoverdevoorwerpen,maardatditlastigerwasvoordedeelnemervaneenandereafkomst.Hierdoorparticipeerdedebewustedeelnemerminderindegesprekken.Nadatergerichtevragenwerdengestelddoordezorgprofessional,namdedeelnemerdeelaanhetgesprekendeeldeeigenervaringen.

__________________________________________________________________________________

‘Hethangterechtvanafwatvoorcliënthetis.Demeestecliëntenhebbeneenvormvandementie,deeneineenanderstadiumdandeandere,waardoorjehetbijdeenebeterkandoendanbijdeander.’ -Zorgprofessional4

__________________________________________________________________________________

‘Datligteraan,metwelkemensenjeingesprekbent.Hetisnietaltijdhetzelfde,danzegik:Luisternoutocheens.’ -Deelnemer4

__________________________________________________________________________________

3.1.6ZINGEVING

Zingevingiseenpsychologischproceswaarbijmensenbetekenistoekennenenrichtinggevenaanhunlevenenhetdaarmeeineenbrederperspectiefplaatsen(Westerhof,2013).Eénvandedeelnemerszeioverditonderwerp:

__________________________________________________________________________________

‘Ja,ikdenkdatdatwelnoodzakelijkis.Ietsdoen,datkaneenmensaccepteren,danisdatgoed.’

-Deelnemer4

__________________________________________________________________________________

HOOFDSTUK4:DISCUSSIE&CONCLUSIE

Hethoofdstukdiscussie&conclusieisverdeeldindriedelen:dediscussievanderesultaten,dediscussievanmethodeendeconclusievanditonderzoek.

4.1DISCUSSIEVANRESULTATEN:

4.1.1GEVOEL

Uitderesultatenkwamnaarvorendat‘DeBabbelbox’veelbijmensenloskanmaken.Deelnemerskrijgenzelfvertrouweneneengevoelvanthuiszijn.Erwordenemotieservarenals:vrolijkheid,blijdschap,waarderingvanverleden,gezelligheid,irritatieenonrust.InhetonderzoekvanNieuwesteege.a.(2005)komtnaarvoren,dathetzelfvertrouwenvandedeelnemerstoeneemtwanneererfrequentwerddeelgenomenaandereminiscentieactiviteit.Bryant&King,(2005)verklaren,datreminiscentieinterventieseeneffectievemanierzijnomhetgelukteversterken.VolgensdeFacultyofPublicHealth(2010)dragenvreugde,geluk,zelfvertrouwenentevredenheidbij,aanhetmentaalwelbevindenvaneenpersoon.

4.1.2SOCIALECOHESIE

Deresultatengavenweer,dat‘DeBabbelbox’deelnemerssamenbrengtenverbind,datonderlingeconnectiesverbeteren,hetsocialecontacttoeneemtendatereengroepontstaat.VolgensHarrand&Bollstetter(2000)kanreminiscentiewordengebruiktomsocialisatietebevorderen,hetsocialeaanpassingsvermogenteverbeterenenisolatieteverminderen.Gibson(2004)bevestigddit.Doortereminiscerenentepratenovereigenervaringen,proberenmensencontactteleggenmetanderen.Luis&Azcurra(2012)zageneentoenameindebetrokkenheidendeelnamevandeinterventiegroep.DeFacultyofPublicHealth(2010)verklaart,datsocialeverbondenheidbijdraagtaanhetsocialewelbevinden.WesterhofenKeyes(2008)beamenditinhunonderzoek.

4.1.3UITWERKINGBABBELBOXOPDEELNEMER.

Uitderesultatenkwamnaarvorendat‘DeBabbelbox’uitwerkingheeftop:gedrag,activiteit,stemming,communicatie,concentratie,cognitieendesocialeinteractievandedeelnemer.Verschillendeonderzoekendoeneenuitspraakoverdebenoemdeuitwerkingen.VolgensHsiehe.a(2010),verbeterendegedrag-encognitiescoresna12wekenreminiscentietherapieintegenstellingtotdecontrolegroepwaarbijgeenveranderingenwerdgezien.OokThorgrimsen(2002),verklaartdatereensignificantverschilwordtgezieningedragnareminiscentietherapie.VolgensMorgan(2000),wordtreminiscentietherapiegekoppeldaanverbeteringincognitieendepressie,maardatergeenverschillenwerdenwaargenomenincommunicatie,interactieofgedrag.Lai(2004)hadeenvergelijkbaarresultaat.Destudieverklaarde,datreminiscentietherapiegeensignificanteffecthadopcommunicatie,gedragofwelzijn.Echterwerdweweleenverschilgezienincognitie.Kroes,etal(2011),concludeerdedatreminiscentietherapiegeensignificanteffectheeftopcognitievefunctioneringengedrag.AlsergekekenwordtnaardedefinitievanpsychischwelbevindendoordeFacultyofPublicHealth(2010)danblijkthieruitdateenpositiefeffectopsocialeinteractie,stemming,concentratie,gedragencognitietevenseenpositiefeffectisophetpsychischwelbevinden.DaarnaastbeschrijvenWesterhofenKeyes(2008)datdepositievesocialeinteractieeenonderdeel,eenfundamenteeldeelisvanhetsocialewelbevinden.

4.1.4ERVARINGZORGVERLENER

Deresultatengavenweerdat‘DeBabbelbox’bijdezorgprofessionalmoetpassen,datjeer‘feeling’voormoethebbenendattijdeenbelangrijkefactorisvoorhetslagenvandeactiviteit.VolgensVanBeek(2007)moeterbijreminiscentieactiviteitengoedwordengeobserveerdhoededeelnemerzichopstelt.Erwordtintuïtiefgewerkt,hetisaandezorgprofessionalomdedeelnemermeetenemenineenpositievesfeer.Gudex(2010)verklaart,dat,hoewelhetpersoneelgeïnteresseerdisinenbereidisomreminiscentietoetepassenindedagelijksezorg,zijvaaknietdemiddelenhebbenomdereminiscentieactiviteitenuittevoeren.Devoornaamsteredenhiervoorisgebrekaantijdomdeactiviteitteplannenenuittevoeren.

4.1.5AANSLUITINGOPDEDEELNEMER

Bijdegevondendatakwamnaarvoren,dat,vooreengoedeaansluitingbijdedeelnemer,rekeninggehoudenmoetwordenmet:interesse,cultuur,persoonlijkemogelijkhedenenbeperkingen.DeAlzheimer’sAssociationbevestigthetbelangvandeaansluitingvanactiviteit.Ermoetrekeningwordengehoudenmetdevaardighedenenmogelijkhedenvandedeelnemer:Hoeervaartiemanddeactiviteit,zijnerfysiekeproblemenenhetrichtmenzichopplezierennietopprestatie?IneenAmerikaansonderzoek(Buettner&Fitzsimmons,2003)invijfverzorgingshuizenkwamnaarvoren,datdeactiviteitenvaaknietaansluitenopdewensenvandedeelnemersmetdementie.Erwerdnietgoedaangeslotenbijhetfunctionerenvandedeelnemer.Daarnaastbleekhetaanbodergteverschillenvandevraagvandedeelnemersenwerdendeactiviteitenoptijdstippengegevendienietovereenkwamenmetdebehoeftevandedeelnemers.Ditzorgdevooreenuitvalvan45%vandedeelnemersenonjuistedeelnamebij12%.Hetslagenvaneenactiviteitisafhankelijkvandeaansluitingdieergemaaktwordtopdedeelnemer.Dezeaansluitingkanzorgenvoorgroteredeelnameofvooreenbetereparticipatievandedeelnemers.Deelnemenaandeactiviteitkan,zoalseerderbeschreven,eenpositieveinvloedhebbenopveelaspectendiegelinktwordenaandetheorievanpsychisch-ensociaalwelbevindenvandecliënt(FacultyofPublicHealth(2010)endaardooreenpositieveinvloedhebbenophetwelbevindenvandedeelnemer.Betereaansluiting,kaneengroteinvloedophetwelbevindenbetekenen.

4.1.6ZINGEVING

Uitderesultatenkwamnaarvoren,dat‘ietstedoenhebben’vanbelangisvoordedeelnemers.

VolgensWesterhofe.a.(2010)heeftreminiscentieeensignificanteffectoppersoonlijkezingeving,watzorgtvooreenafnamevandepressieveklachten.DeFacultyofPublicHealth(2010)verklaartdateendoelinhetlevenhebbenbijdraagtaanhetpsychischwelbevinden.WesterhofenKeyes(2008)bevestigendit.

4.2DISCUSSIEVANMETHODE

Indezeparagraafwordterteruggebliktopdesterkeenmindersterkepuntenvandegebruikteonderzoeksmethodiek.Allemaatregelendiebeschrevenzijnin‘kwaliteitvanhetonderzoek’,omdebetrouwbaarheid,devaliditeitenbruikbaarheidtebevorderen,zijntoegepast

Eensterkpuntvanhetonderzoekisdatergebruikisgemaaktvanverschillendemeetinstrumenten.Doorgebruiktemakenvantweeverschillendemeetinstrumenten,isergemetenwatergewenstwas.Deinnerlijkebelevingenhetgevoelkwamenaanbodindeinterviewsendeobjectiefmeetbareaspectenvanbelevingkondenwordengeobserveerd.Ditgafeenbreedscalaaandata.Vanuitdezedatakonereenantwoordwordenverkregenopdeonderzoeksvraag.

Deinterviewsenobservatieszijnzuiververlopen,doorhetgebruikvaninterbeoordelaarsbetrouwbaarheid.Hetverzamelenvandatamettweeonderzoekersenhetafzonderlijkverwerkenvandeverkregendataheeftervoorgezorgddatdepersoonlijkekenmerkenvandeonderzoekergeeninvloedhaddenopderesultaten.

Eenpuntvanverbeteringinhetonderzoek,isdegroottevandesteekproef.Erzijnvierdeelnemersenvierzorgprofessionalsgeïnterviewd.Degroottevandesteekproefbijeenkwalitatiefonderzoekwordtbepaalddoorverzadiging.Deinterviewerblijftinditgevalinterviewsafnementotergeeninformatiemeerwordtverzameldmetnieuwefeiten,deonderzoekerervaartverzadiging(VanderZee2010).Erheeftgeenverzadigingplaatsgevondenvoordeonderzoekpopulatie.Meermeetmomentenhaddenmogelijknieuweinformatiekunnenopleveren.Echterisvoorditaantalgekozenvanwegehettijdsbestekvanhetonderzoek.

4.3CONCLUSIE

Inhetonderzoekisergetrachtantwoordtegevenopdevolgendeonderzoeksvraag:

Watbetekentdekunstinterventie,‘DeBabbelbox’,voorhetwelbevindenvandecliëntmetdementiebinneneenwoonzorgcentruminAmsterdam?

Uithetonderzoekisnaarvorengekomen,datdekunstinterventie‘DeBabbelbox’eeninvloedkanhebbenopdecliëntmetdementieinhetgeselecteerdewoonzorgcentrum.Ditblijktindeobservaties:uitdegetoondeengedeeldeemotiesvandedeelnemers,dieindeinterviewswerdenomschrevenals:vreugdeenblijdschap.

Indeinterviewsmetdedeelnemersendezorgprofessionalskwamnaarvoren,dathethebbenvanpositieverelatiesenhetdeeluitmakenvaneengroepbelangrijkeeigenschappenzijnvanwelbevinden.

Zorgprofessionalsbeschrevendaarnaastookdepositieveuitwerkingvan‘DeBabbelbox’opaspectenals:hetgedragvandedeelnemers,decommunicatieendecognitie.

Geconcludeerdkanwordendat‘DeBabbelbox’eenuitwerkingheeftopvreugde,blijdschap,vormenvanrelatiesmetanderenenhetgroepsgevoel.Daarnaastwerdeenveranderinggezieningedrag,communicatieencognitie.Volgensdeliteratuurzijnditonderdelenvanpsychische-ensociaalwelbevinden.Hierdoorkanerwordengezegddat‘DeBabbelbox’eenuitwerkingheeftophetpsychische-ensocialewelbevindenvandecliëntmetdementiebinnenhetgeselecteerdewoonzorgcentrum.

HOOFDSTUK5:AANBEVELINGEN

Naaraanleidingvanderesultatenendediscussievanhetonderzoek,wordenereenaantalaanbevelingengedaan:

- ‘DeBabbelbox’alskunstinterventiewordtaanbevolen.Deinterventieheefteffectophetpsychische-ensociaalwelbevindenvandecliëntmetdementie.

- Eris(nog)nietgenoegbewijsvangoedekwaliteitomeensolideverklaringtegevenoverhetfeitdatkunstinterventiesbijdragenaanhetwelbevindenvandecliëntmetdementie.Geldigonderzoekoverheteffectvankunstinterventiesophetwelbevindenvandecliëntmetdementieiscomplex.Meeronderzoekoverheteffectvankunstinterventiesophetwelbevindenwordtaanbevolen.

BIBLIOGRAFIE

AkedJ,M.N.(2008).FiveWaystoWellbeing:Theevidence.Londen:FacultyofPublicHealth.

Allen,F.,Eyssen,M.,Garcia-Stewart,S.,Kroes,M.,&Paulus,D.(2011).Dementie:welkenietpharmacologischeinterventies?GoodClinicalPractice(GCP).Brussel:FederaalKenniscentrumvoordeGezondheidszorg(KCE).

AlzheimerNederland.(2014).Neemthetaantalmensenmetdementietoeofaf?Opgehaaldvanalzheimer-nederland.nl:https://www.alzheimer-nederland.nl/nieuws/neemt-het-aantal-mensen-met-dementie-toe-af

AlzheimerNederland.(2015).SamenvattingJaarverslag2015.OpgehaaldvanAlzheimer-nederland.nl:http://jaarverslag2015.alzheimer-nederland.nl/samenvatting/

Alzheimer'sAssociation.(2017).Activities.Opgehaaldvanalz.org:https://www.alz.org/care/alzheimers-dementia-activities.asp

Azcurra,S.,&Luis,D.J.(2012).Areminiscenceprograminterventiontoprovethequalityoflifeoflong-termcareresidentswithAlzheimer’sdisease:Arandomizedcontrolledtrial.Elsevier34,422-433.

Baarda,D.,Goede,M.d.,&Teunissen,J.(2009).Basisboekkwalitatiefonderzoek.Groningen/Houten:NoordhoffUitgevers.

Beck,O.,Gębka,B.,Kędziora-Kornatowska,K.,Podhorecka,M.,Sielski,G.,&Sucharska-Szymkowiak,M.(2015).Activationoftheelderlywithdementiasyndrome.Toruń;Bydgoszcz:DepartmentandClinicofGeriatricsoftheNicolausCopernicusUniversityinTorun;CollegiumMedicuminBydgoszcz.

Beek,V.F.,&Schuurman,M.(2007).Werkenmetlevensverhalenenlevensboeken.Houten:BohnStafleuvanLoghum.

Blanken,J.(2000).Zelfstandigheidvanoudereninzorgcentrumbedreigd.Zorgvisie,nummer4,30-32.

Bohlmeijer,E.,Webster,J.D.,&Westerhof,G.J.(2010).Reminiscenceandmentalhealth:Areviewinrecentprogressintheory,researchandinterventions.Cambridge:CambridgeUnitversityPress.

Bollstetter,J.,&Harrand,A.G.(2000).Developingacommunity-basedreminiscencegroupfortheelderly.ClinicalNurseSpecialist14(1),17-22.

BoomsmaL,J.B.,Boukes,F.S.,Gussekloo,J.,Vernooij-Dassen,M.J.,&Wind,A.(2009).LandelijkeEerstelijnssamenwerkingafspraakdementie.NederlandseHuisartsenGenootschap.

Bryant,F.C.,&King,S.S.(2005).UsingthePasttoEnhancethePresent:BoostingHappinessthroughPositiveReminiscence.JournalofHappinessStudies6,227-260.

Buettner,L.L.,&Fitzsimmons,S.(2003).Activitycalendersforolderadultswithdementia:Whatyouseeisnotwhatyouget.AmericanJournalofAlzheimer’sDiseaseandOtherDementias18.

Campen,v.C.(2016).Overkunstprojectenindeouderenzorg.Gerion18,pp.62-64.

Chang,C.,Han,W.H.,Hsiao,Y.L.,Hsieh,C.J.,Lin,C.C.,&Su,S.F.(2010).Reminiscencegrouptherapyondepressionandapathyinnursinghomeresidentswithmild-to-moderatedementia.JournalofExperimentalandclinicalmedicine2,73-76.

ChristelijkeHogeschoolWindesheim.(sd).Zintuigenenzingevingindezorgvoorkwetsbareouderen.Opgehaaldvanwindesheim.nl:

https://www.windesheim.nl/onderzoek/onderzoeksthemas/gezondheid-en-welzijn/innoveren-met-ouderen/onderzoeksprojecten/zintuigen-en-zingeving-in-de-zorg-voor-kwetsbare-ouderen/

Cohen-Mansfield,J.(2001).Nonpharmalogicalinterventionsforinappropriatebehavioursindementia:Areview,summaryandcritique..TheAmericanJournalofGeriatricPsychiatry,9,361-381.

Deci,E.L.,&Ryan,R.M.(2000).Thewhatandwhyofgoalpursuits:humanneedsandtheselfdeterminationofbehavior..PsychologicalInquiry11(4),227-268.

Ensie.(2015,December02).Emotie|watisdedefinitieenbetekenis.Opgehaaldvanwww.Ensie.nl:https://www.ensie.nl/psychologie/emotie

Ferriet,C.P.(2005).Globalprevalenceofdementia:ADelphiconsensusstudy.InC.P.Ferriet,Globalprevalenceofdementia:ADelphiconsensusstudy(pp.2112-2117).TheLancet.

Field,J.(2004).SocialCapital.Londen,NewYork:Routledge.

Geelen,R.(2015).Hoofdstuk3contactencommunicatiestoornissen.InR.Geelen,Dementiezorgindepraktijk-deel2(pp.37-55).Houten:BohnStafleuvanLoghum.

Gibson,F.M.(2004).Thepastinthepresent:Usingreminiscenceinhealthandsocialcare.Londen:Healthprofessionspress.

Grommen,R.,Marcoen,A.,&VanRanst,N.(2006).Subjectiefwelbevindenophogereleeftijd.InAlsdeschaduwenlangerworden:Psychologischeperspectievenopouderwordenenoudzijn(pp.335-357).Leuven:LannooCampus.

Gudex,C.,Horsted,C.,Jensen,A.M.,Kjer,M.,&Sørensen,J.(2010).Consequencesfromuseofreminiscence-arandomisedinterventionstudyintenDanishnursinghomes.BiomedCentralLtd.

Holm,A.K.,Lepp,M.,&Ringsberg,K.C.(2005).Dementia:Involvingpatientsinstorytelling,acaringintervention.Apilotstudy.JournalofClinicalNursing14,256-266.

Horn,L.,Knipscheer,C.P.,Nieuwesteeg,J.J.,&Osté,J.P.(2005).DeVerhalentafel.EenstudienaardeeffectenvandeVerhalentafelopbewonersvanzevenverzorgingshuizen/woonzorgcentra.Amsterdam:CentrumvoorVerouderingsstudies,VrijeUniversiteit.

Huber,M.,vanVliet,M.,Giezenberg,M.,&Knotterus,J.(2013).Towardsaconceptualframeworkrelatingto'Healthastheabilitytoadaptandtoselfmanage'.InM.Huber,M.vanVliet,M.Giezenberg,&J.Knotterus,OperationaliseringgezondheidsconceptRapport2013-001.Driebergen:LouisBolkInstituut.

Keyes,C.L.,&Westerhof,G.J.(2008).Geestelijkegezondheidismeerdandeafwezigheidvangeestelijkeziekte.MGV,808-820.

Kwalitan.(2014).Versie5.Nijmegen:Kwalitanadvies.

Lai,C.,Chi,I.,&J,K.-J.(2004).Arandomizedcontrolledtrialofaspecificreminiscenceapproachtopromotethewell-beingofnursinghomeresidentswithdementia.HongKong:SchoolofNursing,TheHongKongPolytechnicUniversity.

Leary,M.(2007).Introductiontobehavioralresearchmethods.Boston:Pearson.

Leijssen,M.(2000).Hetethosvandehulpverlener.InD.Bauduin,&J.Graste,Waardenvolwerk.Ethiekindegeestelijkegezondheidszorg(pp.78-93).Assen:VanGorcum.

Liu,P.,Paulmann,S.,Pell,M.D.,Rothermich,K.,Rigoulot,S.,&Sethi,S.(2015).Preferentialdecodingofemotionfromhumannon-linguisticvocalizationsversusspeechprosody.Montreal;Colchester:chool

ofCommunicationSciencesandDisorders,McGillUniversity,Montreal,Canada;InternationalLaboratoryforBrain,Music,andSoundResearch,Montreal,Canada;DepartmentofPsychologyandCentreforBrainScience,UniversityofEssex,Colchester,Un.

Meijers,J.,Schols,J.,&Halfens,R.(2014).Malnutritionincarehomeresidentswithdementia.InJ.Meijers,J.Schols,&R.Halfens,TheJournalofNutrition,HealthandAging(pp.595-600).Maastricht.

NederlandseVerenigingvoorKlinischeGeriatrie.(2014).Richtlijndiagnostiekenbehandelingvandementie.Opgehaaldvanwww.nvvp.net:www.nvvp.net/stream/richtlijn-diagnostiek-en-behandeling-van-dementie-2014

NederlandseverenigingvoorLogopedieenFonniatrie.(2009).Eet-endrinkproblemenbijdementie.Opgehaaldvanlogopedie.nl:http://www.logopedie.nl/bestanden/logopedie/slikken/eet-_en_drinkproblemen_bij_dementie.pdf

NederlandseverenigingvoorLogopedieenFonniatrie.(2009).Eet-endrinkproblemenbijdementie.Opgehaaldvanwww.logopedie.nl:http://www.logopedie.nl/bestanden/logopedie/slikken/eet-_en_drinkproblemen_bij_dementie.pdf

Nieswiadomy,R.M.,Maten-Speksnijder,T.A.,&Lange,D.J.(sd).Metenengegevensverzameling.InVerpleegkundigeonderzoeksmethoden(p.241).Amsterdam:PearsonEducationalBeneluxBV.

Orrell,M.,Thorgrimsen,L.,&Schweitzer,P.(2002).Evaluatingreminiscenceforpeoplewithdementia:apilotstudy.TheArtsinPsychotherapy29,93-97.

Reisberg,B.(1983).Theglobaldeteriationscaleforassessmentofprimairydegenerativedementia.Americanjournalofpsychiatry.

Sanders,E.G.(2009).DeZorgketenbijdementie.InE.G.Sanders,Hetdementieformularium(pp.58-64).Houten:BohnStafleuvanLoghum.

Steptoe,A.,&Wardle,J.(2011).Positiveaffectmeasuredusingecologicalmomentaryassessmentandsurvivalinoldermenandwomen.Berkeley:UniversityofCalifornia.

StichtingTrimbos-Instituut.(2016).Persoonsgerichtezorg.Opgehaaldvantrimbos.nl:https://www.trimbos.nl/themas/dementie/persoonsgerichte-zorg

Stuurgroepjongdementerenden.(2004).Zorgprogrammajongdementerenden.Opgehaaldvankenniscentrumjongdementie.nl:https://www.kenniscentrumjongdementie.nl/wp-content/uploads/2014/04/Zorgprogramma-Jong-Dementerenden-2004.pdf

VanCampen,C.(2016,September16).(S.Sikkema,&D.Nijenhuis,Interviewers)

VanDale.(2016).GratisWoordenboek.Utrecht:VanDaleUitgevers.

Verhoeven,N.(2011).Watisonderzoek?DenHaag:BoomLemmauitgevers.

Vilans.(2012).Persoonsgerichtezorg:Lijfenleven.Opgehaaldvanwww.vilans.nl:http://www.vilans.nl/docs/vilans/over_vilans/pdf/Persoonsgerichte_chronische_zorg_co-creatie_Vilans_2012.pdf

Vivent.(Z.d.).Belevingsgerichtezorg.Opgehaaldvanvivent.nl:http://www.vivent.nl/belevingsgerichte-zorg

Westerhof,G.(2013).Zingevingenouderworden.Psychopraktijk,15-18.

Whear,R.,Abbott,R.,Thompson-Coon,J.,Bethel,A.,Rogers,M.,Hemsley,A.,...Stein,K.(2014).EffectivenessofMealtimeInterventionsonBehaviorSymptomsofPeopleWithDementiaLvinginCareHomes:ASystematicReview.Jamba15,pp.186-192.

WHO.(2016).Dementiafactsheet.Opgehaaldvanwho.int:http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs362/en/

Zee,v.d.(2010).Methodologievooronderzoekindeverpleegkunde.Groningen:BMOOO.

Zorginnovatie.(2015).DeBabbelbox.Opgehaaldvanzorginnovatie.nl:https://www.zorginnovatie.nl/innovaties/de-babbelbox

Zorgorganisatieeerstelijn.(2015,Juni1).Persoonsgerichtezorgvoorkwetsbareouderen.Opgehaaldvanwww.zel.nl:http://www.zel.nl/wp-content/uploads/2014/07/20150601-Handreiking-persoonsgerichte-zorg-voor-kwetsbare-ouderen.pdf

BIJLAGEN:

BIJLAGE1:INFORMATIEBRIEF

Geachtemeneer/mevrouw,

VooreenonderzoekvandeHogeschoolWindesheimzijnwij;SusanSikkemaenDanielNijenhuis,opzoeknaaru.Wijzijntweestudentenvandeopleidingverpleegkundeenzitteninhetvierdejaarvanonzeopleiding.Wijdoenvanuithetlectoraat‘innoverenmetouderen’onderzoeknaardebetekenisvankunstprojectenvoordedeelnemers.Naastdedeelnemersvandekunstprojectenkomenwijgraagincontactmetdebetrokkenzorgverlenersomeencompleetbeeldtekrijgenoverwatdezeactiviteitmetmensendoetenwathetvoorhunbetekent.

Hetonderzoekrichtzichopmensendielijdenaaneenvormvandementieenhundirecteomgeving.Hetonderzoekisgestart,omdathetnietaltijdduidelijkishoemensenietservaren.Hetisbelangrijkditteonderzoeken,omdathetdezorgverandertenhethierinsteedsbelangrijkerwordthoehetindividudezorgervaart.Vanuitonzeopleidinglerenwijompersoonsgerichtezorgteverlenenenvanuitdieoptiekwillenwijgraagwetenhoedeactiviteitenervarenwordenomdaterzoinzichtkomtnaardeuitwerkingenhetbelangvandezeprojecten.

Viadezebriefnodigenwijuuitommetonsingesprektegaanoverhetkunstproject,depositieveennegatievekantenenwathetvoordecliëntenualszorgverlener.Wijzullenzelfaanwezigzijnbijdekunstinterventie,hierbijiserdemogelijkheidommetonsingesprektegaan.Inoverlegmetuwordendegesprekkenopgenomenomhetverwerkenvandeinformatiegemakkelijkertemaken.Deopnameszullenanoniemwordenverwerktenuwnaamenervaringenkunnennietwordenachterhaald.

Mochtunogvragenhebbennaaraanleidingvandezebriefofonsonderzoekdankuntumailennaar:[email protected]@windesheim.nl.Daarnaastkuntubellennaar0681443660.

Datavaninterviews:19-12-2016

Tijd:11:00

Metvriendelijkegroet,

SusanSikkemaenDanielNijenhuis

BIJLAGE2: INFORMEDCONSENTFORMULIER

Titelonderzoek:Deuitwerkingvankunstinterventies,metbetrekkingtotdemaaltijd,ophetwelbevindenvandecliëntmetdementieineenintramuraleinstelling.

Verantwoordelijkeonderzoeker:DaniëlNijenhuisenSusanSikkema

Intevullendoordedeelnemer:

Hierbijverleeniktoestemmingaande,voorhetonderzoekverantwoordelijke,onderzoekersomdedoormijaangeleverdegegevenstegebruikenvoorhetonderzoek.Ikbenopeenbegrijpelijkeenduidelijkemaniervoorgelichtoverdeaardenhetdoelvanhetonderzoek.Mijneventuelevragenzijnnaartevredenheidbeantwoord.

Ikbegrijpdatdedoormijaangeleverdegegevens,metinbegripvaneenspraakopnameuitsluitendvooranalyseen/ofwetenschappelijkedoeleindenzalwordengebruikt.Ikweetdathetonderzoekanoniemisendatdegegevensalleenanoniemenvertrouwelijkaanderdenbekendwordengemaakt.Ikverklaardatikgeheelvrijwilligdeelneemaanditonderzoek.Hierbijkanikmijbehoudenophetrechtommijndeelnametebeëindigen.

Naamdeelnemer:………………………………………………………………………

Datum:…………… Handtekeningdeelnemer:…...………………………………….

Handtekeningonderzoeker:…………………………………....

BIJLAGE3:TOPICLIJST

Watbetekentdekunstinterventie,‘deBabbelbox’,voorhetwelbevindenvandecliëntmetdementie?

Topiclijst Zorgprofessional

Beweegredenen uitvoeren project

Meerwaarde cliënt

Beleving cliënt

Stemming cliënt (voor, tijdens en na)

Welbevinden cliënt sociaal/psychisch)

Struikelpunten uitvoer project

Mening over project

Sociaal contact tussen cliënten onderling Omgaan met verandering/ gevoel van controle (cliënt) Concentratie van cliënt

Topiclijst cliënt

Beweegredenen deelname

Meerwaarde van deelname

Beleving

Stemming

Emoties

Sociaal welbevinden

Psychisch welbevinden

Sociale contacten

Sociale interactie

Inspraak

Omgaan met veranderingen (coping)

BIJLAGE4:OBSERVATIELIJST

Cliëntcode:

Geslacht:

Geboortedatum:

Lichaamstaal:

Communicatie:

Emoties9positief/negatiefaffect):

Socialerelaties:

Activiteiten:

BIJLAGE5:UITGEWERKTEOBSERVATIES

Lichaamstaal:3Deelnemersluisterenaandachtig(deelnemer1,2,activiteitenbegeleider)2Actief(deelnemer1en4)1Luistert(deelnemer5)1Afwezig(Deelnemer2)

Geïnteresseerdehoudingdeelnemers(volgenvansprekermetogen,reagerenopgesprek)Dedeelnemersluisterenaandachtignaarelkaarsverhaalennietalleennaardegespreksleider.Bewegingendieinrelatiekunnenwordengebrachtmetblijdschaptijdenshetvertellenvanverhalen.Lachenenhandbewegingenommeerladingaanbepaaldedelenvanhetverhaaltegeven.Deelnemer1begintmethetdraaienaandekoffiemolen.

Communicatie: Hetneerzettenvandeobjectenresulteertindenverhaalvaneendeelnemeroverdekoffiemolen(Deelnemer1).Onderlingwordttussendeelnemer1endeelnemer3ookgesprokenoverdevoorwerpenopdetafel.Deelnemersdieopvoorhandweinigzeiden(Deelnemer2en4)kunnenuitgebreidsprekenoverdethema’smaarhebbensomssturingnodig.Deelnemersbeginnenopeigeninitiatiefeenverhaalbijhetzienvandeobjecten.Deelnemer5blijfthangenbijtweeobjectenenhetzelfdeverhaal.Deelnemergeeftaanhetnietteweten.Begeleiderspreekverderendanroeptdedeelnemeralsnoghetantwoord.Deelnemers1,2endebegeleidervertellenindetails.Somsgaathetverhaaleenrichtingopdatnietsamenhangtmethetonderwerp.

Emoties(positief/negatiefaffect) Grapjesmaken.Erwordtafentoeeenviesgezichtgetrokkenbijoudegerechtenengroentes.

Met opmerkingen [LGdV1]: Ditkunjewelopnemenomdathetminderherleidbaaris

Positievereactieopvoorwerpenendatresulteertingoedlopendeverhalen(deelnemer1).Geslotenenweinigactiefpersoonreageertsterkophetthemakoffie(malen,dekoffiemolen,hetruikenvankoffie)(deelnemer2)Verhalenovervroegerroepenemotiesopbijdeelnemer5.Lachen,glimlachen.

Socialerelaties Familieledenkomenteruginverhalen.Zorgvragersdienietdeelnemenvolgendeactiviteitook.Sprekenmetanderedeelnemers(deelnemers1en4).Geïrriteerdeopanderebewonerswegenshetnietluisterennaarhetverhaal.Deelnemer4.

Activiteiten Hetruikenvandekoffieroeptreactiesopbijdedeelnemers.Koffiemalenmetdemolenisgeliefdbijdedeelnemers.Draaienaandekoffiemolen.Deelnemers1,2,4,5.Ruikenaankoffie,kijktineenserghelder.Deelnemer2.Malenvankoffie.Deelnemer1,2,4,5.Deelnemer2kijktomhoogwanneerzekoffiemagmalenenlacht.Zingen.Deelnemers1,4,5.Spullenvantafelpakken1,3,4,5

BIJLAGE6:CITATEN+CATEGORIEËN

Citaat Label Subcategorie CategorieVoordecliëntdenkikechtpuur,datsommigemensenechtgeenbehoeftehebbenaangezelligheidofkletsen.Hetmoetwelbijjekarakterpassennatuurlijk.Voordecliëntdenkikechtpuurdat,sommigemensenechtgeenbehoeftehebbenaangezelligheidofkletsen.Hetmoetwelbijjekarakterpassennatuurlijk.Heelvaakaanhetbeginverbazingbijhetzienvandevoorwerpen.Van:’Huh,hoekomjijdaarnouaan?Datismijnkoffiemolen.’Dusikdenkdathetvoorhetwelbevindenbijdraagt,datiemandgewoonechtgeactiveerdwordt,dusopleveneninstaatiszijnherinneringenoptehalenendatzorgtvoorheelveelplezier.Dusikdenkdathetvoorhetwelbevindenbijdraagt,datiemandgewoonechtgeactiveerdwordt,dusopleveneninstaatiszijnherinneringenoptehalenendatzorgtvoorheelveelplezier.Dusikdenkdathetvoorhetwelbevindenbijdraagt,datiemandgewoonechtgeactiveerdwordt,dusopleveneninstaatiszijnherinneringenoptehalenendatzorgtvoorheelveelplezier.Deechteredenwas,datikziewathetmetbewonersdoetendatzeeenstukjeeigenwaardeterugkrijgen,omdatzevaakheleoppervlakkigegesprekkenhebbenoverhetetenofhetweerendathetnueindelijkookeensgaatoverwaarzevandaankomen,watzefijnvinden.Deechteredenwas,datikziewathetmetbewonersdoetendatzeeenstukjeeigenwaardeterugkrijgen,omdatzevaakheleoppervlakkigegesprekkenhebbenoverhetetenofhetweerendathetnueindelijkookeensgaatoverwaarzevandaankomen,watzefijnvinden.Hetgevoelvanmijnverledendoetertoe.Dathetechtwelpositiefeffectheeftophetgedrag.Jazeker,jemerktwel,iemandleeftaanhetbeginjuistwelweerop,dusdaniserwelveelconcentratie,maaralshethelesprankelendegeweestis,deeerstetienminutenofzo,hebjewelsommigebewonersdiealweerafhaken.

BehoefteKarakterVerbazingActiverenOplevenPlezierEigenwaardePlezierToedoenverledenGedragOpleven

AansluitingopdecliëntAansluitingopdecliëntVerbazingActiveringOplevenPlezierWaardePlezierToedoenverledenGedragOpleven

AansluitingopdecliëntAansluitingopdecliëntGevoelEffectEffectGevoelGevoelGevoelGevoelEffectEffect

Met opmerkingen [LGdV2]: Ditmaakthetonderzoekheeltransparant.Bijdecitatenzoujedannogdebronmoetenzetten(respondent1,zorgprofessional)of(observatie)

Jazeker,jemerktwel,iemandleeftaanhetbeginjuistwelweerop,dusdaniserwelveelconcentratie,maaralshethelesprankelendegeweestis,deeerstetienminutenofzo,hebjewelsommigebewonersdiealweerafhaken.Dusdatjegewaardeerdwordtmetjouverhalen,wantiedereenvindhetleukomherinneringenoptehalen.Dusdatjegewaardeerdwordtmetjouverhalen,wantiedereenvindhetleukomherinneringenoptehalen.Ookalbrengensommigeherinneringenooknegatieveemotiesmetzichmee,maardatisookgoed,datjenogeensterugbliktopdievervelendetijdendatjedaareventjesjehartkuntluchtenendatisookvoorpositieveherinneringendatdateenheelgoedeffectheeftophoejejevoelt.Ookalbrengensommigeherinneringenooknegatieveemotiesmetzichmee,maardatisookgoed,datjenogeensterugbliktopdievervelendetijdendatjedaareventjesjehartkuntluchtenendatisookvoorpositieveherinneringendatdateenheelgoedeffectheeftophoejejevoelt.Daarnaastactiveerthetwelhettaalsysteem.Datisookweleenredengeweestvoormijalslogopediste,ommehieroptestorten.Sommigebewonerszijnnietinstaatdietaalopteroepenzonderdieprikkelenalszegeprikkeldworden,datzewelhettaalsysteemactiveren.Maarsomsookwelverdriet,datzieikookwel.Verdrietvanvroeger,dathettoenjuistzofijnwasofjuistniet.Maarookweldatsomseenbewonereenuurdaarnaveelrustigerisoflekkerdoorblijftzingen,dathetechtwelpositiefeffectheeftophetgedrag.Maarookweldatsomseenbewonereenuurdaarnaveelrustigerisoflekkerdoorblijftzingen,dathetechtwelpositiefeffectheeftophetgedrag.Maarookweldatsomseenbewonereenuurdaarnaveelrustigerisoflekkerdoorblijftzingen,dathetechtwelpositiefeffectheeftophetgedrag.Ikdenkgewoonheelsimpeleenplezieriguurtjebelevenenhetgevoelkrijgendatjeverledenerooktoedoet.Datjegewoonkletstover:‘Hoewasdatvooru?’Ikzagwatherinneringenophalenmetmensendoetendatookvanfamilieledenterughoorde.

ConcentratieWaarderingPlezierNegatieveemotiesGevoelActiverentaalsysteemVerdrietGedragEffectRustigerToedoenverledenGevolgophalenherinneringen

AansluitingopdecliëntWaardePlezierVerdrietGevoelActiveringVerdrietGedragEffect(On)RustigToedoenverledenHerinneren

AansluitingopcliëntGevoelGevoelGevoelGevoelEffectGevoelEffectEffectEffectGevoelEffect

Mensenkunnendelenwatzewillendelen.Dusikdenkdathetvoorhetwelbevindenbijdraagtdatiemandgewoonechtgeactiveerdword,dusopleveneninstaatiszijnherinneringenoptehalenendatzorgtvoorheelveelplezier.Dusikdenkdathetvoorhetwelbevindenbijdraagtdatiemandgewoonechtgeactiveerdword,dusopleveneninstaatiszijnherinneringenoptehalenendatzorgtvoorheelveelplezier.Dusikdenkdathetvoorhetwelbevindenbijdraagtdatiemandgewoonechtgeactiveerdword,dusopleveneninstaatiszijnherinneringenoptehalenendatzorgtvoorheelveelplezier.Enhetgevoelkrijgendatjeverledenerooktoedoet.Deechteredenwas,datikziewathetmetbewonersdoetendatzeeenstukjeeigenwaardeterugkrijgen,omdatzevaakheleoppervlakkigegesprekkenhebbenoverhetetenofhetweerendathetnueindelijkookeensgaatoverwaarzevandaankomen,watzefijnvinden.Hetkanzijndatvoorafiemandhelemaalinelkaargedokenzit,eenbeetjewegdommeltendatergeencontactistussendebewoners.Alserdaneen‘Babbelbox’is,dankijkendebewonersineensnaarelkaarenluisterenzenaarelkaarsinbrengenzijnzedusmeeractief.Ikziejuistheelergdatverschil.Hetkanzijndatvoorafiemandhelemaalinelkaargedokenzit,eenbeetjewegdommeltendatergeencontactistussendebewoners.Alserdaneen‘Babbelbox’is,dankijkendebewonersineensnaarelkaarenluisterenzenaarelkaarsinbrengenzijnzedusmeeractief.Ikziejuistheelergdatverschil.Mensenzijninteractievermetelkaar.Danishetnieteenspersédatzeelkaarvragenstellen,maareenbeetjezo,datzeeengesprekvoerenmetelkaar,inplaatsvanalleenmaaréénopéénsteeds.Mensenzijninteractievermetelkaar.Danishetnieteenspersédatzeelkaarvragenstellen,maareenbeetjezo,datzeeengesprekvoerenmetelkaar,inplaatsvanalleenmaaréénopéénsteeds.Ikhebzelfvertrouwenhierkanikietsoververtellen,ikweethierietsvan.

DelenActiverenPlezierOplevenToedoenverledenPlezierActiefInteractieInteractieCommunicatieZelfvertrouwen

DelenActiveringPlezierOplevenToedoenverledenPlezierActiveringInteractieInteractieCommunicatieZelfvertrouwen

SocialecohesieEffectGevoelEffectGevoelGevoelEffectEffectEffectEffectGevoel

Alserdaneen‘Babbelbox’is,dankijkendebewonersineensnaarelkaarenluisterenzenaarelkaarsinbrengenzijnzedusmeeractief.Alserdaneen‘Babbelbox’is,dankijkendebewonersineensnaarelkaarenluisterenzenaarelkaarsinbrengenzijnzedusmeeractief.Hetgevoelvanmijnverledendoetertoe,dusdatjegewaardeerdwordtmetjouwverhalen,wantiedereenvindthetleukomherinneringenoptehalen.Hetgevoelvanmijnverledendoetertoe,dusdatjegewaardeerdwordtmetjouwverhalen,wantiedereenvindthetleukomherinneringenoptehalen.Ikziedateigenlijknietzo,maarziewelvananderezorgmedewerkersdatzedenkenvan:‘Pffweereenverantwoordelijkheid.’Alsikdenkaanonsalszorgteam,wijkomenomindetijd,hetiswelweereensoortvandrukvan;julliemoetenweereenactiviteituitvoeren.Terwijlhethelemaalnietmoetenis,maarzowordtdatwelervaren.MensenzijninteractievermetelkaarOmdatiemandbijvoorbeeldopeensweergaatzingenoflachenofterugkomtbijzijnherinneringen.Alszehetverledenterugbrengen,datmaaktzevrolijker.Ikzagdatzemeergingcommunicerenenerhingeenleukesfeer.Ja,daarvoorzijnzemeestalergmoeennadat‘DeBabbelbox’wasuitgevoerdwarenzeweeractiever.Alszehetverledenterugbrengen,datmaaktzevrolijker.Ikzagdatzemeergingcommunicerenenerhingeenleukesfeer.Ja,daarvoorzijnzemeestalergmoeennadat‘DeBabbelbox’wasuitgevoerdwarenzeweeractiever.Hetisstemmingverbeterend.Ikziedatdebewonerservrolijkervanworden,zelachenmeer.Eenpositieveemotie,Hethangterechtvanafwatvoorcliënthetis.Demeestecliëntenhebbeneenvormvandementie,deeneineenanderstadiumdandeandere,waardoorjehetbijdeenebeterkandoendanbijdeander.Somsvraagjeeenaantaldingenaaneenbewonerendanwetenzeniet,waarjehetoverhebt,waardoorjeechteenheelanderantwoordkrijgt.Terwijlalsjeheteenanderebewonervraagtdanvertellenzeoverhetverledenenwordtheteengrootverhaal.Hetantwoordkloptnietaltijdmetdevraagdieje

ActiefContactbewonersWaarderingverledenPlezierVerantwoordelijkheidInteractieZingen/lachenVrolijkerActieverStemmingVrolijkerHangtafvancliënt

ActiveringContactbewonersWaardePlezierVerantwoordelijkheidInteractieExpressieemotiesVreugdeActiveringStemmingVreugdeHangtafvancliënt

EffectSocialecohesieGevoelGevoelErvaringzorgverlenerEffectGevoelGevoelEffectGevoelGevoelAansluitingopcliënt

stelt,omdatzeandersdenkenofineenanderebelevingswereldzitten.Hethangterwelafvanhoedezorgvrageris,deeneblijftechtdeheledagstilendeandercommuniceertechtmetdeanderebewoners.Tochzieikweldathetsocialecontacttussendebewonersweltoeneemt,ookbijmensendieandersbijnanietspreken.Ikhebgemerktdatdecliëntenervrolijkervanwerden,zebegonnenmeermetelkaartecommuniceren,watnietzovaakgebeurd.Meestalzittenzeallemaalteslapenenzijnzeallemaalmoe,maarikhebwelgemerktdatzenugingencommunicerenmetelkaarendathetweereenleuk,gezelliggroepjewerd.Meestalzittenzeallemaalteslapenenzijnzeallemaalmoe,maarikhebwelgemerktdatzenugingencommunicerenmetelkaarendathetweereenleuk,gezelliggroepjewerd.Deconnectieswordenbeter,hetwordtmeereengroep.Deconnectieswordenbeter,hetwordtmeereengroep.Ikvindheteengezelligproject.Hetwerdopeenleukemaniergegeven,hoeerwerdgecommuniceerdmetdezorgvragers,vondikergleuk.Somszaktdeconcentratiewatweg,maardatisnietbijelkebewonerzo.Anderenzittenjuistdiepinhetverhaal.Datheeftookmetdelengtevandeactiviteittemaken,alshettelangduurthebbenzeergeenzinmeerinenrakenzehunconcentratiekwijt.Ja,alsjezebijvoorbeeldernawatvraagtreagerenzevrolijkerenalerter.Zegingenernanatuurlijkgelijketen,opdezemededelingreageerdenzeandersdannormaal.Meestalkrijgjetehoren:’Ikhebergeenzinin,ikhebgeentrek’,maarnuhaddenzezininetenenreageerdenzevrolijk.Ja,alsjezebijvoorbeeldernawatvraagtreagerenzevrolijkerenalerter.Zegingenernanatuurlijkgelijketen,opdezemededelingreageerdenzeandersdannormaal.Meestalkrijgjetehoren:’Ikhebergeenzinin,ikhebgeen

HangtafvanzorgvragerContactbewonersVrolijkerCommunicerenGezelliggroepjeConnectiesGroepGezelligConcentratieVrolijkerAnderereactie

HangtafvancliëntContactbewonersVreugdeCommunicerenGroepsgevoelVerbondenheidGroepsgevoelVreugdeCommunicatieVreugdeReactie

AansluitingopcliëntSocialecohesieGevoelEffectSocialecohesieSocialecohesieSocialecohesieGevoelEffectGevoelReactiecliënt

trek’,maarnuhaddenzezininetenenreageerdenzevrolijk.Destemmingveranderdedoor‘DeBabbelbox’.Ja.Somsvervelendemensenzichwaardoorzeiederekeerwillenopstaan,watanderswillendoenengaanrondlopen,maardoordeactiviteitzijndemensenbezigenvervelenzezichniet,waardoordatgedragafneemt.Ja.Somsvervelendemensenzichwaardoorzeiederekeerwillenopstaan,watanderswillendoenengaanrondlopen,maardoordeactiviteitzijndemensenbezigenvervelenzezichniet,waardoordatgedragafneemt.Dementerendemensenervarenvaakonrust,zehebbenbehoefteaanveiligheid,omdatzeineenvoorhenonbekendeomgevingzijn.Dementerendemensenervarenvaakonrust,zehebbenbehoefteaanveiligheid,omdatzeineenvoorhenonbekendeomgevingzijn.‘DeBabbelbox’geefteengevoelvanthuiszijn,mensengaannaarvroegerterug,herinnerenzichiets,wordenenthousiast.‘DeBabbelbox’geefteengevoelvanthuiszijn,mensengaannaarvroegerterug,herinnerenzichiets,wordenenthousiast.Hetheeftookeenmeerwaardevoordezorgverlener;jekomtmeertewetenovereencliënt,hetverleden.Jemoetdaarwelgoedinafwegen,jekunthetnietaltijdletterlijknemen.Vaakmoetjeerdoorheenkijkenwatdeechteachterliggendeervaringis.Ikganietoverdrijvenenzeggendatereenwonderwordtbereikt.Jemerktnietaanhoudendeverbetering,maarjezietzekerkortdurendeverbetering.Demevrouwdieinderolstoelzitmethaarhoofdgebogennaarvoren,datzetochnogreageertopdingen.Datzehetruikenvandekoffietochfijnvond,datzebetrokkenwerd.Ookhetkoffiemalenprobeerdezenogeven,opdiemanieractiveerjeiemand.Demevrouwdieinderolstoelzitmethaarhoofdgebogennaarvoren,datzetochnogreageertopdingen.Datzehetruikenvandekoffietochfijnvond,datzebetrokkenwerd.Ookhetkoffiemalenprobeerdezenogeven,opdiemanieractiveerjeiemand.

StemmingGedragConcentratieOnrustOnveiligheidThuisEnthousiasmeInformatieverledenEnthousiastVerbeteringReactieFijnRestfuncties

StemmingGedragAansluitingopcliënt(On)RustigVeiligheidsgevoelThuisgevoelEnthousiasmeInformatieverkrijgenEnthousiastVerbeteringReactieAangenaamRestfuncties

GevoelEffectAansluitingopcliëntEffectGevoelGevoelReactiecliëntEffectReactiecliëntEffectReactiecliëntGevoelEffect

Derestfunctieswordenopdiemaniernoginstandgehouden.Jaookdat,hetbevordertdecommunicatie.Ookalishetopeenhelespaarzamemanier,maarzecommunicerentochopeenbepaaldmanier.Ditisvanbelang,omdatditderestfunctiesinstandhoudt.Watmensennogkunnenwordtonderhoudenenmensenwordenweergeactiveerd.‘DeBabbelbox’ishiervooreengoedetrigger.‘DeBabbelbox’draagtzekerbijaanhetwelbevindenvandecliënt.Derestfunctiesblijveninstand,socialeinteractiewordtbevorderd,mensenkrijgenmeereenthuisgevoel,hetdoetdeonrustenhetgevoelvanonveiligheidverminderen.‘DeBabbelbox’draagtzekerbijaanhetwelbevindenvandecliënt.Derestfunctiesblijveninstand,socialeinteractiewordtbevorderd,mensenkrijgenmeereenthuisgevoel,hetdoetdeonrustenhetgevoelvanonveiligheidverminderen.‘DeBabbelbox’draagtzekerbijaanhetwelbevindenvandecliënt.Derestfunctiesblijveninstand,socialeinteractiewordtbevorderd,mensenkrijgenmeereenthuisgevoel,hetdoetdeonrustenhetgevoelvanonveiligheidverminderen.‘DeBabbelbox’draagtzekerbijaanhetwelbevindenvandecliënt.Derestfunctiesblijveninstand,socialeinteractiewordtbevorderd,mensenkrijgenmeereenthuisgevoel,hetdoetdeonrustenhetgevoelvanonveiligheidverminderen.‘DeBabbelbox’draagtzekerbijaanhetwelbevindenvandecliënt.Derestfunctiesblijveninstand,socialeinteractiewordtbevorderd,mensenkrijgenmeereenthuisgevoel,hetdoetdeonrustenhetgevoelvanonveiligheidverminderen.Alsjedenktaanvroegerdanwordjehappy.Zoalsdemevrouwaantafel,heelenthousiast.Hetbrengtmensensamen,hetverbindtendatisheelmooi.‘DeBabbelbox’iseenhelegoedeactiviteit,zekeromgewoonalsleidraadtehanteren,reminisceren,terugnaarvroegergaan,positieveherinneringenophalen.Datdoeteengrotebijdrageaanhetwelbevindenvanmensen.

CommunicatieRestfunctiesRestfunctiesInteractieOnrustVeiligheidThuisHappyEnthousiasmeVerbindReminiscerenHoudenvan

CommunicatieRestfunctiesRestfunctiesInteractie(On)RustVeiligheidsgevoelThuisvoelenVreugdeEnthousiasmeVerbondenheidHerinnerenVreugde

EffectEffectEffectEffectEffectGevoelGevoelGevoelReactiecliëntSocialecohesieEffectGevoel

Nouikhouvandat,weetje.Ikzalnietzeggendathetnietgezelligis,ikbenzeervoorzichtig,ikhebveelopdevaartgezeten,ikbenoveralindewereldgeweest,ikhebveelmeegemaaktendaardoorbenikvoorzichtig.Datmaakthetsomsmoeilijkomovervroegertepraten.Ja,jahetisechtpolonaise.Jaikdenkdatdatwelnoodzakelijkis.Ietsdoen,datkaneenmensaccepteren,danisdatgoed.Jagoed.Ikweetdatervanmorgenmensenbijzatendieniethelemaalgoedzijnenopeengegevenmomentgaatmijdatontzettendopdezenuwenwerken.Ikvonddevraagstellingwelleukhoor,echtwaar.Endatmetdieobjectenwasookwelleuk.Ikherkendezeallemaal.Ikvindhetleukalserveelverteldwordt.Datzij,dieerzaten,eenantwoordgevenwatnergensopsloeg.Endangaanzespullenpakkenendandenkik:‘Nouverteldan!Jijhebtdatmeegemaakt’,maardatziternietin.Diemensenzijnniethelemaalgoed.Diewetenalleennogdingendiezijwillenweten.Somsdenkik:‘Houdttochevenjemond’,dandenkik:’Luisternoutocheenseven,valelkaarnietindereden’.Opzo’nmomentkanikslechtmijnmonddichthouden.Datisheelleuk.Ikhouddaarvan.Omdingenvanvroegertebekijken,vindikheelergleukzelfs.Danvraagikmijaltijdaf:‘Watzoudendiejongeluiernouvanvinden?’Hetisheusgezelligommetelkaartedoen,wantdankomenermeervoorstellenvananderenendatheeftalleenmaarvoordelenvindik.Hetisheusgezelligommetelkaartedoen,wantdankomenermeervoorstellenvananderenendatheeftalleenmaarvoordelenvindik.Maarikvindalleen;metteveelwordthettedruk.Erwordtdannietgezegd:‘Jamevrouwikkomzobiju’.Ermoetmeerdeleidingwordengehouden,vindikhoor.Eigenlijkdieoudedingendieerstonden.Ikhebeenkennisendatishelemaalgeenoudemevrouwhoor,verrevan,dievindtdatzoleukhè,javindikookwel,wantjeweetereigenlijknietsvanalsjejongerbent

VoorzichtigdoorervaringPolonaiseIetsdoenWerkenopzenuwenLeukIrritatieHoudenvanGezelligVoordelenDrukLeukLeuk

ErvaringVreugdeZingevingIrritatieAangenaamIrritatieVreugdeVreugdeVoordelenDrukteAangenaamAangenaam

ErvaringcliëntGevoelZingevingGevoelGevoelGevoelGevoelGevoelEffectAansluitingopcliëntGevoelGevoel

Hetisleukbedacht,maareriszoweinighèenerisweinigtijdvoor.Datvindikergjammer,wanterzittenerechtwelbij,diemeerwillenweten,diehunbelangstellingtonen.Maarja,watismijnervaringnu.Bijmijkomthetdanineensnaarbovenendandenkik:’Ohgod,jaikweethetnog,jeetje,watwasdatleukhè’.Datisleuk,hartstikkeleuk.Maarja,watismijnervaringnu.Bijmijkomthetdanineensnaarbovenendandenkik:’Ohgod,jaikweethetnog,jeetje,watwasdatleukhè’.Datisleuk,hartstikkeleuk.Datvondiknouvanmorgenook,daterweereenpaarzijndiegaanzodoorophunzelf,danzegik:’Luisterdanlieverengaandersdanopzijzitten,datjekanluisteren’,maardatbegrijpenzedanniet.Ikkanmeniethelemaalinhunplaatsen.Datisheelmoeilijk.Watikzeg,sommigedingengaanmijgewoontever.Maardatkanjedieanderentochnietaanhetverstandbrengen.Jezouerveeluitkunnenhalen,maarmetdieluidaarnietendatvindikjammer,wantdandenkik:‘Hoppa,wegonderwerp’,kijkenalsjeoveronderwerpensomsdenktvan:’Hè,zeurniet,hetisgoedzo,julliehoevennietmeerteweten.‘Ermoetgoedwordengekekennaarwatwelennietwerkt.Datisvaakheelleuk,omdanterugtekomenopvroeger.Hetisleukdatanderendatherkennenendatwederis.Ja,datverzwaktookweer,hetkomtweerterugalswehetzien.Eniemandheefterdanoverendanzegikvan:‘Jevergeetditofdat…’Dusuvultelkaaraan?Ja!Vinduhetleukomhetmetelkaarerovertehebben?Ja.Datligteraan,metwelkemensenjeingesprekbent.Hetisnietaltijdhetzelfde,danzegik:’Lluisternoutocheens’,enmensenkunnenbevragen,datvindikwelinteressant.Datkanmetdezemensengoed.Ja,nietaltijdenelkedag.Jemoeterdetijdvoorhebbenenhetinteressantvinden.

ErvaringLeukLuisterenIrritatieWatwerktLeukHerinneringHerinneringenkomenterugInteractieLeukLuisterenTijdIrritatie

ErvaringAangenaamLuisterenIrritatieAansluitingopcliëntAangenaamHerinnerenHerinnerenInteractieAangenaamLuisterenTijdIrritatie

ErvaringcliëntGevoelAansluitingopcliëntGevoelAansluitingopcliëntGevoelEffectEffectEffectGevoelAansluitingopcliëntErvaringzorgverlenerEffect

Nee,afentoedandenkik:’Wateengezeik.Wijhebbenbijonsthuis…’,datsoortdingen.‘Gafietsen’,denkikdan.Ikhebtochweldemogelijkheidinmezelfomteblijvenluisterenterwijlikhetgevoelhebvanrotop.……endatheeftmeaangenaamverrast.Ikvoeldatikerbijben.Datvindikprettigomtevoelen.Ikvoeldatikerbijben.Datvindikprettigomtevoelen.Ja,ikvonddatikgoedmijnverhaalkondoenendaternaarmegeluisterdwerd.Sommigedingenwerdenherkend,groepsgevoelwasaanwezig,vondhetleukomverhalenvanvroegertehoren.Objectenengeurenwarenleukomaandeeltenemen.Blijvanwegehetmogenmeedoenaandeactiviteit.Sommigedingenwerdenherkend,groepsgevoelwasaanwezig,vondhetleukomverhalenvanvroegertehoren.Objectenengeurenwarenleukomaandeeltenemen.Blijvanwegehetmogenmeedoenaandeactiviteit.Sommigedingenwerdenherkend,groepsgevoelwasaanwezig,vondhetleukomverhalenvanvroegertehoren.Objectenengeurenwarenleukomaandeeltenemen.Blijvanwegehetmogenmeedoenaandeactiviteit.Sommigedingenwerdenherkend,groepsgevoelwasaanwezig,vondhetleukomverhalenvanvroegertehoren.Objectenengeurenwarenleukomaandeeltenemen.Blijvanwegehetmogenmeedoenaandeactiviteit.Dezorgkomtniettoeaandeactiviteitindepraktijk,wantikdenkooknietdatdebeleidsmakersdaarvanopdehoogtezijn.Ikzieookverschiltussenverpleegkundigen.Deeenvindthetleukommetditsoortdingenbezigtezijnentecommunicerenendeanderisookheelgoedmaardierichtzichopdatmensengoedverzorgdzijnenhunnatjeendroogjehebben.Vooraldementerendemensenkunnenonrustigzijnengevoelhebbenvanonveiligheid,omdatzeineenvreemdeomgevingzijnenditgeeftbijvoorbeeldeengevoelvanthuiszijn,gaannaarvroegerterug,herinnerenzichietsenvoelenzichweerthuis.

VerrastErbijzijnPrettigVoeltzichgehoordGroepLeukBlijHerkenningTijdVerschilzorgverlenersOnrustVerbetering

VerbazingGroepsgevoelAangenaamGevoelGroepsgevoelAangenaamVreugdeHerinnerenTijdAansluitingopcliënt(On)RustVerbetering

GevoelSocialecohesieGevoelGevoelSocialecohesieGevoelGevoelEffectErvaringzorgverlenerAansluitingopcliëntEffectEffect

Jemerktnietaanhoudendverbeteringmaareenkortdurendeverbeteringis.Jemoethetherhalen,dusnietalleen’DeBabbelbox’optafelzettenmaarinhetgeheelcommunicerenovervroegerenalsmedewerkerechtdielijndoorzetten.Participerenendeelnemen,nietalsiemanddieerbovenstaatmaaralsgelijkwaardige.Ja,maarsomskanjehetnietaltijdletterlijknemen,jemoeterdoorheenkijkennaarwatdeechteachterliggendeervaringis.Mensendiehebbenhetdanovereenbroerofeenzoonmaardanbedoelenzehunvader.Ookdatja,hetbevordertdecommunicatie.Opeenspaarzamemanier,maarzecommunicerenwelmetelkaar.Nou,vanwegederestfuncties.Diehoujeinstand.Watmensennogkunnenmoetgeactiveerdworden.Meercommuniceren,derestfuncties,socialeinteracties,meerthuisgevoel,onrustverminderen,gevoelvanonveiligheidwegnemen.Meercommuniceren,derestfuncties,socialeinteracties,meerthuisgevoel,onrustverminderen,gevoelvanonveiligheidwegnemen.Meercommuniceren,derestfuncties,socialeinteracties,meerthuisgevoel,onrustverminderen,gevoelvanonveiligheidwegnemen.Meercommuniceren,derestfuncties,socialeinteracties,meerthuisgevoel,onrustverminderen,gevoelvanonveiligheidwegnemen.Jethuisvoeleniszobelangrijk!Alsjedenktaandekeukenvanvroegerenjedenktaanjeomaofopadanwordjehappy.Mensenkunnenerheelenthousiastvanworden,zoalsbijdeactiviteitookwelduidelijkwerd.…..hetveeleffectheeftopbewoners.Terugkijkenopvroegerendatookechtwelheelleukvindenomdaarmeeaandeslagtegaan.

CommunicerenParticiperenalsgelijkwaardigErvaringCommunicatieRestfunctiesInteractieRestfunctiesThuisveiligheidThuisHappyEnthousiastEffectHerinnerenLeuk

CommunicatieGelijkheidErvaringzorgverlenerCommunicatieRestfunctiesInteractieRestfunctiesThuisvoelenVeiligheidsgevoelThuisvoelenVreugdeEnthousiastEffectHerinnerenAangenaam

EffectSocialecohesieErvaringzorgverlenerEffectEffectEffectEffectGevoelGevoelGevoelGevoelReactiecliëntEffectEffectGevoel

Bijdiemevrouwwashetzo,datzehetleukvondomeroverteprateneneigenlijkwerdzenaarmatejeverdergingsteedsenthousiasterenwerdzeenthousiasterinhaarstem.Bijdiemevrouwwashetzo,datzehetleukvondomeroverteprateneneigenlijkwerdzenaarmatejeverdergingsteedsenthousiasterenwerdzeenthousiasterinhaarstem.Bijdiemevrouwginghetvoornamelijkomhetgevoel,datikgingkijkenofdathelptalsjeovervroegerpraatenbijhaarziejedus,datzezichnuveelmeergaatuitenenermeeroverpraat.Mensenprateneigenlijknooitovervroeger,maaralsjewatvraagtdangevenzeineensheleverhalen.Jekanzebeteraansprekenopdingen.Alsmensennietlekkerinhunvelzitten,danweetjenazo’nactiviteithoejeeeninganghebtbijmensen.Hoekanikiemandopvrolijkenenwathelptdiegene.Erkaneigenlijkwelwatmeertijdvoorzijnenwatmeermensen.Nuzijnzeblijdatikerbenennogzo’nactiviteitkandoen,maaralsikstrakswegbendanmoetjeeigenlijkeenvrijwilligerhebbenvoorditsoortdingen.Datdenkikwelja!Alsjenualzietbijzo’nactiviteitdathetveelbijmensenlosmaaktendatzeeroverkunnenpraten,datiswelfijn.Ja,alleenisdatlastig,wantdezorgheeftookdeverpleging.Dusdiehebbenerampertijdvoor.Merkjeookbijdemensendatzemetelkaarookechtingesprekgaan?Ikmerktenuweldatmensenreageerdenopelkaarsverhaal.Hoeziejijdat?Datdoenzewelvaker,datreagerenopelkaarsverhaal,maarbijzo’nactiviteitdoenzebestwelactiefmee.Alsjehiermetiemandzittepratendangaatiemandanderszichnietsnelbijhetgesprekvoegen.Hetbevordertdusweldecommunicatietussenelkaar?Ja.Ikdenkdathetwelhelptbijdecliëntenzelf,dathetfijnisomzoietstedoenendeherinneringenvanvroegerweeroptefrissen.

EnthousiasmeGevoelmeeruitenHerinneringenophalendoorvragenInformatieopdoenTijdMaaktlosTijdInteractieCommunicatieHerinnerenFijnLosser

EnthousiastGevoelHerinnerenInformatieverkrijgenTijdLoskomenemotiesTijdInteractieCommunicatieHerinnerenAangenaamOpenheid

ReactiecliëntGevoelEffectEffectErvaringzorgverlenerEffectErvaringzorgverlenerEffectEffectEffectGevoelEffect

Ikdenkdathetwelhelptbijdecliëntenzelf,dathetfijnisomzoietstedoenendeherinneringenvanvroegerweeroptefrissen.Hethelptvoormensenomzichlossertemaken,omermeerovertepraten.Jezietbijheelveeldatzeergewoonmeezittenenalsweeroverpratendanhebbenzezoietsvan;hetisevenwegendanvoelenzezichookgelijkwatbeter.Ermoetgerichtpercliëntwordengekekenvanwatisvoordezecliënt,noodzakelijkdusdatisbestwelmoeilijk.Hetligtookaanbijwelkegroepjehetdoet,watgajeneerzetten,watkanwelenwatkanniet.

GevoelGerichtopcliënt/watkanwelenniet

GevoelAansluitingopcliënt

GevoelAansluitingopcliënt

BIJLAGE7:CODEBOOM

Met opmerkingen [LGdV3]: Goeddatjullieeencodeboomhebbengemaakt.Watishetverschiltussenkolom2en3.Dezelijkengrotendeelsovereentekomen.Ikziegraageentabelmetdeeerstetweekolommeninhetresultatenhoofdstukterug.Datmaakthetvoordelezeroverzichtelijk.LetopdecategorieZingevingheeftmaarééncodeonderzichhangen.Datkanniet.Probeerdezeondertebrengenbijeenanderecategorie.Decategorieeffectisniethelderomtweeredenen:1Jekuntdevraagkrijgenhoejeweetdatersprakeisvaneffect.Jehebtimmersgeenhardegegevensopbasisvankwantitatievemetingen.2.Inhoudelijkzegthetweinig.Hetgaaterjuistomwatheteffectnueigenlijkis.Ikzoukijkenofjedecodesdieeronderhangenkunthergroeperen.Eventueelonderbrengenbijanderecategorieenofnieuwecategorieenmaken.Maar,danmeteenduidelijkeomschrijvingvanwatvoorsoortuitwerkingdeBabbelboxopdeclientheeft.

BIJLAGE8:BEOORDELINGSFORMULIER

Beoordelingsformulier rapportage (minor POZ)

Naamstudent :

Studentnummer :

Opleidingsvariant :

Studieloopbaanbegeleider :

Beoordelingsniveau : Bachelor

Titelonderzoeksrapportage:

Voorwaarden*: Voldaan NietvoldaanDocumentnaamis:StudentnummerVoornaamAchternaamstudentOzverslagversienummerendatum

Nederlandsesamenvatting;maximaal1A4 Vaninleidingtotentotmetaanbevelingenmaximaal6000woorden(zondereventuelebijlage)

HetonderzoeksverslagisincorrectNederlandsgeschreven,d.w.z.doetrechtaanderegelsvaninterpunctieenspelling(max3spellingsfoutenperpagina).

*:Bij1ofmeer‘nietvoldaan’wordtdeonderzoeksrapportagenietbeoordeeldmeteencijfer.Destudentontvangtdanalleenschriftelijkefeedbackvandebeoordelaar.

EINDCIJFER:

Motivering:(verplichtinvullen)

Beoordelaar:

Naamdocent Datum Handtekening

1ebeoordelaar

2ebeoordelaar

Beoordelingonderzoeksrapportage

1. Bepaalperonderdeelhetaantaltoetekennenpuntendathetbestepastbijhetbereikteeindniveauvandestudent.Lichtdittoeophetformulierbijdemotivering.

2. Bepaaleindbeoordelingalsvolgt(cesuur):i. Somtoegekendepunten/10geefteindscoremet1decimaal(afgerondnaar

boven)ii. Indieneindcijfer>5,5danisdetoetsOnderzoeksrapportagebehaald.

Maximaalaantaltoetekennenpuntenperonderdeel:

Onderdeel Max.aantalpuntenSamenvatting 5 Inleiding 10Methoden 20 Resultaten 25 Discussieenconclusie 25Aanbevelingen 10 Vormeisen 5 Totaal Max.100

Criteriat.b.v.debeoordelingvandeonderzoeksrapportage

Punten

VSamenvatting(max.5punten)

Desamenvattingbevateenprobleemanalyse.

Desamenvattingbevatdeprobleem–endoelstellingeneventuelehypothese(n).

Desamenvattingbeschrijftbondigdemethode(aanpak)vanhetonderzoek.

Desamenvattinggeefteenopsommingvandebelangrijksteresultatenvanhetonderzoek.

Desamenvattingbevateenconclusie,waarinantwoordwordtgegevenopdeonderzoeksvraageneventuelehypothese(n).

Desamenvattingbevateenkortediscussie,waarinonderzoeksmethodeenonderzoeksresultatenwordengeëvalueerd.

Desamenvattingbevatkernachtigbeschrevenaanbevelingen,waarondersuggestiesvoorvervolgonderzoek.

Inleiding (max.10punten)

Indeinleidingisdeaanleidingendecontextvanhetpraktijkonderzoekbeschreven.

Indeinleidingisdeprobleemanalysevoorhetonderzoekbeschrevenopbasisvanvooronderzoek(indepraktijkenliteratuuronderzoek).

Vanuitdeprobleemanalysewordendeverpleegkundigeenmaatschappelijkerelevantievanhetonderzoekgemotiveerd.

Vanuitdeprobleemanalyseiseenkernachtiggeformuleerdeprobleemstellingbeschreven.

Eriseenkernachtigedoelstellinggeformuleerdwaarindefunctievanhetonderzoekvoorzoweldestudentalsdeorganisatieenopdrachtgevertotuitingkomt.

Uitdeprobleemstellingvolgtdehoofdvraagvanhetonderzoek.

Relevantebegrippenuitdehoofdvraagzijntoegelichtengedefinieerd(begripsafbakening).

Aandehandvandetoelichtingopdehoofdvraagzijndeelvragengeformuleerd.

Punten

Onderzoeksontwerp(maximaal20punten)

Deonderzoeksstrategie(kwantitatief/kwalitatiefofmixedmethodsdesign)isonderbouwdvanuitzoweltheoretischalspraktischoogpunt(tijd,geld,beschikbaarheid).

Erwordteentoelichtinggegevenopdeonderzoekspopulatie,eeneventuelesteekproef,dewijzevansteekproeftrekkingendewijzevanwerving.Degemaaktekeuzeszijnonderbouwd.

Dedataverzamelingsmethode(n)is/zijnpassendbijdegekozenonderzoeksstrategie,deprobleemstelling,doelstelling,vraagstellingeneventueledeelvragen.

Deontwikkelingvaneeninstrumenttenbehoevevandedataverzamelingisbeschrevenendestappendiedaarinzijngemaaktzijninzichtelijkenbeargumenteerd(inclusiefoperationalisatie:omzettenvanrelevantetermennaarmeetbarebegrippen)

EN/OF

deselectievaneenbestaandinstrumentisbeschrevenendestappendiedaarinzijngemaaktzijninzichtelijkenbeargumenteerd.

Hetmeetinstrumentisalsbijlageopgenomen.

Erwordttoegelichtwatdebetekenisisvanresponsinhetonderzoekendaarbijwordteenrelatiegelegdmethettypeonderzoeksstrategiewaarvoorisgekozen.

Erwordtaangegevenopwelkewijzemenderesponsheeftwillenbevorderen.

Erwordtuitgelegdhoedestudentiniederefasevanhetonderzoekdekwaliteitvanhetonderzoekheeftwillenbevorderenintermenvanbetrouwbaarheid,validiteitenbruikbaarheid.

Vanuithetoogpuntvandegekozenonderzoeksstrategie(kwantitatief/kwalitatief/mixedmethods)ishierbijgebruikgemaaktvandejuisteterminologieenzijndegemaaktekeuzesnauwkeurigonderbouwd.

Erwordtonderbouwdopwelkewijzeerrekeningwerdgehoudenmetjuridischeen/ofethischeaspectenvanhetonderzoek.

Deanalyseprocedurevanverzameldegegevensinhetonderzoekwordtonderbouwdencorrectbeschreven.

Dewijzevandata-analyseispassendbijdegekozendataverzamelingsmethode(n).

Punten

Resultaten(maximaal25punten)

Erwordteenobjectiefenzoonafhankelijkmogelijkbeeldgeschetstvandebelangrijksteverzameldeonderzoeksgegevens.

Erwordteenbeschrijvinggegevenvanderesponsvanhetonderzoek.

Debelangrijksteresultatenwordenbijkwantitatiefonderzoekfeitelijkweergegeven,zonderinterpretatieenconclusie.

Bijdebeschrijvingvanderesultatenvankwalitatiefonderzoekwordtdeinterpretatiediehierdeelsalplaatsvindtzichtbaargemaakt.

Punten

Discussieenconclusie(maximaal25punten)

Dediscussiegeefteenonderbouwdeinterpretatievanresultatenenbevateen

evaluatievangebruiktemethodenenvanresultaten.

Indeconclusiewordtdevraagstellingherhaaldenwordthieropantwoordgegeven.

Indeconclusiewordenresultatengeïnterpreteerdenwordthieraaneenconclusieverbonden,zondercijferstevermeldenofnieuwefeitenaantehalen.

Indediscussiezijnuitsprakenonderbouwdmetrelevanteliteratuur.

Aanbevelingen(maximaal10punten)

Punten

Deaanbevelingenzijnhelder,eenduidig(vooréénuitlegvatbaar)enresultaatgerichtbeschrevenenzijngerichtophetonderzoeksonderwerp.

Erwordenconcretesuggestiesvoorverbeteringenenvervolgonderzoekgedaandiehaalbaarenopkortetermijnterealiserenzijn.

Punten

Vormeisen(maximaal5punten)

Erzitsamenhangtussendeonderdelenvanhetonderzoeksverslag.

Eventueelgebruiktetabellenenfigurenzijngebruiktterverduidelijkingvanderesultatenenzijnbondigtoegelicht(indienvantoepassing).

Eriseenconsistenteliteratuurlijstmetreferentiesnaarzoveelmogelijkwetenschappelijkeartikelen.

LiteratuurlijstenbronvermeldingvoldoeninvormenstructuuraandeeisenzoalsgesteldinhetdocumentSchriftelijkeWerkstukkenVormcriteria.

Erissprakevanactieftaalgebruik,eencorrecteformuleringenstijlgebruik.

Erissprakevaneenverzorgduiterlijkenhetgeheelisuitgewerktvolgensdealgemeneeisendiegeldent.a.v.delay-out(volgensSchriftelijkeWerkstukkenVormcriteria).

Totaalaantalpunten(maximaal100punten):

De betekenis van de kunstinterventie ‘de babbelbox’ voor ... · meetbare aspecten en de...

Documents

Transcript of De betekenis van de kunstinterventie ‘de babbelbox’ voor ... · meetbare aspecten en de...