8/18/2019 De Beschouwing Van Een Kunstwerk Edvard Grieg

http://slidepdf.com/reader/full/de-beschouwing-van-een-kunstwerk-edvard-grieg 1/8

1 2 D e c e m b e r 2 0 1 5

Kevin ZwinkelsDocent muziek Jaar 3

8/18/2019 De Beschouwing Van Een Kunstwerk Edvard Grieg

http://slidepdf.com/reader/full/de-beschouwing-van-een-kunstwerk-edvard-grieg 2/8

Inhoudsopave!

De kunstenaar 2

Ideologie (visie) en het wereldbeeld van de kunstenaar2

Historische context3

De Peer Gynt suite4

De u!iek !el" 4

#i$n eigen indruk als %eschouwer&'

%ronnenli$st

1

8/18/2019 De Beschouwing Van Een Kunstwerk Edvard Grieg

http://slidepdf.com/reader/full/de-beschouwing-van-een-kunstwerk-edvard-grieg 3/8

De beschouwin van eenkunstwerk

Peer Gynt suite – Edvard Grieg.

De kunstenaar

"dvard #rie $1%&3'1(0)* is een muzikale componist

met van +oorse a,komst- hi. komt uit het dorp /ereni. was vroe in zi.n leven al met veel muziek bezi-had veel met de +oorse volksmuziek uit die ti.d enspeelde uitermate oed piano#rie is op .one lee,ti.d al naar Duitsland eaan omdaar op het conservatorium te studeren- dit hee,t hi.echter nooit kunnen a,maken door een zwakkeezondheid

In de .aren erna ontmoet hi. ranz iszt in 4ome en hi.werkt daar een ti.d mee samen- de twee hebben

bewonderin voor elkaars muziek ok raakt hi.bevriend met enrik Ibsen i. is verantwoordeli.k voorhet ontstaan van de 6uite- Ibsen trok rond in+oorween om verschillende volksverhalen vast te leen enmaakte er een verhaal vanDit werd een drama stuk in +oorween- waar #rie de muziek voormocht schri.ven

Ideologie (visie) en het wereldbeeld van de kunstenaar#rie had een aantal .aar rondereisd in "uropa- maar is op ietslatere lee,ti.d teru eaan naar +oorween en trok naar zi.neboorteplaats Daar is hi. verder aan componeren- tussen denatuur van +oorween in i. componeerde daar tussen de beren-,.orden- de zee en het bos #rie was van menin dat het hem rustbracht en dat hi. zich in deze omevin kon ,ocussen op hetcomponeren zonder a,eleid te worden"en belanri.ke uitspraak van #rie was! 7One must frst be ahuman being. All true art grows out o that which is distinctivelyhuman.’ (helo!honov" #$%b&8ri. vertaald in! 7 men moet eerst mens kunnen zi.n- alle echte kunstvloeit uit de kenmerken dat ons mens maakt*

De idee9n van #rie passen heel er in de ideoloie van de periodewaarin hi. lee,t "co zet hier over!

2

8/18/2019 De Beschouwing Van Een Kunstwerk Edvard Grieg

http://slidepdf.com/reader/full/de-beschouwing-van-een-kunstwerk-edvard-grieg 4/8

7 :ls teenhaner van de kunstmatie eschiedenis li.kt de natuurduister- vormloos- m;sterieus Zi. laat zich niet vanen innauwkeurie- welomschreven vormen- maar overdondert detoeschouwer met rootse sublieme visioenen Dat is de rede datmen de 6choonheid van de natuur niet beschri.,t- maar haar aan

den li.ve ondervindt- haar ervaart door zich erin onder te dompelen"n aanezien deze onderdompelin in en versmeltin met de natuurhet beste tot uitdrukkin komt in de nachteli.ke melancholie- is demens die nachtwandelinen maakt en houdt van rusteloos wervenin het maanlicht een romanticus< $"co 201& pa 312*

#rie trekt zich raa teru in de natuur om daar te wordenoverdonderd door de schoonheid en onereptheid van de natuur "ndat helpt hem om weer echt mens te kunnen zi.n- waardoor zi.ninspiratie en creativiteit onbelemmerd is

Historische contextDe idee9n in de romantiek waren sterk melancholisch- eenideaalbeeld om te vluchten vanuit de ti.dsperiode waar ze in zaten-$midden tussen industri9le revolutie en wetenschap* om te aanvoor hun evoel en alle ellende in de wereld achter zich te laten+iet alleen de kunstenaars en eleerden waren bewust bezi metdeze stromin- ook de hoere standen in de maatschappi.- debureri. had hier belanstellin voor +iet alleen in muziek was ditoed te merken- maar in de beeldende kunst- theater en dans wasdit ook te zien =en in minder uit van hoe mooi een voorwerp is-

en meer over welk evoel iets naar boven brenen Dit valt ook welsamen te brenen tot het Impressionisme

"co! 7De impressionisten zi.n er niet op uit om een transcendenteschoonheid weer te willen even! ze willen schildertechnischeproblemen oplossen- een nieuwe ruimte cre9ren- een nieuwe maniervan waarnemen- net zoals >roust nieuwe dimensies in de ti. en inhet bewustzi.n aan het licht wil aanbrenen $?*et s;mbolische ee,t uiteindeli.k de aanzet tot nieuwe techniekenwaarmee de werkeli.kheid benaderd kan worden- de zoektocht naarschoonheid is niet laner ericht op het hoere en dompelt de

kunstenaar onder in de materie zel,$"co 201& pa 35)'35(*

De kunstenaars en componisten uit deze ti.d proberen de ervarinen het evoel bi. iets uit te drukken in een andere vorm "en vormmet veel minder structuur en reels- een creatieve uitin vanemoties 'oor dee )eriode moest een !unstwer! iets voorstellen*nu !on het iets bete!enenIn de schilderkunst zi.n mooie voorbeelden aan te wi.zen over hetverlanen naar de natuur waar #rie het ook over had De vri.heid

die dan belee,t word en de ervarin die de kunstenaar wil delen

3

8/18/2019 De Beschouwing Van Een Kunstwerk Edvard Grieg

http://slidepdf.com/reader/full/de-beschouwing-van-een-kunstwerk-edvard-grieg 5/8

/i.voorbeeld!6tuk! @anderer above the sea o, ,or benamin! Der wanderer Aber dem+ebelmeer

:rtiest! Baspar David riedrich Jaar! 1%1% Ce bezichtien in! amburer Kunsthalle$artblecom*

In het schilderi. is duideli.k ezien hoeklein de mens is vereleken met deimmense kracht en eindeloosheid van denatuur De schilderi. hee,t niet alles evenedetailleerd eschilderd- het isbi.voorbeeld ook vri. onbelanri.k hoe depersoon in de a,beeldin er uit ziet etaat hier om het evoel wat de a,beeldin overbrent

De Peer Gynt suite&De suite is ooit eschreven in opdracht van enrik Ibsen- dezeartiest was dichter en schree, vele teksten Coen bi. #rie deopdracht kwam voor het stuk wilde hi. raa meewerken- maar hi.had toch het evoel dat hi. ietswat belemmerd werd doordat detekst en s,eer al vast stondi. hee,t de 2 delen 2 .aar apart van elkaar emaakt =aar hi. is zel,

nooit bi. de premire van het toneelstuk eweest

+aEos zet dit!Peer Gynt (1867) is Ibsen's second 'dramatic poem', following Brand (1866) In t!e s"mmer of186# Ibsen !ad made a trip to G"dbrandsdal, one of t!e $alleys of central %orway, nort! of&slo, and !is st"dies t!ere meant !e was able to gi$e Peer Gynt a gen"ine !istorical basis B"t

Ibsen's !ig!ly indi$id"al myt!ical world goes far beyond act"al follore e also made criticaland ironic comments abo"t narrow nationalism !ro"g!o"t, !is epic poem is a dramaticdialog"e wit! m"ltifario"s implications !e literary !istorian *d$ard Beyer (1+#-#.) says it

is bot! 'fairy/tale and pict"re of fol/life0 tragedy and fantastical, satirical, ristop!anic comedy0dream play and morality' Its portrayals of erotic yearning !a$e feat"res in common wit! earlier 

*"ropean 2omanticism Biting intellect"al irony, !"mo"r and wit mingle wit! poetic andcompassionate insig!t Peer Gynt lea$es !is lo$ed ones in t!e l"rc!, lie a modern/day

c!ameleon, wit!o"t scr"ples Grieg saw in t!is a p!ilosop!ical criti3"e of contemporary et!ics4

't!e performance of Peer Gynt can do some good 5"st now in ristiania &slo, w!erematerialism is on t!e "p and is trying to c!oe e$eryt!ing we find best and most sacred0 w!atwe need, I t!in, is a mirror in w!ic! all t!is egotism can be seen, and Peer Gynt is 5"st s"c! a

mirror' !ro"g! satire, t!e play s!ows "p o"r (self/)destr"cti$e side and t!e false!oods wit!in"s B"t it !as a serio"s and constr"cti$e message too, w!ic! Grieg played !is part in de$eloping

and e9pressing

(+a,os Gallagher&In de bron staat beschreven hoe het toneelstuk is ontstaan uit eenreis van Ibsen- die door +oorween is rondetrokken om allerleivolksverhalen op te schri.ven Deze verhalen inen al lanere ti.dvan mond op mond Ibsen hee,t van al deze verhalen een eiendichtwerk emaakt- wat bi. de muziek van #rie zou worden

opevoerd De edichten van het stuk zel, hadden niet alleen satireen romantiek maar ook een diepere politieke ladin om het

&

8/18/2019 De Beschouwing Van Een Kunstwerk Edvard Grieg

http://slidepdf.com/reader/full/de-beschouwing-van-een-kunstwerk-edvard-grieg 6/8

materialisme teen te aan wat zo hard het daeli.ks leven in dehoo,dstad overheerste

De u!iek !el" De suite bestaat uit 2 parten- beide parten bestaande uit & delen

et eheel isbedoeld als beeleidin bi. een toneelvoorstellin maar is ook oedte luisterenals ehele suite zonder theater #rie maakte raaprorammatische muziek-die al zi.n verhaal vertelde als .e er alleen maar naar luisterde Deopbouw vanhet stuk was er belanri.kDe vorm was al lan nieuw meer- maar werd veel minder ebruiktdanbi.voorbeeld in de /arok- toen de vorm net opkwam

Ik ee, bi. 3 delen een korte beschri.vin! $zie ook +aEos #allaher*Deel I Morning Mood.In dit deel van het verhaal maakt het publiek kennis met dehoo,dpersoon $>eer#;nt* hi. word wakker in het midden van een woesti.n en hi. ziet dezon opkomen en de da breekt aanet deel maakt ebruik van een pentatonische ladder in " root-waardoor het de luisteraar al snel het evoel van een ochtend ee,tDe climaE van het eerste deel is eienli.k al heel vroe in het

nummer- waardoor de luisteraar kan merken dat de zon op datmoment opkomt De rest van het deel hoor .e de da aanbreken enalles wakker worden op een minder rote manierDeel III Anitra’s danceet hele deel is pianissimo uitevoerd In het theater stuk word erveel ruimte eeven voor spraak en dans- in het verhaal word #;ntverleidt door :nitra- een buikdanseres uit het =idden F osten etstuk siert hier met een 3G&e maatsoort wat het oed dansbaarmaakt "r zitten al een paar verboren thema<s in van het stuk waterna aat komenH de BlimaE van deel 1

Deel IV In the Hall of the Mountian King.In het laatste deel van >art 1 word naar een enorme climaEtoeewerkt- dit is veelal ook het bekendste stuk uit de suiteet stuk maakt met zi.n vele crescendo<s veel los- het ee,t ietsmaisch- mechanisch maar ook iets roots en traisch et stukword nu vaak ebruikt om een orkest alles uit de kast te laten halen Coen der ti.d maakte het stuk veel tonen los- het werd alscontroversieel ezien In het verhaal in het over een onderwereldmet een trollenkonin- wat voor de ti.d waar het in uitevoerd werdhet niet als normaal werd ezien

#i$n eigen indruk als %eschouwer&

5

8/18/2019 De Beschouwing Van Een Kunstwerk Edvard Grieg

http://slidepdf.com/reader/full/de-beschouwing-van-een-kunstwerk-edvard-grieg 7/8

et stuk is al lane ti.d een van mi.n meest ,avoriete stukkeneweest om naar te luisteren- van de subtiele opbouw tot de rotecrescendo<s ik zit op het punt.e van mi.n stoel Ik heb al lane ti.diets ehad met prorammatische muziek- mi.n ,antasie aat er snel

mee op de loop- in mi.n hoo,d ,antaseer ik allerlei verhalen enscenario<s waar het verhaal over zou kunnen aan Dit heb ik bi.meerdere stukken zoals ook! & seizoenen van 8ivaldi en de /olerovan 4avel $ook al is de laatste een prorammatische muziek* "lk deel van de 6uite staat los op zichzel, maar toch past hetallemaal oed bi. elkaar- de delen hebben ieder hun eien verhaalen .e weet eienli.k van te voren nooit wat er komen aat als .e hetstuk no niet kent +iets is voorspelbaar en dat maakt het .uist zoaa,

Ik ben zel, lan niet ,an van alles uit de 4omantiek- atonale muzieko, bi.voorbeeld sommie abstract kunst vind ik soorten kunst dieniet voor mi. zi.n we eled- maar met de verlanens om teontvluchten uit de werkeli.kheid met muziek o, met verschillendeschilderi.en en idee9n kan ik me beter identiceren

/i. #rie heb ik alti.d al het evoel dat ik meeenomen word in demuziek- dat het mi. opzuit het verhaal en dat ik helemaal kanwedromen bi. de muziek terwi.l ik toch probeer ieder detail mee tepakken

/ronnenli.st

Bomponisten dossier! "dvard #rie4adio &

auteur onbekendhttp!GGwwwradio&nlGpersoonG%Gedvard'rie

/iorae I=Db F "dvard #rie:uteur! 6teve 6helokhonovhttp!GGwwwimdbcomGnameGnm000113Gbio

De eschiedenis van de 6choonheid:uteur! umberto "co Jaar druk ! 201& $druk )*

:rtblecom

8/18/2019 De Beschouwing Van Een Kunstwerk Edvard Grieg

http://slidepdf.com/reader/full/de-beschouwing-van-een-kunstwerk-edvard-grieg 8/8

6childeri. wanderer above the sea o, ,ohttp!GGwwwartblecomGartistsGcaspardavid,riedrichGpaintinsGwandererabovetheseao,,o

+aEoscom

:nal;se en achterrond in,o peer ;nt suite:uteur! /.arte "neset8ertalin! David #allaher Jaar van schri.ven! onbekendhttp!GGwwwnaEoscomGmainsiteGblurbsreviewsaspLitemcodeM%5)023Ncat+umM5)023Nlet;peM:boutOthisO4ecordinNlanuaeM"nlish

)