DL- woonstriiat met zicht op de noordwand

Meerderen zal het zo vergaan,

wanneer zij komend uit het

centrum van Groningen op

weg zijn naar het noorden van

de provincie, ter hoogte van

het Industrieterrein Damster-

diep, het hoofd naar links wen-

den en zich laten verleiden tot

een 'uitstapje'. Daar waar nieu-

we woningen gebouwd zijn:

een eiland van helder, strakke,

gele woningen. 152 huizen aan

een straat vormen een wonder-

schone buurt met een sfeer die

aan mediterrane landen doet

denken.

E E N O P E N B A R I N GA A N H I T

D A M S T E R D I E P

Jo lca AAea fe r

Dit is het terrein van het voormalig OpenbaarSlachthuis, waarvan de gemeente in 1982 be-paalde dat de vrijkomende grond bestemd zouworden voor sociale woningbouw. !n 1984 werdde opdracht voor het ontwerp ervan gegeven,door een besloten prijsvraag uit te schrijven,waarbij vier architektenburo 's in aanmerkingkwamen. In 1989 is de uiteindelijke bouw gereedgekomen van in totaal 334 woningen. Aan deuitwerking van de opdracht werden door deopdrachtgeefster, de woningbouwverenigingGroningen, en de gemeente Groningen hoge

eisen gesteld ten aanzien van de stedebouw-kundige invulling en van de beeld- en gebruiks-kwaliteït. Het resultaat en dan met name de 182woningen op het binnenterrein van de hand vande Amsterdamse archïtekt Cees Nagelkerke,wordt gezien als een hoogtepunt in de na-oor-logse sociale woningbouw. Cees Nagelkerkezag het ontwerp als een uitdaging omdat in desociale woningbouw steeds meer naar kreatieveoplossingen gezocht wordt binnen de geldendesmalle marges. Dat hem dat gelukt is, komt in ditartikel aan de orde.

De kop vardoorgezett

de gevelt balkonbalusti

de trapopgang en de tot op de grondade s

IS

Relatie wijk — stad

De woningen lijken zich in eerste instantie enormte onderscheiden van hun omgeving. Ze vallen -helder en strak - op ten opzichte van de om-ringende wijk, het Oosterpark.Bij nadere beschouwing is deze wijk evenwel éénvan de voornaamste inspiratiebronnen geweest.Het Oosterpark en later de Bloemenbuurt is in detwintiger jaren ontworpen door de toenmaligegemeente-architektS. J. Bouma. In 'Amsterdam-se School'-stiji zijn de woningen vorm gegeven.Duidelijke kenmerken zijn de verdeling van degevel in een onder- en bovenbouw en nadrukke-lijk vormgegeven elementen in hoeken en trap-portalen. Naast deze zorgvuldige architektoni-sche vormgeving valt de opbouw van de wijk op:lange straten onderbroken door pleinen. Dezestruktuuren vormgeving waren voor Nagelkerkezo overtuigend dat hij het binnengebied opeenzelfde manier opgebouwd heeft. In de uit-geschreven opdracht was al geformuleerd éaihet nieuwe plan de Oosterparkwïjk diende aante vullen door: gestapelde bouw in drie tot vierlagen van het Groningse type '2 op 1', waarvande woningen vanaf de straat ontsloten moestenworden. Ten tweede had het gesloten bouwblokde voorkeur.

Beeldkwaliteit

Cees Nagelkerke was als enig niet-Groningsburo uitgenodigd vanwege zijn ontwerp voor eenbinnenstraat in het stadsvernieuwingsgebied'Haarlemmerhouttuinen' in Amsterdam. Ditprojekt werd als voorbeeld gezien waarin dehelderheid in de architektuur en de bewoon-

baarheid in de straat opvielen. Ook op hetSlachthuisterrein weet Nagelkerke dit ook tebereiken.De straat: aan de noordzijde een lange ononder-broken gevelwand, aan de zuidzijde drie haak-vorming bouwblokken met een plein en eenstraat als tussenruimte. De strook aan de noord-zijde heeft twee accenten gekregen in de blok-ken van de vier bouwlagen. Eén markeert deovergang van de Oosterparkwijk met de binnen-straat en de ander accentueert in het midden eenbinnenplein.De haakvormige bouwblokken met hun specifie-ke hoekoplossing en rechtopgaande wandrefereren aan het gesloten bouwblok. De gevelskennen eenzelfde verdeling. De begane-grond-verdieping bestaat uit gemetselde lagen witte engrijze betonsteen terwijl de bovenverdiepinggeel gestukt is. Deze horizontale opbouw wordtritmisch onderbroken door de vertikale strokenvan de portieken. De simpele opbouw wordtnergens saai door de zorgvuldigheid in detaille-ring. Zo is de grijs/witte terrassteen toegepastomdat een stuclaag op de begane gond nietsterk genoeg is. Overal waar gelopen wordt zijnvervolgens deze metsellagen gebruikt; in detrapopgangen maar ook in de balustrade van debalkons in de noordstrook. Een skulpturaal effektwordt bereikt bij de uiteinden van de langestraat. Daar komen de extra toegevoegde trap-opgangen samen met de doorgezette balustradevan de balkons.

Het stucwerk van de bovenverdiepingen is uiterststrak verwerkt. Hoeken zijn messcherp gevormden de ramen liggen in het vlak voordat er geenneggen gebruikt worden.In de haakvormige bouwblokken zijn de hoekenop een bijzondere manier opgelost. Niet massief

en gesloten maar juist opengewerkt doordat detrapopgangen precies op de punten zijn gelegd.Het geheel is meer dan wonen in een straat, hetlevert een fraai beeld op waarin op diversenivo's aandacht besteed is aan de detaillering.Binnen een strak begrensde vorm overheerst dezuivere lijn, het muurvlak en dientengevolge dekleur. Er is voor een zachtgeel gekozen die sfeeroproept. Onder invloed van het licht, door ver-anderend jaargetijde of het tijdstip van de dagtreedt er een voortdurend kleurverschil op.

Gebruikskwaliteit

De gemeente Groningen en de woningbouw-korporaties hebben begin jaren tachtig de dis-kussie gevoerd over de aanpak van de volks-huisvesting en onder andere het feit hoe inge-speeld moest worden op veranderende gezins-samenstelling en woonstijlen. Als gevolgdaarvan heeft men gezamenlijk een woning-marktonderzoek gehouden. Met de uitkomstendaarvan is bij de opdracht voor het Slacht-huisterrein rekening gehouden. Op basis van devraag naar grote begane-grondwoningen endriekamerwonigen, alsmede de wens om wonin-gen flexibeler te kunnen indelen is het pro-gramma vastgesteld. Evenveel Van Dam-een-heden als woningen met drie of vier kamersmoesten er gerealiseerd worden met een totaalaantal van 334 woningen. In dit plan zijn grotevierkamer-woningen op de begane grond me-rendeels geschikt voor gezinsbewoning. In dedriekamerwoningen, op de Ie en 2e verdiepingzijn eerste aanzetten tot een flexibele indelingbereikt. Door eenvoudig een wandje te plaatsenkunnen funkties boven en beneden uitgewisseldworden. Koken en wonen op de Ie verdieping enslapen erboven of koken en werken beneden enwonen/slapen erboven. Ook is het mogelijk ommet twee personen op individuele basis in dezedriekamerwoning samen te leven. Tenslotte zijnde tweekamerwoningen in de hoeken gesitueerd.Doordat de hoek diagonaal doormidden ge-deeld wordt levert dit voor de woningen drie-hoekige plattegronden op. Een niet alledaagseoplossing maar door de kombinatie van balkonsaan de woningen, en de gelijkwaardige ruimteszijn goed bruikbare appartementen ontstaan.Goede woningplattegronden en grote aandachtvoor de stedebouwkundige invulling, waarbij het'wonen aan een straaf de architekt voor ogenstond hebben geleid tot een plan waarin deovergang privé — openbaar helder en fraaivormgegeven is. In meerdere opzichten valt erkwaliteit te onderscheiden. Dat maakt dat nietalleen voor de bewoners dit buurtje een genoe-gen is maar ook voor vele passanten. ®

Een uitgebreide beschrijving van dit projekt staat inde brochure 'Kleur bekend', verkrijgbaar bij deDienst RO gemeente Groningen.

De portieken in de nimrdwand kennen een prachtig licht omdat de balko

41

i f»j> dcdtrclf VLrdiüpin^ I i| I (i i| I _ ••