Dagblad van de Drentsche Aa

Zeegse

kunstwerk

Siepelveen

DrentseAa

Theo Spek ziet op elke pleklandschappen door elkaar lopen

TEST UW KENNISDoe deken-uw-Drentsche-Aa-zonder-te-Googlen quiz

WWW.DVHN.NL N 24 UUR NIEUWS

Het is niet alleen de brede waaier vanbeken zelf die de aandacht trekt. Alzou dat op zich geen verbazing wek-ken. De verscheidenheid aan land-schappen op een relatief beperkt op-pervlak is groot. Van oudsher her-bergt het beekdalstelsel daardooreen enorme variëteit aan natuur- encultuurhistorische waarden.

,,Het zijn met name drie pijlers on-der het beekdal die nationaal en in-ternationaal de aandacht trekken”,verwoordt Theo Spek, hoofd van hetKenniscentrum Landschap aan deRijksuniversiteit Groningen. Inter-disciplinair onderzoek is er één van.

Wetenschappers opereren nietlouter vanuit hun eigen vakgebied,maar werken zo veel mogelijk sa-men. Cultuurhistorie, geografie, na-tuur, ecologie, geologie en archeolo-gie beïnvloeden elkaar, waardoornieuwe inzichten ontstaan. ,,We zijnal in zeven landen uitgenodigd omdeze formule uit te dragen”, zegtTheo Spek, zelf historisch geograaf.

De tweede pijler vormt de betrok-

kenheid van de bevolking bij het be-heer en de ontwikkeling van het ge-bied. Een beweging die in de late ja-ren zestig en zeventig op gang komt.In het verleden botsten de belangenwel eens, maar vanouds heerst ereen gevoel dat ‘je er samen moestuitkomen’. Een eeuwenoude samen-werking van de marken ging eraanvooraf: een groot deel van het gebiedwas gemeenschappelijk eigendom.

Integraal landschapsbeheervormt pijler nummer drie. Een be-heer dat wordt afgestemd op alle fa-cetten van het landschap, waarbijnatuurbeheerders, boeren, burgersen wetenschappers hun inbreng le-veren.

,,Het gaat altijd om bruggen bou-wen en verbinden”, onderstreeptTheo Spek. ,,Als wetenschappers el-kaar niet kunnen bereiken, dan gaathet mis.”

De integrale aanpak weerspiegeltzich in de Landschapsbiografie vande Drentsche Aa, een monumentaalboek- en plaatwerk dat op donder-dag 2 juli verschijnt. De redactie is inhanden van prof.dr.ir. Theo Spek, dr.Hans Elerie (historisch geograaf),prof.dr. Jan Bakker (ecoloog) en eind-redacteur Ineke Noordhoff. Het vier-tal schakelde tientallen deskundi-gen, fotografen en cartografen in.Het boek is voor een breed publiekgeschreven en samengesteld.

DrentscheAa stroomtEuropa inZEEGSE Het bekenstelsel van deDrentsche Aa dringt tot ver in Euro-pa door. Internationaal bestaat gro-te belangstelling voor de wijzewaarop de nog gave beekdalen wor-den beheerd.

ED VAN TELLINGEN

Voor u ligt het eenmalige Dagblad van de DrentscheAa, een ode aan één van de mooiste Nationale Parkenvan ons land. In 2015 is het vijftig jaar geleden dat deeerste plannen voor het gebied rond de rivier die velenamen draagt en samenvloeit als Drentsche Aa, hetdaglicht zagen. Dat jubileum wordt uitbundig gevierd:met een 520 pagina’s dikke landschapsbiografie, eennationaal congres, de Week van de Drentsche Aa, thea-tervoorstellingen en een festival. Te veel om op te noe-men. De liefhebber krijgt er niet genoeg van om eroverte lezen. Vandaar Dagblad van de Drentsche Aa. Overkunst, over flora en fauna, over vroeger, over leven enwonen in het gebied, over natuurbeheer. Trots op deDrentsche Aa, dat zeker.

Sandravan Es:’Drentenzijn trotsop deDrentscheAa, maarze dragenhet nietuit’

22 juni - 5 juli 2015

●●6●●5

Haren

Zuidlaarder-meer

Nationaal LandschapDrentsche Aa

van de Drentsche Aa

onaal Latsche Aa

●●3

●●4

IN BEELDEengreepuit deflora en fauna

DRENTSCHE AA

Inspiratiebron voorbeeldend kunstenaars

12,5 kilometer lopentussen spaghettisliertjes

Reis mee in detijdmachine vandr. Hans Elerie

DAGBLAD VAN HET NOORDEN

2DRENTSCHE AA

M ijn moeder werd geboren min of meer aan de oevers vande Drentsche Aa, op een boerderij tussen Assen en Rolde.Als klein meisje ging ze wel eens zwemmen in de Aa, of

beter gezegd: in het Deurzerdiep, zoals de beek daar wordt genoemd.Zwemmen mocht alleen als haar broers in de buurt aan het werkwaren op het land. In ’t diepie zaten kolken en dat was best eenbeetje gevaarlijk!Een slordige 90 jaar later loop ik langs het Deurzerdiep, dat momen-teel in oude, meanderende staat wordt hersteld. Zoals mijn moederhet nog heeft gekend, met van die draaikolkjes dus in de beekkron-kels. Het is heerlijk weer. In het stroomdal bloeit een wilde bloemen-pracht, onzichtbare vogels zingen, op de hoge termiek draait eenbuizerd rondjes. Mijn moeder vertrok later naar het Groningerland.Haar hele leven zou ze ons daar met weemoed blijven vertellen overhaar gezegende jeugd aan het Deurzerdiep. En ik zou nu willen datvoor één moment de jaren terugdeinsden en mijn moeder en mijnooms heel even zichtbaar werden, ginds aan de overkant.Wat ik mij nooit zo heb gerealiseerd is dat via mijn moeder voor eendeel hier dus ook mijn eigen roots liggen. Nou, dat kon wel minder!Het stroomdal is een prachtige plek om je roots te hebben. Dit plot-selinge besef voelt toch een beetje als een wedergeboorte en onver-wijld zet ik koers naar het terras van café De Aan-leg in Deurze, om daar midden op de klaarlichtedag een vorstelijk glas wit te nuttigen. De zonschijnt, de wijn stuift het glas uit en ik drink instilte op het leven. En op de Drentsche Aain het algemeen en het Deurzerdiep inhet bijzonder. En op mijn roots.Mijn eigen prachtige Drentse roots!

Roots

Jan Wierenga

A ndré Niewijk van Cam-ping de Hondsrug inEext: ,,We zitten hier tot

volle tevredenheid. We wijzenonze gasten graag op alle moge-lijkheden om te fietsen en tewandelen. Je kunt hier heel mooide variaties in het landschapzien, tussen het Nationaal Parkde Drentsche Aa en de HunzeVallei bijvoorbeeld.’’,,In een compact gebied is hierheel veel te zien. De hunebed-den, de stukken hei, de bossen,het Pinetum. Voor ons als cam-pinghouders is het erg belang-rijk dat we hiervan goed op dehoogte zijn. We verkopen nietalleen een plek op de camping,maar ook de beleving van hetgebied er om heen.’’,,Ik raad mensen bijvoorbeeldaan om richting Schipborg te

fietsen, naar het gebied waar jede Drentsche Aa ziet meande-ren. Ik raad hen dan aan omeens van de fiets te stappen,even op een picknickbank tegaan zitten en tussen de bosjesdoor te kijken. Dan zie je veelmeer van de mooie plekjes danals je er alleen tussendoorfietst.’’,,Onze camping bestaat sinds1960. Eerst was er houtbouw opdit terrein, door de gerooidebomen kwam er steeds meerruimte voor de kampeerders.Aanvankelijk waren het vooralcaravans. Nu hebben we in totaalvijfhonderd plaatsen, zowel vastechalets als kampeerplaatsen. Enwe hebben een binnen- en bui-tenzwembad. Onze gasten komenvooral uit de noordelijke helftvan Nederland.’’

TROTS OP ... DE CAMPINGBAAS

‘Kijk vooral tussende bosjes door’

A l die jaren dat ik zat te kij-ken, op het terras aan de ri-vier, dacht ik: zoals hier, zomoet het zijn. Dichter,

schrijver en psychiater Rutger Kop-land dichtte de regels op het terrasbij café-restaurant De Drentsche Aain Schipborg.

We zitten op hetzelfde terras, waarnu prof.dr.ir. Theo Spek zijn kennisspuit. Dat doet hij met zoveel geest-drift en bezieling dat het niet ver-baast dat het Kenniscentrum Land-schap aan de Rijksuniversiteit Gro-ningen (waarvan hij hoofd is) nietmeer is weg te denken in het Noor-den.

Hij deelt zijn kennis van het land-schap met zoveel mogelijk mensen.,,Hoe meer je van het landschapweet, des te meer geniet je ervan.” Enkennis leidt tot beheer en behoudvan datzelfde landschap. ,,Wie de bij-zonderheden van het landschap inzijn eigen omgeving ontdekt, wilzich ervoor inzetten.” Het landschapin de breedste zin van het woord,met al het erfgoed dat daarmee on-losmakelijk is verbonden.

Naast ons de brug. De withoutenvleugelbrug, waarop Kopland (in2012 overleden) zo vaak heeft ge-staan. Met de ogen (en de woorden)van Kopland kijken wij vanaf diezelf-de brug hoe het landschap van de ri-vier zich voor ons uitstrekt, hoe de

weilanden worden meegenomendoor de rivier naar waar onze ogenhem moeten loslaten.

Elk woord over het stroomgebiedvan de Drentsche Aa is er eigenlijkeentje te veel. Het woord hapert enverkrampt omdat het de ziel van hetlandschap niet pakt. Niet eens in debuurt ervan komt. Het stroomdallijkt gehuld in een waas, waarin eenmens zou willen oplossen als hij zijnleven heeft geleefd.

Nog vlug een blik naar benedenop het snel vlietende SchipborgerDiep dat hevig kronkelend zich eenweg zoekt en bochten uitschuurt zo-als het leven het lichaam uitbeent.

Nog even de blik opzij naar de hooi-landen, de elzenbosjes met hun vooreen beekdal karakteristieke silhou-etten en het robuuste eikenhout.Dan een laatste blik omhoog waar al-tijd wel vogels zweven op de ther-miek en de onzichtbare koekoek vanzich laat horen.

Dan is het genoeg. Dan is het voor-bij, voorbij, o en voorgoed voorbij, zo-als staat op de gedenksteen van dich-ter J.C. Bloem bij het kerkje van Paas-loo, niet zo ver hier vandaan in deKop van Overijssel bij het NationaalPark De Weerribben. De mooistedichtregels ontkiemen, niet toeval-lig, aan de boorden van stroompjesen rivieren.

We drijven af, maar het is de har-tenklop van het stroomdal die dezehartritmestoornis teweegbrengt.Welkom in het Nationaal Park Drent-sche Aa. Het vormt de harde kernvan het Nationaal beek- en esdor-penlandschap van de Drentsche Aa.Een hele mond vol voor een nog bij-na puntgaaf bekenstelsel dat zo’ntienduizend jaar geleden zijn huidi-ge vorm kreeg. Een uiteengerekt ge-bied van 360 vierkante kilometer.

Een gebied dat jubileert; het werdin 1965 in het hart gesloten. Een hal-ve eeuw later ligt er de Landschaps-

Theo Spek in het stroomgebied van deDrentsche Aa.FOTO’S MARCEL JURIAN DE JONG

Het bekenstelselvan de DrentscheAa ligt ingebed inde driehoek As-sen, Gieten enGlimmen. Een ge-bied dat eigenlijkalles weerkaatstwat Drenthe bij-zonder maakt.Beekdalen die elkekeer opnieuw eenander vergezichttonen. Theo Spek-man verrast ook,hij is een Drent-sche Aa’er tot inzijn tenen.

ED VAN TELLINGEN

Magische driehoek

,,Ik heb mijn hele leven langs de Drentsche Aa gezeten.’’

22 juni -5 juli 2015


3

biografie van de Drentsche Aa, eenrijk geïllustreerd boek van 514 pagi-na’s, samengesteld door een teamvan dertig wetenschappers, karto-grafen, vormgevers en fotografen.

Theo Spek tekent een driehoek dieGlimmen verbindt met Assen enGieten, grofweg het completestroomgebied. Bijna een magischedriehoek. Vanuit het perspectief vanDrenthe lijkt het op een waarschu-wingsbord: u betreedt het Drents es-dorpenlandschap waarin loopjes enbeken slingeren rond hooilanden,zandverstuivingen, essen, brinkdor-pen, bronbosjes en heide. Vanafgrondgebied van Groningen oogt dedriehoek als een voorrangsbord: denatuur en de mensen die erin wer-ken hebben voorrang. Let wel, methet accent op ‘werken’: het nationalebeek en esdorpenlandschap bestaatbij de gratie van de wisselwerkingtussen natuurbeheer en bedrijvig-heid. Met de recreatiesector als mo-tor van het gebied.

,,Er zijn elders nog wel gave be-ken”, vertelt Spek, ,,maar niet eenheel stelsel van kleine loopjes, mid-denlopen en één benedenloop. Datis uniek in Noordwest-Europa.” De‘loopjes’ of ‘diepjes’ (de haarvatenvan het gebied) vormen de smallestroompjes, zoals het Zeegser loopje,het Anlöer Diepje en het Scheebroe-kerloopje. Zoveel poëzie, alleen al dienamen.

De ‘diepjes’ monden uit in eenmiddenloop (‘diep’), zoals het Schip-borger Diep, het Gasterense Diep enhet Taarlosche Diep. Uiteindelijkvloeit alles samen in de hoofd-stroom van de Drentsche Aa en hetHoornse Diep. In de stad Groningen(een Drents esdorp!) stroomt het wa-ter verder langs het Hoge en Lage derAa. Ten noorden van de stad verenigthet zich met de Hunze, om via Win-sum, Baflo en Pieterburen uit te ko-men in de Waddenzee.

Zo was de situatie duizenden ja-ren, tot in de late middeleeuwen. Een‘Drent’ stapte bij Grolloo in zijnboomstamkano en liet zich lekkermeevoeren tot aan de Waddenzee.Duizelig moet hij zijn uitgestapt,want al die riviertjes kronkelden alseen gek. Later slibde de benedenloopin Groningen dicht en vervolgde hetwater zijn tocht via het Reitdiep.

Dat omgekeerde soepbord isDrenthe altijd gebleven. Aan de zuid-kant stroomt het water naar Coevor-den en Meppel en via het Zwarte Wa-ter naar het IJsselmeer.

Overal in Europa en Nederlandzijn beken gekanaliseerd. Waaromhier niet? Ook niet na de oorlog toenveel landschappen zijn ‘verwoest’ inde drang om de landbouw voorrangte geven. Dat alleszins begrijpelijkwas, na de oorlog waarin hongers-nood en hongerwinter het land had-den geteisterd. Ruilverkaveling

gloorde aan de horizon, de voedsel-productie moest omhoog.

Ook een groot deel van Drentheging onder het mes, maar de taart-punt van de Drentsche Aa bleef gro-tendeels onaangeroerd. Dat dankenwe aan het Gedachtenplan (1965) vanHarry de Vroome, Freek Modderkolken Edgar Stapelveld. Drie heren vanStaatsbosbeheer die hun tijd vervooruit waren. Een driemanschapdat gesteund werd door de provin-cie, en ook dat was in die tijd bijzon-der. Al in de jaren vijftig was er eenkloek rapport verschenen over deuitzonderlijke waarden van deDrentse beekdalen.

Staatsbosbeheer (met op het pro-vinciehuis Bernhard Hanskamp alsankerpunt) keek verder dan natuur-beheer alleen. ,,We moeten vernieu-wing en ontwikkeling koppelen aan

het behoud van het waardevolle.’’Dat was, en is nog steeds, het uit-gangspunt. En daarmee liep Drenthevoor de troepen uit.

Theo Spek: ,,Iedereen is nu lyrischover de Drentsche Aa. Het is allemaalhalleluja, maar de strijd tussen boe-ren en natuurbeheerders liep toenhoog op. Er waren veel spanningen.Het was niet voor iedereen een feest-je. Maar ze zijn er wel samen uitge-komen. Hier bestond al een eeuwen-lange samenwerking via de marken.Een groot deel van de grond was ge-meenschappelijk eigendom. Jemóést het samen wel rooien.” En destrijd was al gestreden toen later el-ders in Nederland de belangen vannatuur en landbouw heftig botsten.

Het gave stelsel van beekdalen be-koort, maar het is slechts een onder-deel van wat het gebied zo uitzon-derlijk maakt. Zoals alle diepjes enloopjes uiteindelijk allemaal samen-vloeien in één benedenloop, zo ko-men wetenschap, landschap, flora,fauna, archeologie en ecologie sa-men in een brede stroom.

,,Wanneer ik hier wandel, lopenveel tijdlijnen door mijn hoofd”, ver-telt Theo Spek. Hij ziet op elke pleklandschappen door elkaar lopen.Drie ijstijden walsten over het ge-bied heen, ook de Elster ijstijd die300.000 jaar geleden potklei achter-liet. En ‘poesjeszand’, ‘peelozand’dat fluwelig zacht aanvoelt.

Archeologisch is het een topge-bied. ,,Hier zetelde wel de Randstadvan de prehistorie”, illustreert TheoSpek. Een dichtbevolkt gebied in desteen-, brons- en ijzertijd. Er is zoveelmeer. Het historische esdorpenland-schap is nog helemaal intact, metzijn brinkdorpen, zijn madelanden,blauwgraslanden, zandverstuivin-gen en oude bossen. En dan die on-gekende rijkdom aan flora en fauna.

Theo Spek woont dicht bij het ca-fé, dicht bij de brug van Schipborg, inhet vroegere onderkomen van deschilder Van Dulmen Krumpel-mann, die in 1987 overleed. ,,Zijn ate-lier is nu mijn werkkamer.” Hij prijstzich gelukkig in de woning aan hetZeegser loopje, omringd door steen-uilen, bosuilen, ransuilen en kerkui-len. Als er één allround kenner rond-loopt in het gebied van de DrentscheAa, dan is hij dat.

Maar Theo Spek weert af. Elkewandeling is anders, elke keer weerontdekt hij iets nieuws. Rutger Kop-land komt nog even ter sprake wan-neer we struinen door hooilandenvol echte koekoeksbloemen, scherpeboterbloemen, orchideeën, ratelaarsen fluitenkruid. Een groot deel vanzijn leven koesterde Kopland zich inde omarming van het bekenstelsel.Maar, zegt Spek: ,,Ik heb mijn hele le-ven langs de Drentsche Aa gezetenen ik ken de Drentsche Aa nog steedsniet.’’

‘Wanneer ik hierwandel, lopenveel tijdlijnendoor mijn hoofd’

van de Drentsche Aa


B i j o n s l i g t h e t a l 5 0 j a a r n è t e v e n a n d e r s !2015

Uitgerust wakkerwordenin een Royal Dreams boxspring van Bosma Bedden

Maak kennis met de nieuweboxspring lijn ROYAL DREAMS.Exclusief verkrijgbaar bij BOSMABEDDEN. De collectie bestaat uiteen BASIC, SILVER en GOLD lijn.

Alle Royal Dreams boxspringszijn compleetmet hoofdbord,boxen, gestoffeerde pocket-matrassen, topdekmatras enpotenset.

EXTRA INTRODUCTIEVOORDEEL: GRATIS!LINNENPAKKET t.w.v.* €250,= BIJ AANK0OP BASIC ELEKTRISCH* €350.= BIJ AANKOOP SILVER ELEKTRISCH* €450.= BIJ AANKOOP GOLD ELEKTRISCH

(Bij vlakke uitvoering 10% van het aankoopbedrag)

COMPLETE BOXSPRINGROYAL DREAMS BASIC*

met HR afdeklagen

Leverbaar in 6 stof- en6 lederlookkleuren, keuze uit

2 hoofdborden. Maten:160x200/210 en 180x200/210.

Vlakke uitvoering: €1998,-

NU €1598,-Elektrische uitvoering: €3098,-

NU €2598,-

COMPLETE BOXSPRINGROYAL DREAMS GOLD*

met speciale afdeklagen

Leverbaar in 18 stof- en9 lederlookkleuren, keuze uit4 hoofdborden. In: 140x200/210,

160x200/210 en 180x200/210.



NU €4298,-

Uniek 1 as-systeem bij verstelbare uitvoering - Ook in 220 cm lengte en in 200 cm breedte leverbaar (meerprijs)

COMPLETE BOXSPRINGROYAL DREAMS SILVER*

met HR afdeklagen

Leverbaar in 17 stof- en7 lederlookkleuren, keuze uit

6 hoofdborden. In: 140x200/210,160x200/210 en 180x200/210



NU €3498,-

Ook in 220 cm lengte en in 200 cm breedte leverbaar (meerprijs)

NIEUW!

GRATIS THUISBEZORGDGRATIS MONTAGECBW-GARANTIEDA’S PAS SERVICE!

Assen • Borgstee 12 (tegenover Tuinland) • (0592) 37 55 70 • bosmabedden.nl


5DRENTSCHE AA

MICHEL BRANDSMA, JANNEKE VAN DER HEIDE

●●6●●5

●9

●●10

●●13

●●11●●16

●●17

●●14

●●15

●●12

8

Haren

Zuidlaarder-meer

Nationaal LandschapDrentsche Aa

Zwart-blauwerapunzel

wielewaal

© DvhN | 120615 | Bronnen: Provincie Drenthe, Staatsbosbeheer, IVN | Beeld: Shutterstock, Wikimedia Commons

Nationaal Landschap Drentsche Aa● 34.000 ha. natuur- en cultuurgronden● 21 dorpen en gehuchten● 100 kilometer beken en riviertjes● 28 vistrappen● 45 faunapassages● 800 plantensoorten (helft van alle inheemse soorten in ons land)● 45 plantensoorten op de Rode Lijst● 3500 archeologischemonumenten zoals grafheuvels,celticfields (akkers uit de ijzertijd) en hunebedden

● Binnen het Nationaal Landschap ligt het Nationaal Park van10.000 ha. Het geheel wordt aangeduidmet de officiële naamNationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa

PLANTENBosgeelsterBrede orchisDotterbloemGevlekte orchisHolpijpJeneverbesKamgrasMoeraskartelbladMoerasrolklaverMoerasstreepzaadWelriekende nachtorchisRietorchisSchedegeelsterSpaanse ruiterWaterdriebladZwartblauwe rapunzelStengelloze sleutelbloem

LIBELLENWeidebeekjuffer

MUIZENWaterspitsmuis

MARTERACHTIGEN

Drents heideschaapHeidekoe

ZOOGDIERENBeverOtter (niet zeker)Ree

PLANTENBosgeelslsterBrede orchisDotterbloemGeGevlekte orchisHoHolpijpJeJeneverbesKaKamgrasMoMoeraskartelbladMoerMoerasrolklaverMoererasstreepzaadWelrieiekende nachtorchisRietorchorchisSchededegeelsterSpaansee ruiterWaterdririebladZwartblauwuwe rapunzelStengellozoze sleutelbloem

LILILIBEBEBEBEBEBELLLLLLENENENENBELLLLBEBE ENENENENLLLLENENENBE ENBEBEWeididebeekjkjuffereeeeebeekjkj

MUMUMUMUMUMUIZIZIZENENENMUMUMUMUMUMUIZIZIZENENENMUMUIZIZIZENENENIZIZIZENENENMUMUMUIZIZIZENENENWateterspitsmuisrs tsmutsmu

ACHTIGMAMARTERACMARTERRTRTRTMAMARTER

ents heideschaapts deents hentsDrenentsenenenenenentsentsididekoeekoeekidekekoeidHeididHeidid

ZOZOOGDIERENOGOGBeveververOtteter (niet zeker)ter (niete (nReeeSPRINKHANENZompsprinkhanenMoerassprinkhaan

VISSENNaast algemene soorten als zeelt, baars,brasem, snoek, blankvoorn en paling ookkenmerkende beeksoorten als winde, rivier-grondel, alver, bermpje, serpeling, rivierprik enrivierdonderpad

Een bescheiden greep uit deflora en fauna

DAGVLINDERSGentiaanblauwtjeBruine vuurvlinderHeivlinderHeideblauwtjeKommavlinder

VOGELSBoompieperGraspieperGrauwe klauwierIJsvogelKneuKwartelkoningNachtzwaluwPaapjeRoodborsttapuitVeldleeuwerikWielewaal

REPTIELEN &AMFIBIEËNAdderKamsalamanderLevendbarende hagedisHeikikker

Snoek

●●18

●●7 Oude AaSchipslootDrentsche AaWesterdiepZeegserloopjeSchipborgsche DiepEischenbroeksche loopTaarlosche LoopjeOudemolensche DiepGastersche DiepSmalbroeken loopjeTaarlosche DiepAnlooër diepje

Andersche DiepGrolloër diep

Witterdiep

1.2.3.4.5.6.7.8.9.

10.11.12.13.14.

van de Drentsche Aa

Wi

onaal Landschatsche Aa

auweblauauweblauweblblblblblblpunzelrapupunzrapurarapurapu

art-ZwarZwarZwarZwZwarZwarblblblblblbl

Het beekdallandschap van de Drentsche Aa is een bontelappendeken vanmet houtwallen doorsneden akkers,weiden, duinen, bossen, heidevelden en oude hooi-landen die in de lente geel en paars kleuren van dedotterbloemen en orchideeën. De natuur is hierrijk en gevarieerd en bovenal adembenemendmooi.

Heikikker

●●1

●●2

●●3

●●4

Ree

A(a)dembenemend landschap


Alles uit voorraad leverbaar - kijk ook op www.fixetschoonoord.nl

RUIME KEUS IN:* Bouwmaterialen * Verf en behang* Hout * Blokhutten* Tuinartikelen * Werkkleding* Diervoeder * Afrastering* Paardentoebehoren * Tuinmeubelen

10.000 m2 tuin-bouw-hobby-klusplezier!Voor meer informatie en aanbiedingen bezoek ook onze website.

[email protected] aanbiedingen geldt op = op!!!Onder voorbehoud van druk- en zetfouten

Openingstijdenma., di., wo. en do. van 8.30-18.00 uurvrij. van 8.30-20.00 uurzat. van 8.30-17.00 uur

Maatschappijweg 4, Schoonoord. Tel. 0591-381852www.fixetschoonoord.nl

RabatdelenGeïmpregneerdWerkende hoogte 13 cm.1.8 x 14.5 x 400 € 5,751.8 x 14.5 x 480 € 6,95

Schommel op één pootGemaakt uit 15x15 lariksIdeaal tijdens hetgrasmaaien!Div. lengtes mogelijk.Prijs is excl. accessoiresVanaf € 189,-

Speelhuisje SebasHoutpakket onbehandeld,inclusief hang en sluitwerk.

van € 299,- voor € 199,-

Potdekselplank zwartlariks/douglas zwart ge-dompeld en gespoten2.3x17x300/400/500 cmVanaf € 7,95

per plank

Tuinpaal vierkant7,0x7,0 € 2,26 p/mtr.Lengtes:150/180/210/240/270/300/4009,0x9,0 € 3,74 p/mtr.Lengtes:180/210/240/270/300/40012x12x300 € 26,85 stuk14x14x300 € 36,00 stuk

Plank geschaafdGeïmpregneerd1.6 x 14 x 300 cm € 2,851.6 x 14 x 360 cm € 3,451.6 x 14 x 400 cm € 3,801.6 x 14 x 450 cm € 4,301.6 x 14 x 500 cm € 4,75Bij meer dan 50 mtr.schroeven GRATIS

Blokhut 015Scandinavisch vureninclusief zwart dakleerAfmeting 200 x 190 cm,houtdikte 19 mmvan € 635,- voor € 419,-

Blokhut B043Scandinavisch vureninclusief groen dakleerAfmeting 220 x 320 cm,houtdikte 28 mmvan € 1459,- voor € 699,-AFHAAL AANBIEDING!MEER DAN 50% KORTING

Blokhut B049Scandinavisch vureninclusief groen dakleerAfmeting 296x296 cm,houtdikte 28 mmvan € 1499,- voor € 799,-AFHAAL AANBIEDING!45% KORTING!

Blokhut CA 1904Scandinavisch vureninclusief zwart dakleerAfmeting 296x296 cmHoutdikte 19 mm.van € 1089,- voor € 689,-

Blokhut P720Scandinavisch vurenIncl. EPDM dakbedekkingAfmeting 296x296 cmHoutdikte 19 mm.van € 1249,- voor € 935,-

Multischerm 21 planksRECHT FSC geïmpregneerd21 lamellen van 95 mm br.Afmeting 180 x 180 cm21 planksvan € 35,95 voor € 25,95

PlankenschermRecht & toogAfmeting 180 x 180 cmPlankdikte: 13 mm15 Planks. Geschroefd.Van € 49,95 voor € 34,50

Douglas kapschuur -OverkappingLeverbaar in de basismaten405 x 432, 505 x 432 en605 x 432, diverse mogelijk-heden met zijwanden.Nu 10% korting!!van € 2248,-voor (vanafprijs) € 2025,-

Hardhouten palen6,0x6,0x275 € 10,506,0x6,0x300 € 11,356,5x6,5x140relief € 6,506,5x6,5x275 met2 v-groef € 13,506,5x6,5x300 met2 v-groef € 14,7510,0x10,0x300/500 m1

€ 11,00

ENORM AANBOD HILLHOUT PRODUCTEN TOT 50% KORTING!

Kijk op www.hillhoutoutlet.nlVan € 259,-

voor € 129,-Van € 129,-

voor € 99,-Van € 119,-

voor € 59,-Van € 124,-

voor € 69,-Van € 259,-

voor € 149,-Van € 99,-

voor € 59,-Van € 189,-

voor € 99,-

4.5 x 16 cm x 4 M € 4,24 20 x 20 cm x L 4M € 20,005 x 7.5 cm x 2.5/4/5M € 1,85 100 x 25 cm x L 7M € 12,505 x 10 cm x 5M € 2,505 x 15 cm x 3/4/5M € 3,75 Planken fijn bezaagd:5 x 20 cm x 5M € 5,00 2.2 x 20 cm x L 4/5M € 2,206 x 16 cm x 5M € 4,80 (zwart gedompeld)7.5 x 20 cm x 6M € 7,5010 x 10 cm x 3M € 5,00 Dakbeschot:12 x 12 cm x 3/5M € 7,20 Halfhouts rabat 1.8x19.5 cm x 5M € 2,6512 x 12 cm x 3/5M € 7,20 GG deel + V-groef 1.8x125 cm x 5M € 1,79

ALLES UIT VOORRAAD LEVERBAAR - PRIJZEN PER METER

LARIKS / DOUGLAS SUPERSTUNT

Beleef je DrentheMoment op de Hondsrug!

Beleef uw DrentheMoment op de Hondsrug.

In dit noordoostelijke deel van Drenthe vindt

u rust en ruimte met altijd reuring om de hoek.

Op slechts een steenworp afstand van grote

steden als Assen, Groningen en Emmen kunt

u genieten van de prachtige afwisselende

landschappen en rijke cultuurhistorie. Onze

gastvrije ondernemers ontvangen u graag.

Beleef dit unieke deel van Drenthe

waar stilte tot leven komt!

Dro

uw

enB

oom

kro

onp

ad

Gie

ten

Sup

erp

rest

ige

@hondsrugdrenthe

facebook.com/hondsrugdrenthe

www.hondsrugdrenthe.nl

Bal

loo

/E

xloo

Sch

aap

sku

dde

An

nen

De

Hu

nze

Beleefje DrentheMomentop de Hondsrug

Gas

tvri

j g

enieten in een men

selijktem

po!

“Mag ik u een tip geven? Als u met uw elektrische fiets achter op uw auto op pad gaat, doeer dan een goede fietshoes omheen. Bijna niemand heeft in de gaten dat de regen tijdens eenautorit met een kracht van 4 á 5 bar binnendringt in gevoelige onderdelen van de fiets, zoalslagers, sensoren en accu. Ik krijg geregeld te horen dat mensen tijdens de vakantie met eenkapotte e-bike staan. Daarom is mijn advies: laat ‘m voor vertrek nakijken en doe er een goederegenhoes omheen. Ik zal u er graag alles over vertellen in onze winkels.”

VOCHT MAAKT MEERKAPOT DAN JE LIEF IS…

Stationsweg 91, Zuidlaren | www.steenbergenfietsen.nl

spanplafonds - traprenovatie

30 JAAR1985 - 2015

Een leuk huis, een mooie vloer,een fraaie keuken...

• PVC• Laminaat• Massief hout

• Open trap• Dichte trap

Nu nog een mooie trap?

Roald Amundsenstr. 29, Emmen

(0591) 394 252

Showroom: do. 10.00 – 17.00 uvr. 10.00 – 16.00 u


7DRENTSCHE AA

Zeegse

Oudemolen

Start/Finish

kunstwerk

K.I.-hok

Siepelveen

Drentse Aa

DrentseAa

molen

P

© DvhN 080615 | RH | Kaart: Archief DvhN

L ente, zomer, herfst, winter.Het maakt niet uit: het is al-tijd mooi in het DrentscheAa-gebied.

Het jubilerende stroomdal is nieteens zo groot, maar een indrukwek-kend aantal kilometers zand-, wan-del- en fietspaden – de honderd veroverstijgend – doorkruist het gebied.Zeker zoveel kilometers beek, loop,diep, of hoe je de watergangen ookwilt noemen, bewegen erdoorheen.Van bovenaf lijkt het net een land-schap van spaghettisliertjes. Eenkleine twintig stroompjes, elk meteen eigen naam en een onnavolg-baar kronkelpatroon, komen samenin de Drentsche Aa die richting stadGroningen koerst.

Nog maar net op pad stuit de wan-delaar op een bouwsel dat nog hetmeest weg heeft van een half openhouten berging. Besmeurd met wei-nig bloemrijk proza: scheet houdvan je, xx. Het verhaal achter het

halfopen bouwsel is aardiger dan jeop het eerste oog zou vermoeden.Het is een ouderwetse afwerkplek,echt. In het KI-hok zetten boerenmidden vorige eeuw tochtige koeienuit de wei vast.

In de loop van de dag kwam de in-seminator met stierensperma langs.Na ’behandeling’ kon de koe de weiweer in. De KI-hokken waren eenvinding van de boeren in Tynaarlo.Ooit hadden dorp en omgeving ermeer dan tien. Twee zijn een aantaljaren geleden gerenoveerd.

Na de eerste brug over het Zeeg-serloopje komt links De Zeven-sprong in beeld, een land art-projectvan kunstenaar Derk den Boer uitGroningen. Struiken en planten ont-nemen deels het zicht op het kunst-werk. Echter, wie gevoelig is vooraardstralen en energiebanen zal deplek al hebben voelen aankomen.

Den Boer zag een ster in het wei-land en liet zijn kunstenaarshartspreken. Hij groef in 2004 een ver-dieping in het land, markeerde de ze-ven ’sterpunten’ met reusachtigekeien – tevoorschijn gekomen bij derenovatie van het Noorderplantsoenin Groningen.

Langs de rand stelde hij roestige’oermensen’ op ware grootte op. Hethart van het kunstwerk bestaat uiteen bewerkte kei, centrum van on-zichtbare energiebanen.

Via het natuurgebied Molenveldkomt Oudemolen dichterbij. Eendorp, u raadt het al, met een molen.

De Zwaluw, daterend uit 1837, zieter perfect geconserveerd uit, een ju-weeltje om te zien. Dat mag ook wel,na twee restauraties in de tweedehelft van de vorige eeuw. Het Molen-veld is een natuurgebiedje dat de af-gelopen jaren behoorlijk is uitgedijd.Daar waar tot voor een aantal jaren

melkkoeien rondliepen, hebbenSchotse hooglanders het nu voor hetzeggen.

Bij Oudemolen is het enige stukje(een paar honderd meter, niet meer)van de route dat moet worden gelo-pen langs een doorgaande weg. Voorstappers is naast de weg een wandel-vlonder uitgerold en een voetgan-gersbrug over het OudemolenscheDiep gebouwd. Niet de laatste keerdat het water wordt overgestoken.De vlonder over het Anlooërdiepje,het ’hoogholtje’ over het Schipborg-schediep en als laatste nogmaalsover een leuningloos bruggetje overhet Zeegserloopje volgen nog.

De waterpartij daar tussenin is hetSiepelveen. Geen ui (= siepel) te zienin de wijde omgeving. Wel been-breek, een zeldzaam en beschermdplantje, ook wel siepelgras genoemd.Geen rare gevolgtrekking om te ver-moeden dat het veenmeertje zo aanzijn naam gekomen is.

Het Siepelveen wordt geflankeerddoor een intieme zandverstuivingdie zelfs een zandstrandje aan dezuidkant heeft gemaakt. De regen-druppels zorgen voor een regelma-tig gaatjespatroon in het zand. Hoeanders is het er op een warme zo-merdag, wanneer het mulle zand tot’s avonds laat warm aan de voetenvoelt.

Het laatste deel van de route voertdoor het ministroomdal van hetZeegserloopje, vlak voordat het uit-mondt in de hoofdstroom die daarWesterdiep heet. Een jong stukje na-tuur, want nog niet zo heel lang gele-den waren de oeverlanden nog in ge-bruik om vee te weiden. Nu kronkelter een graspad door het gebied datzich aanbiedt als een afscheidsca-deautje aan het eind van deze tocht.Met een denkbeeldig briefje erbij:Kom nog eens terug.

Lopen tussenspaghettisliertjes

ELLEN KOCH

Met de titels nationaal park(2002) en nationaal land-schap (2007) op zak maaktde Drentsche Aa duidelijkdat zich binnen de driehoekAssen-Gieten-Glimmen ietsbijzonders bevindt. Natuur,landbouw en kleinschaligebewoning gaan er hand inhand. De tocht van 12,5 kilo-meter vanaf toegangspoortWedbroeken toont een eldo-rado voor wandelaars, hard-lopers, mountainbikers, rui-ters en vogelaars.

Start: parkeerplaats bij toegangspoort Wedbroeken van het nationaalpark Drentsche Aa aan de weg (N386) tussen Tynaarlo en Zuidlaren.1. Loop vanaf de parkeerplaats over het keienpad naar ruilverkave-lingsweg Wedbroek, RA.2. Daar waar asfalt overgaat in zandpad, LA fietspad op.3. Aan einde fietspad (ANWB-paddenstoel 24352) RA.4. Weg komt uit op doorgaande weg (Tynaarlo-Zeegse); overstekenen (bij paddenstoel 22445) RD fietspad op.5. Na ±100 meter bij haakse bocht RD zandpad op.6. Pad volgen door houtwal, langs akker en verder (buigend naarlinks) door houtwal.7. Aan einde pad LA ruilverkavelingsweg op.8. Na ±50 meter bij eenzame boom RA graspad op, langs akker,door bos, langs weiland.9. Pad komt uit op fietspad. LA.10. Fietspad komt uit op doorgaande weg (Zeegse-Oudemolen); wegschuin naar rechts oversteken, Schapendrift op en direct rechtszandpad, parallel aan doorgaande weg, op.11. Na ± 50 meter bij zandpad (met parallel fietspad) LA.12. Zandpad kruist fietspad; wildrooster over.13. Bij driesprong rechts aanhouden (graspad).14. Bij volgende driesprong L aanhouden (zandweg).15. Na bocht naar rechts (en paaltje met blauwe kop) LA; na volgen-de blauwe paaltje LA, richting molen. Zandweg wordt asfalt.16. Weg komt uit op doorgaande weg (Oudemolen-Gasteren). Wegoversteken en LA vlonderpad op.17. Na brug weg oversteken en LA breed zandpad op.18. Na paaltje met blauwe kop LA.19. Bij driesprong R aanhouden (grafheuvel links laten liggen),graspad op.20. Bij volgende paaltje met blauwe kop R aanhouden.21. Pad komt uit op zandweg, LA.22. Voor houtwal RA.23. Vlonderpad (in slechte staat) van Anlooërdiepje oversteken; aanoverkant (bij bos) LA.24. Pad eerst langs bosrand, later bos inbuigend volgen: bij kruisingLA.25. Zijpaden negeren. Links stroomt het Oudemolensche Diep. Padkomt uit bij hoogholtje (links door bomen zichtbaar) over beek.26. Hoogholtje over en pad langs water volgen.27. Op driesprong RA.28. Bij volgende driesprong (bij picknickbank) LA.29. Bij volgende driesprong (klinkerweg) RA. Na ± 50 meter LAklinkerweg (Koesteeg) op.30. Klinkerweg door donker bos volgen. Vlak voor het bord van debebouwde kom van Zeegse RA breed zandpad op.31. Bij eerste zandpad (Heikant) LA.32. Zijpaden negeren. Voor bord doodlopende weg, rechtdoor heide-gebied in.33. Pad blijven volgen, versmalt tot paadje. Zijpaden negeren. Kleinezandverstuiving oversteken.34. Duiker oversteken. Over zandrug met links waterplas Siepelveen.Zijpaden negeren.35. Voorbij het water R aanhouden, recht op picknickbank af. Onder-aan zandrug L aanhouden (picknickbank links houden).36. Pad komt uit op zandpad (Schipborgerweg) met geasfalteerdfietspad, RA.37. Na ± 30 meter (na paddenstoel 22145) LA zandpad op, gemar-keerd met paaltje met oranje kop.38. Pak het spoor met de oranje paaltjes op. Pad volgen langs openveld, door bosrand, door grasland.39. Via graspad weiland schuin naar rechts oversteken. Komt uit bijZeegserloopje, daar LA.40. Langs beekje (water rechts) lopen, beekje oversteken, graspad(water links) verder volgen. Gemarkeerd door oranje paaltjes.41. Aan einde door klaphek, daarna RA ruilverkavelingsweg (Wed-broek) op.42. Na ± 300 meter is de parkeerplaats links.

Route

Veel water dus ook veel bruggetjes. FOTO’S MARCEL JURIAN DE JONG



8DRENTSCHE AA

Er zijn loopgroepen die voor hetgeluk zijn geboren en de loop-groep De Drentsche Aa behoorttot dat selecte gezelschap. Welkeloopgroep beschikt over zo’nachtertuin als deze loopgroepuit Zuidlaren? Harm de Kleine(59) uit Zuidlaren zal het nietontkennen. Het minste dat jedan kunt doen is je loopgroepnoemen naar het beekdal datdeze weken jubileert.Een groen logo siert zijn loop-shirt. De Kleine veegt het zweeteven van zijn voorhoofd, maarecht druppen doet hij niet. Eenervaren hardloper, dat straalt hijuit. Zo’n twintig jaar geledenstond hij langs de kant van deZuidlaardermarktloop. Het krie-belde, hij zou toch eens moetenmeedoen. Het jaar erna liep hijmee om nooit meer met hardlo-pen op te houden.,,Ik ken het gebied van de Drent-sche Aa op mijn duimpje”, ver-telt hij. ,,Met onze loopgroepwaaieren we alle kanten uit.” Alsje dat al zoveel jaren doet, dandurf je te zeggen dat je het beek-dal goed kent. Hoewel? Even gasterugnemen: ,,Toch komen wenog steeds op plekjes waar wenog nooit hebben gelopen.”Een geboren Drent, in Vries. UitZuidlaren gaat hij nooit meervandaan. Waar vind je zo’n heer-lijke uitvalsbasis? ,,Wij waarde-

ren dit gebied gigantisch.”Bescherming en natuurlijk be-heer staan voorop, en dat is omvelerlei redenen van belang,doceert de Zuidlaarder. Hij werktbij het Waterlaboratorium Noordin Glimmen. De inwoners vanstad Groningen danken hunschone drinkwater aan het beek-dalstelsel van de Drentsche Aa.,,Het gebruik van bestrijdings-middelen is funest voor gezonddrinkwater.”Bijna niet te kiezen, want alles ismooi, maar Harm de Kleineheeft een favoriet gebied. Neemde weg van Oudemolen naarGasteren en sla dan voorbij hetbruggetje over de Drentsche Aa-rechtsaf. Dan kun je kiezen:rechtsaf het bos met de hogebomen, linksaf de Gasterse Dui-nen. Allebei even mooi.

TROTS OP ... DE HARDLOPER

’Ik ken de Drentsche Aaop mijn duimpje’

Drie generaties Speelman heb-ben de boerderij in Anloo be-stierd. Opa Evert begon met eenstal in het achterhuis, vader Janbouwde er een loopstal bij. Delaatste uitbreiding, een nieuweloopstal, zette zoon Jacob er in2010 neer.,,Ik ben er vier jaar mee beziggeweest”, vertelt Jacob (37), dienu met vrouw Yvonne en hundrie kinderen woont op de boer-derij op de hoek van de Gaste-renseweg en Anderenseweg. Hetkostte nogal wat moeite de jong-ste uitbreiding te realiseren. ,,Diemoest passen in het landschap.Op de stal moest een wolfskapen de kuilopslag moesten weverdiept aanleggen. Anders werdhet zicht op de kerk verstoord.”Maar melkveehouder Speelmanzegt verder geen beperkingenopgelegd te krijgen in het natio-naal park Drentsche Aa. ,,Voormij gelden dezelfde regels voorfosfaatuitstoot als boeren buitenhet gebied.”Speelman heeft 90 melkkoeienen daarnaast 50 stuks jongvee.,,Ik kan nog uitbreiden naar 110melkkoeien. Maar nog een nieu-we stal bouwen, zal wel moeilijkworden.” Jacob is de enige over-gebleven boer in het dorp Anloo.De rest is gestopt. ,,We hebben erwat land bij kunnen kopen enhebben nu een aaneengeslotenstuk van 50 bunder.”Daarnaast huurt hij een stuk

land van Staatsbosbeheer. ,,Hetvee mag er grazen en ik mag hetmaaien. Ik gebruik het alleen omte maaien. Het gras is mindervet, dat is goed voor de koeiendie binnenkort moeten kalven.”De melkkoeien van Speelmanlopen overdag buiten. ,,Dat isbeter voor de poten. Daar kleeftminder mest aan en ze krijgenmeer beweging. En een koe in dewei staat mooi in het land-schap.” Hij krijgt er van Fries-landCampina een weidemelkpre-mie voor.Vrouw Yvonne werkt 2,5 dag perweek bij de gemeente Borger-Odoorn. En ze helpt met deadministratie op de boerderij.,,We hebben nog drie kinderen,hè.” Ze zijn gelukkig op de ou-derlijke boerderij. ,,We wonenbinnen de bebouwde kom, nietergens achteraf. We hebben nogburen, gelukkig.”

TROTS OP ... DE AGRARIËR

Nog de enige boer inhet dorp

IJstijden, Atlantische wouden, stoot-oevers en potstallen zoeven voorbijalsof we een vaste route rijden doorde tijd. In het voorbijgaan zien we ja-gers en boeren en maken nog eenbijzonder uitstapje naar de neander-thalers die 40.000 jaar geleden in debuurt van Assen moeten hebben ge-leefd.

Even een korte stop bij de bis-schopshof van Anloo om vandaardoor te jassen naar Groningen. Wantdaar, onder de vloer van de Martini-kerk, zijn fundamenten gevondenvan een kerkje dat als twee druppelswater lijkt op de bisschopskerk van

Anloo. En dicht bij het tufstenenkerkje van Groningen lag ook de bis-schopshof en de noord-es. Hoe fasci-nerend is niet die configuratie vanGroningen met de situatie in Anloo.

Wat maar gezegd wil zijn: wie inde tijdmachine belandt van histo-risch geograaf dr. Hans Elerie, ban-jert met lieslaarzen door ijstijd endraaft met speciaal schoeisel doorhet pokdalige landschap van toen-dra’s. Om even later rond te kijken inhet Anloo van de middeleeuwen ofde ‘razend intrigerende’ wereld vande neanderthalers. Veel van die we-tenschappelijke bevindingen, hypo-theses en wetenswaardigheden vin-den hun weerslag in het boek Land-

schapsbiografie van de DrentscheAa. Wees gerust: het is een bijzondertoegankelijk boek- en plaatwerk envertaald voor een breed publiek

Fijn om te weten: de eigentijdsegeschiedenis van de beekdalen vande Drentsche Aa komt ruim aan bodin het monumentale boek. Dan gaathet om de laatste vijftig jaren, vanafhet moment dat het startschot valtvoor het omstreden GedachtenplanStroomdallandschap Drentsche Aa.,,Dat is heel wezenlijk”, vindt Elerie.,,Zo kunnen mensen hun eigen ge-schiedenis volgen en hun positie er-in bepalen.”

Een houvast voor iedereen, zoalsde meandering van de Drentsche Aadat ook is. Een fijnmazig vaatstelselwaarin telkens vers bloed wordtrondgepompt door een landschapvan beekdalen, zandverstuivingen,esdorpen en heidevelden. Maar datlandschap krijgt pas vorm vanaf demiddeleeuwen, en dan stapje voorstapje.

De meandering zelf – het icoonvan het gebied van de Drentsche Aa-is al van veel vroeger tijden, grofwegin de overgang van de nieuwe steen-tijd naar de bronstijd, zo’n 10.000jaar geleden. Feitelijk lag toen het be-kenstelsel van de Drentsche Aa vast.Het landschap rondom zal nog tel-kens veranderen, maar het afwate-ringssysteem functioneerde al minof meer. ,,Dan komt de meanderingop gang”, onderstreept Elerie. ,,Hetwater wordt afgevoerd. Oevers schu-ren uit. Er ontstaan ‘stootoevers’ dieafkalven en oevers die aanslibben.”

Het is goed om even stil te staanbij het beeld van heftig kronkelendestroompjes en het beekdalenland-schap dat zich heeft gevormd rondSchipborg, Zeegse, Anloo, Gasteren,Anderen, Balloo, Grolloo, Loon enTaarlo. Houd dat beeld scherp voorogen, want wie Hans Elerie opzoekt –in Anloo, waar anders – en midden inzijn imposante bibliotheek van zijnhuis belandt, raakt al snel verzeild inde krochten van de prehistorie.

Maar die prehistorie hoort erbij.Wis en waarachtig. Wie in de buurtwil komen van de ziel van hetstroomdallandschap van de Drent-sche Aa moet zijn weg zoeken in hetduister van de ijstijden. Geen tweemaar drie opeenvolgende ijstijdenlieten vanaf 400.000 jaar geleden

De Drentsche Aa geniet een halve eeuw bescherming.Maar de waaier van beken vormde zich al 10.000 jaar gele-den. Om nog maar te zwijgen over de voetafdrukken vandrie ijstijden. Dat die vierde ijstijd nog maar even wegblijft.

ED VAN TELLINGEN

JubilerendeDrentsche Aais topje vande ijsberg

22 juni -5 jul; 2015


9

hun sporen achter, vooral ook in hetnoordelijk deel van Drenthe.

,,Elke ijstijd is op bepaalde plekkenzichtbaar in het landschap in reliëf-vorm of bodemkarakteristiek”,schetst Elerie. De potklei en hetzachte peelozand in het gebied vande Drentsche Aa dateren van devroegste ijstijd. En dan is er natuur-lijk de ‘explosie’ van veldkeien die inde tweede ijstijd (tot 200.000 jaargeleden) hier uit Scandinavië te-rechtkwamen. Het land lag onder 2kilometer landijs. Onder grote drukontstaan ijsstromen die de stenenmeevoeren. In de laatste ijstijd vor-men zich de ruggen in het land-schap. De Hondsrug, de Rolder rugen de rug van Taarlo.

,,De ijstijd komt eens terug.” Het iseen ‘fijne’ constatering. ,,Het is eenwet van Meden en Perzen”, vervolgtElerie stoïcijns. ,,Het is een heel gekidee. Iedereen maakt zich druk omvan alles en nog wat, maar bij dekomst van een nieuwe ijstijd is hetafgelopen met de Noord-Europesebeschaving.”

Voor mensen is dat nauwelijks tebevatten. Onze horizon blijft zeer be-perkt. Wij denken in generaties. Delaatste ijstijd verdween zo’n 40.000jaar geleden, hooguit een rimpeltjein de geschiedenis van de aarde. Hetis tegelijk een geruststelling. Het zalnog wel even duren voordat eeneind komt aan deze ‘warme periode’.

Van belang is dat de voorbije ijstij-den alle hun stempel hebben ge-drukt op het huidige landschap vande Drentsche Aa. Loop eens door hetBalloërveld, voor een historisch ge-ograaf als Hans Elerie een waaropenluchtmuseum. ,,Het is een pa-radijs voor geologen”, verwoordt hij.,,Daar kun je de gelaagdheid van hetgebied nog heel goed zien.” Wie er

loopt voelt hoe de honderdduizen-den jaren oude bodem langs debroekspijpen omhoog kruipt en inde botten gaat zitten. Het lijkt geentoeval dat de Drentse blues juist inde nabijheid van Grolloo en Ballootot wasdom kwam.

We strijken neer in Gasteren, deplek waar achter in de 13de eeuw deeerste boerenerven verschijnen,dicht bij de Gasterse Duinen, eenzandrug die 12 meter boven NAP ligt.Gasteren zou uitgroeien tot een ka-rakteristiek brinkdorp vol Saksischeboerderijen, met een noord-es eneen zuid-es.

‘Gasteren’ vormt de spil in de vijfuitklapkaarten in de Landschapsbio-grafie. Een staaltje vakmanschapvan Ulco Glimmerveen uit Dwinge-loo, die tot wanhoop werd gedrevendoor de input van Hans Elerie, TheoSpek en Jan Bakker. Maar de bioloog/ecoloog/illustrator/computerspe-cialist kwam eruit en zijn 3D-recon-structies geven het boek extra diep-gang en glans.

Het zijn vijf reconstructies van delevensfasen van de Drentsche Aa, al-

le gegroepeerd rond Gasteren. Hoeziet dat gebied eruit in de tijd van delate ijstijd en de tijden die erna ko-men? Geschiedenis komt tot leven.

Neem de ijzertijd (vanaf 600 voorChristus). Celtic fields verschijnen,de ‘raatakkers’, de honingraatachti-ge veldjes waarop gewassen wordenverbouwd. Spectaculaire laserme-tingen vanuit de lucht maken destructuren zichtbaar die nog onderde essen liggen. Huisjes staan temidden van de raatakkers. Elerie:,,Toen was er al een primitief sys-teem van een esdorpenlandschap.Heel kleine akkertjes die met een‘eergetouw’ werden omgewerkt. Eenploeg was er nog niet.”

Een sprong naar de 17de eeuw. Inde perioden ervoor raakte Drentheontvolkt. Er groeit een dynamischmaar kaal landschap, mensen wij-ken uit naar het kweldergebied inGroningen waar de eerste terpenontstaan. Daardoor kan het land-schap zich herstellen en groeiennieuwe bossen op de lemige zand-gronden. Het is in deze tijd dat de es-dorpen met ’lo’-namen hun oor-sprong hebben. Elerie: ,,Toen is debasis gelegd van het landschap vanessen.” Het dorp Gasteren is inmid-dels opgeschoven richting het Gas-terse Diep.

Het schaap had al in de 15de eeuwzijn intrede gedaan. In de vroegeremiddeleeuwen hadden mensen al-leen paarden en runderen. Met dekomst van de schapen vormt zich hetsysteem van de potstal. Heide wordtontgonnen, plaggen worden gelegdin de stal en vermengen zich metschapenmest. Voor de bemestingvan 1 hectare esgrond was 10 hectareheide nodig. In de 18de en 19de eeuwwordt het plaggen sterk opgevoerden ontstaan hele heidesteppen.

Hans Elerie (67) is met zijn des-kundigheid adviserend lid van hetOverlegorgaan Nationaal Beek- enEsdorpen Landschap, waarin hij, alsdirecteur van de Brede OverleggroepKleine Dorpen, al eerder zat.

Zijn vriend en leermeester wasHarry de Vroome, de landschapsar-chitect wiens naam als geen anderverbonden is aan het beekdal van deDrentsche Aa.

Daarmee zijn we terug in 1965, hetjaar waarin de waaier van de Drent-sche Aa de waardering en bescher-ming krijgt die het beekdal verdient.Een halve eeuw geschiedenis van be-houd en ontwikkeling volgt.

Boeiende jaren, maar ze vormenfeitelijk niet meer dan het topje vande ijsberg die honderdduizenden ja-ren diep schuilgaat onder dit deelvan Drenthe.

Hans Elerie: ,,De ijstijd komt eens terug.’’ FOTO’S MARCEL JURIAN DE JONG

‘Bij de komst vaneen nieuwe ijstijdis het afgelopenmet deNoord-Europesebeschaving’


De wereld ziet er mooi uit hier in de kop van Drenthe. Je gaat van dit gebied houden. Van de heidevelden, de kronkelende

beken, de bossen en de meren. Van het goede leven in onze landelijke omgeving. Wonen in Tynaarlo is ronduit genieten.

Genieten van het zonlicht door de bomen, onderweg naar huis. Van spelende kinderen in de straat. Of van het geluid van

de vogels. En dat op een kwartiertje rijden van de Grote Markt of - nog dichterbij - Nationaal Park de Drentsche Aa.

DIT IS DE PLEK OM TE LEVEN | OM THUIS TE KOMEN | ELKE DAG OPNIEUW

Thuiskomen in Tynaarlo

e

n

www.tynaarlobouwt.nl

Stationsweg 14 - 16 Zuidlarent 050 409 1262 www.ruchti.nl

Ruimekeuze inwandel-schoenenvan o.a. Lowa,Meindl, Salomonen Grisport

Fons - sportspecialistKoop je schoenen nooit te klein. Je voeten zwellen tijdenshet wandelen op. Als je je schoen aan hebt moet je nogeen vinger achter je voet kunnen steken.

wandel specialistUw vertrouwde Drentsche Aa

Stationsweg 14 - 16 Zuidlaren www.ruchti.nl

Koop je schoenen nooit te klein. Je voeten zwellen tijdens het wandelen op. Als je je schoen aan hebt moet je nog

Bank Walker

Poef Marlow

Carpet Liam

FautailTurner

SalontafelRoling


11DRENTSCHE AA

1. Wat ruischt daar in het struikge-was rondom de Drentsche Aa? Het iseen:a. rode weduwnaarb. borstpieperc. robotap

2. Welke sprookjesfiguur fladdert,vliegt, bromt of bloeit in dit gebied?a. sneeuwwitjeb. rapunzelc. repelstelige moeraszegge

3. De eerste brug van Drenthe werdeeuwen geleden over het Gastersche-diep gelegd. Tollenaar Frederik Tij-mens had zo zijn eigen oplossingvoor passanten die weigerden toe-gang te betalen. Hij:a. stuurde ze terug naar waar ze van-daan kwamenb. hakte de schobbejakken een vingerafc. liet ze naast de brug door het waterbanjeren

4. Koeien die hooi krijgen van dehooggelegen natuurgraslanden,eten:a. chic, met orchideeënb. slecht, ze kunnen beter veevoereten.c. beter dan koeien die in een ‘gewone’graswei staan, want daarin groeienminder wilde planten

5. Op 16 juli 1965 trad de DrentscheAa buiten zijn oevers. Boeren ston-den tot aan de buiken in het waterom hun vee te redden. Oogsten wer-den verwoest. Wat was de reden vandeze overstroming?a. het had 40 dagen en 40 nachtengeregend

b. de Drentsche Aa had steeds meermoeite water af te voeren vanwege detoenemende ontginning van het landc. het omgekeerde soepbord-effect

6. Wat heeft Ameland met de DrentseAa te maken?a. de voorletter.b. de Drentsche Aa eindigt in de stadGroningen in ‘de bocht van Ameland’.Daar vertrok de boot naar Amelandc. de Drentsche Aa loopt uit in deBocht van Ameland. Dat betekent:Land van de Ame of A, ofwel: hetdrassige land van de Drentsche Aa inde stad Groningen

7. Hoe blaat een Hemelgeit?a. met zijn staartb. met zijn bekc. met zijn vleugels

8. Hoe meer beekdallandschap, hoea. veelkleuriger de wereldb. rijker de grondc. basaler de kleuren van de vegetatie

9. Een heidekoe isa. een heide-etend rundb. een kleine koe die de planten eetwaarvoor grote melkkoeien hun snoetoptrekkenc. een grap

10. Er was eens een kunstschilder, dieper spoor onderweg was van Zwollenaar Assen. Onderweg werd hij zogetroffen door een tafereel aan hetwater dat hij aan de noodrem troken de trein uitrende. Hoe heette hij?a. Evertb. Ahmedc. Erasmus

Wat ruischt daarin het struikgewas?

INKI DE JONGE

U dacht alles al te weten over de Drentsche Aa? Hetstroomdallandschap heeft geen geheimen meer voor u?Doe dan de ken-uw-Drentsche-Aa-zonder-te-googelen quiz.Test uw kennis, kijk dan pas naar de antwoorden onderaande pagina. En verbaas u. Of niet.

1c: rondom de Drensche Aa tref jede grauwe klauwier (op de foto), dewatersnip en de roodborsttapuit,de laatste wordt door vogelaars ookwel robotap genoemd.

2b: de blauwzwarte, om precies tezijn.

3c: klinkt hard, is het niet. De brugwerd gebouwd op de enige door-waadbare plaats.

4a en c: op de door Staatsbosbeheeraangekochte hooggelegen graslandenbloeien allerhande bloemen, waaron-der de wilde orchidee. Die zit dus ookin het hooi dat Staatsbosbeheer aande boeren verkoopt. Maar antwoord cis ook goed.

5b: zucht naar rechtlijnigheid beheer-ste het Nederland van de jaren vijftigen zestig: kanalisering en ruilverkave-ling was het devies. De schilder Evert

Musch portretteerde het oude land-schap van de Drentsche Aa vanaf deKymmelberg om het beeld voor altijdvast te leggen.Het was dit schilderij dat landschaps-architect Harry de Vroome inspireer-de om te vechten voor behoud vanhet landschap.

6c: van ’de bocht van Ameland’ inGroningen vertrok de boot naarSchiermonnikoog en Ameland.

7a: de watersnip wordt Hemelgeitgenoemd omdat hij een eigenaardigmekkerend geluid kan produceren.Dat doet hij door de veren van zijnstaart tegen elkaar te wrijven.

8c: hoe meer beekdallandschap, hoeschraler de grond, hoe minder uitbundiggekleurde bloemen je zult aantreffen.

9b: heidekoeien begrazen de heide-velden rondom de Drentsche Aa, het

zijn kleine, winterharde koeien. Zeeten onder meer pitrus, een plant dieonze gewone melkkoe laat staan.

10c: ook Evert Musch en AhmedHaraji schilderden de Drentsche Aa,maar het was de door De Ploeggeïnspireerde Erasmus Herman vanDulmen Krumpelman die er badendekinderen in schilderde. Dat tafereelwas wat hem ter hoogte van Meppelnaar de noodrem deed grijpen.

Oplossing



12DRENTSCHE AA

H arry Offringa (57), bos-wachter te Oudemolen,wijst met een breed

armgebaar om zich heen. ,,Wathier mooi aan is?’’, zegt hij. ,,Kijkom je heen. De ruimte. De stil-te.’’‘Hier’ is De Heest, een gebiedvan ongeveer 120 hectare groot,ingeklemd tussen het Taarlose-en het Gasterensediep. We zieneen groene zee van golvend gras,bespikkeld met het geel vanboterbloemen en roestrodezuring, hier en daar wapperende gerafelde roze blaadjes vaneen ‘echte’ koekoeksbloem in dewind.Offringa wijst en vertelt. Overhet diepje waar ze boomstam-men in hebben gegooid om hetwaterpeil te verhogen en daar-mee het omringende land natterte maken. Over de vorm van hetlandschap, dat rechtlijnig lijkt,maar het niet is: ,,Dit is eenomgekeerd soepbord. Daar ach-ter de eik loopt het naar bene-den, het water dat hier door degrond zakt, komt verderop inhet beekdal weer boven als kwel-water.’’Hij staat hier graag, de boswach-ter. Hij weet nog hoe het hiervroeger een lappendeken vanlosse perceeltjes was, en dat heteen van de eerste door Staats-bosbeheer aangekochte gebie-den is waar een groot robuust

gebied van is gemaakt. Het waseen van zijn eerste projecten,toen hij 25 jaar geleden als bos-wachter in Oudemolen begon.En als hij hier rondkijkt, is hij erbest trots op.Maar waar hij nou echt trots opis, zegt hij, dat zijn z’n dertiencollega’s. De houtwallen-snoei-ende, beekdalgras- en-heidevel-den-maaiende, excursies-geven-de, met-boeren-overleggende,150-vrijwilligers-begeleidendeboswachters die zich met harten ziel inzetten voor dit gebied.,,En dat mag ook wel eens eenkeer gezegd worden.’’

TROTS OP... DE BOSWACHTER

‘Ik sta graag op ditomgekeerde soepbord’

Zie ze lopen door het beekdalvan de Drentsche Aa: Harrie enAnnemie Groenen uit Venray,buitengewoon ervaren wande-laars die het Drenthepad afwis-selen met het Maas-Niederrhein-pad. Gebruind gelaat, taniglichaam. Een up-to-date rugzakwaarin alles zit voor een weekjewandelen. Zoals Harrie het for-muleert: ,,Wij leven uit de rug-zak.” Het Pieterpad? Hebben zeal lang gelopen. En Annemie (65)pakt binnenkort de pelgrimsrou-te naar Santiago de Compostelaweer op vanaf Vezelay. Haarwandelmaatje moest terug naarNederland. Vandaar dat ze eer-der terug was. ,,We zijn echte natuurwande-laars”, onderstreept Annemie.Lopen doet ze al haar hele leven.De Vierdaagse van Nijmegen iseen tussendoortje. ,,Maar we zijngeen machtslopers.” Ze houdt dekilometers niet bij. Het tempo ispittig voor de doorsnee wande-laar, maar ontspannen voor hetLimburgse duo. Het gaat de Limburgers om denatuur en de beleving. En dieoverspoelt hen in het beekdal.Ze luisteren naar de vogels,kijken naar het snel vlietendewater. Ze dromen weg en kun-nen urenlang in stilte wandelen.Niet dat ze elkaar niets meer tevertellen zouden hebben. Inte-gendeel, maar natuur maakt stil.

Jaren geleden liepen ze hier ookal, toen nog als etappe van hetPieterpad. Nu zijn ze terug. Even bijkomen op het terras vanrestaurant De Drentsche Aa bijSchipborg. Straks wandelen zenaar Gasselte, een route van 25kilometer. Een makkie. In driedagen lopen ze van Glimmennaar Emmen. Route DrentscheAa en de Hondsrug.Ze overnachten bij particulierenen dat bevalt hen uitstekend.Gastvrije bevolking in Drenthe.,,Mensen halen ons binnen metkoffie”, vertelt Annemie. ,,Zezien dat we rondtrekken. Zevertellen ons van alles. Over debrinken en dobben. Dat woordkenden we nog niet.”Hoe paradijselijk de plek ook is,de wandelschoenen willen ver-der. Sta op en wandel. En datdoen ze.

TROTS OP... DE WANDELAARS

’Mensen halen onsbinnen met koffie’

Eerst was er het landschap,toen was er de kunst en toenweer het landschap. Deschilder Evert Musch hoorde

in 1946 dat de Drentsche Aa mogelijkgekanaliseerd zou worden. Om deoude situatie vast te leggen, schilder-de hij het uitzicht op ‘zijn’ landschapvanaf de Kymmelsberg in Schipborg.Landschapsarchitect Harry deVroome zag het doek, en schreef la-ter aan de kunstenaar dat dit schilde-rij hem ertoe aanzette om zich in tezetten voor de bescherming van hetgebied.

De begeesterde De Vroome zou la-ter zijn schoonzoon Berend Groen,ooit drummer van The R-od-Ys, laterschilder, inspireren. Urenlang konGroen, gewapend met een schets-boek, door dit landschap baggeren,

op zoek naar de oerstructuren ervan.De Vroome is overleden, evenals

Musch, Groen en die andere groteDrentsche Aa-schilder: ErasmusHerman van Dulmen Krumpelman.Maar ook nu nog inspireert deDrentsche Aa beeldend kunstenaars.

Willem Komduur probeert vooralde ruimte en de stilte te vatten. ,,Hetis net alsof je daar altijd alleenloopt’’, zegt hij. ,,Vooral in de vroegeherfst, als de bladeren net beginnente verkleuren, is het er prachtig.’’ Ar-jen Broersma valt voor ‘de roman-tiek van het landschap, waar demens nog niet heeft ingegrepen.’Dat is ook wat Geke Hoogstins boeit.,,Die stroom, daar heeft niemandaan geprutst.’’ Haar lievelingslocatieis het Oudemolensediepje. ,,Waar jedat kwelwater ziet kolken en stro-

Het was een schil-derij dat aan debasis stond vanhet behoud vanhet Stroomdal-landschap Drent-sche Aa. Toeval?Vast niet. DeDrentsche Aaheeft beeldendkunstenaars altijdgeïnspireerd endoet dat nogsteeds. Waarvanacte.

INKI DE JONGE

Drentsche Aa 1

2

3 4



13

men, je beseft de eeuwenoude cyclusvan de natuur.’’

De Drentsche Aa doet de in Irangeboren kunstenaar Ahmad Harajidenken aan de rivieren in zijn vader-land. ,,Toen ik in Nederland kwam,dacht ik: wat een eentonig land-schap. Maar de Drentsche Aa! Datwas anders!’’

Coby Schoonhoven en GerardSchuil schilderden ‘en plein air’; inde open lucht, Schoonhoven maaktehaar schilderij vanaf het parkeerter-reintje bij Schipborg. Ze is geboeiddoor ‘dat slingerende’ van het water .,,Dat er beweging in zit. De Drent-sche Aa is het mooist in mei en juni,als de kleuren fris zijn.’’

Schuil, die in Kropswolde woonten de Drentsche Aa dus zowat in deachtertuin heeft, prepareert zijn

doeken eerst met een basiskleur enbrengt ter plekke met een paletmesde verf aan om een vibrerend effectte krijgen. ,,Het landschap is zo mooiruig gestoffeerd, dat past bij mijnmanier van schilderen. Die priegel-kleuren door elkaar vind ik mooi,dat spiegelende water, de beweging,de kronkels in het landschap. Nugroeit de zuring met zo’n mooiedieprode kleur.’’ Soms verzameltzich een schare mensen achter hem.,,Die gaan dan fluisteren. Dat haaltme uit mijn concentratie en dat isgoed. Je moet af en toe afstand ne-men van je doek.’’

Beeldend kunstenaar Gineke Zik-ken woont in Amsterdam, is geborenin Annen, en als ze haar moeder inGieten bezoekt, trekt ze er met haarschildersspullen op uit naar ‘haar’

Drentsche Aa. Waar ze vooral hetlandschap schildert, niet zozeer hetwater. Water is haar te onrustig, zezoekt de harmonie in de horizontalegelaagdheid van het Drentse coulis-selandschap. Op haar doeken geenwildbewolkte luchten, want zehoudt niet van romantische land-schappen. ,,Mijn lievelingsplek is datstukje tussen Anderen en Gasteren,waar de aarde zo mooi schuin loopt.Dat heb ik vaak geschilderd.’’

Romantisch, realistisch, geschetstmet krijt, geschilderd met acryl- ofolieverf; een ding hebben dezekunstwerken gemeen: ze zijn vooralheel leeg. Soms een vogel, hier endaar een paard, verder is het stil inhet land.

‘Als je daar bent’, zei Berend Groenin een interview uit 1992, ‘dan moet

je luisteren naar het landschap; luis-teren, kijken, ruiken.’ Erasmus Bern-hard van Dulmen Krumpelman zet-te als enige mensen in en om het wa-ter. Het was zijn handelsmerk, zegtzijn kleindochter Lydeke. ,,Mijngrootvaders werk stond bekend omzijn levendigheid.’’

Voor de meeste schilderijen geldt:Kijk, maar er staat niet altijd wat erstaat. Veel schilders lieten hun fanta-sie de vrije loop. De nevel die daar opdat moment niet was, de lucht diegrijs was of juist te hinderlijk aanwe-zig, het water dat eigenlijk groen wasmaar blauw werd vanwege de con-trastwerking. Zoveel schilders, zo-veel zinnen: eerst was er het land-schap, toen de kunst, en daar heeftuiteindelijk de maker het laatstewoord.

door schildersogen

Meer zien? Galerie Drentsche Aa inBalloo heeft deze zomermaanden eententoonstelling met werk waarin deDrentsche Aa centraal staat. Kijk opwww.galeriedrentscheaa.nl voor meerinformatie.

Expo

Onder Stroomdal van de Drentsche Aagezien vanaf de Kymmelsberg teSchipborg, 1946/1954 van EvertMusch zien we de Drentsche Aa doorde ogen van Geke Hoogstins (2), Be-rend Groen (3), Willem Komduur (4),Gerard Schuil (5), Ahmad Haraji (6),Arjen Broersma (7) en Erasmus vanDulmen Krumpelman (8).

5

6

7 8


Odink keukens biedt ongekendekwaliteit en mogelijkheden voor eenkeuken op maat in uw stijl en kleur.Een echte eye-catcher in uw huis.

Exclusief dealer van:

Direct aan de snelweg A28...Vriezerweg 6 TynaarloT: 0592 - 580 999Open: ma. t/m za. 10.00-17.00 uur. (Of op afspraak)

www.odinkkeukens.nl

Ambachtelijk en duurzaamgeproduceerde

maatwerkkeukens

Uit welkekeuken komtuw ontbijtje?

Kom sfeer proeven inde mooiste showroom

van Drenthe

Openingstijden:

ma. gesloten,

di. t/m za.10.00 tot 17.00 uur

of op afspraak

De voordeligstekeukenzaak

van het Noorden!

Compleet

met inbouw-

apparatuur

al vanaf 3950 +GRATIS

*

VAATWASSER

Compleet

met inbouw-

apparatuur

al vanaf 4700 +GRATIS*

VAATWASSER

Compleet

met inbouw-

apparatuur

al vanaf 5900 +GRATIS*

VAATWASSER

169.-

AANBIEDINGGRANIETEN

WERKBLADENVANAF:

per m1

INDUSTRIEWEG 4G TYNAARLO

TEL 0592 - 543504

Mooi ookOdink Keukens!

losse inbouwapparatuurtegen scherpe prijzen!

ook voor keukenrenovatie!

Mercuriusweg 4, Tynaarlo - Telefoon (0592) 269 585

• Gespecialiseerd in ontwerpenen installeren van badkamers

• Ervaren vakmensen endeskundig advies

• Monteurs gespecialiseerd ingas, water en elektra

Welkom bij Johan Seggersinstallatietechniek.Bij ons vindt u alles op het gebiedvan badkamers, toiletruimtes,sanitair en tegels. Of het nu gaatom een totale badkamer inclusiefinstallatie of een losse kraan,douchecabine of speciale WMO-aanpassingen. Onze deskundigebadkamer adviseurs staan vooru klaar om de juiste badkamervoor u samen te stellen.

Nieuw in onsassortiment

Wij zijn aangesloten bij Bad in Beeld. Kijk voor meer informatie op badinbeeldjohanseggers.nl www.doemuseum.nl - [email protected]

spanplafonds - traprenovatieRoald Amundsenstr. 29, Emmen

(0591) 394 252

Showroom: do. 10.00 – 17.00 uvr. 10.00 – 16.00 u

30 JAAR1985 - 2015

Gaat u voor kwaliteit op een hoger level?

Dan kiest u voor eenspanplafond van Mondea!

• Woonkamer• Keuken• Badkamer

TWEEDE PLAATS DVHN

DROGE WORSTEN

TEST 2015

BESTE VAN DRENTHE

Slager ZielstraNieuwe Rijksweg 139481 AN Vries0592 542298

[email protected]

VOOR NOG MEER BESTEPRODUCTEN (VAN DRENTHE) UIT ONZE

AMBACHTELIJKE SLAGERIJ

BEWIJSPAKKET2 METWORSTEN | 1 HEERLIJK GEKRUIDE ROLLADE

2 BOTERMALSE BIEFSTUKKEN | STUK LEVERWORST1 BAKJE FILET AMERICAIN

VAN € 37,50 VOOR SLECHTS € 23,50

ZO DE A28 AF,

DOORGAANDE WEG

VRIES EN PARKEREN

VOOR DE DEUR

Alleen geldig tegen inleveren bon

✃

✃

SLAGER ZIELSTRAMEER DAN VLEES

Anjo Jager FietsenZendmastweg 1 - 9405 CD AssenTel: (0592) 35 67 57 - www.anjojagerfietsen.nl

Anjo Jager Fietsen in Assen

DE MERKEN: GAZELLE, CANNONDALE,ULTIMATE,SPARTA, BATAVUS, TREK EN FLYER.

Voor een ruim aanbod aan elektrische fietsen gaat u naar Anjo Jager!Elke persoon is anders en heeft eigen wensen. Het specialistischeteam van Anjo Jager staat klaar om u te adviseren.

Laat de fiets-zomer maar

komen!

De beste beddenvan Noord-Nederland

HarenRijksstraatweg 167T 050 - 534 42 [email protected]

AssenZeilmakerstraat 14T 0592 - 87 03 [email protected]

di 09:30 - 17:30 uur

wo 09:30 - 17:30 uur

do 09:30 - 17:30 uur

vr 09:30 - 17:30 uur

za 10:00 - 17:00 uur

www.homanslapen.nl

AUPING - AVEK - ERGOSLEEP - HÄSTENS - KUPERUS - SCHRAMM - VISPRING

*Te weinig uren slapen, beïnvloedt de wijze waarop jelichaam voedsel verwerkt. Op de lange termijn kan dit zelfs

tot onnodige extra kilo’s leiden.

“Wist je dat slapenbelangrijker is dan goed

eten en bewegen?”*


17DRENTSCHE AA

Z e zet de tafels en stoelen ophet terras weer op hunplaats. Hup, daar tilt ze eentafel op, verplaatst die an-

derhalve meter verderop. Even destoelen erbij en klaar. ,,We hebbenhier net vergaderd met de recreatie-commissie van Aa en Hunze. Staats-bosbeheer, Recron, gemeente, Recre-atieschap en de horeca. Zullen webuiten blijven zitten, het is mooiweer.” Sandra van der Es, eigenares-se van hotel-restaurant ’t Heinen-hoes in Anderen, haalt thee.

De zon komt door op het terras.Een groepje oudere gasten zit in hethoekje. Twee mussen fluiten op derand van de dakgoot van het restau-rant. ,,Was vroeger de varkens-schuur.” De oude pinkenstal en dekoeienstal doen dienst als hotel. Despreeuw op het dak heeft een wormin zijn bek. ,,Onze gasten zeggenvaak: ’We worden wakker van de vo-gels’.”

Van der Es zit al jaren in de horecaen al jaren in Anderen. Daar betrokze met haar man Dick, die kok is, in1991 dorpscafé De Dambeern in hetdorp en maakte er hotel-restaurantAuberge St. Hubert van. In 2000kochten ze een Saksische boerderijhonderd meter verderop en ver-bouwden het tot een restaurant enhotel met acht kamers. ,,Een oudeboerderij, dat was onze droom. Van-daar ook droomhotel ’t Heinen-hoes.” Leuk voor de weet. Heinen-hoes komt van de kinderen van oud-eigenaar Jan Heins Boerma. ,,Zijnkinderen werden de Heintjes van ’tHeinenhoes genoemd.” Hun namenstaan op de kamerdeuren. We lezenonder andere Hillegien, Jantien, Ka-trien en Hendrik.

Van der Es heeft de opkomst vanhet Drentsche Aa-gebied als Natio-naal Park meegemaakt. Ook in haarzes jaar als voorzitter van Koninklij-ke Horeca Nederland provincieDrenthe. ,,Toen we hier kwamen had

Anderen vijftien boeren. Er zijn nogtwee over. En een schapenboer.” Hettoerisme nam een steeds belangrij-ker plaats in. Net als de horeca. ,,An-deren heeft twee hotels, tweegroepsaccommodaties, drie bed &breakfasts en twee campings. Datvoor een dorpje met 250 inwoners.”

Het Drentsche Aa-gebied heeftzich ontwikkeld als wandelen fiets-gebied. ,,Het overlegorgaan beek- enesdorpenlandschap heeft daaraanbijgedragen. Het Pieterpad komt er

doorheen. De fietspaden lopen nietalleen langs wegen, zoals op de Velu-we, maar door de natuur. Gasten vin-den het geweldig over de heide vanhet Balloërveld en Gasteren en doorde bossen bij Schipborg langs deDrentsche Aa te fietsen.”

Elke keer hoort ze het weer. ,,Gas-ten zijn verbaasd over de diversiteiten kwaliteit. Drenthe is meer dan na-tuur, rust, Bartje en de hunebedden.Assen en Groningen zijn leuke ste-den met hun musea. Kamp Wester-

bork, Emmen met het dierenpark.De horeca groeide mee met het

Nationaal Park. De gemeente Aa enHunze kent 99 horecabedrijven, ver-telt Van der Es. ,,Dat is 4,3 procentvan de bedrijvigheid. In Drenthe ligthet gemiddelde op 3,2 procent enlandelijk is het 3,5. We scoren dushoog.” Maar ze steekt ook een waar-schuwende vinger op. ,,We moetenelkaar niet kapot concurreren.”

De horeca in het Drentsche Aa-ge-bied heeft de crisis ook gevoeld. ,,Hetbestedingspatroon is anders gewor-den. Voor 2008, 2009 boekte de ac-tieve 65-plusser een arrangementmet half pension. Nu houden ze dehand op de knip. Eén, twee nachtjes,zonder eten. En ze wachten totdathet mooi weer wordt. Dan hebbenwe nog booking.com hè.”

Pardon? ,,Die site werkt met stunt-prijzen en de gast kiest met de porte-monnee. Maar het zorgt ook voorandere klandizie. Dertigers en veer-tigers. Vroeger kwamen de meestegasten uit het Westen, Limburg enBrabant, zeg maar de lijn onder Am-sterdam. Nu komen ze overal van-daan. We hebben Russen gehad enonlangs nog Denen. Dankzij book-ing.com. Wij staan met een foto vande boerderij op de site. Dat trekt aan.Slapen in een oude boerderij. Tach-tig procent van de boekingen komtvia internet binnen, de rest via de te-lefoon.”

En nu nog de Japanners en Chine-zen naar Drenthe halen? ,,Nou, dat istoch een aparte doelgroep hoor. Eencollega in Giethoorn vertelde me datde kaart in het Chinees moet en je je

moet verdiepen in de cultuur. Geenkamer 4 bijvoorbeeld. Dat nummerbrengt ongeluk.”

In de horeca in het Drentsche Aa-gebied worden geen miljoenen ver-diend. ,,Veel leven onder het be-staansminimum. Als je kwaliteit wilthouden, moet je investeren. Maargeld om te investeren is er vaak niet.Dat is wel zorgelijk.”

Horeca en toerisme zouden nogbeter kunnen samenwerken, meentVan der Es. ,,We hebben een samen-werkingsverband met twintig hotelsin Drenthe en hebben op een beursin België gestaan. Dit jaar is het jaarvan toerisme in Aa en Hunze, metveel arrangementen waarin de hore-ca samenwerkt. Maar we kunnenmeer doen. Verwijs naar elkaar. Degast wil keuze hebben.”

Sandra van der Es heeft nog eenbelangrijke boodschap. ,,Wees trotsop dit gebied. Ik ben een westerling,maar Drenten zijn veel te beschei-den. Ze zijn wel trots op de Drent-sche Aa, maar dragen het niet uit. Wehebben zulke mooie accommoda-ties. Laat iedereen dat weten. Slameer op de trom.”

Toerisme is de economische motor voor het Drentsche Aa-gebied.Sandra van der Es is bestuurslid van Koninklijke Horeca Nederlandafdeling Aa en Hunze/Borger-Odoorn. Ze bestiert het hotel-restaurant’t Heinenhoes in Anderen.

Geen Chinezen, wel Russen en DenenWILLEM DEKKER

Sandra van der Es op het terras van ’t Heinenhoes in Anderen. FOTO: MARCEL JURIAN DE JONG

‘Drenten zijn trotsop de DrentscheAa, maar dragenhet niet uit’

De oudste Saskische boerderij vanDrenthe staat in Anderen. Helaastwee keer afgebrand, maar ook weeropgebouwd.Geesje Speelman heeft er jaren ge-woond en ziet regelmatig wandelaarsen fietsers stoppen. ,,Wil je ev’nkieken”, zegt ze dan. En laat toeristende oude boerderij zien.,,Deze mensen zijn de ambassadeurvan de Drentsche Aa. Ze hebben erjaren gewoond en gewerkt. Die zou-den we moeten inzetten voor depromotie van het gebied”, vindt San-dra van der Es. Haar achterbuurman,Jan Boerma, is ook zo’n voorbeeld.Woont zijn hele leven in Anderen. Vander Es: ,,Hij zegt: ’ze moeten me hiertussen zes plankies weghalen’. Hijkan fantastisch vertellen over hetboeren van vroeger. Over hoe er werdgehooid, hoe erop het land werdgewerkt, hoe de koeien werden ge-houden.”

Oude inwoners zijn beste ambassadeur

De oudste Saksische boerderij van Drenthe in Anderen.


FOTO MARCEL JURIAN DE JONG

Blijf maar dichtbij huis deze zomer!Wat een geluk als je mag wonen in of aan het gebied van de Drentsche Aa! De beek van de Drentsche Aakronkelt en waaiert uit in een uniek bewaard gebleven landschap. Dit gebied kreeg al eens vijf sterren voor hetmooie landschap en Drenthe heeft nu ook vijf sterren gekregen als fietsregio. Het is dus een heerlijk gebied omte wandelen en te fietsen.

Deze zomer kun je ook genieten van prachtige evenementen langs de oevers van de Drentsche Aa. Zomoet je zeker thuis blijven voor het FestiValderAa; drie dagen theater, muziek, dans, poëzie en kunst op demooiste plekken in het stroomdallandschap. Ook bijzonder is theatervoorstelling de Midzomernachtsdroom,de beroemde romantische komedie van Shakespeare. Daarnaast kun je deze zomer een bezoek brengen aanhet schaapsscheerdersfeest, de symfonie Ode an de Ao en deelnemen aan verschillende wandelexcursies. Er isnog zoveel te ontdekken in ons eigen gebied!

Kijk snel op drenthe.nl/drentscheAa, waar we de leukste tips voor je op een rij hebben gezet.

drenthe.nl/drentscheAa

De wereldberoemde Lejo is te zienop FestiValderAa. Lejo is ‘dat vinger-poppetje met die oogjes’. Het stuk isbedoeld voor kinderen vanaf driejaar.

Het vingerpoppetje met die oogjesMet tien vingers en een grote voor-raad houten ogen tovert poppenspe-ler Lejo allerlei vreemde wezenstevoorschijn. Allemaal hebben zehun eigen karakters en eigenaardig-heden. In de handen van de spelerveranderen twee witte balletjes eneen stipje zwarte verf in de snuitvan een blaffende buldog, stunteligetapdansers, een monster, een flad-derende vogel, een dirigent met eenkinderkoor en soms een inktvis diedoor het theater zweeft.


19DRENTSCHE AA

Een groot aantal activiteiten waarmee deDrentsche Aa het jubileum viert, is gecon-centreerd in de Week van de Drentsche Aa,van 29 juni tot en met 5 juli. Er staat een tentop de brink in Zeegse waar mensen terecht-kunnen voor informatie. Het programma zieter als volgt uit.

Maandag 29 juni 201518:30 - 21:00 uur: Wandelexcursie olv NPgidsen vanaf parkeerplaats Molensteeg inOudemolen.20.00 uur: Film In het Land van de Drent-sche Aa door Henk Bos en Janetta Veenho-ven, Het Witte Huis in Zeegse.

Dinsdag 30 juni 201510:30 - 12:00 uur: Wandelexcursie olv NP

gidsen vanaf de brink Zeegse.13:30 - 15:30 uur: Fietstocht olv NP-gidsenvanaf de Brink Zeegse.14:00 - 15:30 uur: Wandelexcursie olv NP-gidsen vanaf de brink Zeegse.19:00 - 21:30 uur: Wandelexcursie Balloo-erveld en Smalbroekenloopje olv NP gidsen.Vertrek vanaf parkeerplaats schaapskooiBalloo.

Woensdag 1 juli 201510.00 – 16.30 uur: Minisymposium Natuur& Gezondheid door IVN en Samenwerkings-verband Nationale Parken, Deurze.10:00 - 17:00 uur: Schaapscheerdersfeestdoor Stichting Schaapskudde Het Stroom-dal.13:00-17:00 uur: Familiemiddag rond jubi-

lieumtent in Zeegse met diverse familie/kin-deractiviteiten, waaronder rondje op de po-ny, schminken en diverse kinderactiviteitenmet Drentsche Aa-gidsen.14:00 - 16:00 uur: Tekenen met NP-gidsenWietske en Johannes vanaf de brink in Zeeg-se.18:30 - 21:00 uur: Wandelexcursie langsDrentsche Aa olv NP gidsen vanaf Parkeer-plaats Gasterse Duinen.20.00 uur: Film De stille Kracht van deDrentse natuur door Henk Bos en JanettaVeenhoven, het Witte Huis in Zeegse.

Donderdag 2 juli 201509.30 – 17.30 uur: CongresHet experimentvan de Drentsche Aa door RUG en BOKD,start Hotel De Zeegser Duinen, Zeegse

19:30 - 21:30 uur: Wandelexcursie olv NPgidsen vanaf NP parkeerplaats ’Galgenriet’bij Gasteren.22.30 – 23.30 uur: Symfonie Ode an de Aovan Egbert Meyers door het Noord-Neder-lands Jeugdorkest in de openlucht aan devoet van de Kymmelsberg in Schipborg.

Vrijdag 3 juli 201510:00 - 12:30 uur: Wandelexcursie Eexter-veld olv NP gidsen. Vertrek vanaf parkeer-plaats Hagenbrink te Anderen18:00uur:OpeningFestiValderAa, festival-terrein Borgweg, Schipborg.22.30 – 23.30 uur: Symfonie Ode an de Aovan Egbert Meyers door het Noord-Neder-lands Jeugdorkest in de openlucht aan devoet van de Kymmelsberg in Schipborg.

Zaterdag 4 juli 2015FestiValderAa20.00 uur: Film De Groene Horizon doorHenk Bos en Janetta Veenhoven, het WitteHuis, Zeegse.22.30 – 23.30 uur: Symfonie Ode an de Aovan Egbert Meyers door het Noord-Neder-lands Jeugdorkest in de openlucht aan devoet van de Kymmelsberg in Schipborg.

Zondag 5 juli 2015FestiValderAa

Meer informatie over de activiteiten opwww.drentscheaa.nl, www.peergroup.nlen www.festivalderaa.nl

PROGRAMMA 50 JAAR DRENTSCHE AA

Het jubileum van Nationaal Park & Landschapde Drentsche Aa, waarvoor vijftig jaar geledende eerste plannen ontwikkeld werden, wordtgevierd met tal van activiteiten, een congres,een festival en films. Een greep uit het aanbod.

Het programma van50 jaar Drentsche Aa

De Drentse natuurfilmers Henk Bosen Janetta Veenhoven tonen tijdensde Week van de Drentsche Aa indrie films hun visie op natuur, cul-tuur en kracht van het gebied.Het drieluik start op 29 juni met Inhet land van de Drentsche Aa uit2008. Het eerste deel geeft eenbeeld van de natuur en cultuur inhet nationale park. Bos en Veenho-ven werkten twee jaar aan dezeproductie en zes jaar aan de heleserie.In deel twee, De Stille Kracht van

de Drentse natuur (2010), datwoensdag 1 juli op de rol staat,laten de filmmakers de natuur vande Drentsche Aa en de oostelijkgelegen Hunze door elkaar lopen. Tezien zijn ook de eerste beelden vande bever, destijds voor het eerstsinds honderden jaren terug inDrenthe.Sluitstuk op zaterdag 4 juli is DeGroene Horizon uit 2012, waarinde focus ligt op de natuur van Mid-den-Drenthe.Henk Bos begon met filmen alstherapie na een langdurige ziekteen dat leidde tot Nooit zonder denatuur, een productie over het

Balloërveld even ten oosten vanAssen. Daarvoor vroeg hij JanettaVeenhoven, een vriendin die hij altwintig jaar kende, als figurant op tetreden.Het is het begin van een samenwer-king die nog steeds voortduurt. Detweede film die ze samen maakten,De Achtertuin van Assen werd inhet ‘groenjaar’ 2006 door de ge-meente Assen aangeboden aan alleinwoners van de Drentse hoofdstad.Waarna ze beginnen aan het drie-luik Het Land van de Drentsche Aa.Alle films worden vertoond in hetWitte Huis in Zeegse, aanvang 20uur.

Filmischdrieluik overDrentsche Aa

Karawane, de nieuwe band van songwriterAnne Caesar van Wieren (LPG), verzorgtzaterdag 4 juli een ‘intieme show’, met eenmix van fluisterliedjes en kakofonie.Van Wieren wordt vergezeld van fluitisteMaaike van der Linde (Stargaze), gitaristJorrit Westerhof (Eric Vloeimans’ Gate-crash), bassist Arjan van Dalen (Menhir)en drummer Adriaan Groffen (Heksenha-mer).Karawane is een band met musici die nietklakkeloos de composities van Van Wierennaspelen, maar er hun eigen draai aangeven. De sfeer beweegt zich tussen fluis-terliedjes en kakofonie, Indiase raga’s enkerkelijke zang en van strakke beats totvrije improvisatie. Tijdens hun korte be-staan speelde Karawane onder meer inBerlijn in Acud, op Eurosonic, Le miniGuess Who en in Vera Groningen. Ookdeden zij het voorprogramma van ElaStiles als onderdeel van The Rest is Noise.

Tussenfluisterliedjes enkakofonie

Op het congres Het experimentvan de Drentsche Aa, datwoensdag 2 juli start in hotelDe Zeegser Duinen, wordtgesproken over de manierwaarop in verleden, heden entoekomst is gewerkt aan be-scherming en ontwikkeling vande Drentsche Aa.Theo Spek geeft ’s ochtends inDe Zeegser Duinen een over-zicht van de landschapsontwik-keling van het Drentsche Aa-gebied. Daarna wordt de geïl-lustreerde Landschapsbiografievan de Drentsche Aa gepresen-teerd, een boekwerk waar meerdan twintig specialisten aanhebben gewerkt.De tweede helft van het och-tendprogramma bestaat uittwee reeksen van zes themati-sche lezingen waarin de belang-rijkste aspecten van de Drent-sche Aa-aanpak tegen het lichtworden gehouden en vergele-ken met ontwikkelingen elders.’s Middags is er keuze uit acht-tien excursies naar en work-shops over onder meer deSchipborger Strubben, de Oudegeul van het Gastersche Diep,Anloo in de Middeleeuwen,400.000 jaar Drenthe en dedrinkwaterzuivering in Glim-men. Meer informatie en aan-melden via: www.bokd.nl enwww.rug.nl.

Beschermingen ontwikkelingvan deDrentsche Aa


Een themanummer van DeLevende Natuur over 50 jaarDrentsche Aa In 2015 wordtgevierd dat vijftig jaar geledenhet Gedachtenplan Stroomdal-landschap Drentsche A werdgelanceerd. Dit heuglijke feitvormt de aanleiding voor ditthemanummer. Wat is ersindsdien in het Stroomdal-landschap Drentsche Aa bereikten welke kansen enbedreigingen zijn er voor detoekomst? Hoe was de voorg-eschiedenis, welke problemenwaren er in het beheer enwelke oplossingen koos mendaarvoor? Hoe ging men ommet veranderende inzichten ophet gebied van natuurbehouden natuurontwikkeling?Wat werd er ondernomen om het cultuurhistorische landschap in stand tehouden?

Dit themanummer geeft een selectie van alle verworven kennis met de be-doeling een breed beeld te schetsen, zonder volledigheid na te streven.Dankzij subsidie van Staatsbosbeheer, de provincie Drenthe, de gemeenteAa en Hunze en het Waterschap Hunze en Aa’s is het mogelijk een dubbeld-ik themanummer uit te brengen. De themaredactie bestond uit Jan Bakker(RUG), Joop Smittenberg (ex-Provincie Drenthe), Uko Vegter (Het DrentseLandschap), Piet Schipper (SBB/DLN), Jos Hooijmeijer (RUG/DLN), IsaSchimmel (DLN).

Verkrijgbaarheid themanummer 50 jaar Drentsche Aa:Dit themanummer is te verkrijgen door 15 euro* over te maken opIBAN:NL89INGB 0000 081935, BIC INGBNL2A t.n.v. Abonnementenadminis-tratie De Levende Natuur, Zwolle, o.v.v. ‘DLN-Drentsche Aa, mei 2015’ enuw adres.*Tijdens de Jubileumweek van de Drentsche Aa van maandag 29 juni t/mzondag 5 juli 2015 geldt ter plekke een gereduceerd tarief.

www.ipggz.nl

Past u in dit plaatje?

Inter-Psy ggz praktijk biedt Basis GGZ en GespecialiseerdeGGZ vanuit verschillende locaties in Noord Nederland.Onze hulp is persoonlijk en dichtbij en wordt door allezorgverzekeraars vergoed. Wegens uitbreiding zijn wij opzoek naar een psychiater, een klinisch psycholoog eneen GZ psycholoog.

voor meer informatie

Inter-Psy ggz praktijk heeft plekvoor nieuwe medewerkers.

De nieuwe Suzuki VitaraDe Vitara is terug van weggeweest. En hoe. Het is een moderne, veilige AllRoader geworden die is uitgerustmet de modernste technieken zoals Adaptive Cruise Control, Radar Brake Support en een bandenspannings-controlesysteem. De Vitara kan naar elke smaak worden aangepast. En natuurlijk is hij leverbaar metSuzuki’s veilige AllGrip-vierwielaandrijving. Ontdek de vele kwaliteiten van de Vitara en kom nu bij onslangs voor een proefrit.

Brandstofverbruik volgens Euro6-norm EC/136/2014W: 3,7 - 6,5 l/100 km; 15,4 - 27,0; CO2-uitstoot: 106 - 130 g/km.Genoemde prijs is incl. BTW/BPM en excl. kosten rijklaarmaken. Kijk voor kosten en voorwaarden op www.suzuki.nl

Autobedrijf van VeenZendmastweg 49405 CE AssenTel. (0592) 333 010www.autovanveen.nl

€ 19.999,-Vanaf

Zo kom je nogeens ergens

VAN CULINAIRCONCERT TOTFIETSEN LANGSDE HUNZE Vele activiteiten

& arrangementen opwww.vanaatothunze.nl

Ontspannend van Aa tot hunZe is een initiatief van de gemeenteAa en Hunze. Meer info op www.vanaatothunze.nl • #vanaatothunze

van Aa tot hunZe menuVan fietsen op de hei tot culinairgastvrij, een 3-gangenmenu voorslechts € 22,50.

Avontuurlijk AA en HunzearrangementDe hoogste boomtoppen doorkruisenen met een kano door prachtigenatuurgebieden.

3-daagse gezinsexpeditie:van Rôl naar GrôlDrie dagen met z’n allen op stap enleuke dingen doen, dat in combinatiemet twee speciale overnachtingen.

FietsarrangementVanaf één van de Drenthe Campingsde gemeente Aa en Hunze ontdekkenop de fiets.

KunstKetenBijzonder overnachten op een uniekelocatie, in een KunstKeet.

ATB weekendarrangementHondsrug TrailsEen uitdagend en compleetverzorgd ATB weekend,passend bij jullie wensen.

Arrangementen

ALLES VOOR BINNEN & BUITEN UW HUIS!

Met Zonlichtwordt wonengenieten!

Met Zonlicht haalt u het beste uit uw huis.Wij zijn niet alleen uw specialist als hetgaat om zonwering voor binnen en bui-ten, terrasschermen en overkappingen.U kunt bij ons ook rekenen op kwaliteitin glaswanden, balkonbeglazing,sectionaaldeuren, alarmsystemen en nogveel meer.De combinatie van kwaliteitsproductenvan gerenommeerde merken en onzeervaring, maakt Zonlicht tot de idealepartner voor een upgrade van uw woning!

• Zonwering voor binnen en buiten

• Garagedeuren opmaat (sectionaal)

• Beveiligings-/Alarmsystemen

• Glaswanden/balkonbeglazing

• Serres en overkappingen

• Reparatie zonwering& aanverwanteproducten. Voor 99,9% van destoringen hebbenwij een oplossing!

van gerenommeerde merken en onze ervaring, maakt Zonlicht tot de ideale ervaring, maakt Zonlicht tot de ideale partner voor een upgrade van uw woning! partner voor een upgrade van uw woning!

Zonlicht.nl • Langestraat 165, 7891 GL Klazienaveen • (T) 0591-317222

Wist u dat wij in onze eigen zeilmakerij uw zonne-scherm, tent of bootkap reparen? En dat wij o.a.windwanden, waterdichte hoezen, kussens voorbuiten, speciale zonne- en afdekzeilen perfect opmaat kunnen maken? Professioneel en voordelig!

30 JAAR

ASSENOude Molenstraat 48 | 9401 DD ASSEN | Tel. 0592 - 30 26 88

[email protected]

www.biketotaalassen.nl

STARTVERBOUWINGS

OPRUIMING

VANAF WEEK 27

GIANT PRIME E20% KORTING

(Géén inruil)

ALLE RACEFIETSEN25% KORTING

(Winkelmodellen)

ALLE MTB25% KORTING

(Winkelmodellen)

ALLE BBB ARTIKELEN50% KORTING

(Winkelvoorraad)

ALLE BATAVUS FIETSEN15% KORTING

(Winkelmodellen)

ALLE FIETSSCHOENEN/HELMEN

25% KORTING

GESLOTENVAN 24 T/M 27 JUNI

Outdoorcooking

Elke zaterdag live cooking op het terrasmet zicht op de Zeegser duinen!

barbecue met keuze uit vis of vlees, soep,zelf samengestelde salades en een dessert

Reserveren gewenst

¤3250P.P.

Meer informatie of reserveren?Bel 0592 - 530 099 of mail naar [email protected]

Schipborgerweg 8 | 9483 TL | Zeegse| www.hoteldezeegserduinen.nl

Een aandeel in elkaar

Kijk voormeer info op: www.rabobank.nl/assen-nd (onder het kopje Zakelijk)

Samen werken aan onze omgeving vormt de basis om de kansen voor natuur, recreatie, cultuur en

landschap te benutten en dit prachtige gebied te onderhouden en te versterken. Met de Rabo

StreekRekening maakt u dit streven mogelijk.

Spaart umee voor de Drentsche Aa?

Maatschappelijkverantwoord sparen.

De RaboStreekRekening.

Hoofdstraat 33

7811 EB Emmen(t/o het oude postkantoor)

T 0591 - 64 33 10

E [email protected]

GROTEMATENHERENMODE

VEEL KEUZE EN MODIEUZE

Kom langs in dewinkel in Emmen,of bestel onlinein onze webshop!

tamtamxl.nl

Jan Fabriciusstraat 3 | 9401 BC Assen | Tel. 0592 - 340 570

WWW.STOUWDAMASSEN.NL

TEGEN INLEVERINGVAN DEZEADVERTENTIE:

VAKANTIECHECKRACE- en ATB FIETSEN

● REMMEN● VERSNELLINGEN● BANDEN● WIELEN RICHTEN

Actie geldttot dat de

Tour isafgelopen

w w w . w o l t i n g e a u t o s . n lBuitenvaart 1109

7905 SE Hoogeveen - Telefoon 0528 - 28 75 00

uw droomauto binnen handbereik

Mercedes-BenzA180 AmbitionAutomaatBJ: 03-2014KM: 19.347Nieuwprijs: E36.602,-

Nu voor €26.250,-

Voordeel

€10.352,-

Mercedes-BenzB180 Handgeschakeld

BJ: 07-2013KM: 29.274Nieuwprijs: E34.765,-

Nu voor €22.950,-

Voordeel

€11.815,-

Mercedes-BenzB180 Automaat


Nu voor €28.490,-

Voordeel

€8.316,-

Mercedes-BenzCLA 180 Automaat Urban


Nu voor €34.950,-

Voordeel

€10.902,-

Mercedes-BenzC180 HandgeschakeldAvantgardeBJ: 08-2014KM: 27.009Nieuwprijs: E47.539,-

Nu voor €32.950,-

Voordeel

€14.589,-

Mercedes-BenzC180 AutomaatAvantgardeBJ: 04-2014KM: 30.765Nieuwprijs: E55.262,-

Nu voor €37.950,-

Voordeel

€17.312,-

Mercedes-BenzC180 AutomaatAvantgarde EstateBJ: 09-2014KM: 28.993Nieuwprijs: E53.789,-

Nu voor €40.950,-

Voordeel

€12.839,-

Mercedes-BenzC220 Blue TEC AutomaatAvantgardeBJ: 05-2014KM: 46.802Nieuwprijs: E59.879,-

Nu voor €39.490,-

Voordeel

€20.389,-

Mercedes-BenzE200 AutomaatAvantgarde CabrioletBJ: 05-2013KM: 29.802Nieuwprijs: E64.035,-

Nu voor €44.490,-

Voordeel

€19.545,-

Mercedes-BenzE200 AvantgardeAutomaatBJ: 05-2013KM: 50.624Nieuwprijs: E57.870,-

Nu voor €36.750,-

Voordeel

€21.120,-

Mercedes-BenzML 350 Blue TEC


Nu voor €69.950,-

Voordeel

€29.585,-

Mercedes-BenzS350 Blue TEC Limousine


Nu voor €83.950,-

Voordeel

€32.197,-

Dagblad van de Drentsche Aa

Documents

Transcript of Dagblad van de Drentsche Aa