In de elfde en twaalfde eeuw lieten de graven van Holland de woeste veengronden van het Maas- en Merwedegebied ontginnen. Door ontwatering van de veenbodem daalde het bodempeil, waardoor de rivieren vaker overstroomden. De dijken die in de tweede helft van de dertiende eeuw werden aangelegd, moesten overstromingen voorkomen. Door afdamming van de Rotte en de Schie waren de dijken langs de Maas en Merwede omstreeks 1270 geconsolideerd. De Schielands Hoge Zeedijk maakt sindsdien deel uit van de waterkering tussen 's-Gravenzande en Gouda.

Tussen de dijk en de rivier lag een omvangrijk buitendijks gebied. De Schielands Hoge Zeedijk is een schaardijk, dat wil zeggen dat er geen zomerdijk of uiterwaarden zijn. Het buitendijks gebied bestond uit rietgorzen en grote stukken aangeslibde grond. Dit drassige gebied stond regelmatig onder water, maar won terrein op de rivier door aanslibbing. Het buitendijks gebied werd lange tijd uitsluitend als weiland gebruikt.

De Schielands Hoge Zeedijk fungeerde in de eerste plaats als waterkering, maar ook als uitvalsweg naar Schiedam of Gouda voldeed de dijk uitstekend. Ter hoogte van de Schiedamsesingel stond sinds het midden van de veertiende eeuw de Schiedamse Poort. Ter hoogte van de huidige Kievitslaan stond het tolhuis "Bontepaal".

Schielands Hoge Zeedijkomstreeks 1270 - 1702

Boven: Waterkering tussen 's-Gravenzande en Rotterdam. Op deze kaart is het buitendijks gebied goed zichtbaar (ca. 1500)Linksonder: Rotterdam en omgeving door Cornelis Cornelisz. . De dijk fungeert ook als uitvalsweg naar Delfshaven (1540)Middenonder: Schiedamse Poort (1785) Rechtsonder: Tolhuis "Bontepaal" (1887)

Schielands Hoge Zeedijkzeventiende eeuw

Hoewel buiten de stadspoorten niet gebouwd mocht worden, raakte het buitendijks gebied - dat bekend stond als Muizenverdriet of de Muizenpolder - in de loop van de zeventiende eeuw steeds voller. Het gebied kreeg een houtzagerij, blekerijen en Rotterdamse kooplieden en notabelen legden tuinen met tuinhuizen aan om aan de stadsdrukte te kunnen ontsnappen.

Op verzoek van de Rotterdamse kooplieden en notabelen werd de Muizenpolder in 1702 ingedijkt. De tegenwoordige Parklaan was de "Nieuwe Werks Dijk". De tuinen in de Muizenpolder kregen buitenhuizen. Deze buitenhuizen stonden met hun voorgevel aan de nieuwe dijk. Achter de diepe tuinen met oranjerieën, koetshuizen en theekoepels liep de Schielands Hoge Zeedijk. De Nieuwe Werks Dijk werd de voorname straat; de Schielands Hoge Zeedijk had meer het karakter van een achterweg.

Links: Uitsnede van de plattegrond van Rotterdam met de Schiedamse Vest, de Zalmhavenen het begin van de Schielands Hoge Zeedijk. Het buitendijks gebied isingericht met tuinen (1694).Linksboven: Houtzaagmolen Francois, getekend door Gerrit Groenewegen (1815)Rechtsboven: De Schielands Hoge Zeedijk heeft meer het karakter van een achterweg (ca. 1800)

Schielands Hoge Zeedijk1702 - 1890

De Schielands Hoge Zeedijk behield tot het einde van de negentiende eeuw zijn landelijk karakter met aan weerszijden buitenplaatsen met tuinen, boerderijen met weilanden en veel bomen.

De aanleg van het Tweede Nieuwe Werk in 1852 bracht veel verandering teweeg in het gebied rond de Schielands Hoge Zeedijk. Ten zuiden van de dijk was het nieuwe havengebied in vol bedrijf en werd een groot deel van het terrein ingericht als park. Ten noorden van de dijk werd Villa Dijkzigt gebouwd, verrezen hofjes met kleine arbeiderswoningen (Stroodorp) en breidde de zestiende-eeuwse boerderij De Melkkop zich uit met een theetuin, kolfbaan en muziektent.

Linksboven: Rotterdam en omliggende landerijen (1784); rechtsboven: boerderij de Melkkop met theetuin (ca. 1900); rechtsmidden: Stroodorp (ca. 1900); linksonder: Muizenpolder met buitenplaatsen (ca. 1865); midden onder: Schielands Hoge Zeedijk ter hoogte van buitenplaats "Lust en Rust" geteknd door Gerrit Groenewegen (1798); rechtsonder: de dijkter hoogte van de kerk van Schoonderloo door Gerrit Groenewegen (1800)

Schielands Hoge Zeedijk / Westzeedijk1890 - 1927

In de tweede helft van de negentiende eeuw werd de Schielands Hoge Zeedijk ten westen van de binnenstadsteeds vaker de Westzeedijk genoemd. Door uitbreiding van Rotterdam in westelijke richting, veranderde de Westzeedijk gedurende het laatste decennium van de negentiende in een drukke verkeersweg. In 1892 werd op de dijk zelfs een trambaan aangelegd. Daartoe werd het dijklichaam verbreed.

Langs de zuidelijke kant van de Westzeedijk kwam steeds meer aaneengesloten bebouwing. Op de hoeken van de Westzeedijk met de Scheepstimmermanslaan en de Westersingel verrezen twee kerken: de rooms-katholieke Sint-Ignatiuskerk (1891) en de gereformeerde Nieuwe Zuiderkerk (1916).

Boven: Uitsnede van de plattegrond van Rotterdam (1910); linksonder: Bebouwing rond het Koningin Emmaplein, geschilderd door P.G. Vertin (1890); middenonder: De Westzeedijk als drukke verkeersweg (1923); rechtsonder: ter hoogte van de Scheepstimmermanslaan de Sint-Ignatiuskerk en de Nieuwe Zuiderkerk (1923)

Westzeedijkomstreeks 1900

Links: het plan de aanleg van een straat langs de Westzeedijk ter plaatse van de panden nrs. 667 t/m 674. Met plattegrond en profieltekeningen (1855)Rechts: Foto's uit de de eerste jaren van de negentiende eeuw waarop het profiel van de Westzeedijk en het hoogteverschil tussen het dijklichaam en ventweg zichtbaar is

Anno 1916 was er sprake van 'boven en beneden de dijk' gelegen woningen. Ten zuiden en op gelijk niveau van het dijklichaam bevonden zich het Koningin Emmaplein, de aaneengesloten bebouwing van herenhuizen, buitenplaats Schoonoord, het Park en de Noorse kerk. Ten noorden en benedendijks stonden Villa Dijkzigt en andere buitenhuizen, de arbeiderswoningen van Stroodorp en boerderij De Melkkop. De dijk was anno 1916 al vrij hoog, want vanuit De Melkkop was geen zicht op het terrein dat ten zuiden van de dijk lag.

Westzeedijk1927 - 1953

Boven: Plattegrond van Rotterdam (1938)Linksonder: Duitse verdedigingsmuur (1945)Middenonder: Verkeerssysteem behorende bij het Basisplan (1946)Rechtsonder: vogelvluchtperspectief richting het Droogleever Fortuynplein (jaren vijftig)

Tijdens het interbellum onderging de Westzeedijk ingrijpende veranderingen. De dijk werd verbreed en kreeg een profiel dat de sterk toegenomen verkeersdrukte kon opvangen. De gemeente Rotterdam kocht in 1924 het landgoed Hoboken en maakte in 1927 een begin met het opspuiten van het terrein. Het lag in de bedoeling om het vrijgekomen terrein een parkachtige inrichting te geven. In deze tijd zal de Westzeedijk zijn verbreed. Met de aanleg van de Maastunnel (1937-1942) kreeg de Westzeedijk een grote rotonde die het verkeer naar alle delen van de stad leidt.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de Westzeedijk opgenomen in het efficiënte verkeerssysteem van het Basisplan dat de wederopbouw van Rotterdam begeleidde. Hiermee kreeg de Westzeedijk een nadrukkelijke infrastructurele betekenis.

In de1947-1948 werd de Westzeedijk opgehoogd tot de door deDijkgraaf en het Hoogheemraden van Schieland vereiste hoogte van 3,85 meter + N.A.P. .

Westzeedijk1953 - heden

Boven: Dwarsprofiel van de verhoogde en verbrede Westzeedijk ter hoogte van de Medische Faculteit (1967)Linksonder: overstroming van het Park bij de Kievitslaantijdens de Watersnoodramp (1953)Middenonder: verbreding en verhoging van de Westzeedijk in volle gang (1972)Rechtsonder: de Kunsthal overbrugt het hoogteverschil tussen het dijklichaam en Museumpark (1993)Rechts: de Westzeedijk na de herprofilering (1993)

Tijdens de Watersnoodramp in 1953 stroomde het Park tot aan de Westzeedijk over. Hoewel de dijk standhield, leidde de ramp uiteindelijk tot dijkverzwaring. Vanwege de Deltawet (1957) werd het dijklichaam opgehoogd tot de vereiste deltahoogte om zelfs de zeldzaamste zware stormvloed te kunnen doorstaan. De Westzeedijk werd vanaf 1968 verbreed en opgehoogd. De woningen ten zuiden van de Westzeedijk zagen tot 1968 uit op het parkachtige landgoed Hoboken. Sinds de dijkverzwaring staat deze bebouwing aan een parallel lopende en lager gelegen weg.

In 1992 kreeg de Westzeedijk een nieuw profiel. Aan de twee tweebaanswegen met daartussen een groenstrook en dubbele trambaan werden fiets- en voetgangersstroken toegevoegd. Gelijktijdig met de herprofilering werd de Kunsthal opgeleverd. In het ontwerp is rekening ghouden met het niveauverschil van vijf meter tussen de Westzeedijk en het Museumpark.