CULTUUUR?

Verhouding mens-natuur: 3 periodes

• 1. De Renaissance (15e – 16e eeuw)– natuur = matrijs (koekjesvorm) van beelden

en vormen. realisme– geen breuk tussen natuur en cultuur – natuur schetst, de kunstenaars voltooien

Verhouding mens-natuur: 3 periodes

• 2. De Romantiek (18e – 19e eeuw)– ‘menselijke natuur’. De natuur is subjectief.– cultuur volgens het gevoel. – kunstenaar geeft uiting aan zijn eigen

gevoelens,(rebel, een opstandeling).

Verhouding mens-natuur: 3 periodes

• 3.De hedendaagse, Moderne (20e eeuw)– ’60 postmoderne idee: natuur = ‘vormloze

materie’. (anti-vorm)– Heterogeniteit: het versplinterde, het ont-

vormde. – Cultuur spiegelt zich aan de natuur als

vormloze materie waar de ordenende, structurerende, be-vormende mens uit afwezig blijft. (Parret, 2005)

Breed of smal?

HUGO CLAUS

Wim Delvoye

Brian Fallon: The Gaslight Anthem

Ann de Meulemeester Marina Yee Walter Van Beirendonck

Martin Margiela Dirk Van Saene Dirk Bikkembergs

THE SIX OF ANTWERP

Ensemble Explorations

JeroenMeus

BILDUNGSIDEAAL

• Cultuur = een middel om tot onwtikkeling van een persoon te komen– Goed voor de mens– Welzijnsgedachte– probleemoplossend

Hedendaags cultuurbegrip

De mens = Culturele omnivoor (Laermans)

Trendbreuken

• 1. Overgang ’70 – ’80– ‘70: ‘bildungsgedachte’: belang dat cultuur kon hebben voor de

hele samenleving beklemtoond. – eind jaren ’80: bildungsgedachte: functie van cultuur inzake

individuele persoonlijkheidsontwikkeling.

• 2. verruiming van het cultuurbegrip: ‘90 cultuurbegrip wordt opengetrokken (mode, gastronomie,…).

• 3. beleidsaandacht van de niet-commerciële naar de commerciële cultuur. De scheidingslijn tussen beide cultuurvormen vervaagt.

KUNST of NIET KUNST?

1. De betekenissen van kunst WAT IS KUNST ?

1.1 RELIGIEUZE BETEKENIS

De kruisoprichting: Peter Paul Rubens. 1609.Onze-Lieve-Vrouwe Kathedraal Antwerpen

.

1.1 RELIGIEUZE BETEKENIS

De religieuze functie: kunst ontstaat om een relatie te hebben met God of met de Goden, kunst beschrijft de rituelen.

Kunst had de bedoeling om religie uit te leggen. Veel mensen konden nog niet lezen. Via kunstwerken werd de dan uitgelegd wat er in de geschriften werd bedoeld.

1. De betekenissen van kunst WAT IS KUNST ?

1.2 UITBEELDEN VAN DE MACHT

Napoleon steekt de Grote Sint-Berhardpas over.David (1800)Het afgebeelde paard is waarschijnlijk Marengo. In werkelijkheid stak Napoleon de pas over op de rug van een ezel

1.2 HET UITBEELDEN VAN MACHT

Pieter Cnoll, eerste opperkoopman te Batavia, zijn echtgenote en dochters (1665)Jacob Jansz. Coeman (olieverf op doek)Het gezin wordt vergezeld door twee huis slaven...

Kunst werd gebruikt om de kracht die bepaalde personen (vorsten, pausen, nieuwe rijken,…) hadden in de maatschappij te portretteren.

1. De betekenissen van kunst WAT IS KUNST ?

1.3 NABOOTSING

Met De aardappeleters probeerde Van Gogh in 1885 een heel realistisch ‘boerenschilderij’ te maken, zonder de werkelijkheid te idealiseren.

Een derde functie van kunst was het bewaren van het verleden en het nabootsen om dit verleden nog eens te herbeleven.

1.3 HET NABOOTSEN

Abraham Solomon, First Class - The Meeting 1858

.

HOE : "Le Salon des Réfugiés“ 1863 : afgewezen schilderijen Napoleon III 

Half 19e eeuw: BREUK

WIE : 1e   Manet, Courbet ,Whistler, Cézanne, Pissaro

WAAROM: - niet één waarheid, aantal kunstenaars werdkritischer, - uitte zich ook door ‘anders’, minder ‘normaal’ te gaan schilderen, dit werd niet getolereerd

Jury: krachtig, roodharig wijf met een lege blik en zielloze ogen, die om onverklaarbare reden op een wolfsvel staat

Whistler, Meisje in het Wit, 1862

"Le Salon des Réfugiés“ : 1e geweigerden 1863 : jonge kunstenaars

BREUK half 19e eeuw

Manet, Courbet ,Whistler, Cézanne, Pissaro = de eerste impressionisten

- reactiebeweging tegen de heersende opvattingen van de salonjury's. - bedoeling: een onmiddellijke beeld weergeven van wat men net heeft

gezien op dat moment precies. - geen fijn afgelijnde tekeningen van de voorwerpen, mensen. - vooral het alledaagse leven werd geschilderd.- de kleurenverdeling, de menging van de kleuren werd totaal anders aangepakt. (basiskleuren los naast elkaar geplaatst, ‘getoets’ op doek , zodat ze op afstand de gewenste kleurvariaties vormden) - nastreven van preciesheid de vormen in de natuur werd losgelaten, in de plaats zocht met een kleurrijke oplossing die zon, licht en lucht als indruk weergeven.

- oude betekenissen van kunst komen in verval!- Aantal kritische kunstenaars, aan de rand van

de maatschappij. - De nieuwe functie van de kunst: het vernieuwende, het uitzonderlijke.

MAAR :Impressionisten waren slechts de 1e stroming van ‘geweigerden’ later volgden nog andere stromingen elkaar op

GEVOLG : Breuk half 19e eeuw =  ontstaan MODERNE KUNST

Edvar Munch, de schreeuw 1893

Impressionisme 1860 - 1880 (de pioniers) Fauvisme 1898-1908

Expressionisme 1905 - 1940 Kubisme 1906 - 1920 …

Expressionisme: kunstenaar drukt zijn gevoelens uit, zijn ervaringen, door zekere vervorming van de werkelijkheid.vooral dat de gevoelswaarde, het onderbewuste, dat de kunstenaar ervaart!

Pablo Picasso, Guernica 1937

MAAR WAT IS NU KUNST?

• het kunstwerk heeft een vorm;• het kunstwerk drukt gevoelens uit;• het kunstwerk heeft een relatie tot de werkelijkheid.

BREUKLIJN 2: 1e helft 20e eeuw (1913)

Dus voor 1917• het kunstwerk heeft een vorm;• het kunstwerk drukt gevoelens uit;• het kunstwerk heeft een relatie tot de werkelijkheid.

Aandacht kan verplaatst worden van het kunstobject zelf naar de idee.

AL DEZE KENMERKEN: betrekkingen op het kunstwerk zelf

Ook daar is verandering in gekomen: 1917 MARCEL DUCHAMP

Duchamp was de eerste die een alledaags voorwerp presenteerde als een kunstwerk (een readymade). Dit was een mijlpaal voor de hedendaagse beeldende kunst.

WAT IS KUNST NU?

.

.DUS: los van mooi of lelijk, kwaliteit,…

Definitie geven van kunst?

Kunst is wat een kunstenaar als kunst aanwijst.

Maar wat is een kunstenaar?

1. iemand die van zichzelf zegt dat hij een kunstenaar is.2. continuïteit (De persoon die zichzelf een kunstenaar noemt, moet regelmatig producten afleveren die hij ‘kunstwerken’ noemt.) 3. contextualiteit. De kunstenaar moet zijn ‘kunst’ plaatsen binnen de artistieke context, hij moet tentoonstellen, deel uitmaken van de kunstwereld.

Le désespoir (De wanhoop)- zelfportret, ±1841 Olie op doek, 45 x 54 cm - Particuliere collectie