Functies sociaal-cultureel werk

34
de vier van het sociaal-cultureel volwassenenwerk en hun samenhang functies Voorstelling resultaten visieontwikkeling 1 oktober 2010 KVS, Brussel

description

Op 1 oktober stelde SoCiuS de resultaten van het visieontwikkelingstraject voor op een studievoormiddag. In het visieontwikkelingstraject werden de decretale functies van het sociaal-cultureel volwassenenwerk een voor een onder de loep genomen (de gemeenschapsvormende, culturele, maatschappelijke activerings- en educatieve functie). Ook de samenhang tussen de functies werd grondig geanalyseerd. Dit traject voor, met en door de sector van het sociaal-cultureel volwassenenwerk resulteerde enerzijds in begripsverheldering en anderzijds in een aantal oriëntatiepunten voor sociaal-cultureel werkers om hun professioneel handelen vorm te geven en te verantwoorden.

Transcript of Functies sociaal-cultureel werk

Page 1: Functies sociaal-cultureel werk

de vier van het sociaal-cultureel

volwassenenwerk en hun samenhang functies

Voorstelling resultaten visieontwikkeling

1 oktober 2010

KVS, Brussel

Page 2: Functies sociaal-cultureel werk

• Welkom– Fred Dhont (directeur)

• Enkele beschouwingen bij het traject– Ronny Leenknegt (coördinator onderzoek & ontwikkeling)

• Toelichting bij de resultaten– Frank Cockx (stafmedewerker onderzoek & ontwikkeling)

• Vragen en opmerkingen– Frank Cockx & Fred Dhont

• Uitleiding– Fred Dhont (directeur)

• Broodjeslunch

Vooraf

Page 3: Functies sociaal-cultureel werk

de vier van het sociaal-cultureel

volwassenenwerk en hun samenhang functies

Voorstelling resultaten visieontwikkeling

1 oktober 2010

KVS, Brussel

Page 4: Functies sociaal-cultureel werk

• Het visieontwikkelingstraject– Aanleiding en verloop– Nadenken over functies

• De vier functies– Probleemstelling– Begripsverheldering– Interventiestrategieën

• Samenhang

Inleiding

Page 5: Functies sociaal-cultureel werk

Het traject visieontwikkeling

1. Situering• Voorbereiding beleidsplan SoCiuS 2004-2009• Bevraging van de sector nood aan visieontwikkeling

2. Contouren van het project

• Open en participatief• Thematisch• Praktijkgericht

Page 6: Functies sociaal-cultureel werk

3. Sociaal-cultureel volwassenenwerk• Continuüm

Sociaal-cultureel volwassenenwerk

Sociaal-culturele praktijken

Formalisering

Professionalisering

Overheidsregulering

• Sociaal-cultureel volwassenenwerk decretaal:1) verenigingen, 2) bewegingen, 3) regionale volkshogescholen en 4) landelijke vormingsinstellingen

• Vier functies: 1) educatieve, 2) gemeenschapsvormende, 3) maatschappelijke activerings- en 4) culturele functie

• Decretaal: niet elke werksoort elke functie verenigingen: educatie, gemeenschapsv., maatsch.activ., culturele Vormingplus: educatie, gemeenschapsv., culturele Landelijke: educatie, gemeenschapsv., culturele bewegingen: educatie, maatsch.activ.

Page 7: Functies sociaal-cultureel werk

SOCIAAL-CULTURELE PRAKTIJKEN

SOCIAAL-CULTURELE SECTOREN

Figuur 1 : Situering van het sociaal-cultureel volwassenenwerk

SOCIAAL-CULTUREEL VOLWASSENENWERK

Form

alis

erin

g, p

rofe

ssio

nalis

erin

g

en o

verh

eids

regu

leri

ng weinig

veel

Educatieve functie

Gemeenschaps-vormende functie

Maatschappelijke activerings-functie

Culturele functie

Page 8: Functies sociaal-cultureel werk

4. Opbouw en fasering

Page 9: Functies sociaal-cultureel werk

Wat is de rol en de betekenis van het sociaal-cultureel volwassenenwerk m.b.t. deze functie?

−Vraag 1: Wat is onze (sociaal-culturele) visie?

−Vraag 2: Wat is de wezenlijke en specifieke bijdrage van het sociaal-cultureel volwassenenwerk?

−Vraag 3: Waar dienen zich mogelijkheden aan om samen te werken met andere partners?

−Vraag 4: Op welke wijze kunnen de functies van het sociaal-cultureel volwassenenwerk zichtbaar gemaakt worden?

Visieteksten op www.socius.be

Vandaag: publicatie Cahier: vragen 1-2 (en3)

Page 10: Functies sociaal-cultureel werk

5. Nadenken over functies• Een veelheid aan functies

Page 11: Functies sociaal-cultureel werk

• kijk op mens & samenleving

• doeloriëntaties & functies

• interventiestrategieën voor aanbieders & processen bij deelnemers

• werk- & handelingsprincipes

• Relatie tussen de begrippen “methodiek” en “functies”

• SCM= viercomponentenlijm

Page 12: Functies sociaal-cultureel werk

• “Finaliteit” versus “de aard van de activiteiten” verwarring

Aard FinaliteitGV. Versterken en vernieuwen

sociale weefsel + gericht op groepsvorming

Versterken en vernieuwen sociale weefsel + gericht op groepsvorming met het oog op een democratische, solidaire, open en cultureel diverse samenleving

CULT. In brede als de engere zin Het verhogen van de participatie aan de cultuur die de samenleving te bieden heeft

MA. Organiseren, stimuleren en begeleiden van maatschappelijk engagement en sociale actie

EDUC. Gericht op lerende personen en groepen + begeleiden van educatieve programma’s

verschillende argumenten onze keuze: de aard van de activiteiten cf. interventie-zijde

Page 13: Functies sociaal-cultureel werk

Decreet van 4 april 2003: • “de functie die gericht is op het versterken en

vernieuwen van het sociale weefsel en op groepsvorming met het oog op een democratische, solidaire, open en cultureel diverse samenleving”

1. Probleemstelling• Gerelateerd aan de “problemen” (?) ivm sociale

cohesie en burgerschap.• Blijkbaar niet voor alle werksoorten? Waarom en is

dat terecht?• Breed en vaag begrip• Nood aan begrippenkader en creativiteit• ...

Gemeenschapsvormende functie

Page 14: Functies sociaal-cultureel werk

2. Enige begripsverheldering

• Wat kunnen we verstaan onder de term “gemeenschap”?– Gemeenschap is a) de momentane toestand alsook b)

het dynamisch proces van interacties in of tussen groepen in relatie tot een welbepaalde context.

° a) = de feitelijke, actuele beschrijving van (de) verschijningsvorm(en)

° b) = het procesmatig karakter van gemeenschap(pen) als communicatieve, situationele en contextgerelateerde en normatieve praktijk(en)

Page 15: Functies sociaal-cultureel werk

• Richting geven aan 3 interventiestrategieën– gemeenschaps-“educatie”– gemeenschap “vormen”– gemeenschaps-“vormgeving”

3. Drie sociaal-culturele interventiestrategieën

• Gemeenschapsvorming = het bewust, intentioneel en verantwoord ondersteunen en faciliteren van processen en praktijken die meer, betere of andere gemeenschap(pen) beogen

• 2 visies op gemeenschap:– gemeenschap als entiteit– gemeenschap als pluraliteit

Page 16: Functies sociaal-cultureel werk

• GemeenschapsEDUCATIE° Als entiteit: bijbrengen van kennis, vaardigheden en attitudes

als burger/deelgenoot van een (a priori bepaald) geheel° Als pluraliteit : kennis, vaardigheden, attitudes in functie van

een flexibele en multipele identiteit

• Gemeenschap-VORMEN° Als entiteit: bewerkstelligen van homogeniteit in functie van

groepsvorming, identificatie en belangenbehartiging° Als pluraliteit : (mee)werken aan het voorkomen van in- en

uitsluitingsmechanismen op groepsniveau en kritische bevraging van inherente groepslogica’s

• GemeenschapsVORMGEVING° Als entiteit: het professioneel ondersteunen van acties in functie

van het bewerkstelligen van de ideale samenleving (gesloten einde)° Als pluraliteit : het (mee)vormgeven van de publieke ruimte en de

participatie in het publiek debat (open einde)

Page 17: Functies sociaal-cultureel werk

De gemeenschapsvormende functie beoogt het meer, beter en of anders gemeenschap vormen (in functie van een solidaire, duurzame en rechtvaardige samenleving; cf. sociaal-culturele methodiek)

Page 18: Functies sociaal-cultureel werk

• Decreet van 4 april 2003: • “de functie die, zowel in brede als in engere zin,

gericht is op het verhogen van de participatie aan de cultuur die de samenleving te bieden heeft”

• Probleemstelling • Wat verstaan onder “cultuur die de samenleving te

bieden heeft”? Het aanbod van de culturele sector(en) of is dit ruimer op te vatten?

• Wat verstaan onder verhogen van de participatie aan...? Meer personen naar musea, cultuurcentra, naar kunsten, enz.?

• Wat betekent “in brede als in engere zin”?• ...

De culturele functie

Page 19: Functies sociaal-cultureel werk

2. Enige begripsverheldering• Wat kunnen we verstaan onder ‘cultuur’?

– Cultuur als factor: motor

– Cultuur als facet Product versus proces Eng versus breed

– Cultuur als sector cultuuroverdracht cultuurbewaring cultuurspreiding cultuurbemiddeling cultuurschepping cultuurbeleving

Page 20: Functies sociaal-cultureel werk

De culturele functie beoogt het werken met waarden, normen en betekenissen, de totaliteit van zinvolle acties, reacties en interacties van mensen en/of cultuurgoederen (in functie van een solidaire, duurzame en rechtvaardige samenleving; cf. sociaal- culturele methodiek)

Page 21: Functies sociaal-cultureel werk

Decreet van 4 april 2003: • “de functie die gericht is op het organiseren,

stimuleren en begeleiden van vormen van maatschappelijk engagement en sociale actie.”

1. Probleemstelling• Waarom, waartoe en hoe? • Erkenning van de geschiedenis van het sociaal-

cultureel volwassenenwerk of opnieuw het warm water uitvinden?

• Vanuit een beleidslogica (cf. actieve welvaartsstaat)? • Nieuwe technologieën, nieuwe uitdagingen• ...

Maatschappelijke activeringsfunctie

Page 22: Functies sociaal-cultureel werk

2. Enige begripsverheldering

• 3 beleidsperspectieven op activering– Disciplinerende, moraliserende en emancipatorische

• 2 visies op activering– Restrictieve activering versus reflexieve activering

• Componenten van activering– Op aanbieders- en deelnemersniveau

Page 23: Functies sociaal-cultureel werk

De maatschappelijke activeringsfunctie beoogt individuele en collectieve veranderingen in het denken en handelen in relatie tot de samenleving (in functie van een solidaire, duurzame en rechtvaardige samenleving; cf. sociaal-culturele methodiek)

Page 24: Functies sociaal-cultureel werk

Decreet van 4 april 2003: • “die functie die gericht is op lerende personen en

groepen en die gekenmerkt wordt door het organiseren en begeleiden van educatieve programma’s op lokaal en bovenlokaal vlak”.

1. Probleemstelling• Beperking tot “educatieve programma’s”?• Enkel begeleid leren? Wat met informeel leren? • Hoe verhoudt dit zich tot de positionering van het

sociaal-cultureel volwassenenwerk in het domein van de volwasseneneducatie (cf. decreet)?

• ...

Educatieve functie

Page 25: Functies sociaal-cultureel werk

2. Enige begripsverheldering

• Formeel, niet-formeel en informeel leren en educatie

Page 26: Functies sociaal-cultureel werk

• Eerder onderzoek: vier leerrichtingen

• Een actuele visie op leren– Shift: van leren ‘in’ de persoon naar leren als sociale en

contextuele praktijk van betekenisconstructie– Visie scvw: geen eenzijdige benadering (=tekorten bij

individu, enkel gericht op toename kennis, simpel middel-doeldenken,…); wel vanuit een bevrijdend en een betekenisverleningsperspectief

beter / maatschappijgericht

Figuur: biografische strategieën en biografisch leren (Cockx, 2004; Stroobants,2001)

tijd

Page 27: Functies sociaal-cultureel werk

De educatieve functie beoogt het leren van individuen, groepen en/of collectiviteiten (in functie van een solidaire, duurzame en rechtvaardige samenleving; cf. sociaal-culturele methodiek)

Page 28: Functies sociaal-cultureel werk

Samenhang:

sociaal-cultureel werkeen mix van functies en interventiestrategieën

Page 29: Functies sociaal-cultureel werk

1. De werkzaamheid van de vier functies • Kwalitatief belevingsonderzoek (SoCiuS)

• Kwantitatief participatieonderzoek (HIVA i.o.v. SoCiuS)

Ontmoeting, ontspanning en ontplooiing (Hortulanus & Machielse, 2002)

2. Intra-functioneel• Culturele: eerst smaken om kritisch cultuur te kunnen maken

• Gemeenschapsvormende: tussen bonding/entiteit en bridging/pluraliteit

• Maatschapp.activ.: alleen én samen sterk

• Educatieve: individueel leren is verbonden met de drie

bewust zijn als professioneel welke klemtonen gelegd worden

Page 30: Functies sociaal-cultureel werk

3. Inter-functioneel• Samenhangen tussen de interventiestrategieën naar functie

integratie-

rol

kritische

rol

laboratorium-

rol

Page 31: Functies sociaal-cultureel werk

4. Samenvattend overzicht

Page 32: Functies sociaal-cultureel werk

Tube tandpasta of tube olieverf ?Tandpasta:

– bescherming, tegen bederf preventief (cf. kritische rol)

– lost problemen op, slechte adem curatief (cf. integratierol)

Olieverf:

– veelkleurig, unieke composities creatief (cf. laboratoriumrol)

Page 33: Functies sociaal-cultureel werk

Vragen & opmerkingen

Page 34: Functies sociaal-cultureel werk

de vier van het sociaal-cultureel

volwassenenwerk en hun samenhang functies

Voorstelling resultaten visieontwikkeling