CULTUREEL KAPITAAL cultuurnota 2017-2020 DEF€¦ · vorige nota loopt in 2016 af. Deze nieuwe...

CULTUREEL KAPITAAL CULTUURNOTA APELDOORN 2017-2020

1

INHOUD CULTUREEL KAPITAAL

Inleiding Nota in notendop Waarde van cultuur Cultuur & overheid Vergelijk Minder geld Verandering Conclusie CULTURELE AGENDA

Cultuureducatie Cultuur op school Muziektalent Proeftuinen Pop en podia Beeldende kunst Erfgoed en architectuur Toerisme en cultuur Cultuurfestivals Cultuur en welzijn Amateurkunst Bibliotheekwerk INVESTEREN

Sprankelend Cultuuraanbod Structurele investeringen Incidentele investeringen Cultuursubsidies op hoofdlijnen MEERJAREN-AFSPRAKEN GROTE

CULTURELE INSTELLINGEN

Budgetsubsidies CODA Cultuurhuis Markant + Gigant Orpheus

2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 8 8 9 10 10 11 13 14 15 16 17 18 20 20 22 23 24 25 25 25 26 29 30

2

CULTUREEL KAPITAAL De culturele sector beleeft dynamische tijden: Zekerheden verdwijnen, het publiek wordt anders, en er is minder geld. We hebben veel: Aanbieders, makers en genieters, publieke gebouwen om in te verblijven, publieke manifestaties om te beleven, publieke kennis om te delen. Dat wat we hebben biedt mogelijkheden. Wat erin zit moeten we eruit halen, wat te oud is kan vernieuwen, wat nieuw is moet ruimte krijgen. Cultuur heeft waarde, niet alleen maar economisch, maar ook maatschappelijk. Cultuur is kapitaal, een rijk bezit. Niet alleen om in te investeren, maar ook om mee te investeren. Dit is het centrale thema van deze cultuurnota 2017-2020.

3

Inleiding De gemeente Apeldoorn draagt met publieke instellingen, particuliere organisaties en initiatiefnemers bij aan culturele levendigheid van Apeldoorn. Veel aanbod komt zonder financiële hulp van de gemeente tot stand. Het gemeentelijk beleid is gericht op een breed en bereikbaar cultuuraanbod voor alle inwoners en bezoekers van Apeldoorn. Apeldoorn investeerde en investeert in culturele voorzieningen. Dit heeft onder andere geleid tot het Uitgaans- en Cultuurkwartier, een prachtig stadstheater en een volwaardig activiteiten-aanbod. Dit, naast álle andere voorzieningen als onze attracties, Omnisport, Rijksmuseum het Loo, het winkelcentrum, evenementen, het erfgoed, de Veluwe met Radio Kootwijk en het Kröller-Müllermuseum om de hoek, maken de stad aantrekkelijk om te wonen, te werken en te recreëren. Het gemeentelijk beleid wordt vastgesteld voor vier jaren en verwoord in een cultuurnota. De vorige nota loopt in 2016 af. Deze nieuwe meerjarennota gaat in op de periode 2017-2020. De cultuurnota maakt duidelijk waarom Apeldoorn investeert in cultuur, en geeft nieuwe richting voor de nabije en verdere toekomst. Dit, op basis van een analyse van algemene trends, de specifieke lokale situatie en gemeentelijke ambities. Centraal staan de Apeldoornse strategische doelen voor wonen, werken en recreëren. In het bestuursakkoord ‘Door!’ wordt de nadruk gelegd op verbindingen tussen culturele instellingen en andere beleidsterreinen. De cultuurnota sluit aan bij het onlangs vastgestelde beleid voor evenementen, citymarketing en toerisme, en de terreinen onderwijs en welzijn. Voor deze cultuurnota is onder andere gebruik gemaakt van de kennis en kunde van Apeldoornse culturele partners en een aantal specifieke onderzoeken: Onderzoek naar de kansen voor de Apeldoornse popcultuur, het plan voor Gigant en Markant samen, het Samen-werkings-voorstel Stichting Cultuurkwartier, het onderzoek van de Apeldoornse rekenkamer naar sport- en cultuursubsidies en effecten van bezuinigingen, en een openbaar cultuurdebat. Er breekt een nieuwe periode aan voor cultuur in Apeldoorn. De tijd van grote bezuinigingen lijkt voorbij, maar er zijn uitdagingen te over. Deze cultuurnota gaat in op vernieuwing van het aanbod en formules, omdat cultuur bij de tijd moet blijven.

Nota in notendop Een goed cultureel aanbod maakt Apeldoorn levendig en aantrekkelijk. De gemeente helpt met het op peil houden van een basisaanbod. Basis cultuurbeleid:

• Voldoende en optimaal benutte voorzieningen voor cultuur

• Een aanbod dat aansluit bij de actuele en toekomstige wensen van bewoners, bedrijven en bezoekers

• Aantrekkingskracht en bereikbaarheid van aanbod waarborgen en vergroten

Ontwikkelingen met impact: De houdbaarheid van bestaande cultuurformules staat onder druk, want:

• Klantgedrag verandert

• Digitalisering heeft grote invloed

• Nieuwe succesvolle culturele spelers duiken op

• Er is minder geld beschikbaar dan voorheen

Aansluitende ambities bestuursakkoord:

• Strategische thema’s wonen, werken, recreëren centraal

• Bruisende binnenstad

• Meer verbinding tussen culturele instellingen en andere beleidsterreinen

Focus cultuurbeleid:

Versterking culturele basis, door:

• Focus op jonge cultuur

• Nieuwe formules

• Investeringen

4

Waarde van cultuur Cultuur staat voor binding, identiteit, traditie, schoonheid, maar ook voor dynamiek, creativiteit en vernieuwing. Cultuur heeft intrinsieke, maatschappelijke en economische waarde. Cultuur inspireert, verbindt en loont. Cultuur zegt iets over onze identiteit: wat we waren (geschiedenis en erfgoed), wat we zijn (kunst van nu) en wat we kunnen worden (verbeelding en vernieuwing). Cultuur kun je zien in de fysieke leefomgeving met architectuur en kunstwerken, of als activiteit bij evenementen en voorstellingen, buiten of in cultuurgebouwen, en op papier of scherm. Cultuur kun je zelf doen als amateur, als aanstormend talent of professional. Cultuur is soms een verbindende, universele taal. Cultuur zet aan tot (kritisch) denken en kijken, geeft plezier, verwondert, biedt een ervaring van schoonheid of ontroert. Cultuur is familie van onderwijs en wetenschap, is het domein van menselijke verbeeldingskracht en creativiteit. In die zin is het een essentiële voorwaarde voor vorming en vooruitgang. Cultuur biedt individuele, maar ook collectieve expressie en een aanjager van allerlei ondernemers- en vrijwilligersinitiatief. Cultuur is onderdeel van een totaal aanbod van allerlei (vrijetijds-)voorzieningen en hiermee een volwaardig onderdeel van de totale vrijetijdseconomie. Deze economie draagt bij aan de vitaliteit van (binnen)steden en het aantrekken van nieuwe bedrijven. Goede voorzieningen, waaronder cultureel aanbod, dragen ertoe bij dat mensen een bepaalde plaats verkiezen boven een andere om te wonen, te recreëren of een bedrijf te vestigen. Cultuur voegt ook waarde toe aan onze leefomgeving, gebouwen en openbare ruimte. We zien dit bij hoogwaardige architectuur, buitenkunstwerken, monumenten en erfgoed. Veel cultuurproductie tart economische wetten, omdat culturele producten vaak gemaakt worden vanuit een artistieke drijfveer. Het primaire doel is dan niet direct het verdienen van geld, maar indirect vloeit hier wel degelijk economische, sociale en ruimtelijke ‘opbrengst’ uit voort. Kunst begint vaak om de kunst, en juist de vrijheid van schrijvers, musici en kunstenaars om te maken wat ze willen maken zorgt voor een frisse blik en een kritisch geluid. En andersom is populaire cultuur (zoals Nederlandse vormgeving, architectuur, talentshows en dance) groter dan ooit, heeft een groot publiek en commercieel bereik.

Cultuur & overheid Op het gebied van cultuur is niet veel wetgeving van toepassing. Er is de mediawet, de archiefwet en een nieuwe wet op het bibliotheekwerk. Cultuur is een zaak van en voor de samenleving waarbij een relatief bescheiden rol van de overheid past. Maar veel cultureel aanbod zou er niet zijn zonder steun van de overheid. Gemeente Gemeenten ondersteunen voorzieningen die wettelijk verplicht zijn (archieven, lokale omroepen) en voorzieningen die een gemeente van belang acht voor de kwaliteit en veelzijdigheid van de lokale culturele infrastructuur. Apeldoorn ondersteunt een culturele basis: bibliotheekwerk, erfgoed en kunst, podia (schouwburg, poppodium, muziektent), filmhuis, evenementen, cultuurproducenten (orkesten, kunstenaars, stadsdichter, stadsfotograaf) en cultuureducatie. Een deel van het culturele aanbod wordt gestimuleerd door middel van incidentele subsidies aan stichtingen, verenigingen en meerjarige subsidies aan instellingen. De cultuurgebouwen zijn grotendeels in eigendom van de gemeente, en worden gehuurd, geëxploiteerd en beheerd door culturele organisaties of Accres. Rijk De rijksoverheid financiert een landelijke basisinfrastructuur van organisaties die van landelijk belang worden geacht. Het rijk werkt daarnaast met programma’s voor o.a. cultuureducatie, steunfondsen en decentralisatie-uitkeringen tbv het gemeentefonds. Speerpunten in het rijksbeleid 2017-2020 zijn: internationale presentatiekansen, cultuureducatie, maatschap-pelijke waarde van cultuur, digitalisering en vernieuwing van het culturele aanbod. Provincie De provincies zorgen voor diversiteit en spreiding van culturele activiteiten, directe steunfuncties (bijvoorbeeld professionele begeleiding van instellingen), bevordering van provinciale culturele samenwerking en stimulering van culturele activiteiten die bijdragen aan regionale identiteit (bijvoorbeeld regionale musea, regionale omroep). Speerpunten uit het Gelders beleid 2017-2020 zijn het ondersteunen van een Gelderse culturele basisinfrastructuur, bibliotheek-vernieuwing en een goede spreiding van cultuureducatie over de provincie.

5

Vergelijk De beleidsvoornemens van de grote steden in Nederland 2017-2020 laten zien dat er geen grote bezuinigingen meer op de rol staan, zoals in de periode 2013-2016. Huidig beleid wordt grotendeels voortgezet, en er wordt weer voorzichtig geïnvesteerd in cultuur. Bij de grote gemeenten is cultuureducatie voor jeugd en jongeren een speerpunt, ter bevordering van kennisontwikkeling, innovatiekracht en (inter-) culturele dialoog en sociale cohesie. Actieve kunstbeoefening door inwoners wordt weliswaar van belang geacht, maar dit wordt grotendeels aan initiatieven uit de samenleving zelf gelaten. De Atlas voor gemeenten van Gerard Marlet is een graadmeter voor de aantrekkelijkheid van steden, afgemeten aan factoren als cultuur, bereikbaarheid, veiligheid, kwaliteit woonvoorraad en horeca. Steden met een aantrekkelijke woonomgeving slagen erin hoogopgeleide, creatieve mensen aan te trekken en vast te houden. Dit is een belangrijke doelgroep voor de huidige en toekomstige arbeidsmarkt. Apeldoorn scoort in de Atlas goed als het gaat om de ligging ten opzichte van werk en natuur. Op het gebied van een gevarieerd aanbod aan stedelijke voorzieningen ligt dit anders. Op de ranglijst podiumkunsten stond Apeldoorn in 2015 op plaats 42 van de 50 grootste gemeenten, op die van musea op plaats 30. Apeldoorn is qua bevolkingsomvang de 11e stad van Nederland. De grote toename van het aantal ouderen, een groep die gemiddeld welvarender is dan de eerdere generaties, zal zorgen voor een andere vrijetijdsbesteding van senioren. Dit geeft kansen, maar ook mogelijke spanning tussen het cultureel aanbod voor jong en oud in Apeldoorn. Als het gaat om aantal banen per 1000 inwoners in de sector cultuur en erfgoed staat Apeldoorn op de 20e plek. Apeldoorn heeft een mindere score op de variëteit van musea en podiumkunsten vergeleken met andere grote gemeenten in Oost Nederland. Uit een grote enquete die NOS Nieuwsuur eind 2015 hield onder Nederlandse gemeenten blijkt dat de grote gemeenten minder tot niet bezuinigen op cultuur vanaf 2016. Het rijk heeft in 2013 bezuinigd, de grote gemeenten volgden die lijn, de kleinere gemeenten hebben bezuinigingen meer uitgesteld. Ook de uitgaven per gemeente op cultuur in 2015 zijn onder elkaar gezet. Apeldoorn geeft 90,- euro uit per inwoner en staat hiermee op plaats 32.

Minder geld De culturele sector heeft vanaf 2013 te maken gehad met bezuinigingen door gemeenten, provincie en de centrale overheid. Ook de consument heeft bezuinigd op cultuurbestedingen. Het bedrijfsleven heeft bezuinigd waardoor de sponsorbijdragen en verhuringen (o.a. congressen) terugliepen. De combinatie van deze diverse bezuinigingen hebben elkaar in hun effect versterkt. Voor het eerst sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw namen in heel Nederland bezoekers-aantallen, lidmaatschappen, het aantal inschrijvingen voor cultuurcursussen en het aantal cultuurproducties af. Daartegenover stegen de vaste lasten (lonen, huisvestingslasten, inkoop programma). Behalve de podia hebben vooral de bibliotheken en kunstencentra hiervan last gehad. Het onderzoek ‘Een hele onderneming’ van de Rekenkamer Oost-Nederland naar cultureel ondernemerschap en de rol van de provincie is in maart 2016 gepubliceerd. Uit dit onderzoek blijkt dat het culturele instellingen wel gelukt is om te besparen, maar dat het genereren van nieuwe inkomsten minder succesvol is geweest. En de recent gepubliceerde Verkenning Arbeidsmarkt Culturele Sector van de Sociaal Economische Raad geeft weer dat vaste dienstverbanden bij instellingen worden omgezet naar zzp-constructies. De Apeldoornse rekenkamer heeft in 2016 het onderzoek ‘Knokken op eigen kracht’ opgeleverd over de effecten van de bezuinigingen vanaf 2013 op sport en cultuur. Hieruit blijkt dat het ledental en aantal vrijwilligers binnen de verenigingen voor amateurkunst daalt, maar vooral door toenemende vergrijzing en andere interesses van de jonge doelgroep. De culturele instellingen hebben pas als allerlaatste middel op kwaliteit willen inboeten. Dit heeft te maken met houding maar ook met de noodzaak om voldoende betalende bezoekers te houden. De instellingen zijn efficiënter gaan werken en hebben structurele kostenbesparingen doorgevoerd (personeel en programma). Ongeveer de helft van de gemeentelijke subsidie voor de vier grote instellingen zit in huisvestingslasten, en die zijn nauwelijks beïnvloedbaar. Er is ook sprake van meer verborgen na-ijleffecten. Veel organisaties teren al lange termijn in op reserves, en zijn bedrijfsmatig minder stabiel geworden, en dit (niet altijd zichtbare) proces is nog steeds aan de gang. Dit maakt dat de toekomstbestendigheid van sommige culturele voorzieningen nogal is verzwakt.

6

Verandering De culturele sector staat voor de uitdaging om te vernieuwen, minder financieel afhankelijk te worden van de overheid, en aansluiting te houden bij de wensen van de hedendaagse en toekomstige consument. De houdbaarheid van bestaande cultuurformules staat onder druk. De toekomstbestendigheid van het institutionele culturele aanbod staat onder druk. Door digitalisering, veranderend klantgedrag, na-ijleffecten van grote bezuinigingen en een afnemende financiële bijdrage van overheden en sponsors staat de sector voor een veranderings-opgave. De opkomst van nieuwe media en de digitalisering in de afgelopen 15- 20 jaar hebben een enorme invloed op de productie en consumptie van cultuur. Het mediagebruik heeft zich ontwikkeld tot een concurrent van locatie gebonden cultuur-activiteiten. De effecten daarvan zijn inmiddels zichtbaar bij het vertrouwde instituut bibliotheek, waar een kernactiviteit als het uitlenen van boeken voor een deel wordt ingehaald door het digitale informatie- en literatuuraanbod. De concurrentie tussen aanbieders in de vrijetijdsmarkt neemt toe. Nieuwe commerciële culturele spelers duiken op en de do-it-yourself-cultuur groeit. Er zijn meer private aanbieders van cultuurcursussen en expositieruimtes, zoals Tim Koldenhof Producties op het Zwitsalterrein, en de Apeldoorns Popschool op het Jean Monnetpark. Succesvolle buitenfestivals concurreren met de binnenpodia. De instroom bij het verenigingsleven neemt af, maar ad-hoc initiatief voor bijzondere culturele projecten neemt toe. Zo is in 2015 het Museumvoorkor.nl gestart door kunstenaars, worden er door kunstenaars tentoonstellingen georganiseerd in leegstaand vastgoed (bijvoorbeeld H10A en Studio28), en ontstaan er nieuwe festivals op nieuwe locaties. Gesubsidieerde instellingen hebben altijd te maken met politieke legitimiteit: het aantonen van toegevoegde waarde. De overheid ondersteunt een culturele basis met publieke middelen, om een breed en toegankelijk cultuuraanbod mogelijk te maken. Dit aanbod moet wel bij de tijd blijven, en niet dubbelen met bestaand aanbod. Instandhouding van instituten is niet het doel, de activiteiten en de maatschappelijke meerwaarde staan centraal. De vanzelfsprekendheid van bestaande instituties staat onder druk. Het klassieke en aanbodgerichte denken moet meer plaats gaan maken voor een flexibeler en experimenteler model waarin het publiek (klant, deelnemer) een actievere rol krijgt.

Conclusie Het zorg dragen voor een goede culturele infrastructuur is een belangrijke taak van de gemeente. Want het cultuuraanbod is een belangrijke factor voor de aantrekkelijkheid van Apeldoorn om te wonen, te werken en te recreëren. De omgeving is veranderd: de klant verandert, er is minder geld, en nieuwe spelers duiken op. Dit geeft aanleiding tot herbezinning en verandering. De basisuitgangspunten voor cultuurbeleid blijven overeind, maar de invulling wordt aangepast. We willen voldoende en optimaal benutte voorzieningen voor cultuur. Daarom moeten er betere condities komen voor cultureel ondernemerschap, met een reëel subsidieniveau en verbetering van de exploitatiemogelijkheden van het cultureel vastgoed. Want Apeldoorn heeft een goede infrastructuur staan, van activiteiten en gebouwen, maar de toekomstbestendigheid hiervan staat sterk onder druk. We willen een aanbod dat aansluit bij de actuele en toekomstige wensen van bedrijven, bezoekers en bewoners. Daarom willen we in het nieuwe cultuurbeleid de juiste voorwaarden bieden voor (product)-vernieuwing, nieuwe formules en een optimaal op de doelgroepen toegesneden Apeldoorns aanbod. We willen de aantrekkingskracht en bereikbaarheid van aanbod waarborgen en vergroten. Daarom zetten we in op spreiding van cultuur, de financiële bereikbaarheid van cultuur, de kennismaking met cultuur door cultuureducatie en zomeraanbod voor inwoners en toeristen. In het nieuwe cultuurbeleid 2017-2020 wordt ingezet op cultuureducatie, vernieuwing van aanbod en formules en exploitatieverbetering van het vastgoed. We spreken dan concreet over voortzetting van Cultuureducatie met Kwaliteit, meer inzet op jong cultureel initiatief en talentontwikkeling, ondersteuning van nieuwe allianties, een nieuwe formule voor jonge cultuur in het Huis voor Schoone Kunsten, doorontwikkeling van CODA Cultuurwarenhuis, Orpheus als Podiumhart van Apeldoorn, enzovoort.

7

CULTURELE AGENDA 2017-2020

Jonge Cultuur Apeldoorn is een kindvriendelijke stad, dat willen we behouden en versterken. Het cultuuraanbod is voor alle Apeldoorners, van jong tot oud. Extra aandacht gaat uit naar de doelgroep jeugd/jongeren en jonge gezinnen. Jong geleerd is oud gedaan: scheppen, ontwerpen en creëren zijn de vaardigheden van de toekomst.

Nieuw initiatief Vernieuwing vindt vaak plaats van onderaf of aan de rand, buiten de gevestigde instituties. Veel initiatief vindt plaats zonder inmenging van de overheid. Maar de overheid kan zorgen voor goede randvoorwaarden

Nieuwe Allianties Steeds meer gaan culturele instellingen een actieve binding aan met klanten en producenten, zoeken samenwerking met elkaar, ondernemers en klanten. Steeds meer wordt cultuur niet alleen weggestopt in gebouwen, maar wordt actiever gebruik gemaakt van de buitenruimte, digitale kanalen en alternatieve locaties. Steeds meer vinden samenwerkingen plaats tussen cultuur met onderwijs, zorg en welzijn, en ook met de creatieve sector, evenementen en uitgaansgelegenheden. Vooral om nieuw publiek te vinden, of andere doelgroepen te bedienen, vinden er cross-overs plaats: samenwerkingsverbanden tussen verschillende disciplines.

Nieuwe formules De grote culturele instellingen CODA, Orpheus, Gigant en Markant zijn culturele basisvoorzieningen van Apeldoorn. Deze instellingen moeten samenwerken en hun formules vernieuwen om aansluiting te blijven houden met de klant van nu en van morgen. CODA steekt in op doorontwikkeling van het concept Cultuurhuis, Orpheus op Podiumhart van de stad, Gigant en Markant gaan samen richting een huis voor jonge cultuur. We sturen bij de instellingen aan op verscherping van profiel, samenwerking en onderscheidend cultureel aanbod, passend bij de strategische pijlers van Apeldoorn.

Culturele uitvraag Deze cultuurnota is te zien als een ‘culturele uitvraag’ voor deze speerpunten (het ‘wat’). Als bijlage hebben we verschillende ‘culturele proposities’ (het ‘hoe’) bijgevoegd van verschillende culturele partners: Markant/Gigant Samen Cultuurhuis CODA Orpheus Podiumhart van Apeldoorn Manifest Stichting Cultuurkwartier Music Made In Apeldoorn en Proeftuinen NJO en Ereprijs meerjarenplannen ACEC creatieve buitenboordmotor Versterking popscene (Poppunt Apeldoorn) In Apeldoorn kan meer! Dit maken we mede mogelijk door dit te verwerken in nieuwe meerjarenafspraken voor bestaande subsidiestromen, en nieuwe investeringen: Sprankelend Cultuuraanbod In Apeldoorn kan meer! Modernisering Vastgoed

8

Cultuureducatie

Culturele vorming zorgt voor ontwikkeling van het kind tot een prettig en gezond mens met een fit brein. Goed cultuuronderwijs draagt bij aan een inspirerend, betekenisvol en succesvol leven. Een algemene leidraad voor kunsten cultuurbeleid is het concept van de creatieve keten. Dat gaat uit van de functies die de culturele sector in een stad kan vervullen. De creatieve keten bestaat uit de schakels leren, produceren, presenteren en interesseren. Cultuureducatie staat aan de basis van de keten, en zorgt niet alleen voor de ontwikkeling van creativiteit, maar ook voor de toekomstige productie en afname van cultuur. En in deze keten is er wisselwerking tussen amateurkunst en professionele kunst: van vereniging tot podium. Kunst en cultuur zijn de ruggegraat van creatief kennisland, zo wordt het treffend verwoord in de Culturele Agenda 2017-2020 van de Raad voor Cultuur. Nederland staat in de top 5 van de meest innovatieve kennislanden. Om die positie vast te houden is het belangrijk om te investeren in creatief vermogen met cultuuronderwijs.

Foto: Markant Apeldoorn

Cultuureducatie maakt onderwijs levendig. Het inspireert, stimuleert, motiveert en geeft kinderen bovendien onvergetelijke ervaringen. Cultuuronderwijs geeft kinderen de mogelijkheid om hun talenten te ontdekken, daar waar ze die misschien nog niet kennen. Het daagt hen uit om zélf uit te vinden, om zélf te onderzoeken.

De plek bij uitstek om zoveel mogelijk kinderen in aanraking te brengen met cultuur is het basisonderwijs. Door cultuureducatie te verankeren in het curriculum en samenwerking aan te gaan met culturele instellingen laat de school elk kind structureel kennismaken met kunst, erfgoed en media. De inzet van de gemeentelijke ondersteuning voor cultuureducatie spitsen we toe op de jonge generatie (tot en met 18 jaar), op de binnenschoolse cultuureducatie en op projecten in de wijken. We sturen op vernieuwing en meer aansluiting tussen vraag en aanbod van het buitenschool-se kunsten cultuuraanbod voor jongeren. We sturen verder aan op samenwerking tussen kunsten cultuurinstellingen en het onderwijs.

Cultuur op school

Binnenschools is Cultuurwijzer Apeldoorn (onderdeel van Markant) het coördinatiepunt voor kunsten cultuureducatie. Cultuurwijzer bemiddelt tussen de vragen uit het onderwijs en het Apeldoorns cultureel aanbod. Scholen kunnen met ondersteuning van Cultuurwijzer vanuit de rijksbijdragen voor cultuureducatie (prestatiebox) een passend aanbod voor hun school inkopen. Van Cultuurwijzer maken zowel de culturele instellingen als het primair en voortgezet onderwijs intensief gebruik. Vrijwel alle (64) basisscholen maken structureel gebruik van het aanbod van Cultuurwijzer. Apeldoorn scoort landelijk erg goed in aanpak en bereik. Cultuureducatie met Kwaliteit Cultuureducatie met Kwaliteit is bedoeld om scholen en culturele instellingen te ondersteunen bij de ontwikkeling van doorgaande leerlijnen voor het cultuur-onderwijs en op het opleiden van leerkrachten op gebied van cultuuronderwijs. De ambitie voor het vervolg van CMK in 2017-2020 is om alle basisscholen in Apeldoorn te bereiken. Cultuurwijzer zorgt voor de aanvraag en de uitvoering van het project in het Apeldoornse basisonderwijs.

9

De rijksoverheid heeft daarnaast ook gelden beschikbaar gesteld voor de invoering van combinatiefunctionarissen (regeling ‘Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur'). Deze regeling heeft tot doel dat de jeugd tot 18 jaar vertrouwd raakt met één of meer kunsten cultuurvormen en het stimuleren van actieve kunstbeoefening onder jongeren. In Apeldoorn zijn 6 Brede Scholen (bestaande uit 18 basisscholen) actief. Op deze scholen is er naast onderwijs ook een aanbod op het gebied van kinderopvang, welzijn, sport en cultuur. Scholen werken hiervoor samen met instellingen en organisaties. In Apeldoorn worden combinatiefunctionarissen voor cultuur ingezet vanuit Markant en CODA. We willen het aantal scholen met een doorlopende leerlijn cultuureducatie in het curriculum vergroten. Het succesvolle rijksproject ‘Cultuureducatie met Kwaliteit’, waarvoor 50% matchings- bijdrage van de gemeente nodig is, willen we voor de nieuwe periode 2017-2020 voortzetten.

Muziektalent

Foto: JON

Vanaf 2004 is gericht ingezet op Apeldoorn als de stad voor ‘Jong Muzikaal Talent’. Dit omdat Apeldoorn beschikt over een van de beste muziekzalen (Orpheus) van Nederland en omdat in Apeldoorn organisaties gevestigd zijn die in hoge mate gericht zijn op jong muzikaal talent. Orkest de Ereprijs, de Internationale Stichting Masterclass Apeldoorn, het Nationaal Jeugd Orkest en sinds kort ook JeugdOrkest Nederland opereren vanuit Apeldoorn lokaal, nationaal en zelf internationaal niveau. Talentontwikkeling en professionele ontwikkeling zijn voor alle vier de organisaties centrale thema’s. Het NJO organiseert elke zomer de Muziekzomer in Gelderland, met meer dan 60 concerten in 2 weken op bijzondere locaties. Daarnaast zijn ze actief met allerlei kleine en grote activiteiten door

het jaar heen en genieten daarmee landelijke bekendheid. Orkest de Ereprijs biedt naast de concerten die zij geeft een podium aan compositietalent in de jaarlijkse Young Composers Meeting. De Ereprijs werkt samen met het Gelders Orkest in het Orkest van de 21ste eeuw. Het NJO en de Ereprijs hebben een hechte samenwerking met Nederlandse conservatoria zoals ARTEZ. Het Gelders Orkest en Ereprijs ondersteunen het muziekonderwijs op scholen, ook in Apeldoorn, met educatieve projecten, in samenwerking met leerkrachten, Cultuurwijzer en andere culturele instellingen. Het ISMA (Internationale stichting masterclasses Apeldoorn) organiseert elk jaar in augustus masterclasses voor internationaal jong muzikaal toptalent onder leiding van bekende docenten, in samenwerking met diverse organisaties zoals NJO en Markant. In het Jeugd Orkest Nederland (JON), sinds januari 2016 gevestigd in Apeldoorn, spelen ongeveer 85 getalenteerde jongeren afkomstig uit het gehele land. Het JON is voor Nederland een belangrijke leerschool voor orkestspel op hoog niveau, en is in Apeldoorn een kweekvijver voor het NJO en ISMA. ISMA, JON en het NJO werken nauw met elkaar samen, en bieden samen jonge talenten van 14 tot 26 jaar een doorlopende leerlijn. Ieder jaar vindt het Theater Jongerenfestival (TJOF) plaats in Schouwburg Orpheus. TJOF is een festival waar Apeldoornse jongeren tussen de 12 en 25 jaar de kans krijgen hun talenten te laten zien op het gebied van zang, dans of theater. De organisatie bestaat uit Schouwburg Orpheus, New Arts Apeldoorn en Tim Koldenhof Producties. We zetten in op doorontwikkeling van de combinatie tussen professionele muziek en talentontwikkeling, door dit onderdeel te laten uitmaken van de prestatie-afspraken met de gezelschappen, en door extra investeringen.

TJOF (foto: Tim Koldenhof Producties)

10

Proeftuinen Op regionaal niveau werkt Apeldoorn samen met de grote steden en de provincies Gelderland en Overijssel in het samenwerkingsverband Landsdeel Oost Nederland.

De Ereprijs (foto: Marije van den Berg)

De basisinfrastructuur voor de podiumkunsten in Gelderland bestaat uit Introdans, Het Gelders Orkest en theatergroep Oostpool in Arnhem, jeugdtheater Kwatta in Nijmegen en Orkest De Ereprijs en NJO/JON in Apeldoorn. Deze organisaties worden grotendeels door de rijksoverheid en de landelijke cultuurfondsen gefinancierd, aangevuld door bijdragen van de provincies Gelderland en Overijssel en de grote gemeenten. Het primaire werkgebied is Oost Nederland. De betrokken overheden vinden het belangrijk dat de gezelschappen de weg vinden naar de inwoners van Gelderland en zich als een vaste waarde manifesteren op de podia in de verschillende steden. Tegelijkertijd staan de gezelschappen en de podia voor de opgave om hun publieksbereik te vergroten en te verbreden. De grote gemeenten en de beide provincies in Oost Nederland hebben met het ministerie van OCW afgesproken dat de komende vierjarige kunstenplan-periode wordt benut voor projecten en experimenten (zogenaamde proeftuinen) gericht op verjonging en verbreding van publiek voor de podiumgezelschappen en versterking van het samenspel met de podia in landsdeel Oost. Het NJO/JON heeft samen met het Gelders Orkest en het Orkest van het Oosten het initiatief genomen voor de proeftuin ‘Talentontwikkeling klassieke muziek’: vanaf de lokale muziekscholen tot aan de conservatoria en professionele orkesten. De Ereprijs ontwikkelt een Proeftuin die de Young Composers Meeting verbindt met het conservatorium Artez, middelbare scholen in Gelderland en Duitsland, te presenteren op de podia in Gelderland en Overijssel.

De activiteiten van NJO, ISMA, JON en Ereprijs trekken een groot publiek, afkomstig uit Apeldoorn, de regio, en voor sommige activiteiten uit het hele land. Liefhebbers te over, maar de bekendheid voor heel Apeldoorn kan een stuk groter. Apeldoorn heeft iets bijzonders in huis, en dat willen de instellingen onder de noemer “Music Made in Apeldoorn” laten zien bij bestaande festivals. Dit initiatief is nu in ontwikkeling. We willen meer zichtbaarheid van en samenwerking tussen onze muziek-organisaties in Apeldoorn. Daarom ondersteunen we de ontwikkeling van de Proeftuinen en Music Made in Apeldoorn.

Pop en podia Stichting Gigant is het bekendste podium voor popmuziek en dance. Gigant is met de JT Bioscoop de verbinding van het Cultuur-kwartier naar het uitgaansgebied, en is mede daarom van belang voor de levendigheid in de binnenstad. Maar op het gebied van popcultuur is nog veel meer gaande.

Popzaal Gigant (foto: Henk Schrier)

Horecagelegenheden zoals het Bluescafé programmeren popmuziek. Het vermogen van deze kleine podia werd zichtbaar bij de Apeldoornse editie van de landelijke Popronde die door vrijwilligers werd georganiseerd. Overal verspreid oefenen bandjes, van garagebox tot de Popschool tot Real-X op het Zwitsalterrein. Orpheus programmeert af en toe grote concerten. En de buitenfestivals zijn de grootste blikvangers voor populaire live-muziek. Stichting Poppunt Apeldoorn heeft het initiatief genomen tot een onderzoek naar kansen voor de popcultuur in Apeldoorn. De gemeente heeft dit onderzoek financieel mogelijk gemaakt en de resultaten zijn kort geleden beschikbaar geworden. Voor het onderzoek zijn in totaal zes verschillende enquêtes uitgezet onder de

11

verschillende doelgroepen binnen de Apeldoornse popcultuur: Bands / muzikanten, podia, oefenruimtes / studio’s, educatie, winkel / verhuur / reparatie en media. Uit de enquête-reacties en gesprekken komt een beeld naar voren over de popcultuur in Apeldoorn en wat de specifieke behoeftes en wensen in het veld zijn.

De uitkomst van het recente onderzoek is dat er veel meer uit popmuziek te halen valt in Apeldoorn. Er wordt meer muziek gemaakt dan algemeen bekend is, maar er is geen sprake van een zichtbare popscene. Voor verschillende doelgroepen ontbreekt een echte centrale plek, er is te weinig samenwerking en repetitieruimte, en er is behoefte aan een goede plek voor beginnende bands om op te treden. De uitkomst van het onderzoek is verrassend in die zin dat er meer popmuziek in Apeldoorn is dan algemeen bekend is. De stichting Poppunt heeft het op zich genomen om met beoefenaars, podia en andere initiatiefnemers werk te maken van de uitkomst van het onderzoek. Het is op dit moment nog niet bekend waar dit precies toe zal leiden, het initiatief is nog pril. De vrijwilligers die elk jaar de Popronde voor Apeldoorn organiseren willen ook verder in gesprek over mogelijkheden voor popmuziek en Apeldoorn. Ook is er in juli 2016 door het platform Jong Apeldoorn meegedacht over de toekomst met stichtingen Gigant en Markant, met als uitkomst constructieve suggesties voor het aanpassen van het aanbod. Wij willen Stichting Poppunt waar nodig de helpende hand bieden om de popcultuur in Apeldoorn te versterken, want er is vraag naar meer podium- en oefenruimte.

Beeldende Kunst CODA museum, Stichting ACEC en de Stichting Ateliers Apeldoorn verzorgen podia en activiteiten voor de Apeldoornse beeldende kunst. Daarnaast zijn er (soms tijdelijke) kunstenaarsinitiatieven zoals galerie H10A en Studio28 die kunstprojecten verzorgen in leegstaand vastgoed. De stichting SLAK, de grootste atelierverhuurder van Nederland, zorgt in opdracht van de gemeente voor betaalbare atelierruimte voor kunstenaars.

CODAmuseum (foto: Angela Stouten)

Museum CODA Museum richt zich op erfgoed: de geschiedenis van Apeldoorn en de regio, op moderne kunst en design: werken op en van papier, kunstenaarsboeken en het sieraad, als onderdeel van beeldende kunst. Het CODA museum is één van trekkers in Apeldoorn van bezoekers van buiten de regio. Vooral tentoonstellingen als Paper-Art krijgen veel landelijke aandacht. Maar ook tentoonstellingen op het grensvlak tussen kunst en geschiedenis doen het goed. Een bloemlezing uit de collectie ADO speelgoed is dit najaar getoond in twee Japanse musea. CODA heeft met Orpheus in ‘In Apeldoorn Kan Meer!’ de ambitie neergelegd om met onderscheidende festival programmering bij te dragen aan de Apeldoornse ambities op het gebied van toerisme en citymarketing.

12

Kunstinitiatieven Kunstenaars zijn ook te vinden in verschillende gelegenheidscoalities, leegstandsinitiatieven (galeries, projectruimtes), alternatieve podia en horeca (bijvoorbeeld ArtCafé SamSam). En steeds meer komt een nieuwe kunstvorm, Street-Art, in het straatbeeld. In Apeldoorn heeft het New Arts (onderdeel Markant) met het initiatief Klein Berlijn gezorgd voor een aantal monumentale muurschilderingen in de openbare ruimte.

Gijs VanHee (foto: Medea Huisman)

Collectie buitenkunst In Apeldoorn staan meer dan 100 moderne kunstwerken in de openbare ruimte. De gemeente heeft sinds 2007 geen actief aankoopbeleid meer voor nieuwe kunstwerken. Nieuwe kunstwerken komen incidenteel tot stand, bijvoorbeeld door schenkingen.

Carel Visser, winnaar Wilhelminaring 2004

En de Stichting Wilhelminaring zorgt voor een tweejaarlijkse kunstopdracht aan de winnaar van de Wilhelminaring, de oeuvreprijs voor Nederlandse beeldhouwkunst. De stichting heeft aangegeven programma’s te willen ontwikkelen voor verschillende doelgroepen (toeristen, jongeren) om beeldende kunst onder de aandacht te brengen. Dit, met andere initiatiefnemers en scholen in Apeldoorn. Het nieuwste initiatief in Apeldoorn is het museum voor KOR (kunst in de openbare ruimte). Dit initiatief bestaat uit kunstenaars, schrijvers en vormgevers en stelt zich ten doel om alternatieve manieren de

kunstcollectie beleefbaar te maken (o.a. met rappende rondleiders, een audiotour en marketingcampagnes).

Op het gebied van grotere kunstevenementen zoals buitententoonstellingen is er in Apeldoorn nog een wereld te winnen. Apeldoorn heeft immers een grote collectie buitenbeelden en veel initiatiefnemers. Het zou een goede zaak zijn dat deze initiatiefnemers elkaar meer vinden en komen met nieuwe kunstinitiatieven, zoals dat gebeurt bij het Erfgoedplatform Apeldoorn. Creatieve sector Kunstenaars maken onderdeel uit van een grotere groep creatieven, bijvoorbeeld grafisch vormgevers of architecten. Steden investeren bewust in het scheppen van een goed vestigingsklimaat voor creatieve bedrijvigheid omdat deze sector een stuwende kracht is voor vernieuwing en economische ontwikkeling.

Foto: Ketelhuis Apeldoorn

13

In Apeldoorn zijn op allerlei locaties creatieve éénpitters en bedrijven gevestigd. Men heeft een sterke voorkeur voor hergebruik van voormalige industriële gebouwen en andere leegstaand vastgoed met onorthodoxe werksettings, zoals het gebouw TOT2021, diverse gebouwen op het Zwitsal terrein, het Ketelhuis, Fizzionparc, enzovoort. De diensten van deze bedrijven worden zowel in Apeldoorn als daarbuiten afgenomen.

Foto: ACEC gebouw

In het Cultuurkwartier heeft het ACEC-gebouw zich ontwikkeld tot een verzamellocatie van creatieve bedrijvigheid. Steeds meer vormgevers, mediabedrijven, en ontwerpers hebben zich hier gevestigd. Bovenin het gebouw is de oefenruimte van De Ereprijs. Het Apeldoorns Centrum voor Eigentijdse Cultuur op de begane grond van dit gebouw sluit aan op deze bedrijvigheid met experimentele tentoonstellingen, lezingen, netwerkbijeenkomsten en debatten. Kunstenaars van binnen en buiten Apeldoorn kunnen elkaar hier in tentoonstellingen ontmoeten. We zetten in op samenwerking, nieuwe initiatieven en buitenprojecten voor en door kunstenaars, en op versterking van de formule ACEC voor uitwisseling tussen Apeldoornse en niet-Apeldoornse kunstenaars.

Erfgoed en architectuur De culturele rijkdom van Apeldoorn gaat ver terug. Er zijn veel sporen uit het verleden als de grafheuvels, de ijzerindustrie, agrarische nederzettingen en landschappen, maar ook eeuwenoude Veluwse mythen en sagen, gekanaliseerde sprengenbeken en water-molens voor de papierindustrie, Radio Kootwijk en natuurlijk de Oranjegeschiedenis met Het Loo.

Voorm Centraal Beheer door Herman Herzberger

De waardering van de Apeldoorners voor de geschiedenis en de eigen omgeving is groot. Er zijn vele organisatorische verbanden die de ruimtelijke kwaliteit, architectuur, het erfgoed, de cultuur- en kunsthistorische collecties en het (bodem)archief zichtbaar maken voor een breed publiek. Dit leidt tot allerlei initiatieven, zoals wandelroutes, lezingen, stadstuinen en initiatief om de oude gevels in de binnenstad te herstellen.

Foto: Paleis Het Loo

Het Apeldoorns Gidsen Collectief is een mooi voorbeeld van een vrijwilligersinitiatief rond erfgoed. Deze stichting heeft als doel het publiek kennis te laten maken met de cultuurhistorie, het erfgoed en de architectuur van de gemeente Apeldoorn in de breedste zin van het woord. De stichting verzorgt bijzondere wandelingen door diverse Apeldoornse wijken en buurten en lezingen over de cultuurhistorie, het erfgoed en de architectuur van Apeldoorn. Het Apeldoorns Gidsen Collectief is lid van het Erfgoedplatform Apeldoorn.

Het Erfgoedplatform Apeldoorn (EPA) bestaat sinds 2002 en is in 2013 omgezet in de Stichting Erfgoed Platform Apeldoorn. Dit samenwerkings-

14

verband van wel 15 verenigingen organiseert vele activiteiten voor inwoners en bezoekers van Apeldoorn, zoals de Open Monumentendagen en het Historisch Café. CODA biedt met het archief en de historische museumcollectie de verzamelplaats, de etalage en een inhoudelijke thuishaven van de Apeldoornse geschiedenis (zowel fysiek als digitaal). De beleving van erfgoed en de geschiedenis van Apeldoorn wordt gepresenteerd in de CODA bibliotheek. CODA heeft hier in 2015 twee landelijke innovatieprijzen mee gewonnen. Samen met het Erfgoedplatform Apeldoorn wordt de lokale geschiedenis d.m.v. activiteiten en presentaties levend gehouden.

Foto: gevelfonds Apeldoorn

Toerisme en cultuur

Foto: Radio Kootwijk

Cultuur kleurt de stad, en draagt ertoe bij dat de stad aantrekkelijk is om te wonen, te werken en te bezoeken. Daarbij levert cultureel aanbod een positieve bijdrage aan het stadsimago.

Apeldoorn biedt een mooie groene omgeving, met stadsparken en stedelijke voorzieningen, een uitgebreid woonaanbod, goede bereikbaarheid, een veelzijdig bedrijfsleven en een uniek vrijetijdsaanbod. Culturele voorzieningen zijn een belangrijk onderdeel van dit vrijetijdsaanbod. Met (top-) evenementen, erfgoed, toeristische attracties en het landschap, zijn ze het visitekaartje van de stad. Ze geven de stad een oorspronkelijk en onderscheidend gezicht naar buiten, en maken de stad tot een levendige plek, waar mensen willen komen, zijn en blijven. Cultuur is een troefkaart voor het aantrekken van toeristen en het imago van een stad. En andersom heeft de cultuursector profijt van het toerisme en van een aantrekkelijke beeldvorming.

Paleis het Loo (foto: VisitVeluwe)

Apeldoorn heeft gekozen voor citymarketing, en er zijn nu verschillende instanties die hieraan werken: VisitVeluwe, Stichting Apeldoorn Promotie en het Toeristisch Platform. Culturele instellingen kunnen een bijdrage leveren om Apeldoorn positief en helder te verkopen. Dit kan door culturele programmering te richten op specifieke doelen van de citymarketing, door de onderscheidende kracht van Apeldoorn te benadrukken, en als instelling zélf een zeer onderscheidend product te leveren. We zien bij recreanten een grote interesse voor de combinatie van cultuur, erfgoed en natuur met een bijzondere belevingswaarde. De ontwikkeling van nieuwe allianties en arrangementen is echter nog in een pril stadium. Goede voorbeelden zijn evenementen die zich verbinden aan het landschap, landschappelijke organisaties die zich steeds meer richten op cultuur en erfgoed, bijvoorbeeld met fietsroutes, locatietheater of tentoonstellingen, of musea die zich net als allerlei andere attracties heel bewust in de vakantie-periode richten op de toerist. CODA en Orpheus hebben met een oproep ‘In Apeldoorn Kan Meer!’ de hand opgestoken om extra programma voor de toeristische doelgroepen te organiseren. We sturen aan op optimale aansluiting tussen cultuuraanbod en toerisme door nieuw onderscheidend cultureel programma, in aansluiting met het beleid voor evenementen en citymarketing.

15

Cultuurfestivals

Cultuurfestivals dragen in hoge mate bij aan bewonerstevredenheid (onderzoek Brand Consultancy, 2015). Het is mede daarom interessant om de kansen voor de verdere ontwikkeling van cultureel evenementen-aanbod serieus te nemen. De buitenruimte is het grootste podium van de stad. Apeldoorn heeft een uitgebreid vrijetijds-aanbod. Naast theater, film, eten en uitgaan, winkelen, sport en recreatie zijn er jaarlijks om en nabij de 550 evenementen als de allerkleinste ook worden meegeteld. De gemeente Apeldoorn ondersteunt ongeveer eenderde van alle evenementen met subsidies. Tweederde draait op eigen kracht. Voorbeelden van culturele evenementen zijn de NJO Muziekzomer Gelderland, Grasnapolsky, Theaterstraat Ugchelen, Theater op ’t Zand, 4everGreen, Roots in the Woods, het Drakenbootfestival met popprogrammering, de Stationsdance en Summerlovers, de Open Monumentendagen, de StadsOase, Cultuurkwartier Open, enzovoort.

Buitenevenementen worden meer en meer bezocht. In Apeldoorn heeft de relatie cultuur en landschap potentie. Voorbeelden hiervan zijn evenementen rond Paleis het Loo, Roots in the Woods, Theater op ’t zand, openluchtbioscoop Berg&Bos. Ook de relatie met kunst en cultureel erfgoed werkt goed (de Zwitsallocatie, Radio Kootwijk, NJO op het Spelderholt). Voor openluchttheater is er veel ruimte, maar het aanbod hiervan is bescheiden. Wel valt op dat veel vernieuwing in het aanbod vanuit het culturele veld ontstaat. Zo is er incidenteel bijzondere culturele programmering op het Zwitsalterrein, activiteiten rond het 2021 gebouw en nieuwe programmering op het Cultuurplein (StadsOase, Cultuurkwartier Open). De komst van Serious Request 2017 naar Apeldoorn biedt veel kansen voor cultuur. Vooral de popsector kan zich hier goed aan verbinden, maar er valt ook te denken aan beeldende kunst, orkesten en amateurkunst. Als deze ‘side-events’ goed slagen kan dit ook een meerwaarde betekenen voor culturele samenwerking en meerjarige spin-off.

StadsOase Cultuurplein (foto: Gerard Oltmans)

De stichting Cultuurkwartier heeft ideeën ontwikkeld voor nieuwe buitenprogrammering rond Apeldoorns erfgoed en het thema kunst en landschap. Dit, in nauwe samenwerking met kleinere initiatiefnemers, het bedrijfsleven en de horeca in het centrumgebied. Het plan is om projecten en evenementen te organiseren die periodiek terug komen en waaraan zoveel mogelijk Apeldoorners mee kunnen doen. We willen meer levendigheid in de (binnen)stad. Daarom wordt ingezet op meer cultuurfestivals, en onderscheidend cultureel programma.

16

Cultuur en welzijn Cultuurparticipatie heeft een belangrijk positief effect op de vitaliteit, de gezondheid en het welzijn. Cultuur verbindt en is een grote drager van vrijwilligerswerk. Sinds enkele jaren zijn gemeenten verantwoordelijk voor onder meer de ondersteuning van inwoners die momenteel gebruik maken van begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Meer dan drie miljoen Nederlanders zijn 65 jaar of ouder. Ook in Apeldoorn neemt het aantal ouderen toe. Met de groei van de groep ouderen in onze samenleving doen zich nieuwe kansen voor. We zien dat de landelijke fondsen, zoals het VSB fonds en het Fonds Cultuurparticipatie zich instellen op projecten gericht op verbindingen tussen cultuur en ouderenzorg. Mede hierdoor ontstaan initiatieven voor een beter op ouderen toegerust aanbod, zodat zij zich op cultureel gebied kunnen blijven ontwikkelen. In Apeldoorn zijn er verschillende initiatieven die van deze fondsen gebruik maken. Met de groei van het aantal ouderen zal ook de markt voor cultureel aanbod voor deze doelgroep groeien. En we zien dat ouderen graag vitaal blijven en zich vrijwillig willen inzetten voor cultuur of als toeschouwer van cultuur willen genieten. De culturele instellingen en verenigingen kunnen gewoonweg niet zonder deze vrijwilligers functioneren.

Oefenruimtes (foto: Real-X)

Ook het jeugd- en jongerenwerk gaat goed samen met cultuur. Via culturele activiteiten leren kinderen en jongeren met elkaar samen te werken hun talenten ontdekken. Don Bosco en Real-X hebben oefenstudio’s voor muziek en organiseren optredens. MuDanThe organiseert wijkprojecten en workshops voor scholen.

Koningin Máxima bezoekt Stichting Samen Leven in het Kristal, 2015 ANP foto Remko de Waal

Voorbeeld: Stichting Kristal Samen Leven In 2011 startten het Oranje Fonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie, op initiatief van Koningin Máxima, het programma Kinderen Maken Muziek. Doel van het programma is dat kinderen samen een muziekinstrument leren bespelen en samen muziek maken. Daarnaast staan het bevorderen van sociale cohesie en het versterken van actief burgerschap centraal. Dit is een bijzonder concept dat verbinding maakt tussen leerlingen met en zonder beperking maar dat ook wijkgericht is. In Apeldoorn wordt dit project uitgevoerd in het multifunctioneel centrum Kristal. In het project participeren leerlingen van twee reguliere basisscholen en van twee scholen voor speciaal onderwijs die in het Kristal gevestigd zijn. Na het volgen van wekelijkse lessen stromen leerlingen door naar het leerorkest. Daarnaast kunnen leerlingen gebruik maken van de online muziekschool. De organisatie van dit project bestaat uit vier scholen, Markant, MEE Veluwe en muziekverenigingen. Het is ondersteund door het Oranjefonds en het Fonds Cultuurparticipatie. Voorbeeld: Cultuur bij je buur!

Cultuur bij je buur! (foto: Peter Vroon)

Onder regie van stichting Markant is meerdere malen het project ‘cultuur bij je buur’ georganiseerd. Op onverwachte plekken in de stad en de dorpen worden optredens, exposities en voorstellingen georganiseerd, maar niet op de reguliere podia. Om een artiest te zien hoeft het publiek niet naar een optreden toe, maar komt de

17

artiest naar het publiek. Koren,verhalenvertellers, bands, schilders, fotografen, singer-songwriters en dansers treden in dat weekend op, op plaatsen die de inwoners van Apeldoorn zelf aanbieden. Zij zijn hun gastheer/vrouw in huiskamers, achtertuinen, bedrijfskantines, verzorgings-huizen en winkels. De optredens en exposities zijn openbaar en gratis toegankelijk, en zorgen voor ontmoeting en een alternatieve cultuurervaring.

CODA Onvergetelijk (foto: CODA)

Voorbeeld: CODA Onvergetelijk In april 2013 startte het Van Abbemuseum, in samenwerking met het Stedelijk Museum Amsterdam, een speciaal programma voor mensen met Alzheimer en hun mantelzorgers. Het is geïnspireerd op het Meet Me at MoMA-programma van het Museum of Modern Art in New York. Dankzij steun van het Gieskes-Strijbis Fonds hebben deze musea een driejarig programma ontwikkeld waarmee 10 andere musea in Nederland (waaronder CODA) en België ook het succesvolle programma konden opzetten. Steeds meer mensen krijgen direct of indirect te maken met dementie en de ziekte van Alzheimer. Kijken naar kunst biedt deze mensen de mogelijkheid om ideeën uit te wisselen zonder terug te hoeven vallen op het korte termijn geheugen en biedt toegang tot het lange termijn geheugen en persoonlijke ervaringen. Bovendien stimuleert kijken naar kunst de hersenen. Op deze krijgen mensen die maken hebben met dementie de mogelijkheid om zich te uiten en in dialoog te gaan. Bijzonder aan het programma is dat het niet alleen leidt tot een verbetering van de kwaliteit van leven van de persoon met dementie, maar dat het ook positieve effecten heeft voor de mantelzorger en de relatie tussen beiden. Er zijn veel initiatieven bij instellingen en stichtingen voor de combinatie cultuur en welzijn. De gemeente faciliteert dit financieel via meerjarenafspraken met culturele instellingen en ad hoc op projectbasis. Ook kunnen initiatieven beroep doen op landelijke fondsen.

Amateurkunst

Amateurkunstverenigingen zijn het culturele cement van Apeldoorn, maken verbinding met de wijken en dorpen, en zijn een grote bron van vrijwilligerswerk. Amateurkunst zorgt voor ontplooiing en draagvlak voor professionele kunstbeoefening. Amateurkunst is letterlijk liefhebberij. Het gaat om mensen zonder professionele intentie aan kunstbeoefening doen. Voor de jonge beoefenaar is dit soms anders, want de amateurkunstsector is een kweekvijver voor talent in de dop. Amateur-kunst leeft als nooit tevoren, als gekeken wordt naar de landelijke en lokale talentshows en de levendige wereld van YouTube.

Foto: Stichting Muziektent Oranjepark

De Apeldoornse rekenkamercommissie heeft in het onderzoek naar effecten van bezuinigingen ook de verenigingen onder de loep genomen. Het beeld dat hieruit naar voren kwam was dat grosso modo de bezuinigingen zijn opgevangen door contributieverhogingen. Eventuele problemen in de continuïteit waren hoogstens gedeeltelijk een gevolg van bezuinigingen, maar een andere trend komt duidelijker naar voren. Nieuwe aanwas komt minder makkelijk tot stand. Jonge mensen ‘zappen’ meer in activiteiten en willen zich minder langdurig verbinden aan activiteiten. Ook vrijwilligers voor bestuur en andere activiteiten zijn minder makkelijk te vinden, omdat ook hier langdurige betrokkenheid wijkt voor kortstondige inzet.

18

De gemeente subsidieert met normsubsidies, een bedrag per lid afgezet tegen een subsidieplafond. Op het budget is 60% op bezuinigd, en het aantal aanvragen is ongeveer gelijk gebleven. Politiek komt al geruime tijd de vraag naar boven hoe effectief de subsidies voor verenigingen eigenlijk zijn. De conclusies van de rekenkamercommissie bieden gedeeltelijk zicht op de werkelijke noodzaak van het subsidiegeld. Opvallend is het groeiende succes van de Culturele Pleinmarkt en Stichting Muziektent Oranjepark. Deze kunstpodia kunnen rekenen op een vaste en groeiende belangstelling, en combineren amateurkunst en professionele kunst. De Pleinmarkt voor Orpheus is van één naar drie dagen gegaan, en de Muziektent Oranjepark is een vaste waarde voor Apeldoorn geworden.

Culturele Pleinmarkt, mix professionele en amateurkunst

SpektAKel is het servicepunt voor amateurkunst in Apeldoorn en een onderdeel van Markant, en is er voor alle amateurkunst-verenigingen, -groepen en individuele amateurkunstenaars, die zich in de stad willen presenteren en daarbij hulp kunnen gebruiken. SpektAKel wil de amateurkunst in Apeldoorn zichtbaar maken en verstevigen en deelname aan kunst en cultuur stimuleren met diverse kunsten cultuurprojecten, samen met de koepelorganisaties. Markant stuurt ook aan op een beter een beter gebruik van de lokalen van het Huis voor Schoone Kunsten door amateurkunstbeoefenaars. Dit is onderdeel van het fusieplan van Gigant en Markant, en zou een betere voorziening kunnen bieden voor amateurkunstorganisaties. De plannen hiervoor zijn in ontwikkeling.

Wij zetten in op een effectievere inzet van het resterende geld voor de subsidieregeling amateurkunst. Daarom willen we dit omzetten van een normsubsidieregeling naar budget voor nieuwe activiteiten rond amateurkunst die bijdragen aan verlevendiging van dorpen, wijken en de binnenstad. Uiteraard in overleg met de amateurkunstsector en de koepels.

Bibliotheekwerk Goed geïnformeerd zijn, en beschikken over basisvaardigheden voor culturele uiting zijn essentieel voor persoonlijke ontwikkeling en deelname aan de samenleving. Bibliotheekwet CODA voldoet aan de functies die beschreven zijn in de bibliotheekwet van 2015: kennis en informatie, ontwikkeling en educatie, leesbevordering en literatuur, ontmoeting en debat, kunst en cultuur. De Koninklijke Bibliotheek speelt een centrale rol in het lokale stelsel van openbare bibliotheken, onder andere door de landelijke inkoop van e-content (Digitale Bibliotheek). Vernieuwing Het aantal uitleningen van boeken neemt bij alle bibliotheken af en wordt minder relevant. Er ontstaan diensten die meer toekomstgericht zijn. CODA heeft de afgelopen tijd succesvol geïnvesteerd in nieuwe diensten: CODA Junior CODA Junior is een integratie van de drie functies van CODA: bibliotheek, erfgoed en kunst voor jeugd en jongeren. In 2016 trok de centrale jeugdafdeling van de CODA bibliotheek 135.000 bezoekers. Voor de verbouwing lag het aantal op 63.000 bezoekers. Na de opening in 2014 groeide dat aantal tot 88.000 en 117.000 in 2015.

19

Studiefaciliteiten CODA bibliotheek biedt studiefaciliteiten voor scholieren, studenten, zp-ers, enzovoort. De collecties worden ingezet voor informatievoor-ziening en studie. Het gebruik hiervan is de laatste tijd behoorlijk toegenomen. Inmiddels maken jaarlijks 50.000 mensen gebruik van deze faciliteiten. De CODA bibliotheek speelt een belangrijke rol bij persoonlijke ontwikkeling en een ‘leven lang leren’. De bibliotheek op school In partnerschap met het PCBO en Ugchelens Belang zijn in 2012 vier Jeugd- en Buurtbibliotheken ontwikkeld. De bezuinigingen op bibliotheekwerk gaven hier aanleiding toe, maar er ontstond ook een kans om een andere formule uit te proberen: de bieb op school. Voor de toekomst wordt binnen het verband van het Cultuurkwartier de mogelijkheid onderzocht ook andere cultuurdisciplines te betrekken, zodat naast lezen ook muziek- en kunstlessen voor kinderen aangeboden worden. CODA verzorgt lessen en programma’s over de kernthema’s leren, lezen, literatuur, kunst en erfgoed, voor met name het primair onderwijs. Dat gebeurt op school, of in één van de vestigingen van de bibliotheek. CODA biedt een breed pakket dat varieert van een bezoek aan het Museum tot het organiseren van de Boekenbende op school.

BoekStart (Foto: CODA)

Social Media Café en Digisterker Het Social Media Café richt zich op mensen die vragen hebben over het gebruik van ‘nieuwe’ media. Met name ouderen maken hier graag gebruik van. CODA ondersteunt burgers in hun digitale communicatie met de overheid, o.a. de belastingdienst. Landelijk is hier een convenant voor afgesloten. Taalhuis Lokaal heeft CODA een regiefunctie gekregen om een netwerk op te zetten tegen laaggeletterdheid en achterblijvende digitale vaardigheden. Dit heeft geleid tot de oprichting van het Taalhuis, een samenwerking van 10 organisaties. Naar schatting hebben 13.000 mensen tussen de 16 en

65 jaar in Apeldoorn moeite met lezen en schrijven. Dit is een belemmering voor goede participatie in de maatschappij. Het Taalhuis is een plek waar overzicht is van al het taalaanbod, waar advies wordt gegeven over cursussen, waar lesmateriaal kan worden verkregen, waar taallessen worden gegeven en waar vrijwilligers worden opgeleid om taalles te geven. Het Taalhuis draagt bij aan sociale inclusie, verbetering van zelfredzaamheid, economische zelfstandigheid en arbeidsparticipatie. Het maakt deel uit van het nationale actieprogramma ‘Tel mee met Taal’, waarvan de resultaten worden gemonitord met wetenschappelijk onderzoek van Maastricht University.

FabLab (foto: CODA)

FabLab CODA FabLab maakt deel uit van een wereldwijd netwerk van ca. 350 FabLabs, waarvan er in Nederland ruim 30 gevestigd zijn. Deze FabLabs maken gebruik van digitaal gereedschap en open source software. Doelstelling is op een laagdrempelige wijze kennis rond digitale technieken te delen. Alle workshops worden begeleid door vrijwilligers, en Markant verzorgt lessen en demonstraties. Op dit moment zijn er zo’n 600 actieve gebruikers van het FabLab. CODA experimenteert om de binding met de klant te houden en uit te breiden. We vinden het belangrijk dat CODA in staat blijft om op hetzelfde ambitieniveau te innoveren door te experimenteren. Daarom willen we deze activiteiten aanjagen met extra financiële middelen en verankering van nieuwe activiteiten in meerjarenafspraken.

20

INVESTEREN

De toekomstbestendigheid van culturele voorzieningen in Apeldoorn staat onder druk. Door digitalisering, veranderend klantgedrag, na-ijleffecten van grote bezuinigingen en een afnemende financiële bijdrage van fondsen en sponsors. Cultuur heeft veel te bieden. Het is nu nodig om de basis op orde te brengen door modernisering van culturele formules, het aanbod, en de accommodaties. De gemeente Apeldoorn heeft vanaf 2016 voorzichtig weer geïnvesteerd met een budget voor Jonge Cultuur. Maar ook voor cultuur in de bredere zin is meer financiële armslag nodig. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling om oud beleid terug te brengen, maar om te sturen op het aanbod van de toekomst. Hiervoor zijn opties en scenario’s in beeld gebracht.

Sprankelend Cultuuraanbod Investeren in cultureel kapitaal Cultuur kost geen vermogen, maar ís vermogen. Per hoofd van de bevolking geeft Apeldoorn ruim minder uit dan vergelijkbare steden. De culturele instellingen hebben de laatste jaren verantwoor-delijkheid getoond door met veel minder middelen een goed cultureel product te leveren. Ze zijn de afgelopen jaren efficiënter gaan werken, zijn meer samenwerkingsallianties aangegaan, en hebben met veel minder geld en personeel nauwelijks op kwaliteit ingeboet. De instellingen doen het cultureel gezien goed, ook vanuit landelijk perspectief. Dit is echter op de lange termijn niet vol te houden. De positieve moed en de goede ambities moeten worden beloond, zorgen moeten worden omgezet in kansen. Voor vernieuwing van het aanbod willen we investeringen doen met een bandbreedte van 470.000,- tot 650.000,-. Hiervoor zijn verschillende opties in beeld gebracht. Orkesten Het belang van het NJO en de Ereprijs wordt provinciaal erkent, ze worden beide opgenomen in de Gelderse Basis (Provincie) met ingang van 2017. Dit is positief nieuws. Niet alleen leveren deze orkesten een heel bijzonder cultureel product, maar financieel hebben ze een structurele steun in de rug nodig voor de continuïteit. Het is nodig om met de provincie en andere gemeentes samen financiële verbinding te maken. De insteek zal zijn dat de orkesten zich meer in Apeldoorn en heel Gelderland zullen profileren, bijvoorbeeld door het project Gelderse Proeftuinen, en door meer aansluiting bij de Gelderse podia. We houden rekening met co-financiering van 50.000,- tot 80.000,- in totaal. Cultuureducatie met kwaliteit Het Rijk investeert in cultuureducatie via het Fonds Cultuurparticipatie (matchingsregeling) met het project Cultuureducatie met Kwaliteit. Apeldoorn deed het goed in de eerste periode, cultuureducatie is meer verankerd in het onderwijs. De minister heeft aangekondigd om ook voor 2017-2020 door te gaan met het project. Matchingsbudget voor nieuwe periode zit in bestaande begroting. Dit gaat via bureau Cultuurwijzer, die de aanvraag bij het FCP verzorgd. Kosten binnen eigen begroting.

21

Cultuurparticipatie De coördinatie van jonge amateurkunst & cultuurparticipatie is belegd bij Markant (Cultuurwijzer, Spektakel en New Arts) die met matching projecten bij Fonds Cultuurparticipatie etc aanvraagt (bijvoorbeeld Street Art Festival). Ad hoc binnen bestaande begroting. Zie ook ‘Jonge Cultuur’. Cultuurkwartier buitenprogramma Stichting Cultuurkwartier heeft de afgelopen jaren gepionierd met integrale programmering en projecten op het Cultuurplein. Deze samenwerking willen ze uitbreiden, ook de binnenstad in, om samen meer publieksbereik te halen, nieuwe doelgroepen aan te trekken en de binnenstad te verlevendigen. De instellingen steken hier zelf moeite en geld in, en vragen ondernemers, fondsen en provincie aan om bij te dragen (onder andere voor verbreding van de formule StadsOase) en een nieuw idee Apeldoorn 1900. Met een budget van 50.000,- / 75.000,- kan deze samenwerking verder worden gestimuleerd. Gigant en Markant samen Stichtingen Gigant en Markant zitten in één pand en zijn beide belangrijk voor jonge cultuur in Apeldoorn. Ze hebben de handen ineen geslagen om samen meer te worden, op weg naar een nieuwe formule voor het Huis voor Schoone Kunsten, als centrum voor jonge cultuur. Dit is een kans voor een opgefrist aanbod van educatie en podiumaanbod- en faciliteiten voor de Apeldoornse jongeren. Om deze nieuwe formule vanaf begin af aan een goede start te geven en toekomstbestendig te houden, is structureel minimaal 300.000,- extra subsidie nodig. (zie fusieplan en oplegger Gigant/Markant) Bibliotheekvernieuwing De bibliotheek over 10 jaar ziet er heel anders uit dan nu. De formule gaat veranderen van ‘lenen naar delen’ van kennis en culturele activiteiten. De bibliotheek is en wordt hét culturele huis van de stad: openbare ruimte met een dak erop, waar ruimte is voor alle Apeldoorners om zich te ontwikkelen. De laatste jaren kampt de bibliotheek met reorganisaties. Toch is het gelukt om in 2015 in de top 5 beste bibliotheken van Nederland te staan. Om bibliotheekvernieuwing verder te stimuleren is een steun in de rug nodig. Hiervoor is 50.000 - 100.000 extra nodig, te combineren met provinciale middelen.

ACEC creatieve buitenboordmotor Sinds een aantal jaren heeft stichting ACEC (begane grond) de functie van het Centrum Beeldende Kunst overgenomen. Dit, met substantieel minder financiële middelen. De gemeentesubsidie bedraagt niet meer dan de hoogte van de huurlasten. Hiermee is de exploitatie van de begane grond niet duurzaam (bedrijfsmatig is het over twee jaren een eindig verhaal). De stichting heeft zich echter bewezen als cultureel ondernemer, als platform voor eigentijdse cultuur én als ontmoetingsplek van Apeldoornse kunstenaars met die van daarbuiten. De stichting heeft aangegeven de spilfunctie van de totale ACEC formule uit te willen breiden. Om de formule uit te breiden en zeker te stellen voor de toekomst is 10.000,- – 20.000,- nodig. Programmering buiten de poort Orpheus is bezig met extra programmering buiten de poort samen met maatschappelijke instellingen (o.a. zorg). De eigen financiële inbreng van Orpheus is 25.000,-. Voorstel is om dit te stimuleren met 10.000,- / 25.000,-. (Orpheus en CODA hebben nog meer ambities om extra programma met grotere impact voor Apeldoorn te organiseren. We dragen hiervoor incidentele investeringsmogelijkheden aan).

22

Structurele investeringen Sprankelend cultuuraanbod (0,- / 470.000,- / 650.000,- euro structureel)* Scenario 1: geen extra investeringen De bezuinigingen uit de kerntakendiscussie zijn gerealiseerd. Er zaten risico’s aan deze operatie. Vooral de begrote inkomsten uit de markt, fondsen en sponsorbijdragen blijken minder haalbaar. Dit is niet een louter lokaal fenomeen. De financiële instabiliteit door naijleffecten van bezuinigingen en veranderende omgeving bij de cultuursector blijft aan. Het rekenkamerrapport Knokken Op Eigen Kracht onderkent deze naijleffecten. Stichting Gigant zal blijven kampen met grote continuïteitsproblemen. Stichting Markant teert in op reserves en stevent af op continuïteitsproblemen in 2018. Stichting ACEC gebouw, het Nationaal Jeugd Orkest en De Ereprijs hebben ook winstwaarschuwingen afgegeven en hebben grote moeite om elk jaar een sluitende begroting te realiseren. Voor de amateurkunstsector breed (normsubsidies) lijkt de subsidie-afhankelijkheid minder groot. Scenario 2: de basis op orde brengen De kans op definitief wegvallen van culturele organisaties nu of op korte termijn is groot. Nu worden problemen telkens ad-hoc aangepakt of vooruitgeschoven. Het politieke devies van de bezuinigingen op cultuur was het voorkomen van onomkeerbare effecten (wegvallen van belangrijke culturele functies). De bezuinigingen zijn grotendeels gerealiseerd door de culturele sector, dit is een knappe prestatie, die niet zonder offers is gebleken. Aan kwaliteit is door de instellingen niet getornd. Huisvestingslasten waren niet beïnvloedbaar. De sector is efficiënter gaan werken met minder mensen, en zo is het leeuwendeel van de subsidiedaling opgevangen. We willen niet alle bezuinigingen terugdraaien of oud beleid terugbrengen. Maar we repareren wel datgene wat een te grote bezuinigingsambitie is gebleken en investeren in vernieuwing. Hiervoor krijgen we een toekomstbestendige infrastructuur terug met een grotere meeropbrengst.

Scenario 3: (iets) meer ambitie Het financieel herstel van de gemeente Apeldoorn heeft alle prioriteit. Maar met stip op twee staan de strategische doelen voor wonen, werken en recreëren. Het nieuwe beleid voor evenementen-beleid en citymarketing geven blijk van nieuwe ambitie om te sturen op levendigheid en het uitdragen van Apeldoorns profiel. Cultuur is van grote waarde voor een aantrekkelijke stad voor bewoners, bedrijven en bezoekers. De culturele organisaties hebben ambities om meer te doen voor en met de stad, en hebben hier plannen voor aangeleverd. Door extra investeringen in cultuur komt er meer cultureel aanbod buiten de poorten, komt er meer samenwerking met andere partners, komt er een betere basis voor jonge cultuur-participatie. Overzicht (structurele bijdrage) 1 2 3 Cultuurkwartier buitenprogramma 0,- 50.000,- 75.000,- CODA bibliotheekvernieuwing 0,- 50.000,- 100.000,- HvsK nieuwe formule 0,- 300.000,- 350.000,- ACEC creatieve buitenboordmotor 0,- 10.000,- 20.000,- Orpheus theater buiten de poort 0,- 10.000,- 25.000,- Orkesten 0,- 50.000,- 80.000,- Totaal 0,- 470.000,- 650.000,-

*Bij de besluitvorming over de MPB 2017-2020 is 470.000,- euro (scenario 2) beschikbaar gesteld. Voor de orkesten NJO en Ereprijs is daar bovenop 50.000,- gekomen (Amendement A17 ‘Orkesten waar muziek in zit’).

23

Incidentele investeringen In Apeldoorn kan meer! (500.000,- incidenteel)* Apeldoorn staat niet hoog op de culturele ranglijst van Nederland. Dit is jammer en misschien onnodig. In aanloop naar de cultuurnota is met de grote culturele partners gesproken over culturele kansen voor Apeldoorn, die nu misschien blijven liggen. De urgentie en ambitie is hoog om te werken aan het cultureel product van de toekomst, de instellingen geven aan dat er meer mogelijk is voor Apeldoorn. De culturele organisaties hebben de ambitie om meer te doen voor en met de stad, en hebben hier ideeën en plannen voor aangeleverd. Onder het motto ‘In Apeldoorn kan meer’ doen de instellingen CODA en Orpheus voorstellen met grote culturele ambitie. Op het gebied van programma kan er meer voor Apeldoorn worden bereikt, maar hier is nu niet het budget voor dat nodig is. De ideeën gaan over een FeelGreenFestival, Apeldoornse Midzomernachtavonden, NatuurkrachtFestival, binnen én buiten de poorten van CODA en Orpheus en op andere locaties. Door extra investeringen voor grote culturele programmering komt er meer cultureel aanbod gericht op landelijke uitstraling.

*Bij de besluitvorming over de MPB 2017-2020 is éénmalig 125.000,- beschikbaar gesteld voor cultureel topprogramma in 2018.

Modernisering cultureel vastgoed (1,5 tot 2.0 miljoen incidenteel)* Uit de gesprekken met de grote culturele partners rees ook de vraag wat de toekomstbestendigheid is van het fysieke Cultuurkwartier, als randvoorwaarde voor cultureel ondernemerschap, en als aantrekkelijke place-to-be van de toekomst. De gebouwen zijn gebouwd voor een relatief klassieke functie-indeling. Nu worden de gebouwen soms als molenstenen gezien in plaats van optimale randvoorwaarde. De gebouwen worden sleets, en functioneren niet altijd meer optimaal voor de eisen van nu. Functieveranderingen leiden tot andere gebouweisen in kwaliteit en hoeveelheid vierkante meters. Er is behoefte aan meer flexibele inzet van ruimtes, modernisering van de look&feel, meer beheersbare energielasten en logistieke verbeteringen.

Het gemeentelijke cultuurbeleid is nauw verbonden met het cultureel vastgoed dat in eigendom is van de gemeente. Het gaat hierbij om de gebouwen in het Cultuurkwartier en schouwburg Orpheus. De onderlinge verweven-heid blijkt het meest duidelijk uit het beslag dat de huisvestingslasten voor deze gebouwen ad. € 6 miljoen leggen op de gemeentelijke subsidies ad. € 12 miljoen aan de vier grote culturele instellingen. Het Cultuurkwartier is belangrijk voor de kwaliteit van de binnenstad. De concurrentiepositie van een (binnen-)stad wordt steeds meer bepaald door belevingswaarde en aanwezigheid van onderscheidende culturele voorzieningen. En cultuurgebouwen vormen de centrale publieke ontmoetingsplekken voor inwoners en bezoekers. De gebouwen dienen ook aangepast en verbeterd te worden om de exploitatiemogelijkheden op peil te houden. Aanpassingen zijn nodig om de publieksfunctie op een hedendaags niveau te brengen, de horecafunctie en de logistiek en de verhuurmogelijkheden te verbeteren. Het streven is om deze update van het Cultuurkwartier te combineren met een pakket maatregelen om deze gebouwen ook qua energiegebruik toekomstbestendig te maken. De inzet is dat de gebouwen in het Cultuur-kwartier weer geschikt zijn voor cultureel gebruik voor de komende 15-20 jaar. Zodat de bezoekers- de inwoners van Apeldoorn- worden ontvangen in aantrekkelijke ruimten die uitnodigen tot verblijf en herhalingsbezoek. Tevens willen we bereiken dat de verbeteringen van de gebouwen het de culturele instellingen mogelijk maken om betere exploitatie-resultaten te boeken. De primaire focus ligt nu op de CODA gebouwen in het Cultuurkwartier en het Huis voor Schoone Kunsten in de periode 2017-2020. We houden rekening met een éénmalige investeringsbehoefte van € 1,5- € 2,0 miljoen. Het project verduurzaming gemeentelijk vastgoed loopt reeds (separaat & parallel spoor).

*Bij de besluitvorming over de MPB 2017-2020 is een krediet van 1,5 beschikbaar gesteld voor modernisering cultureel vastgoed.

24

Cultuursubsidies op hoofdlijnen (bestaand beleid)

X1000 2012 2016

Bibliotheekwerk

• CODA: Bibliotheekwerk 4.959 5.270

• CODA: Bibl.vernieuwing 55 0

Erfgoed en architectuur

• CODA: Museum 2.124 1.141

• Archief 809 768

• Stichting Bouwhuis 30 0

• SAM 30 0

• Erfgoedplatform 45 47

Beeldende kunst

• Stichting ACEC gebouw 140 93

• Kunstmanifestaties 55 56

• Beeldententoonstelling 35 34

Amateurkunst

• Amateurkunstverenigingen 230 95

Kunstzinnige Vorming

• Markant

• Cultuurwijzer

1.713

140

1.451

92

• Mudanthe 26 27

• Midushi 21 22

• STA 57 0

Podia

Orpheus 4.658 4.137

Gigant 606 547

Muziek

• NJO 130 108

• ISMA 29 26

• ACE 78 31

• Gelders Orkest 20 20

• Ereprijs 100 38

n.b.: -De bedragen zijn afgerond. Een volledig overzicht staat in de MPB programma 8 -De gevraagde investeringen maken onderdeel uit van de integrale besluitvorming over de MPB 2017-2020

25

MEERJAREN-AFSPRAKEN GROTE CULTURELE INSTELLINGEN DOOR DE RAAD VASTGESTELDE KADERS EN DOOR HET COLLEGE OPGESTELDE PRESTATIE-AFSPRAKEN VORMEN DE VERPLICHTE JURIDISCHE GRONDSLAG VOOR DE BUDGETSUBSIDIES VAN DE GROTE INSTELLINGEN. DEZE AFSPRAKEN MAKEN DE OPDRACHTVERLENING, MONITORING EN VASTSTELLING/CONTROLE DOOR DE GEMEENTE MOGELIJK.

Budgetsubsidies De cultuurnota is te zien als het kaderniveau of visieniveau. In dit hoofdstuk wordt dit kaderniveau doorvertaald in meerjaren(prestatie)afspraken. Bij de grote culturele instellingen CODA, Orpheus, Gigant, Markant is sprake van meerjarige budgetfinanciering (budgetsubsidies zijn subsidies boven de 200.000,-). Voor de gemeentelijke subsidie wordt aan de hand van randvoorwaarden (kaders) de subsidie verleend. De kaders worden door de gemeenteraad vastgesteld en door het college uitgewerkt in zogenaamde prestatie-afspraken met de instellingen. De kaders en prestatie-afspraken zijn geldig voor een periode van maximaal vier jaar (2017-2020). De Algemene Subsidieverordening bepaalt dat de kaders voor budgetsubsidies door de raad voor een periode van tenminste twee en maximaal vier jaar worden vastgesteld. De subsidie wordt jaarlijks aan het eind van voorgaand jaar beschikt en achteraf vastgesteld. Met prestatiesubsidiëring wordt beoogd dat de instellingen op een efficiënte wijze meetbare, controleerbare en afrekenbare prestaties leveren die bijdragen aan het verwezenlijken van de beleidsdoelstellingen. Het gemeentelijk beleid wordt vastgelegd in de volgende documenten: Algemene subsidieverordening, meerjaren programma begroting en de cultuurnota. De grote culturele instellingen rapporteren over de voortgang en leggen financiële en inhoudelijke verantwoording af aan de gemeente door het aanleveren van jaarstukken (inhoudelijke en financiële verslagen inclusief accountants-verklaring), het voeren van periodiek ambtelijk overleg en bestuurlijk overleg (minimaal twee keer per jaar).

26

CODA Cultuurhuis CODA is een centrale toegangspoort voor culturele ontwikkeling: leren, lezen, literatuur, kunst en erfgoed. Deze voorziening is een laagdrempelige, openbare en waardevrije ontmoetingsplek voor iedereen. In 2003 is CODA ontstaan door het samengaan van het Van Reekum Museum, het Historisch Museum Apeldoorn, de bibliotheek Apeldoorn en het Gemeentearchief. In hetzelfde jaar heeft de nieuwe directie de opdracht gekregen een integrale organisatie te realiseren. Dit heeft geleid tot het ‘Cultuurhuis CODA, van en voor Apeldoorn’. Ondanks bezuinigingen en reorganisaties heeft CODA de afgelopen jaren flinke successen geboekt. De meest recente noemen we hier: de centrale bibliotheek werd genomineerd als beste bibliotheek van het jaar in 2015 en de bezoekersaantallen voor het museum stegen in 2015 met 40%, er kwam een grote donatie van de BankGiro Loterij, de rijkscollectie sieraden werd door minister Jet Bussemaker in langdurige bruikleen overgedragen aan CODA Museum, CODA was medeorganisator van het landelijke Museumcongres en heeft voor de verbinding tussen erfgoed en bibliotheekwerk twee innovatieprijzen gewonnen. Door de opmars van informatietechnologie en het veranderde gedrag van gebruikers is over 10 jaar het Cultuurhuis niet meer het Cultuurhuis van nu. Het leren, lezen en beleven gebeurt op momenten die men zelf uitkiest, op de plek die op dat moment het beste uitkomt, en ook steeds meer via digitale ontsluiting. CODA is toekomst-bestendig juist door het samengaan van museum, archief en bibliotheek. CODA vernieuwt onder andere door de bibliotheek op school, CODA-Junior, de ontwikkeling van het Taalhuis, integratie van geschiedenis, kunst, leren, lezen, samenkomen en werken in één Cultuurhuis. We onderschrijven de ambitie van CODA om zich nog nadrukkelijker te onderscheiden met het concept Cultuurhuis. We willen blijvende verbinding van CODA met de stad, door culturele activiteiten en ontsluiting van de Apeldoornse geschiedenis, samen met partners als het Erfgoedplatform. CODA moet bereikbaar blijven voor een breed publiek, met extra aandacht voor de minder mobiele mens in dorp en wijk en de minima.

In samenspraak met CODA is een set van prestatieafspraken gemaakt voor de periode 2017 – 2020. CODA onderneemt in een uitdagende tijd. De afspraken zijn een combinatie van output: cijfers en aantallen, maar misschien nog wel veel wezenlijker en belangrijker: outcome: maatschappelijke effecten van de dienstverlening van CODA. Nieuwe, maar ook bestaande, vormen van dienstverlening, zijn niet altijd één op één toe te schrijven aan één van de drie afzonderlijke CODA functies. Educatie Het team educatie verzorgt lessen en programma’s over de kernthema’s van CODA: leren, lezen, literatuur, kunst en erfgoed, voor met name het primair onderwijs. Dat gebeurt op school, of in één van de vestigingen van CODA. Educatie biedt een zeer breed pakket dat varieert van een bezoek aan CODA Museum tot het organiseren van de Boekenbende op school. Belangrijke doelstelling is ondersteunen van lezen en taalvaardigheid. CODA Museum komt met CODA Atelier, programmering voor kinderen en ouders rond het thema kunst. CODA Educatie bereikt per jaar tenminste 20.000 leerlingen. Toeristische informatie CODA werkt samen met de citymarketing organisatie i.o. aan moderne toeristische informatievoorziening. Met aantrekkelijke en nationaal gewaardeerde museumprogrammering draagt CODA bij aan de citymarketing van de stad. (Toeristisch Toplandschap) Openingstijden CODA is zeven dagen per week geopend en 24/7 online bereikbaar voor digitale dienstverlening. Zoals media reserveren & verlengen, bestellen van producten via de CODA website. Veel gevraagde en graag bekeken delen van de archief- en museumcollectie staan online en zijn ieder moment te raadplegen. CODA volgt het klantgedrag en de klantwensen en past haar openingstijden met regelmaat aan op basis van de klantbehoefte. Klanttevredenheid CODA werkt klanten vraaggericht en doet op basis van steekproeven in de periode 2017 – 2020 twee maal onderzoek naar klanttevredenheid.

27

CODA bibliotheek Goed geïnformeerd zijn, en beschikken over basisvaardigheden voor culturele uiting zijn essentieel voor persoonlijke ontwikkeling en deelname aan de samenleving. Bibliotheekwet CODA voldoet aan de functies die beschreven zijn in de bibliotheekwet van 2015:

• kennis en informatie

• ontwikkeling en educatie

• leesbevordering en literatuur

• ontmoeting en debat

• kunst en cultuur De Koninklijke Bibliotheek speelt een centrale rol in het lokale stelsel van openbare bibliotheken, onder andere door de landelijke inkoop van e-content (Digitale Bibliotheek). Vernieuwing Het aantal uitleningen van boeken neemt bij alle bibliotheken af en wordt minder relevant. Er ontstaan diensten die meer toekomstgericht zijn. In deze tijd van grote veranderingen van klantwensen en toegenomen digitalisering blijkt des te meer dat de combinatie van de drie centrale functies van CODA zorgt voor kansen voor de toekomst. De CODA bibliotheek speelt een belangrijke rol bij de persoonlijke ontwikkeling en de empowerment van mensen in het kader van een ‘leven lang leren’. Leesbevordering is een gedeelde taak van scholen, ouders en bibliotheken. Daarom verwachten wij blijvende aandacht van CODA in de wijken en dorpen, samen met andere partners. CODA experimenteert om de binding met de klant te houden en uit te breiden. CODA heeft de afgelopen tijd succesvol geïnvesteerd in nieuwe diensten, zoals CODA Junior, Social Media Café en Digisterker, studiefaciliteiten en het Taalhuis. (meer informatie op p.18 en p.19). Het is belangrijk dat CODA in staat blijft om op hetzelfde ambitieniveau te innoveren door te experimenteren. Het richtsnoer hiervoor blijft de centrale missie van het Cultuurhuis en de uitwerking in het CODA beleidsplan 2017-2020. De prognose voor het aantal bezoekers door CODA in 2020 is mede gebaseerd op het realiseren van een nieuwe centrale ingang tussen de centrale bibliotheek en het museum.

Afspraken 2017-2020

• De CODA bibliotheek draagt bij aan leesplezier, vergroten van mediawijsheid, persoonlijke ontwikkeling en de bestrijding van laaggeletterdheid

• CODA Bibliotheek wordt gecertificeerd door de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken

• CODA Bibliotheek werkt conform de richtlijnen van de nieuwe bibliotheekwet 2015

• CODA Bibliotheek heeft een actueel, breed en divers assortiment, vertaald in een eigen collectiebeleid, ontwikkeld in samenspraak met de andere bibliotheken en brancheorganisaties

• CODA Bibliotheek zorgt voor een sterke hoofdvestiging en dorps- en wijkfuncties met partners

• CODA Bibliotheek kan openingstijden aanpassen, in overleg met gebruikers en de gemeente

• Bibliotheekvernieuwing en binding met de (jonge) klant heeft blijvend prioriteit

• Uitleen- en raadpleegfunctie in 2020: 660.000 digitale bezoeken CODA Website, voor CODA als geheel 970.000 uitleningen* 35.000 leden 660.000 bezoekers (fysiek)*

• Jongeren tot 18 jaar hebben een gratis lidmaatschap.

• CODA Bibliotheek maakt onderdeel uit van het RegelRecht aanbod

• CODA Bibliotheek draagt bij aan taalstimulering, mediawijsheid en leesbevordering, waarbij leesbevordering onder jeugd in het bijzonder extra aandacht krijgt.

*Het aantal uitleningen van boeken is een streefcijfer. De algemene trend is namelijk dat dit afneemt. Dit wil niet zeggen dat er geen klandizie is of blijft bestaan. CODA blijft de uitleenfunctie van boeken handhaven, gericht op de bestaande klantwensen en voor taal- en leesbevordering.

28

CODA archief en erfgoed Het openbaar archief is een voorziening die iedere burger de gelegenheid geeft om in het kader van de principes van de democratische rechtstaat de overheid te kunnen controleren. Het archiefbeheer is dan ook wettelijk verankerd in de Archiefwet. Het archief bevordert de kennis van het eigen verleden als een instrument voor verbetering van de sociale cohesie van de Apeldoornse samenleving. In het Apeldoorns archief zijn opgenomen: het gemeente - archief, archieven en documentatiecollecties van andere organisaties, instellingen en particuliere personen die van grote betekenis zijn geweest voor Apeldoorn. De archieffunctie is géén gesubsidieerde taak, maar wordt ingekocht bij CODA. CODA beheert ook de websites het Geheugen van Apeldoorn, de Atlas van Apeldoorn en verzorgt het secretariaat van het Erfgoedplatform. Afspraken 2017-2020

• CODA Archief werkt conform de richtlijnen van de Archiefwet, het Kwaliteits-handvest dienstverlening Archiefwezen en de dienstverlenings-overeenkomst met de gemeente (DVO)

• Vernieuwing en verbetering van diensten en producten geschiedt op basis van de uitkomsten van een tweejaarlijkse kwaliteitsmonitor.

• De samenstelling van de totale collectie geeft een zo breed mogelijk spectrum van het verleden van de stad Apeldoorn en de regio

• Het aanbod van online informatie is zo ontwikkeld dat gestelde vragen snel beantwoord kunnen worden. Digitaal bezoek in 2020: 95.000

• De openingstijden sluiten aan bij de vraag van het publiek.

• Bezoekers (fysiek) per jaar in 2020: 3000

• CODA Archief en Erfgoed organiseert met partners minimaal 4 keer per jaar ontmoeting en debat rond het Apeldoorns Erfgoed

• CODA Archief en Erfgoed maakt in samenwerking met partners educatieve presentaties over de Apeldoornse geschiedenis, zoals de Atlas van Apeldoorn.

CODA museum Het CODA museum werkt volgens de internationale definitie van musea die is opgesteld door de International Council of Museums: ‘een museum is een permanente instelling, niet gericht op het behalen van winst, toegankelijk voor publiek, die ten dienste staat aan de samenleving en haar ontwikkeling. Een museum verwerft, behoudt, onderzoekt, presenteert, documenteert en geeft bekendheid aan de materiële en immateriële getuigenissen van de mens en zijn omgeving, voor doeleinden van studie, educatie en genoegen. Afspraken 2017-2020

• CODA Museum richt zich op erfgoed: de geschiedenis van Apeldoorn en de regio, op moderne kunst en design: werken op en van papier, kunstenaarsboeken en het sieraad, als onderdeel van beeldende kunst.

• CODA Museum heeft aandacht voor lokale kunstenaars in de programmering 055 en voor kunst in de openbare ruimte

• CODA Museum werkt volgens de richtlijnen van het Museumregister voor het beheren en tentoonstellen van de historische en moderne collecties

• De toegangsprijs voor het museum is 10 euro, museumjaarkaart- en CODA-pas leden en tot 18 jaar gratis

• Museumbezoekers per jaar: minimaal 65.000 *

• CODA Museum maakt kunst toegankelijk voor mensen met dementie en hun mantelzorgers, met het programma ‘Onvergetelijk CODA’

• CODA Museum biedt een gevarieerd aanbod tentoonstellingen (aantal: 12)

• CODA Museum werkt actief samen met de andere cultuurinstellingen om het cultuuraanbod zichtbaar te maken

• CODA Museum ontsluit de collectie d.m.v. publicaties: boeken, artikelen of separate websites zoals het Dutch Jewellery Platform, over de kernthema’s van de collecties

*de resultaten fluctueren per jaar omdat het budget voor tentoonstellingen en de daarbij behorende PR relatief bescheiden is. Met het huidige programmabudget is het gemiddelde van 65.000 bezoekers per jaar een reëel streefcijfer.

29

MARKANT + GIGANT De activiteiten van cultuureducatiecentrum Markant en pop- en filmcentrum Gigant zijn van strategisch cultureel belang voor de doelgroep jeugd/jongeren. En ze zijn buren in één huis. Daarom werken ze aan een fusie in 2017 tot een nieuwe formule in het Huis voor Schoone Kunsten: populaire jongerencultuur, culturele vorming op en buiten school, en film/podium-programmering. De aanleiding hiervan is meerledig. Beide instellingen hebben grote financiële uitdagingen, Gigant nu, maar als er niets gebeurt Markant straks ook. Steeds meer wordt educatief aanbod particulier ook aangeboden, subsidies staan onder druk, en de formules van het louter aanbieden van programma of lessen zijn verouderd. De twee instellingen hebben zich geschaard achter een samenwerkingsgedachte, met mogelijkheden voor een nieuw cultureel model voor het Huis voor Schoone Kunsten, voor de functies poppodium, filmhuis, cultuurparticipatie- en educatie. Deze gedachte is gericht op synergie: nieuwe inhoudelijke visie, bedrijfsmatige versterking en efficiencyvoordelen door schaalvergroting. Er zijn kansen voor een (veel) beter gebruik van het Huis voor Schoone Kunsten. Dit gebouw aan de Nieuwstraat is met het Gigantcafé de poort van het uitgaansgebied naar het Cultuurkwartier, maar de bezettingsgraad is niet optimaal. Het gebouw is nu gericht op het huisvesten van binnen-activiteiten van twee organisaties. De fusie tussen Gigant en Markant is erop gericht om het Huis voor Schoone Kunsten meer open te zetten voor de stad, meer binding te krijgen met klanten en creatieve netwerken in Apeldoorn, en meer rol te nemen in de creatieve keten educatie, productie en presentatie. We willen een duurzame invulling voor de functies poppodium en filmhuis, cultuureducatie- en participatie. Daarom sturen we aan op versterking van deze functies. Dit doen we door de fusie van Gigant en Markant te ondersteunen, gericht op een Huis voor Schoone Kunsten voor alle Apeldoorners, met extra inzet op de doelgroep jeugd/jongeren. Dit doen wij op basis van één goed uitgewerkt plan plan met één begroting voor één organisatie.

Afspraken 2017-2020 Markant*

• Markant werkt vraaggericht

• Markant is gecertificeerd door de brancheorganisatie Kunstconnectie

• Markant werkt met gekwalificeerd personeel

• Markant werkt actief samen met de andere cultuurinstellingen om het cultuuraanbod zichtbaar te maken

• Markant biedt een actueel, breed en divers cursusaanbod voor de Apeldoornse jeugd

• Lessen en cursussen jeugd (bereik per jaar 1550)

• Markant organiseert activiteiten voor en met het primair en voortgezet onderwijs (bereik PO 12000, VO 1800 per jaar)

• Markant voert coördinatie op cultuureducatie in het primair en voortgezet onderwijs (bereik PO95%, PO 75% per jaar)

• Markant bevordert cultuurparticipatie in de wijken

• Markant richt zich op actieve kunstbeoefening in Apeldoorn door advies en de organisatie van projecten voor amateurkunstenaars. (2000 jeugd / 500 volwassenen per jaar) en projecten (1200 deelnemers per jaar)

• Markant richt zich op actieve kunstbeoefening voor en met wijkbewoners en –organisaties (250 deelnemers per jaar)

Afspraken Gigant 2017-2020*

• Gigant biedt een actueel, breed en divers aanbod rond pop, dance en film

• Aantal pop/dance-events: 140

• Bezoekersaantal pop&dance: 18.700

• Aantal filmvoorstellingen: 1.900

• Bezoekersaantal film: 27.500

• Bezoekersaantal totaal per jaar: 55.000

• Gigant werkt met gekwalificeerd personeel

• Gigant hanteert de volgende

• openingstijden:

• ma t/m do 18.00 – 0.00

• za 15.00 – 2.00, zo 14.00 – 0.00

• Gigant is zichtbaar in de stad met evenementen

• Aantallen evenementen: 7

• Bezoekersaantal: 18.000

*afspraken worden geactualiseerd na de fusie

30

ORPHEUS Theater Orpheus behoort tot de vijf grootste theaters van Nederland en biedt een gevarieerd aanbod aan optredens: van cabaret tot klassieke muziek, van toneelstukken tot theaterconcerten. Naast het vervullen van haar hoofdtaak (theaterfunctie) stelt Orpheus zich ook beschikbaar als congres- en evenementenlocatie. De drie theater- en concertzalen hebben een capaciteit van 1300, circa 700 en circa 250 personen. Het pand is uniek: de allure en faciliteiten van een (groot) theater, gecombineerd met zeer goede faciliteiten voor congressen en evenementen. De concurrentiepositie van Orpheus als congres- en evenementenlocatie is goed, en er wordt steeds meer samengewerkt (bijvoorbeeld het initiatief Apeldoorn Congresstad). De primaire opgave voor Orpheus in de afgelopen jaren was het creëren van financiële stabiliteit. Dit is ondersteund door de gemeente met extra subsidie over een periode van vier jaren, afgerond in 2015. Dit heeft een goed effect gehad, ondanks de crisis die invloed had op het aantal congresverhuringen. De ambitie om de theaterkant, door een zakelijker en klantgerichter insteek, minimaal break-even te laten draaien en daarbij de prestatie-afspraken met de gemeente goed in te vullen, is gelukt. Orpheus heeft geïnvesteerd in het bedrijfsmodel, heeft stevige interne reorganisaties doorgevoerd en heeft geïnvesteerd in het pand om de exploitatie te verbeteren. De financiële meerjarenprognose is realistisch en positief. Daarom kan en wil Orpheus kijken naar onderscheidende nieuwe theaterprogrammering en activiteiten om zich meer met de stad Apeldoorn te verbinden. Dit doet Orpheus nu met de goedlopende abonnementen voor de kleine zaal, en culturele verhuringen aan lokale gezelschappen met een lagere prijsstelling. Orpheus wil dit uitbreiden door meer te experimenteren met programmering buiten de poort, en meer culturele variëteit en onderscheidende producties, om zichzelf zodoende sterker te profileren als theater voor alle Apeldoorners. Daarnaast wil Orpheus investeren in producties met een regionale en zelfs landelijke aantrekkingskracht, met name voor de grote zaal. Orpheus heeft ook met CODA gewerkt aan een meer ambitieuze gedachte ‘In Apeldoorn kan meer!’, voor culturele festivalprogrammering met landelijke uitstraling.

We onderschrijven de ambitie van Orpheus om zich verder te ontwikkelen als hét podiumhart van Apeldoorn, door meer onderscheidende theaterprogrammering én programmering buiten de poort. Afspraken 2017-2020 Orpheus programmeert op jaarbasis:

• Minimaal 250 voorstellingen

• Trekt minimaal 135.000 voorstellingsbezoekers

• Biedt op jaarbasis ruimte aan minimaal 50 Apeldoornse culturele partijen. Orpheus biedt aan deze partijen speciale kortingstarieven aan; deze tarieven worden vastgesteld op basis van gesprekken met deze partijen, en worden beïnvloed door de beschikbare budgetten flexibiliteit van de betreffende partij, alsmede combinatiemogelijkheden met andere activiteiten in het pand.

• Orpheus presenteert het basispakket v.w.b. het reguliere jaarlijke theateraanbod voor een schouwburg van haar omvang. Hierin wordt zorggedragen voor een brede variëteit aan genres (voor ieder wat wils).

• Orpheus presenteert daarnaast een aantal onderscheidende producties, die niet in ieder theater gespeeld worden. Hierbij worden theaterliefhebbers bediend die innovatie en uitdaging op prijs stellen (kleinere producties) en /of wordt de regio-uitstraling van Orpheus gestimuleerd. Het gaat hierbij met name om grote-zaal producties.

• Orpheus presenteert als ‘theater van de stad’ jaarlijks een aantal producties, die door aard, omvang of specifieke productie gericht zijn op Apeldoorners of specifiek Apeldoornse doelgroepen of activiteiten. Hierbij wordt (indien opportuun) samengewerkt met culturele partners, Apeldoornse bedrijven, onderwijs- en andere instellingen.

• Bij alles geldt dat Orpheus kosten, risico’s en (potentiële) doelgroepen mee laat wegen in de besluitvorming rondom producties/voorstellingen/activiteiten.

• Orpheus verleent onverkort steun aan het beleid inzake de Regelrechtkaart.

• Orpheus biedt ruimte aan onderwijs-gerelateerde activiteiten en CKV-studenten

CULTUURBOUW BV - Deurneseweg 7, 5766 PH Griendtsveen Telefoon: 06 – 14 55 01 07 E-mail: [email protected]

NAAREENNIEUWHUISVOORJONGECULTUURINAPELDOORN

ResultaatvanonderzoeknaarsamengaanvanStichtingGigantenStichtingMarkant

26mei2016

26 mei 2016

2

SAMENVATTING Hetresultaatvanditonderzoekiseenconceptvooreennieuweneigentijdscultuurbedrijf.EenbruisendHuisvoorJongeCultuurinhethartvandeveleculturelecommunity’sdieApeldoornrijkis.EenhuiswaarhetbestedatNederlandtebiedenheeftophetgebiedvanpopmuziek,film,jongtheater,dans,literatuurenbeeldendekunsttezienentebelevenis.Waarje,wanneerjegeïnspireerdbentdoorwatjegezienenmeegemaakthebt,meteenaandeslagkuntbijinspirerendekunstenaars/docentendiejemethunworkshops,cursussenentrainingengraagmeenemenopeenreisnaarjeeigencultureeltalent.Enhuiswaarjejeeigentalenten,samenmetanderen,kunttonenaaneengrootpubliek.OmdatterealisereniseenfusievanGigantenMarkantdebesteoptie.Eensamengaanisgeenovernamevandeééndoordeander.Erisgéénsprakevaneenbedrijf‘datmoetopdraaien’voordeproblemenvandeander.Hetwordtgéénmultifunctioneelgemeenschapshuisvoorallesdatnaarverloopvantijdgeeneigenkleurofgezichtmeerheeft.Hetisenblijft-enwordtnógmeer-eenHuisvancultureleprofessionals.Hetisenblijfteenpoptempel.Alleenéénwaarvijfavondenperweekconcertenzijninallemogelijkmuzieksoorten;waarjongtalenteenpodiumvindt.Waartheatersporters,musici,breakdancers,dJ’s,hiphoppers,dansers,zangers,beeldendkunstenaars,theatermakers,schrijvers,filmersenmulti-media-nerdsthuiszijnenbijeenkomeninstudio’s,lesruimtenenateliers.EenplekwaaralleinwonersvanApeldoorndiejongzijnofzichjongvoelenkunnengenietenenhuneigentalentenkunnenontdekken.Bekendeartiesten,kunstenaarsenkunstenaars-in-de-dop,meestersengezellenwerkensamenineeninspirerendhuiswaarverbeeldingskrachtalleruimtekrijgt.OmdedoelstellingenenambitiesvanhetnieuwebedrijfsuccesvoltekunnenrealiserenisaanpassingvanhetpandaandeNieuwstraatsbeslistnoodzakelijk.Dedetailsvandeaanpassingenendebekostigingdaarvan,vallenbuitenhetbestekvanditonderzoek.Weschetsendriescenario’sgebaseerdopfusie,afhankelijkvanhetbeschikbaartestellensubsidie.Endatisheelrelevant:erisimmersserieusgeldnodigvoorbedrijfseconomischherstel.Wanneerdeinstellingendatuitdebestaandeexploitatiemoetenbetalen,gaanze–inscenario1en(inminderemate)scenario2–deeerste3jaarquaoutputmagerejarentegemoet.Naafrondingvanhetverandertrajecteneenkrachtigherstel,kanhetschipopvollekrachtgaanvarenenwordtdeoutputinconcerten,voorstellingen,projectenenprogramma’srijkerenmeerdiversdanooitenisdeverbindingmetdestadenhaarinwonerssterkerdanooit.Inscenario1wordt‘opdewinkelgepast’enwordtnoodzakelijkerwijssterkgesnedenindeoutput.Scenario2schetsteen‘veranderingmetambitie’.Erwordtgeïnvesteerdineennieuweneigentijdscultuurbedrijfdatbedrijfseconomischtoekomstbestendigis.Scenario3onderbouwteengroterecultureleambitieenschetstwatdieinvesteringde11estadvanhetlandopzoukunnenleveren.Entenslotteblijfthetmogelijkdatiedervanbeideorganisatiesautonoomblijft.Danblijfthetnoodzakelijkomòfhetsubsidieopteplussenòffinancieelstevigtereorganiseren.Inhetlaatstegevalwordtdeoutputminderendeinhoudelijkemeerwaardeblijftbeperkt:beidebedrijvenblijvendoenwatzealdeden.Bijeenfusie(wordtdeoutputooktijdelijkminder-maar)ontstaaninteressantenieuwekansendiepassenbijeennieuwetijd.Daarovergaatditonderzoek.Veelleesplezier.

26 mei 2016

3

INHOUDHOOFDSTUK1 INLEIDING blz.4Eenfusiealsoplossingvooreenfinancieelprobleemiszeldeneengeslaagdeoperatie.Ookdeaannamedateenfusievanzelfleidttotkostenbesparingenblijktindepraktijkzeldenwaartezijn.Daarvoorismeernodig.Devraagluidtvoorwelkeproblemeneenfusiemogelijkeenoplossingzoukunnenzijn.

HOOFDSTUK2 ANALYSEVANDESITUATIE blz.6Omopdevraaguithoofdstuk1eengoedantwoordtekunnengeven,brengenwedeactueleomgevingwaarinbeidebedrijvenoperereninkaartendeactuelesituatievanbeidebedrijvenzelf.

HOOFDSTUK3 ISEENFUSIEISDEZESITUATIEDANEENREËLEOPTIE? blz.9Weverkennenkansenenbeschrijveneennieuwebedrijfsfilosofiegebaseerdopveranderingenindecultureleomgevingendemarkt.

HOOFDSTUK4 EENNIEUWEBEDRIJFSFILOSOFIE blz.12Weschetseneeninhoudelijkprogrammatischaantrekkelijkperspectiefpassendindehuidigetijd.

HOOFDSTUK5 BEDRIJFSECONOMISCHEUITWERKING blz.18Weonderzoekenof-enhoediebedrijfsfilosofievertaaldkanwordenineengezondebedrijfsvoering.

HOOFDSTUK6 VANDEHUIDIGENAARDENIEUWESITUATIE blz.26Uitdevorigehoofdstukkenblijktdathetwelmogelijkenzelfsaantrekkelijkzoukunnenzijn.Denoodzakelijkeingrepenzijndeeerstetweejaarpijnlijk.Weschetsendestappendienodigzijnom–indiengewenst-vandehuidigenaardegewenstesituatietekomen.

HOOFDSTUK7 FINANCIEELKADERBIJFUSIE blz.30Weschetsenhetfinancieelkaderindevormvan3mogelijkefinanciëlescenario’senbeschrijvenglobaalperscenariowatwelennietgeleverdkanwordenvoorhetbeschikbaarsubsidie.

26 mei 2016

4

HOOFDSTUK1

INLEIDINGAllegrotecultureleinstellingenvanApeldoornstaanvoorfinanciëleeninhoudelijkeuitdagingen.VoorGigantisdefinanciëleproblematiekalenigetijdnijpend.Degemeenteheeftdeinstellingfinancieelgeholpen,endaarbijopdrachtgegeveneenplantemakenvoorduurzameverbeteringen.Ditisexterngetoetstindezomer2015.GeletopdeinhoudvanhetmeerjarenplanvanstichtingGigantendeuitkomstvaneenexterntoetsingsrapport,heefthetcollegevanB&Wdegevraagdesubsidieverhogingnietgehonoreerdenbeperkttotdehelftvanhetgevraagdebedragvooreerstéénjaar(2016).DitonderdevoorwaardevaneenonderzoeknaarfusiemetStichtingMarkant.Defunctiespresentatie(popmuziek&film)eneducatie(cultuureducatieincursussen,workshops,ensembles)liggeninelkaarsverlengde.Hetonderzoekrichtzichopdevraagoffusieeengoedideeis.Indiendathetgevalis,isdevraaghoehetnieuwecultuurbedrijferuitgaatzienenwatdegemeentekrijgtinruilvoordejaarlijksemaatschappelijkeinvesteringdiezedoetindatnieuwecultuurbedrijf.DeopdrachtOnderzoekfusieGigant/Markantistekomentoteenpropositieuiterlijkeindmei2016vooreennieuwtoekomstbestendigenbedrijfseconomischsolide,businessmodelvoorhetHuisvoorSchooneKunsten,metdefunctiespoppodium,filmhuis,cultuurparticipatie-eneducatie.OpdrachtgeverisdegemeenteApeldoorn.OpdrachtnemerisCultuurbouwBVvertegenwoordigddoordhr.LoekSijbers.DeRaadvanToezichtMarkant,bestuurGigantendegemeenteApeldoornkwamenbovenstaandeovereenindevormvaneenIntentieverklaringop25november2015.Vanjanuarit/mmei2016werdmetallebetrokkenenonderzochtofeenfusieeenoptieis.Hetdocumentdatvooruligt,beschrijfthetresultaatvandatonderzoek.

WERKWIJZEDegemeentewilniettop-downopereren.Wèlhechtdegemeenteaanhetduurzaamoplossenvanproblemenlangsdewegvankansen.Degemeentezitdaaromnietvrijblijvendinhetproces,maarsteltzichopalsopdrachtgever.Ophoofdlijnendienendefusiemogelijkhedenonderzochtteworden.

STUURGROEPDestuurgroepdierichtinggeeftaanhetonderzoekwordtvoorgezetendoordeverantwoordelijkwethouder.LedenzijndevoorzittervanhetbestuurvanStichtingGigant,devoorzittervandeRaadvanToezichtvanStichtingMarkantendeopdrachtnemer.Destuurgroepkwameenaantalmalenbijeeninheteerstehalfjaarvan2016.GESPREKKENENWERKGROEPENIndeeerstedriemaandenvanhetjaarhebben16informatievebijeenkomstenplaatsgevondenmetnagenoegallemedewerkersvanbeidebedrijven.OokvondenoverleggenplaatsmethetbestuurendedirectievanGigantendeRaadvanToezichtMarkant.Indiebijeenkomstenwerdhetdraagvlakverkendm.b.t.eengezamenlijketoekomstvanuiteeninhoudelijkevisie.Medewerkersvanbeideorganisatieswerkenmeeaandewijzewaaropmissieenvisiegestaltezoudenkunnenkrijgen.CENTRALEVRAAGSTELLINGGigantenMarkantzijnorganisatiesdieeenmaatschappelijkefunctievervullenendaarvooreensubstantiëlefinanciëlebijdrageontvangenvandegemeenteApeldoorn.Veelvandezefunctieswordenimmersnietindecommerciëlemarktuitgevoerd.Degemeentegeeftaan,nuenindetoekomst,defunctiesnoodzakelijkteachtenvoordekwaliteitvanlevenindestadenhaarregiometnametenaanzienvandejonge(ren)cultuur.

StichtingGigantverzorgtvoorApeldoorndepop-enfilmhuisfuncties.StichtingMarkantisdespilvoorcultuureducatieen–participatieinApeldoorn.Dezefunctieszijnvanstrategischbelangvoorde(culturele)aantrekkelijkheidvanApeldoornvoorjeugd/jongerenengezinnen.1

1 Collegevoorstel d.d. 13 januari 2016

26 mei 2016

5

Eenfusiealsoplossingvooreenfinancieelprobleemblijktzeldeneengeslaagdeoperatie.Ookdeaannamedateenfusievanzelfleidttotkostenbesparingenblijktindepraktijkzeldenwaartezijn.Erismeernodig.Devraagluidtdanookvoorwelkeproblemeneenfusiemogelijkeenoplossingzoukunnenzijn.Omdaaropeengoedantwoordtekunnengevenbrengenweallereerstdeactueleomgevingwaarinbeidebedrijvenoperereninkaartendeactuelesituatievanbeidebedrijvenzelf.

HOOFDSTUK2

ANALYSEVANDESITUATIEOMGEVINGSANALYSEKUNST&CULTUURDecultureleomgevingenhetcultureelgedragvanburgersverandereninraptempo.Bovendienisdeomvangvandesubsidiesindesectordelaatstejarenafgenomen.Daarinkaneengoedeaanleidingliggenomnieuwevormenvan(verregaande)samenwerkingteonderzoeken.WatzijnrelevanteontwikkelingenindewerkomgevingvanGigantenMarkant?

ALGEMEENLANDELIJK

Eenkortemaarkrachtigeanalysevandeomgevingwaarinbeideorganisatieswerkenleverthetvolgendebeeldop.DeLandelijkeCultuurIndex/DeStaatvanCultuur(2015)schetstdeontwikkelingenindemarktoverdejaren2007–2014:

• 245muziekscholenin2007–135muziekscholenin2013• LeerlingenCentravoorKunsten:dalingvan-39%• ActievebeoefeningvanKunsten:dalingvan-22%• Consumptievancultuur(cd’s,boeken,beelddragers):dalingvan-43%• Bezoek:stijgingvan+4%• Inzetvanvrijwilligers:stijging+53%• Concurrentie:stijgingvan+26%(nationaal)/+12%(internationaal)• Rijk,provincies,gemeenten(2013-2106)bezuinigensamenruim500miljoenopcultuur• Vande2miljoenmensendieinNederlandlesvolgenindekunstenvolgtdehelft(ca.1miljoenmensen)

dielessenbijeenzelfstandigkunstenaar.Ca.650.000mensendoendatviaeenzelfstandigedans-oftheaterschool,(muziek)verenigingofbuurthuis.Enca.350.000mensenbijeenCentrumvoorKunstenofMuziekschool.(Bron:LandelijkKennisCentrumAmateurkunst2015).

Tenaanzienvandewerkgelegenheid-opbasisvanrapportagesvanhetSCPendeRaadvoorCultuuri.s.m.deSociaalEconomischeRaad(2015)-bestaathetvolgendebeeld:

• Vastebanencultuur2009-2013:dalingvan-12,3%(algemeeninNederland-2,3%)• ZZPerswerkzaamincultuur:stijgingvan+20,4%(algemeeninNederland+9,6%)• Cultuursector:vaakinkomenvanpartnernodigofbijbaan• WW-uitkeringen:2xhogerdanindeeconomiealsgeheel• ArbeidsmarktpositieisslechterdanalleandereHBO-schoolverlaters• Relatieflaaginkomen,hetgroeitmindersneldandatvanandereHBO-ers

26 mei 2016

6

GIGANTOpbasisvangevoerdegesprekkenenhetrapportvanbureauDSP.

• Gigantrealiseertdelaatstejarenstijgendebezoekersaantalleninzowelfilm-alsmuziekprogrammeringeninitieertinnovatieveconceptenzoalsdeStadsoase,DecilitersenAfterslag.

• Voorartiestenbureau‘szoalsMOJOenfilmdistributeurswordtGigantweereenaantrekkelijkerpartner.• Hetontbreektnogaaneensamenhangendevisie,deminofmeertoevalligecombinatievanpopmuzieken

filmheefteenonduidelijkprofiel.• Activiteitenzijnnogteweinigverbondenmetdestad,hetonderwijs,metnieuwemakersentalenten.Daar

heeftGigantmetdeStadsoase,StichtingPoppuntenCinekidinmiddelswelbelangrijkestappenvoorwaartsgezet.

• Hetisvooralsnogeenteweinigaantrekkelijke“placetobe”-voorafennaafloop.• MetFilmwordenteweinigjongerenbereikt.Tochisdatdè‘generatiebeeldcultuur’• Demeerwaardevankoppelingeducatieènpresentatiewordtnogonvoldoendebenut• Indetheaterzaalwordtgeentheatermeergeprogrammeerdmaarwordthoofdzakelijkgebruiktals

filmzaal(innovatiefmaarookeenbezuinigingsmaatregel).• Depopzaalkanmaarbeperktwordengebruikt(bezuinigingsmaatregel).• Erisgesnedenindepersonelebezetting(bezuinigingsmaatregel).Omdieredenwordenopsommige

dagengeenactiviteitenmeerontwikkeldomdat(bv.naeendrukweekend)geenpersoneelbeschikbaaris.• Ondankseenreorganisatieblijftdeorganisatiefinancieelnietgezond.Erbestaatgeenenkelereserveof

investeringsruimtemeer.• Debodemisbereikt:erissprakevaneenstructureelexploitatietekort,verdersnoeienleidttothetverder

afbouwenvanactiviteitenen/ofhetvakersluitenvanfaciliteitenwegensonderbezetting.Terwijldeorganisatiehetlaatstejaarweermeerpubliekweettebinden.

Erbestaandus,naastinhoudelijkeredenen(waarvanGigantdeuitdagingoponderdelenheeftaangepakt),ookdringendefinanciëleredenenomdekoersaantepassen.

MARKANT

Opbasisvandesk-enveld-analyseengevoerdegesprekken:

• OokMarkantdoetoverhetalgemeengoedezaken.Datgeldtvoordebemiddelingvan-endeprojectontwikkelingmet-kunstenaars/docentenvoornagenoegalleprimairenvoortgezetonderwijsinstellingeninApeldoorn.Maarookvoorhetcursusbedrijfwaarmenerinslaagthetaantalcursisten–integenstellingtotdelandelijketrend–enhetdiverseaanbodoppeiltehoudenenzelfstelatenstijgen.

• Debezuinigingenvan450.000euro(2012-2014)zijnverwerkt.Erwerdafscheidgenomenvan7,8fte.Metnameindebackofficewerdbezuinigd.Activiteitenwerdenzoveelmogelijkontzien.Aandekostenkantwerdveronderstelddathetaantalvastecontractenzouafnemen.Datisnietgebeurd(geenkostendaling).MenverwachttemeertegaanwerkenmetZZP-ers.Datiswelgebeurd(kostenstijging).Menverwachttemeerinverdiengeldentekunnenverwerven(bijvoorbeeldindezakelijkemarkt).Datisnietgebeurd(stijgendekostenwaaronvoldoendedekkingtegenoverstaat).Externefondswervingis(medealsgevolgvanhetfeitdatRijk,Provinciesengemeentendezecultuurplanperiodevooreenhalfmiljardeuroaanbezuinigingenoplegdeaandeculturelesector)steedsmoeilijkergeworden.Ondertussenwerdingeteerdopreserves.BijongewijzigdbeleidverkeertMarkantbegin2018indezelfdefinanciëlesituatiealsGigantnu:technischfailliet.

• GlobaalkanMarkantaanvierknoppendraaienomdekostenverderomlaagtebrengen:gebouw,organisatie,personeelenactiviteiten.Maardegebouwkostenvanbijna300.000europerjaarvoorMarkantalleen,zijneenvastgegeven.Debackofficeisindeafgelopenjarenafgebouwdenkannietverderwordenteruggeschroefdzonderernstigtegaandisfunctioneren.Hetontslaanvankunstenaars/docentenbrengthoge-wettelijk

26 mei 2016

7

verplichte-transitiekostenmetzichmeedieMarkantnunietkandragen.Bovendienkunnenbezuinigingenalsgevolgvanontslag,opbasisvanwet-enregelgeving,pasnavelemaandenwordeningeboekt.Hetstopzettenvanactiviteitenlevertgeenfundamentelekostenbesparingop:dekostenvoorhetvastekunstenaars/docentenblijvenimmersbestaan.Hetisnietlangermogelijkkostenomlaagtebrengenzonderpersoneelteontslaan,activiteitenaftebouwenenminderproductenendienstentegaanleveren.DatbetekentdatMarkanteenstevigaantaldocenteninvastedienstmoetgaanontslaan.OverigensietsdatveelCentravoorKunsteninGelderlandenNederland,hebbengedaanofdoenalsgevolgvaneensterkgroeiendemarktvanzelfstandigekunstenaars/docenteneneenonrendabelbedrijfsmodel.OokMarkantmoetindegegevenomstandighedendeteringnaardeneringzettenenhaartakenenfunctiesfundamenteelheroverwegen.

SAMENGEVAT:SWOTGIGANTENMARKANT

STERK

1. Goede locatie in het centrum

2. Toegewijd en deskundig personeel

3. Tevreden klanten

4. Samen bereiken ze een publiek van 90.000

mensen per jaar

ZWAK

1. Bedrijfseconomisch niet gezond, niet duurzaam

2. Ontbreken van een samenhangende visie op de

toekomst van het werkveld

3. Te weinig innovatief

4. Deels in zichzelf gekeerde instituten

5. Podia onvoldoende toegankelijk voor de creatieve

sector van de stad

6. Nog te beperkt bereik onder jongeren

7. Beperkte hospitality (vrije tijd domein!)

KANSEN

1. Bedrijfseconomische problemen bieden

momentum voor een nieuwe aanpak

2. Ondernemerschap in opkomst

3. Groeiend aantal jonge cultureel ondernemers /

activiteiten in de stad

4. Groeiende zelforganiserende kracht van

community’s / gemeenschappen

5. Samenwerking: educatie en presentatie liggen in

elkaars verlengde

6. Podia, studio’s en ateliers meer beschikbaar

stellen voor cultureel ondernemers

7. Investeer in verblijfskwaliteit: activiteiten immers

in de vrije tijd

BEDREIGINGEN

1. Sterk groeiende commerciële markt

2. Groeiende concurrentie

3. Subsidies staan onder druk

4. Dalende actieve cultuurdeelname

5. Hoog % personele lasten

6. Hoog % huisvestingslasten

7. Trend van de-institutionalisering

8. Sterke groei van de netwerk-samenleving

26 mei 2016

8

HOOFDSTUK3

ISEENFUSIEDANEENREËLEOPTIEOPBASISVANVOORLIGGENDEFEITEN?

Hetalternatiefvoor‘fuseren’is“nietfuseren”enalstweegescheidenorganisatiesdoorgaan.Datiseenvoortzettingvandesituatienu:GigantenMarkantwoneninhetzelfdegebouwmakengebruikvandezelfdevoorzieningenenblijvendoenwatzededen.Alleeneenbehoorlijk(financieel)tandjelager.Nadeeerderebezuinigingenvan600Kintotaal,hebbenbeideorganisatieseenfinancieelexploitatieprobleem.GigantmeerdanMarkant.Zebevindenzichookbeidenaandegrensvanhetinverdienvermogen.FeitisdatzowelGigantalsMarkantdelaatstejarenmeeruitgavenhebbendaninkomsten.BijGigantmoeterdus“structureelsubsidiebij”.MaarookMarkantmoetdeteringnaardeneringgaanzetten.Debezuinigingenopsubsidiesvandelaatstejarenvanbijna600K(voorbeidebedrijvensamen)zijngerealiseerd.Ruim400Kstructurelebezuinigingenzijndoorontslagendaadwerkelijkverankerd–maardeverwachttestijgingvaninkomsten(gesaldeerd200K)heeftnauwelijksplaatsgevondenendekostenzijnintussenblijvenstijgen.Erbestaateenstevigeurgentiedekostenzosnelmogelijkomlaagtebrengenmettenminste300K-bijbeidebedrijvensamen.EenanderfeitisdatGigantgeenenkelweerstandvermogenmeerheeft.Markantnogeenkleinbeetje.Beidebedrijvenhebbenookgeenenkelefinanciëleruimtevoorbroodnodigeinvesteringen.Erisgeenmogelijkheidnieuwweerstandsvermogentevormenofnieuweinvesteringentedoen.Datiswelnodig:licht,geluid,doeken,ICT,inrichting,horeca,instrumentenenanderefaciliteiten.Hetisreëelca.10%vandeverwachteomzettereserverenvooreennieuwoptebouwenweerstandsvermogenenruimtevoortoekomstigeinvesteringen.Datisnoodzakelijkomeenbedrijfseconomischgezondbedrijftekunnenrunnen.Omdatmogelijktemakenmoetendestructurelekostenvoorbeidebedrijvensamenmetnogeensminimaal300Komlaagwordengebracht.Nadebezuinigingenvandelaatstejarenishetnoodzakelijk-omwillevaneenfinancieelduurzametoekomst-nógeenkostenreductievan600Kdoortevoeren.Beidebedrijvenkunnenzelfstandigblijvenenmoeten–indiendenoodzakelijkestructurelesubsidiemiddelen(600K)nietbeschikbaarzijniederopzichzelfreorganiseren(iederstructureelvoorminimaal300Kzoalshiervoorbeschreven).Danresterentweebedrijvendiekleinerzijndandehuidigebedrijvenenieder(ensamen)moetenproberenhetHuisvoorSchooneKunstenteblijvenexploiterendoortedoenwatzededen.Wanneerdatonwenselijkis,iseenfusieindegegevenomstandighedendaneenoptie?Hoeftdaardangeen“geldbij”?Eigenlijkwel.Wanneerdatnietbeschikbaarisblijftdenoodzakelijkekostenbesparingvanca.600.000europerjaargewoonstaan.Eenfusiekaneenbescheidenefficiencywinstopleverenmaardatbiedt,zoalseerderopgemerkt,geenenkelegarantieopeenvruchtbaresamenwerking(omdateengedeeldevisieenambitieontbreekt)eniszekeronvoldoendeomdenoodzakelijkekostenbesparingenterealiseren.Anderzijdskaneenonderzoeknaareenvoornementotfusiehetmomentumcreërenom,opbasisvandeveranderendeomgeving,natedenkenovereennieuwebedrijfsfilosofie.Dievoortbouwtopwatgoedisaanbeidebedrijvenentegelijkertijdnieuwefunctiesmogelijkmaaktenbestaandefunctiesverbreedtofversterkt.Eenvoorgenomenfusiekanookhetmomentzijnhetbedrijfseconomischmodeltegenhetlichttehoudenenteonderzoekenopwelkewijzeeenanderbedrijfseconomischmodeleenduurzamefinanciëleexploitatiedanwèlmogelijkkanmaken.Opbasisvanhetgegevensubsidie.

Inditfusieonderzoekonderzoekenweeennieuwebedrijfsfilosofie(alsgevolgvanveranderingenindecultureleomgevingendemarkt)enzoekenwenaareengezondbedrijfseconomischmodelopbasisvanhetbeschikbaarsubsidieeneenreëelgeschatinverdienvermogen.

26 mei 2016

9

KANSENENMOGELIJKHEDENJONGApeldoornheefttemakenmeteendemografischbeeldvanontgroeningenvergrijzing.Eencultureelbedrijfdatinstaatisjongerenbeteraandestadtebindenkaneengoedebijdrageleverenaanhettegengaanvanontgroeningdoordestadaantrekkelijkertemakenvoorjongemensen.Apeldoornkentgrofweg160.000inwonerswaarvan28%indecategorie0-25jaarvalt.Datzijnca.45.000jongemensen.Potentieelpubliek.Markantheeftnualeenbereikinhetprimairenvoortgezetonderwijsvanjaarlijks20.000kinderenenjongeren.Gigantbereiktmethaarprogrammeringjaarlijks20.000jongemensen.

Eengoedenfinancieelgezondbusinessmodelvoorééncultuurbedrijfmoetinstaatzijndataantalvan40.000jongemensentelatengroeiennaar60.000jongebezoekersperjaarin2020metjongekunst&cultuur.Eenmaligofopbasisvanherhaalbezoek.

INSTITUTENEenbelangrijkeenrelevantemaatschappelijkeontwikkelingmaghiernietongenoemdblijven.IndenaoorlogsetijdzijninheelNederlandstevigecultureleinstitutenneergezetvanuiteenverheffingsideaal.Dieinstitutenweten‘watgoedisvoorhetpubliek’-datimmersmoetwordengevormd.Erisveelveranderd:welevenanno2016ineentijdvande-institutionalisering.Nietlangerbepalendecultureleinstitutenwathetpubliektezienkrijgtmaarbepaalthetpubliekdatsteedsmeerzelf.Draagvlakvorming,co-creatie,urbancurators,public-programming,cultuurcoaches.Allemaalbegrippendieaangevendathetpubliekindecultuursectorserieusgenomenwordt.Inhetverledenwasdatwelanders:indegesubsidieerdewereldvankunstencultuurlagdenadruksterkopaanbod,experiment&vernieuwingendaarmeeopdemakersendeautonomievanhetkunstwerk.Intermenvancommunicatiestondendezenderendeboodschapcentraalenminderdeontvanger.Sindseenaantaljarenverandertdat.Hetopbouwenenonderhoudenvannetwerkenencommunity’sblijktvanlevensbelangtezijnvoordecontinuïteitvancultureleondernemingen.Nieuwetechnologieënjagendeveranderingenaanenzorgenvoornieuweverhoudingentussencultureleorganisatiesenhetpubliek.Doordetoepassingvannieuwe,interactieveonlinecommunicatievormenveranderthetspeelveldvandeculturelesector.Inveelgevallenisersprakevaneenomkeringvanrollen:zenderswordenontvangers,makerswordenafnemers,lekenwordenkenners.Internetbiedtongekendemogelijkhedenvoorhetstrevennaarmeerpublieksbetrokkenheidenco-creatieindeparticipatiemaatschappij.Mensencreërenhuneigenprogramma’sviahuneigen(socialeenmultimediale)netwerken.Hetpubliekbepaaltinsteedssterkerematedeinhoudvandecultureleprogramma’szowelindecultuureducatiefunctiealsdepresentatiefunctie(muziekpodiumenfilmzaal).

Eriseenbeweginggaandevanprogram-basednaarcommunity-basedwerkenenprogrammeren.

PERSPECTIEFWISSELINGDaarmeeiseenbelangrijkeperspectiefwisselingaandeorde.Instituuts-denkenbepaaltdathetHuisvoorSchooneKunstenalseengebouwvanMarkantenGigantwordtbeleefdinplaatsvanalseencultuurhuisvanenvoordeinwonersvanApeldoorn.Indestad,waarinanno2016steedsmeercultureelondernemersactiefzijn,waarinnieuwecultureleinitiatievengroeienenbloeiendiezichontwikkelenenvervolgensnietofnauwelijkseenpodiumvindenindiestad,istoekomst.InhetvernieuwdepandaandeNieuwstraatkunnenzijindetoekomstsamenmetdeandere(meerervarenengevestigde)kunst-encultuur-makers,volgenshetmodelvanleermeesterengezel,lerenoverenweer.Dejongerenendeervarenprofessionalsinspirerenenlerenvanelkaardoordatzeelkaarontmoeteneninspireren.OpbasisdaarvanisdegedachtedathetgebouwaandeNieuwstraathètgebouwvandejongecreatieveklasse(makers&publiek)vandestadzoumoetenzijn,eenbelangrijkuitgangspuntgewordeninditonderzoekopwegnaarhetgewenstebeeld.Populairenwatongenuanceerdgesteld:

Geefhetgebouwterugaandestad.

26 mei 2016

10

NOGMEERKANSENIshetmogelijkdekrachtvandenatuurlijkeverbindingtusseneducatie(Markant)enpresentatie(Gigant)betertebenutten?Educatieenpresentatieliggenimmersinelkaarsverlengde;zehorenbijelkaar.Wanneerjelanggenoegopjesaxofoonoefentofschildert(Markant)komtvanzelfhetmomentdatjedataananderenwiltlatenhorenoflatenzienenjeeenpodiumbeklimt(Gigant)ofeenexpositieruimteinricht.Decombinatiepoppodium(jongpubliek)enfilm(ouderpubliek)iseenredelijktoevalligecombinatie.Waaromnietonderzoekenofjeinmeer-ofalle-kunstendiscipline’seenpodiumkuntzijn?Enkunjemeerpubliekwervenennogbeterbindendoormeertedoenmetcultuureducatie(binnen-enbuitenschools)endecreatievecommunity’svandestad?HetoudeconceptvaneenCentrumvoorKunsteniszolangzamerhandaanherzieningtoe.Welkemogelijkhedenontstaanerwanneerjevanuiteennieuwconceptdecombinatiemaaktmeteenconcertzaal,eentheaterzaal,filmzalen?Watgebeurterwanneerjenietuitgaatvaneeninstituutwaarmenseninvastedienstaanbodontwikkelenvoordeinwonersvandestad,maaruitgaatvaneenstadwaarincreatieftalentaanwezigis,dat(veelmeerdanvroeger)overeengezondedosisondernemerschapbeschikt.Enwatisermogelijkwanneerjetalentenondernemerschapfaciliteert,waarnodigregisseertofinverbindingbrengtmet…ofeennieuwpodiumbiedtindestad?Watgebeurterwanneerjehetinstituuts-denken(datbepaaltdathetHuisvoorSchooneKunstenalseengebouwvanMarkantenGigantwordtbeleefd)loslaatendenktovereenHuisvoorJongeCultuurvanenvoordeinwonersvanApeldoorn?

Kortom:genoegredenenomdecontourenvaneennieuwbedrijf,datkanbestaanuiteensamengevoegdGigantenMarkant,teonderzoeken.Want,hoeweldefinanciëleuitdagingheelforsis,begintallestochechtbijdeinhoud.

26 mei 2016

11

HOOFDSTUK4BEDRIJFSFILOSOFIE:CONTOURENVANEENMOGELIJKNIEUWBEDRIJFDecontouren,hiernageschetst,vormendeuitkomstvandeanalysevanhetspeelveldvanbeideorganisaties,gesprekkenmetnagenoegallebetrokkenmedewerkersvanbeidebedrijveneneenaantalinwonersvanApeldoorn.

CONTOURENMISSIEDemissievanhetbedrijfenallebetrokkenmedewerkersblijftgelijk.Ookindetoekomstwillenhetbedrijfenhaarmedewerkerszoveelmogelijk(metnamejonge)mensenkennislatenmaken-latengenieten-enlatenlerenvan-en/ofdoorkunst&cultuur.Omdaarmeestevigbijtedragenaaneenlevendendynamischcultureelklimaatindestad.VISIEDewijzewaaropdiemissiewordtvormgegevenverandert:wegaannietuitvaneeninstituutwaarmenseninvastedienstaanbodontwikkelenvoordeinwonersvandestad.Wegaanuitvaneenstadwaarinveelcreatieftalentaanwezigis,endatbovendienovereengezondedosisondernemerschapbeschikt.Apeldoornisrijkaancultureleverenigingenenculturelegemeenschappen.Enmensenorganiserenzichsteedsmeerviasocialmedia.Datvormtdebasiswaarophetnieuwebedrijfdriemaatschappelijketakengaatuitvoereninhetcultureledomein,namelijk:faciliteren,regisserenenprogrammeren.

1. FACILITEREN.Daarbijgaatheteromhetcreatiefkapitaalvandestadtefaciliterendoorpodium-faciliteiten,maarook(repetitie-enopname)studio’senatelierslaagdrempeligbeschikbaartestellen.Plekkenomtewerken,terepeteren,lestegevenoftekrijgen,testuderen,teexperimenteren.Omvervolgensderesultatendaarvan,infilmzalen,theaterzaal,muziekzaal,multifunctionelezaal,caféoffoyer,telatenzienaaneenzogrootmogelijkpubliek.Hetiseentaakdienietdoordemarktwordtopgepaktenuitstekendpastineengemeentelijkbeleiddateenjongecultureledynamiekindestadwilversterken.DaarmeewordthetpandaandeNieuwstraateenwerkplaatseneenpodiumvandestadvoorhetcreatieftalent(jongenoud)vandestad.ZELFDOENenKOMKIJKENENLUISTERENstaatgrootgeschrevenopdegevel.

2. REGISSEREN.Maarlouterfaciliterenvancultureelondernemersisnietgenoeg.Deoverheidheeftaanvullendeambitiestenaanzienvancultuur&onderwijs.Nuwordenruim20.000leerlingenperjaarbemiddelddoorMarkantmetcultureleprojectenvanzelfstandigeondernemersenculturelecollega-instellingen.Leerkrachtenwordengetraindenbegeleidinhetontwikkelenvaneendoorlopendecultureleleerlijnvangroep1t/mgroep8.MeerdanhonderdcultureleverenigingeninApeldoornhebbenbehoefteaanondersteuningbijhetontwikkelenvaneenprojectofhetscholenvanhunleden.Buurtbewonersmeteengoedcultureelideekunnenvaakheelgoedeensteuntjeinderuggebruiken.Samenspelinbijzonderemuziekensembles(zoalsMarkanterveleheeft)wordtnauwelijksindemarktgeorganiseerd.Multidisciplinaireslotvoorstellingen,concoursen,projectenmetmensenmeteenbeperking,NewArts,CultuurbijjeBuur,HipHopcoaching,hetKleigaaffestival,cultureleprojecteninwijkenenbuurtenofinsamenwerkingmetwoningbouwcoöperatieszoalsnugebeurtdoorMarkant,ontstaannietvanzelfindemarkt.OmdieredenmoethetnieuwebedrijfeenRegierolkrijgen.Daarvoorzijnmensennodigdieindeculturelehaarvatenvandestadzitten,demensenkennenenwetenwaterleeft,waterspeelt,waarhetpotentieeltalentzitenwat(nieuwe)mogelijkhedenzijn.Datdoenzeoverigensnietalleen.ZedoendatsamenmetanderenwaaronderbelangrijkeculturelepartnerszoalsCODA(museum,bibliotheekenhistorischarchief),Accec(broedplaatsvaneenandersoortcreatiefondernemers)ofTheater-en

26 mei 2016

12

CongrescentrumOrpheus.MaarooksamenmetpartijenophetZwitsal-terreinofcreatievenopandereplekkenindestad.

3. PROGRAMMEREN.KIJKENenLUISTERENstaatgrootgeschrevenopdegevel.DestevigepodiumfunctiedieGigantindeloopderjarenheeftopgebouwdvoorprofessioneleartiesten,kunstenaarsenfilmmakerskaninhetnieuwebedrijfsconceptheelgoedsuccesvolverderwordenuitgebouwd.Vanprogram-basednaarcommunity-based.Datbetekentdatnietgeprogrammeerdwordtinconcurrentiemetanderepop-offilmpodiainanderestedenmaarvanuitdekennisvanwatspecifiekdezestad,enspecifiekderelevanteculturegemeenschappen(community‘s)daarbinnen,nodighebben.Datveronderstelteenheelgoedekennisvan-enrelatiesmet-dezecommunity’senmetmensendiedaarineensleutelrolvervullen.Eneengoedekennisvanhetmuziek,film,theaterendansaanbodinNederlandendaarbuiten.

VooreenbelangrijkdeeldoenMarkantenGigantalzakenindezerichting.Deverbeterslagzithemerindatafgerekendwordtmetoudehistorischgegroeidevormenenbedrijfseconomischestructuren.Vanuiteensamenhangendevisiekrijgtdevernieuwing-diehierendaaralwerdingezet-volopderuimte.Dezevisieheefteenaantalconsequenties.

LATENWEENKELEGEDACHTENLIJNENVOLGENHethuidigebureauCultuurwijzerenhetProjectbureauSpektakel(beidenbelangrijkonderdeelvanMarkant)zijnanno2015deregisseurswaarhetgaatomdeverbindingtussencultuur&onderwijs.HetKlei-Gaaffestival,StreetArtfestival,NewArts,CultuurbijjeBuurentallozeprojectenvanveelalzelfstandigcultureelondernemersuitdewijderegio,musici,breakdansers,theatermakers,rappersenbeeldendkunstenaarswordengerealiseerddankzijdeinzetvanderegisseursvanCultuurwijzerenSpektakel.Daarbijbereikenzejaarlijksmeerdan20.000jongemenseninhetprimairenvoortgezetonderwijs,enduizendenmensendaarbuitend.m.v.defestivalactiviteiten.

Depopzaalwordteenconcertzaalvoorwerkelijkallesoortenmuziek.Deprogrammeringwordt(nunogvooreenkleindeel,straksveelmeer)gevormddoorhetinitiatiefuitdeverschillendecultureelondernemendegeledingenindestad.Hetnieuwebedrijfverzorgtdeticketing,horeca,security,techniek.Deinitiatiefnemersdragenzorgvoorprogrammaenpubliekvanuithuneigenachterbannenennetwerken.Endatkangeldenvoordance,technoenpop.Maarookvoorklassiekemuziek,strijkkwartetten,kinderorkesten,jazz,blues,wereldmuziek,koren,bigbands,symfonieorkestenenz.Achteraldieinitiatievenschuilentoegewijdeenondernemendevrijwilligersensterkeen/ofbekendeprofessionals.Zijkrijgenderuimte.Daarinneemthetnieuwebedrijfeenmaatschappelijkerol.Datwilzeggendatdezaalvoordezepartijenniettegencommerciële,marktconformetarievenwordtverhuurdmaartegenlagevergoedingenbeschikbaarwordtgesteldenduspersaldomaatschappelijkgeldkost.Maardatisinhetnieuwebedrijfgelegitimeerdomdateenmaatschappelijkdoelwordtgediend:erwordteenpodiumgebodenaandecultureleondernemersvandestad.Inhetbelangvanalleinwonersendecultureledynamiekindestad.Datgebouwmetdiefunctiestaaternietvoorniets:hetiseeninstrumentvanhetstadbestuurvoorhaarinwoners.

Allemensendiezelfactiefdeelnemenincultuurhebbenvoorbeeldennodig.Mensendieechtgoedzijn,bekendzijn,dieinspirerenenwaarvanjeenergiekrijgt.WanneerwordtvoortgegaanopdedoorGigantingeslagenweg,waaropprikkelendeprofessionelemuziekoptredensvanhogekwaliteitwordengeprogrammeerd,gebeurtdatvoorallebewonersindestad,alsaanvullingop-enpassendbij-hetgeenindestadzelfgebeurt.HetmuziekpodiumgaatgeencompetitieaanmetspecifiekepoppodiainZwolle,DeventerofHengelo.Hetiseenpop-podiummaardatnietalleen.Hetkaneenbreedmuziekpodiumzijn.Eenconcertzaal.InApeldoorn.Vooreenjongpubliek.Envoormensendiezichjongvoelen.

Hetfilmhuisprogrammeertgeenfilmsdieook(ofnetzogoed)bijdebuurmanJTbioscopentezienzijn.Daarvooriseenmaatschappelijksubsidienietbedoeld.Begrijpelijkishetwel:ermoetindegegevenfinanciëleomstandighedendoorGigantgeldverdiendworden.Defilmfunctierichtzichprimairoparthousefilms,kwetsbarefilmsvooreenrelatiefkleinpubliek(wantandersprogrammerendecommerciëlenhemwel).Defilmfunctiekanzichookonderscheidendoor(opnieuw)podiumeninspiratiebrontezijnvoordejongecreatieveactievenindestad.

26 mei 2016

13

VanuitdeRegiefunctiekanfilmjongemensenbetrekkenbijdeprogrammeringendeontwikkelingvanbijzondereprojecteninhetkadervannieuwemedia,mediawijsheid(waarveelwinstvalttebehalen),filmenbeeldprojecten.Hetgaatomeengeneratiejongemensendiemeerdanooitvisueelzijningesteldenmiljoenenbeeldenverzamelenmethuncamera’s,ookmet-enophetinternet.EnnatuurlijkkanzijinhaarProgramma-roldeprachtigstefilmsprogrammereninaanvullingop-enpassendbij-hetgeeninhetpandendestadzelfgebeurt.

KUNSTENAARS/DOCENTEN

Demeeststevigepersoneletransitiezalzich–wanneerdezevisiewordtgevolgd–voltrekkeninhetbestandvankunstenaars/docentendiewerkzaamzijninmetnamedelessen,cursussen,workshopsendeamateurkunst(-verenigingen)bijMarkant.Datisnietvreemdgegevendemaatschappelijkeontwikkelingenwaarinsteedsmeermensenlessenvolgenbijzelfstandigeaanbiedersvanlessenencursusseninverschillendekunstdisciplines.EendeelvandedocentenvanMarkantwerktal-naasteenvastebaanindeeltijdbijMarkant-ineeneigenpraktijkenisdusalactiefindiemarkt.

Ditisbijuitstekhetdomeinwaardelaatstedecenniaeenlevendigeensteedskrachtigermarktisontstaanenwaardevraagzichvoordoetofdeoverheidzichdaaruitnietwatmeerzoumoetenterugtrekken.Waaromimmerswordteenpianodocentviademuziekschoolineenvastebaangesubsidieerdwanneer18anderepianodocentenindezelfdestadineenzelfstandigpraktijkongesubsidieerdwerken?InApeldoornvolgen-opbasisvaneenvoorzichtigeschatting-tenminste1.400mensenlessenineenkunstvakbijzelfstandigwerkendenietgesubsidieerdekunstenaars/docenten.

Dekunstenaars/docentenvanvandaagzijn–steedsmeer–decultureelondernemersdiebehorentotdecreatieveklassevandestad.Zegevenlessen,tredenopofexposeren,werkensomsvoorbedrijvenenwerkensamenineenplatform,coöperatieofVOF.Markantdoetalenkelejarengoedeervaringenopmethetinschakelenvanzelfstandigekunstenaars/docenten(ZZP)zowelindebinnen-alsbuitenschoolsecultuureducatie.HetpandaandeNieuwstraathuisvestaleenzelfstandige(ensuccesvolle)DJSchoolenzelfstandigeBreakdanceSchool.FeitelijkisMarkantdefacilitatorvoordezecultureelondernemers.

Hetnieuwebedrijfkanalleeneensterkenieuwepositieverkrijgenwanneerzehetspelindemarktonderdezelfdespelregelsmeespeelt:fairplay.Datbetekentdathetnieuwebedrijfindetoekomstinbeginselgeenkunstenaars/docentenmeerinvastedienstheeftmaarcultureelondernemendekunstenaars/docentengaatfaciliteren.Doorhetondergunstigevoorwaardenbeschikbaarstellenvangoedtoegerustestudio’senateliersdieineencommerciëleomgevingnagenoegnietterealiserenzijn.Inhetbelangvandestadenhaarinwoners.

Denkdaarbijaantheater-repetitiefaciliteiten,keramiek-werkplaatsen,beeldendewerkplaatsen,goedgeoutilleerdedanszalen,studio’svoormuziekensemblesenlessen,repetitieruimtenenopname-faciliteitenvoorpopbandjes.Destad–degemeente-faciliteertcultureelondernemendekunstenaars/docentendoorhetlaagdrempeligbeschikbaarstellenvandezevoorzieningen.Opbasisvangezondondernemerschapkunnenkunstenaars/docentenenanderecreatieven–metfacilitaireondersteuningvanuithetnieuwebedrijf–huncultureleondernemingopstartenofvoortzettenofuitbouwen.Deeerste,tweedeenderdeverdiepingvanhetpandaandeNieuwstraatvormendaarmeehetMoederschipvoorondernemendeculturelepartners;waarculturelestart-upsengevorderdecultureelondernemersonderdakvinden.ZijvormendePartnersvanhetnieuwebedrijf.Opbasisvandatpartnerschapkunnenfaciliteitentegengunstigetarievengeleverdworden.En(heelbelangrijk)kunnenookderesultatenvanhunwerkopdebeganegronddooreenbreedpubliekgezienengehoordworden.AlslevendigonderdeelvanhetuitgaanscentrumvanApeldoorn.Hetpandkentstraksopdebeganegrond-idealiter-eenmultifunctionelezaal,tweefilmzalen,eentheaterzaaleneenconcertzaal!Tegelijkkanhetnieuwebedrijfdeetalageenhétaanspreekpuntzijnvooriedereendiezicheenwegzoektdoorhetbredeaanbod.

VERWIJZENENVERBINDEN

Eenstadvolvan“iedervoorzichzelfwerkende”cultureelondernemersmisteenbelangrijkebrandstofvoorcultureledynamiek.Eriseenpartijnodigdiekanverbinden,initiëren,verwijzen,aanjagen,stimulerenenkanondersteunen

26 mei 2016

14

daarwaardeindividueleondernemernétietstekortkomt.Diepartijishetvliegwielvoorcultureledynamiekindestadenkaneengoedinitiatiefoverhetdodepunttrekken.

Waaromzoueenzelfstandigkunstenaar/docentzichindeNieuwstraatwillenvestigen?Denieuweorganisatiemoetinstaatwordengestelddiemaatschappelijkerolgoedtevervullenenindividueleondernemerstebinden.Datmoetkunnen:

• Doorhethanterenvaneengunstigeprijs/kwaliteitverhoudingvandegebodenfaciliteitenendeorganisatieniet‘tedwingen’totoneigenlijkeverdienmodellendiedemaatschappelijkewerkingverstoren.

• Dooralsprojectontwikkelaargoedeprojectideeëntebegeleidennaarrealisatie.• Doorsamennaarfinancieringtezoeken,fondswervingteondersteunen,relatiesteleggen.• Doormarketingenpubliciteittebundelen.• Doorkortelijnenteleggentussencultuurmakersenhetprimairenvoortgezetonderwijs.• Doorhettegeneenaantrekkelijkevergoedingbiedenvanondersteuningbijmarketingencommunicatie,

bijleerlingenadministratieenfinanciën.• Dooreenuitstekendeenprikkelendeprogrammeringinhetpandwaarjealsondernemerzelfwerkt.• Doordathetpandeensuperaantrekkelijke“place-to-be”telatenzijnvanwegedeaantrekkelijke

presentatie-enhoreca-faciliteitenmethapjesendrankjes.EndaardooreenaanwinstisvoordeNieuwstraatenhetApeldoornseuitgaansgebied.

• Doorhetnieuwebedrijfeenontmoetingspleintelatenzijnvoorcultureelondernemersmiddelshetorganiserenvan(bijvoorbeeld)eenmaandelijksontbijtvoorcultureelondernemers.

• Doorhetuitbrengenvancultureleagenda’sengezamenlijkeprogramma’senpubliciteit.• Doorhetcoördinerenvanactiviteitenenhetverbindenvandejuistemensenmetelkaar.• DoordatheteencentraalaanspreekpuntenverwijspuntisvoorinwonersvanApeldoorndiedoorhetbos

vanzelfstandigecursus-enworkshopaanbiedersdebomennietmeerkunnenzien.• Doortebemiddelenindezoektochtnaarbetereparkeerfaciliteitenenz.

Deveranderingiskansrijk.NietomdatGigantenMarkantnietdegoededingendoen–integendeel–maaromdatheteconomischmodelnietlangerhoudbaaris.Bijzondereaandachtindietransitieisnodigvoorkunstenaars/docentendieheelgoededocentenzijn,geliefdbijleerlingenenonderwijsinstellingen,maarvoorwieeenloopbaanalsondernemeréchtgeenoptieis.Wanneerweeengrafischevoorstellingwillenmakenvanhetgeenhiervoorbeschreveniszoudieeralsvolgtuitkunnenzien:

26 mei 2016

15

Detopvandepiramide(deprogrammeringvandebesteartiestenenkunstenaarsenarthousefilms)werktalsaanjagereninspiratorvandebasisvandepiramide(deinwonersvanApeldoorndiehoudenvan-ofzichscholenin-kunstencultuur).Dietopendebasisversterkeneninspirerenelkaar.Samenvormenzeeennieuwewin-winsituatie.Inhetmiddensegmentvandepiramidekomenprofessionalenliefhebberbijelkaar.Enlerenvanelkaardoorzelfactieftezijnendingentemaken,ofdoortekijkenenteluisterennaarwatinApeldoornofeldersgemaaktwordt.Indieonderlingesamenhangcreëertdepiramidedewerkelijkemeerwaardevaneensamengaaninéénorganisatie.Buitendedriehoekzijninitiatievenmogelijk(bijvoorbeeldeentechno-dancefeestvaneencommerciëlepartijdat(minimaal)financieelsluitendis,eenverhuringaaneenbedrijfenz.).Datzijninitiatievenwaaropgeensubsidiewordtingezet.Sterkernog:hetnieuwebedrijfdoetzealleenwanneerdaaropineencommercieelmodelverdiendkanwordenenhetdeprimairmaatschappelijketaaknietschaadt.WaarProjectenstaat,dientookProgramma’stewordengelezen.Meerjarigeprogramma’sdiewordenuitgevoerdsamenmethetMinisterievanOCWendestadzoalsCultuureducatiemetKwaliteit(CMK),ofmeerjarenprogramma’smetjongerenorganisaties,collega-cultuurorganisaties,welzijn-zorgorganisaties,talentontwikkelingprogramma’ssamenmetCODAen/ofOrpheus.Hetzoueeneenvoudigbedrijfmoetenworden.Ennieuw.Zonderdeoudebloedgroepen.Meteenplatteorganisatiestructuur.Meteengroteverantwoordelijkheidvoordevakmensendiehetwerkdoen.Bijvoorkeurinkleineteamsdiegezamenlijkdeverantwoordelijkheidenbeslissingsbevoegdheiddragenvooreengoedeuitvoeringvantaken.Meteengroteautonomieentegelijkertijdinwederzijdseafhankelijkheidomeengoedresultaatvoorhetbedrijfalsgeheeltekunnenrealiseren.Daarvoormoetdeinterneopbouwvanhetbedrijfsimpelzijn.Erzijneigenlijkmaardrierollen.Eenmedewerkerisfacilitator,regisseurofprogrammeur.Binneniederekernfunctiezijnverschillendefunctiesteonderscheiden.Creatievepartnersenpartijenvanlokaal,regionaalennationaalniveau2kunnen(ondervoorwaarden)gebruikmakenvaniedervandiefuncties.Hoezietdaterinzijnonderlingesamenhanguit?

2GigantenMarkantzijndespinineengrootcultureelweb.ZievooreenlijstvandehuidigepartnersBijlage1.

26 mei 2016

16

DRAAGVLAKVOORDEBESCHREVENBEDRIJFSFILOSOFIEHethiervoorgeschetstebedrijfsconcept,datisgebaseerdopeenuitgebreideanalysevanhetactuelecultureleenmaatschappelijkeveldeneenhelderevisieopdetoekomst,isvoorgelegdenmeermaalsbesprokenmetzoveelmogelijkpersoneelsledenvanbeidebedrijvenin16gespreksessies.OokdevrijwilligersvanGigantwerdengeconsulteerd.Wehebbenvastgestelddateigenlijkallemedewerkersdiewegesprokenhebben,eenreëelbeeldhebbenvandeontwikkelingenbinnendesector.Iedereenzietderealiteitvandehuidigesituatie.Denoodzaakombeidebedrijvenandersteorganiserenwordtnietbetwijfeld.Overdemanierwaarophetdanwelgeorganiseerdmoet-ofkan-wordenlopendemeningenuiteen.Detoekomstroepttwijfelenonzekerheidopbijallevastemedewerkers.Zonderdebedrijfsfilosofieinalzijnconsequentiestekunnenoverzien,werddoordemeerderheidvoorzichtigpositiefgereageerdophetbedrijfsconceptzoalshiervoorbeschreven.OokdeRaadvanToezichtvanMarkant(16Februari)enhetbestuurvanGigant(26januari)gavenblijkvanvertrouweninhetgeschetstebedrijfsconcept.Hetconceptwerdbesproken,zowelambtelijkalsmetdeverantwoordelijkwethoudervandegemeenteApeldoornenwerdindezevormakkoordbevondendoordeStuurgroep(2maart2016).Opbasisvanhetvertrouwendatallebetrokkenenhebbenuitgesprokeninhethiervoorbeschrevenbedrijfsconceptwerdinaprilenmei2016hetinhoudelijkconceptvertaaldineenbedrijfseconomischmodel.

26 mei 2016

17

HOOFDSTUK5BEDRIJFSECONOMISCHEUITWERKINGHiernaonderzoekenweof-enhoe-denieuwebedrijfsfilosofiegerealiseerdkanwordenbinnendegegevenbudgettenineenbedrijfseconomischmodeldatgezondenduurzaamkanzijn.

FINANCIEELVERTREKPUNTDefinanciëlesituatiehebbenwehiervoorbeschrevenmaariszorelevantdatwehemhiernogeenskortherhalen.FeitisdatzowelGigantalsMarkantdelaatstejarenmeeruitgavenhebbendaninkomsten.Debezuinigingenopsubsidiesvandelaatstejarenvanbijna600K(voorbeidebedrijvensamen)zijnwelgerealiseerd.Ruim400Kstructurelebezuinigingenzijndoorontslagendaadwerkelijkverankerd–maardeverwachttestijgingvaninkomsten(gesaldeerd200K)heeftnauwelijksplaatsgevondenendekostenzijnintussenblijvenstijgen.Erbestaateenstevigeurgentiedekosten-bijbeidebedrijvensamen-zosnelmogelijkomlaagtebrengenmettenminste300K.Eenanderfeitisdatbeideorganisatieseind2016geenreservesmeerhebben.Endatdaarmeeookiederemogelijkheidontbreekteenweerstandsvermogentevormenofnieuweinvesteringentedoen.Datiswelnodig:licht,geluid,doeken,ICT,inrichting,horeca,instrumentenenanderefaciliteiten.Hetisreëelca.10%vandeverwachteomzettereserverenvooreennieuwoptebouwenweerstandsvermogenenruimtevoortoekomstigeinvesteringen.Datisnoodzakelijkomeenbedrijfseconomischgezondenduurzaambedrijftekunnenrunnen.Omdatmogelijktemakenmoetendestructurelekostenmetnógeensminimaal300Komlaagwordengebracht.

PERSONEELHetzijnbeidearbeidsintensievebedrijven.Mensenbedrijven:artiesten,kunstenaars/docentenenondersteuning.Hettotaalvandekostenvanbeidebedrijvensamenbestaatnuvoorruim67%uitpersonelekosten.Aangeziendehuisvestingslastengegevenzijn(11%vantotalekosten)endeorganisatiekosten(9%)endekostenbackofficenadebezuinigingennauwelijksverder‘kunnenwordenuitgekleed’,dedirectekostenvanactiviteiten(met10%vandetotalekosten)nietverderomlaagkunnenzonderactiviteitenaftestotenendeoverigekosten(3%)toteenminimumzijnteruggebracht,kanhetnietandersdandatdenoodzakelijkekostenreductiewordtgerealiseerddoorafscheidtenemenvaneen(groot)aantalmensen.Datdientoverdegehelelinietegebeuren.Maarduidelijkisdatbeideorganisatiesophunbasisfunctiesindebackofficesindelaatstejarenalbehoorlijkingekrompenzijn.DepijnvandeontslagenkandaaromnietandersplaatsvindendaninhoofdzaakbijMarkantendanmetnamebijeengrootdeelvandedocentenmeteenvastcontract3.Hoofdlijntenaanzienvandedocenteninvastedienstis–inlijnmethetnieuwebedrijfsconcept-hentebegeleidennaareenzelfstandigepraktijkenvervolgensproberentebindenaanhetnieuwebedrijfenhengoedtefaciliterenalszelfstandigwerkendkunstenaar/docent.Wanneerdieovergangtésnelverloopt-enonvoldoendemaatwerkkent-ishetgevaargrootdathetgehelecursuswerkvanMarkant–waaranno2016ruim2.400cursisteniedereweek,tothungrotetevredenheidlessenvolgen,ineenstort.Eenzelfstandigenvrijondernemerkanimmers–nadathijofzijnietlangergebondenisdooreenvastcontract-besluitenomnietlangerinApeldoorntewillenwerken.Eengeleidelijkeovergangvan2of3jaarlijktuitoogpuntvanzorgvuldigheid,redelijk.

MINDEROMZETInhetgevalvandeovergangvanalhetvastepersoneelvankunstenaars/docenten(41mensenop10,8fte)naareenzelfstandigepraktijkverliestMarkantgelijktijdighaarcursusinkomsten(ca.500K).Diegaanimmersrechtstreeksnaardezelfstandigecultureelondernemers.Daarstaateenvrijvalinsalariskostentegenover.Opbasisvandehiervoorbeschrevenfeitenwordtdeomzetvanbeidebedrijven–dienusamenca.4.3miljoenperjaarbedraagt–forsverlaagd.Hetbedrijfzaldusminder-oftenminsteandere-productenendienstengaan

3Hetgaatdaarbijom10,8fulltimeeenheden(fte),ingevulddoor41mensen.

26 mei 2016

18

aanbiedenomopbasisvandegegevenfinanciëlewerkelijkheideenbedrijfseconomischgezondenduurzaambedrijftekunnenzijn.

VERDIENMODELLEN

Hetverdientaanbevelingvoorzichtigomtegaanmetderoepommeerinkomstentegenererenalscompensatievoordalendesubsidies.Datiseenroep-dieonderdenoemercultureelondernemerschap–tijdensallebezuinigingenvandelaatstejarenveelgeklonkenheeftenwaarvandeervaringindeafgelopenjareninheelNederlandheeftlatenziendatdieinverdienmodellenmaarheelbeperktmogelijkzijn.DatgeldtvoorhetberoepopdelandelijkeFondsen,diezwaarovervraagdwordennadatrijk,provinciesengemeentenvoorruimeenhalfmiljardeurobezuinigdhebben.Hetgeldtookvoorvoorderoepomhetmecenaatvanvermogendeparticulierendiezoruimhartigindeculturelesectorzoudenwilleninvesterenofderuimoverschattesponsormarktvoorcultuur;dieindeafgelopenjareninwerkelijkheidmet54%afnam–cijfersCBS.Cultureelondernemerschapisbegrensd.Risicovolleinvesteringenzijnnietmogelijkmetbelastinggeld.Indieneenpartijdiesubsidieontvangtwerkelijksuccesvolonderneemtwordthaarpara-commercialiteitverweten:deechteondernemerzegt:“Metsubsidiekanikhetook…”,enwanneerhetbedrijfvervolgenseentochjaargoedgeldverdiendheeftendepara-commercialiteitoverwonnen,isdeoverheidsreflexvaak:hetkandusmetmindersubsidieenwordteenjaarlaterhetsubsidieverlaagd.Hethuidigesysteemhanteerteenstrafkortingopondernemerschap.Hetisgoeddemaatschappelijkeopdracht–waarvoormenineenpolitiekeafwegingwelofnieteennadertebepalenbedragmaatschappelijkgeldwilbesteden–teonderscheidenvanderisicovollewerkelijkheidvanwerkelijkondernemerschap.Ófeenorganisatieontvangteenmaatschappelijkeopdrachtenvoertdieuit(alsmaatschappelijkestichting)òfeenondernemerstapthetdomeinvanondernemerschapinenrichteenrisicodragendevennootschapop.Delaatstejarenhebbenaangetoonddatdevermengingvandietweeverschillendedomeinennietveelgoedsheeftopgeleverd.Feitelijkgeeftdeoverheideenopdrachtaaneenpartijenheeftdaareenbepaaldbedragaanmaatschappelijkgeldvoorover.Waarwerkelijkgeldteverdienenvaltwordtdieroldoordemarktovergenomenenstopthetsubsidie.Enterecht.Bovenstaandetoegepastophetnieuwebedrijfbetekentdatconcreethetvolgende:ticketprijzenencursusgeldenzijndelaatstejarenonderdrukvandebezuinigingennaarhunmaximaleniveaugedrukt.Eriseengrensaandeprijselasticiteit:naeenperiodevanhogereopbrengstendalendeopbrengstenbijverderverhogingvanhetprijsniveau,watzichnogeensversterktinlagerehoreca-enandereopbrengsten.Wanneerdeconcertzaal,detheaterzaal,demultifunctionele-offilmzalen,destudio’senateliersvooral“geldopmoetenbrengen”gaatmenvoorbijaandemaatschappelijkefunctie.DegemeenteApeldoornheefteengrootcultureelgebouwneergezetvoorhaarinwoners.Wanneerdeexploitantvanhetpandechterdoordiezelfdegemeentegedwongenwordtzoveelmogelijkgeldteverdienen,zaldeexploitantgenoodzaaktzijneenzohoogmogelijkehuurprijstehanteren.Eenprijsdievoordeinwonersencultureelondernemersvoorwieditgebouwbedoeldis,alseensterkeremwerkt.Zijzullenopzoekgaannaarandere-meergoedkoperelocaties(opbedrijventerreinen,leegstaandepanden,anti-kraak–metbetereparkeervoorzieningen)enhetgebouwaandeNieuwstraatzalnietfunctioneren.Hetgebouwmoetzoalsoorspronkelijkbedoeldalseencultureelvliegwielvoordestadkunnenwerken.Daarvooriseenredelijkbasissubsidienoodzakelijk.Eenbasissubsidievan,samengevoegdietsmeerdan2miljoenvoorallegewenstefuncties,ineenpandvandezeomvanginde11estadvanhetland,isinvergelijkingmetanderestedenvandezelfdeomvang,heelbescheiden.

26 mei 2016

19

ORGANISATIEENMANAGEMENTLaterinditdocumentschetsenwedriescenario’s.Iniedervandiedriescenario’sgaanweuitvanminofmeerdezelfdebasis.

DEBASISIndebasiswordtprimairgekozenvoordeexploitatievanhetHuisvoorSchooneKunsten,debedrijfscontinuïteiteneentoekomstbestendigbedrijfsmodel.Indegegevenfinanciëleomstandighedenkanhetnietandersdandatbeidebedrijven–ofingevalvanfusiehetnieuwebedrijf-forsminderoutputgaanleveren.DefocuszalnoodgedwongenliggenopactiviteiteninhetHuisvoorSchooneKunstenenminderopactiviteitenopscholen,bijverenigingeneninwijkenenbuurtenvanApeldoorn.Wanneerdiebasisgelegdiskunnendemiddelendie–structureelofincidenteel–bovenopdiebasiswordenverworven,weldirectgeïnvesteerdwordenineengrotereoutputvanactiviteiteninhetgebouwenmogelijkverderinoptredens,festivals,descholen,verenigingenendewijkenindestad.Inde3scenario’swordenlaterdeverschilleninoutputbeschreven.

VASTEKERN-FLEXIBELESCHILDekeuzevoorvastekrachtenwordtbepaalddoorwatminimaalnodigisombedrijfscontinuïteittekunnengaranderen.AllefunctiesindetaakFaciliterenmoetenbezetwordendoorvastemedewerkersomkwaliteit,serviceniveau,hospitality,teambuilding,inzetbaarheidencontinuïteittekunnengaranderen.Deopbouwenhetonderhoudvanrelatienetwerkenmetdecommunity’svandestadenhetvermogenomdaareffectieftoegevoegdewaardewaardeeneenverbindenderegieoptekunnenvoeren,vereistecontinuïteitenbetrouwbaarheid.Hetzelfdegeldtvoorderegisseursenprogrammeursdieverantwoordelijkzijnvooroptimaleverbindingenmetveelgroepenvanmensenindestadenregio.Daaristijdencontinuïteitvoornodig.Opprojectniveaubestaatindeculturelemarkteengoedaanbodvanzelfstandigwerkendemensendieopafroepkunnenwordeningezet.Wekiezendaaromvooreenvastekernmeteenflexibeleschil.Debasisisconstant.Deoutputendusdeflexibeleschilvanuitvoerendeartiestenofkunstenaars/docentenvarieertmetdebeschikbaarheidvanmiddelen.

WERKGELEGENHEIDDefusievanbeidebedrijvenzalleidentotmindervastecontracten.Detotaleorganisatievannusamen36(fulltimeeenheden(Markant24,4+Gigant11,6)moetwordeningekrompen.Voordebasishanterenweeenondergrensvantenminste27fte.Betrokkenheid,binding,teamvormingentoewijdingaandeorganisatieisnoodzakelijk.Daaromishetstreventenaanzienvanvastecontractengerichtopeeninzetvantenminste3dagen(liefst4dagen)perweek.

26 mei 2016

20

ORGANISATIEPLAATJE

BESTUURENTOEZICHTGekozenkanwordenvooreenRaadvanToezicht-modelmetdirecteur/bestuurderentoepassingvandeCodeCulturalGovernance.Dedirecteur-bestuurderisdevertegenwoordigervandeorganisatienaarbuitentoe,ziettoeopderealisatievandemissieendevisievanhetbedrijf,isfinancieeleindverantwoordelijkenzorgtervoordathetprocesvanwerkoverlegenroloverleg(degovernance)goedverloopt.Deoverheadisminimaal.

BEDRIJFSCULTUURDebedrijfscultuurvanGigantverschiltvandievanMarkant.Verschillenverhinderennogaleensdatwerkelijkééneneffectief,goedwerkendnieuwbedrijfontstaat.Hetisvanbelangvoorafdaarovertespreken,opvattingentedelenenvervolgens,wanneereenfusieenreorganisatiedaadwerkelijkaandeordezijn,daaropstevigtesturen.Eencollectieveambitieverenigtmensenophetzelfdedoelenlaatcultuurverschillennaardeachtergrondverschuiven.Eenpaaruitgangspuntenzijnvanbelang:• Decentralisatievanverantwoordelijkhedenenbevoegdheden.Hetnieuwebedrijfdienteensnelbedrijftezijnin

diezindatophetoperationelevlaksnelendirectbesluitenmoetenwordenkunnengenomeninhetbelangvandegebruikersenbezoekersvanhetgebouw.Zelfstandigheid,initiatiefenflexibiliteitzijnbelangrijk.

• Hetpersoneelheefteenvakgeleerdenheefthetinzicht:coördinatiegeschiedtop‘laag’niveau(ennietophooghiërarchischniveau).Lateralecommunicatieisbelangrijkerdan‘verticale’.

• Nadrukligtopdesamenwerkingvanorganisatieonderdelen.• Leiderschapisgerichtophetontwikkelenvantaakvolwassenheid.• Ontwikkelingisgerichtopvaardighedenenpersoonlijkekwaliteit,naastinhoudelijkekennisvanzaken.• Organisatieontwikkelingènpersoonlijkeontwikkelingwordengoedgeborgd.• Intrinsiekebehoeftenvandewerknemersvormeneenbelangrijkeenergiebron.• Hetwordteenbedrijfdat‘leertteleren’vanfouten;dathetbesturingssysteemdaaropaanpast.• Hetnieuwebedrijfgroeitvansysteemgedreven,naareencontextgedrevenwijzevanwerken.• Envaneenindividuelenaareencollectieveambitie.

26 mei 2016

21

ORGANISATIESTRUCTUURDedirecteur/bestuurdergeeftleidingaanhetbedrijfenlegtverantwoordingafaandeRaadvanToezicht.Deorganisatiekentdriekerntaken,teweten:Faciliteren,RegisserenenProgrammeren.Iniederetaakzijndespecifiekecompetentiesdienodigzijninfunctiesmethelderebeschreventakenenbijbehorendebevoegdheden,geborgd.Teamleidersgevensamenmetdedirecteursturingaanhetbedrijf.Ondersteunendedienstenzijnnietineentraditioneel‘harkje’gelieerdaandedirectie.Hetiseennetwerkbedrijf.Bedrijfsleiding,financiën&administratie,marketing&communicatieenbeheerzijnfeitelijkFacilitairedienstenzowelintern-(Regisseren,Programmeren)alsextern-gericht(opbezoekers,artiesten,kunstenaars,huurders,gebruikers,ondernemers).Iniederkernteambestaantweevormenvanoverleg.InhetWerkoverleggaathetuitsluitendomoperationelezakenenwordtaaneenstatafeleenproject-ofprogrammam.b.t.voortgangbesproken:wiedoetwat,wat,wanneer.InhetRoloverleggaathetuitsluitendomdegovernance,hetbesturingssysteem,demanierwaaropderollen,takenenbevoegdhedenverdeeldzijn.Zokunnenaanpassingeninhetbesturingssysteem(degovernance)wordenaangebrachtwanneerdemedewerkersdatnodigvindenenkandewerkingvanhetbedrijfsteedsbeterworden.

VRIJWILLIGERSGigant,eninminderemateMarkant,kanfunctionerenbijdegratievanmeerdanhonderdvrijwilligersdiezichvolovergaveinzettenvoorhetbedrijf.Vrijwilligerswerkenervoorhunplezier.GigantenMarkantslagenergoedindatpleziervanhunvrijwilligerstebehoudenenweethuninzettewaarderen.Hetisvangrootbelangdathunbetrokkenheidenplezierbehoudenblijft,ooktijdens-enna-eenfusie-enreorganisatieproces.Inhettrajectvanditonderzoekwerdeenbijeenkomstbelegdmetvrijwilligers.Ruim30mensenbezochtendewederzijdsalsinspirerendbeoordeeldebijeenkomstwaareengrotebetrokkenheidwerdgetoondbijhetreilenenzeilenvandeorganisatie.Ineenactiefvrijwilligersbeleidspelennetwerkbijeenkomsten,tijdiginformeren,eengoedewerkplanningeneengoedgebruikvandekennis,decompetentiesendenetwerkenvandebetrokkenvrijwilligers,eengroterol.Vrijwilligersmoetenzich–zoalsnuindestaandeorganisaties-ookineennieuweorganisatiewelkomvoeleneneenvolwaardigeplaatsinkunnennemen.Deinzetenbetrokkenheidvanvrijwilligerspastvolledigindenieuwebedrijfsfilosofiewaarincommunity’s,gemeenschappenvanmensenenhunbetrokkenheideninzeteenheelbelangrijkepositieinnemen.

CONTRACTENENSAMENWERKINGSVORMENNatuurlijkwordtdebestaandepraktijkvanrelatiesmetartiesten,boekingskantorenenfilmdistributeursgehandhaafdenverderuitgebouwd.Daarnaastverhuurthetnieuwebedrijfstudio’s,ateliers,repetitie-theater-endans-ruimtenaanzelfstandigcultureelondernemerstegenaantrekkelijketarieven.Hetnieuwebedrijfwerktgraagsamenmetpreferredsuppliers;cultureelondernemersdiekwaliteitleverentegeneenaantrekkelijkeprijs.DatkunnenondernemerszijndiewerkenvanuithetpandaandeNieuwstraat(graag)maardathoeftniet.Hetnieuwebedrijfverhuurtdeconcert-theaterenfilmzalenaancultureelondernemersuitApeldoornenderegio,omdaarmeehetcultureelkapitaalvandestadteondersteunenenzichtbaartemakenvooreenzogrootmogelijkpubliek.Datiseenmaatschappelijketaakwaarvoordegemeenteinvesteertindevormvaneenjaarlijksexploitatiesubsidie.Wanneerderuimtedaarnanogbeschikbaariskanhijwordenaangewendvooreencommerciëleverhuringenmitsdezegeenrisico’smetzichmeebrengendiedeprimairetaakkunnenbedreigenenprofijtelijkzijn.Hetnieuwebedrijfstuurtmiddelshaarcontractvoorwaardenenbeheeropdekwaliteitenhetsuccesvandehuurders.Naaranalogievaneenwarenhuisofwinkelcentrum:slechtlopendewinkelshebbeneendrukkendeffectop(omzetvan)denaastliggendewinkelsinhetzelfdewinkelcentrum.Hetsuccesvandewinkelsraaktiedersbelang.Wanneerhetmindergaatbijeencultureelondernemerheeftookdeverhuurdererbelangbijeensameneenverbeterslagtemaken.Omdieredeniswederzijdsefinanciëletransparantievanhuurderenverhuurdervanbelang.Wanneerdieverbeterslagnaverloopvantijdniettotsuccesleidtkandeverhuurderdeovereenkomstopzeggen.Hetnieuwebedrijfkentvelesamenwerkingsvormenmetuiteenlopendepartners.Datkunnenoverhedenzijnofcultureelondernemersofstichtingenincoproducties,partnersindeuitvoeringvan(beleids)programma’sof

26 mei 2016

22

bedrijven.Deaardvandesamenwerkingsverbanden,dewederzijdseverwachtingenenverplichtingenwordenvoorafinheldereafsprakenvastgelegd.

ACCOUNTMANAGEMENTDerelatiemetcreatieve,cultureelondernemers,verenigingenenculturelegroepenengemeenschappenindestadenderegio,isessentieelvoorhetsuccesvandenieuwesamenwerking.InhetnieuwebedrijfzijnbinnendeRegie-enProgrammeringsfunctierollenbelegddiestevigverbondenzijnmetallerleideelgemeenschappen(community’s)inallewijkenenbuurtenvandestad.Focusdaarbijis:hoewordtgescout?Hoewordenrelatiesmetdenetwerkenencommunity’sontwikkeldenonderhouden?Derelatiemetdecultureelondernemers,collega-instellingenenbedrijven?Metdecollega’sinhetCultuurkwartier?Enhoeleggenweculturelerelatiesmetgemeenschappenindestaddieeenniet-Westersecultuurentraditiekennen?Nietiederetijdsinvesteringleidtmeteentotsucces.Maarhetwerkvooraf–hetinvestereninmensen,groepenengemeenschappen-moetwelgedaanwordenomüberhauptsuccesvoltekunnenzijn.KunnenweintensievererelatiesleggenmetbedrijvenzoalsbijvoorbeelddeRabobank?Kunnenzijdestartendeondernemersbegeleiden?Kunnenweexperimenterenmetnieuwebetaalsystemenwaarjongemensenalvolopmeebezigzijn?Kunnenweinloop-avondenvoorondernemersinhetHuisvoorSchooneKunstenorganiseren:hetistenslotteeentripleA-locatieindestad.WileenbankmisschieneenspreekkamerinhetHuisvoorSchooneKunstenopenen?Wemoetennadenkenover,enuitvoeringgevenaan,nieuwevormenvansamenwerking.

MARKETING&COMMUNICATIEEennieuwbedrijfmetmeerderefunctiesvooreenbreedensomsheelverschillendpubliekmaggeen‘vormeloosgeheel’worden;geenbedrijfzondergezichtomdatallesermogelijkis.Hetpodiumbeschikbaarstellenvoordebetereamateurindestadmagerniettoeleidendatprofessionalshetpodiumgaanmijden.VelevoorbeeldenoveralinNederlandlatenziendatdatniethoefttegebeurenwanneerereengedifferentieerdmarketingbeleidwordtgevoerd.Gerichtopactiviteiten,gerichtopspecifiekedoelgroepen.Niethetnieuwebedrijfmoet‘indemarktgezetworden’maaralleverschillendeactiviteiten.Iedereactiviteitheeftwel‘eenhaakje’waaropjespecifiekpubliekkuntwerven.Marketingisnietgerichtophetverkopenvaneenbedrijfmaargerichtophetverkopenvanconcreteactiviteitenenprogramma’s.HetisgerichtopdeJongeCultuurvanApeldoorn:promotenenzichtbaarmaken.Depublieksbindingmoetdaarnaastooktotstandkomendoorprojectleiders,programmamakersenscoutsdiehunpubliekkennenalsgeenander.Marketingisookgerichtopdienstverleningaandeinwonendecultureelondernemers.Hetnieuwebedrijfmoetdeactiviteitenvandeinwonende(enandere)cultureelondernemerspromotenenzichtbaarmakeneneencentraalenpersoonlijkaanspreekpuntzijnvooriedereinwonervanApeldoorndie“ietsmetkunst&cultuurwildoen”.Datkanvariërenvaneenvolwassenediewilwetenwelkemogelijkhedenerzijnomculturelelessentevolgen(voordekinderenofvoorzichzelf)totinwonersdiecultureleprojectideeënhebbenenopzoekzijnnaarpartnersomzeterealiseren.

HORECAAlleactiviteitenvindenplaatsinhetvrijetijdsdomein.Hetisnoodzakelijkvoorhetsuccesvandeondernemingdatheteenplekwordtwaarmensengraagkomenengraagverblijven.Omdathetgezelligis,omdatjeerkuntdrinken,eeneenvoudighapjeeten,opjelaptopkuntwerken,mensenontmoeten,filmpjemeepikken,concertluisteren,voorstellingzien,eenoptredenvanje(klein)kinderenbijwonenofnadecursusofdeworkshopmetjevriendenkuntnapraten.HetmoetvooreenpubliekdatzichJONGvoeltdeplekzijnwaarze,nathuisenhetwerk,hetliefstverblijven.Horecadientinhetnieuwebedrijfeenvolwaardigeplaatstevindenzondersubsidie.Hetisondernemenavantlalettreengebeurtinconcurrentiemetalleanderehorecaondernemersindeomgeving.Enhetisgoedisvooralle

26 mei 2016

23

horecaondernemersinditgebied:eengoedlopendehorecavoorzieningverhoogtimmersdekwaliteitvanhetuitgaaninditdeelvandestad.HetkanquastijleengoedeaanvullingvormenophetCaterplein.Datvraagtomeenaanpakvanfairplay.Inhetdomeinwaaralleanderehorecaondernemerswerken,tegensoortgelijkeconditieseninhetdomeinwaarondernementhuishoort:debeslotenvennootschap.DehorecaBVkentéénaandeelhouder(deRaadvanToezicht/Bestuurdervandestichting).DeBVbetaalteenmarktconformevierkantemeterprijs,volgtdehorecacao,huurteendeelvanhaarpersoneeltegenmarktconformetarievenvandestichtingenwerktsamenmetandereApeldoornsehorecaondernemersenHorecaNederland.Kortom:indehorecaBVvanhetnieuwebedrijfgeldendezelfdespelregelsalsvooriederanderehorecaondernemerindestad.Dehorecawordtnietverpachtaaneenexterneuitbatermaargerunddooreenprofessionelehoreca-manof-vrouwindienstvandeorganisatie.Omwillevanoptimaletransparantieenhetvermijdenvaniederevormvanparacommercialiteit.Deredenomdehorecaopdezemaniervormtegevenligtnietopdeeersteplaatsindeverwachtingdaterheelveelgeldverdiendkanworden.Maaralleactiviteitenvanhetnieuwebedrijfspelenzichafinhetvrijetijdsdomein.Datvereistdatereengrotematevan(zeer)professionelegastvrijheidbestaat,datpubliekzich(erg)welkomvoelt,dathetaangenaamiserlangeretijddoortebrengenenerdeeltenemenaanmeerdereactiviteiten;zowelactiefalsreceptief.Hetmaaktimpulsbezoekmogelijk.Goedetenendrinkenisdaaronlosmakelijkmeeverbonden.Enandersgaathetnietwerken.

CULTUURKWARTIERHetnieuwebedrijfisonderdeelvanhetCultuurkwartier.DeonderlingesamenwerkingmetCODAenACCECkandoordeopzetvanhetnieuwebedrijfenhaartaakenfunctieverderversterktworden.Ingezamenlijkeprogrammeringenprojectontwikkeling.MaarookdoorgebouwelijkeontwikkelingengoedopelkaaraftestemmenvanuiteenperspectiefvanhetCultuurkwartieralsgeheel.Endoormogelijksamentewerkenophetvlakvanbeheer,onderhoudeninkoop.Decontourenvanditplanwerdenindeonderzoeksfaseookmetdezepartnersbesproken.

PLANNING&CONTROLDefinanciëleP&Ccycluswordtgevoerdopkalenderjaar.Erwordtgestuurdopbasisvandemaand-enkwartaal-rapportages.DestichtingrapporteertperkalenderjaaraandegemeenteApeldoorn.

VERMOGENSPOSITIEENKREDIETWAARDIGHEIDDehuidigevermogenspositievanGigantisronduitslecht,dekredietwaardigheidnul.Markantstaaterietsbetervoormaarverkeertbijongewijzigdbeleidbinnentweejaarindezelfdepositie.Hetisnoodzakelijkinhetbedrijfseconomischmodelvoldoendemiddelenvrijtemakenomènreservevormingmogelijktemakenèninvesteringsruimtevoordetoekomsttecreëren.

FISCALEASPECTENDetarievenwaarvoordezelfstandigcultureelondernemersdestudio’s,ateliersenles-enrepetitiefaciliteitenkunnenhuren,dienenuiteindelijkmarktconformtezijn.Weschrijvenuiteindelijkomdatweuitgaanvaneenaantaljarenwaarindezegeheelnieuwepraktijkmoetwordenopgebouwd.Demargesindesectorzijn(erg)smal.Eentèhogehuurzalertoeleidendatkunstenaars/docentenin‘degarage,deblokhutachterindetuinofanti-kraakineenleegstaand(kantoor)pand’gaanlesgevenendetoegevoegdewaardevaneencultureeleneducatiefcentrumalsdynamischeomgevingvoordestaduiteindelijkniettotstandkomt.Hetrisicobestaatdateentelagehuurlaterdoordefiscusalsverkaptinkomenwordtgezienenalsnogwordtbelast.Datmoetenwevoorkomen.Ingoedoverlegmetdefiscuswillenweuitgaanvaneensituatiewaarinde(vaakkersverse)cultureelondernemersinheteerstejaarbijvoorbeeld90%kortingkrijgen(omoptestartenentebinden),hettweedeopvolgendejaar75%,hetderde50%,hetvierdejaar25%enuiteindelijkhetvolledige,maarnogaltijdbescheiden,tariefgaanbetalen.

26 mei 2016

24

RISICO’S• Eenbelangrijkrisicobestaat–zoalseerderopgemerkt–ineenonzorgvuldigeafbouwenovergangvande

loondienst-naardezelfstandigepraktijkvooreen40taldocenten.Deuitdagingisdeovergangzotelatenverlopendatcursistennauwelijkshetverschilbemerken.

• Hetrisicobestaatdatdoorverminderdeoutput(m.n.inscenario1)ookhetverdienmodelvanGigant(ticketingenhoreca)niethethuidigerelatiefhogeniveaukanhandhaven,deinkomstenteruglopenendefinanciëlesituatieverderverslechterd.

• EenanderrisicobestaatdaarindathetHuisvoorSchooneKunstenonvoldoendeaantrekkelijkblijktvoorzelfstandigwerkendecultureelondernemersenerrelatiefteveelleegstandontstaat.Opbasisvangesprekkenmetzelfstandigwerkendekunstenaars/docentenindeonderzoeksperiodelijktdatrisicobeperkttezijn.Kunstenaars/docentengevenoverwegendaangraaginhetpandtewillenwerkenvanwegedekwaliteitvandevoorzieningen,debehoefteaan(samenwerkingmet)collega’s,hetcentraleengoedzichtbareloketdathetnieuwebedrijfvoorhenkanzijnintermenvanPR&Marketing(off-enonline)endebalie-entelefoonfunctie.

• Scenario1biedteensolidebasismaarmetminderoutputdandehuidigetweeorganisatiesafzonderlijk.Datisfinancieelonontkoombaar.Verminderdezichtbaarheidenoutputzoudenkunnenleidentoteenneerwaartsespiraal.

• TweeleningenvandegemeenteaanMarkant(100K)enGigant(75)‘vervuilen’debegroting.Diesituatiezouineenfusie-enreorganisatieprocesopgeschoondmoetenworden.DaarnaastheeftGigantbegin2016eenbetalingsachterstandvantweemaandenhuuruit2015.Debegrotingenendescenario’skunnennoggeenrekeninghoudenmetdezerisicofactorenwaarvandeafloopnogvolstrektonduidelijkis.Inhetkadervaneenduediligenceonderzoekmoetendezekwestiesgoedinkaartwordengebracht.Inclusiefoplossingsrichtingen.

• Tenslotteiseenenanderscherpbecijferd.Erisgeenfinanciëlespeelruimtevoortegenvallers,langlopendejuridischeproceduresofeenlangeperiodevandubbelekosten(doordatontslagproceduresonvoorzienlangduren).

GEBOUWOmdetakenzoalshiervoorbeschrevensuccesvoluittekunnenvoereninhetpandaandeNieuwstraat,zijnaanpassingenbeslistnoodzakelijk.Hetéénkannietslagenzonderhetander.Bovendienkenthetpandinmiddelsachterstalligonderhoudeniservanuitdeverminderdefinanciëlesituatievanbeideorganisatiesdelaatstejarengeenenkeleruimtemeergeweestvoornoodzakelijkeinvesteringenindeinrichtingendefaciliteitenvanhetgebouwzelf.Wenoemenhieralleendehoofdzakenomdatzevoorwaardelijkzijnomtoteen(inhoudelijkeenfinancieel)succesvolleexploitatievanhetpandaandeNieuwstraattekunnenkomen.Naderonderzoekisnodig.

• Hetvooraanzichtmoetverbouwdworden,ééninganghebbenenopenenuitnodigendzijnvoorpubliek.• Hetcafédientopenertewordennaarbeidestraatzijden;meerpubliekscapaciteitaankunnenomervoorte

zorgendathetgebouwwerkelijkeenplace-to-bewordtvoorondernemers,creatievenenpubliek.• Defoyerwaarallezalenopuitkomenisnueenonpersoonlijkoverloopgebiedmeteenlangere

rollatorbaan,datnauwelijksinstaatispubliekteverleidenhunverblijfteverlengenofietsteconsumeren.Ermoeteengoedeenruimeverbindingwordengemaakttussencaféenfoyer(ennietviaeenteengtrapje!)

• Dedanszaalbeganegrondmoetwordenverplaatstnaareenhogergelegenverdiepingenderuimteomgebouwdtoteenmultifunctionelezaalvoorkleinerepresentatiesvooreenkleinpubliek.

• Devoorennadelent.a.v.derelatiemetACCRESmoetgoedinkaartwordengebracht:o zo’n23%vanhetsubsidiekomtvandegemeente,vloeitweerterugnaardegemeenteen

levertAccres(grootaandeelhouder:degemeente)vermoedelijkeenkleinewinstop.Valtdaarnietietstewinnen?

o Eénoptieisdatdegemeentedenoodzakelijkeaanpassingeneenmaligbetaaltoffinanciert.o Eenandereoptieisdatdenieuwestichtingeigenaarwordtvanhetpand.Daarvanzijngoede

voorbeeldeninNederlandbeschikbaar.Eenherfinancieringvanhetpandtegendehuidigerentestandzouderuimtekunnenbiedenomdekostenvandenoodzakelijkeaanpassingentedekken.

Overigeaanpassingendienoodzakelijkzijnwordenhiernognietbeschreven.Hetisimmersvanbelangallereerstde(on)mogelijkhedent.a.v.definancieringvandenoodzakelijkeverbouwinginkaarttebrengen.

26 mei 2016

25

HOOFDSTUK6VANDEHUIDIGENAARDENIEUWESITUATIEDitishetresultaatvanhetonderzoek.Erisnognietsbesloten.Besluitenvallenindezomervan2016opbasisvanhetonderzoeksresultaat.AlshetBestuurvanGigantendeRaadvanToezichtvanMarkantbesluitenhetonderzoeksresultaatdaadwerkelijktegaanuitvoerenendegemeenteApeldoornalsbelangrijkstefinancierdaarmeeakkoordgaat,komteenvolgendefaseinzicht.Erzijntweemanierenom–indiengewenst-tothetnieuwebedrijftekomen:• Tweeapartereorganisatiesgevolgddoordefeitelijkjuridischefusie.• EenjuridischfusiegevolgddooreenreorganisatieDeeersteoptieheeftenkelenadelen:• Inapartereorganisatieswordendebedrijvengereorganiseerdbinnenhunhuidigewerkingenkader.Optwee

verschillendesnelheden.Tweedirecteurenmakeniederhuneigenkeuzes;primairvanuithuneigenperspectief.Hetnieuwebedrijfkrijgtdaarmee(nog)geengestalte.

• Bijsamenvoegingineenlaterstadiumkanblijkendatindereorganisatieindetweeafzonderlijkedomeinenkeuzeszijngemaaktdienietpasseninhetperspectiefvannieuweproductenendienstendiehetnieuwebedrijfgaatleveren.

• MarkantheefteengoedfunctionerendeOndernemingsraad.Gigantkentgeenpersoneelsvertegenwoordiging.Depersoneelsvertegenwoordiginginhettrajectvannoodzakelijkeingrepenisdaarmeeonevenwichtig.

Detweedeoptie:eerstfuserendaarnareorganiserenheefteenaantalvoordelen:• Vanafderealisatiefusie(stel:1januari2017)iseréénbestuurderdieleidinggeeftaandereorganisatie.• Indejuridischefusiegaanallemedewerkersongewijzigdovernaarhetnieuwegefuseerdebedrijfmetbehoud

vanhuidigerechtspositiewaardoordebedrijfscontinuïteitineersteaanleggeborgdis.• Indegefuseerdeorganisatiekandirectwordengestartmetdeoprichtingvanéénnieuweondernemingsraad

waardoorhetpersoneelbeterenvolledigvertegenwoordigdwordt.• Dedaaropvolgendereorganisatiekangefaseerdonderééndirecteur-bestuurdergestaltekrijgen.• Metallebetrokkenvakbondenwordtallereerstééngezamenlijkfusieconvenantafgesloten.• Degefuseerdeorganisatieondergaatvervolgenseenreorganisatie.Devakbondenwordenuitgenodigdomeen

sociaalplanovereentekomen.• Detransitiekanvanuithetperspectiefvanbedrijfscontinuïteitbetergecontroleerdverlopen.• Nadeelismogelijkeenietslangereperiodewaarinvolledigepersonelekostenmoetenwordenbetaald.Maar

hetisverstandigdetransitiegeleidelijktelatenplaatsvinden.Gigantdoethetgoedenkenthetlaatstejaareengroeiendpubliek.Datprocesmoetnietverstoordworden.BijMarkantzaleentesneluitgevoerdengedwongencollectiefontslagnaarverwachtingleidentotineenstortingvanhetgehelecursuswerkvanMarkantenhet‘indesteeklaten’vanruim2.400cursisteneneendeelvanhetonderwijswerk.

FUSIEPLANIndienpartijendevolgendestapwillenzettenzouinnajaar2016eenfusieplankunnenwordenopgesteldeninproceduregebracht.Strevenkanzijn(bijvoorbeeld)per1januari2017defusieteeffectueren.• Hetvoorsteltotfusiemoetaaneenaantaleisenvoldoenenwordtondertekenddoorallebestuurdersvanelke

partijbijdefusie.• Bijdevoorbereidingvanhetfusieprocesenhetopstellenvanhetvoorsteltotfusieverdienendevolgende

puntendebijzondereaandacht:eentussentijdsevermogensopstelling,jaarrekeningaspecten,medezeggenschap,vergunningen,subsidiesenduurovereenkomstenenmededinging.Eenfinancieelen

26 mei 2016

26

juridischonderzoeknaardepositievaniedervandepartnersindezen(duediligenceonderzoek)moetinzichtbiedenindezeaspecten.

• Bijeenvoorgenomenbesluittotfusiewordtdebetrokkenondernemingsraadofradenindegelegenheidgesteldadviesuittebrengen.Hetadviesvandeondernemingsraadmoetwordengevraagdopeenzodanigtijdstipdatditadviesvanwezenlijkeinvloedkanzijnophettenemenbesluit.

• OpgrondvantoepasselijkeCAO’szullenookdebetrokkenvakorganisatiesmoetenwordengeïnformeerdophetmomentdatdebesturenhetvoorsteltotfusiehebbenopgesteld.

• Naondertekeningvanhetfusievoorstelendetoelichtinghieropdoordebesturenvandebetrokkenrechtspersonen,dienthetfusievoorsteltewordengedeponeerdtenkantorevanhethandelsregisterindewoonplaatsvandepartijen.

• Naneerleggingbijhethandelsregisterwordtdefusieaangekondigdineenlandelijkverspreiddagblad.Toteenmaandnadatdepartijenbijdefusiedeneerleggingvanhetvoorsteltotfusiehebbenaangekondigd,kaniedereschuldeiservanzulkeenpartijmiddelseenverzoekschriftaanderechtbanktegenhetvoorsteltotfusieinverzetkomen.

• Naverloopvaneenmaandnadeaankondigingvandefusieineenlandelijkverspreiddagbladkandeverklaringvannon-verzetaangevraagdwordenbijdegriffievanderechtbankinhetarrondissementwaarindebetrokkenrechtspersonenhaarkantoorhouden.

• Nadataanalleformaliteitenisvoldaankanovergegaanwordentothetverlijdenvannotariëleaktevanjuridischefusie.

• Dejuridischefusiewordtvankrachtmetingangvandedagnadiewaaropdenotariëleaktevanfusieisverleden.

• Nahetdeponerenvanhetvoorsteltotfusiekandefusiebinnenminimaaltweemaandenzijnafgerond.RAADVANTOEZICHTAlswordtgekozenvooreenRaadvanToezichtmodelmetdirecteur/bestuurderentoepassingvandeCodeCulturalGovernance,kaninhetnajaarvan2016tevenseenbeginwordengemaaktmetdesamenstellingvaneennieuweRaadvanToezicht.DesamenstellingvandenieuweRaadvanToezichtisdeuitkomstvanoverlegtussenhetbestuurvanGigantendeRaadvanToezichtvanMarkant.AanbevelingisindenieuweRaadvanToezichttenminsteéénvertegenwoordigervaniedervandebeiderechtsvoorgangersoptenemenomverankerdekennisenervaringindeeerstebestuursperiodevoorvierjaartebehoudeneneenonafhankelijkvoorzittertebenoemenmetruimebestuurservaring.DenieuweRaadvanToezichtkanperjanuari2017actiefzijnenperdiedatumdedirecteur-bestuurderaanstellendieleidinggeeftaande(re)organisatie.Dedirecteur-bestuurderdieleidinggaatgevenaande(re)organisatiemoetoverruimekennisenleidinggevendeervaringbeschikkenindeculturelesector,strategischencommunicatiefsterkzijnendevisiealsbeschreveninhetinhoudelijkconceptvolledigonderschrijvenenkunnenrealiseren.CAOenMEDEZEGGENSCHAPMarkantvaltonderdeCAOKunsteducatie.Markantheefteenactieveondernemingsraaddieeenspertweemaandeneenformelevergaderingheeftmetdebestuurder.Volgensartikel25Wetopdeondernemingsradenwordtdeondernemingsraadindegelegenheidgesteldadviesuittebrengenomtrent,ondermeer,overdrachtvanzeggenschapoverdeondernemingofeenonderdeeldaarvanalsmedeeenbelangrijkewijzigingindeorganisatievandeonderneming.DeondernemingsraadvanMarkantontvangtnahetvoorgenomenbesluitvanhetbestuureenadviesaanvraagoverdevoorgenomenfusie.GigantvolgtdeCAOWelzijn&MaatschappelijkeDienstverleningendeCAOHoreca.Gigantheeftgeenondernemingsraadofpersoneelsvertegenwoordiging.Demedewerkerswordenmiddelseenpersoneelsvergaderinggeïnformeerdoverhetfusieplan.Ookdientindezeperiodeoverlegtewordengevoerdmetallebetrokkenvakbonden.

26 mei 2016

27

VAKBONDENDebetrokkenvakorganisatieswordengeïnformeerdophetmomentdatdebesturenhetvoornemenhebbenomovertegaantotfusievanbeideorganisaties.DeCAOWelzijn&MaatschappelijkeDienstverleninggeeftinhoofdstuk7.2aandatereenFusieOverlegOrgaan(FOO)ingerichtdienttewordenindiendewerkgeverhetvoornemenheefttotfusie.Eerdereervaringleertdathetmogelijkisomeenfusieconvenantovereentekomenmetdebetrokkenvakorganisatieswaarinafsprakenwordenvastgelegdomtrentderechtspositievandemedewerkersindevoorgenomenfusie.

REORGANISATIEPLANDirectnadefusie(strevenperjanuari2017)kaneenReorganisatieplanwordenopgesteld.MarkantvaltonderdeCAOKunsteducatiedieeenstandaardsociaalplankentdattoegepastmoetwordenbijreorganisaties.VoorafgaandaandestartvandereorganisatiedientermeldinggemaakttewordenbijhetOverlegArbeidsvoorwaardenKunsteducatie(OAK).Hetdesbetreffendeoverlegbestaatuitwerknemersenwerkgeververtegenwoordigers.GigantvolgtdeCAOWelzijn&MaatschappelijkeDienstverleningendeCAOHoreca.DeCAOW&MDbevatgeenstandaardsociaalplan.Erdient-indienaandeorde-eensociaalplanovereengekomentewordenmetdebetrokkenvakorganisaties.VoordeCAOHorecaishetzelfdevantoepassing.DenieuwopterichtenOndernemingsraadvanhetnieuwebedrijfvertegenwoordigtbeidevoormaligebedrijvenenontvangtnahetvoorgenomenbesluitvande(nieuwe)bestuurdereenadviesaanvraagoverdevoorgenomenreorganisatiedieeenwijzigingindearbeidssituatieofhetontslagvaneenofmeerwerknemerstotgevolgheeft.COLLECTIEFONTSLAGGeziendeomvangvandereorganisatieisermogelijkdatsprakevancollectiefontslag.VolgensdeWetmeldingcollectiefontslagmoetelkewerkgevermeldenwanneerhijdearbeidsovereenkomstmet20ofmeerwerknemersopwelkemanierdanookbinnen3maandengaatbeëindigen.ZowelhetOverlegArbeidsvoorwaardenKunsteducatie(OAK)alshetUWVmoetenditschriftelijktehorenkrijgen.NadataanhetUWVisgemelddatdenieuweorganisatiemedewerkerscollectiefwilontslaan,geldteenwachttijdvanéénmaand.DithoudtindathetUWVpasnaeenmaandwachttijddeontslagaanvrageninbehandelingkannemen.Datgeeftdewerkgeverendevakbondendetijdomeensociaalplanoptestellenen-indienmogelijk-hetaantalontslagenteverminderen.SOCIAALPLANBeideorganisatieshechtenerwaardeaanom–bijeenreorganisatie-inoverlegmetdevakbondeneensociaalplanovereentekomen.Hetmakenvanhetsociaalplanheeftbetrekkingopdereorganisatie2017envolgtnadatbeideorganisatiesgefuseerdzijntotéénnieuwbedrijf.Hetsociaalplaniseencollectieveregelingdiedegevolgendektvoorwerknemersbijbeëindiging,inkrimping,overname,fusieofverplaatsingvandeondernemingwaarbijzewerkzaamzijn.Eensociaalplanschepthetrechtopeenfinanciëlevergoedingbijontslag.Hetregeltopbasisvanobjectievecriteriawieervooreenvergoedinginaanmerkingkomtentotwelkehoogte.Hetsociaalplankomttotstandinoverlegmetdevakbonden.Waterineensociaalplangeregeldkanworden,isuiteraardafhankelijkvandefinanciëlesituatievandeorganisatie.Eengoedsociaalplanbevatnietalleeneenregelingvooreenschadevergoeding,maartreftpassendevoorzieningendienodigzijnomdekansopwerkloosheidvandeboventalligverklaardewerknemersteverkleinen.HARMONISATIEARBEIDSVOORWAARDENIndenieuwegefuseerdeorganisatiezijner3verschillenderechtspositiesvantoepassing.DeCAOKunsteducatie,deCAOWelzijn&MaatschappelijkeDienstverleningendeCAOHoreca.Nadereorganisatiewordtonderzochtofharmonisatievandearbeidsvoorwaardenmogelijken/ofwenselijkis.Zowelinhoudelijk(werkingssfeer)alsfinancieel.

26 mei 2016

28

PLAATSMAKERSREGELINGOmzoveelalsredelijkerwijsmogelijkgedwongenontslagentevoorkomen,wordtvoornadertebepalenperiodeeenPlaatsmakersregelingopengesteldvoormedewerkersmeteenarbeidsovereenkomstvooronbepaaldetijd.Hetstrevenisomderegelinggedurendeeenvoorafvastgesteldeperiodeopentestellen.DePlaatsmakersregelingleidternaarverwachtingtoedateenaantalmedewerkersinruilvooreenvergoedingmetwederzijdseinstemmingtoteenbeëindigingvandearbeidsovereenkomstkomt.Voordemedewerkersmetwieeendergelijkeregelingnietovereengekomenkanworden,treedteenprocedurevangedwongenontslagin.InhettrajectPlaatsmakersregelingmoetenmedewerkersgebruikkunnenmakenvaneenexterneonafhankelijkeHR-adviseur.

26 mei 2016

29

HOOFDSTUK7FINANCIEELKADERBIJFUSIEOmeengoedantwoordtegevenopdevraagwatgeleverdkanwordenvoorwelkemaatschappelijkebijdrage/investering,zoomenweinopdeuitgangspuntendievoortvloeienuithetgekozeninhoudelijkconcept.Inscenario2

UITGANGSPUNTENSCENARIO’SScenario1gaatervanuitdatergeenenkelstructureelsubsidiebijkomtendehuidigesubsidieuitgangspuntis.Hoofdzaakisbeidebedrijven,i.c.hetnieuwebedrijffinancieelgezondenduurzaamtemaken.Datkannietzonderforstesnijdeninactiviteitenenprogramma’s.Erisfinanciëleruimtenodigvoorherstel.Deoutputkandaarmeenietandersdanminimaalzijn.Ermoeteenkostenbesparingwordendoorgevoerdvan600K.Wanneerhetnieuwebedrijfdefrictiekostenzelfmoetdragen,moetbinnendezebegrotingdedekkingwordengevondenvoordenoodzakelijkfrictiekostenvanca.250Kperjaargedurendedriejaaromdetransitieendebouwvanhetnieuwebedrijfvolgenswetenregelgevinguittekunnenvoeren.Kortsamengevatisscenario1gerichtopdehetpandenhetfaciliterenvanderden.Deorganisatiezelfheefttenopzichtevandehuidigesituatieruim500Kminderbudgetvooractiviteiten.Erisminderruimtevoorinvesteringenreservevorming.Hetwordteenmagerscenariodathiernawordtbeschrevenopdeconcreteeffectenopuitvoeringsniveau.Inscenario2wordthetbasissubsidieverhoogdmet300K.Indeeerstetwee,maximaaldrie,jarenblijfteenstructurelekostenreductienoodzakelijkmaarhetisreëelteveronderstellendathetniveauvanactiviteiten,projectenenprogramma’sbijnaophethuidigeniveaukanwordengehandhaafd.Deverwachtingisgerechtvaardigddatdieoutputnadereorganisatieverhoogdkanworden.Hetscenarioisscherpdoorgerekend:hierwordtderhalvegeen200Kbedoeldmaareffectief300Komhetscenariotelatenwerken.Scenario3gaatuitvanwatmeercultureleambitievandestad.Apeldoornisquabevolkingsomvangde11estadvanNederland.OpderanglijstindeAtlasvanNederlandseGemeentenm.b.t.deuitgaveaancultuurperinwonerstaatApeldoornopplaats32vande50grootstegemeentenenopplaats42t.a.v.podiumkunsten.DeconclusiezoumoetenzijndateralleredenisvoorwatmeercultureleambitieinApeldoorn.Hetscenariolaatzieninwelkerichtinggedachtwordtwanneer300Kaanvullendopscenario2beschikbaarkomtvoorconcreteprojectontwikkelingi.s.m.culturelepartners,inwonersenbedrijvenindestad.Enhetlaatglobaalzienwatjedaarvoorkuntkrijgen.

TOELICHTINGOPDEPOSTENOpbladzijde34wordteenfinancieeloverzichtgetoond.Hetgeeftinzichtindebegrotingen2017vandeafzonderlijkeorganisaties,geconsolideerd2017enindedriescenario’s.Belangrijkoptemerkendatindescenario’swordtuitgegaanvaneenpersonelepostnadatindereorganisatieafscheidisgenomenvan40kunstenaars/docenten.Hetscenariooverzichtmagdusnietgelezenwordenalsbegrotingvoorhetkalenderjaar2017,2018of2019.HetlaatzienwatindegewensteeindsituatiedekostenzijnvoorvastPersoneel,ActiviteitenendeOverigePostendienoodzakelijkzijn.Enhetlaatzienopwelkewijzediekostengedektworden.Nadatdereorganisatievolledigisafgewikkeldkunnendegeraamdefrictiekostenvanaf2020wordeningezetopactiviteitenenprojecten.

26 mei 2016

30

KOSTENENBATENInhetnieuwebedrijfzijndetotalekostenmetbijna1miljoeneuroomlaaggebrachtenzijnkostenzoalsfrictiekosten,reservevormingeninvesteringsruimtetoegevoegd.Depersonelekostenzijninscenario1met800Komlaaggebracht.Datisnoodzakelijkombijgelijkblijvendsubsidiedenoodzakelijkefinanciëleruimtevoorhersteltecreëren.Tegelijkisdeopbrengstuitcursusgeldennihilgeworden.Hetisduidelijk:hetnieuwebedrijfmoetmeteenforslagerebegrotinggaanwerkenengaatnoodgedwongenminderproductenendienstenleveren.In2017en2018zalsprakezijnvaneenovergangsperiodewaarmethogerepersonelekostenrekeningmoetwordengehoudenwaarvooreendeelcursusinkomstentegenoverstaan.OPBRENGSTENOVERIGEKLANTENENHORECAAlsrichtlijnwordteenmodelgehanteerdwaarbijhetbedrijftenminsteeenomzetzoumoetenrealiserenwaarvanca.60%uithetbasissubsidiebestaaten40%wordtverworvenuitanderebronnen.Desterkedalingopdepost‘OpbrengstenOverigeKlanten’wordthoofdzakelijkverklaarddoorhetwegvallenvancursusopbrengstenendeverminderdeverkoopvanticketstengevolgevanverminderdeactiviteiten.OpbrengstenHorecazijnbijstijgendegraadvanactiviteiten(inscenario’s2en3)conservatiefingeraamdomdateenverbouwingnoodzakelijkiseninvesteringskostenmoetenwordengemaaktomuiteindelijkmeerrevenuenuitdehorecatekunnenrealiseren.PROJECTSUBSIDIESENFONDSENIndezepostwordthetverschiltussenBegroting2017enscenario’sverklaarddoorhetfeitdatdeuitvoeringvanhetprogrammaCultuureducatiemetKwaliteit(CMK)eenseparaatprogrammais.Inprincipebudgettairneutraaluittevoerenenomdieredenbuitendescenario-begrotingengeplaatst.Feitisdat‘metgeldgeldwordtgemaakt’.Naarmatemeeractiviteitenbudgetbeschikbaariskunnenmogelijkmeerfondsengeldenverworvenworden.PERSONEELDebasisbestaatuit:directie–ondersteuning-bedrijfsleiding–receptie–techniek-administratie–marketing&communicatie–productie-beheer-programmaleidingOnderwijsenAmateurkunst&Buitenschoolseeducatie–relatiemanagers/projectleiders-programmeursProfessioneelenAmateurkunst.Depostkanietsvariëren:inscenario1zijnerimmers(veel)minderactiviteitenmogelijkdaninscenario3.Inhetlaatstescenariogeschiedweliswaaralleextraprojectinzetopbasisvaninhuurmaariseenbeperkteversterkingvandebasisformatienoodzakelijk.MetnameinhetdomeinFaciliterenwordtdeorganisatieversterkt:vaste-enprofessioneel-personeelaandeontvangstenreceptiebalie,een(bescheiden)uitbreidingvantechnischecapaciteitenietsmeerruimtevoorbedrijfsleidingenbeheer.Depost‘vastpersoneel’stijgtinscenario’s2en3lichtomdateen(fors)vergroteuitvoervanactiviteitenleidttotmeerondersteunendemiddelenendiensten(zoalsadministratie,coördinatie,beheer).

HUISVESTINGSLASTENDehuisvestingslastenzijngegeven.Alsgevolgvanonderzoeknaarde(on)mogelijkhedenhetpandineigendomtenemen,mogelijkteherfinancierenendevoor-ennadelenvanderelatiemetAccresinkaarttebrengen,ishetmogelijkdatdetotalehuisvestingslastenkunnenwijzigen.DenieuwebedrijfsfilosofiekanalleensuccesvolzijnwanneerookhetpandaandeNieuwstraateenaantalingrijpendewijzigingenondergaatzoalsbeschrevenindelaatsteparagraafvanHoofdstuk5.Vooralsnoggaanwevandeactuelefinanciëlegegevenhedenuit.Meerkostentenaanzienvaneenverbouwingmakengeendeeluitvandezebegroting(en).ORGANISATIEKOSTENDeorganisatiekostenkunnenietsvariërenmetdeomvangvanhetpakketaanactiviteitenmaarhoudenwevoordevormindebasisgelijk.

PR&COMMUNICATIEDebasisvoorhetPR&communicatiebudgetkentinscenario1eenbodemvan100K.MeerprojectenenactiviteitenleidentotmeerPR-inzet.ACTIVITEITENKOSTENInscenario1iseenbeperkteomvangvanactiviteitenomvangmogelijk.

26 mei 2016

31

Naarmateinscenario2en3meermiddelenbeschikbaarkomen,kunnendirectmeercultureleoptredens,voorstellingen,activiteitenenprogramma’swordenontwikkeld.Hetbeschikbarebudgetkomt(zoalstezienisinhetfinancieeloverzicht)directenvolledigtengoedeaanprojectenendusaandeinwonersvanApeldoorn.Debasisisimmersfinancieelafgedekt.DatwordtzichtbaarindestijgingvandepostenonderActiviteiten.Nadatdevolledigereorganisatieisafgewikkeldkomthetgeldbenodigdvoorfrictiekostenopnieuwbeschikbaarvoorprojecten.INVESTERINGSRUIMTEENRESERVEVORMINGIndezepostwordtinscenario1eenbescheidenerbedragingeboektdanindeanderetweescenario’s.Inscenario1isdeoutputlagerenderisico’sdaarmeemindergroot.Inscenario2en3wordtmeergeproduceerdenwordendeafbreukrisico’sgroter.Derhalvewordtin2en3eengrotererisicomargeingeboekt.FINANCIERINGDepostFinancieringverwijstnaarderentebetalingaandegemeentevooreenleningvan100KdieMarkantvelejarengeledenheeftgenoten.OokGigantheefteenbedraggeleendvan75K(waarovergeenrentebetaaldwordt).Mogelijkishetmomentvanreorganisatieookhetmomentomditdeelvandegeschiedenisopteschonen.FRICTIEKOSTENErmoet–indiengekozenwordtvooreenfusieenreorganisatie–veelveranderen.Daarvooristijdnodigmaarookgeld.Ca.250Kperjaargedurendedriejaarvoordeombouwenbouwvanhetvernieuwdebedrijf.Eenreorganisatieisgebondenaanprocedures,wetenregelgeving.Defrictiekostenvantotaal750Kbestaanuitdevolgendedelen:• Detransitiekosten(wettelijkverplichteontslagvergoedingen)bijontslagvanhetvolledigdocentencorpsvan

Markantaangevuldmeteenkleinemargevooreventueleandereontslag-ofprocedurekostenvoorhetgeheel.• KostenvanhetSociaalPlanwaarinopgenomenkortetrainingenenworkshops,coachingenhetfaciliterenvan

deopstartfase;noodzakelijkomruim40docententebegeleidenineentrajectnaarzelfstandigheid.• Kostenvooreenervarenkwartiermakerdiehetprocesvanreorganisatieenopbouwgaatleidenenuitvoeren.• Tenslotteiseendeelnoodzakelijkvoordeuitvoeringvanspecifiekeincidenteletakentenaanzienvan

personeelswerk,financiënenjuridischeadvies-enuitvoeringskosten.

26 mei 2016

32

WATKRIJGJE-NAFUSIE-VOORWELKEBUDGET?

3SCENARIO’SInhetnavolgendewordendeeffectenvandefinanciëlereorganisatiein3scenario’smeerconcreetbeschreven.Alledriegaanuitvandefusieopbasisvandebeschrevenbedrijfsfilosofieenhetnieuwebedrijfseconomischemodel.Deomvangvandegeleverdeoutputvanproductenendiensten,varieertmethetbeschikbarebudget.Daarvanishetgemeentelijksubsidiedebelangrijkstevariabele(ca.2/3evandeomzet)wattevensgevolgenheeftvoorhetinverdienvermogen(ca.1/3vandeomzet).

SCENARIO1:OPDEWINKELPASSENInscenario1wordtuitgegaanvanhetgemeentelijkbasissubsidiedatGigantenMarkantanno2016ontvangen.Inscenario1wordtnadrukkelijkgekozenvooreenstabielebasisdieopdeeersteplaatsisgerichtopeenduurzameexploitatievanhetHuisvoorSchooneKunsten.Hetfaciliteren,regisserenenprogrammereninheteigenhuis.Inhetnieuwebedrijfzijndetotalekostenmetbijna1miljoeneuroomlaaggebrachtenzijnkostenzoalsfrictiekosten,reservevormingeninvesteringsruimtetoegevoegd.Tegelijkisdeopbrengstuitcursusgeldennihilgeworden.Hetnieuwebedrijfmoetmeteenforslagerebegrotinggaanwerkenengaatnoodgedwongenminderproductenendienstenleveren.Doordekeuzevooreensolidebasiskunnennietalleactiviteitenindeluchtwordengehouden.Hetaantalmuziek-eventszalvan150wordenteruggebrachtnaar100perjaar.Metnamedevrijdagavondconcertenzullendaarbijnietmeerplaatsvindenomdatdezespannendeenmindervoordehandliggendeprogrammeringnietkostendekkenduitkan.Defilmprogrammeringneemtinfrequentieaf.Metnamedekwetsbarefilm(diepervertoningsubsidienodigheeft)zalplaatsmakenvoorminderrisicovolleprogrammering.Daarmeeverschuifthetgebodenenoodgedwongenmeerinderichtingvande‘commerciële’bioscopen.Hetaanbodvanlessenencursussenwordtafhankelijkvanzelfstandigwerkendedocenten.Erisweinigfinanciëleruimteomeventuelehiateninhetaanbodoptekunnenvangen.IndeRegiefunctieorganiseerthetprojectbureauvoorbuitenschoolseeducatieenamateurkunstactiviteitendienietdoordemarktwordenuitgevoerdmaarwelnoodzakelijkofwenselijkzijn.Zoalshetstimulerenvansamenspelinveelsoortigemuziekensembles,hetmogelijkmakenvanmultidisciplinaireslotvoorstellingenintheaterendansenhetcultuurwerkmetenvoormensenmeteenbeperking.Hetprojectbureauzalsoberekeuzesmoetenmaken.Projectenzullenzichallereerst(moeten)richtenopdeexploitatievanheteigengebouwenminderinwijkenenbuurten.Wijk-ensociaal-cultureleprojectenkunnenalleenwordenopgepaktenuitgevoerdwanneerzevolledigexterngefinancierdworden.Wanneerdatniethetgevalisisdaarvoorinditscenariogeenfinanciëleruimtemeer.IndeRegiefunctieorganiseerthetprojectbureauvoorhetonderwijshetcultuurmenuenhetCultuureducatiemetKwaliteit(CmK)programma.DatwordtgrotendeelsapartgefinancierdmaarwordtnunogaangevuldmeteenflinkdeeluitdehuidigeregulierefinancieringvanMarkant.Datdeelvandefinancieringvandeonderwijsbemiddelingmoetookkritischtegenhetlichtwordengehouden.Feitisdatminderproductiesnaarhetonderwijsgebrachtkunnenworden.

SCENARIO2:VERANDERENMETAMBITIEInscenario2wordtuitgegaanvaneenstructureleverhoging(met15%)vanhetbasissubsidievan2016met300Kin2017envolgendejaren.Omdatdebasisvandeorganisatieinscenario1afgedektiskanditbedragnadeeerstejarenvanombouw,optermijnvolledigingezetwordenopconcreteprojecten.Definanciëleruimtevoorherstelblijftnoodzakelijk(enisgroterdan300K),maardoortebezuinigenopposten,slimmerecombinatiesvanactiviteitentemaken,efficiencyvoordelentebenuttenenscherpaandewindvarenkannaarverwachtinghetvoorzieningenniveauaanvankelijkbijnaophetniveauvan2016gehandhaafdwordenennadeombouwverdertoenemen.Deverwachtingiszekergerechtvaardigddat,tengevolgevandevernieuwdebedrijfsfilosofie,denieuweorganisatietoteennieuweensterkeoutputendynamiekindestadzalleiden.

26 mei 2016

33

SCENARIO3:POLEPOSITIONEenlevendeengezondecultureledynamiekisallereerstgebouwdoptalentvollemensen,goedeideeënenstevigebedrijvenmetambitie.Maardirectdaarnaspeeltgeldvoorconcreteprojectentochèchteengroterol.HetHuisvoorSchooneKunstenheefteenstevigepodiumfunctie.Apeldoornals11estadvanNederlandstaatopplaats42t.a.v.podiumkunstenwanneerhetgaatomdeuitgaveperinwoner.Scenario3gaatuitvaneenjaarlijksesubsidiebijdragediestructureel300Khogerisdaninscenario2.Daarmeewordteen(veel)grotereinspanningeneennoggrotereambitiemogelijk.WantwatzoueenHuisvoorJongeCultuurnietkunnenbijdragenmetcultuurprojecteninallewijkenvandestad.Watkunnennieuwe,innovatieveenspraakmakendecultureleprojectenbetekenenvoorderolvanApeldoorninderegio?WatkanJongeCultuurbetekenenvoordetoeristischewaardevanApeldoornwanneerweeen(veel)groterjongpubliekkunnenaanspreken?WatkanJongeCultuurbetekenenvoorouderen,voormensendiezorgnodighebben,voorkinderenmeteenverstandelijkeoffysiekebeperking?InditscenariokanhetHuisvoorJongeCultuurveelmeerinitiatorenaanjagerzijn,initiatievennemen,geldmetgeldmakendoorlandelijkcultuurfondsenstevigeraantespreken.Wantfondsenbijdragenzijnaltijdergafhankelijkvanwatdeinitiatiefnemerzelfbereidisteinvesteren.NatuurlijkishetinteressantengoedvoordestadincidenteeleenspektakelbinnentehalenzoalsdeGirod’Italia.MaarishetnietinteressanterdebestaandecultureleinfrastructuurintezettenomApeldoorneenstevigerlandelijkprofieltegeven?Veletientallenonderzoekenlatenziendatcultuureensterkbepalendefactorisintoerisme,investigingsklimaatendekwaliteitvandeleefomgeving.Indewereldvanmusea,tentoonstellingen,festivalsenconcertenzijnerinNederlandheelveelvoorbeeldenvanstedendiezichdaarmeeheelgoedprofileren.Doorbestaandeinitiatievenenreedsgedaneinvesteringeneenroyalerwerkbudgetteverschaffen.DenkaanJeroenBoschinBrabantsMuseumin2016ofhetLichtfestivalGLOWinEindhovendatmet700.000bezoekersin8dageniederjaarweerhaartechnologischeidentiteitviert.OfZwolledatmetMuseumDeFundatieinmiddelsinternationaalopdekaartstaat?OfTilburgdatmetPopcentrum013hetkloppendhartvandeNederlandsepopmuziekvormt?OfMaastrichtdatmetMusicaSacraeenrijksgefinancierdmuziekfestivalbinnenhaarmurenheeft?DepandeninhetCultuurkwartierlatenziendatApeldoornooiteengrotecultureleambitieheeftgehad.Delaatstejaren(overigensomwillevangoederedenen)werddeexploitatiedaarvangekenmerktdoorbezuinigingenen(veel)ontslagen.WiedefeitenbekijktzoukunnenconcluderendatApeldoornhaarcultureleambitiemetdeeenmaligebouwvanenkeleprachtigepandenineenCultuurkwartiervoor30jaarheeftafgekocht.Datkantochniethetgevalzijn?ApeldoornheeftmetdeEreprijs,dejaarlijkseYoungComposersMeeting,hetNationaalJeugdOrkest(NJO),hetJeugdOrkestNederland(JON)deStichtingInternationaleMasterclassesApeldoornenhetJeugdMuziekConcoursOost-Nederlandhetneusjevandezalmvannationaalensomswereldwijdmuzikaaltalentinhuis.MaardegemiddeldeNederlanderheeftergeenideevan.ApeldoornweetdaartotophedenopgeenenkelemaniereenNationaaluniquesellingpointvantemaken.Apeldoornzoumetallerechthetprofiel“APELDOORN:JONGÉNKLASSIEK”kunnenontwikkelen:deenergievandejeugdendewijsheidvandeklassiekeouderdom.Thebestofbothworlds;datisApeldoorn.Scenario3gaatvooreenstevigeambitieomdewérkelijkeenalbestaande(ennietdoormarketeersbedachte)identiteitvanApeldoornmeerhandenenvoetentegevenwaarbijdebestaandecultureleinfrastructuureffectiefwordtingezet.Indecultuurplanperiode2017-2020kunnenwevoor300Ksamenmetallecultureleinstellingen,degemeente,dezelfstandigecultuurmakers,deverenigingen,develeduizendencultuurliefhebbersendesterkeondernemersdiedestadrijkis,ruimtemakenvoorcultuur.Metdenktanks,probeerselsenpilotsenuiteindelijkdoorcultureleevenemententeontwikkelendieveeltrafficgenererenvooreenbreedpubliek.Debasisligter.Dewiliser.Deideeënzijner.Hetnieuwebedrijfwilenkanmetdecollega’sinhetCultuurkwartier,Theater-enCongrescentrumOrpheusengeïnteresseerdebedrijven,dekartrekkerzijn.Èèndingiszeker:wiezelfnietinvesteertvindtzekergeenco-financiers.

26 mei 2016

34

FINANCIEELOVERZICHT

OverzichtMarkant/Gigant

Markant Gigant Totaal Scenario-1 Scenario2 Scenario3Omschrijving Begroting2017 Begroting2017 Begroting2017 OpdeWPassen VMAmbitie PPosition

INKOMSTEN

Basissubsidie: 1.480.000 540.000 2.020.000 2.020.000 2.320.000 2.620.000Projectsubsidies en fondsen: 308.000 27.000 335.000 105.000 121.000 136.000Opbrengsten overige klanten: 737.000 479.000 1.216.000 639.500 724.500 779.000Opbrengsten horeca: 0 475.000 475.000 475.000 500.000 510.000Overige opbrengsten: 18.000 31.000 49.000 65.000 70.000 75.000Onttrekking reserves: 184.000 0 184.000 0 0 0

TotaalInkomsten 2.727.000 1.552.000 4.279.000 3.304.500 3.735.500 4.120.000

UITGAVEN

PersoneelVastpersoneel: 1.377.000 613.000 1.990.000 1.185.500 1.273.000 1.320.000Overigepersonelelasten 103.500 48.500 152.000 110.000 110.000 110.000Totaalpersonelelasten: 1.480.500 661.500 2.142.000 1.295.500 1.383.000 1.430.000

ActiviteitenInkoopkostenfilmhuis: 0 98.500 98.500 95.500 95.500 95.500Personeelopactiviteiten: 598.000 79.000 677.000 285.000 508.500 665.000Personeelopgagesoptredens: 0 125.000 125.000 115.000 140.000 200.000Outofpocketkostenactiviteiten: 130.000 17.500 147.500 70.000 90.000 111.000PR&Marketing: 44.500 80.500 125.000 100.000 110.000 160.000Horecainkoop: 0 158.000 158.000 160.000 175.000 175.000Totaalactiviteitenkosten 772.500 558.500 1.331.000 825.500 1.119.000 1.406.500

OverigeuitgavenOrganisatiekosten: 145.000 70.000 215.000 190.500 190.500 190.500Huisvesting: 286.000 197.000 483.000 483.000 483.000 483.000Afschrijvingen: 43.000 65.000 108.000 110.000 110.000 110.000Investeringsruimteenreservevorming: 0 0 0 150.000 200.000 250.000FrictiekostenProjectkostenvanaf2020): 0 0 0 250.000 250.000 250.000TotaalOverigeuitgaven 474.000 332.000 806.000 1.183.500 1.233.500 1.283.500

Totaaluitgaven 2.727.000 1.552.000 4.279.000 3.304.500 3.735.500 4.120.000

Saldoinkomsten/uitgaven 0 0 0 0 0 0

26 mei 2016

35

TENSLOTTEHetmagduidelijkzijn:zowelGigantals(binnenafzienbaretermijn)Markantmoetenfinancieelstevigreorganiserenomfinancieelgezondenduurzaamhuntakentekunnenblijvenuitvoeren.Eenkostenbesparingvan2x150Kisdirectnoodzakelijk.Ruimtemakenvoorinvesteringenennieuwereservevorming(2x150K)isnoodzakelijkwanneerzebedrijfseconomischweergezondwillenworden.Dekeuzekanzijniederbedrijfaparttereorganiserenenverdertegaanmettedoenwatzededen.Ditonderzoekbetrokzichopdevraagofhetookanderskan.Deuitkomstluidtdatdatmogelijkmoetzijn.Ookwanneer600Kruimtemoetwordengemaaktvoorfinancieelherstel.Deuitkomstluidtdathetopprogrammatischegrondenzelfsheelaantrekkelijkkanzijnopbasisvandegeschetstebedrijfsfilosofie.Ondanksdepijnlijkeingrependiedaarvoordeeerstejarennodigzijn.Hetkaninscenario1.Maardatisweleenheelmagerscenario:erontstaatoptermijneenfinancieelgezondbedrijf.Maarhetscalaaanactiviteitendatnugeleverdwordtkanonmogelijkgehandhaafdworden.Binnenhetgegevenbudgetzijnermaar2smaken:gezondwordenen(veel)minderdoenofallesindeluchthoudenenomvallen.

Opbasisvanonzekennisenervaringenopbasisvandeuitgebreidereken-exercitiediewijinhetkadervanditonderzoekhebbenuitgevoerdisookditduidelijk:debasissubsidievantweemiljoenperjaarvoordeexploitatievandefunctiesmuziekpodiuménfilmhuiséncultuureducatieénamateurkunstineengebouwzoalshetHuisvoorSchooneKunstenineenstadvan160.000inwoners,iséchtkrap.

Scenario2biedtderuimteom,naeenombouwperiodemetietsverminderdeproductie,directnadeombouwtoteenbredeenaantrekkelijkprogrammeringtekomen,volopruimteenondersteuningtebiedenaanondernemersindecreatievesectoreninsamenwerkingmetinwonersencultureleverenigingenpersaldototeengrotereoutputtekomenvanuiteenbedrijfseconomischgezondbedrijf.Scenario3isgeïnspireerdophetcitaatuithetCollegevoorsteld.d.13januari2016.DeApeldoornspop-enfilmhuisfunctieendespilfunctievoorcultuureducatieenparticipatieinApeldoornzijnvanstrategischbelangvoorde(culturele)aantrekkelijkheidvanApeldoornvoorjeugd/jongerenengezinnen.Ditscenariodenkthelemaalvanuitdestadenhaarinwoners.Wanneergekozenwordtvoorscenario3wordtnietalleeneenstructureelprobleeminhetHuisvoorSchooneKunstenopgelostmaarookeengoedantwoordgegevenopeenbelangrijkeuitdagingwaardestadvoorstaat:ontgroeningenvergrijzing.Scenario3isinstaatdoorcultureleprojecteneneensterkemarketingforsbijtedragenaandeaantrekkelijkheidvandestadenhettoerismevooreenpubliekvanjongemensen.Hetiseeninvesteringineengezondeensterkecultureleinfrastructuurènineen(veel)grotereoutputindevormvanculturelesamenwerkingsprojectenenactiviteitenvan,metenvoorinwonersvanApeldoornen(ver)daarbuiten.Scenario3kanerinbelangrijkemateaanbijdragendateennieuwBinnenstadfondsoverenkelejarennietmeerhoeftvasttestellen‘daterteweinigtedoenisindestad’.EndateenToeristischeVisienietalleenApenheulenPaleisHetLoonoemtmaarook(enbeter)gebruikmaaktvanhettoeristischepotentieelvaneensterkecultureleinfrastructuur(CODA,Orpheus,Gigant…).

DekeuzeisnuaanhetbestuurvanGigant,deRaadvanToezichtvanMarkantenhetgemeentebestuurvanApeldoorn.

BIJLAGENLijstvanpartnerswaarmeesamengewerktwordt.Intensief,regelmatigofincidenteel.MarkantenGigantzijneenbelangrijkespininhetcultureleensociaal-maatschappelijkeweb.

BIJLAGE1SAMENWERKINGSPARTNERINHETNETWERKVANMARKANT&GIGANTOrganisatiesAadvanderWaalABRIACECApeldoornsSymfonieOrkestApeldoornseKorenFederatieApeldoornsePopschoolAtlantBack&ForthBevlogenverfBluesCaféBluescaféNieuwstraatBrotherwoodBureauuitdetijdCafeetjevanMarjaChristianKratschCircusschoolApeldoornCJGCODAComeCorrectDanielMaksimov(Dani)DeGoedeWoningDeKapDecilitersDonBoscoDutchDJWorldErfgoedplatformFransPolmanG.WaandersGaleriePS20GaweintheaterentrainingGemeenteApeldoornHeleneJornaHenkvanGlabbeekInternationaleStichtingMasterclassApeldoornJeugdOrkestNederlandJoyceGrubenJWFuzzallyKerkplein7KoninklijkApeldoornKroondomeinen

SandyHeemskerkSaniyeZweersSmoesjesSongwriterscollectiefSPM-AStefanPetersStichtingCulturelePleinmarktstichtingKZ12StichtingPoppuntStimenzStudio28SugarsoftTimKoldenhofTomdeJongTot2021TweedledesignVrijwilligersWijkradenWimStreepWoonmensenZorgmensenZwitsalverhuurAnnevanUumArtistikemBasAudioBaukZwaanBmusicBoembapCalXLCirqueMagnifiqueCulturaEdeCultuurmijOostCultuurmijOostElviraVisserFrancoiseBraunGeldersOrkestGgnetGoedGestemdH.OuwekerkHesterHogendoornHuigOuwehandKatharinePille

KunstopenbareruimteKyaGaragholaziMansion24MattiPoelsMeeVeluweMichielTeijgelerMiDushiMudantheNandaRoepNationaalJeugdOrkestNickMichelNJOOfflineOnsHuisOrkestdeEreprijsOrpheusOzzy'sPaleisHetLooPasserelPieterPeerbolteRapperRobertRealXRoelOttow/H10aRootsintheWoodsRosannevanHerksenSamSam

KlappenvoorBartKröllerMüllerKunstbedrijfArnhemKwattaLIMAILindenbergNijmegenLottevanDrunenMajelLustenhouwerManuvanKersbergenMargotBerkmanMarlouStoffelMatteaVersteegPerformerproduction&circusAndreaSoulPureeReneHildesheimSizaStichtingVerdani/DeModderkolkSusannehisegerTCManagementTheaterbureauBanninkTheatermakerijStormTheaterproductiesJovanskiUitdekunstenUtrechtsecentrumvoorkunstenVerteVertellingVocalbyGaby

OPLEGGERI BEHORENDBIJONDERZOEKSRAPPORTFUSIEGIGANTENMARKANT/26MEI2016GeachteledenvandegemeenteraadApeldoorn,Wij,ledenvanhetbestuurvanStichtingGigantendeRaadvanToezichtvanStichtingMarkant,hebbenvolledigenzondervoorwaardeningestemdmetdeuitkomstenvanditrapport.WewillenbouwenaaneenbruisendhuisvoorJongeCultuursamenmetdeveleculturelecommunity’sdieApeldoornrijkis.EenhuiswaarhetbestedatNederlandtebiedenheeftophetgebiedvanpopmuziek,film,jongtheater,dans,literatuurenbeeldendekunsttezienentebelevenis.Waarje,wanneerjegeïnspireerdbentdoorwatjegezienenmeegemaakthebt,meteenaandeslagkuntbijinspirerendekunstenaars/docentendiejemethunworkshops,cursussenentrainingengraagmeenemenopeenreisnaarjeeigencultureeltalent.Wezijnopbasisvanditplanbereidomopnieuwtebeginnenaaneenperiodevanreorganiserenenontslagen.Opvoorwaardedatwedaar(naallebezuinigingenvandelaatstejaren)nietlangeralleenvoorstaan.Inscenario1,moetbinnenhethuidigebudgetopnieuweenforsereorganisatieenontslagoperatieingezetwordenomopdezelocatieeenfinancieelduurzaamcultuurbedrijfvoordestadtekunnenbouwen.Ookinscenario2en3isdatnoodzakelijk.Maarinscenario1bestaatonsinziensteweinigperspectiefopeenaantrekkelijkenrijkaanbodvanactiviteiten.Hetwordt‘opdewinkelpassen’.Omhetheelheldertestellen:scenario1isvooronsgeenoptie.Westaanvolledigachterditplanenwillenervoorgaan.Maardatisnietvanzelfsprekend.Wijhebbenalsbestuurdersleidingmogengevenaaneenaantalzwarejarenvandirectieperikelen,reorganisatiesenontslagen.Vrijwilligenonbezoldigd.Enwezijnhetweleenbeetjemoe.WanneeruwRaadkiestvoorscenario1zullenwijonsoponzepositieberadenomdatwenietdevolgendereorganisatieinwillenenkunnenzettenzondereenreëelenaantrekkelijktoekomstperspectief.Wijleggeneenduurzaam,modernenaantrekkelijktoekomstperspectiefneerinditrapport.Wegelovendaarinvanafscenario2.Waarinwedankzijeenbescheidenstructureleverhogingvan15%vanhetbasissubsidieiniedergevaldereorganisatie-enfrictiekostenkunnenbetalenzonderonzeactiviteitentoteenvooronsonaanvaardbaarlaagniveautehoeventerugbrengen.Wijexploiterenmetelkaareengrootgebouweneenaantalbelangrijkestedelijkeculturelefunctiesinde11estadvanhetland.IndelijstvanuitgavenperinwonerophetgebiedvanpodiumkunstenneemtApeldoornechterde42eplaatsin.Erisechtalleredenvoormeercultureleambitieinonzestad.InhetkadervanhetBinnenstadsfondswerdopnieuwvastgestelddaterteweinigvermaakisindebinnenstad.Eriseengrootdeelvanhetjaarteweinigtedoen.Inscenario3bepleitenwijdatcultuurbijuitstekinstaatisdestadteverlevendigenenaantrekkelijkertemakenvooreigeninwonersentoeristen.Veelstedenvankleinereenvergelijkbareomvanglatenzienhoedatkan.Apeldoornslaagtdaar(nog)nietin.Entoch:debasisligterindevormvaneenaantalcultuurbedrijvendieookbuitenApeldoorngoedgekendzijn.Maardevastgoedlastdruktzwaarophetactiviteitenbudget.Oppersoneelenactiviteitenkunjebezuinigen.Opvastgoedniet.MaarhetkantochnietzozijndatApeldoornmetdebouwvanenkeleprachtigepandendecultureleinhoudvoor30jaarheeftafgekocht?Wijstaanklaar.Deideeënzijner.Hettalentiser.Deondernemerszijner.Enééndingiszeker:wiezelfnietinvesteertvindtzekergeenco-financiers.Wijwillenonzeschouderseronderzettenmaardanwelmeteenreëelperspectiefengaandaaromonverminderdvoorhetinhetrapportbeschrevenscenario3.Wijvragenuindekomendeperiode2017-2020samenmetonsdieinvesteringtewillendoenenscenario3mogelijktemaken.Danstaaterbinnenafzienbaretijdnietalleeneeninnovatief,moderncultuurbedrijfvanenvoordeinwonersvandestaddatbedrijfseconomischgezondenduurzaamis,maarkunnenwedebinnenstadenuiteindelijkallewijkenvandestadwerkelijkaantrekkelijkermakenvoorjeugd/jongerenengezinnen.Hetbetekentconcreetdatwe,naeenkeuzevanuwRaadvoorscenario3,voornemenszijndefusievanafaugustusdaadwerkelijkingangtezettenenperjanuari2017terealiseren.Wewillendatgraagdoenmetdegenediehetonderzoekheeftuitgevoerd.Dekostenvanzijninzetvanaugustust/mdecemberbedragen38.500euro.DaarnaastisdekkingnodigvandekostentenbehoevevanspecialistischeHRMkennisenhetfinancieelenjuridischdoorlichtenvanbeideorganisaties(duediligenceonderzoek)alsonderdeelvanhetformelefusieplan(stelpost12K).Dezenoodzakelijkemaaronvoorzienekosten(50K)t.b.v.defusieinhetkomendehalfjaar,kunnenonmogelijkuitdelopendebegrotingenvanonzeorganisatieswordengedekt.Derhalvedoenweookdaarvooreenberoepopuwraad.Latenweweergaanbouwen.BestuurStichtingGigant RaadvanToezichtStichtingMarkantMarcelJeths MariavanHattumVoorzitter Voorzitter

KOERS VAN CODA2017 - 2020

CODA ontvangt per maand 60.000 bezoekers:maatschappelijk ondernemer van formaat

CODA Cultuurhuis van Apeldoorn Centrale toegang voor de (culturele) ontwikkeling van alle inwonersvan Apeldoorn:

- leren - geschiedenis- lezen - kunst- literatuur - vormgeving- erfgoed

Goed geïnformeerd zijn, beschikken over basisvaardigheden en alle vormen waarin wij ons cultureel uiten zijn essentieel om in verbinding te zijn én te blijven met de samenleving.

CODA Cultuurhuis ván en vóór Apeldoorn

Missie en VisieTerugblik 2014 – 2016CODA FunctiesPlannen en ambitiesKlanten – doelgroepen en partnersSamenwerking Cultuurkwartier (CKW)Vastgoed – duurzaamheid – vernieuwen entree - Poort naar CKWAmbities van de stadOutput – outcome

Missie

CODA is een cultuurhuis voor een groot en breed publiek. Leren en informeren, ervaren en beleven staan centraal. Bezoekers stellen met ons hun eigen ‘menu’ samen uit een breed pakket producten en diensten.

In de meest compacte versie:

‘CODA Cultuurhuis ván en vóór

Apeldoorn’

Terugblik Visiedocument CODA 2014 - 2016

Na een periode van forse bezuinigingen en krimp:- 1,3 miljoen euro en nog 100 k extra op CODA Archief- gedwongen vertrek van 40 medewerkers- Reorganisatie 2016: -/- 10 medewerkers

Nieuwe vergezichten

mijlpalen CODA 2014 - 2016CODA realiseert CODA Junior, integratie van de drie functies voor kinderen en jongeren in CODA BibliotheekCODA voor volwassenen: bibliotheek en lokaal erfgoed – goed voor provinciale en nationale innovatie- prijzenCODA Bibliotheek nominatie ‘beste bibliotheek van Nederland!CODA Museum > 100.000 bezoekersCODA ontvangt 255.000 euro van de BankGiro Loterij voor verbetering van de presentatie en uitbreiding van de collectieCODA ontvangt van minister Jet Bussemaker de Rijkscollectie sieraden in langdurige bruikleenCODA Archief tekent intentie- verklaring voor samenwerking en kennisuitwisselingmet Gelders ArchiefCODA Archief zet Apeldoorns Erfgoed nadrukkelijk in de ‘etalage’ met samenwerking Gevelfonds en ErfgoedplatformCODA Archief digitalisering bouwdossiers en de Apeldoornse Courant vanaf 1861 online beschikbaar!

CODA “hulpmotor” van de overheid:vanaf 2015 alle communicatie digitaal. Burgers ondersteunen, laaggeletterdheid en mediawijs

Cultureel, sociaal domein enpolitiek burgerschap: het besteuit jezelf halen, kies- en stemrecht (EDIC), zorg, werk en inkomen, zorg voor ouderen, Alzheimer en kennisdoc

menselijke maat co-creatie zelfredzaamheid

Een leven lang leren

Beleid 2017 - 2020

CODA Bibliotheek Huiskamer van de stad, waar- denvrije, openbare plek voor iedereen, met nieuwe rolneming.Verdere integratie functies van CODA: erfgoed, kunst. lezen en leren; actieve program- meringTaalhuis: bestrijding laaggeletterdheid en ondersteuning digibeten: digi-d, ‘blauwe envelop’, fabLab, mediawijs heid.Basisonderwijs: de Bibliotheek op School.

Beleid 2017 - 2020

CODA MuseumErfgoed: het verhaal van de geschiedenis van de stad & moderne kunst: werken op en van papier, eigentijdse sieraden en kunstenaarsboekenTweejaarlijks CODA Paper ArtVeluws ToplandschapHèt Sieradenmuseum van NederlandJaarlijks monografische kunsthistorische tentoonstelling055 tentoonstellingen.

Beleid 2017 - 2020

CODA Archief & ErfgoedIntensivering samenwerking Erfgoedplatform en VOA. Doel: verbinding erfgoed & samenlevingErfgoedfestival ‘Apeldoorn 1900’ met CKWErfgoededucatie voor jeugd en jongeren, o.a. Apeldoornsche BoschVerdergaande digitalisering i.s.m. Gemeente Apeldoorn en Gelders Archief -> e-depot

Beleid 2017 - 2020

CODA Educatie:Alle kinderen en jongeren verbinden met lezen en taal, erfgoed, kunst en cultuur. Kijken, luisteren, ervaren, beleven en doenVeelvormig: erfgoed, verhalen en overleveringen, beeldende kunst, mediaAccent op basisonderwijs, in ‘huis’ en op school.Partner: onderwijs en Cultuur- wijzer.

OVERZICHT CODA AMBITIES 2017 - 2020 Rolneming bibliotheek: Taalhuis, Mediawijsheid en ondersteuning van inwoners in het ontwikkelen van digitale basisvaar- dighedenIntegratie bibliotheek & erfgoed verder ontwikkelenUitbreiding sterke en aantrekkelijke programmering vanuit de collectie(s)Uitbreiding Bibliotheek op School en service in de wijken.Onderscheidende museumprogrammering, zowel regionale bezoekers als nationale cultuurtoeristCODA Museum verder ‘branden’ als pijler onder beleid citymarketingUitbreiden CODA Vrienden Meer budget voor programmering en marketingVerdere digitalisering en ontsluiting archiefcollectieErfgoedfestival ‘Apeldoorn 1900’ met CKWSterk educatief aanbod voor basisonderwijsOnline gebruik en presentatie verbeteren Versterken van de aantrekkelijkheid Noordelijke binnenstadIntensievere samenwerking Cultuurkwartier Nieuwe gezamenlijke entree als poort naar Cultuurkwartier.

KLANTEN & DOELGROEPEN – OFF-LINECODA functies

Huidige doelgroep Aanvullend gewenste doelgroep

Museum 4 - 1245 - 5555 - 6565+Onderwijs (bo en vo)

25 - 3535 - 45

Bibliotheek 4 - 1245 - 5555 - 6565+LaaggeletterdenOnderwijs (bo en vo)

13 - 1835 - 45Jonge ouders

Archief 4 -12 45 - 5555 - 6565+ Onderwijs (bo en vo)

35 - 45

VVV 45 - 5555 - 6565+

PARTNERS VAN CODA

SAMENWERKING CULTUURKWARTIERStrategische partner voor de gemeente om ambities te realiseren.Gezamenlijke middelen en spankracht voor brede en succesvolle programmering die trekkracht heeft.Cultuurkwartier levert een bijdrage aan een aantrekkelijke, gezonde en economisch vitale binnenstad. Cultuurkwartier als ‘hotspot’ met een nieuwe entree, die de centrale toegang wordt van het Cultuur-kwartier.

VASTGOED: DUURZAAMHEID EN NIEUWE ENTREE CULTUUR-KWARTIERNieuwe entree tussen de twee gebouwen CODACentrale entree CultuurkwartierOplossing logistieke problemenIntegratie en uitwisseling bezoekersstromenVersterking binnenstad en culturele ‘hotspot’Apeldoorn duurzaam

CODA EN DE AMBITIES VAN DE GEMEENTE APELDOORNComfortabele gezinsstad – > aantrekkelijke educatieve programma’s – makkelijk bereikbaar – het ‘goede’ voor je kind.

Bruisende binnenstad -> CODA & Cultuurkwartier als ‘hotspot’.

Toeristisch Toplandschap en Citymarketing -> onderscheidende en aansluitende museumprogrammering – Apeldoorn als bestemming voor de Cultuurtoerist.

SPREIDINGSBELEID CODA BIBLIOTHEEKDoelstelling: laagdrempelig en goed bereikbaar voor kinderen en ouderen die nog niet of niet meer, zelfstandig mobiel zijn.

Uitgangspunten:Gebruikscijfers als evaluatie-instrument,Samenwerking met partners, die meerwaarde bieden voor klanten: onderwijs en zorg,Partnerschap in financiële betekenis: euro’s of ‘uitruil’.

RESULTAATAFSPRAKEN

Voorstel combinatie van output en outcome.

Output:De producten en diensten en het daadwerkelijke gebruik daarvanNadruk op aantallen: geregistreerde bezoekers, leden, frequentie van activiteiten, uitgeleende mediaKwantifi ceerbaar en objectief aantoonbaar.

Outcome:De verandering die producten en diensten teweegbren- gen in het leven van mensen of in de samenlevingHeeft betrekking op gedrag, kennis, vaardigheden, attitude, leefsituatie Nadruk op effect.

Voorbeelden: CODA ontvangt 60.000 bezoekers per maand CODA Bibliotheek heeft 33.000 leden CODA Museum programmeert 15 tentoonstellingen per jaar

Voorbeelden: CODA ondersteunt mensen in hun persoonlijke ontwikkeling CODA levert met haar programmering een belangrijke bijdrage aan het ‘merk’ van de stad Apeldoorn in het kader van citymarketing. CODA draagt bij aan leesplezier en leesbevordering van alle leerlingen in het Primair Onderwijs en levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de taalontwik- keling van kinderen.

orpheus.nl

Meerjarenvisie OrpheusApril 2016

3

THEATER ORPHEUS

Jaarlijks realiseerde Orpheus ruimschoots de met de gemeente

afgestemde prestatieafspraken.

Er was daarnaast ruimte voor toekomstgerichte experimenten. In de

nieuwe planperiode 2016-2019 stelt Theater Orpheus zich ten doel

om zich verder te ontwikkelen als cultureel hart van Apeldoorn. Een

theater met figuurlijk lage drempels, waar alle bevolkingsgroepen

zich welkom en thuis voelen. Immers: het is goed als zoveel

mogelijk Apeldoorners kunnen genieten van de inspiratie van de

podiumkunst – in de meest brede zin des woords; óók buiten de

muren van Orpheus.

Om dit alles te realiseren heeft theater Orpheus een succesvolle

congrestak nodig. Om het dure en grote gebouw te kunnen

exploiteren is dat noodzakelijk. Én het is ook logisch, want hoe

jammer zou het zijn als naast de voorstellingen het fantastische

pand ongebruikt zou blijven? Er is om die reden de afgelopen jaren

geïnvesteerd in een professionele sales- en marketingaanpak. Hoewel

de economische crisis niet hielp bij de realisatie van de ambities op dit

vlak, zet Orpheus zich steeds steviger in de markt als congreslocatie

met een landelijke aantrekkingskracht. Een verdere groei van de

congresomzetten blijft ook de komende jaren de ambitie.

Dat was de ambitieuze missie die Orpheus zich in de jaren 2012-

2015 voor ogen hield. De financiële gezondheid van Orpheus

baarde bij aanvang van het betreffende meerjarenplan de meeste

zorgen; er was sprake van een negatief eigen vermogen van

€ 889.000,-. De voornaamste opdracht die de gemeente Orpheus

destijds meegaf, was het wegwerken van dat negatieve saldo. Deze

financiële uitdaging vormde de rode draad door alle activiteiten die

Orpheus in deze vier jaren ondernam. Met resultaat.

In vier jaar tijd ontstond een positief eigen vermogen van € 200.000.

Een meer zakelijke manier van cultureel-ondernemen droeg bij aan

deze ontwikkeling, maar daarnaast waren er forse bezuinigingen

nodig. In 2014 onderging Orpheus een forse reorganisatie. Hierdoor

ontstond een flexibele bedrijfsstructuur waarmee Orpheus de

toekomst in kon zonder de aanvullende subsidie die de gemeente

Orpheus deze transitieperiode meegaf.

Gelukkig was er de afgelopen jaren ook ruimte om op een

passende en enthousiaste manier Theater Orpheus verder te

ontwikkelen. Er is stevig geïnvesteerd in de relatie met de klant; er

werden succesvolle loyaliteitsprogramma’s uitgerold, en er was

sprake van een gestage groei in de bezoekersaantallen. Er was

een toename van het aantal culturele verhuringen en flink wat

spraakmakende voorstellingen stonden op de podia van Orpheus.

Orpheus laten uitgroeien tot een financieel gezond, klantgericht, verrassend en sfeervol Theater/congrescentrum, een landelijk positief bekendstaande toplocatie, de trots van Apeldoorn.

INHOUD

TERUGBLIK

MEERJARENPLAN

PODIUMHART

CONGRESLOCATIE

ORGANISATIE & PAND

GEMEENTE

STRATEGIEKAART

Terugblikop een bijzondere én succesvolle planperiode 2012-2015

Planperiode 2012-2015. Orpheus presenteerde onder meer…

… de grootste productie (2015): Warhorse (27 voorstellingen, 32.000 bezoekers, de hele stad profiteert mee)

… de koudste productie (2014): Swanlake on Ice, met echte ijsvloer op het podium. Vier voorstellingen uitverkocht.

… de bijzonderste verbouwing: de renovatie van de Hanoszaal (2015)

… het succesvolste loyaliteitsconcept (2013): de kleinezaalkaart. Ieder jaar uitverkocht

Meerjarenvisie

Kleinezaalkaart seizoen 2016-2017

orpheus.nl

2

THEATER ORPHEUS

5

Ook de cultuurconsument verandert. Het is niet meer zo vanzelfsprekend om maar af te wachten wat een theater programmeert. Publiek

wil inspraak, verbondenheid voelen en hoeft kunst of cultuur niet meer per se in een schouwburg of theater te aanschouwen: dit kan ook op

festivals, op straat, of gewoon thuis achter de computer. Publiek wil zich niet meer (alleen) laten leiden door het seizoensprogramma van een

instelling of door de (soms als hautain ervaren) cultuurkennis van programmeurs en andere ‘deskundigen’. Cultuurliefhebbers willen zich minder

binden en bepalen zelf wanneer zij waar naar toe gaan. En hoewel Theater Orpheus zich mag verheugen in een grote groep zeer trouwe

theaterliefhebbers die ieder jaar zeer blij is met de bekende wijze van seizoensprogrammering en voorverkoop; ook Orpheus zal zich wel degelijk

moeten voorbereiden op het publiek van de toekomst. Eén en ander houdt in dat Orpheus zich welbewust meer open en toegankelijk voor de

buitenwereld wil gaan opstellen. Dat kán ook, nu de financiële zorgen minder nadrukkelijk aanwezig zijn. » Lees verder op pagina 7

In de cultuursector is de afgelopen jaren veel veranderd. De crisis heeft er stevig ingehakt: subsidies zijn gekort (bij aanbiedende partijen maar ook bij veel podia), en dat heeft in het werkveld van de podiumkunsten veel onrust veroorzaakt. Die duurt tot op de dag van vandaag voort: nog steeds zien we instellingen, producenten en bespelers worstelen met (het ontwikkelen van) hun nieuwe verdienmodel.

Nieuw Meerjarenplan: Cultuur Centraal Begin 2015 presenteerde Theater Orpheus het nieuwe meerjarenplan

2016-2019. Dit plan borduurt voort op het vorige succesvolle

meerjarenplan, maar legt wel andere accenten. Na een periode

van bezuinigen en een sterke focus op de financiële aspecten, kan

Orpheus zich nu verder ontwikkelen tot een theater met een centrale

culturele positie in de stad. Een theater dat zich letterlijk openstelt voor

dat wat de stad bezighoudt en dat wat haar inwoners beweegt. De

programmering steeds meer dáár op afstemmen, en zo meer en meer

inwoners laten ervaren wat podiumkunst teweeg kan brengen, dat is

de ambitie. Daarnaast blijft Theater Orpheus zeer financieel bewust. De

doorontwikkeling van de congrestak blijft een groot aandachtspunt. Al

met al stelt Orpheus zich ten doel om op het gebied van cultureel

ondernemerschap de trots van Apeldoorn te zijn.

Orpheus: Podiumhart van de stad

Meerjarenvisie 2017-2019

Cliënten van Zorggroep Apeldoorn genieten van een optreden van Theatergroep ‘Mooi Weer’uit Arnhem.

Orpheus en Introdans op de Zevensprong Funfare

Singer/songwriter Tim Knol

Orpheus 50 jarig jubileum

4

THEATER ORPHEUSTHEATER ORPHEUS

7

Het theater in de stad

Culturele voorzieningen bepalen in belangrijke mate de identiteit en

eigenheid van de stad. In diverse overheidspublicaties die vanaf 2014

het levenslicht zagen *) is de relevantie van cultuur in een stedelijk

gebied benadrukt. Goede culturele voorzieningen dragen bij aan

een prettig woonklimaat en een gunstig vestigingsklimaat. Daar zijn

goed geprofileerde en actieve culturele instellingen voor nodig, die op

de juiste manier aansluiting vinden met (inwoners van) de stad. Dat

betekent: een passende programmering en een actieve rol op het

gebied van cultuureducatie en talentontwikkeling. Een creatieve stad

is een prettige stad om te verblijven.

ORPHEUS theater van Apeldoorn

Theater Orpheus wil haar rol hierin graag oppakken. Met

inachtneming van de hierboven geschetste veranderende

houding van het publiek, zal Orpheus de komende jaren op

een nadrukkelijker manier verbinding zoeken met de stad.

In het jaar 2015 is hier al een eerste begin mee gemaakt. Feitelijk is

de aftrap voor deze meer ‘open houding’ gegeven ten tijde van de

viering van het 50-jarig bestaan van Orpheus. Het gratis toegankelijke

jubileumfestival trok meer dan zesduizend bezoekers – juist ook

bezoekers die we voor die tijd niet of nauwelijks in Orpheus zagen.

Ook werd een expositie van Apeldoornse kunstenaars geopend, die

nog steeds in wisselende samenstelling in Orpheus hangt.

Ook reserveerde Orpheus vanaf 2015 specifiek

programmeringsbudget voor culturele activiteiten die zich expliciet

richten op Apeldoornse bevolkingsgroepen die we op een

laagdrempelige manier kennis wilden laten maken met podiumkunst.

Culturele open avonden, een speciale ouderenvoorstelling op

locatie, een muzikaal verrassingsoptreden in de foyer van het Gelre

Ziekenhuis en een moderne-dansworkshop mét optreden op een

lagere school…het is een greep uit de experimenten die Orpheus in

2015 deed om uit te zoeken hóe zij de rol als verbindend theater in de

stad op zich kan nemen.

*) o.a. de Cultuurverkenning van de Raad voor Cultuur (2014); Cultuur beweegt,

beleidsbrief minister J. Bussemakers (2014), Cultuur in Beeld, ministerie van

OC&W (2014)

Meerjarenvisie

Orpheus zal de komende jaren op

een nadrukkelijker manier verbinding

zoeken met de stad

6

THEATER ORPHEUS

8

De komende jaren zal de omzet Congres & Evenement

stapsgewijs verder groeien

9

Congreslocatie Orpheus

Orpheus is in de eerste plaats een theater. Om de exploitatie

mogelijk te maken, én om het gebouw optimaal uit te

nutten, verhuurt Orpheus ook ruimte aan congres- en

evenementorganisatoren. De afgelopen jaren is de functie als

congres- en evenementlocatie belangrijker geworden; in het

meerjarenplan 2012-2015 zijn commerciele verhuringen nadrukkelijk

ingezet als belangrijke inkomstenbron, onmisbaar voor de

toekomstbestendigheid van Orpheus. Er is vervolgens professioneel

ingezet op de bedrijfstak Congres & Evenement, met een volwaardig

salesteam (binnen- en buitendienst) en specifieke marketinginzet. In

een zeer concurrerende markt, aangevuld met een crisis, bleek het

lastig om toe te werken naar groeiende omzet- en resultaatcijfers.

Analyses en onderzoeken hebben uitgewezen dat Apeldoorn

als vestigingslocatie niet per definitie gunstig is om klanten van

verder weg te trekken. Ook het feit dat Orpheus niet direct bij een

station ligt werkt niet mee. Daarnaast is een theater geen locatie

waar opdrachtgevers direct aan denken als ze op zoek gaan naar

een ruimte voor hun congres of evenement. Er zijn dus de nodige

uitdagingen, die ervoor zorgden dat Orpheus haar ambitieuze

omzetverwachtingen naar beneden moest bijstellen. Desalniettemin

hebben we er vertrouwen in dat de komende jaren de omzetten

stapsgewijs (verder) zullen groeien.

Groeiend aantal congresklanten

Het aantal congresklanten in Orpheus groeit namelijk; ook de

diversiteit van de klanten neemt toe. Dit neemt niet weg dat Orpheus

nog steeds voor het overgrote deel haar klanten vindt onder de

non-profit instellingen, en dat commerciële bedrijven af en toe ‘langs

waaien’. Dit ligt ook in de aard van commerciële instellingen: zij

zoeken afwisseling en zullen niet jaarlijks dezelfde locatie uitzoeken

voor hun bijeenkomsten of feesten. Zij wijken overigens ook vaker uit

naar de momenteel populaire industriële locaties.

Stevige basis

Opdrachtgevers uit de non-profit sectoren voelen zich van nature

thuis bij Theater Orpheus. Dat komt doordat Orpheus hen voor

een groot deel kan ontzorgen voor een acceptabele prijs. Dit past

bij de aard van deze opdrachtgevers. Het zijn zekerheidszoekers:

als het ooit goed was, waarom dan verder zoeken? Hierdoor mag

Orpheus zich verheugen in een stevige basis vaste klanten in de

non-profitsector.

Tegelijkertijd zal Orpheus verder moeten investeren in een landelijk

sterke positionering en een stevige marketingaanpak, om ervoor te

zorgen dat een groeiende groep potentials de weg naar Apeldoorn

weet te vinden. Hiertoe werkt Orpheus ook enthousiast mee met

het samenwerkingsverband Apeldoorn Congresstad, dat ten doel

heeft om Apeldoorn als congresstad sterker in de markt te zetten.

Bij dit alles focust Orpheus zich met name op de grotere

evenementen. Uiteraard omdat het pand daar zeer geschikt voor

is. We hebben het dan over congressen en evenementen met

bezoekersaantallen vanaf 500 personen (gemiddeld). Over het

geheel genomen gaat Orpheus uit van een nog steeds ambitieuze

omzetgroei van € 200.000 per jaar.

Meerjarenvisie

THEATER ORPHEUS

10 11

Orpheus als organisatieIn 2014 vond bij Theater Orpheus een stevige reorganisatie plaats. Gedwongen door

de financiële situatie koos Orpheus ervoor om de organisatie aan te passen aan de

realiteit van een seizoensbedrijf. De kern vaste medewerkers slonk in tot het minimum,

waarna deze al naar gelang de drukte in het bedrijf aangevuld kon worden met flexibele

krachten. Daarnaast werden diverse werkzaamheden geoutsourced.

Als we kijken naar de organisatie zoals die nu is en hoe die zich verhoudt tot de markt,

zien we een slanke organisatie die makkelijk kan meebewegen met de markt en die

efficiënt en flexibel is. De komende jaren zullen we deze flexibele organisatie handhaven,

en daarnaast verder werken aan de optimale klantvriendelijkheid die Orpheus al jaren

als belangrijke motivator in het bedrijf heeft: het toewerken naar een 9+-organisatie,

waardoor gasten en klanten hun bezoek aan Orpheus als onvergetelijk ervaren. Daarbij

is een goede rol van het personeel cruciaal.

Kernwaarden van Orpheus

• Resultaatgerichtheid • Pro-activiteit • Passie • Aandacht

We streven naar een 9+ van onze klanten

Meerjarenvisie

Het pand OrpheusIn 2015 vierde Theater Orpheus haar vijftigjarig bestaan; een groot deel van het gebouw is een halve eeuw oud - het nieuwere gedeelte van

Orpheus dateert uit 2004. Het pand Orpheus is in goed onderhouden staat en het vereist zorg en aandacht om dat zo te houden. Orpheus

heeft het onderhoud van het pand in eigen hand, en gaat zorgvuldig om met de meerjarenonderhoudsplanning zoals die is afgestemd met de

gemeente, de eigenaar van het pand. Orpheus doneert hiervoor jaarlijks een afgestemd bedrag in de onderhoudsreserve.

De komende jaren is de inrichting van Orpheus op onderdelen aan vernieuwing toe. Veel meubilair is afgeschreven, en de interne ‘schil’ begint te

verouderen. Om een en ander te laten voldoen aan de eisen des tijds, is een investeringsplan in de meerjarenbegroting opgenomen.

1312

THEATER ORPHEUS

13

Meerjarenvisie

Culturele variëteit

• Orpheus biedt een gevarieerd theaterprogramma, passend bij

een theater van haar omvang;

• Orpheus biedt daarnaast een aantal onderscheidende

producties die bijdragen aan de regiofunctie van Orpheus (met

name voorstellingen in de grote zaal)

• Orpheus programmeert daarnaast ieder seizoen een aantal

producties die specifiek gericht zijn op Apeldoorners, of

Apeldoorse doelgroepen of acctiviteiten. Hiervoor zoekt

Orpheus waar nodig en mogelijk de samenwerking met

Apeldoornse bedrijven, onderwijs- en andere instellingen en

culturele partners.

Relevantie voor de Apeldoorners

• Orpheus zoekt actief naar nieuwe doelgroepen. Dat kan door

de hierboven genoemde ‘stadsvoorstellingen’, maar ook door

te zoeken naar mogelijkheden om de financiële drempel te

verlagen.

Culturele verhuringen

• Orpheus biedt jaarlijks ruimte en dienstverlening aan

Apeldoornse culturele partijen.

Minimale aantallen per jaar

• Minimaal 250 voorstellingen

• Minimaal 135.000 voorstellingsbezoekers

• Minimaal 50 culturele verhuringen

Orpheus en de gemeente Apeldoorn

Orpheus draagt bij aan de strategische pijlers van de gemeente Apeldoorn

Een goed geprofileerd stadstheater draagt bij een

comfortabele gezinsstad. Een theater dat daarnaast

een regiofunctie heeft, draagt bij aan het toeristische

karakter van de stad. Een theater dat innovatief

programmeert, nadrukkelijk in de stad aanwezig is en

zowel op cultureel als zakelijk gebied goed presteert én

duurzaamheid hoog in het vaandel heeft, draagt bij aan

een veelzijdig economisch klimaat.

De resultaat-afspraken die de gemeente heeft afgestemd met Orpheus, vormen de basis voor de culturele activiteiten van het theater. In de

nieuwe planperiode ligt, met het oog op de nieuwe rol die Orpheus wil en moet vervullen, meer nadruk op de relevantie van het theater voor de

inwoners van Apeldoorn. Dat betekent dat er niet per definitie een groei in het aantal bezoekers hoeft te zijn; belangrijker is dat nieuwe bezoekers

hun weg naar Orpheus weten te vinden. Op hoofdlijnen kan en wil Orpheus de komende periode het volgende voor de gemeente Apeldoorn

leveren.

De nadruk ligt meer op de relevantie voor de inwoners van Apeldoorn

THEATER ORPHEUS

14 15

StrategiekaartIn de strategiekaart staan de missie en kritische succesfactoren vermeld die moeten leiden tot realisatie van de gestelde doelen. Het meerjarenplan 2016-2019 in een notendop.

Strategiekaart Orpheus 2016-2019

Orpheus is op het gebied van cultureel* ondernemerschap** de trots van Apeldoorn *cultureel: we gaan onszelf meer bezighouden met innovatieve, spraakmakende en bij de doelgroepen passende culturele activiteiten.

Orpheus als de culturele spil van Apeldoorn

** ondernemerschap: dit doen we met als doelstelling en uitgangspunt: een financieel gezonde bedrijfsvoering.

Hier hebben we een gezonde congrestak voor nodig.

Klant

Orpheus positioneren als

theater van de stad

Verdere automatisering /

modernisering bedrijfsprocessen

Gezamenlijk

verantwoordelijkheidsgevoel voor

te behalen resultaten (omzet,

gasttevredenheid, pand)

Nieuwe manieren van sponsoring

vinden, passend bij huidige

tijdgeest

Resultaat- en doelgroep-gericht

communiceren met onze

(potentiële) klanten, via alle kanalen.

Modern en efficiënt klantcontact

Toenemende klantkennis

strategisch inzetten in de volle

breedte van het productaanbod

Ontwikkelen business intelligence

Klantbeloftes als leidende principes

voor de organisatie

Sturen op kostenbewustzijn en

hoge marges

Orpheus verder neerzetten als

congreslocatie met landelijke

aantrekkingskracht

Publieksruimtes flexibel herinrichten op basis

van klanten productstrategie, passend bij

gewenst imago Orpheus

Interne communicatie tussen afdelingen en

rondom evenementen structureren

Mogelijkheid voor groei medewerkers

(persoonlijk en in de breedte)

Controlcyclus verder optimaliseren

Intensief contact onderhouden met individuele

gasten en groepen cultuurliefhebbers;

programmering aanpassen op klantwensen

Processen

Organisatie

Financiëel

Kritische Succesfactoren

Meerjarenvisie

Workshop ‘hoe word ik een DJ?’

Workshop ‘Spelen in een band’

Churchillplein 1, 7314 BZ Apeldoorn

Rapport:OnderzoekversterkenpopcultuurApeldoorn 1

Onderzoek versterken popcultuur Apeldoorn

In opdracht van Stichting Poppunt Apeldoorn, mede mogelijk gemaakt door Gemeente Apeldoorn Annemieke Ruijgrok Maart 2016


Onderzoek versterken popcultuur Apeldoorn

1. Onderzoekstappen Enquêtes Voor het onderzoek zijn via Survey Monkey in totaal zes verschillende enquêtes uitgezet onder de verschillende doelgroepen binnen de Apeldoornse popcultuur:

1. Bands / muzikanten 2. Podia 3. Oefenruimtes / Studio’s 4. Educatie 5. Winkel / Verhuur / Reparatie 6. Media

In onderstaand overzicht zijn het aantal reacties per enquête opgenomen. In totaal zijn er 104 reacties binnen gekomen. Naast een aantal doelgroep specifieke vragen zijn er steeds ook een aantal algemene enquête vragen in alle enquêtes op dezelfde wijze gesteld.

TITEL GEWIJZIGD – REACTIES

Inventarisatie Popscene Apeldoorn Podia 1-02-2016 6

Inventarisatie Popscene ApeldoornBands / Muzikanten 31-01-2016 86

Inventarisatie Popscene Apeldoorn Winkel / Verhuur / Reparatie 21-01-2016 4

Inventarisatie Popscene Apeldoorn Oefenruimtes / Studio's 19-01-2016 4

Inventarisatie Popscene Apeldoorn Educatie 15-01-2016 3

Inventarisatie Popscene Apeldoorn Media 10-01-2016 1

TOTAAL 104

Ronde tafels en interviews In opvolging van de enquêtes en de eerste resultaten daaruit zijn twee ronde tafels georganiseerd; een gesprek met de pop podia en een gesprek met bands/muzikanten. In de bijlage is een gespreksverslag opgenomen. Daarnaast is nog apart gesproken met Jasper van der Graaf (Programmamanager Cultuur Gemeente Apeldoorn).


2. Stand van zaken pop in Apeldoorn Uit de enquête reacties en de gesprekken komt een beeld naar voren over hoe men tegen de popcultuur in Apeldoorn aan kijkt en ook wat de specifieke behoeftes en wensen in het veld zijn. Per deelonderwerp worden de (meest belangrijke) resultaten besproken. Algemeen beeld

• De popcultuur in Apeldoorn leeft en bruist niet. Op de vraag of de popscene in Apeldoorn leeft en bruist antwoordt de meerderheid (bands/muzikanten, oefenruimtes/studio’s, educatie) de vraag met oneens. De podia vinden de popcultuur in Apeldoorn wel levendig en bruisen.

• De Apeldoornse popscene kenmerkt zich door ‘ons voor ons’, ‘ieder voor zich’ en ‘ingedut’. De verschillende enquête doelgroepen geven op deze vraag allen dezelfde kenmerken en laten een uniform beeld zien.

• Er ontbreekt een centrale plek voor de popscene in Apeldoorn. Vanuit zowel de bands/muzikanten als de educatie instellingen worden suggesties gedaan voor 1 centrale verzamelplaats voor oefenen, ontmoeting en optredens. Een centrale oefenplek als ontmoetingsplek.

Bands

• Van de enquête reacties is 74% man. De gemiddelde leeftijd is 41 jaar.

• Het is moeilijk om andere muzikanten in Apeldoorn te vinden om bijvoorbeeld een band te vormen. 65% van de bands / muzikanten geeft aan dit moeilijk te vinden.

• Het merendeel van de bands ervaart het regelen van een optreden als makkelijk (67%).

• Op de vraag of er voldoende optreed mogelijkheden zijn in Apeldoorn antwoord 50% neutraal, 26% oneens, en 24% eens.

• In een vervolgvraag wat er ontbreekt in de Apeldoornse popscene wordt aangegeven: meer optreedmogelijkheden (37,5%), doorgroei mogelijkheden (47%) en studio’s (37,5%) binnen Apeldoorn.

• Jonge bands zoeken niet avondvullende optreed mogelijkheden. Hun repertoire is vaak niet breed genoeg om een hele avond te kunnen vullen. Zij willen graag met meerdere bands op een avond spelen.

• Bands vinden meer bandcompetitie in Apeldoorn wenselijk. • Kansen en mogelijkheden volgens de bands/muzikanten zijn oa.:

o Organiseer meer muzikale evenementen zoals: openlucht festival, festivals met lokale bands o Meer samenwerking tussen podia en kroegen in het organiseren van bandavonden of open podia. o Laagdrempelige jamsessies o Een centrale plek waar altijd kwaliteitsband te zien zijn. o Platform en aanspreekpunt voor bands en muzikanten. o Promotie op scholen van activiteiten voor jonge muzikanten. o Ontmoetingsplekken waar samen gespeeld kan worden en netwerk kan worden opgebouwd. o Coaching.

Podia

• Er wordt nu niet tot weinig samengewerkt door de verschillende podia. • Podia vinden dat er vooral doorgroeimogelijkheden in Apeldoorn voor bands ontbreken.


• Naast de (landelijk georganiseerde) Pop Ronde zou er een soort gelijk evenement moeten komen maar een laagdrempelige variant voor jonge bands. Een evenement om een podium te geven aan nieuw talent.

• Podia hebben interesse om gezamenlijk een evenement, zoals bijvoorbeeld een Apeldoornse banddag of Open Podia Dag, te organiseren. Het evenement moet aansprekend zijn voor het Apeldoornse publiek. Er zou kunnen worden gekeken naar crossovers met andere podiumkunsten, zoals Kultjurloop in Amersfoort.

• Een aantal podia zitten voor lange tijd volgeboekt met optredens andere podia zitten minder vol. Stichting Poppunt zou muzikanten moeten kunnen doorverwijzen naar de podia met ruimte in de programmering. Bands / muzikanten geven aan op de volgende podia (veel) te spelen, zie grafiek.

Oefenen • Bands / muzikanten geven aan dat

het aanbod aan oefenruimtes redelijk tot onvoldoende is.

• Het merendeel (51%) van de ondervraagde geeft aan gebruik te kunnen maken van de oefenruimtes wanneer ze dat willen.

• De oefenruimtes vragen een goede huurprijs. De gemiddelde huurprijs is € 11 per uur. • De oefenruimtes beschikken over de juiste apparatuur (80%). • Oefenruimtes waar bands / muzikanten aangeven gebruik van te maken zijn: Apeldoorsne Popschool,

GuitArt, Real-X, APS, Wilp (Jan Schrijver), Quinty Qrew, maar ook eigen privé studio’s thuis. • Oefenruimtes geven aan dat de vraag redelijk in balans is met het aanbod. Ze worden niet sterk over

vraagt. • GuitArt is bezig om uit te breiden met twee extra oefenruimtes. • Een centrale plek voor oefenen, optreden en ontmoeting ontbreekt in Apeldoorn. Meerdere respondenten

geven aan dit wenselijk te vinden.

Talentontwikkeling • Podia geven allen aan (100%) dat de talentketen van startende band naar gevestigde band onvoldoende

gewaarborgd is. • Zowel bands/muzikanten, educatie instellingen, oefenruimtes / studio’s als podia geven aan dat Apeldoorn

gebaad zou zijn bij meer bandcompetitie. • Aanstromend talent zou meer kansen moeten krijgen op te treden en door te groeien in Apeldoorn. • Zowel bands/muzikanten en podia geven aan dat er een grote sprong zit tussen de café optredens en een

optreden bij de Gigant. Het middensegment, optreedmogelijkheden met een capaciteit van 100 – 250 man, ontbreekt in Apeldoorn. De doorgroeimogelijkheden en talentontwikkeling worden hierdoor beperkt.

• Podia zouden meer samen kunnen werken om (lokaal)talent te scouten, te stimuleren en te ondersteunen. Een festival voor lokale bands zou hiervoor een instrument kunnen zijn.


• Een van de podia geeft aan dat het zeer belangrijk is om meer jongeren te laten optreden, zij zijn de toekomst!

• Alle poporganisaties in de stad zouden gezamenlijk moeten nadenken over een goed werkende infrastructuur, zodat er een rijker aanbod kan ontstaan.

Educatie

• Meer promotie en initiatieven op scholen is belangrijk om de nieuwe aanwas te waarborgen. • Bands vormen zich al vaak op de middelbare school. Het is belangrijk hen optreedmogelijkheden te bieden

en informatie waar ze moeten zijn. Cultuurbeleid

• Er is geen specifiek popbeleid geformuleerd door de gemeente Apeldoorn. • In de cultuurnota Spin-Off #1 staan mogelijke aanknopingspunten: amateurkunst (stimulering van nieuw

jong talent) en Jong Muzikaal Talent.


3. Kansen en bedreigingen Op basis van de stand van zaken en de geïnventariseerde wensen en behoeftes uit het veld kan er een kansen en bedreigingen analyse opgesteld worden voor de popsector in de stad. Wat zijn sterke punten? Wat zijn zwakke punten? Waar liggen de kansen? En waar de bedreigingen? Waar wordt vraag en aanbod goed op elkaar afgestemd, waar kan het beter? ZWAKKE PUNTEN • Weinig samenwerking • Geen open cultuur (een cultuur van ons kent ons en ieder voor zich) • Popscene is ingedut • Apeldoorn heeft een moeizaam publiek voor live-muziek. • Geen centrale plek voor jongerencultuur • De stap tussen kleine podia (cafés) en de Gigant en festivals is te groot. Optreedmogelijkheden met een

capaciteit van 100 – 300 bezoekers ontbreken in Apeldoorn. • Geen popbeleid

STERKE PUNTEN • Aantal bands • Muzikanten café • De Gigant wil de grote popzaal 1x per jaar beschikking stellen aan het muzikanten café. Zo krijgen startende

bands de kans het grote podium een keer te ervaren. • Stichting Poppunt als start van de verbinding van de Apeldoornse popcultuur. • Welwillendheid van podia om meer samen te werken • Initiatief Muzikanten Netwerk Apeldoorn (https://www.facebook.com/groups/1546160842378282/) • Initiatief GuitArt ontwikkeling extra oefenruimtes, studio en ontmoetingsplek op een plek.

BEDREIGINGEN • Ontbreken leeftijdsgroep 20 – 29 jaar in de stad (zie grafiek cbs, 2015)

• Geen nieuwe aanwas • Ontbreken (van stappen in de) talentketen en doorgroeimogelijkheden • Samenwerking moet nog van de grond komen, gevaar is dat het bij een kortdurend initiatief blijft als het niet

voldoende wordt ingebed en gegarandeerd met inzet en coördinatie.


KANSEN • Samenwerking podia • Informatievoorziening voor bands en muzikanten • Beschikbaarheid podia meer inzichtelijk maken • Lokaal platform • Festival of podium dag voor bands in Apeldoorn georganiseerd door de Apeldoornse podia. • Apeldoornse popcultuur meer op de kaart zetten door een gezamenlijk evenement, herkenbaar voor publiek en

media. • Popprijs Apeldoorn • Popbeleid formuleren en vaststellen • Alle facetten van de talentketen (kennismaking, leren spelen / repeteren / optreden en professionaliseren) op

peil brengen om nieuwe aanwas te waarborgen. • Een centrale plek voor alle facetten van popcultuur in Apeldoorn: Oefenen / Repeteren / Optreden / Ontmoeting.


4. Aanbevelingen en ontwikkelpunten ter versterking van de popcultuur Apeldoorn Op basis van de voorgaande stappen kunnen de volgende aanbevelingen en ontwikkelpunten ter versterking van de popcultuur in Apeldoorn worden meegegeven. 1. Biedt een centraal platform voor informatie en advies

Platform Poppunt • Stichting Poppunt verder uitbouwen tot een platform informatie en advies: een platform/website waar

muzikanten elkaar kunnen vinden, en waar informatie en advies over de popscene in Apeldoorn kan worden ingewonnen.

• De website zou ook inzicht moeten geven in de beschikbaarheid van podia, zodat bands weten tot wie ze zich moeten richten voor optreedmogelijkheden.

2. Verbinding in de sector tot stand brengen

Overleg pop podia • Er is weinig tot geen samenwerking en communicatie tussen de podia. Door regelmatig overleg (bv 4 x per jaar)

kan de verbinding in de sector worden versterkt. Onderwerpen waarop meer zou kunnen worden samengewerkt zijn: talent scouten, optreed beschikbaarheid, gezamenlijke promotie en het opzetten van een gezamenlijke podiumdag.

Netwerkbijeenkomsten organiseren

• Een informele manier voor podia en muzikanten om elkaar te ontmoeten. Netwerkbijeenkomsten bieden de gelegenheid verdieping te geven aan een specifiek onderwerp: zoals optredens regelen, kwaliteit van je muziek, studio opnamen, talentontwikkeling etc. Daarnaast zorgt het voor informele ontmoeting tussen podia en muzikanten.

Een gezamenlijk festival organiseren

• Een laagdrempelig festival voor alle bands in Apeldoorn. Een Apeldoornse band dag gezamenlijk georganiseerd door de podia. Een festival breed herkenbaar voor muzikanten en publiek.

Gezamenlijk promotie en communicatie podia

• Het lokale aanbod beter positioneren. Een centrale agenda op de website van Stichting Poppunt, en een gezamenlijk evenement herkenbaar voor publiek dragen hier aan bij.

3. Talentontwikkeling

Infrastructuur ontwikkelen voor talentontwikkeling • Alle stappen van beginnende bands tot gevestigde bands een plek geven in Apeldoorn. 1. Kennismaking 2. Leren spelen / Repeteren 3. Optreden 4. Professionaliseren.


Bron: Waarde van Pop

Optreedmogelijkheden vergroten voor zaal 100 – 200

• Er zijn voldoende optreedmogelijkheden voor beginnende band maar de stap naar de grote zaal van Gigant is (te) groot. Bands kunnen geen ‘meters’ maken en er ontbreken doorgroeimogelijkheden. Door een zaal toe te voegen aan Gigant voor 100 – 200 mensen kan deze stap beter worden gemaakt. De talentketen wordt door het aanvullen van deze mogelijkheid compleet gemaakt.

• Hier zou ook gekeken kunnen worden naar samenwerking met podia in de regio. Gigant heeft aangegeven 1x per jaar het muzikanten café de grote zaal aan te willen bieden.

Jongeren een plek geven en betrekken

• Om de popscene ook voor jongeren aantrekkelijk en toegankelijk te maken zou een jongeren bandevenement georganiseerd kunnen worden. Een evenement dat onder begeleiding van professionele podia door jongeren zelf georganiseerd wordt.

Informatie op scholen

• Bands worden al op de middelbare school gevormd. Door de informatie voorziening van Stichting Poppunt ook op middelbare scholieren te richten kunnen zij beter op weg worden geholpen in de popsector. Waar moeten ze zijn voor oefenruimtes, waar kunnen ze uiteindelijk gaan optreden en waar kunnen ze terecht voor advies?

Centrale plek voor oefen, optreden en ontmoeting

• Realiseren van 1 centrale verzamelplaats voor oefenen, ontmoeting en optredens. Een centrale oefenplek als ontmoetingsplek.

• Meer mogelijkheden voor optredens van lokale bands

Combinatie van oefenfaciliteiten en presentatiemogelijkheden, talentenjachten, bandcompetities ed. • Meer aanbod van verschillende soorten activiteiten

Organiseer niet alleen popconcerten alleen, maar zorg daarin voor kruisbestuivingen tussen meerdere disciplines (workshops, masterclasses, multimedia, enz.)


5. Nieuw initiatieven inbedden en ondersteunen

Inbedden van initiatieven • Om te popsector te versterken en (nieuw) leven in te blazen liggen er diverse kansen: zoals een platform voor

betere informatievoorziening, samenwerking tussen podia en een gezamenlijk op te richten festival. Ervaring leert dat het wenselijk is de realisatie van dergelijke projecten niet alleen over te laten aan de het gezamenlijk investering van extra uren. De dagelijkse werkzaamheden krijgen dan al snel de overhand en de initiatieven komen niet van de grond of krijgen geen voortgang.

• Het is wenselijk iemand verantwoordelijk te maken voor de coördinatie en die als trekkersrol in de projecten kan fungeren. Hier zal budget voor vrij moeten worden gemaakt.

Stichting Poppunt gezamenlijk ondersteunen

• Stichting Poppunt ondersteunen en mandaat te geven door gezamenlijk als Apeldoornse podia zich achter dit initiatief te scharen en stichting Poppunt de drijvende kracht te laten zijn van bijvoorbeeld een gezamenlijk festival. Wanneer de podia zich financieel committeren aan Stichting Poppunt kan er wellicht matching subsidie worden aangevraagd bij de gemeente.

Aansluiten bij initiatieven uit de sector

• Het is wenselijk zo veel mogelijk aansluiting te zoeken bij ontwikkelingen in de sector. Zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van een centrale ontmoetingsplek met oefenruimtes, studio’s en advies door GuitArt. De Popschool Apeldoorn is ook bezig met een soort gelijk initiatief. Een andere logische plek zou de Gigant zijn, als pop huis van de stad.

6. Popbeleid ontwikkelen

Gemeentelijk popbeleid formuleren • Aansluiten binnen het huidige cultuurbeleid. • De gemeente heeft aangegeven te willen inzetten op jongeren cultuur in de volgende cultuurnota periode. • Een vraag die bij het opstellen van een nieuw popbeleid gesteld zou moeten worden is: Wat betekent het

‘ontbreken’ van de groep 20 – 29 jaar in Apeldoorn voor je beleid en de opleiding van nieuw talent?


5. Bijlagen 1. Gespreksverslag ronde tafels podia en bands / muzikanten

2. Survey Monkey: Enquêtes

a. Enquête Bands / muzikanten b. Enquête Podia c. Enquête Oefenruimtes / Studio’s d. Enquête Educatie e. Enquête Winkel / Verhuur / Reparatie f. Enquête Media

3. Survey Monkey: Resultaten

a. Enquête resultaten Bands / muzikanten b. Enquête resultaten Podia c. Enquête resultaten Oefenruimtes / Studio’s d. Enquête resultaten Educatie e. Enquête resultaten Winkel / Verhuur / Reparatie f. Enquête resultaten Media

4. Inventarisatielijst

Een aantrekkelijke, goedbezochte binnenstad staat of valt met een rijk, gevarieerd, prikkelend en inspirerend cultureel aanbod.

mei ’16

mei ’16

Stichting Cultuurkwartier:Versterken betekenis CultuurkwartierBijdrage ontwikkeling Binnenstad – Noord 055Gezamenlijke programmeringBeheer cultuurplein

Deelnemers: ACEC, CODA, Gigant, Markant

mei ’16

Terugblik 2014 - 2016

• Cultuurkwartier Open –start van het culturele seizoen.

• Gezamenlijke programmering o.a.: Indisch DNA – Boek & Film, Apeldoorn Fotostad, StadsOase,

• KerstOase, Léon van Bon – Giro d’Italia

• Gezamenlijk ontvangst: VNG –congres, Museumcongres.

Terugblik 2014 – 2016

Gezamenlijk cultuureducatie CODA & Markant Cultuurwijzer.Markant & Gigant gezamenlijke educatieACEC & Gigant: Abstract Wall PaintingsSamenwerking in publieksbenadering o.a. FabLab en workshops bij tentoonstellingen CODA & MarkantOndersteuning ontwikkeling centrummanagement

mei ’16

Ambities 2017 – 2020Publieksbereik:

Vanuit de pioniersfase 2014 –2016 ontwikkelen naar gezamenlijke programmering: samen meer publieksbereik en nieuwe doelgroepen

Aansluiten Citymarketingbeleid

mei ’16

Ambities 2017 - 2020Fusie Gigant - MarkantAansluiten op binnen-stadprogrammering, hele jaar doorApeldoorn 1900 – Arts and Crafts festivalZes keer per jaar Cultuur op Zondag

mei ’16

Ambities 2017 – 2020

Vastgoed:Gezamenlijk beheer binnenpleinGezamenlijk regie over verhuur, onderhoud en horeca i.s.m. gemeente panden verduur-zamenOnderzoek aankoop panden in verband met inverdieneffectenMarkant & Gigant verbetering logistiek zalen & HorecaNieuwe entree CODA als poort naar CKWDoel: verbetering publieks-stromen, uitwisseling en synergie

mei ’16

Ambities 2017 – 2020

Financieel

Fonds Cultuurkwartier Onderzoek (her)financiering vastgoed

Co – producties = Co –financiering

Nieuw beleid vraagt om nieuwe investeringen

mei ’16

PLANNEN 2017 & 2020

Houtsnede: Camiel Andriessen

ACEC is in Apeldoorn de expositieruimte voor professionele- eigentijdse beeldcultuur. Dit vanuit de wetenschap dat we leven in een wereld met heel veel aanbod en concurrentie op het gebied van kunst en cultuur. We hebben er dan ook bewust voor gekozen, naast autonoom bezoek aan expo-sities, mensen via activiteiten in contact met onze exposities te brengen. We hebben inmiddels een groot aanbod van activiteiten dat ons hiervoor ter beschikking staat.Een interessant activiteitencentrum, naast dat van expositieruimte is voor ons dan ook van levens-belang. Verbindingen onderhouden met allerlei organisaties die aan ons doel kunnen bijdragen is essentieel. Inmiddels zijn we een spin in het web waar veel lijnen samen komen. Op bescheiden schaal zijn we bezig om deze lijnen meer aan elkaar te verbinden. Dit willen we de komende periode verder versterken.Na in 2011 gestart te zijn met het Apeldoorn Cen-trum voor Eigentijdse Cultuur op basis van een beleidsplan en scherpe financiële kaders, 50% bezuiniging, is het goed om nu opnieuw vooruit te kijken.

2

Inleiding

3

Tentoonstelling: Graphic Surgery 27 Februari - 27 Maart

Het ACEC-gebouw is een bedrijfsverzamelgebouw met een professionele expositieruimte annex cultureel centrum. Op de bovenste 3 verdiepingen zijn bedrijven uit de creatieve sector gevestigd en er zijn werk- kantoorruimten te huur.

ACEC en de stad

4

De ACEC begane grond is hetgeen wij exploiteren. Het expositiebeleid is een reflectie van de huidige beeldcultuur en bestrijkt zowel de beeldende kunst, vormgeving, fotografie, architectuur en vormgeving. Kortom alle professionele vormen van beeldtaal.Bij de publieke activiteiten staan het stimuleren van inspirerende discussies, creativiteit, bottom-up ini-tiatieven en innovatie centraal. Het ACEC-gebouw biedt een platform waar vele partijen, rondom de creatieve industrie, stedelijke ontwikkeling, architectuur, landschap, kunst en politiek hun activiteiten kunnen ontplooien.

“Onze ambitie is om de stedelijke denkkracht te versterken.”

Inmiddels hebben vele organisaties op dit terrein ACEC als thuisbasis voor hun activiteiten gekozen.ACEC vervult een centrale rol in de stad als het gaat om bijeenkomsten, debatten, lezingen, discussies en workshops die alle een raakvlak hebben met creatie en innovatie.

De ACEC expositieruimte is ook te huur, voor verga-deringen, workshops en feestelijke bijeenkomsten. Daarnaast hebben wij samen met Byzantium, onze cateraar, een belangrijke partij om de klanten goed te bedienen op horecagebied en het is tevens een bron van inkomsten voor ons.

5

Stichting Acec Gebouw

In het beleid van de ACEC vallen vier hoofdlijnen te onderscheiden. Deze passeren hieronder de revue.

1. Exposities 2. Events3. Gebouw4. Samenwerking

Vier hoofdlijnen van beleid

6

1. Exposities

Onze kernactiviteit is het organiseren en houden van exposities. Ons streven is erop gericht om met regelmaat uitzonderlijke tentoonstellingen te reali-seren. Jaarlijks organiseren wij tussen de 10 tot 15 exposities. Gemiddeld iedere 5 weken is er een nieu-we expositie en een daarbij behorende opening. Wij kunnen een expositie maken over de volledige benedenruimte of twee kleinere exposities maken. Dit hangt af van het onderwerp en de kunstenaar(s). Veel van onze tentoonstellingen worden gemaakt in samenwerking met andere organisaties en/of een groep van kunstenaars.Om een indruk te krijgen van ons expositie beleid verwijzen wij naar de website www.acecgebouw.nl. In het bijzonder het archief, waar alles dat tot op heden te zien was valt te bekij-ken. De ingezette lijn zetten we voort met de ambitie om het nóg beter te doen.

2. Events

Acec is voor veel partijen dé locatie om activiteiten te organiseren, zowel openbaar als besloten (ver-huur). De laatste categorie is voor ons uiteraard ook uit zakelijk oogpunt interessant. Wat we constate-ren is dat er heel veel krachtige organisaties zijn in Apeldoorn die met elkaar een interessant aanbod hebben. Dit is niet alleen voor hun achterban inte-ressant, maar vaak ook voor een breder publiek. Wij willen hier graag de locatie voor zijn.Wij kunnen dit op een low-cost basis doen. Onze buitenboordmotor functie komt hier goed tot zijn recht en wij kunnen dan ook prima een aanjaagfunc-tie vervullen voor partijen om nieuwe activiteiten in de stad te ontwikkelen.Voor de komende jaren zien we voor deze rol een aantal belangrijke thema’s.

Tentoonstelling: Draad 3 April - 15 mei | Kunstenaar: Margriet Luytten, tekst: Goethe

7

DebatDe stad wordt steeds met nieuwe vraagstukken geconfronteerd wordt. Door het gebrek aan weten

schappelijke structuren zien we dat er in Apeldoorn betrekkelijk weinig hoogwaardig discussie en debat aanbod is terwijl wij wel de inwoners daarvoor hebben. Wij willen dit aanbod graag versterken. Wij gaan dit doen door samen met partijen die toch al in ACEC programmeren te zoeken naar verdieping en verbetering.

FotografieApeldoorn is een fotostad, mede dankzij een Foto-vakschool. Wij hebben een langjarige samenwerking met de projectorganisatie Apeldoorn Fotostad. Zij gebruikt de faciliteiten van ACEC. Wij willen dit part-nership verder ontwikkelen.

Bedrijfsleven innovatie en kunstDe maatschappij is door technologie, 4e Industriële Revolutie, in een stroomversnelling geraakt. Ieder individu en iedere organisatie moet daar nieuwe

antwoorden op vinden. ACEC wil vanuit haar rol als buitenboordmotor meewerken aan het zoeken naar oplossingen. Dit door bijvoorbeeld debat maar ook

door operationeel mee te werken in de stad zoals bij de opzet van Centrum Management.

ActualiteitBovengenoemde activiteiten zijn op dit moment actueel, maar we kunnen moeilijk in de toekomst kij-ken en voor een instelling als ACEC is 4,5 jaar lang. We gaan er vanuit dat er nieuwe ontwikkelingen zullen zijn waar we actief op moeten inspelen,

8

Koningsdag 2016 | Foto: Wouter Klaaysen, dive creative

3. ACEC-gebouw

Wij hebben de taak om ACEC als bedrijfsverzamel-gebouw goed zichtbaar te maken.De verhuurbaarheid wordt bepaald door een aantal factoren als, prijs, service niveau, maar ook uitstra-ling. Dit laatste zien wij als mede verantwoorde-lijkheid. Immers een aantrekkelijke plint met veel bezoekers is ook voor (toekomstige) huurders inte-ressant. Samen met de gemeente en Accres zullen we aan dit thema blijven werken.

4. Samenwerking

Samenwerking is een sleutelwoord in het bestaan van ACEC. Als kleine organisatie is dat een voor-waarde om impact te krijgen. Wij investeren daarin en willen daarnaast een voortrekkersrol spelen. De zogenoemde buitenboordmotor.

CultuurkwartierSamenwerking met onze partners in het cultuur-kwartier heeft voor ons een hoge prioriteit. Als klei-ne flexibele partij zijn wij in staat snel te experimen-teren met en in te spelen op nieuwe zaken. Deze kwaliteit brengen we in naast de grotere institutio-nele kracht van CODA en Markant/Gigant.

BinnenstadNamens het Cultuurkwartier zitten wij in het be-stuur van de Stichting Centrum Management. Het afgelopen jaar zijn de eerste activiteiten in de binnenstad tot uitvoering gekomen. Naar verwach-ting zal er in 2017 ook een binnenstadsfonds zijn. Wij

9

Tentoonstelling: Andriessen en Averink 2 April - 4 mei 2014 | Foto: Wytske Averink

zijn overtuigd van het belang van een goed functio-nerende binnenstad met een aantrekkelijk aanbod van retail, horeca, events en cultuur. Dit moet door een goede mix en overleg tussen partijen tot stand komen. Wij gaan daar met veel energie aan mee-werken. Onze locatie gebruiken we daar ook voor in praktische zin als vergader- en werkplek.

MediaIn de media zien we een verschuiving die al lange tijd aan de gang is. Minder aandacht voor de krant en meer aandacht voor online communicatie. Hier ontstaan voor de ACEC en de culturele instellingen, maar ook de maatschappij een paar problemen. Wij hebben als instellingen belang bij veel free publicity, door terugloop bij krantenabonnementen en afna-me van redactionele aandacht zullen we onze eigen kanalen veel meer moeten ontwikkelen. Dit kost tijd en middelen, vervangen door reclame e.d. Wij willen initiatieven als onder andere Apeldoorn Di-rect, Apeldoorn Binnenstad, Uitinapeldoorn helpen versterken. Door meer samenwerkingen moeten er

alternatieve lokale communicatiekanalen ontstaan. Ook de lokale controletaak van de pers verzwakt, dit is ook een belangrijk zorgpunt.

Praktische aanpakWanneer wij iets doen, dan staat een aantal zaken voorop: praktische uitvoerbaarheid, snelheid en be-taalbaarheid. Dit zijn voor ons kernbegrippen vanuit een betrokken kader, met kennis van zaken en een duidelijke visie.

10

Tentoonstelling: “The poetics of Space” Henk van den Bosch, Jurriaan Molenaar en Jan Ros 28 augustus - 22 september 2013

CULTUREEL KAPITAAL cultuurnota 2017-2020 DEF€¦ · vorige nota loopt in 2016 af. Deze nieuwe...

Documents

Transcript of CULTUREEL KAPITAAL cultuurnota 2017-2020 DEF€¦ · vorige nota loopt in 2016 af. Deze nieuwe...