In februari 2012 kondigde topman Tom Toumazis van Mecom in de Brabanthallen in Den Bosch een revolutie aan bij de kranten van Wegener en MGL: Digital First. En passant kondigde hij ook aan dat er honderden banen moesten verdwijnen bij de kranten. Journalisten van de Limburgse kranten die met ‘Stop de moord op het Limburgse woord’-T-shirts aanwezig in de hallen werden boos aangekeken. Dit was immers een feestelijke dag. Er werd dan ook flink geklapt voor de Apple-achtige show die werd afgestoken (later door een Limburgse journaliste gerecenseerd als ‘a lot of yaya with bad music’). Tom Toumazis liet later op Twitter weten dat hij echt niet begreep waarom ‘you people’ (lees: de journalisten in Limburg) niet opgetogen waren over al het moois dat in het vooruitzicht werd gesteld op die historische dag. Inmiddels loopt 2013 ten einde. Toumazis is eruit geschopt bij Mecom en dat geldt ook voor ongeveer alles en iedereen die op managementniveau bij Wegener betrokken was bij Digital First. Dit is een hoofdstuk in de geschiedenis van de Nederlandse kranten dat een grondig onderzoek verdient omdat het aantal lijken dat uit kasten zal komen rollen omvangrijk genoeg zal zijn om op Dia de Los Muertos een massaal Requiem ten gehore te brengen.

Enfin.

Omdat er rond die tijd op journalistieke fora heel serieus werd ingegaan op Digital First, stuurde ik onderstaand stuk naar De Nieuwe Reporter. Het was een gekuiste versie van een toespraak die ik een paar dagen eerder had gehouden op een plenaire redactievergadering van de Limburgse kranten. Het is deels een apologie en deels een poging tot analyse van wat Mecom volgens mij, op basis van enkele jaren vertoeven in het journalistieke management van MGL, behelsde. Omdat die analyse nu nog steeds actueel is, deel ik ze hier. ‘’Eerst Doomsday afkondigen (‘die veranderingen zijn rampzalig voor het traditionele verdienmodel’) en dan een ‘zoektocht’ afkondigen die alvast start met het ontslag van journalisten. Of ze bij Wegener al drie jaar lang 70.000 per dag minder verdienen weet ik niet. Als dat zo is, lijkt me ‘Digital First’ rijkelijk laat en hebben een paar managers kennelijk zitten te pitten. Ik werk bij de Limburgse kranten waar afgelopen jaar een ebitda van boven de 20 procent werd gedraaid en de afgelopen jaren forse efficiencyslagen zijn gemaakt. Betekent dat dat je niet digitaal hoeft? Nee, natuurlijk niet. Maar wel op basis van onderzoek, geen sprong in het duister zonder een periode van trial and error.Op het gebied van ‘digital’ heeft Mecom een bedroevende staat van dienst in Nederland. Put your money where your mouth is, zeg ik altijd. Maar dat gebeurt nooit. Investeren in online, in hardware, in snelle verbindingen en systemen, in back-upsystemen, in smartphones, tablets en vooral in de KENNIS die nodig is om daadwerkelijke stappen te zetten en te experimenteren met hyperlocal, dat is iets dat nooit of slechts mondjesmaat is gebeurd. Ook het zwabberen is kenmerkend voor Mecom: local is leading roepen en dan centraliseren.David Montgomery, die vorige Grote Denker, antwoordde ooit op een vraag van mij

waarom hij niet over de brug kwam: the internet is not technologydriven.Dat klinkt heel interessant, maar het is ook bullshit. Je kunt wel tegen een verslaggever zeggen dat hij niet zo cynisch moet doen en ‘niet in beperkingen maar in uitdagingen moet denken’ (de eerstvolgende manager die dat tegen me zegt kan een schop krijgen), maar als hij het nieuws digitaal moet verspreiden met een Nokia95 die met plakband bij elkaar wordt gehouden, dan komt er een moment waarop iemand denkt: yeah right.Waar het altijd op neerkwam en nu weer op neerkomt bij de rendementsdenkers uit Engeland is dat de kranten een mager gedefinieerde inhaalslag op het web zelf moeten financieren door mensen te ontslaan en dat is ook direct de verklaring waarom het altijd mislukt en weer zal mislukken totdat er niets meer over is: culture eats strategy for breakfast. Die managementwet hebben ze bij Mecom nooit begrepen. Als je de cultuur op kranten niet verandert van onderop en bovendien een managementstijl hanteert die een opzichtig gebrek aan kennis van zaken koppelt aan een Befehl ist Befehl-mentaliteit, dan heb je het recept voor falen op epische schaal.Het gehamer toen en het gehamer nu op online heeft, dat is inmiddels mijn volle overtuiging, niets te maken met een visie of een overtuiging Het is een tactiek. Digital First is anno 2012, zonder verdere uitwerking of zelfs maar het begin van businessplan of verkennend onderzoek per regio (hoeveel tablets en iPhones zijn er bijvoorbeeld in Limburg. Wie is bereid te betalen en waarvoor precies?) een holle kreet die vijf jaar geleden al achterhaald was en nu niet meer inhoud heeft dan een slogan als Passie voor Nassie, zoals Paul Disco opmerkte. De reden voor die tactiek is heel simpel: nog meer besparen, nog meer rendement. Internet is goedkoper dan papier. Je bespaart bovendien druk- en bezorgkosten en je kunt uiteindelijk wat van die vervelende journalistieke fossielen met hun achterhaald gelul over kwaliteitsjournalistiek vervangen door bloggers en een paar webwise jongens en meisjes met flipcams die je voor een fractie van het geld dat een verslaggeverkorps kost content kunt laten verspreiden. En dat brengt me op mijn laatste en misschien wel meest pijnlijke punt: bij Mecom houden ze niet van journalistiek. Daarom praten ze er ook nooit over. De betekenis van regiojournalistiek in Nederland – het WOORD journalistiek- komt in het overduidelijk voor de aandeelhouders geschreven persbericht van Wegener precies een keer voor in een nietszeggend postscriptum van Truls Velgaard, de man die zoals bekend geen Nederlands spreekt of leest.Mecom vindt journalistiek maar vervelend: al dat gezever over ‘waakhondfunctie’ etc. Democray has done fine without journalism, zei Montgomery ooit bij ons op de werkvloer. Zonder met de ogen te knipperen.Daarom praten ze daar liever over content of informatie in plaats van journalistiek en over contentmanagers in plaats van ‘journalisten’. Het wordt een interessant jaar voor de regiojournalistiek in Nederland.