19

concept Rekenbeleidsplan2017-2018

Grotewal, S.

Inhoudsopgave1. Visie op het rekenonderwijs...........................................................................................................3

2. Organisatie.....................................................................................................................................4

2.1 Managementteam..................................................................................................................4

2.2 Rekencoördinator...................................................................................................................4

2.3 Rekendocent...........................................................................................................................5

2.4 Onderwijsassistent.................................................................................................................5

2.5 Lessentabel.............................................................................................................................6

3. Rekenlessen....................................................................................................................................7

3.1 Methode.................................................................................................................................7

3.2 Materialen..............................................................................................................................8

4. Analyse resultaten 2015-2016 + aanbevelingen.............................................................................8

4.1 Beroepsonderwijs aan Zee.....................................................................................................8

4.2 Mavo aan Zee.........................................................................................................................9

4.3 Lyceum aan Zee......................................................................................................................9

4.4 Aanbevelingen schooljaar 2017-2018...................................................................................10

5. Toetsing........................................................................................................................................11

5.1 referentieniveaus.................................................................................................................11

5.1.1 2F-toets.........................................................................................................................11

5.1.2 2ER-toets......................................................................................................................12

5.1.3 3F-toets.........................................................................................................................12

5.1.4 Toetsing in de onder- en bovenbouw...........................................................................12

5.2 Toetsbeleid binnen Scholen aan Zee breed..........................................................................12

6. Protocollen...................................................................................................................................13

6.1 2ER-traject............................................................................................................................13

6.2 3F-traject..............................................................................................................................14

6.2.1 Protocol voorbereiding rekentoets Schakel aan Zee........................................................14

6.2.2 Protocol voorbereiding rekentoets BaZ............................................................................14

6.2.3 Protocol voorbereiding rekentoets MaZ...........................................................................14

6.2.4 Protocol voorbereiding rekentoets LaZ............................................................................15

7. Planning........................................................................................................................................15

1

VoorwoordDe Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen1 uit 2010 en de daarbij horende rekentoets hebben ertoe geleid dat Scholen aan Zee sindsdien proactief werkt aan de verbetering van het rekenniveau van haar leerlingen. Met de invoering van deze wet is het sinds schooljaar 2013-2014 voor leerlingen verplicht om te laten zien of zij beschikken over het vereiste referentieniveau voor rekenen.

Afgelopen jaren zijn er ontwikkelingen geweest op het gebied van lesinhoud, lessentabel, lesmateriaal en toetsing. Deze hebben ertoe bijgedragen dat het rekenonderwijs binnen Scholen aan Zee sterk aan verandering onderhevig is geweest en nog steeds aan het verbeteren is. Dit werkdocument geeft een beeld van de actuele situatie medio maart 2016 en laat een duidelijke afwijking zien ten opzichte van landelijke cijfers.

Het rekenbeleidsplan is een eerste gezamenlijke aanzet tot het verbeteren van het rekenonderwijs – en daarmee de rekenvaardigheden van de leerling – binnen de verschillende afdelingen.

“De meeste ideeën over onderwijs zijn niet nieuw, maar niet iedereen kent de oude ideeën.”

1 Deze wetgeving gaat over de invoering van het reken- en taalonderwijs ter aanvulling op het reguliere curriculum: http://wetten.overheid.nl/BWBR0027679/2014-08-01

2

1.Visie op het rekenonderwijsScholen aan Zee vervult een belangrijke taak binnen de samenleving. Er is een duidelijk beeld van de verantwoordelijkheden naar de leerlingen toe, en het deel over het leren is uiteengezet in een missie:

“Het opleiden van leerlingen tot goed ontwikkelde, zelfbewuste wereldburgers met een diploma op hun niveau, die in staat zijn een bijdrage te leveren aan de verdere opbouw en verbetering van de maatschappij waarin wij leven.”

De visie op het rekenonderwijs vertoont raakvlakken met de algemene visie op het onderwijs binnen Scholen aan Zee. Ook de visie op het rekenonderwijs wordt beschreven in meerdere speerpunten, waarbij er rekening wordt gehouden met de eigen identiteiten van de verschillende afdelingen:

Beroepsonderwijs aan Zee- Onderwijs op maat met het adaptieve rekenprogramma Got-it. Rekenen zal net als overige

vaardigheden ook via de digitale weg worden aangeboden door bijvoorbeeld te oefenen in digitale leerroutes of met ‘flipping the classroom’. Daarbij geeft de docent instructie aan leerlingen die dat nodig hebben en bij het oefenen stelt de docent zich op als coach.

- Een wereld van beroepen: De werelden benoemen de rekenactiviteiten die de leerlingen daar uitvoeren.

- Samen presteren: Om bij rekenen zorg op maat te kunnen geven heeft elke docent kennis van de rekenvaardigheden van de leerlingen zodat hij kan differentiëren. De mentor functioneert als schakel, hij zorgt ervoor dat de vorderingen van de leerlingen bekend zijn bij de docenten en brengt ze regelmatig onder de aandacht in OLZ. De leerling is ook op de hoogte van zijn leervorderingen zodat er eigenaarschap ontstaat. Om de vaardigheden te kunnen monitoren, worden leerlingen jaarlijks getoetst zodat er op maat kan worden bijgestuurd.

- School laat je niet los: Naast de 2F- toets voor alle leerlingen maken de Basis leerlingen een aangepaste toets. Ook is er een andere toets voor leerlingen met ernstige rekenproblemen. De ER-toets.

Mavo aan Zee- Leerlingen worden onder begeleiding van de docent binnen de eerste drie schooljaren

begeleid tot het referentieniveau 2F rekenen- Gepersonaliseerd leren stelt leerlingen in staat meer zelfstandig en gedifferentieerd te

werken aan de rekenvaardigheden en maakt het mogelijk toe te werken tot naar het referentieniveau 3F

- Leren vindt plaats in een krachtige en contextrijke leeromgeving, zowel binnen het vak rekenen als vakoverstijgend

- Een doorlopende leerlijn rekenen draagt bij aan de ontwikkeling en borging van de rekenvaardigheden van de leerling, zodat zij worden voorbereid op het vervolgonderwijs en het daarbij horende referentieniveau 3F

Lyceum aan Zee- Binnen het Lyceum aan Zee wordt herkend dat leerlingen vaak moeite hebben met rekenen

waardoor leerlingen belemmerd worden in hun opleiding. Wanneer alle leerlingen binnen de havo en het vwo de basisvaardigheden rekenen bezitten is de verwachting dat de resultaten bij verschillende vakken verbeteren.

- De toegenomen aandacht voor rekenen ziet men ook vanuit het maatschappelijk veld. Vanuit vervolgopleidingen worden eisen gesteld voor toelating, al dan niet vergezeld door een toelatingstoets. Vanuit de overheid zijn maatregelen genomen om voor alle leerlingen die

3

hun diploma behalen een bijbehorend minimumniveau op het gebied rekenen te garanderen.

Actiepunt: Opstellen van een gezamenlijke visie en bijbehorende missie, gedragen door – of gedifferentieerd – Schakel aan Zee, BaZ, MaZ en LaZ. Kort en bondig!

2.OrganisatieEen succesvolle integratie van het rekenonderwijs binnen Scholen aan Zee behoeft een krachtig en duidelijk signaal over het nut van de rekenvaardigheid in de maatschappij. Met andere woorden: Waarom zou je als mens goed moeten kunnen rekenen? Maatschappelijk wordt de rekentoets – en daarmee ook het rekenonderwijs – onvoldoende serieus genomen, waardoor er een gebrek aan motivatie bij leerlingen ontstaat. Voeg hieraan toe dat de wetgeving ‘structureel’ aan verandering onderhevig is en het daardoor voor de leerling niet geheel duidelijk is waarom er rekenonderwijs noodzakelijk is. Een transparant programma, bevoegde rekendocenten – bij voorkeur vast personeel – en een goede voorlichting over de toegevoegde waarde van rekenvaardigheden zullen bijdragen aan een acceptatie bij leerling en ouder. Hiertoe zijn er meerdere lagen verantwoordelijk voor het vormgeven en het verbeteren van het rekenonderwijs.

2.1 ManagementteamDe directie is de directe opdrachtgever van de rekencoördinator en zet in grote lijnen het rekenbeleid binnen de afdelingen uiteen. De directeur bepaalt mede met de ReCo het uiteindelijke beleid en ziet toe op de organisatie en uitvoering ervan.

Actiepunt: Uitzoeken of de directie van Schakel aan Zee, BaZ en LaZ ook de directe opdrachtgevers zijn van de ReCo.

2.2 RekencoördinatorDe rekencoördinator vormt de spil tussen de rekendocenten en de opdrachtgever. In deze functie kan de rekencoördinator, hierna te noemen als ReCo, het beleid vormgeven binnen de gestelde kaders van de opdrachtgever en de rekendocenten coachen en sturen waar dat nodig is.

Het takenpakket van de ReCo ziet er als volgt uit:

- In samenspraak met de rekendocenten de rekenlessen vormgeven en de kwaliteit ervan borgen. Hiertoe zullen de lessen gedifferentieerd en gestructureerd moeten zijn, zodat deze aansluiten bij de individuele behoeften van de leerling.

- Meewerken aan de ontwikkeling van de inhoud van de rekenlessen, per domein en per niveau.

- Plegen van lesbezoek, zonder beoordelend karakter. De beoordeling van de rekendocent behoort tot het takenpakket van de teamleider.

- Draagvlak creëren voor kwalitatief goed rekenonderwijs binnen de Mavo.- Aanspreekpunt zijn voor de rekendocenten, collega’s en de leerlingen.- Inplannen van de toetsen in Facet en het reserveren van de benodigde computerruimte op

het Beroepsonderwijs aan Zee.- Communiceren van behaalde resultaten voor de rekentoets.- Periodiek overleg met MT over de behaalde resultaten.- Geven van voorlichting aan de ouders van de leerlingen.- Op de hoogte van de laatste wetgeving en ontwikkeling blijven.

De ReCo legt verantwoording af aan de directeur en de teamleiders en krijgt tegelijkertijd ondersteuning van de directie. De taken voor de ReCo worden vastgelegd in zijn jaartaakkaart.

4

Actiepunt: Opstellen van een duidelijk en eenduidige omschrijving van het takenpakket van een ReCo. Per afdeling verschillend? Taakuren?

2.3 RekendocentEen duidelijk definitie van ‘de rekendocent’ is niet aanwezig, maar er bestaat wel een beeld van de ideale rekendocent.

Een rekendocent moet bevoegd en bekwaam zijn, maar bovenal bevlogen. Een persoon die zich voor langere tijd toelegt op het vormgeven van de rekenlessen en daarmee zorgt voor continuïteit en geloofwaardigheid. Met dergelijke docenten krijgt het vak rekenen een volwassen karakter en een duidelijke plek in het curriculum.

Het takenpakket van de rekendocent ziet er als volgt uit:

- Primair het verzorgen van de rekenlessen.- Actieve rol in de aanschaf van materialen en het vormgeven van de lesinhoud, zodat hij

eigenaar wordt van de rekenlessen.- Leerlingen coachen en ze stimuleren om maximaal te presteren.- Reflecteren op de rekenlessen tijdens de structurele sectiebijeenkomsten.

De rekendocent legt verantwoording af aan de ReCo en wordt tevens door hem ondersteund. De taken voor de rekendocent worden vastgelegd in zijn jaartaakkaart.

2.4 OnderwijsassistentDe onderwijsassistent kan binnen het rekenonderwijs worden ingezet in de onderbouw. Deze ondersteunt de rekendocent waar dat kan.

De onderwijsassistent legt verantwoording af aan de rekendocent en ze krijgt, indien nodig, ondersteuning van de rekendocent en ReCo.

5

2.5 LessentabelVoor het vakgebied rekenen wordt er op de verschillende afdelingen anders invulling gegeven aan de lessentabel. In de lessentabel is de verdeling van de uren te zien.

rekenlessen Leerjaar 1 Leerjaar 2 Leerjaar 3 Leerjaar 4 Leerjaar 5 Leerjaar 6

BaZ

2016-2017

Aandacht voor rekenen tijdens WI

1 uur per week

1 uur per week

1 uur per week

n.v.t. n.v.t.

MaZ

2016-2017

1/2 uur per week

1/2 uur per week

1 uur per week – WI

n.v.t.

MaZ

2017-2018

1 uur per week – WI

1 uur per week – WI

1 uur per week – WI

n.v.t

LaZ

2015-2016

1 uur per week

NIKS NIKS H4 half jaar Got-it

V5 half jaar Got-it

n.v.t.

LaZ

2016-2017

1 uur per week

Streven is aandacht voor rekenen

Streven is aandacht voor rekenen

LaZ

2017-2018

1 uur per week

1 uur per week?

1 uur per week?

Streven is aandacht voor rekenen

Streven is aandacht voor rekenen

Om het volwassen karakter van het vak te behouden en verder te ontplooien, is het nodig om te blijven te investeren in structureel, kwalitatief goed rekenonderwijs. Daartoe zou het vak rekenen minimaal één uur per week moeten worden aangeboden – al dan niet gekoppeld aan het vak wiskunde, economie, NSK1 – tot het examenjaar. Gedurende het examenjaar zouden leerlingen van het BaZ en MaZ de mogelijkheid moeten krijgen om toe te werken naar het referentieniveau 3F. In het kader van gepersonaliseerd leren zou dit uitstekend zijn voor de sterkere rekenaars.

Actiepunt: De lessentabel actualiseren voor schooljaar 2017-2018.

6

3.Rekenlessen De leerlingen van Scholen aan Zee hebben in de jaren voorafgaand aan het voortgezet onderwijs meerdere jaren rekenonderwijs gevolgd in het primair onderwijs. In een ideale situatie sluiten de rekenlessen binnen Schakel aan Zee/BaZ/MaZ/LaZ aan op het niveau van de leerling en ontstaat er een doorlopende leerlijn, waarna het uitstroomniveau van de leerlingen voldoet aan het referentieniveau 2F of 3F.

De ideale rekenles is opgebouwd uit meerdere elementen en zou moeten zijn voorzien van een kop-romp-staart model, duidelijk lesdoel, moment van verwerking en een evaluatiemoment. Binnen de rekensecties van de verschillende afdelingen zijn er veel raakvlakken en overeenkomsten over de ideale rekenles:

1. Kop: Gedurende deze fase van de les wordt er teruggekeken op de vorige les en kan er nog kort worden stilgestaan bij dat onderwerp. Verder wordt een nieuw onderwerp geïntroduceerd en voorkennis van de leerling geactiveerd. Het is wenselijk om dit klassikaal te doen.

2. Romp: Na het activeren van de voorkennis kunnen de leerlingen gaan verwerken op hun eigen niveau en tempo. Hiertoe kunnen leerlingen werken in Got-it?! en Rekenblokken (BaZ).De docent kan in deze fase van de les differentiëren naar niveau door een verlengde instructie aan te bieden aan de zwakke rekenaars. Voor de gevorderde rekenaars kan eveneens een verlengde instructie plaatsvinden.

3. Staart: De les wordt gezamenlijk afgesloten en de docent controleert in deze fase of de lesstof is begrepen.

3.1 MethodeDe methode staat los van de opzet van de rekenlessen. Echter, sinds de introductie van de wetgeving omtrent het rekenonderwijs, is er binnen Scholen aan Zee geëxperimenteerd met verschillende rekenmethoden. Vanuit de digitalisering van het onderwijs is er gekozen voor digitale methoden om de rekenvaardigheden van leerlingen te vergroten. Deze zoektocht heeft uiteindelijk geleid tot de aanschaf van de methode Got-it?! van Thiememeulenhoff.

Got-it?! is een online adaptieve rekenmethode, die met behulp van een instaptoets het niveau – per domein – van de leerling in kaart brengt. Na het bepalen van het niveau van de leerling zal Got-it?! de lesstof gaan aanbieden die aansluit bij de behoefte van de individuele leerling. De leerling kan vanaf dat punt op zijn eigen niveau en tempo met de lesstof aan de slag, waarbij Got-it?! zelfs signaleert wanneer hij klaar is voor een toetsmoment. De resultaten zullen leiden tot een stijging van de vaardigheden van de leerling.

7

3.2 MaterialenNaast de methode moeten er voldoende rekenmaterialen ter beschikking van de rekendocent staan om contextrijk rekenonderwijs aan te kunnen bieden aan de leerling. Hiervoor is een materialenlijst opgesteld.

Om online meer te werken aan de rekenvaardigheden, is het mogelijk om de Stercollecties uit VO-content van het SLO (Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling) te doorlopen. Voor de onderbouw is alle leerstof gerangschikt op thema, zijn er oefeningen te maken en wordt een thema afgesloten met een toets.

Daarnaast biedt VO-content sinds begin 2017 een online rekenmethode aan die op het moment van schrijven wordt getest.

Vraag: Gaat BaZ in schooljaar 2017-2018 werken met rekenblokken?Actie: Uitzoeken of de methode van VO-content een alternatief kan zijn voor Got-it.

4.Analyse resultaten 2015-2016 + aanbevelingen

De laatste jaren is er sprake van een positieve trend voor wat betreft de rekenresultaten – voor alle afdelingen van Scholen aan Zee – maar is dit in vergelijking met landelijke cijfers onvoldoende. Een kritische blik in Vensters leert dat er veel werk te doen is. Per afdeling is de noodzaak tot veranderen in meer of mindere mate relevant en zal de werkwijze verschillen.

4.1 Beroepsonderwijs aan ZeeEr is een duidelijk stijging van de resultaten gerealiseerd en dat is terug te zien in de cijfers van de rekentoets die in het schooljaar 2015-2016 is gemaakt, voor zowel de afdeling Zorg&Welzijn en Economie als de afdeling Techniek.

8

Afdeling Zorg&welzijn en economie

Afdeling Techniek

Een interessante kanttekening is dat de combinatie economie en wiskunde bij de sector Zorg&Welzijn en Economie de beste resultaten oplevert.

4.2 Mavo aan ZeeHet opzetten en uitvoeren van het rekenbeleid heeft ook voor de mavo tot een stijging van de resultaten geleid. Deze stijging ligt achter op het landelijk gemiddelde, hoewel er gemiddeld wel een voldoende wordt behaald door de leerlingen

Evenals bij het Beroepsonderwijs scoort de leerling met de combinatie wiskunde en economie in het vakkenpakket de beste resultaten. Gemiddeld wordt er dan een 6,3 gescoord, terwijl dit landelijk een 7,2 is. Dit levert Mavo aan Zee een score van 4 percentiel op.

4.3 Lyceum aan ZeeVoor het lyceum is er in vergelijking met de landelijke cijfers een negatieve afwijking te ontdekken. Echter, voor het vwo ligt de score gemiddeld op een 7,0 en is er slechts een afwijking van 0,4 scorepunt. De resultaten van de havo liggen met een 5,6 aan de lage kant, maar het landelijk gemiddelde ligt slechts 0,3 scorepunt hoger.

Bij de havo wordt er door de leerlingen met een combinatie van wiskunde B en economie hoger dan het landelijk gemiddelde gescoord, namelijk 78 percentiel. Het vwo presteert met combinaties van wiskunde B + D en economie tot te beter scholen in Nederland – 79 percentiel – en met combinaties van wiskunde C en economie ook, namelijk 90 percentiel.

9

4.4 Aanbevelingen schooljaar 2017-2018Het rekenbeleid van de afgelopen twee jaar heeft tot resultaat gehad dat het gemiddelde cijfer per afdeling van Scholen aan Zee is gestegen – met uitzondering van het vwo – waardoor het gemiddelde richten een landelijke norm gaat. Helaas ligt deze stijging achter op het landelijke beeld en zullen er in de basis zaken moeten veranderen.

I. Ten eerste is het voor een succesvolle doorzetting van de stijgende trend van belang dat het vak rekenen aan bijvoorbeeld de lessen wiskunde (of economie) wordt toegevoegd. De wijziging in de lessentabel zorgt voor vier lesuren wiskunde (of economie) per klas in de jaren één tot en met drie. Deze opbouw maakt het mogelijk om gedurende vier uur per week aandacht te besteden aan het vak rekenen – waarbij er specifiek een koppeling gemaakt zou kunnen worden met de theorie uit de wiskundeles – zodat de doorlopende leerlijn vanaf het primair onderwijs kan worden gerealiseerd. Anderzijds is het in leerjaar 3 mogelijk 1 uur rekenen te geven en 3 uur wiskunde.

II. Een bijkomend essentieel voordeel van de wijziging van de lessentabel is de continuïteit van de rekenlessen. De rekentaak wordt ondergebracht in het takenpakket van de docent wiskunde (of economie), waardoor de kans op uitval verkleind wordt.

III. Uiteraard moet de spreekwoordelijke lat omhoog. Als Scholen aan Zee moeten we geen genoegen nemen met verplichte deelname aan de rekentoets, maar moeten we de leerlingen motiveren om door te gaan totdat minimaal de 7.0 is behaald.

- In het voorlaatste examenjaar moeten alle leerlingen drie keer de rekentoets maken totdat er minimaal een 7.0 is behaald.

- In het examenjaar moet er bij een cijfer lager dan een 7.0 nogmaals de rekentoets worden gemaakt.

- De beloning voor de leerling met een 7.0 of hoger is vrijstelling van de rekenles. Deze vrijstelling biedt de leerling de gelegenheid om dit uur flexibel in te vullen met een voor hem belangrijke schooltaak. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld het boekverslag Nederlands, CKV-opdrachten, voorbereiden op toetsen, werken aan het profielwerkstuk, beginnen met het profielwerkstuk, e.d..

IV. Rekenen als vak opnemen in de bevorderingsnormen. De Bevorderingsnormen van BaZ en MaZ bevatten het vak rekenen op dit moment nog niet. Er bestaat vanuit het BaZ wel de behoefte om rekenen erin op te nemen, maar de vorm is nog onduidelijk. Moet er alleen een cijfer worden behaald – waarbij de hoogte van het resultaat geen invloed heeft op de overgang naar een volgend leerjaar – of is het vak en het daarvoor behaalde resultaat voorwaardelijk voor overgang. Om een grote groep leerlingen niet te benadelen, ligt het voor de hand om het vak rekenen wel op te nemen in de bevorderingsnorm. Hierbij kan er worden gekozen voor termen als voldaan en niet voldaan, zodat de hoogte van het cijfer verder geen consequenties heeft voor de overgang naar een ander leerjaar.

V. Schooloverstijgend periodiek overleg met de ReCo’s van de verschillende afdelingen.

10

5.ToetsingLeerlingen van Scholen aan Zee hebben wettelijk vier mogelijkheden om deel te nemen aan de landelijke rekentoets. In het voorlaatste jaar moet de rekentoets minimaal één keer worden aangeboden en in het examenjaar de resterende drie momenten. Dit betekent echter niet dat de leerlingen vier keer moeten deelnemen aan de rekentoets, maar dat er vier keer een moment moet worden aangeboden aan de leerling.

5.1 referentieniveausHet referentieniveau van de leerlingen aan het einde van BaZ en MaZ moet liggen op 2F. Voor de meeste leerlingen binnen Mavo aan Zee is het mogelijk om de rekentoets op niveau 2F voldoende2 te maken. Dit niveau is de drempel voor het vervolgonderwijs op een havo of mbo. Het referentieniveau aan het einde van de havo of mbo is 3F.

Bron: Malmberg

5.1.1 2F-toetsDe rekentoets wordt digitaal afgenomen in het computerlokaal aan Beroepsonderwijs aan Zee. In het derde leerjaar zal een leerling voor het eerst een mogelijkheid hebben om de rekentoets op referentieniveau 2F te maken. Een goed resultaat zal leiden tot een voldoende, waarna een leerling in principe klaar is met het rekentraject binnen de mavo. Bij een onvoldoende resultaat zal een leerling in het vierde leerjaar nog maximaal drie mogelijkheden aangeboden krijgen om aan het niveau te voldoen.

De wetgeving gedurende het schooljaar 2015-2016 stelt deelname aan de rekentoets verplicht. Het behalen van het diploma is voorwaardelijk aan het hebben deelgenomen aan de toets. Het resultaat telt niet mee in de zak-/slaagregeling, maar wordt wel vermeld op een aanhangsel behorende bij het diploma.

5.1.2 2ER-toetsLeerlingen die gedurende hun loopbaan op Scholen aan Zee – en ook de jaren op het primair onderwijs – aantoonbaar moeite hebben gehad met het vak rekenen hebben, hebben het recht om een rekentoets op niveau 2ER te maken. Een aantal van deze leerlingen zal een dyscalculieverklaring

2 Deelname aan de rekentoets is in schooljaar 2015-2016 voldoende voor de leerling. Het resultaat telt niet mee.

11

hebben, maar zonder deze verklaring kan er evengoed de 2ER-toets3 worden gemaakt. In het laatste geval is er een inspanningsverplichting bij zowel de leerling als de school om aantoonbaar te maken dat er sprake is van rekenproblematiek.

De toets is gemakkelijker te maken, omdat leerlingen mogen terugbladeren door de vragen, hebben de leerlingen meer tijd en mogen er rekenkaarten worden gebruikt tijdens het maken van de toets.

Kanttekening bij deze 2ER-toets is dat een vervolgopleiding eisen kan stellen aan het rekenniveau van de leerling en op basis van een ER-toets een leerling kan en mag weigeren voor de vervolgopleiding.

In het hoofdstuk met protocollen wordt dieper ingegaan op het 2ER-traject.

5.1.3 3F-toetsDaar het rekenonderwijs gedifferentieerd wordt aangeboden, is het voor de sterke rekenaar mogelijk om toe te werken naar het referentieniveau 3F. Zodra een leerling voor de rekentoets op 2F-niveau een ruim voldoende4 scoort, is het mogelijk om – mits de herkansing valt binnen de wettelijke kaders – in de herkansingsperiode een rekentoets op 3F-niveau te maken. De leerling bepaalt in overleg met de rekendocent of het resultaat van de 2F- of 3F-rekentoets op het aanhangsel bij het diploma moet worden vermeld.

Actiepunt: aanpassen aan situatie LaZ

5.1.4 Toetsing in de onder- en bovenbouwDe rekendocent moet een leerling zo optimaal mogelijk kunnen begeleiden in het leerproces en heeft daartoe zicht op de behaalde resultaten in Got-it?!. Het zou in het kader van de doorlopende leerlijn logischer zijn om in Magister ook voortgang te kunnen zien in de onderbouw. Daarbij is het voor andere docenten, mentor en ouders ook inzichtelijker dat er voortgang wordt geboekt.

Het voorstel is daarom de rekenvoortgang in kaart te brengen door:

- Het percentage uit Got-it?! te vertalen naar een cijfer- Ofwel een rekentoets per leerjaar aanbieden.- 2 kolommen per leerjaar, met daarin cijfer (%) en inzet tijdens de lessen

Actiepunt: Voor de aanvang van het schooljaar 2017-2018 zal er een keuze moeten worden gemaakt over het inzichtelijk maken van de voortgang. Hiertoe gaat de ReCo in overleg met zijn rekendocenten. Uit dit overleg zal een voorstel komen aan de opdrachtgever.

5.2 Toetsbeleid binnen Scholen aan Zee breedHet toetsen van kennis gebeurt al langere tijd op dezelfde wijze, namelijk summatief. Binnen Scholen aan Zee vindt er een verschuiving plaats van summatief naar meer formatief.

Vraag: Hoe kunnen we met het vak rekenen formatief toetsen?

6.ProtocollenOm een en ander soepel te laten verlopen, zijn er een aantal protocollen opgesteld. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen protocollen voor de leerlingen en de algemene protocollen.

3 Meer informatie is te lezen op https://www.examenblad.nl/onderwerp/pilot-dyscalculie-rekentoets-vo/2015#par3 .4 In overleg met de rekendocent wordt bepaald of het behaalde resultaat kan leiden tot het maken van een 3F-toets.

12

6.1 2ER-trajectEen leerling heeft in bijzondere omstandigheden het recht om de ER-variant van de 2F-toets te maken. Deze toets is speciaal voor leerlingen met aantoonbare rekenproblematiek – bijvoorbeeld dyscalculie – en is makkelijker te maken. Er zijn echter bepaalde voorwaarden waar een leerling aan moet voldoen om gebruik te mogen maken van zijn recht om deze toets te maken. Als bijlage is een voorbeelddossier bijgevoegd. Hiermee kan aantoonbaar worden gemaakt dat een leerling recht heeft op de ER-variant van de 2F-rekentoets.

Hieronder een passage over de ER-variant van de toets uit het verslag (Rekentoets ER VO 2015-2016 – De aangepaste rekentoets voor leerlingen met ernstige rekenproblemen zoals dyscalculie) van College voor Toetsen en Examen op www.examenblad.nl.

“Vanaf schooljaar 2015-2016 is de 2ER-toets een officiële rekentoets. Het resultaat van de rekentoets5 telt in het vmbo in schooljaar 2015-2016 niet mee in de slaag-/zakregeling, maar komt wel op de cijferlijst te staan.

De 2ER-toets is op het referentieniveau 2F. De rekentoets ER is daardoor geen gemakkelijker toets, maar de opgaven in de rekentoets ER zijn deels aangepast zodat de leerling beter kan laten zien waartoe hij in staat is en niet bij elke opgave vastloopt vanwege zijn beperking. De rekentoets ER is in elke afnameperiode op een beperkt aantal dagen beschikbaar.

Bij de rekentoets ER mag de leerling bij alle opgaven een rekenmachine gebruiken. Dat kan de ingebouwde rekenmachine zijn, maar de leerling mag ook een eigen rekenmachine gebruiken. De opgaven zijn aan het gebruik van de rekenmachine aangepast. Een opgave die met de rekenmachine geen zinvolle rekenactiviteit meer meet, vervalt. Bij de rekentoets ER mag de leerling bij alle opgaven de door het College voor Toetsen en Examens (hierna: CvTE) vastgestelde reken-/formulekaarten 6gebruiken. De kaarten kunnen worden gezien als rekenhulp en kladpapier. Alle standaardeisen ten aanzien van kladpapier gelden: dat betekent inname en vernietiging na afloop van de toets. De rekentoets ER bestaat uit 30 opgaven. Heen en weer bladeren is in de gehele toets mogelijk. De leerling kan zo een eigen strategie bepalen bij de keuze van de volgorde van te maken opgaven en hij kan ook terug naar een eerder gemaakte opgave en het antwoord alsnog wijzigen.

De afnametijd voor de rekentoets ER is zo vastgesteld dat de leerling meer tijd wordt gegund. De rekentoets ER duurt 30 minuten langer dan de reguliere rekentoets: de 2ER-toets duurt 120 minuten en de 3ER-toets duurt 150 minuten.”

De directie bepaalt uiteindelijk of een leerling voldoet aan de voorwaarden om deel te nemen aan de 2ER-toets. Hierbij mag de leerling beslissen of hij gebruik maakt van dit recht, maar kan de toets dus niet zonder toestemming van de directeur maken. De ReCo zal de directeur adviseren in zijn besluitvorming.

5 Extra informatie over de 2ER-toets op de website van Examenblad.nl:https://www.examenblad.nl/document/brochure-er-toets-2015-2016/2016/f=/Brochure_ER_VO_2015-2016_16december2015.pdf 6 Zie bijlage voor de betreffende rekenkaarten

13

6.2 3F-trajectEen leerling kan binnen de wettelijke kaders een rekentoets op referentieniveau 2F of 3F maken. Na het behalen van een rekentoets of 2F-niveau is het voor de leerling met een 7.0 of hoger mogelijk om een 3F-rekentoets te maken.

In overleg met de rekendocent zal worden besloten om te oefenen op het 3F-niveau, waarna de leerling de rekentoets op datzelfde niveau mag maken. Gedurende het jaar kan de leerling zowel een toets op 2F- als op 3F-niveau maken. De leerling bepaalt – met in achtneming van eventuele consequenties – zelf welk resultaat zal worden vermeld op het aanhangsel behorende bij het diploma.

6.2.1 Protocol voorbereiding rekentoets Schakel aan ZeeTer voorbereiding op de rekentoets dienen er een aantal stappen te worden doorlopen door de ReCo. Hieronder een opsomming van deze stappen:

Actie: Protocol voor Schakel aan Zee op papier zetten.

6.2.2 Protocol voorbereiding rekentoets BaZTer voorbereiding op de rekentoets dienen er een aantal stappen te worden doorlopen door de ReCo. Hieronder een opsomming van deze stappen:

Actie: Protocol voor BaZ op papier zetten.

6.2.3 Protocol voorbereiding rekentoets MaZ1. Systeemcheck door een Functionaliteiten Testexamen uit te voeren alvorens te starten met

de eerste afname van het schooljaar.2. Reserveren van de computerruimte BaZ, mail naar:- Roostermaker BaZ (Jos Sayers) voor het reserveren van computerlokaal BaZ.- Roostermaker MaZ (Petra) voor het uitroosteren afnamebegeleider en deelnemende

leerlingen.- Rene Deutekom (ICT)- Examencoördinator BaZ (Teunis de Leeuw) in CC over de planning.3. Mentoren en rekendocenten op de hoogte stellen van de rekentoets.4. Importbestand met kandidaatgegevens in Excel omzetten naar CSV. In dit bestand moet ook

de gebruikersnaam (achternaam leerling) worden vermeld.5. In Facet toets inplannen (maximaal 44 leerlingen per keer) en leerlinggegevens importeren.

Hierbij rekening houden met de kandidaten die naar 3F willen (apart importbestand i.v.m. vakcode = 1121 i.p.v. 1120) en kandidaten die een 2ER-variant willen maken (apart importbestand met andere vakcode7)

6. Een onderwijsassistent vragen om te helpen met het ophalen en begeleiden van de leerlingen naar BaZ. De leerlingen kunnen dan als groep naar het BaZ lopen.

7. Deelnemerslijst ophangen op de daarvoor bestemde plekken in het gebouw.8. De resultaten van de rekentoets eveneens ophangen op de daarvoor bestemde plekken in

het gebouw. 9. De resultaten van de rekentoets laten invoeren door de administratie.10. Overleg met examensecretaris over planning en resultaten.

7 De vakcodes zijn op https://www.duo.nl/zakelijk/voortgezet-onderwijs/index.jsp te vinden en wijzigen per jaar.

14

6.2.4 Protocol voorbereiding rekentoets LaZTer voorbereiding op de rekentoets dienen er een aantal stappen te worden doorlopen door de ReCo. Hieronder een opsomming van deze stappen:

Actie: Protocol voor LaZ op papier zetten.

7.PlanningPer schooljaar zal er een planning moeten worden opgesteld voor bijvoorbeeld de afnameperioden van de rekentoets. Daarnaast is het verstandig om op bepaalde momenten gedurende het jaar als sectie bij elkaar te komen om te praten over voortgang, problemen en ervaringen.

Actiepunt: Planning van examenblad integrerenActiepunt: Planning per afdeling invoegenActiepunt: Planning koppelen aan draaiboek examens

15

19