InclusIef

Vuurwerk-

specIal

Compendium Geneeskunde

Goede voornemens kruiswoordpuzzel Must followInspIrerende BlOGs Wat zit er in je doktersjas?

WINTEr

TesT JeZelf

De week van een coassistent, door Estelle van Eijk, pagina 4

kIJk-, lees- en luIsTerTIps

exclusIef

kOffIecO

InTerVIewStichting 113

compendium Geneeskundewinterboek 2020Uitgave december 2020

samenstellingAnke Classens

Estelle van Eijk

Manuela Warnar

GrafischMaria van Doorn

Ivana Kinkel

Met dank aanHet Blogteam Compendium Geneeskunde Nadine Hoonhout

Veerle Smit

Romée Snijders

© 2020 synopsis BV

klantenservice@compendiumgeneeskunde.nl

www.compendiumgeneeskunde.nl

@compendiumgeneeskunde

@compendiumgeneeskunde

@compendiumgnk

Compendium Geneeskunde

Compendium Geneeskunde

w

f

@

De week van een coassistent 4

Even een momentje selfcare 6

Compendium Challenge 8

Blog 9Wegwijs

Vuurwerkspecial 10Inclusief gesprek met oogarts Tjeerd de Faber en jeugdarts Willemien Boland van Het Vuurwerkmanifest

KoffieCompendium interview 20

Goede voornemens 28

Blog 32Nooit gedacht dat Willeke Alberti...

Kijk-, lees- en luistertips 34

Blog 38Kun je té betrokken zijn bij je werk?

Stichting 113 Zelfmoordpreventie 40

(Aankomende) zorgprofessional,De tijd vliegt en de winter van 2020 is alweer aange-

broken. We zitten er toch wel heel anders bij dan we

allemaal bij de eerste corona-uitbraak dachten. Wat

een harde werkers zijn jullie en wat mag Nederland blij

zijn met jullie!

Wij hebben dit winterboek speciaal voor jullie en met

jullie gemaakt. Om even een momentje voor jezelf te

pakken en lekker te puzzelen, lezen of een quiz te ma-

ken. Wij hopen dat jullie even dit selfcare momentje

kunnen pakken met een lekkere dampende kop thee

of warme chocolademelk.

Mocht je opmerkingen, vragen of feedback voor ons

hebben, dan horen we het uiteraard graag.

Veel leesplezier!

Romée en Veerle

PS: Mocht je het winterboek leuk vinden, laat je het

ons dan weten op social media? Je kunt ons taggen

met @compendiumgeneeskunde op Facebook en

Instagram.

Inhoudsopgave

Blog 44Verpleegkundige voor justitieel complex

Wat zit er in je doktersjas? 46

Blog 48Ik specialiseer, dus ik promoveer...

kruiswoordpuzzel 50

Blog 52Studietips voor de verpleegkundige in...

Recept 54

Blog 56In gesprek met een cardiothoracaal chirurg

Test jezelf 60

Winacties 64

Wintersportblessures 66

Must follow 68

antwoorden 70

De week van een coassistent // 54 // De week van een coassistent

door Estelle van Eijk

De week vaneen coassIstentIntrona al die jaren kennis opdoen is het zover: coschappen! Als co-assistent mag je eindelijk prak-tijkervaring op gaan doen in het ziekenhuis. Een mooie ervaring, maar toch gaat het leven van een coassistent niet altijd over rozen. Van de glamour in series zoals Grey’s Anatomy blijft in werkelijkheid weinig over. lange dagen, korte pauzes en bikkelhard werken. Estelle weet er alles van en neemt je mee in haar leven als coassistent.

MaandagHet kostte wat moeite, maar we zitten er toch. Fris en fruitig bij de overdracht met een koffietje om een beetje wakker te worden. Nou ja wakker worden… er is weer van alles gebeurd het weekend. Om me heen zie ik wat andere coassistenten knikkebollen tijdens de enorm lange lijst patiënten die wordt overgedragen. Ik kijk nu al uit naar de lunch om ze uit te horen over hun weekend. Later op de dag blijkt dat uitgebreid lunchen er niet in zit vandaag. De afdeling is enorm druk en de co-telefoon gaat voortdurend, want ze kunnen wel extra handen gebruiken bij de spoed OK’s. Voor ik het weet sta ik daar tot 18.00 uur een paar klemmen vast te houden.

tring

tring

Co-telefoon

ZondagavondOh jee… wat is het weekend snel gegaan. Na het eerste wijntje op de vrijmibo is de tijd voorbijgevlogen. Van studeren is eigenlijk weinig gekomen, maar het sociale leven heb ik wel dubbel en dwars ingehaald! Goed om te horen dat er ook nog een leven is naast het ziekenhuis. O nee, is het al 22.00 uur? Snel lunch maken, spullen klaarleggen, tandenpoetsen en bed in. Morgen gaat die wekker weer zo vroeg….

snooze.. snooze.. snooze..

Thuis plof ik neer op de bank. Positieve punt van de dag: ik heb me wel nuttig kunnen maken, vandaag was ik even geen kruk-co!

VrijdagIn mijn hoofd ben ik stiekem al druk bezig met mijn weekendplannen. De tussenbeoordeling die ik vanmiddag krijg, houdt me echter bij de les. Ik probeer me niet al te druk te maken, maar weet toch niet zeker in hoeverre ik me van mijn bes-te kant heb laten zien de afgelopen tijd. Het kan toch altijd wel beter? Uiteraard blijkt het allemaal mee te vallen. Een paar aandachtspuntjes, maar nu eerst:

Weekend!

DinsdagHelemaal voorbereid kom ik aan op de polikli-

niek. Hier kom ik erachter dat ik niet de enige

ben. Naast de chirurg, de arts-assistent en de

doktersassistent zit een physician assistant in op-

leiding. Tja en die gaan voor. Gelukkig is er aan

de overkant nog een poli spreekuur. Deze heb ik

echter niet voorbereid. Dus dat wordt improvi-

seren. “Ga maar naar die nieuwe patiënt op ka-

mer 2. Ik hoor straks wel je diagnose en plan.” Zo

simpel als de vraag klinkt, blijkt het gesprek uit-

eindelijk niet. De spraakzame patiënt heeft een

uitgebreid verhaal en de rode draad is ver te zoe-

ken. De feedback die ik later van de chirurg krijg

is: “als coassistent heb je nog alle tijd, maar pro-

beer te werken aan je timemanagement.” Door

de reactie van de patiënt ga ik met toch met

een fijn gevoel naar huis: “Succes met je verdere

opleiding. Volgens mij gaat het helemaal goed

komen, je komt in ieder geval al over als een

fijne dokter.”

WoensdagOpstaan gaat vandaag eindelijk wat soepeler,

maar voor de rest…

Wat ging er allemaal mis vandaag:

a In een verkeerde tram gestapt

a Te laat gekomen

a Zo’n 3x koffie over mijn witte jas gegooid

a Verdwaald in het ziekenhuis

a Totale black-out bij de onverwachte

overhoring van de co-opleider

a De logica van mijn notities vergeten

a Een klem van het steriele veld laten vallen en

die uit reflex op proberen te vangen…

Nieuwe handschoenen nodig

a Oh en bijna out gegaan tijdens de operatie…

- P.s.: dit gebeurde helaas niet onopvallend

Mag ik vandaag een dagje niet...

TO DO na het coschap

Plan Reality

Dag uitwerken

Poli voorbereiden

Sporten

Onderzoek

Oma bellen

Ontspannen?

In slaap vallen

op de bank

DonderdagVandaag is het de dag van de grote visite. Met een grote groep, arts-assistent, specialist, verpleegkundige, semi-arts en de coassistent, lopen we langs bij alle patiënten op de afdeling. Van tevoren hebben we uitgebreid per patiënt het beleid besproken. Ik probeer zoveel moge-lijk te onthouden, maar het is zo druk. Voor elke kamer spiek ik toch op mijn papiertje. Wat hebben die artsen toch een indrukwekkend geheugen. Verder bedenk ik me hoe het voor de patiënt moet zijn om wakker gemaakt te worden door deze overweldigende groep mensen en uit te leggen hoe je je voelt terwijl je nog nauwelijks tijd hebt gehad om te realiseren waar je ook alweer bent. Gek, maar hopelijk maakt het wel duidelijk dat iedereen er alles aan pro-beert te doen goed voor hem/haar te zorgen. Al voel ik me soms wat nutteloos als zoveelste wiel aan de wagen, leerzaam is het wel. En ik weet wat er vanmiddag op me te wachten staat..

Donderdag krokettenlunch!!

Juist in de winter, als je soms voor het licht is je huis verlaat en nadat het donker is pas weer thuiskomt, wil je goed voor jezelf zorgen. Zet even een kop warme thee, koffie of chocolademelk en neem even een paar minuten tijd om de onderstaande vijf punten door te lezen; even een momentje 'selfcare'.

Denk aan die mensen waar jij energie van krijgt en

andersom. Zorg dat je even verbinding maakt met

die mensen (met (beeld)telefoon, (voice) app, per

mail, of persoonlijk); en bekrachtig dat contact, al

is het maar kort.

Hoe ontstond jouw passie voor geneeskunde; waarom doe je wat je doet? Waarom wilde je in de zorg gaan werken? Wilde je

mensen helpen of begeleiden, een verschil maken,

kennis delen? Wat was jouw onderliggende moti-

vatie om dit werk te gaan doen? Ga in gedachten

even naar dat moment/besluit; hoe jong was je,

wie steunden je? Wat vind je van je studie? Ben

je op het juiste pad? Neem een moment in je ge-

dachte dat je je trots voelde, dat je het spannend

vond om te starten, dat je goed teamwork leverde,

een mooi resultaat bereikte, en tover een glimlach

op je gezicht. Jouw ambitie is nog steeds prach-

tig. Wees lief voor jezelf. Ik hoop dat je weet: er is

geen beter moment dan NU om aan jouw ambitie

gehoor te geven. Jij maakt het verschil.

Wees jouw eigen cheerleader; moedig jezelf aan. Zeg tegen jezelf: "Ik accepteer de situatie zoals hij

is. Vandaag wil ik de beste versie van mezelf laten

zien. Ik leer elke dag iets nieuws." Blijf mild naar je-

zelf. Bescherm jezelf tegen mensen die je humeur

of zelfvertrouwen negatief beïnvloeden. Geef je

grens aan. Zorg voor jezelf, luister naar je lijf en be-

hoeften. Ken je het sprookje van Pinokkio, en de

wijsheden en goed bedoelde correcties van Japie

Krekel die op zijn schouder zat? Stel je voor dat jij

een persoonlijke cheerleader hebt, die jou de hele

dag op een positieve manier stimuleert. Zij is trots

op je, je bent goed zoals je bent. Je doet je best.

Je leert en je groeit. Ze geeft je complimenten,

3

4

Als zorgverlener staat het meestal hoog op je prio-

riteitenlijst om voor iemand anders te zorgen. Dat

is soms vanzelfsprekend: een patiënt met een frac-

tuur op de SEH of een zieke man met corona, is 'in

your face'; die heeft zorg nodig. Het is dan verlei-

delijk om anderen voorop te zetten. Mensen die

in de zorg werken willen anderen graag helpen.

De patiënten om je heen lijken in het acute mo-

ment zorg ook harder nodig te hebben dan wijzelf.

Uniek, en inherent aan het vak, kom je telkens een

variatie aan symptomen en pathologie tegen waar

je mee aan de slag mag en kan, soms moet. Al-

leen zodra je leert hoe je goed voor patiënten kan

zorgen, zou je simultaan ook moeten leren hoe jij

goed voor jezelf zorgt. Daar kan je niet vroeg ge-

noeg mee beginnen, en dat is voor iedereen an-

ders. Net als in een vliegtuig in geval van nood, zet

je eerst zelf je zuurstofmasker op, voordat je dat bij

een kind of een patiënt doet. Letterlijk.

Vraag jezelf eens af; hoe zorg jij voor jezelf, wat is jouw 'zuurstof-masker'?Als je dokter wil worden of bent, ben je in de regel

een betrokken mens. Je staat midden in de maat-

schappij, bijvoorbeeld in het directe of indirecte

1

patiëntencontact, een bijdrage in de vorm van we-

tenschap, en/of preventie. Het is niet voor niets dat

de mensen om je heen vaak geïnteresseerd zijn in

wat je doet. Door jouw neiging om in de bres te

springen en iets nuttigs te doen, vergeet je soms

waar jij zelf eigenlijk echt naar verlangt. Hoe kom jij

in deze coronatijden de winter door? Wat zijn voor

jou kleine cadeautjes voor jezelf? Sporten? Een

avond vroeg naar bed? Een boek lezen? Een film

kijken die je al heel lang wilde zien? Naar de sau-

na? Kan je een aantal van die momenten inplannen

(bijv. één per week) in je agenda?

Neem even afstand, zoom uit. Van welk geheel ben jij een onderdeel? Weet dat jij niet kan veranderen wat er op je af-

komt. Anders had je het al gedaan. Maar je hebt

wèl invloed op hoe jij je opstelt, welke gedachten

je toelaat, en wat je daarbij voelt. Wil je je laten

overrompelen, of wil je doen wat binnen jouw mo-

gelijkheden en kundigheid ligt? Denk aan je colle-

ga’s die hun best doen, aan de mooie initiatieven

die ontplooien juist tijdens deze pandemie. Weet

dat je niet alleen bent, dat je je samen met ande-

ren in deze situatie bevindt. Vertrouw erop dat je

hier ook samen doorheen zal gaan. Voel je geliefd.

2

gunt jou alles, leeft met je mee, moedigt je aan,

en ze troost je om snel weer op te staan als je strui-

kelt. Laat haar toe; ze bedoelt het goed en je zal

zien, het helpt je om te relativeren en veerkracht

op te bouwen.

Creëer een ochtend- en een avondritueel voor jezelf. Wat zou je jezelf gunnen op het eerste en laat-

ste moment van de dag? Als je je bed uit bent ge-

komen; wat wil je als eerste even doen? Sporten?

Mediteren? Yoga? Kopje koffie? Een intentie voor

de dag bedenken? Gedurende de dag: bewaak

welke informatie je tot je neemt en observeer wat

dat met je doet. En aan het einde van de dag als je

naar bed gaat, hoe ontspan je voordat je gaat sla-

pen? Een ademoefening? Wil je nog even iets de-

len met je partner of familie? Iemand een berichtje

sturen? Focussen op iets positiefs? Als je dagelijks

een moment neemt om de dag te starten en af te

ronden creëer je een cyclus, een ritueel, en je zal

merken dat dat rust brengt.

5

Froukje Verdam

even een momentjeselfcare

Kijk voor meer informatie op bol.com:

Zelfzorg voor de jonge dokter, Froukje Verdam,

ISBN 9789401473453

even een momentje selfcare // 76 // even een momentje selfcare

compendium coronaChange ChallengeWeer in een lockdown, wie had dat ge-dacht? Wij zijn er stil van. Wij wensen alle zorgprofessionals, ondernemers, ouders, ouderen, singles, jongeren en iedereen die nu voor een grote uitdaging staat veel sterkte, gezondheid en liefde toe!

Juist in deze tijd is het belangrijk om aan jezelf te

blijven denken. Aan je gezondheid. Zowel fysiek

als mentaal. Om jullie te motiveren om samen ge-

zond te blijven, starten we op 1 januari 2021 de

Compendium Corona Change Challenge! 31 da-

gen lang gaan we aan de gang met een challenge

die je voor jezelf mag bepalen.

Bekijk hier voorbeelden van challenges die je kunt

gaan doen. Doe jij ook mee? Deel hier wat jij in ja-

nuari wil gaan doen en je doet automatisch mee

met de Compendium Corona Change Challenge!

Samen staan we sterk!

#cOMpendIuMchallenGe

Doe jij ook mee?

wegwijsVoor veel patiënten voelt een ziekenhuis tij-dens hun eerste bezoek als een doolhof. Als ik zelf terugdenk aan het begin van mijn studie- tijd in het ziekenhuis, herken ik dat gevoel. On-danks de aanwezigheid van een ietwat onlo-gisch routeplan had ik aanvankelijk de nodige moeite om de juiste collegezaal of werkgroep-ruimte te vinden. Ook nu ik sinds een aantal we-ken als vrijwilliger werk in de centrale hal van het ziekenhuis, kan ik nog steeds niet zeggen dat ik alles weet te vinden.

Toen ik op de eerste dag van mijn stage in het zie-

kenhuis in Porto werd verwacht op de Neonatale

Intensive Care Unit (NICU), kwam dit gevoel weer

boven als een déjà vu. Ik had geen idee waar ik

heen moest in het gigantische ziekenhuis. Al snel

bleek de korte instructie ‘links op de vijfde verdie-

ping’ die ik vooraf had ontvangen niet voldoende.

Gelukkig was ik ruim voor mijn afspraak in het zie-

kenhuis gearriveerd, dus had ik nog genoeg tijd

om zelf op zoek te gaan. Tijdens mijn speurtocht

belandde ik op de verkoeverkamer, de linnenka-

mer en als hoogtepunt op de afdeling kortverblijf

die enkel toegankelijk was voor mannelijke patiën-

ten en mannelijke zorgmedewerkers.

Ik was volledig verdwaald in de gangen van het

enorme ziekenhuis en had zowaar heimwee naar

het eerdergenoemde routeplan wat ik zo vaak heb

verdoemd. Tot mijn eigen verbazing lukte het me

uiteindelijk toch om nog op tijd de juiste afdeling

te vinden. Echter bij aankomst bleek het afdelings-

hoofd, waarmee ik oorspronkelijk een afspraak

had die ochtend, al meer dan een maand van haar

pensioen te genieten in de Portugese zon. De weg

naar de uitgang van het ziekenhuis was gelukkig

wel duidelijk aangegeven…

Nina Houben01-07-2020

Nina Houben is 22 jaar oud en studeert Geneeskunde aan de Universiteit Leiden. Naast haar studie werkt ze op de afde-ling Gynaecologie. In februari vertrok ze naar Portugal voor een klinische stage op de NICU voorafgaand aan haar coschap-pen, maar moest door de corona-uitbraak vroegtijdig terugkeren. Weer in Nederland blogt zij voor Compendium Geneeskunde en zal zij hier haar ervaringen delen.

Inspirerende blogs // 98 // compendium challenge

VuurwerkHet besluit van het vuurwerkverbod voor de jaarwis-seling van 2020-2021 heeft in Nederland voor veel onrust gezorgd. Vooral onder vuurwerkfans liepen de gemoederen hoog op. De reden voor het vuur-werkverbod is om extra druk op de al erg belaste zorg te voorkomen. Toch is de invoering van een vuurwerkverbod al jaren onderwerp van gesprek. Wat gaat er allemaal schuil achter vuurwerk?

vuurwerkspecial // 1110 // vuurwerkspecial

Getuige, oogletsel "Toen we op oudjaarsdag bij vrienden langs wilden gaan, liepen we langs een groep jongeren die met vuurwerk bezig waren. Ze waren helaas niet aan het oplet-ten of er mensen langs liepen. Net toen ze babypijltjes aanstaken, naderden mijn va-der en zusje. Waarschijnlijk van de schrik gooiden ze een van de babypijltjes weg. Deze kwam in de ooghoek van mijn zusje terecht. Gelukkig is het pijltje op de een of andere manier niet volledig ontploft, waar-door het letsel meeviel; een aantal haar-vaten in het oog waren gesprongen en ze had een lichte eerstegraads brandwond rond het oog. We konden snel bij de huis-arts terecht voor controle waar bleek dat er gelukkig geen grote schade was."

Ervaringen

Slachtoffer, neusletsel

"Ooit heb ik een vuurwerkongeval gehad

waarbij siervuurwerk omviel. Tijdens het

wegrennen is het in mijn neus terecht ge-

komen. Mijn eerste reactie was snuiten,

maar dit hielp niet om het stuk kruit eruit te

halen. In nog geen minuut heb ik het toen

eruit gekregen door mijn vinger te gebrui-

ken. Toch hingen de vellen al uit mijn neus.

Zelf heb ik het gelijk gekoeld, maar de vol-

gende ochtend heb ik toch de huisarts ge-

beld. Van de huisarts heb ik zalf gekregen.

Dit moest ik 3x per dag in mijn neus aan-

brengen, maar het was goed beschadigd.

Alles bij elkaar heeft het minimaal een jaar

geduurd tot het helemaal geheeld was. Nu

zie je er niks meer van terug, maar het blijft

gevoelig. Verder heb ik het idee sommige

geuren niet goed te ruiken."

Thuiszorg vuurwerk- slachtoffer, brandwonden en amputatie vingers

"Na het brandwondencentrum waren wij verantwoordelijk voor de thuiszorg van een jonge cliënt. De jongeman had vuur-werk op een vreugdevuur gegooid, waarna dit alle kanten op spatte, ook op de jon-gen. Zijn kleding was van polyester waar-door de vlam zich snel over zijn lichaam verspreidde. Dit zorgde voor flinke brand-wonden in zijn gezicht en op zijn lichaam. Hij is er zelfs een aantal vingers door kwijt-geraakt. De zorg was in het begin best heftig. Het verbinden van de wonden was erg intensief. Uiteindelijk geneesden de brandwonden best snel en voorspoedig, maar de jongen is getekend voor zijn le-ven. Bovendien had het ook veel invloed op zijn vriendengroep. Zij wisten name-lijk niet meteen hoe ze moesten handelen. Zelf ben ik me nu nog bewuster van wat ik aantrek met oud en nieuw en let ik er op dat ik geen makkelijk brandende kleding aantrek."

Slachtoffer, oorletsel

"Oudjaarsavond 2018/2019 was ik bij vrien-

den. Net na twaalf uur gingen we naar bui-

ten, zodat mijn beste vriend vuurwerk kon

afsteken. Nadat we iedereen buiten een

goed nieuw jaar hadden gewenst, begon-

nen mijn vriend en de buren vuurwerk af te

steken. Ik was ondertussen foto’s aan het

maken. Op een gegeven moment kwamen

de buren met een groot pakket van zo’n 10

kilo naar buiten. Op 25 meter afstand van

iedereen werd de lont hiervan aangesto-

ken. Al binnen een paar seconden knalden

de eerste shots de lucht in. Ik stond met

mijn vriend tegen de muur van het schuur-

tje te kijken, toen ineens de zijkant van het

pakket open schoot en er iets onze kant op

kwam. Snel draaiden we ons om en pro-

beerden we voor de vonken te schuilen. Er

leek niks te gebeuren, maar juist toen we

ons weer terugdraaiden kwam de enorme

knal. Mijn oren sloegen dicht en ik werd

duizelig. Ik hoorde niks meer met mijn

rechteroor, maar dacht dat dit wel weer bij

zou trekken en was blij dat we niet gewond

waren. Na 45 minuten kwam mijn gehoor

terug, maar kwam er een pieptoon voor in

de plaats. Ik was heel blij dat de toon ver-

dween na 5 weken, maar al snel merkte ik

dat ik rechts minder hoorde. Als ik alleen

rechts een oortje in had van mijn koptele-

foon was het geluid gedempt, alsof ik een

watje in mijn oren had. Nu blijk ik 40% min-

der te horen met mijn rechteroor dan met

mijn linkeroor."

vuurwerkspecial // 1312 // vuurwerkspecial

Vuurwerkmanifest“Oud & nieuw vieren is leuk! Maar niet voor iedereen.” zegt het Vuurwerkmanifest. Sinds 2017 zet het Vuurwerkmanifest zich in om vuurwerk uitsluitend door professionals te laten afsteken, zodat iedereen kan genieten van vuurwerk op een veilige manier. Als zorgverleners zien zij jaarlijks de enorme schade die vuurwerk kan aanrichten. Verwon-dingen zoals artsen normaal alleen in oorlogsgebieden zien en letsels die nog jaren en soms wel levenslang zorg behoeven. Inmiddels hebben zich meer dan 650.000 particu-lieren en organisaties bij dit initiatief aangesloten. Dit kan zo niet langer!

Voor deze vuurwerkspecial gingen wij in gesprek met twee van de oprichters: oogarts Tjeerd de Faber en jeugdarts Willemien Boland.

Tjeerd de Faber, oogarts

Elk jaar heeft kinderoogarts Tjeerd de Faber de twijfelachtige eer om het eerste slechte nieuws van het nieuwe jaar te brengen. Traditioneel gezien wordt hij al om 7.10 uur gebeld door de radio met de vraag hoeveel slachtoffers hij die nacht heeft gezien.

Komend jaar zal Tjeerd zijn 23e nieuwjaarsdienst

draaien. Al jaren ziet hij de eerste dagen van ja-

nuari verschillende kinderen die gewond zijn ge-

raakt met oud en nieuw. Deze dagen verandert zijn

kinderspreekuur in een traumaspreekuur met pa-

tiënten die hij vaak nog jaren moet blijven vervol-

gen. Om het effect van vuurwerk voor iedereen te

illustreren, bedacht Tjeerd zo’n 20 jaar geleden dat

het nuttig is om de slachtoffers vanaf het begin uit-

gebreid te analyseren. Als voorzitter van het NOG,

Nederlands Oogheelkundig Gezelschap, voerde

hij in 2008 zelfs een landelijk systeem in om dit bij

te houden.

vuurwerkspecial // 1514 // vuurwerkspecial

door Estelle van Eijk

“Een echte horrornacht” noemde hij de jaar-

wisseling van 2019-2020. “Als ik al die jaren

diensten op een rijtje moet zetten, zat deze wel

in de top 3 qua ernst. Je zag ineens de slacht-

offers weer toenemen in aantal en in ernst.”

“Dit bleek een goede zet en veel beter dan de

schattingen van de eerdere jaren. Zo werd niet

alleen het preciezere aantal bekend, maar ook

de prognose, oorzaak en de gevolgen. Van deze

letselcijfers sloegen wij toen steil achterover.

Dus namen wij met de NOG een motie aan dat

wij pleiten voor een verbod op consumenten-

vuurwerk op medische gronden.”

Het feit dat de helft van de vuurwerkslachtoffers

omstanders zijn, vindt Tjeerd hét politieke argu-

ment voor een verbod. Nadat in 2014 in de politiek

weinig gehoor werd gegeven aan het dringende

advies van onder andere oogartsen en jeugdart-

sen, werd ‘Het Vuurwerkmanifest’ opgericht. Elk

jaar groeit het aantal handtekeningen dat verza-

meld wordt voor een vuurwerkverbod.

De overheid probeert het hele jaar de veiligheid

van haar burgers te waarborgen. Elk jaar wordt dit

door vuurwerk enorm moeilijk gemaakt. Oud en

nieuw blijkt de meest gevaarlijk dag van het jaar,

omdat mensen zo graag vuurwerk willen afsteken.

De letsels waarmee zorgprofessionals worden ge-

confronteerd deze dag zijn gruwelijk om te zien.

“Ooit begonnen we met 10.000 handtekenin-

gen. Dit probeerden we steeds te verdubbe-

len, maar afgelopen jaarwisseling steeg het

aantal ineens van 70.000 naar 670.000. Dat zijn

acht kamerzetels.”

“Ogen aan flarden geschoten, enorme ver-

brandingen, chemische letsels. Verwondingen

die je normaal gesproken alleen in oorlogsge-

bieden ziet. En eigenlijk is dit zo zinloos en on-

nodig om een feestje te vieren.”

Voor veel mensen is oud en nieuw dus helemaal

niet zo’n feest. Denk aan de slachtoffers, maar ook

aan de professionals die deze patiënten moeten

behandelen. Daarnaast hebben deze slachtoffers

nog jaren zorg nodig. Enkele zelfs levenslang. Een

derde van de oogheelkundige letsels zijn blijvend.

De dag dat we hem spreken heeft Tjeerd nog een

operatie gedaan bij een man die 10 jaar geleden

aan één oog blind is geworden door een chemi-

sche verbranding van vuurwerk.

“Om het oog er nog fatsoenlijk uit te laten

zien heeft hij inmiddels zo’n zeven operaties

gehad. Vandaag duurde de operatie 3,5 uur.

In deze tijd kun je ongeveer zeven patiënten

aan staar opereren. In totaal kosten al die vuur-

werkletsels 800 staaroperaties per jaar.”

Willemien Boland, jeugdarts

vuurwerkspecial // 1716 // vuurwerkspecial

Dus ook de gewone zorg komt hiermee in gevaar.

Om dan nog niet spreken over de kosten die hier-

voor gemaakt moeten worden. Het eenmalige

verbod dit jaar ziet Tjeerd als een ultiem weten-

schappelijk experiment. Eigenlijk was zijn idee de

steden zoals Rotterdam waar sowieso al een verbod

zou zijn te vergelijken met de rest van Nederland.

Nu krijgt hij de kans landelijk in kaart te brengen

wat de gevolgen zijn van een vuurwerkverbod.

“Ik hoop dat we met dit tijdelijke verbod kun-

nen aantonen dat het een veel veiligere en

prettigere nieuwjaarsnacht wordt in vergelijk

met de laatste 25 jaar en dat we daar lering

uit halen. Ik hoop 1 januari voor het eerst goed

nieuws te kunnen brengen aan het begin van

het nieuwe jaar.”

de missie van jeugdartsen is het ondersteunen van gezond en veilig opgroei-en van de jeugd in ne-derland door middel van preventie. Aangezien ruim de helft van de vuurwerk-slachtoffers onder de 20 jaar is en een derde zelfs jonger dan 15 jaar, houden

Pas op met Carbid! Knallen met carbid valt helaas niet in het vuurwerkbesluit.

Nu het gebruik van carbid zich lijkt te gaan verplaatsen

van de landelijke gebieden, waar dit normaal is, naar de

stad, houden Willemien en Tjeerd hun hart vast. De afge-

lopen 12 jaar vertelt Tjeerd dat er 79 oogletsels door car-

bid zijn veroorzaakt. Dit is 2 á 3% van alle oogletsels. De

verwachting is dat dit aantal wel iets zal stijgen dit jaar…

“Een jongen van een jaar of 8 was

zijn halve hand kwijtgeraakt door

het afsteken van rotjes die hij van de

grond had geraapt. Los van het feit

dat het afschuwelijk is een deel van

je hand te missen, heeft deze jongen

nu ook een veranderd toekomstper-

spectief. Zo is hij ineens beperkter

in zijn beroepskeuze. En dit is vol-

komen niet nodig en te voorkomen

door vuurwerk te verbieden!”

jeugdartsen zich jaarlijks bezig met het voorlichten over veilig gebruik van vuurwerk. Een verbod op consumentenvuurwerk vinden zij echter een veel ef-fectievere vorm van preventie.

Willemien Boland vertelt dat zij op een school met speciaal onderwijs waar zij werkte, geconfronteerd werd met de gevolgen van een vuurwerkletsel:

Daarom sloot Willemien zich in 2014 namens haar

beroepsvereniging aan bij de missie van Tjeerd de

Faber. In dit jaar stelden zij een manifest op voor

de Tweede Kamer die over beperkingen van vuur-

werk zou gaan praten. Al leverde dit weinig op, er

werd niet opgegeven en ‘Het Vuurwerkmanifest’ in

bredere zin werd in het leven geroepen. Met ve-

le verschillende beroepsgroepen blijven ze roepen

dat het een keer moet stoppen.

“Wat we voornamelijk doen, is zoveel moge-

lijk de media te woord staan en vertellen hoe

wij er tegenaan kijken. Informeren en rapporte-

ren wat vuurwerkletsels met mensen doen. Het

is toch krankzinnig dat 1 januari de onveiligste

dag van het jaar is? Wat een feest zou moeten

zijn, eindigt voor sommige mensen in een hel.”

Naast deze ongelukken is vuurwerk op meerdere

manieren een grote last voor een heleboel men-

sen. Denk aan mensen met gevoelige luchtwegen,

gehoorproblemen of getraumatiseerde mensen uit

oorlogsgebieden. Of het effect op huisdieren en

het milieu. Daarnaast zijn er ontzettend veel men-

sen die nieuwjaarsnacht heel hard moeten werken:

oogartsen en chirurgen, maar ook de ambulance-

medewerkers, BOA’s en politie. Bij het opsommen

van de redenen waarom ze zo tegen vuurwerk is, is

Willemien geraakt. “Ik word iedere keer weer woest

als ik erover vertel.”

Het landelijke verbod dat dit jaar is uitgesproken,

stemt haar dan ook goed. Die 1300 mensen die af-

gelopen jaar naar de Eerste Hulp kwamen vanwege

een vuurwerkongeval kun je nu ook echt niet ge-

bruiken in de ziekenhuizen waar al zo hard gewerkt

moet worden. Bovendien noemt ze het ironisch dat

de coronacrisis nu lijkt bij te dragen aan de missie

van ‘Het Vuurwerkmanifest’. Uiteraard hoopt zij dat

dit eenmalige verbod wordt doorgezet en dat con-

sumentenvuurwerk wordt vervangen door professi-

oneel vuurwerk.

“Want vuurwerk kan natuurlijk heel mooi zijn

als je het centraliseert. Zo kan je kijken naar

vuurwerk van goede kwaliteit zonder de angst

dat er eventueel iets mis kan gaan.”

Bron foto Willemien Boland: www.medischcontact.nl

aanTal slachTOffers dIe spOedeIsende hulp Of HuISARTSENpRAKTijK BeZOchTen

1.3001.2001.100

2019-20202018-20192017-2018

±900

385

±705

±429

±800

±400

MENING OVER VuuRWERK (N = 1658 HuISHOuDENS)

VuurwerkOnGeVallen Jaarwisseling 2019-2020

BehandelInGen seh

3%

11%

6%

80%

AmPuTATIe 1 of meerdere vingers,

delen van ledematenOPGeNOmeN

in ziekenhuis

DOORVeRWezeN naar ander ziekenhuis of

brandwondencentrumANDeRS

Sinds jaarwisseling 2003-2004 zijn er 15 personen overleden als gevolg van vuurwerk

71% 44%

Leuk

Traditie

mooi

Te gevaarlijk

Niet prettig voor (huis)dieren en milieu

waarOM afsTeken?

VOOr VerBOd?

wel nIeT

voor verbod op knalvuurwerk

voor verbod op al consumenten- vuurwerk

Bron: veiligheid.nl

rIsIcOprOfIel slachTOffers

<20 JAAR ≥20 JAAR50% 50%

VuuRWeRk zeLF AANGeSTOkeN

OmSTANDeR50% 50%

80% 20%

27% OOG hOOfd 20%

39% BrandwOndhand- en VInGer 24% brandwonden, fracturen, open wonden en oppervlakkig letsel

39%

24% 20%

27%

leTsels

18 // vuurwerkspecial

KoffieCompendium lijkt een te mooie woordspeling om geen twee keer te ge-bruiken. Eigenlijk geldt ditzelfde voor de eerste keer dat de wegen van KoffieCo de podcast en Compendium kruisten: dit moest nog eens gebeuren! Compendium en KoffieCo de podcast zijn geen onbe-kenden van elkaar en niet alleen omdat beide hun roots hebben in de medische wereld. Sterker nog, Veerle en Romée zijn zelfs te beluisteren in een van de pod-castafleveringen. Ik schuif aan bij Doris, Eva, Mare, Tessa en Tiara, de redactie van KoffieCo de podcast.

We spreken elkaar middenin een behoor-lijk drukke week. De coronacrisis is nog steeds in volle gang, dus met zijn allen af-spreken op dezelfde plek zit er voorlopig niet in. We zullen het met het welbekende Zoom moeten doen. De sfeer is er in ie-der geval zeker niet minder op geworden.

door Alexander Currie11-11-2020

KoffieCompendiuminterview

Ik kan me voorstellen dat het veel voldoening moet geven om deze nieuwe serie aan de rest van podcast-luisterend Nederland te kunnen la-ten horen. 'Arts of toch niet?', hoe is het alle-maal begonnen?

Het is ongeveer acht maanden geleden sinds we

begonnen zijn met bouwen aan 'Arts of toch niet?'.

Naarmate het aantal KoffieCo de Podcast-afleve-

ringen groeide, kregen we in gelijke mate steeds

meer verhalen op ons bord geschoven. Na een

tijdje viel het ons op dat deze verhalen niet alleen

afkomstig waren van mensen die enkel werkzaam

zijn in de medische sector als specialist. Veel men-

heel erg bedankt dat jullie samen rond de tafel wilden komen voor een gesprekje. De podcast zelf heeft inmiddels geen introduc-tie meer nodig. Wat wel een introductie no-dig heeft is de nieuwe podcast serie: Arts, of toch niet?, welke as we speak minder dan 24 uur geleden gelanceerd is. Ik kan me voorstellen dat daar veel voorbereiding aan vooraf gegaan is. Dit moeten behoor-lijk drukke weken voor jullie zijn (geweest).

Dat kun je inderdaad wel stellen. Er is bijvoor-

beeld vrij last minute besloten dat er toch nog

een promofilmpje gemaakt moest worden,

" De lancering van de nieuwe serie voelt wel als een nieuwe overwinning."

" Arts worden wordt behoorlijk opgehemeld, door onder andere de opleidingsplekken zelf."

waardoor we vorig week ineens samen, ge-

huld in onze witten jassen op de brug bij

Utrecht Centraal stonden. Achteraf gezien zijn

we er niet verbaasd over, maar het is eerder

regel dan uitzondering dat in dit soort pro-

jecten meer tijd gaat zitten dan je verwacht,

zo ook bij 'Arts of toch Niet?' Er moest uiter-

aard een nieuw riedeltje gemaakt worden en

voor je het weet heb je een avond vol aan con-

tact over de muziek hierachter. Dit hoort erbij,

want het is onbeschrijflijk gaaf om aan de Kof-

fieCo de Podcast te mogen werken. De lan-

cering van de nieuwe serie voelt wel als een

nieuwe overwinning.

sen met een artsenbul zijn alsnog een andere weg

ingeslagen. Het aantal van dit soort verhalen kon-

den we niet zomaar in één aflevering, laat staan

een paar afleveringen kwijt. Hierbij ontstond het

beginsel van 'Arts of toch niet?'

In de context van de studie Geneeskunde is er

vooral ruimte voor de 'succesverhalen', waarin je

hoort hoe specialisten aan hun baan zijn gekomen

en wat daaraan voorafging. Arts worden wordt be-

hoorlijk opgehemeld, door onder andere de oplei-

dingsplekken zelf. Het is echter een illusie dat dit

de enige manier zou zijn om een succesvol en ge-

lukkig leven te leiden als je eenmaal je masterdi-

ploma op zak hebt. Er is veel meer dat hierachter

zit en het zou een gemiste kans zijn om dit onbe-

licht te laten.

Dit jaar loopt natuurlijk heel anders dan je als per-

soon zou verwachten. Het brengt echter ook an-

dere soort mogelijkheden, waar we waarschijnlijk

geen gebruik van zouden kunnen maken als we nu

allemaal fulltime bezig zouden zijn geweest met

het lopen van onze coschappen. Er is bijvoorbeeld

zelfs een miniserie, de KoffieCoronaPodcast uitge-

rold. We kunnen meer aandacht steken in de afle-

veringen zelf en in de personen die we bij ons op de

podcast uitnodigen. Bij ‘Arts of Niet?’ hebben we

meer tijd voor het persoonlijke deel dan normaal

gesproken, waardoor de afleveringen van wat die-

pere aard zijn en er voor ons meer uitdaging in zit.

Exclusief KoffieCompendium interview // 2120 // Exclusief KoffieCompendium interview

De coronacrisis brengt wel wat vertraging met zich

mee als we kijken naar het beloop van onze stu-

dies. Ondanks dit klagen we zeker niet: met alles

wat we nu op ons pad tegenkomen, zien we dit al-

leen als een kleine achterstand in tijd maar zeker niet in wijsheid.

kunnen jullie me wat meer vertellen over wat jullie hopen dat luisteraars oppikken als ze jullie nieuwe podcast aanzetten?

We hebben het bespreekbaar maken van twijfels

en dat het niet erg is om te twijfelen als een soort

rode draad door 'Arts of Toch Niet?' heen lopen.

We belichten bij deze serie allerlei verschillende

soorten verhalen van personen, die met deze ro-

de draad te maken hebben. Hierbij is het onze mis-

sie om juist verder te gaan dan het puur inhoudelijk

hebben over wat voor levensweg die persoon is in-

geslagen. We zijn meer benieuwd naar de mens

zelf, die daarachter schuilt.

Tijdens je studie is het verre van vreemd om on-

zeker te zijn over je toekomst en of datgene waar

je op dat moment mee bezig bent wel goed bij je

past. Toch hoor je dit niet zoveel, ondanks dat deze

twijfels wel veel aanwezig zijn. Je zou het kunnen

zien als een soort kwetsbaarheid om te durven laten

zien dat je deze twijfels hebt en om dit te omarmen.

Zowel die twijfels en kwetsbaarheid willen wij meer

aandacht geven, door in gesprek te gaan met inte-

ressante figuren, die hiermee te maken hebben. Ho-

pelijk leidt dit ertoe dat er hier over het algemeen

makkelijker over gesproken kan worden. Een inte-

ressante vraag om eens bij jezelf na te gaan is bijvoor-

beeld: 'waarom heb je bepaalde keuzes gemaakt?'

De redactie van KoffieCo de Podcast, v.l.n.r.v.b.n.o: Tiara, Tessa, Doris, Mare, Eva.

N.B. Deze foto is genomen vóór het coronatijdperk.

Hoe maken jullie een podcast-aflevering?

Eva neemt het woord. Het begint natuurlijk bij het vinden van een

betreffende arts. Hierbij is het vinden van een

arts zelf niet eens zo lastig. Het vinden van een

leeg plekje in diens agenda voor een gesprek

is een grotere uitdaging. Voordat de crisis uit-

brak konden we voor het opnemen van de

podcast in een heuse studio in Utrecht terecht.

Die locatie heeft de komende tijd de deuren

gesloten, in ieder geval zolang de coronacri-

sis voortduurt. Daarom hebben we nu eigen

opnamemateriaal aangeschaft. Dit kunnen we

overal met ons meenemen: we kunnen nu bij

artsen zelf op bezoek komen. De aflevering

met Victor Mids was bijvoorbeeld in de kleed-

kamer opgenomen, bij een van de plekken

waar hij zijn shows doet. Daar zaten we opeens,

tussen allerlei verkleedspullen een openhartig

gesprek te voeren. Dit zijn mooie momenten.

" Daar zaten we opeens, tussen allerlei verkleed-spullen een open-hartig gesprek te voeren."

met vrienden en familie van de te-interviewen-per-

soon te kletsen, zodat we een zo volledig mogelijk

beeld kunnen schetsen van de persoon die we dan

binnenkort voor onze neus hebben.

De opnames zelf worden nooit live gedaan. Zo kan

tijdens het interview mooi de focus gelegd wor-

den op de geïnterviewde zelf en de verhalen die

daaruit voortkomen. Tijdens het interview hangt

een open sfeer, waarbij rustig de tijd genomen kan

worden voor vraag en antwoord, zonder dat daar-

bij al te veel gelet hoeft te worden op tijdsdruk, of

dat er continu vloeiend antwoord wordt gegeven.

Dit komt later wel goed: het wordt achteraf tot een

mooi geheel nabewerkt.

We hebben een vast moment in de week: op dins-

dagmorgen is het KoffieCo-ochtend. We hebben

hiervoor gekozen zodat er na het weekend nog

een dag tijd is om alle social media content klaar

te maken. Ook hopen we dat dit voor herkenbaar-

heid zorgt en dat luisteraars erop ingespeeld raken

en bijvoorbeeld op een maandag denken: 'mor-

gen weer een nieuwe KoffieCo-aflevering'.

Bij het maken van een aflevering steken we de

meeste tijd in de voorbereiding. We duiken er

helemaal in, we zorgen dat we helemaal up-

to-date zijn. Als het even kan proberen we ook

Exclusief KoffieCompendium interview // 2322 // Exclusief KoffieCompendium interview

Hebben jullie een bepaalde rolverdeling tijdens een interview?

Een aflevering wordt altijd opgenomen als een

dubbelinterview. Dit betekent dat van het redactie-

team er twee leden aanschuiven bij de betreffen-

de arts. Qua rolverdeling moet je dat een beetje

zo zien: de ene interviewster stelt de praktische

vragen, de andere gaat wat persoonlijker met als

bedoeling om uit de tent te lokken en diepgang

te creëren. Om ervoor te zorgen dat we niet com-

pleet van ons pad afwijken houden we aan dat een

van ons twee de vragen nagaat die we wilden stel-

len. De andere host kan op het gebied van vragen

stellen wat meer freestylen.

Het voelt heel organisch. Soms zit de ene van ons

wat beter in het interview, omdat die meer bij de

geïnterviewde past qua persoonlijkheid. Wat we

echter allemaal met elkaar gemeen hebben is dat

we vol energie een interview ingaan en er met

haast nog meer energie eruit komen. We kunnen

ons het eerste interview nog goed herinneren. Je

zit dan in een soort hyperfocus, die pas ophoudt

als het gesprek klaar is. Op zo'n manier met specia-

listen kunnen praten is heel bijzonder en geeft echt

een kick. Je kunt namelijk alles vragen aan ze. Dat

vinden ze allemaal stuk voor stuk leuk. Hiermee ho-

pen we medestudenten aan te sporen ook vragen

te durven stellen.

Nu jullie inmiddels een jaar verder zijn hebben jullie een hele hoop verhalen van bijzondere bezoekers om jullie heen verza-meld. Dit lijkt me een lastige vraag, omdat het er zoveel zullen zijn, maar kunnen jullie een paar momenten noemen?

Een moment dat ons nog zeer goed is bijge-

bleven en we ook niet zullen vergeten is ons

gehele gesprek met Dr. Marc Buijsrogge. We

hebben het contact dat we met hem hadden

als zeer waardevol en bijzonder ervaren. Hij

werkte als cardiothoracaal chirurg in het UMC

Utrecht en is helaas komen te overlijden. Hier

schrokken we van. We herinneren ons gesprek

met hem nog heel goed. Het was een indruk-

wekkend man, die heel erg zichzelf durfde te

zijn en een bijzonder positieve indruk achter-

liet. Later, nadat de aflevering al een tijdje was

uitgekomen, kregen we bericht van zijn familie,

waarin ze noemden dat ze heel blij waren met

hoe hij in de aflevering naar voren kwam: Marc

als mens en niet alleen als arts, omdat hij zoveel

meer was dan arts. Voor hen geldt het interview

als mooie nagedachtenis aan Marc, door wie

het kwam dat we zo'n mooi moment hebben

kunnen neerzetten. Dit was voor ons ook wel

een realisatiemoment dat we met de KoffieCo

de Podcast iets teweeg kunnen brengen.

Een ander moment dat nog goed in ons geheugen

is gegrift is de dag dat we met de redactie naar

Dr. Geert-Jan van Geffen zijn gegaan. De ene helft

van de tijd is hij te vinden als anesthesioloog in het

RadboudUMC te Nijmegen. Gedurende de ande-

re helft zal hij niet veel op de grond te vinden zijn,

maar in de lucht in een traumaheli. Hij werkt na-

melijk ook als Arts Mobiel Medische Team (MMT).

Zijn dochter had ons over hem getipt en we zijn er

meteen op afgesprongen. De gebruikelijke studio

in Utrecht hebben we die dag even gelaten voor

wat het was. Dr. van Geffen stelde namelijk voor

om het gesprek op de vliegbasis in het Brabantse

Volkel te voeren. Iedere bezoeker van die vliegba-

sis moet een veiligheidskeuring doorstaan om toe-

gang te krijgen tot die locatie en meestal mogen

daar überhaupt geen mensen te gast komen. Dr.

van Geffen noemde 'alleen goeie volk komt bin-

nen en dan vooral door de achterdeur, want slecht

nieuws komt door de voordeur'. We vielen geluk-

kig onder de eerste categorie. Je kunt je vast wel

voorstellen hoe we daar met zijn vijfen op die basis

stonden. Waanzinnig.

" Dit was voor ons ook wel een realisatiemoment dat we met de KoffieCo de Podcast iets teweeg kunnen brengen."

Hoewel jullie podcast inmiddels de 61e afle-vering aantikt, is er gelukkig nog lang geen eind in zicht. Ik kan me voorstellen dat jullie nog veel meer leuks voor luisterend neder-land in petto hebben. Wat kunnen we nog van jullie verwachten?

We kunnen wel wat inside info geven over drie

hele leuke personen, die ons hebben meege-

nomen in hun levensverhalen en wijsheden.

Deze zullen binnenkort natuurlijk op onze pod-

" Op zo'n manier met specialisten kunnen praten is heel bijzonder en geeft echt een kick."

cast te beluisteren zijn. Hierbij in vogelvlucht: Tom

van het Hek (sportcommentator van o.a. Langs de

Lijn), Gilliam Kuijpers (oprichter MedGezel) en An-

dré Kuipers (astronaut).

We hebben ook een aflevering in the works met

iemand vanuit de zorgconsultancy. Organisatie

van de zorg is een hele leuke tak binnen de me-

dische wereld, die we graag in de schijnwerpers

willen zetten.

Exclusief KoffieCompendium interview // 2524 // Exclusief KoffieCompendium interview

Als jullie iedereen bij jullie op de podcast moch-ten uitnodigen, wie zou het dan zijn?

Ze moeten even grinniken. 'Nou als we echt ieder-

een zouden kunnen uitnodigen bij ons, zou Barack

Obama te gast hebben zeker niet verkeerd zijn'.

Ook hoor ik Ruben Terlou (fotograaf, documentaire-

maker en arts (niet-praktiserend) voorbij komen.

Doris heeft hem hoog op het lijstje staan. Er is in

ieder geval al een mail zijn kant op gestuurd, dus

we wachten vol spanning af. Voor de rest zouden

we Diederik Gommers graag te gast hebben. Het

zou gaaf zijn om met een van hen in een afleve-

ring over volksgezondheid en de organisatie van

de zorg te kunnen spreken.

Hoe ziet de toekomst van jullie bedrijf eruit?

Sinds afgelopen jaar is ons bedrijf steeds meer

gegroeid en runnen we het ook niet langer al-

leen met ons drieën: daar is het simpelweg nu te

groot voor. We hebben een aantal mooie mensen

aan ons bedrijf mogen toevoegen. Denk hier bij-

voorbeeld bij aan ons redactieteam (Mare en Eva

schuiven steeds vaker aan bij het maken van een

aflevering), maar ook aan een heus montageteam.

Hierdoor zit de podcast nog strakker in elkaar. De-

ze groei brengt ook nieuwe uitdagingen op ons

pad, zoals spreken op symposia en congressen.

We merken dat we in ieder geval geen gebrek

aan veelzijdigheid hebben onder de personen

die we mogen interviewen. Elke arts heeft zijn

eigen authentieke verhaal te vertellen. Ieder

persoon is zo verschillend dat niemand met el-

kaar te vergelijken is en dat maakt het ontzet-

tend leuk om te doen: ook al zou je ruwweg

dezelfde vragen stellen aan twee personen in

hetzelfde vakgebied, zal er bij de ene persoon

een heel ander gesprek uitkomen, dan bij de

andere persoon. Niemand is hetzelfde. Al deze

personen zijn iedere keer weer op eigen wijze

inspirerend en het geeft veel energie om deze

te mogen interviewen.

We zouden graag willen dat KoffieCo de Pod-

cast een duurzaam begrip wordt in Neder-

land, ook wanneer wij allang geen coassistent

meer zijn. Hoe we deze duurzaamheid wil-

len bewerkstelligen weten we nog niet zo

goed, maar het is in the works, we zijn in ie-

der geval zeker niet aan het denken om te

stoppen. We hebben gemerkt dat coassisten-

ten wat meer durven en sneller een gesprek-

je durven aan te knopen met specialisten/

artsen. Zodoende zijn we ervan overtuigd

dat het van groot belang is dat de stem van

de coassistent op deze manier blijft bestaan.

Zodat de co op laagdrempelige en informe-

le wijze in gesprek kan gaan met welke spe-

cialist of arts dan ook. KoffieCo is daar een

perfect platform voor, omdat je de arts weg-

trekt uit het ziekenhuis en de hiërarchie even

wegvalt.

" Het is minder zonde als je iets probeert en het niet lukt, dan wanneer je het überhaupt niet probeert."

De Compendium

scheurkalender 2021

is o.a. hier verkrijgbaar

voor €14,95.

" Elke arts heeft zijn eigen authentieke verhaal te vertellen."

Vraag, ingestuurd door een volger van de Compendium-Instagram: "Wat betekent werkgeluk voor jullie, wat is het leukste aan werk/coschappen?"

Eva neemt het woord, toevallig woont ze het

gesprek bij vanuit het ziekenhuis waar ze co-

schappen loopt: ‘Bij de coschappen breng je

alle opgestoken theoretische kennis uit je ba-

chelorperiode in praktijk in het ziekenhuis. Dit

mogen doen en hiervan leren is gaaf. Zelf merk

ik ook dat ik door KoffieCo mondiger ben en

sneller vragen durf te stellen aan specialisten’.

Doris voegt hier nog aan toe: ‘De hoeveel-

heid werkgeluk tijdens een coschap wordt

voor een deel beïnvloed door eigen zelfverze-

kerdheid. Ik heb gemerkt dat ik, sinds we met

KoffieCo zijn begonnen, sterker in mijn schoe-

nen sta, waardoor ik mijn werkomgeving als

prettiger ervaar’.

Ik heb nog een laatste vraag: wat zouden jullie de luisteraars nog willen meegeven?

Dit lijkt misschien voor de hand liggend, maar dat

maakt het advies zeker niet minder waar: durf te

vragen. We zijn met KoffieCo de Podcast begon-

nen omdat we onszelf verwonderden over dingen

binnen onze opleiding en omdat we met best wat

vragen zaten. Uiteindelijk hebben we wat kno-

pen doorgehakt en zijn we toch met KoffieCo

de Podcast gestart. Ga er gewoon voor: begin

gewoon met datgene waar je over twijfelt, bij-

voorbeeld als je nadenkt over het opzetten

van een eigen bedrijf. Het is minder zonde als

je iets probeert en het niet lukt, dan wanneer

je het überhaupt niet probeert. In dat laatste

geval heb je er nagenoeg altijd spijt van.

Eigenlijk kun je dit wel gelijktrekken aan hoe

het liep bij Compendium: er was veel meer ani-

mo om te helpen dan we in de eerste instantie

verwacht hadden. Veel mensen gaven aan ons

idee voor KoffieCo de Podcast leuk te vinden

en boden meteen aan om ermee te helpen.

Overigens zijn dit interview en de aflevering

met Veerle en Romée niet de enige twee ma-

nieren waarop KoffieCo en Compendium sa-

men komen: de tips die artsen ons tijdens de

afleveringen hebben gegeven hebben een

plekje in de Compendium-scheurkalender!

Exclusief KoffieCompendium interview // 2726 // Exclusief KoffieCompendium interview

28 // Goede voornemens

GoeDe voornemensDe dagen worden donkerder en kouder terwijl binnen alles warm wordt aangekleed voor de gezellige dagen die er zullen gaan komen. Deze maand staat in het teken van Sinterklaas en pe-pernoten, meer kerstdiners dan er kerstdagen zijn en natuurlijk Oud & Nieuw met oliebollen, champagne en nog wat alcoholische versnape-ringen om het jaar goed af te sluiten. Net voor-dat de klok twaalf tikt en er geproost op het nieuwe jaar gaat worden, bespreek je met je vrienden je goede voornemens voor het nieu-we jaar. Vaak staan deze voornemens in het te-ken van een gezondere leefstijl, zoals minder alcohol drinken, minder eten en meer sporten en bewegen. De klok slaat 12, je eet nog snel wat oliebollen en slaat nog een paar glazen champagne achterover. En dan komt al het eer-ste excuus: morgen begin ik écht!

Je bent niet de enige die moeite heeft met het

volhouden van je goede voornemens. Uit onder-

zoek blijkt dat slecht 19% van de mensen met goe-

de voornemens deze voor langere tijd volhoudt.

Om een nieuwe gewoonte echt te kunnen imple-

menteren in je dagelijks leven, moet je het op z’n

minst 3 maanden volhouden. Belangrijk is om bij

terugval in het oude patroon niet op te geven:

dit hoort namelijk bij het proces! Mocht je gezon-

der leven op jouw lijstje hebben staan van goede

voornemens, maar zie je het niet zitten om je le-

vensstijl drastisch te veranderen? Geen probleem!

Wij zullen wat praktische tips geven hoe je het

nieuwe jaar gezond(er) kunt beginnen. Zonder al te

veel moeite!

AlcoholSteeds meer mensen doen mee met Dry

January; ze drinken in januari geen alcohol.

Volgens Britse experts zien veel mensen

deze ene maand zonder alcohol mogelijk

als vrijbrief om de rest van het jaar hun nor-

male alcoholconsumptie weer te hervatten.

Helaas is dat niet helemaal hoe het werkt.

Wil je komend jaar toch goed voor je le-

ver zorgen, maar toch ook het nieuwe jaar

inluiden met een glas champagne? Houd

het dan bij één glas. Van het drinken van

één alcoholisch drankje per dag zijn name-

lijk zowel positieve als negatieve effecten

op je gezondheid bekend. Omdat alco-

hol vochtafdrijvend werkt, is het verstandig

om per glas alcohol ook een glas water te

drinken. Bovendien is het

voor je lever goed om

twee alcoholvrije dagen

in te lassen als je het niet

bij dat ene glas hebt ge-

houden.

Goede voornemens // 29

Wist je dat? a Door lang achter elkaar stil te zitten er veranderingen in de bloedvaten, de sui-kerregulatie en doorbloeding naar de hersenen plaatsvinden? Hierdoor neemt

de kans op chronische ziektes zoals diabetes

en hart- en vaatziekten toe. Een richtlijn die

je kunt aanhouden om de negatieve gevol-

gen te verkleinen is om voor elke 30 minuten

zitten 2-3 minuten te bewegen.

a Door voor het slapen naar de tv of smart-phone te kijken melatonine wordt afge-broken, waardoor het moeilijker wordt in slaap te vallen? Zet het blauwe licht van je

smartphone uit als je voor het slapen gaan

nog op je telefoon kijkt.

a door de verwarming wat lager te zetten of door een koude douche te nemen het bruin vet in je lichaam wordt geactiveerd, waardoor je metabolisme omhoog gaat en je dus meer energie verbrandt?

a Veel vitamines tijdens het bereiden van voedsel verloren gaan? Een paar tips om

verlies zo veel mogelijk tegen te gaan: kook

in zo min mogelijk water, verhit niet langer

dan nodig, bewaar voedingsmiddelen op

een koele, donkere plaats en bewaar groen-

ten ongesneden.

a Je slaap niet kunt inhalen als je een nacht hebt gefeest (of gestudeerd)? De positie-

ve effecten die slaap heeft op onder andere

je immuunsysteem krijg je hiermee niet te-

rug. Voor een goede slaaphygiëne is het be-

langrijk zo veel mogelijk je eigen ritme aan

te houden en hier dagelijks niet meer dan

anderhalf uur van af te wijken. Als je normaal

gesproken om 23:30u gaat slapen, loont het

niet om die avond daarna om 20:30u naar

bed te gaan.

30 // Goede voornemens

Feit of fabel?

Goede voornemens // 31

Feit: mindfulness draait om het geven van aan-

dacht aan het moment, zonder daarover te oor-

delen of daarop te reageren. Er komt steeds meer

wetenschappelijk bewijs dat mindfulness effectief

is. Mindfulness kan toegepast worden in het ka-

der van preventie, maar ook als onderdeel van de

behandeling van een bestaand probleem. Vermin-

dering van stress is een ander positief effect van

mindfulness. Dit komt door downregulatie van de

amygdala. Er zijn diverse apps waarmee je zelf aan

de slag kunt gaan met mindfulness. Ook worden er

door universiteiten steeds meer mindfulness cur-

sussen georganiseerd waaraan je kunt deelnemen.

mindfulness kan in de gezondheidszorg preventief worden ingezet voor zowel fysieke als mentale problemen.

Feit: het advies is om 200 gram groente en 200

gram fruit per dag te eten. De vitamines en vezels

uit o.a. fruit zijn namelijk belangrijke stoffen voor

je lichaam. In vruchtensap zie je deze stoffen niet

meer terug. Bovendien bevat vruchtensap behoor-

lijk veel suiker. Zo zitten er 4 suikerklontjes in een

glas sinaasappelsap van 200 mL. Er is een hoger

risico op het krijgen van overgewicht en diabetes

type 2 wanneer iemand veel vruchtensap drinkt.

Daarom is het advies zo min mogelijk vruchtensap

te drinken. Je kunt je fruit dus beter eten.

Het is beter om fruit te eten dan te drinken.

Fabel: wanneer er ‘light’ op de verpakking van een

product staat, betekent dit dat er minimaal 30%

minder van de genoemde stof (bijv. vetten, suikers

of kcal) in het light-product zit. Dat klinkt goed,

Light-producten zijn altijd gezonder dan

het originele product.

Fabel: vetcellen spelen een essentiële rol in de

aanmaak van hormonen, zoals leptine. Leptine

remt het hongergevoel in de hersenen en wordt

daarom ook wel het verzadigingshormoon ge-

noemd. Overgewicht kan leiden tot te veel aan-

maak van leptine waardoor er leptineresistentie

optreedt: hierdoor blijf je hongerig en ga je meer

eten. Echter, wanneer er te weinig vetcellen zijn

maak je te weinig leptine aan. Bij vrouwen kan dit

een gestoorde menstruatiecyclus opleveren met

zelfs onvruchtbaarheid tot gevolg. Ook speelt lep-

tine een functie in het immuunsysteem. Bij een

laag leptinelevel kun je ziek worden van normaal

onschuldige micro-organismen. Vet speelt dus een

belangrijke rol in je lichaam.

Fabel: jaarlijks wordt gemiddeld 134 miljoen euro

besteed aan vitamine- en mineralensupplementen.

Vitamines worden voor het grootste gedeelte uit

onze voeding gehaald en spelen een belangrijke

rol in het optimaal functioneren van het immuun-

systeem. In Nederland eten wij over het algemeen

gevarieerd genoeg om geen vitaminesupplemen-

ten te hoeven slikken. Mocht je om een bepaalde

reden toch multivitamines gebruiken, let er dan op

dat je de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid niet

overschrijdt. Te veel vitamines kan namelijk leiden

tot een vitamine-intoxicatie!

Vitamine- en mineralen- supplementen spelen een belangrijke rol in een normaal dieet.

Lichaamsvet is zinloos.

Student & LeefstijlMeer praktische tips over voeding & leefstijl?

Volg dan de Instagrampagina van Stichting

Student & Leefstijl www.instagram.com/stu-dentenleefstijl. Zij zetten zich sinds 2017 in

voor meer leefstijlgeneeskunde in het genees-

kunde curriculum. Ook organiseren zij ieder

jaar op elke geneeskundefaculteit de SELF-

cursus (Students Experienced in Lifestyle and

Food). In deze cursus leer je meer over voeding

en leefstijl en hoe je dit in de spreekkamer kunt

gebruiken ter preventie en behandeling van

ziekten. Voor vragen over de SELF-cursus kun je

mailen naar secretaris@studentenleefstijl.nl.

maar vaak worden er ook weer andere ingredi-

enten (zoals bijv. eiwitten of koolhydraten) toege-

voegd aan een light-product. Hoe kan het anders

dat light-producten zoveel lijken op het originele

product, terwijl een ingrediënt voor een deel mist?

Als er geen andere ingrediënten zijn toegevoegd,

kunnen light-producten soms een gezond alterna-

tief zijn, maar let er op dat je light-producten niet

onbeperkt kunt eten. Bovendien pleiten steeds

meer wetenschappers voor het eten van ‘onbe-

werkt voedsel’ waaraan geen nieuwe ingrediënten

zijn toegevoegd. In dat geval kun je het dus sowie-

so het beste bij het originele product houden.

Inspirerende blogs // 3332 // Inspirerende blogs

... dat willeke alberti mij een waardevolle les zou geven in de geneeskundeAls eerstejaars geneeskundestudent mocht ik even snuffelen bij een dagbehandeling voor dementerenden, vaak gepaard met de ziekte van parkinson. De cliënten uit de dagbehandeling verschilden onderling enorm. Zo kon de ene cliënt niet meer praten noch communiceren op een andere manier, terwijl de andere cliënt nog gezellig een bak-je koffie met je kon doen. Je naam hoefde je echter niet na te vragen. Ik was ontzettend zenuwachtig, ik voelde me toch een beetje zo’n brugpieper die net kwam kijken. Geen idee wat me te wachten stond, want wat is een dagbehandeling?

Mensen komen ’s ochtends met zo’n taxibus (je

kent ze wel) naar de dagbehandeling, brengen

daar hun dag door en rond het einde van de mid-

dag gaan ze weer naar huis. Ik dacht wat moet ik

hier? Ik was ongelofelijk zenuwachtig… maar ik

had het voor geen goud willen missen.

Een dag ziet er ongeveer zo uit: bij binnenkomst

een lekker kopje koffie of thee, met een koekje na-

tuurlijk. Dan is het tijd dat de eersten alvast naar

de fysiotherapie vertrekken. De rest bespreekt ge-

zamenlijk even de krant; de begeleider leest dan

stukjes voor en daar wordt door sommige cliën-

ten druk over gebabbeld bij andere cliënten krijg

je enkel geluiden als respons. Vervolgens is het tijd

voor wat geheugenspellen met de groep of iets

anders. Hierna wordt er geluncht en na de lunch

doen de meesten even een dutje. Na het dutje

is het tijd voor koffie en weer een activiteit en zo

komt de dag wel weer aan een eind.

wat muziek kan doenOp een dag mocht ik met een groepje gezellige

cliënten naar een zanggroepje. De dementie van

de cliënten is vergevorderd. Ik kon me er bijna niks

bij voorstellen, moet ik nu met ze gaan zingen? We

kwamen aan bij het zanggroepje en we mochten

ergens in de cirkel komen zitten, de rollators van

zo’n 20 mensen stonden in de hoek geparkeerd.

“Ik ga even aan de dagverslagen werken, als er iets

is dan kun je me bellen op het noodnummer.” En

daar zat ik dan. Ik kreeg samen met een van mijn

cliënten een klapper op schoot, “we konden wel

delen” zei ze. Toen kwam het repertoire van Willeke

Alberti uit de doos… Ik pakte de songtekst er maar

bij en ik moet toegeven dat ik voor een moment

dacht, ‘hoe gaat dit lopen?’ Ik kan mevrouw nau-

welijks uitleggen dat we even in een andere ruimte

zijn gaan zitten en nu gaat de piano ook nog eens

lawaai maken en iedereen gaat zingen? Maar toen

gebeurde het, ‘Spiegelbeeld’ van Willeke Alberti

werd ingezet. Ik vroeg mevrouw of ze het kende en

ze zei trots ‘ja’. Het lied begint en mevrouw begint

uit volle borst mee te zingen. Ik wist niet wat me

overkwam. De tekst vloeide over haar lippen en ze

bloeide helemaal op. De tekst van het lied kwam

plots heel hard binnen:

“Spiegelbeeld vertel eens even ben ik heus zo oud

als jij?” “Ik ging zo graag nog een keertje terug

naar de klas.” “Spiegelbeeld, ik kan je haten want

je geeft geen dag terug. Waarom gaan toch al die

jaren als je jong bent zo vlug? Ik ben wel jong maar

er is toch al zoveel herinnering. Spiegelbeeld uit al

die jaren vergeet ik geen ding.”

Alles waar ik over sprak met de cliënten ging over

vroeger, de schooltijd, de carnavalsfeesten, de

familie die er toen was. Het heden is nauwelijks

bespreekbaar.

Na een uurtje liepen we terug naar de dagbehan-

deling, mevrouw aan mijn arm en de rest hobbel-

de rustig achter mij aan met de rollators. Ik maakte

de opmerking: “Dat was leuk hè, al die liedjes?”

“Liedjes? Waar heb je het over?” antwoordde ze

en ik begon het deuntje maar te neuriën, mevrouw

neuriede gezellig met me mee.

Nooit gedacht ...Het is dus helemaal niet zo spannend en moeilijk

om met dementerende mensen te communiceren,

want we zijn allemaal maar mensen. Dus waarom ik

zo zenuwachtig was om voor het eerst zo dichtbij

patiënten te mogen staan – ik weet het niet – want

nu wil ik nooit meer anders!

Anne-Marie Kessels22-05-2020

Anne-Marie Kessels is eerstejaars genees-kundestudent aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Patiëntencontacten zijn haar favoriete onderwijsuren in de week en de-ze ervaringen koestert zij. Tijdens de coron-acrisis is ze actief aan de slag gegaan om al haar ervaringen om te zetten naar artike-len om zo haar ervaringen te kunnen delen.

kijk- en leestips // 3534 // kijk- en leestips

kIjk- Lees- en LuIstertIpsThe DoctorDit is er een uit de oude doos, maar zeker de moei-

te waard! The Doctor gaat over Jack Mackee, een

succesvolle arts. Hij heeft interesse in zijn vak, maar

niet in de mensen. Totdat het noodlot toeslaat,

dan ontdekt hij langzaam maar zeker wat het is om

mens te zijn.

The Christmas Cure Een typische kerstfilm, maar dan met een medisch

tintje. Dokter Vanessa Turner werkt op de Spoed-

eisende Hulp. Ze keert terug naar haar geboorte-

stad om er de kerstdagen door te brengen. Nadat

Vanessa de kerstdagen met haar familieleden

doorgebracht heeft, komt zij voor een moeilijke

keuze te staan. Zal zij de praktijk van haar vader

overnemen?

DiagnosisIn deze documentaireserie wordt Dr. Lisa Sanders

gevolgd. Ze probeert patiënten met zeldzame

ziekten te helpen en zoekt naar een diagnose en

behandeling met behulp van crowdsourcing. De

documentaireserie is gebaseerd op haar rubriek in

New York Times Magazine.

Films en seriesPrivate practise Deze dramaserie is een spin-off van de televisie-

serie Grey's Anatomy. De serie draait om een

privékliniek in Los Angeles, Oceanside - Wellness

Group, waar dokter Addison Montgomery aan het

werk gaat nadat zij Seattle Grace Hospital heeft

verlaten.

The good doctorDeze Amerikaanse dramaserie gaat over de jonge

chirurg Shaun die van het platteland naar de gro-

te stad verhuist om daar te gaan werken in een zie-

kenhuis. Murphy lijdt aan een autistische stoornis,

waardoor hij nauwelijks in staat is om contact te

leggen met de mensen om zich heen. Dit gebrek

aan sociale vaardigheden compenseert hij met zijn

buitengewone medische gave.

Nurses Deze medische serie gaat over vijf jonge verpleeg-

kundigen die aan hun carrière beginnen op de Eer-

ste Hulp van het St. Mary's-ziekenhuis in Toronto.

Een hectische omgeving waar de jonge verpleeg-

kundigen elkaar, maar ook zichzelf leren kennen.

Wist je dat... onze boeken door inmiddels 20.000 studenten, verpleegkundigen en artsen worden gebruikt?

kijk- en leestips // 3736 // kijk- en leestips

Tommie Niessen - Tommie in gesprek In het tweede boek van Tommie in de zorg staat de vraag ‘Wat bete-

kent de zorg voor jou?’ centraal en dit resulteert in prachtige gesprek-

ken tussen Tommie en allerlei mensen uit de zorg. Leer meer over de

verschillende perspectieven in dit boek!

Adam kay - Twas The Nightshift Before ChristmasDit boek gaat over het werken in de frontlinie tijdens de feestdagen.

Het boek bevat 25 hilarische, aangrijpende en soms hartverscheuren-

de verhalen van het leven van een arts tijdens deze uitdagende, maar

mooie tijd van het jaar.

Boeken

zie interview met de redactie van KoffieCo op pagina 20

zie Winactie op pagina 64

Froukje Verdam - zelfzorg voor de jonge dokterDe burn-out cijfers onder dokters rijzen de pan uit. Juist als jonge

zorgprofessional wil je het hoofd koel houden en tegelijkertijd

duurzaam dokteren met een warm hart. Het geheim van een

gelukkig leven als arts is dat je eerst goed voor jezelf leert zorgen.

Dit handzame boek vol met praktische tips en oefeningen helpt je

om te ontdekken hoe je dat doet, wat voor jou in je vak echt van

waarde is en hoe je veerkracht ontwikkelt om met plezier naar je

werk te blijven gaan.

Dennis Verweijen - Papa's bloedWat als je te horen krijgt dat je een levensbedreigende ziekte hebt?

Dennis Verweijen krijgt op 35-jarige leeftijd de diagnose acute my-

eloïde leukemie, iets wat zijn leven ingrijpend verandert. Zijn boek

gaat over de zoektocht naar een match met een stamceldonor die

kan zorgen voor genezing.

PodcastsKoffieCo de podcast De meiden van KoffieCo de podcast interviewen in de verschillende

podcastafleveringen de leukste, interessantste en meest inspireren-

de artsen van Nederland. Hun doel met de podcast? De voelbare af-

stand tussen de coassistent en specialist verkleinen en de drempel

om vragen te durven stellen te verlagen!

Ambulance de podcast In “Ambulance – De Podcast” neemt ambulanceverpleegkundige

Ivo van Asperen je mee in de wereld van de ambulancediensten. Ie-

dere aflevering gaat hij in gesprek met verschillende gasten over on-

derwerpen rondom de pre-hospitale ambulancezorg.

**In dit winterboek is er gebruik gemaakt van affiliate marketing linkjes. Dit betekent dat wij

een commissie krijgen van de bestelling die jij doet via onze linkjes. Jij merkt er als consument

niets van en betaalt niet iets extra’s, maar je gunt ons daarmee wel een extraatje.**

marlies koers - Dagboek van een verloskundigeDit boek geeft een unieke en openhartige kijk achter de schermen

van een van de mooiste, intiemste en zwaarste beroepen. Marlies

neemt je mee in haar hectische leven als verloskundige. Een heftig,

maar mooi beroep!

Inspirerende blogs // 3938 // Inspirerende blogs

kun je té betrokken zijn bij je werk? Om 7 uur stap ik de deur uit. Ik pak mijn fiets en binnen 10 minuten sta ik voor het zie-kenhuis. Wat is het toch fijn om zo dicht bij je werk te wonen. Ik ben blij met elke mi-nuut extra slaap die het mij geeft. Terwijl ik een uniform uit de kledingautomaat haal, vraag ik mij af wat voor dag het vandaag gaat worden. Op de IC neonatologie is geen dag hetzelfde!

Bij de indeling drink ik nog snel een kop thee, want

ik heb het gevoel dat pauze houden er vandaag niet

inzit. Het patiëntje waar ik de afgelopen dagen ook

al voor zorgde, is nog steeds instabiel en zijn situatie

baart mij zorgen. De nachtdienst heeft het druk ge-

had. Er wordt overgedragen, zodat zij naar huis kun-

nen en hopelijk ook goed kunnen slapen.

En inderdaad het is weer ‘zo’n dienst’, waarbij de

tijd sneller gaat dan gewenst is. Letterlijk wordt al-

les uit de kast getrokken. Op dat soort momenten

vind ik fijn om in zo’n fantastisch team te werken.

Artsen, verpleegkundigen en alle ondersteunende

diensten, allemaal willen we hetzelfde: dit kindje en

zijn ouders een toekomst samen bieden. Maar he-

laas moeten we soms ook onder ogen komen dat

dat niet haalbaar is. Na veel overleg valt het besluit

dat verdere behandeling niet in het belang van het

kind is. Een verschrikkelijk besluit. Dit soort momen-

ten wennen nooit, het raakt mij elke keer weer. Met

een knoop in mijn maag zit ik bij het daaropvolgen-

de gesprek met ouders. Zij zijn begrijpelijk emotio-

neel en verslagen, maar ook dankbaar voor alles wat

wij voor hun kindje hebben gedaan. Ik bewonder

hun kracht. We maken nog zoveel (tastbare) herin-

neringen als mogelijk is en zorgen voor een waardig

afscheid. Een moeilijk maar waardevol proces, ook

voor mij als verpleegkundige.

Om half 5 stap ik met een hoofd vol gedachten het

ziekenhuis weer uit. Ik fiets naar huis. Dit keer baal ik

van het feit dat ik zo dichtbij woon, want de 10 minu-

ten fietsen maken mijn hoofd niet leeg. Thuis trek ik

mijn hardloopschoenen aan. Iedereen heeft een co-

ping mechanisme en de mijne is hardlopen. Ergens

halverwege het rondje komen de tranen, want wat

is het leven soms toch oneerlijk. Mijn zorgen en ver-

driet laat ik voor een groot deel bij de Amstel ach-

ter en na anderhalf uur rennen kom ik thuis met een

enigszins opgeklaard hoofd. Eerder dacht ik wel-

eens dat ik te betrokken was bij mijn werk, maar in-

middels weet ik dat juist die betrokkenheid ervoor

zorgt dat ik een goede verpleegkundige ben.

Nicky van den Bosch06-06-2020

Wil je meer leren over de afdeling neonatologie? Op het Instagramaccount @babiesareourbusiness geeft Nicky, samen met haar collega’s, een kijkje achter de deuren van hun mooie maar ook indrukwekkende afdeling.

Nicky is een gedreven intensive care neona-tologie verpleegkundige. Dagelijks zorgt zij samen met haar collega’s in het Amsterdam UMC locatie VUmc voor de allerkleinste en meest kwetsbare patiëntjes. Nieuwsgierig? Op het Instagramaccount @babiesareour-business geeft zij, samen met haar colle-ga’s, een kijkje achter de deuren van hun mooie maar ook indrukwekkende afdeling.

Bram is 57 jaar oud en getrouwd. Met zijn vrouw heeft hij twee volwassen kinderen. Als gevolg van de coronacrisis heeft Bram al weken minder werk en ook zijn wekelijkse voetbalavond ligt al even stil, waardoor hij veel thuis zit. Zijn kinderen houden afstand uit angst voor besmetting. Zijn vrouw werkt in de zorg en heeft het druk; zij moppert de laatste tijd vaak dat hij maar thuis zit. Bram voelt zich de laatste weken toenemend som-ber en piekert over de vraag of zijn bedrijf nog te redden is. Hoewel ze financieel wel moeten inleveren, zegt zijn vrouw steeds dat zij nog prima kunnen rondkomen van haar inkomen. Hoewel hij het niet hardop durft te zeggen, voelt Bram zich tot last en mist hij het contact met de mannen van voetbal. Hij betrapt zichzelf erop dat hij regelmatig na-denkt over hoe het zou zijn als hij er niet meer was en merkt dat die gedachte rust geeft.

stichting 113Zelfmoordpreventie

Elke dag overlijden er in Nederland 5 mensen

door zelfmoord. Hoewel het aantal zelfdodingen

het grootst is onder mensen van middelbare leef-

tijd (6 op de 10), overlijden jaarlijks in Nederland

toch nog rond de 50 tieners door zelfdoding. Men-

sen met suïcidaal gedrag vinden het vaak moei-

lijk om hulp te zoeken: 30% van de mensen die

een zelfmoordpoging doen, heeft hulp gezocht

en 40% heeft geen hulp gezocht in het afgelo-

pen jaar. Schaamte, angst voor stigma en de vrees

de eigen autonomie te zullen verliezen, vormen

barrières voor mensen om hulp te zoeken voor

suïcidale gedachten. Dit onderstreept het belang

van het proactief en herhaald bespreekbaar maken

van suïcidaliteit.

Stichting 113 ZelfmoordpreventieStichting 113 Zelfmoordpreventie is de nationale

organisatie voor preventie van suïcide. Onze missie

is een land waarin niemand eenzaam en radeloos

sterft door zelfmoord. Wij zien zelfmoordpreventie

als een maatschappelijke verantwoordelijkheid en

zijn ervan overtuigd dat er jaarlijks meer suïcides

kunnen worden voorkomen wanneer zelfmoord

beter bespreekbaar is en de zorg innovatiever en

menselijker wordt georganiseerd. 113 zelfmoord-

preventie streeft het verminderen en voorkomen

van zelfmoord na, door het aanbieden van bege-

leiding en behandeling en door het vervullen van

de expertrol via preventieprojecten, training en

onderzoek op het gebied van suïcide.

24/7 hulpverleningMensen met suïcidale gedachten en hun naasten

kunnen 24/7 en anoniem een beroep doen op ons

hulpaanbod met hulplijn (0800-0113), chat (113.nl),

online therapie en zelfhulp. Mensen die aan zelf-

moord denken hebben hier vaak gemengde ge-

voelens over. Eigenlijk wil vrijwel niemand alleen

maar dood. De meeste mensen willen vooral rust,

er even niet zijn, ontsnappen aan de moeilijk-

heden. In gesprek met een hulpverlener van 113

wordt stilgestaan bij die ambivalentie. Door een

opeenstapeling van factoren kan iemand soms niet

meer in nuances denken en lijkt alles uit te komen

op die ene oplossing: zelfmoord. In gesprek met

een ander kan iemand geholpen worden om eigen

(zwart-wit) gedachten te toetsen en te kijken of er

ergens nog ruimte is om andere manieren te vin-

den om met de problemen om te gaan. De auto-

nomie en keuze blijven altijd bij de beller.

Professionals met vragen over of zorgen om suïci-

daliteit bij een collega, werknemer of iemand die

bij hen in zorg is, kunnen gebruik maken van de

Overleg en Advieslijn: 020 - 311 38 88 (ma t/m vrij

10:00 - 16:00 uur). In dat gesprek kunnen we mee-

denken over wat er speelt en wat nodig is.

Schaamte, angst voor stigma en de vrees

de eigen autonomie te zullen verliezen,

vormen barrières voor mensen om hulp

te zoeken voor suïcidale gedachten.

stichting 113 Zelfmoordpreventie // 4140 // stichting 113 Zelfmoordpreventie

‘Toen Bram na een suïcidepoging op de Spoedei-

sende Hulp belandde, schaamde hij zich enorm.

Hij had het gevoel kostbare tijd te verspillen van de

verpleegkundigen en artsen. De manier waarop hij

door de verpleegkundige werd bekeken bevestig-

de zijn gevoel. Diezelfde dag kon hij weer naar huis.

Er zou eerst nog een psychiater langskomen voor

een gesprek, maar na drie uur te hebben gewacht

besloot hij dat dit ook wel telefonisch kon.’

ZiekenhuizenPer jaar komen ongeveer 14.500 mensen op de

Spoedeisende Hulp van Nederlandse ziekenhui-

zen voor opvang en behandeling na een suïcide-

poging. Dat zijn gemiddeld 40 mensen per dag.

Vanaf januari 2019 zijn we gestart met gesprekken

over suïcidepreventie in verschillende ziekenhui-

zen. Ziekenhuizen kunnen zich aansluiten bij het le-

rend netwerk dat het '113 Netwerk Ziekenhuizen'

wordt genoemd.

supranetNaast de activiteiten als zorgaanbieder is 113 aan-

jager en coördinator van de Landelijke Agenda Su-

icidepreventie van het ministerie van VWS. Met het

Supranet-programma zetten we Suïcide Preventie

Veel mensen vinden het

moeilijk om over zelfmoord

te praten. De VraagMaar

app helpt je hierbij, met

uitleg, oefeningen en tips

& tricks. Met een gesprek

kan jij het verschil maken.

Download gratis in:

Per jaar komen onge-veer 14.500 mensen

op een spoedeisende- hulpafdeling van

Nederlandse zieken-huizen voor opvang

en behandeling na een suïcidepoging.

Suïcidepreventie doen we samen met de hele maatschappij.

Actie Netwerken op. Dat doen we in negen regio’s

van het land. Succesvolle suïcidepreventie werkt

alleen in een zogeheten community-aanpak. Fa-

milie en naasten, GGD’en, de wijk- of buurtteams,

huisartsen, scholen, politie, (sport)verenigingen,

zorginstellingen, maar ook de vervoers- en sociaal

economische sector werken binnen de Supranet

Community-aanpak intensief samen.

‘Drie maanden na zijn suïcidepoging had Bram een

afspraak met een schuldhulpverlener. Hij had al zijn

administratie bij de hand en was er klaar voor om

samen oplossingen te zoeken. In plaats van direct

over zijn schulden te praten, vroeg de schuldhulp-

verlener hoe het écht met hem ging. Die oprech-

te interesse zorgde ervoor dat hij voor het eerst in

jaren kon praten over zijn gevoelens. Niet heel uit-

gebreid, maar het was een begin. Bovendien zorg-

de het ervoor dat het contact tussen hem en de

schuldhulpverlener direct anders was, vertrouwd

voelde.’

ToolkitSamen met diverse experts hebben we een suï-

cidepreventie toolkit ontwikkeld voor GGZ-pro-

fessionals. De suïcidepreventie toolkit biedt

hulpverleners ondersteuning bij het herkennen,

bespreken en behandelen van cliënten met suïci-

daliteit en is een lerende tool. De toolkit is ont-

wikkeld ter ondersteuning van het gesprek met de

cliënt en het bevat diagnostische tools en behan-

delsuggesties gebaseerd op reeds bestaande ken-

nis en expertise.

Ook bieden we een training voor zorgprofessionals

genaamd PITSTOP. Door middel van deze training

leren BIG-geregistreerde GGZ medewerkers om te

gaan met suïcidale patiënten, volgens de meest

recente wetenschappelijke inzichten welke zijn be-

schreven in de Multidisciplinaire richtlijn voor diag-

nostiek en behandeling van suïcidaal gedrag. Aan

de hand van dit model worden in GGZ-instellingen

medewerkers opgeleid tot Trainer Suïcidepreventie.

‘De vrouw van Bram leerde door een online training

beter met haar man te communiceren over zijn su-

icidale gevoelens. Samen bezochten zij de huis-

arts, die door middel van een aantal vragen al snel

wist wat er speelde. Hij verwees Bram door naar een

GGZ-instelling in de buurt. Hier heeft hij nu wekelijks

gesprekken met een psychotherapeut, waarmee

hij ook een veiligheidsplan heeft opgesteld’

Toekomst113 Zelfmoordpreventie doet wetenschappelijk

onderzoek om een daling van het aantal suïcides

in Nederland te bevorderen. Ons onderzoeksteam

telt momenteel 16fte, bestaande uit junior onder-

zoekers, promovendi en senior onderzoekers.

Zelfmoordpreventie doe je samen.

TrainingenSuïcidepreventie doen we samen met de hele

maatschappij. Onze afdeling Academy biedt door

het hele land trainingen aan die helpen om te pra-

ten met iemand die zelfmoordgedachten heeft. Zo

is er bijvoorbeeld onze gatekeeper training. Deze

training leert je hoe je suïcidegedachten bespreek-

baar maakt, hoe je de veiligheid inschat en de an-

der kunt stimuleren om hulp te zoeken. Je kunt de

training op locatie volgen met je team of individu-

eel via de open inschrijving.

stichting 113 Zelfmoordpreventie // 4342 // stichting 113 Zelfmoordpreventie

Bron foto's: Stichting 113

verpleegkundige voorjustitieel complexSinds februari loop ik mijn HBO verpleegkunde stage in het justitieel complex. Wat ik daar doe als verpleegkundige? Binnen het justitieel complex heb je natuurlijk ook een afdeling medische dienst. Op die medische dienst werken (justitieel) verpleegkundigen, huisartsen, pOH, verpleegkundig specialisten, therapeuten en ga zo maar door.

Momenteel ben ik de enige stagiaire en de dingen

die ik mag doen, zijn heel uiteenlopend. Natuurlijk

zijn er geen technische handelingen zoals een in-

fuus prikken, katheteriseren en ga zo maar door. Je

bent juist bezig met veel klinisch redeneren en hoe

je dit op een laagdrempelige manier communiceert

naar de gedetineerde. Dat is voor mij nog wel heel

erg complex!

Zie de medische dienst als een soort huisartsenpost.

De gedetineerden melden zich aan voor het spreek-

uur en omschrijven hun klacht. Er komen veel din-

gen voorbij, maar dit zijn de meest voorkomende:

a Hoofdpijn

a Nek- en rugpijn

a Kniepijn

a Bijtwonden

a Schotwonden

a Allergieën

a Vermoeidheid

a Chronische en/of psychiatrische ziekten

Deze onderwerpen worden wel besproken in de

opleiding, maar niet uitgebreid genoeg. Het is voor

mij een kwestie van veel doorvragen en tips vragen.

Ook schrijf ik medicatie voor zodat de huisarts dit

kan accorderen.

Ik merkte dat ik echt wel wat miste qua kennis en

ik heb hier dan ook een leerdoel van gemaakt. Al-

leen toen kwam het moment dat alles voor ieder-

een veranderde.

Het coronavirus.

Rond de vierde of vijfde week van mijn stage kwam

het coronavirus de kop opsteken en zijn de eerste

maatregelen genomen. In het begin kon ik mijn sta-

ge vervolgen met de maatregel om geen handen te

schudden en regelmatig mijn handen te wassen. Ik

wist dat het hoogstwaarschijnlijk erger zou worden

en inderdaad, mijn stage werd na de verdere maat-

regelen afgebroken.

Er worden nu geen spreekuren meer gedaan en ge-

detineerden mogen niet meer naar de medische

dienst komen. Rutte kwam met de maatregel dat al-

le stagiaires thuis moeten blijven. Vanaf dit moment

begon de chaos. Klasgenoten werden naar huis ge-

stuurd en sommige moesten blijven maar daarvan

werd de begeleiding verminderd.

Ik bleef aanwezig bij mijn stage en fungeerde als

een apotheker/administratief medewerker. In de

praktijk leek alles rustig. En daarna deden we twee

rondes over de afdeling om vragen te beantwoor-

den en gedetineerden met klachten/symptomen te

controleren op koorts. Mijn leerdoel verviel hiermee

ook, want ik kon de vragen simpelweg niet beant-

woorden.

Inmiddels zit ik thuis. Mijn kamer is nog nooit zo

opgeruimd geweest, mijn kledingkast nog nooit

zo netjes en mijn planning nog nooit zo strak en

voltooid!

Femke de Geele28-04-2020

Femke is 21 jaar oud en zit in haar vierde jaar van HBO Verpleegkunde. Ze loopt mo-menteel stage in een detentiecentrum. Als beginnend verpleegkundige gaat er een grote wereld voor haar open. In de Corona-crisis studeert zij af en zal zij hier maande-lijks haar ervaringen delen.

Inspirerende blogs // 4544 // Inspirerende blogs

wat ZIt er In je Doktersjas?In het ziekenhuis lopen artsen, coassistenten en verpleegkundigen in witte jas-

sen met vaak uitpuilende zakken. Wat zit hier eigenlijk allemaal in en wat is er

nou echt nodig? Voor het Winterboek vroegen wij hen daarom wat zij dagelijks

bij zich dragen in de zakken van hun witte jas. Daarnaast vroegen wij deze zorg-

professionals ook om de gouden tip voor wat er niet mag ontbreken in je zakken.

WAT DRAAG Jij IN JE WITTE JAS? plaats een foto en tag ons op instagram

@compendiumgeneeskunde

wat zit er in je doktersjas? // 4746 // wat zit er in je doktersjas?

Tegenwoordig hoor je steeds vaker dat je móét promoveren om aangenomen te kunnen worden voor een opleidingsplaats naar wens, het zou een vereiste zijn. Maar wat nou als je daar helemaal geen zin in hebt, heiligt het doel dan de middelen?

De meeste medisch studenten hebben zo tegen het

einde van hun coschappen al een duidelijk beeld

van welke kant ze op willen gaan, bij welk specia-

lisme hun hart ligt, wie en wat ze willen worden. In

dat geval willen we er natuurlijk ook alles aan doen

om daar te kunnen komen, om te kunnen doen

waar je van droomt. Zonder twijfel zal je meerdere

keren gehoord hebben dat het doen van een pro-

motietraject je hierbij tien stappen in de goede rich-

ting brengt. Logisch natuurlijk ook, want wie wordt

er nou niet blij van de titel ‘PhD’. Ik denk niemand,

maar worden we ook allemaal even vrolijk van de

weg er naartoe? Dat denk ik dus niet.

“Ik wil promoveren”In mijn opinie is er in de regel iets mis met deze uit-

spraak. Het klinkt als een fantastisch doel om te be-

halen, maar mag promoveren an sich wel een doel

zijn? Is uiteindelijk het echte doel van een promo-

tietraject niet om de medische wetenschap naar

een hoger niveau te tillen; om een substantiële bij-

drage te leveren aan het vergroten van de wereld-

wijde medische kennis? In principe kies je er niet

eerst voor om te promoveren, om dan vervolgens

op zoek te gaan naar een geschikt onderwerp. Nee,

er zou een onderwerp moeten zijn dat jou aan het

hart ligt, iets wat je maar al te graag wilt bestude-

ren. Uiteindelijk vormt dit het grondbeginsel voor

dus ik promoveer.. of andersom?Ik specialiseer,

je promotietraject, maar wellicht ben ik hierin ook

maar een hopeloze romanticus. Ik vind de medische

wetenschap fantastisch fascinerend, maar daardoor

kijk ik misschien wel door een roze bril. Want in de

praktijk blijkt het toch vaak anders te werken. Pas af-

gestudeerde medisch studenten voelen promotie-

druk, want zonder titel zou je niet komen waar je wilt

komen. Het doel wordt het middel en we gaan mas-

saal promoveren.

wat vinden opleiders en studenten zelf?1

De Geneeskundestudent deed in 2019 onder-

zoek naar het promoveren in de gezondheidswe-

tenschappen, gezien het aantal promovendi hier

disproportioneel stijgt ten opzichte van andere we-

tenschapssectoren. De helft van de medisch stu-

denten zou volgens dit onderzoek overwegen om

een promotietraject in te gaan, 1/3 schijnt het ze-

ker te weten. Naast studenten werden ook oplei-

ders gevraagd naar hun blik op de invloed van een

promotie op de selectieprocedure. Wat mij hierin

met name opvalt is dat 65,3% van mening is dat je

geen betere arts wordt door te promoveren (zon-

der significant verschil tussen type opleiders en

specialismen). Toch geeft maar 3,1% van de me-

disch ziekenhuisspecialisten aan dat promoveren

geen invloed heeft op de kans op een opleidings-

plek. Dit lijkt mij een lichtelijke tegenstrijdigheid.

Want als promoveren je geen beter dokter maakt,

waarom heeft het dan in 96,9% van de gevallen wel

invloed op een opleidingsplek? Nu is ‘invloed’ een

breed begrip en valt het kleinste beetje invloed na-

tuurlijk ook binnen dit percentage. Alleen het geeft

dus geen voorwaarde op het zijn van een betere

dokter, maar wat is er dan nog meer van belang?

Meerdere wegen…Als ik bovengenoemde cijfers bekijk, snap ik wel dat

in de meerderheid van de studenten een intens ho-

ge promotiedruk wordt opgewekt. Het gros van de

opleiders uit bovengenoemd onderzoek geeft ech-

ter aan dat promoveren om een opleidingsplek te

kiezen niet de goede beweegreden is. Voor wat het

waard is, daar ben ik het ontzettend mee eens. Ach-

ter die fijn-ogende titel verschuilt een enorme pas-

sie voor het vak. Die innerlijke drijfveer om maar

meer en meer te weten te willen komen over dit on-

derwerp, je horizon vergroten. Dát is belangrijk. Nu

begin ik weer met mijn roze bril, maar denk er eens

goed over na. Wat heb je nou echt aan een promo-

tietraject waar niet voldoende passie in zit en waar

je tevens ook geen energie uit haalt? Geeft dat vol-

doende kwaliteit om van significante waarde te zijn

voor de medische wetenschap; geeft het jou boven-

dien genoeg mogelijkheden om jezelf te kunnen ui-

ten? Ik betwijfel het. Er zijn echter altijd meerdere

wegen die naar Rome leiden. Maak daar gebruik

van, ontwikkel jezelf op andere vlakken. We hebben

allemaal wel een passie, de kunst is om er wat mee

te doen. Of dat nou een onderzoeksgebied is, een

sport, je studentenvereniging, schilderen, schrijven,

enz. dat is aan het einde van de rit misschien niet

eens zo belangrijk. Het is wat je ervan maakt dat telt.

Daarnaast blijkt trouwens ook nog eens dat karakter

en indruk nog steeds de meest belangrijke facto-

ren zijn tijdens een sollicitatie. Genoeg mogelijkhe-

den om jezelf te kunnen onderscheiden, denk ik zo.

You’ve got thisMijn verhaal is natuurlijk alleen gebaseerd op mijn

mening, mijn ervaring en het lezen van wat litera-

tuur. Maak er vooral jouw verhaal van, ga zelf op

onderzoek uit, wat vinden specialisten in jouw vak-

gebied belangrijk? Maar bovenal, wat vind jíj be-

langrijk? Wat heb jij ervoor over om te komen waar

je wil zijn, wat zijn je specialiteiten, wat vind jij leuk,

waar gaat jouw hart sneller van kloppen? Laat je niet

gek maken, volg je eigen weg. Spreek met mensen,

bouw een CV op en doe vooral waar je gelukkig van

wordt. Uiteindelijk zijn dat de middelen, die jou je

doel laten bereiken. Jij kunt dit.

Mégan van de Veerdonk09-12-2020

Mégan is 22 jaar en tweedejaars-master-student A-KO (Arts & Klinisch Onderzoeker) in Maastricht. Hier kan ze na haar bachelor Biomedische Wetenschappen haar fascina-tie voor de medische wetenschap en haar passie voor de patiëntenzorg kwijt. Daar-naast is ze actief student in een Dames verticale binnen de roeivereniging in Maas-tricht en besteedt ze haar tijd aan o.a. com-missies, werken, sporten en schrijven. Ze houdt zich o.a. graag bezig met medische ontwikkelingen, wetenschappelijk onder-zoek en de mogelijkheid tot professionele ontwikkeling als student (naast de studie).

Inspirerende blogs // 4948 // Inspirerende blogs

1 Mattijsen, et al (2019). Onderzoeksrapport: Promoveren, opleiders. De Geneeskundestudent.

,

kruIswoorDpuZZeLhorizontaalC. Ontsteking van de slokdarm.

F. Het gevoel van ademnood of kortademigheid.

G. Ontsteking van de schaamspleet en de schede.

L. Besmetting opgelopen binnen het ziekenhuis.

M. Overmatig zweten.

O. Lepeltjesnagels.

P. Middel dat de urinezuur uitscheiding bevordert.

Q. Regenboogvliesontsteking.

R. Entstof om afweer op te bouwen.

S. Onwillekeurige en ongecontroleerde

bewegingen van vingers en tenen.

T. Wie een zittend leven leidt.

VerticaalA. Etterige huidziekte.

B. Een ontsteking van het slijmvlies of het

bindvlies van het oog.

D. Visschubbenziekte.

E. Een ontsteking van het neusslijmvlies

veroorzaakt door een overgevoeligheid

voor bepaalde stoffen.

H. Met betrekking tot een slagader of een ader.

I. Achter de oogbol.

J. Dit kenmerkt zich door het optreden van

typische huidafwijkingen na blootstelling

aan kou.

K. Bestanddeel van een geneesmiddel.

N. Hartvliesontsteking.

Vul de letters uit de vakjes met letters in de overeenkomstige vakjes in en vind de oplossing!

De antwoorden staan op pagina 70.

1 2 3 4 5 6 7 Z 8 9 10 11 9 8 12 2 13 13 14 8 5 4 15 13

kruiswoordpuzzel // 5150 // kruiswoordpuzzel

A

B

C

E F

I

1

13

5

8

2

3

14

7

11 9

126

415

10

J

M O

P

R

K L

H

D

G

N

Q

S

T

Het beginnen met een nieuwe opleiding is altijd spannend. past het wel bij je? Kun je het wel aan? Wie weet is dit wel je droombaan en had je geen betere keuze kunnen maken. De overgang van de middelbare school naar een opleiding is een grote verandering. De manier van leren is anders en er wordt meer zelfstandigheid van je verwacht. Daarbij is niets zo vervelend als met je neus in de boeken zitten en vervolgens niet weten waar of hoe je moet beginnen. Ik ga je daarbij helpen! Een paar tips die mij de afgelopen drie jaar tijdens mijn opleiding tot verpleegkundige hebben geholpen tot waar ik nu ben.

studieboekenDe opleiding begint bij het aanschaffen van studie-

boeken. Ik weet dat ze vaak duur zijn, maar je zult

er veel aan hebben. Op Marktplaats en Bol.com

zijn ook tweedehands studieboeken te vinden. Mis-

schien ken je wel iemand, een familielid of iemand

waarmee je bevriend bent, die nog boeken in de

kast heeft liggen. Het van tevoren inlezen, denk aan

voor de les of voor het krijgen van een nieuw vak,

zorgt ervoor dat je al wat aan kennis en begrip op-

bouwt voordat de docent jou de stof voordraagt in

de les.

studiegenotenHet maken van vrienden en/of vriendinnen tijdens

de opleiding kan naast heel gezellig, ook erg han-

dig zijn. Samen studeren, ervaringen uitwisselen en

aan projecten werken. Tijdens de opleiding werk je

veel samen. Daarbij is het hebben van contact ook

belangrijk, omdat je veel te maken krijgt met patiën-

ten. Zo bouw je én communicatieve vaardigheden

op én leer je samenwerken, wat je straks ook veel

op de werkvloer gaat doen.

notitiesKoop een aantal schriften en leer jezelf aan om tij-

dens de lessen aantekeningen te maken. Door het

maken van aantekeningen onthoud je de stof beter

en dat gaat je helpen tijdens het leren voor tenta-

mens. Daarnaast kun je altijd nog later je eigen aan-

tekeningen teruglezen als je iets bent vergeten of je

kennis op wil frissen.

lerenJe kunt op verschillende manieren leren voor een

tentamen. Je kunt de aantekeningen die je ge-

maakt hebt tijdens de lessen gebruiken om te leren.

Dit is meteen een soort samenvatting. Het schrij-

ven van korte samenvattingen vanuit je boek is ook

een optie, maar misschien vind je het wel veel pret-

tiger om filmpjes of afbeeldingen te bekijken. Het is

van belang om je eigen manier van leren te ontdek-

ken, zodat je weet wat voor jou werkt en wat niet.

Het kan best een tijdje duren voordat je hierachter

bent. Op tijd beginnen met leren is altijd aan te ra-

den. Dit hangt er natuurlijk vanaf hoe groot het ten-

tamen is, maar ga uit van twee weken van tevoren.

... voor de verpleegkundige in opleidingStudietips ...

Het hebben van een rustige werkplek is naast op

tijd beginnen met leren belangrijk. Als je geen rusti-

ge omgeving hebt, ga dan niet s ’nachts leren, maar

zoek bijvoorbeeld een plekje in een bibliotheek bij

jou in de buurt, een parkje of misschien kan het wel

bij de buren.

plannenHet maken van een goede planning duurt even,

maar daar zul je veel baat bij hebben. Een goe-

de planning zorgt voor overzicht in hoe jouw week

eruitziet en wat je precies allemaal waar en wan-

neer moet doen. Daarnaast zorgt het voor rust in

je hoofd. Hiermee voorkom je ook uitstelgedrag en

vergroot je je eigen discipline en concentratie.

Gezonde leefstijlAls verpleegkundige in opleiding heb je veel aan

je hoofd. Naast een drukke schoolweek wil je ook

nog wat vrije tijd en misschien lekker sporten en met

vrienden/vriendinnen afspreken. Let goed op je ge-

zondheid! Dus, op tijd naar bed, gezond eten en

genoeg lichaamsbeweging. Als verpleegkundigen

hebben we te maken met onregelmatige diensten

en willen we er voor onze patiënten kunnen zijn!

VooruitkijkenDoor het stellen van doelen heb je iets om naartoe

te werken. Misschien weet je al waar je na het afstu-

deren wil gaan werken, of heb je al een hele loop-

baan in gedachten. Dit werkt motiverend, maar wees

daarbij wel realistisch door niet te hoge eisen aan je-

zelf te stellen. En vergeet niet, vergelijk jezelf niet

met anderen. Dit gaat je nergens bij helpen en maakt

je onzeker. Je komt er vanzelf wel op jouw tempo!

Nienke van Gemeren23-08-2020

Nienke is 21 jaar en sinds 2017 volgt zij de opleiding tot mbo-verpleegkundige aan het ROC TOP in Amsterdam. Sinds jongs af aan wist ze al dat ze in de richting van de zorg wilde. Na de middelbare school koos ze er dan ook, na een kleine omweg, voor om zich in te schrijven voor de opleiding. Inmiddels zit ze in het laatste jaar van de opleiding en is ze al heel wat stages en er-varingen rijker. Momenteel loopt ze stage in het VUmc. Als extra uitdaging naast de

opleiding tot verpleegkundige is ze secre-taris in de Centrale Studentenraad en pro-beert zij zich in te zetten voor de school en de studenten. Naast de studie werkt ze als zorgassistent in het VUmc binnen het Neu-rocentrum. Ze is altijd op zoek naar uit-dagingen en gaat dan ook zeker na het afronden van de opleiding tot verpleeg-kundige doorstuderen. Ze hoopt dat an-dere verpleegkundigen in opleiding zich kunnen herkennen in haar blogs.

Inspirerende blogs // 5352 // Inspirerende blogs

Xxx

Boodschappen (4 pers) 1 hele flespompoen 600 ml kokend water (als je de soep dunner wilt kun

je meer kokend water en bouillonblokjes toevoegen) 1 grote witte ui, fijngesneden 3 knoflooktenen, fijngesneden 1 bouillonblokje (groente, kip of rund) 2 eetlepels paprikapoeder 1 eetlepel kerriepoeder 1 eetlepel ras el hanout kruidenmix 1/2 eetlepel komijn 3 eetlepels suiker 1 eetlepel ketjap manis Sap van een halve citroen of 3 eetlepels citroensap Handvol zachte geitenkaas (optioneel voor garnering) Paar blaadjes munt (optioneel voor garnering) Peper en zout

Het is alweer laat als je thuiskomt na een lange dag werken. Op het laatste moment gebeurde er natuurlijk van alles tijdens je dienst. Door de koude en donkere winter-avond zou je eigenlijk het liefst meteen je bed in duiken. Je bent kapot en dan moet je ook nog eens voor jezelf zorgen….

Geneeskundestudente Maxime Gerritsen deelt met ons haar overheerlijke pom-poensoep; lekker makkelijk, voedzaam en het ziet er ook nog eens super leuk uit!

Het perfecte recept voor de winter en voor na een lange dag

kruIDIGe meDIterraanse pompoensoep

cookingwith_max

ReceptVerwarm de oven voor op 180°C. Snijd de flespom-

poen in plakken van 1 cm dik, en leg ze op een

bakplaat. Bak de pompoen voor circa 30 minuten

gaar in de oven, zodat je gemakkelijk de pitjes kunt

verwijderen en de pompoen mooi zacht is, zet de

pompoen opzij. Fruit in een grote pan de uien en

knoflook in wat olijfolie, tot ze lichtbruin en glazig

zijn geworden. Voeg dan de kruiden toe en bak

voor nog 1 minuut. Voeg dan de pompoen toe met

het kokend water en het bouillonblokje. Laat prut-

telen voor 10 minuten. Voeg dan citroensap, sui-

ker en ketjap manis toe. Pureer het geheel tot een

gladde soep met een staafmixer of in een blender,

voeg peper en zout naar smaak toe. Schep de soep

in kommen en garneer met naturel geitenkaas, vers

gemalen peper en wat fijngehakte munt. Klaar om

te serveren!

Heb je over? Vries het in! Lekker voor een andere

avond als je nog minder tijd hebt of om mee te

nemen voor de lunch of voor je avonddienst!

Wat doe je in de wachttijd van je coschappen?Eindelijk heb je dat geneeskunde bachelor

papiertje in ontvangst genomen en je staat

te trappelen om je opgedane kennis in de

praktijk te brengen tijdens je coschappen.

Helaas lukt het zelden om gelijk door te

stromen de master in en nu door de coron-

acrisis zijn de wachttijden voor de coschap-

pen nog verder opgelopen. Diezelfde crisis

maakt een wereldreis of andere spannende

‘vakantie’ plannen vrijwel onmogelijk. Wat

doe je dan?

Maxime Gerritsen besloot haar passie ko-

ken te delen met haar vrienden via insta-

gram. Het begon als een soort grapje en

vooral een leuke bezigheidstherapie. In-

middels plaatst zij bijna elke week de meest

uiteenlopende recepten. Door middel van

leuke insta stories neemt ze je mee in hoe

je het gerecht moet bereiden. Scrol je door

haar pagina dan krijg je ongetwijfeld trek.

Volg Maxime op Instagram! cookingwith_max

recept // 5554 // recept

In gesprek met een cardiothoracaal chirurgElke maand interviewen we diverse zorgprofessionals over hun carrière en welk pad zij hebben bewandeld om bij hun huidige functie te komen. Dit keer gaan we in gesprek met Dr. Shirin Bemelmans-Lalezari, cardiothoracaal chirurg in het uMC in utrecht.

Dr. Shirin Bemelmans-Lalezari is geboren en geto-

gen in Haarlem en studeerde Geneeskunde in Lei-

den. Aan het LUMC voltooide zij haar opleiding

tot cardiothoracaal chirurg. Na bijna 10 jaar in een

topklinisch perifeer ziekenhuis te hebben gewerkt,

werkt ze nu sinds 2018 weer in een academisch

ziekenhuis. Daarnaast heeft ze een coachings-

praktijk in Amsterdam. In haar jaren in de periferie

is ze plaatsvervangend opleider geweest en heeft

ze ook jarenlang een managementfunctie bekleed

binnen haar vakgroep en het ziekenhuis. In 2011

is zij gepromoveerd op onderzoek naar de Arte-

riële Switch Operatie. Sinds 2018 is zij tevens ge-

certificeerd coach en derhalve aangesloten bij de

beroepsvereniging voor coaches in Nederland

(NOBCO). Ze is getrouwd en heeft twee kinderen.

wanneer besloot u voor het eerst om dokter te worden? waarom?“Ik was 9 jaar oud en sloeg een anatomische atlas

open die op tafel lag bij een huisgenoot van mijn

nichtje, die farmacie studeerde. Ik weet niet meer

welke bladzijde ik toen zag, maar wist wel met-

een dat ik hartchirurg wilde worden. Vraag me niet

waarom, maar dat bleef zo. Later werd dat zelfs kin-

derhartchirurg; mijn proefschrift gaat ook over een

kinderhartchirurgisch onderwerp. Ik heb uiteinde-

lijk aan het begin van de opleiding tòch gekozen

voor de volwassen chirurgie.”

welk advies zou u uw jongere zelf geven heb-ben toen u met uw studie begon, nu u uw huidige functie heeft?“Geniet nog meer van alles wat het studentenle-

ven te bieden heeft! Een jaartje naar het buiten-

land, rustig aan doen met je studie: vooral doen!

Als je eenmaal werkt wordt het een stuk ingewik-

kelder om dat allemaal te kunnen doen. Uiteinde-

lijk maakt het in the long run ook niet veel uit voor

je kansen om in opleiding te komen of om te gaan

doen wat je echt wil. Ik was zelf dus heel serieus

bezig met studie en coschappen en dat heeft me

natuurlijk ook gebracht waar ik nu ben, maar terug-

kijkend zou ik nu bijvoorbeeld wél voor een tussen-

jaar hebben gekozen in het buitenland.”

om chirurg te worden, bent u vast met veel uit-dagingen geconfronteerd. Heeft u als vrouwelij-ke chirurg met extra uitdagingen en obstakels te maken gehad?“Eerlijk gezegd denk ik dat ik niet met meer uitda-

gingen en obstakels te maken heb gehad dan an-

dere collega’s; wel werd vaker tegen mij gezegd

‘oh dat lukt je toch nooit’ als ik vertelde dat ik tho-

raxchirurg wilde worden, dan tegen mijn mannelij-

ke collega’s. Later als specialist heb ik er eigenlijk

vrij weinig van gemerkt, maar dat zou ook kunnen

komen doordat ik dat misschien niet heb gekop-

peld aan mijn geslacht. Ik vond en vind het zelf na-

melijk totaal geen issue, dus ben daar misschien

dan ook minder gevoelig voor.”

u bent cardiothoracaal chirurg, wat betekent dit en wat doet u precies?"Als cardiothoracaal chirurg opereer je aan hart

en/of longen. Eigenlijk alles binnen de thorax, be-

halve de oesophagus: dat is weer terrein van de

algemeen chirurg. Dus dat betekent – als we het

even over het hart hebben – dat je dus kan opere-

ren aan de hartkleppen, aan de kransslagaderen,

aan de hartspier zelf, een steunhart kan inbren-

gen of een harttransplantatie kan doen. Daarnaast

opereren we ook aan de aorta ascendens en de

aortaboog en bijvoorbeeld mensen met hartrit-

mestoornissen. Bij de kinderhartchirurgie gaat het

vooral om aangeboren hartafwijkingen, dat is ook

prachtige chirurgie.

De longoperaties zijn ook verschillend, dat is

meestal oncologie maar ook onder andere pneu-

mothorax, goedaardige afwijkingen of afwijkingen

in het mediastinum. Ik doe geen longoperaties

meer, dus ik hou het alleen bij het hart.”

waarom heeft u voor cardiothoracale chirurgie gekozen?“Ik vind het hart het allermooiste orgaan in het

menselijk lichaam!”

wat vindt u het leukst aan het zijn van specialist in thoracale en hartchirurgie?“Wij opereren het grootste gedeelte van de tijd,

zo’n 80%. Dat is uiteindelijk het allerleukste. We

staan bijna de hele dag te opereren. Daarnaast

vind ik het enorm belangrijk om goed contact te

hebben met mijn patiënten vlak voor, maar ook

vlak na de operatie. Het is voor hen een hele grote

ingreep en ik hoor dan ook regelmatig: ‘ik leg mijn

hart in uw handen dokter, ik heb er alle vertrouwen

in’. Ik wil dat vertrouwen niet schaden.“

en wat vindt u het minst leuk eraan?“Het steeds groter wordende aandeel in niet-kli-

nische taken; je moet je meer en meer bezighou-

den met zaken die niet direct met patiëntenzorg te

maken hebben. Kan leuk zijn, maar dat moet niet

te veel worden.”

Inspirerende blogs // 5756 // Inspirerende blogs

kunt u een typische dag van een cardiothoracaal chirurg in het umc utrecht beschrijven?“Jeetje, dat is nog best lastig! Met name omdat

er geen typische dagen zijn. Misschien is dat nog

wel het meest typisch van ons vak: het gaat vaak

niet zoals je bedacht had. Je hebt je operatiepro-

gramma, en het kan zomaar zijn dat daar ineens

een spoedpatiënt tussendoor komt waardoor je

niet alleen de andere patiënt niet kunt opereren,

maar ook ineens geen idee meer hebt hoe laat

je thuis bent. Als je een supervisiedag hebt, ga je

van visite naar bespreking naar patiëntbespreking

naar afdeling naar nóg een patiëntbespreking en-

zovoort. Geen dag is hetzelfde! Dit vraagt dus ook

een bepaalde mate van flexibiliteit, maar is tege-

lijk ook soms vermoeiend. De operaties zelf duren

minstens 4 uur, sommige operaties duren meer

dan 10 uur dus je moet ook lang kunnen blijven

staan. En dan kan het altijd nog voorkomen dat je

dacht klaar te zijn met je werkdag en dat er dan

ineens bijvoorbeeld twee patiënten tegelijk instor-

ten waardoor je moet bijspringen en dus nog lang

niet klaar bent!”

u werkt in een veld dat veel werken en strakke schema’s vereist. Hoe is de balans tussen werk en privé voor u?“Leuke vraag! Voor mij is de balans op dit moment

heel goed, maar dat komt omdat ik keuzes heb ge-

maakt die ik me tien jaar geleden niet kon voor-

stellen. Ik ben nu drie dagen per week werkzaam

als thoraxchirurg, wat maakt dat ik in ieder geval

twee keer per week mijn kinderen naar school kan

brengen en weer kan ophalen en wat tijd heb om

te herstellen. De vierde dag ben ik werkzaam als

coach in mijn coachingspraktijk voor medici. En de

vijfde dag is voor mijn kinderen. Dit is zeker niet

hoe het gemiddeld genomen is met de werk-privé

balans binnen mijn vak hoor! Over het algemeen

werken mensen vier of vijf dagen per week en om-

dat je eigenlijk nooit weet hoe laat je thuis bent,

legt dat wel een druk op die balans. Om die reden

heb ik de keuze gemaakt om drie dagen te gaan

werken in het ziekenhuis en de vierde dag zelf te

kunnen indelen met gesprekken met coachees.

Op deze manier kan ik dit vak nog jaren uitoefenen

zonder dat ik bang ben om uit te vallen.”

een belangrijk kenmerk van een succesvolle chi-rurg is om niet onder druk te bezwijken. Hoe gaat u om met stressvolle situaties in de operatiekamer?“Dat is inderdaad belangrijk en dat is echt iets dat

deels in je zit en je deels ook leert naarmate je ver-

der komt in je vak. Het fijne aan onze groep in het

UMCU is dat je altijd iemand kan bellen als er iets

is tijdens een operatie om te komen helpen, dus

in die zin is gedeelde smart halve smart. Meestal

wordt mijn focus nóg groter in stressvolle situaties

en blijf ik redelijk rustig.”

Ze zeggen dat hard werken beter is dan talent. Denkt u dat dit geldt voor een medische stu-dent die de droom heeft om chirurg te worden of speelt talent een onweerlegbare rol?“Ik denk eerlijk gezegd dat beide factoren een

grote rol spelen. Het punt is dat talent in je zit,

daar heb je weinig invloed op, behalve er nóg be-

ter in worden door het veel te doen. Hard werken

daarentegen is iets dat je wél zelf kunt doen. Zon-

der hard werken kom je hier niet. De combinatie is

geen garantie voor een opleidingsplaats want je

moet ook over andere vaardigheden beschikken

om een goed chirurg te worden, maar het helpt wel

als je bereid bent hard te werken ja. En niet alleen

voor dit vak, dat geldt eigenlijk voor alle vakken.”

wat ziet u als de toekomst van cardiothoracica?“Ik zie nog steeds een mooie toekomst op de ope-

ratiekamer met wat meer inbreng van minimaal-in-

vasieve technieken. Er zijn hopelijk meer hart- en

longdonoren waardoor er meer mensen geholpen

kunnen worden die nu jaren op de wachtlijst staan.

In Utrecht doen we veel innovatief onderzoek, wat

ook klinisch toepasbaar is of gaat zijn. We brengen

nog steeds veel uren door op de operatiekamer

en daarnaast is ook het menselijke aspect belang-

rijk: hoe zorg ik goed voor mezelf zodat ik dit vak

duurzaam kan blijven uitoefenen? Daar komt meer

aandacht voor in de toekomst van ons vak, als het

aan mij ligt.”

De toekomst van cardiothoracale chirurgie gaat hand in hand met de opkomende medische tech-nologie. Denkt u dat een chirurg ooit kan worden vervangen door een ongevoelige robot?“Als het gaat om contact met patiënten kan een

robot natuurlijk nooit een mens vervangen op de-

zelfde manier. Voor bepaalde typen chirurgie denk

ik echter wel dat een robot een mooie aanvulling is

op het chirurgische spectrum.”

Dat brengt ons bij onze laatste vraag, wat zou uw ’take home message’ zijn voor medische studen-ten die geïnteresseerd zijn in een carrière in de chirurgie?

“Sowieso ervoor gaan, wat anderen ook zeggen!

Pas als je het doet, kun je zeggen hoe het is. Wees

voorbereid op lange dagen waarbij je niet weet

hoe laat je thuis bent; wees voorbereid op momen-

ten dat je het echt even niet meer weet of niet meer

ziet zitten. Vraag hulp als je iets niet weet, zowel

werktechnisch (bij een patiënt) als daarbuiten (bij-

voorbeeld als de werk-privébalans niet goed werkt

voor je). Hulp vragen is sowieso superkrachtig en

zeker geen zwaktebod, al willen mensen je soms

anders doen geloven. Praat met zo veel mogelijk

mensen die het traject waar jij voor wil gaan al heb-

ben afgelegd en vraag ze wat ze anders zouden

doen als ze het opnieuw zouden mogen doen. Leer

daarvan en neem ervan mee wat voor je werkt. En

vergeet niet te genieten!!”

Eleftheria Tsalamicha02-06-2020

Dr. Shirin Bemelmans-Lalezari

Eleftheria Tsalamicha (roepnaam Elef) komt uit Griekenland. Ze is geneeskundestudent aan de Universiteit Utrecht. Haar grote pas-sie voor het medische vak heeft haar naar Nederland gebracht om te studeren en te werken. Naast haar studie werkt ze in de zorg. Haar motto is "Work in silence. Let success make the noise."

Inspirerende blogs // 5958 // Inspirerende blogs

test jezelf // 6160 // test jezelf

Zoals je van ons gewend bent, ook in dit winterboekje een aantal Test jezelf vragen. Hoe goed heb jij afgelopen jaar gestudeerd en hoeveel weet je nog van de te leren stof? De vragen lopen uiteen van de disciplines Neurologie tot aan Longgeneeskunde. Laten we eens gaan testen hoeveel je nog weet!

Je vindt de antwoorden op pagina 71.

test jeZeLf

Een 25-jarige vrouwelijke patiënt heeft sym-

metrisch gelokaliseerde scherp begrensde

erythematopapulosquameuze laesies van wis-

selende grootte op de strekzijde van de extre-

miteiten. De meest waarschijnlijke diagnose is:

atopisch eczeem;

dermatomycose;

lichen ruber planus;

psoriasis vulgaris.

Een achtjarig jongetje komt bijna iedere nacht

gillend en schreeuwend uit bed. Zijn ouders

zijn het er heftig met elkaar over oneens hoe

dit probleem aan te pakken. De therapeut

richt zijn interventies op de wijze waarop de

ouders in het algemeen over problemen met

elkaar communiceren. Deze aanpak is typisch

voor:

'client- centered' therapie;

gedragstherapie;

gezinstherapie.

Een 19–jarige man bekend met astma, is heftig

benauwd met expiratoir piepen. De arts diag-

nosticeert een astma exacerbatie. Welke van

onderstaande medicamenteuze behandelin-

gen is in eerste instantie het meest aangewe-

zen? Het toedienen van:

1

aBcd

2

aBc

3

bèta-2-sympaticomimeticum dosis-aero-

sol per inhalatiekamer;

inhalatiecorticosteroïd dosis-aerosol per

inhalatiekamer;

bèta-2-sympaticomimeticum per injectie;

corticosteroïd per injectie

Een meisje van 18 maanden oud kan sinds een

half jaar lopen. Haar moeder maakt zich zor-

gen omdat Lisa altijd op haar tenen loopt. Op

verzoek kan Lisa haar hiel goed aan de grond

brengen. Tot op welke leeftijd is bij dit feno-

meen een expectatief beleid geoorloofd? Tot

de leeftijd van:

18 maanden;

2 jaar;

3 jaar.

Een meisje met een negroïde huidpigmenta-

tie (huidtype VI) heeft gaatjes in haar oorlel-

len laten prikken. Na 2 maanden zijn er stevige

ronde, huidkleurige tumoren ontstaan met

een diameter van ca. 1 cm. aan beide oorlel-

len. Wat is de diagnose?

Atheroomcyste.

Granuloma teleangiectaticum.

Keloïd.

Sarcoïdose.

a

B

cd

4

aBc

5

aBcd

Bij een vrouwelijke patiënt van 58 jaar wordt

een ulcus cruris gezien boven de laterale mal-

leolus. Wat is in dit geval de meest waarschijn-

lijke oorzaak gezien de lokalisatie?

Arteriële insufficiëntie.

Diabetes mellitus.

Trombangiitis obliterans.

Veneuze insufficiëntie.

Een 76-jarige man heeft veel pijn rechts op de

borst en op de rug. In het gebied van derma-

toom thoracale 2 en 3 is een huidafwijking met

blaasjes en korsten te zien. Van welke infectie

is het meest waarschijnlijk sprake?

Primaire infectie door herpessimplexvirus 1.

Herpessimplexvirus 1 reactivatie.

Primaire infectie door varicellazostervirus.

Reactivatie van varicellazostervirus

Een man heeft dementie van het type Alzhei-

mer en verblijft in het verpleeghuis. Wanneer

hij een ernstige pneumonie ontwikkelt vraagt

zijn dochter om haar vader niet meer met an-

tibiotica te behandelen. Haar vader had altijd

gezegd dat hij niet in leven mocht worden ge-

houden als hij dement in het verpleeghuis te-

recht zou komen. Hoe kan de beslissing van

de dochter getypeerd worden in het licht van

de wensen van de patiënt?

Ze voert de beslissing van haar vader uit

(wilsverklaring).

Ze neemt de beslissing die ze denkt dat

hij zelf zou hebben genomen als hij daar

nu toe in staat zou zijn geweest (veron-

derstelde wil).

Ze beoordeelt zijn beste belang en ba-

seert daar haar oordeel op (belangenbe-

hartiging).

6

aBcd

7

aBcd

8

a

B

c

Het is januari. Op de Eerste Hulp komen ou-

ders met hun negen maanden oude zoontje,

dat kortademig is. Hij heeft een snelle adem-

haling en er is duidelijk neusvleugelen. Ook

zijn er tekenen van cyanose. Over beide lon-

gen zijn piepende rhonchi te horen. Welke di-

agnose is het meest waarschijnlijk?

Acute bronchitis.

Bronchiolitis.

Influenza.

Verkoudheid.

Een 46-jarige patiënt heeft acute, spontaan

ontstane hevige hoofdpijn, met fotofobie en

nekstijfheid. Een CT-cerebrum toont subarach-

noïdaal bloed. De meest waarschijnlijke oor-

zaak is een:

amyloïdangiopathie;

aneurysma uitgaande van de cirkel van

Willis;

subarachnoïdale arterioveneuze vaatmal-

formatie.

Bij een 47–jarige man wordt een andrologisch

onderzoek uitgevoerd. Bij palpatie zijn de tes-

tes ovaal van vorm en voelen glad en vast-elas-

tisch aan. De grootte van de linkertestikel is 7

cm lang met een volume van circa 40 ml, de

rechtertestikel is 5 cm lang met een volume

van circa 20 ml. Welke van onderstaande con-

clusies dient de arts op grond van deze bevin-

dingen te trekken?

Afwijkend, de linkertestikel is vergroot.

Afwijkend, de rechtertestikel is te klein.

Afwijkend, de vorm van de testes moet

rond zijn.

Afwijkend, de testes moeten zacht aan-

voelen.

Normaal, geen afwijkingen

9

aBcd

10

aB

c

11

aBc

d

e

test jezelf // 6362 // test jezelf

Een 32-jarige man is niet in staat om zich krach-

tig in te spannen zonder last van spierkrampen

te krijgen. Bij onderzoek tijdens maximale in-

spanning blijkt dat hij geen lactaat produceert.

De man heeft het meest waarschijnlijk een te-

kort aan:

fructose-1,6-bisfosfatase;

glycogeenfosforylase;

pyruvaatdehydrogenase.

Een moeder komt met haar 6-jarige dochter

naar het spreekuur van de kinderarts omdat zij

volgens het consultatiebureau te klein is voor

haar leeftijd. Haar lengtegroei verloopt paral-

lel aan de -2,5SD-curve, ruim onder de target

area. Haar gewicht-naar-lengtecurve volgt de

-1SD-curve, de schedelomtrek volgt de 0SD-

curve. Het meisje heeft een blanco voorge-

schiedenis, er is geen sprake van dysproportie

of dysmorfieën. Welke syndromale oorzaak

van kleine lengte dient desondanks te worden

uitgesloten?

Syndroom van Klinefelter.

Syndroom van Marfan.

Syndroom van Sotos.

Syndroom van Turner.

Een 57-jarige man heeft al ruim een jaar last

van progressief hoesten, meestal niet produc-

tief. Eén keer heeft hij een spoortje bloed op-

gehoest, reden om naar de dokter te gaan. Hij

voelt zich de laatste tijd niet helemaal fit. Hij

rookt sinds zijn 16e een pakje sigaretten per

dag. Bij lichamelijk onderzoek wordt een adi-

peuze man gezien. Bij inspectie van de thorax

zijn er symmetrisch bewegende thoraxhelf-

ten, bij percussie wordt over beide longvel-

den een sonore percussie vastgesteld en bij

auscultatie wordt over beide longvelden ver-

12

aBc

13

aBcd

14

zwakt vesiculair ademgeruis gehoord. Welk

van bovenstaande bevindingen van anamnese

of lichamelijk onderzoek wijst op een ernstige

oorzaak (alarmsymptoom)?

Al enige tijd niet fit zijn.

Eenmalig spoortje bloed ophoesten.

Sonore percussie over beide longvelden.

Verzwakt ademgeruis bij auscultatie.

Een 34-jarige vrouw komt op de SEH in verband

met malaise en troebele urine. Bij lichame-

lijk onderzoek wordt slagpijn in de linkernier-

loge gevonden. Deze bevindingen passen

het beste bij:

cystenieren;

glomerulonefritis;

nierinsufficiëntie;

pyelonefritis.

Een 42-jarige vrouw heeft sinds enkele dagen

een pijnlijk, diffuus rood rechteroog. Zij zegt

een gevoel te hebben alsof er iets in het oog

zit en met rechts minder te zien dan normaal.

Zij heeft dit een jaar geleden al eens gehad.

Bij onderzoek zijn de pupilreacties normaal.

De visus rechts is verlaagd. Er is een milde dif-

fuse hyperemie van de conjunctiva en de cor-

neasensibiliteit van het rechteroog is verlaagd.

Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak?

Acuut glaucoom.

Conjunctivitis.

Keratitis.

Iritis.

Een gezonde studente heeft zich op de dag

van haar tentamen bijna verslapen. Zonder

ontbijt gaat zij naar de toets. Voor haar gevoel

heeft zij de toets uitstekend gemaakt en daar-

om stort zij zich met vrienden na afloop met-

aBcd

15

aBcd

16

aBcd

17

een 'in de alcohol'. Na een paar uurtjes in de

kroeg wordt zij plotseling onwel en raakt be-

wusteloos. zij belandt kort daarna op de SEH,

waar gezien wordt dat haar bloedsuikerspie-

gel veel te laag is. Welke van onderstaande

metabole verklaringen is hiervoor het meest

waarschijnlijk?

Remming van de gluconeogenese.

Remming van de glycogenolyse.

Remming van de glycolyse.

Remming van de oxidatieve fosforylering.

Een 46-jarige vrouw komt op het spreekuur

van de huisarts. Zij heeft sinds vier weken pijn

aan de duimzijde van de onderarm. Vooral

wringen en een voorwerp pakken zijn pijnlijk.

Bij het lichamelijk onderzoek laat de huisarts

de patiënt een vuist maken, waarbij de vingers

de duim omvatten en de duimnagel zo ver

mogelijk naar de basis van de pink wordt ge-

bracht. Vervolgens wordt de vuist door de arts

naar ulnair gedevieerd, waarbij de vuist in lich-

te extensie wordt gehouden. De patiënt voelt

hierbij een voor haar bekende pijn aan de ra-

diale zijde van de pols. Bij welke diagnose

past dit?

Artrose van CMC (carpometacarpale)-1.

Contractuur van Dupuytren.

Fractuur os scaphoideum.

Tendovaginitis van de Quervain.

Op de SEH wordt een 19-jarige vrouw gezien

die een tentamen suicidii heeft gedaan. Een

half uur geleden heeft zij zich in de polsen ge-

sneden. Op haar kleding is veel bloed te zien.

De wonden bloeden gemakkelijk bij aanraken.

De patiënt is nog net aanspreekbaar. Als nu

het hematocriet bepaald wordt, hoe zal die

waarde dan zijn?

aBcd

18

aBcd

19

Normaal.

Verhoogd.

Verlaagd.

Op de SEH wordt een 79-jarige man gezien

met pijn linksonder in de buik. Hij heeft af en

toe krampen. Sinds ongeveer drie maanden

verloopt zijn stoelgang wat ‘moeilijker’. Hij had

vroeger 1 tot 2 keer per dag zachte ontlasting.

Sinds drie maanden komt de ontlasting 1 keer

per 2 dagen en daarvoor moet hij persen. Er

is geen bloed bij de ontlasting. Bij lichame-

lijk onderzoek is het enige afwijkende: druk-

pijn in de linkeronderbuik. Een vervaardigde

buikoverzichtsfoto laat geen vrij lucht zien, wel

een iets uitgezette dikke darm. Bovenaan in de

differentiaaldiagnose staat diverticulair lijden.

Welke aandoening staat ook hoog in de diffe-

rentiaaldiagnose ?

Lage ileus.

M. Crohn.

Poliepen.

Recidiverende sigmoïdvolvulus.

Sigmoïdcarcinoom

Een 29-jarige man komt opnieuw bij de huis-

arts wegens klachten van slapeloosheid. Vier

weken geleden is zijn relatie verbroken. Sinds-

dien heeft hij moeite met inslapen. Op zijn

werk vinden reorganisaties plaats waar hij zich

zorgen over maakt. Hij merkt dat hij door het

slechte slapen overdag onvoldoende functio-

neert. Eerdere slaapadviezen hielpen niet en

op de slaaphygiëne valt niets aan te merken.

Welke medicatie is nu de aangewezen keuze

om kortdurend voor te schrijven?

Melatonine.

Midazolam.

Promethazine.

Zolpidem.

aBc

20

aBcde

21

aBcd

winacties // 6564 // winacties

Winacties

Leren hechten is een geweldig en uniek leerpro-

ces. Je begint als student op siliconen matjes,

werkt je weg naar boven tot biomateriaal en bent

uiteindelijk vaardig genoeg om je medemens te

opereren. Door vroeg te beginnen word je beter

in hechten, lever je dus betere resultaten en zul je

opvallen op operatiekamers met je bovengemid-

delde hechtvaardigheden. Het beheersen van een

vaardigheid kost tijd, maar geeft uiteindelijk zelf-

vertrouwen en dat geeft de patiënt weer vertrou-

wen in jou.

Succes student, namens SurgicalTraining

Because training breeds mastery...

Leren HecHtenmet surGIcaLtraInInG

Je kunt de SurgicalTraining hechtset bestellen op

www.SurgicalTraining.nl

Kijk op de site of Facebook voor gratis content aan-

geboden door Stichting SurgicalTraining.

tommIe In GesprekTommie Niessen is zelfstandig verpleegkundige,

schrijver en spreker. Hij schrijft, filmt en spreekt

over de Zorg. Alles met hetzelfde doel; de Zorg

op een positieve en vooral realistische manier op

de kaart te zetten. Misschien ken je Tommie wel

van zijn succesvolle boek ‘Tommie in de zorg’. Een

boek vol treffende observaties, waardevolle le-

venslessen en ontroerende ontmoetingen uit de

dagelijkse praktijk van de gezondheidszorg. Af-

gelopen oktober kwam Tommie’s nieuwe boek uit:

Tommie in gesprek. Je hebt ‘m al kunnen spotten

bij onze leestips!

wil je Tommie niessen graag volgen? Check dan zijn Facebookpagina of volg Tommie

op Instagram.

Wij mogen een hechtset van SurgicalTraining weggeven! Wil jij kans maken op zo’n handige hechtset, klik dan hier om deel te nemen. Meedoen kan t/m 1 februari 2021.

Wij mogen 2 x Tommie in gesprek weggeven! Wil jij kans maken op dit mooie boek, klik dan hier om deel te nemen. Meedoen kan t/m 1 februari 2021.

wIntersport-BLessures

De antwoorden staan op pagina 70.

winter betekent voor veel mensen ook wintersport. Elk jaar (uitgezonderd dit jaar wegens het coronavirus) trekken dui-zenden nederlanders erop uit om te gaan skiën en/of snowboarden. Helaas raken veel wintersporters geblesseerd. Op de-ze bladzijde wat voorbeelden, kun jij zien wat hier gebeurd is?

wintersportblessures // 6766 // wintersportblessures

1

2

3 4 5 6

must follow // 6968 // must follow

socIaLe meDIa voLGtIpsWat zijn nou écht interessante Instagram accounts voor jou als (aankomend) zorg-professional? Hieronder een aantal tips!

Metanoia Steeds meer mensen in de zorg kiezen er-voor om naast hun vakinhoudelijke ontwik-keling ook met persoonlijke ontwikkeling aan de slag te gaan. Voor deze mensen biedt Me-tanoia coaching en cursussen aan. Naast de coaching en cursussen, deelt Metanoia via In-stagram al een heleboel tips, super handig en relevant voor iedere (aankomende) zorg-professional.

Make science work Krijg jij geen genoeg van geneeskunde? Dan is het Instagramaccount van Dr. Heleen Lameijer zeker de moeite waard! Heleen neemt je mee in haar leven als SEH arts, we-tenschapper en ondernemer. Op haar In-stagramaccount maakt ze medische kennis begrijpelijk en verkleint ze de kloof tussen de medisch-wetenschappelijke wereld en jou!

Fuck Smoking Dit Instagram account wordt gerund door de drie zussen: Stella, Evita en Sara. Zij zijn dit initiatief gestart om jongeren te helpen niet te beginnen met roken uit de druk van leeftijdsgenoten. Want waarom zou je moe-ten verantwoorden waarom je geen sigaret wilt proberen of waarom je niet rookt? Op de website fucksmoking.nl verkopen ze shirts en hoodies om deze belangrijke boodschap te kunnen verspreiden. Alle winst gaat naar de stichting Fuck Smoking, die is opgericht om acties te financieren die de volgende genera-ties ondersteunen om niet te beginnen met roken. Een topinitiatief dus!

@fck.smoking

@metanoia_healthcare

@makesciencework

Must follow!

70 // antwoorden

antwoorDenkruiswoordpuzzel

BedankT ZOrGprOfessIOnals

Test jezelf

Wintersportblessures

dermatomycose

gezinstherapie

bèta-2-sympaticomimeticum dosis-aerosol

per inhalatiekamer.

3 jaar

Keloïd

Arteriële insufficiëntie.

Reactivatie van varicellazostervirus.

Ze neemt de beslissing die ze denkt dat hij

zelf zou hebben genomen als hij daar nu toe

in staat zou zijn geweest (veronderstelde wil).

Bronchiolitis

aneurysma uitgaande van de cirkel van Willis.

1 B

2 c

3 a

4 c

5 c

6 a

7 d

8 B

9 B

10 B

Afwijkend, de linkertestikel is vergroot.

glycogeenfosforylase

Syndroom van Turner

Eenmalig spoortje bloed ophoesten.

pyelonefritis

Keratitis

Remming van de gluconeogenese.

Tendovaginitis van de Quervain.

Normaal

Sigmoïdcarcinoom

Zolpidem

11 a

12 B

13 d

14 B

15 d

16 c

17 a

18 d

19 a

20 e

21 d

antwoorden // 71

Re bovenarm, subcapitale humerusfrac-

tuur met waarschijnlijk tuberculum majus

fragment

X-clavicula 1 midschachtfractuur met

schachtbreedte dislocatie en verkorting

X-clavicula 1.1 midschachtfractuur met

schachtbreedte dislocatie en verkorting

1

2

3

X-duim L1.1, opname in 3 richtingen,

skiduim zonder ossaal letsel

X-duim L1.2, opname in 3 richtingen,

skiduim zonder ossaal letsel

X-duim L1.3, opname in 3 richtingen,

skiduim zonder ossaal letsel

4

5

6

horizontaalC. Oesophagitis

F. Dyspnoe

G. Vulvovaginitis

L. Kruisinfectie

M. Hyperhidrose

O. Koilonychie

P. Uricosuricum

Q. Iritis

R. Vaccin

S. Athetose

T. Sedentair

VerticaalA. Pyodermie

B. Conjunctivitis

D. Ichtyose

E. Rinitis

H. Arterioveneus

I. Retrobulbair

J. Perniones

K. Excipiens

N. Pericarditis

Wil jij het meest complete overzicht van de essentie van 6 jaar geneeskunde?

Deel wat je van het winterboek vond op Facebook en Instagram en tag ons

met @compendiumgeneeskunde!

Bestel direct opwww.compendiumgeneeskunde.nl