Communiceren Door de Eeuwen Heen

7/23/2019 Communiceren Door de Eeuwen Heen

1/83

ONTWERP & LAYOUT5TMM


2/83

1. Het ontstaan van het schrift

2. Het schrift door de eeuwen heen

3. De Middeleeuwen

4. De Nieuwe tijd

5. De Moderne tijd

Communiceren door de eeuwen heen


3/83

1.Het ontstaan van het schrift


4/83

http://www.schoolbieb.nl/voortgezet_onderwijs_doelgroep/1_44_2_44_3_havo_45_vwo_(onderwijsniveau)/geschiedenis/meer_over_geschiedenis/geschiedenis_van_het_schrift

1.HET ONTSTAAN VAN HET SCHRIFT (informatief filmke)


5/83

1.1 Inleiding

Van de honderden alfabetten die er in de loop van degeschiedenis hebben bestaan zijn er nog

een 50-tal overgebleven. Het meest verspreide alfabet ishet onze, het.. alfabet.

Om tot dit resultaat te komen moeten we 10 000-den jarenterug.

ROMEINSE


6/83

1.1 Inleiding

Het is voor de mens altijd een noodzaak geweest zich teuiten, te communiceren, dit zowel hoorbaarals zichtbaar.

We denken onmiddellijk aan sprekenen zingenmaar hetzijn maar twee van de vele mogelijkheden om onzegedachten en emoties vorm te geven.


7/83

!OP WELKE ALLERLEI MANIEREN KUNNEN WENOG BOODSCHAPPEN OVERBRENGEN?


8/83

1.1.2 beweging en dans

De dans had oorspronkelijk (zelfs nu nog bij vele volkeren) een zeer

diepe betekenis.

Het diende tot het uiten van emoties zoals vreugde, verdriet maarde dans had ook vaak een diepere spirituele betekenis.

1.1.3 tamtam en klopsignalen

Dit zijn auditieve middelen om boodschappen door te zenden.Kenmerkend is dat deze middelen een boodschap van een zekereafstand kan overbrengen.


9/83

1.1.4 Rook- en lichtsignalen

Er bestaat geen standaard voor rooksignalen en lichtsignalen,

zoals voor morsesignalen.

Er moeten echter wel afspraken bestaan tussen de zender en deontvanger. Daarom bevatten rook- en lichtsignalen slechtseenvoudige berichten.

Ook deze communicatievormen kunnen over grote afstandworden waargenomen, en zijn erg opvallend.


10/83

1.1.5 Knopensnoer, wampoemgordel, kerfstok

" Deze visuele middelen benaderen het schrijven het dichtst.

!WAAROM WERDEN ZE UITGEVONDEN?

Wel, men kon niet alles onthouden en daarom zocht mengeheugensteuntjes, concrete middelen om de boodschapvast te leggen.

In de prehistorie had je het KNOPENSNOER, dit was nvan het meest verspreide communicatiemiddel.

De betekenis hing af van de kleur van de draden, de aarden het aantal van de knopen, de afstand en de volgordevan de draden.

Ze werden vaak gebruikt als inventaris van het vee.


11/83

1.1.5 Knopensnoer, wampoemgordel, kerfstok

Bij de indianen uit Noord-Amerika speelde DE SCHELPEN- OFWAMPOEMGORDEL (wampum belt) een belangrijke rol

GEBRUIK: Het gaf bijvoorbeeld informatie over eenoverleden lid van de stam, het was soms een huwelijksakteen later werd het louter als een juweel gedragen.

Een KERFSTOKof BODESTOKwerd als reispasgebruikwaarmee men zonder problemen door een vreemd gebiedmocht trekken. De inkervingen geven informatie over de drager (zijn

herkomst, zijn verwantschap, enz.). De identiteitskaart of het paspoort van vroeger.


12/83

!

Welk gezegde of uitdrukking ken je metkerfstok? En wat wil dit zeggen?

1)heel wat op zijn kerfstokhebben= veel dingen misdaan hebben (afgeleid van het gebruik om

schulden bij een caf te registreren door kerfjes in een stok tesnijden).

2)iets op zijn kerfstokhebben= verkeerde dingen gedaan hebben.


13/83

1.1.6 Tatoeren

Tatoeren is het insmeren van het lichaam met kleurstoffen

om gevoelens, verwachtingen of wensen uit te drukken.

In Nieuw-Zeeland bij de Maorie toont het aan de omgevingtot welke status de drager hoort.

Nu nog zijn tatoeages belangrijke vormen van communicatie,ze geven bijvoorbeeld aan bij welke streetgang iemandhoort of bepalen de identiteit van de drager via eenidentificatienummer.

Bij zeelui was dit gebruikelijk om zo a.d.h. van zijn tatoeage teworden herkend.


14/83

1.1.7 Hoofdtooi

Indianen beelden d.m.v. veren op het hoofd hun geschiedenis

uit waarbij het aantal veren en de kleur van de veren eenspecifieke betekenis hadden.


15/83

!Geef de benaming bij de foto.

Klopsignalen Tatoeren Beweging/Dans

Wampoemgordel

Kerfstok


16/83

!Geef de benaming bij de foto.


17/83

1.2 DE OUDSTE AANTOONBARE BEWIJZEN VAN TAAL:


18/83

1.2. GROT- OF ROTSSCHILDERINGEN

Vroegst bekende pogingen om te communiceren was metrotsschilderingendit was ongeveer 25.000 v.Chr.

De belangrijkste en ook n van de meest gekende bevindenzich te Lascauxin Frankrijk en Altamirain Spanje.

Ze worden beschouwd als de eerste neergeschreven vormenvan menselijke communicatie en als de meest primaire vormvan cultuur. Het is echter nog geen schrift te noemen.

Dit was voornamelijk figuratieve taal (dwz grot tekeningen)Primitieve mens gebruikte symbolen om over hun ideen tecommuniceren


19/83

1.3. PREHISTORIE TOT 15DEEEUW: Indeling van hetschrift

!

Logografisch

!Fonografisch

" pictografisch

" Ideografisch

" syllabisch

" fonetisch


20/83

"

Logografischwil zeggen dat tekens, beeldenwoordenvoorstellen.

A. PICTOGRAFISCH SCHRIFTPictografisch schrift = beeldschrift

Dit is de oudste vorm van schrift op aarde. Het werd rond3300 v.Chr. Uitgevonden. Oorspronkelijk werd het vooralgebruikt om aantallen uit te drukken, bij wijze vanbetalingsbewijs.

1.3.1 LOGOGRAFISCH


21/83

a. PICTOGRAFISCH SCHRIFT

1 BEELD = 1 BETEKENIS OF 1 WOORD

Bij een pictogram worden de zaken in een vereenvoudigdevormafgebeeld.

Pictografisch schrift bestaat uit primitieve afbeeldingen van bv. de

zon, een bizon, de maan, vissen, ossen, mensen... De afbeeldingenzijn zeer herkenbaar.

1.3.1 LOGOGRAFISCH


22/83

a. PICTOGRAFISCH SCHRIFT

Voordeel:

Deze beeldtaal is universeel, dwz. te begrijpen voor mensen uit

verschillende gebieden.

Iedereen kan zonder noemenswaardige problemen in zijn eigen taalzelf het verhaal opbouwen. Ook nu nog zijn pictogrammen universeel.

1.3.1 LOGOGRAFISCH


23/83

a. PICTOGRAFISCH SCHRIFT: enkele vb uit het dagelijkse leven

1.3.1 LOGOGRAFISCH

Fig.2 Pictogrammen uit het spoorboekje van de NS.


24/83

PICTOGRAFISCH SCHRIFT: SAMENVATTING

!PICTOGRAFISCH SCHRIFT = BEELDSCHRIFT

een symboolof afbeelding voor gebeurtenissen uit het

dagelijkse leven. het gebruik ervan wordt daarom ook beeldtaalgenoemd

enkel voor zeer eenvoudigecommunicatie.

de beeldtaal kreeg na verloop van tijd een vaste waardetoegekend

1.3.1 LOGOGRAFISCH


25/83

b. IDEOGRAFISCH SCHRIFT:

B. IDEOGRAFISCH SCHRIFT:

1 BEELD = 1 BEGRIP

Een ideogram is een beeldteken waarvan de betekenisbepaald wordt door het afgebeelde voorwerp.

En geheel begrip wordt onder n teken geplaatst.

VoordeelHierdoor konden ook abstracte begrippen zoals liefde dood,dorst, geluk omschreven worden met n teken.

1.3.1 LOGOGRAFISCH


26/83


De rotstekeningen van Tanum in Zweden is n van de veertienmonumenten op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

De rotstekeningen zijn uit de bronstijd en ongeveer 3000 jaar oud. Deafgebeelde motieven gaan over mensen en dieren, wapens, boten

en andere onderwerpen.

Ze laten het leven en het geloof van de mensen in Europa ten tijdevan de bronstijd zien

1.3.1 LOGOGRAFISCH


27/83


Het Chineesis een bekende taal die gebruikmaakt van ideogrammen, het is eenideografischschrift.

1.3.1 LOGOGRAFISCH


28/83


1.3.1 LOGOGRAFISCH

Hier een voorbeeld. Herken je bepaaldefiguren? Kan je er een betekenis bijplaatsen?


29/83


1.3.1 LOGOGRAFISCH

Een vergelijking van de oorspronkelijke beeldtekens en de Chineseabstract lineaire tekens.

1.

de zon

2. de maan

3. de berg

4. de mond

5. de boom


30/83

IDEOGRAFISCH SCHRIFT: SAMENVATTING

!IDEOGRAFISCH SCHRIFT= WOORDSCHRIFT

1 beeld = 1 begrip

Een ideogram is een beeldtekenwaarvan de betekenisbepaald wordt door het afgebeelde voorwerp.

En geheel begrip wordt onder n teken geplaatst.

Voordeel:Hierdoor konden ook abstracte begrippen zoals liefde dood,dorst, geluk omschreven worden met n teken.

1.3.1 LOGOGRAFISCH


31/83

"

Het fonografischschrift houdt in dat klankenworden omschreven door tekens.

1.3.2 FONOGRAFISCH SCHRIFT


32/83

a. SYLLABISCH SCHRIFT

a. SYLLABISCH SCHRIFT

1 TEKEN = 1 LETTERGREEP

Bij het syllabischschrift, syllabenschrift of het lettergrepenschriftgaat men het woord opsplitsen in delenof lettergrepen.

Alle tekens samen vormen dan het woord.



33/83

b. FONETISCH SCHRIFT


Het fonetisch schrift is een voorloper van ons alfabet.Hier zitten we in de laatste ontwikkelingsfase.

1 teken = 1 klankElk teken of symbool komt overeen met nklank.

Aanvankelijk werden enkel de medeklinkers gebruikt. Klinkerswaren toen nog niet zo belangrijk.

Dit schriftsysteem was aanvankelijk nog zeer complex omte tekenen maar werd langzamerhand vereenvoudigttoteen bruikbaarschrift.



34/83



Voorbeelden: Egyptisch alfabet


35/83

2. Het schrift door de eeuwen heen


36/83

2.1.1 HET SPIJKERSCHRIFT: MESOPOTAMI

Mesopotami is de naam voor het gebied tussen deEufraat en de Tigris of ook het tweestromenlandgenoemd.

Mesopotami was een overdadig vruchtbare streek.

Door een vernuftig irrigatiesysteem konden deprehistorische stammen overschakelen van roofbouwnaar landbouw en veeteelt.

Dus men ging van een nomadische levensstijl over naareen sedentair leven.

De bevolking groeide en er ontstonden dorpen ensteden met geleidelijk aan een maatschappelijkeorganisatie.


37/83

2.1.2 SCHRIFT

Mesopotami bestond uit verschillende volksstammen, o.a. de Sumerirs,de Babylonirs en de Assyrirs.

Elk hadden ze hun eigen talen en dialecten maar er was wel een eenvormig schrift, nl. het spijkerschrift.

De oudste vondsten van inscripties dateren uit 3300

vChr Bijna nergens anders zijn er meer geschriften

gevonden dan in Mesopotami.

Het schrift moet er in het dagelijks leven een

buitengewoon belangrijke rol hebben gespeeld.


38/83

a. HET SPIJKERSCHRIFT

Het spijkerschriftis een syllabischschrift, elk teken staat voor n of inde meeste gevallen voor meerdere lettergrepen.

Het spijkerschriftvormt een combinatievan meerdere inkepingen diesamen 1 spijkerschriftteken of spijker vormt.

Deze wig- en spijkervormige inkepingen konden worden gemaaktdankzij de rieten pen die toen werd gebruikt.


39/83

b. HET GEBRUIK

Deze kleitabletten werden hoofdzakelijk gebruikt voor zaken uit hetdagelijks leven.

Men vond inventarislijstendie de bewoners en handelaars opstelden enwaarop de concrete realiteitmet aantallenerbij pictografischwerden

aangegeven, zoveel bomen, timmerhout, schapen, geiten, runderen,vrouwen, mannen, kinderen, enz.

Soms dienden ze als etiketten op manden of toonde ze een jaarlijksesamenvatting (inventaris), een soort boekhouding.


40/83

c. KLEITABLETTEN

Het spijkerschrift werd op kleitablettengeschreven met een puntige rieten pen.

Klei was het meest voor de hand liggendemateriaal, men kon het gemakkelijk van de

bedding van de rivier scheppen.

Met deze rieten pen griftemen de spijkers inde nog zacht klei. Hierna werden detabletten in de zon gedroogd.

De klei werd niet gebakken zodat detabletten konden worden gerecycleerd.


41/83

c. KLEITABLETTEN

De kleitabletten hadden een handigformaat; 7 cm op 12 cm, dat is ongeveer zogroot als een half opgebruikt stukje zeep. Jekon ze gemakkelijk verticaal in je handpalmleggen.

Naast deze kleine versies ontstonden er ookgrotere formaten om zo nog meer gegevenste kunnen vastleggen, men kon ze niet meerin de handpalm houden maar waarschijnlijklegde men ze dan maar horizontaal op de

onderarm.


42/83

2.2.1 HIROGLIEFENSCHRIFT: EGYPTE

De oudst gekende vondst van het Egyptische schrift dateert van3100 voor Chr. de jongste werd ongeveer 300 na Chr. Gevonden.

Vanaf dan werd in Egypte meer en meer het Grieks gebruikt en verdrongzo het Egyptisch schrift.

!We kunnen het Egyptisch schrift onderverdelen in 4 soorten.

1. Hirogliefen schrift

2. Hiratisch schrift

3. Demotisch schrift

4. Koptisch schrift


43/83

1. HIROGLIEFEN SCHRIFT

!De tekens bestaan uit primitieve afbeeldingen, voorwerpen uit hetdagelijks leven.

!Het hirogliefenschrift ontstond rond 3000 v.Chr. Het is een complexschrift, ze werd alleen geschreven door ambtenaren(= schrijvers) dieeen langdurige en zware opleiding kregen.


44/83


Kenmerken:

De Egyptische hirogliefen zijn pictogrammen die klanken uitdrukken.

Hirogliefen bevatten geen klinkers (= vocalen). Enkel de medeklinkers(= consonanten) worden geschreven.

Je vindt dit schrift terug op zuilenen muren van tempels, in grafkamersvan piramides.

De schrijfrichtingwas willekeurig, het kan van links naar rechts of

omgekeerd.


45/83


Hirogliefen werden vooral gebruikt in piramides en tempels.Deze teksten handelende vooral over het diepe magische, de goden

en de vooral over de dodentocht van de farao.Maar soms ook over het dagdagelijkse zoals de oogst, de bouw vaneen piramide...


46/83

2. HIRATISCH SCHRIFT

!Letterlijkkomt hiratischvan het Grieks hieros wat HEILIGbetekent.

!Het wordt dus ook het heiligenschriftgenoemd en vooral gebruikt voorhet vastleggen van godsdienstige teksten.

!

Ook de dragerverschilt opmerkelijk van het hirogliefenschrift. Hiergebruikte men papyrusals drager om zo gemakkelijkerteksten op teschrijven.


47/83

3. DEMOTISCH SCHRIFT

!Letterlijke betekenis is demotikoswat volks betekent OF demos = volk.

!Hier verwijzen de Egyptenaren naar het schrijven van documenten.

!Het demotisch schrift is dus het schrift voor het volk.

!

Demotisch schrift werd gebruikt voor belangrijke administratieve encommercileteksten.


48/83

4. KOPTISCH SCHRIFT

!Het Koptischis de laatstefaseuit de Egyptische taal.

!Het is als spreektaal uitgestorven, maar wordt nog steeds als liturgischetaal gebruikt in de Koptische orthodoxe kerk (= de Oosters katholiekekerken).

!

Het koptische schrift bestond reeds uit een alfabet van 24 Griekselettersgemengd met demotische lettertekens


49/83

2.3.1 Inleiding

De Fenicirs waren de belangrijkstezeevaarders en handelaars van de

Middellandse Zee. Overal langs de kustenhebben zij kolonies gesticht.De belangrijkste kolonie was Carthago.

De naam Fenicirs is afgeleid van het woord

foenix (purperverfstof).De Grieken noemden de Fenicirs zo omdat

zij purper van hen kochten.De Fenicirs noemden zichzelf Kananieten.

Fenicirs waren de uitvinders van de kleur purper,die bekomen werd uit de purperslak. Naastpurperen stoffen verkochten zo ook papyrus.

Als cultuurvolk stelden de Fenicirs niet veel voor;

alleen de literatuur stond op een hoog peil.


50/83

2.3.2 HET SCHRIFT

Het Fenicisch alfabet, dat in de 12e eeuw voorChr. ontstond, zou de basis worden van zowel de

Europese alfabetten (Grieks, Latijn, Cyrillisch)alsook het Hebreeuwse en Arabische alfabet.

Fenicischis een fonetischschrift, het was heteerste echte letteralfabet.

Het vroegere syllabisch spijkerschrift had 100 130 verschillende tekens nodig.De Fenicirshebben dit kunnen beperken tot 22tekens bestaande uit enkel medeklinkers.

De symbolenvan het alfabetcorresponderenn-op-n met klanken.

De Fenicirszijn er mee begonnen om dezelfdespraakklankenweer te geven met dezelfdeletters.


51/83

2.4.1 HET SCHRIFT

"

Het Fenicisch alfabet groeit uit tot het ionisch alfabet.

" En vanaf de 4de eeuw voor Christus werd het ionischalfabet als eenheidsschriftaanvaard.

" Het Griekse schrift vertegenwoordigt een belangrijke innovatie: het heeftnamelijk klinkers.

" De oudere schriften (Fenicisch, Hebreeuws en Egyptisch) hadden alleenmedeklinkers.

" Voor talen die daarmee geschreven werden werkte dat uitstekend.


52/83

2.4.1 HET SCHRIFT

Het Griekse alfabet wordt een lineaire structuur, dwz dat het op een lijn werdgeschrevenen gelezen.

Oorspronkelijk was het Griekse alfabet linkslopend, dit wil zeggen dat het vanrechts naar links werd geschreven.

Daarna werd het ossenploegengewijs, pas later zet zich de rechtslopende

schrijfrichting door.

SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN:

" eenheidsschrift: gebruikt over n groot gebied door iedereen

" eerste gebruik van klinkersin het ionisch alfabet

"

lineaire structuur- Linkslopend- Ossenploegengewijs (dus afwisselend links- en rechtslopend)- Rechtslopend


53/83

2.4.2 PERKAMENT

De Griekenintroduceren ook het gebruikvanperkament.

Perkament is een dun papierachtigmateriaal, gemaakt van huidvan: kalveren, koeien, geiten, schapen,

konijnen of ezels.


54/83

2.4.3 PERKAMENT-VERVAARDIGING

GLAD, PAPYRUS, GEPOLIJST, HUID, KALKWATER, CODEX, SIKKELVORMIG MES, ZACHT EN SCHOON

1.

Een dier werd geslacht en . werd eraf gehaald.

2. De huid werd langdurig geweekt in stromend water omhet .

te maken.

3. De huid werd in . gelegd, waardoor de haarwortels en

vleesresten los kwamen te zitten.

4.

Haarresten en vleesresten werden voorzichtig verwijderd met behulp van een...

5. De huid werd opgespannen op een houten raam, waardoor het een

oppervlak kreeg.

6. Nog eenmaal werd het perkament afgeschraapt en tenslotte .met

puimsteen en kalk.

7.

Na deze bewerkingen was het perkament klaar om te beschrijven.8. Perkament werd net als bewaard op een rol, een perkamentrol.

9.

Of dubbel gevouwen tot een boekkatern. Aan elkaar genaaide katernen

noemde men een .

HUIDZACHT EN SCHOON

KALKWATER

SIKKELVORMIG MESGLAD

GEPOLIJST

PAPYRUS

CODEX


55/83

2.5.1 INLEIDING

In tegenstelling tot de Grieken werden de Romeinen ht heersersvolk vande Oudheid.Veroveringen en wereldheerschappij zijn de belangrijkste gedachten in depolitiek van het Romeinse volk.


56/83

2.5.2 HET SCHRIFT

Het schrift was een voortzettingvan wat de Griekenhadden opgebouwd.Je kan het Romeins schrift in twee schriftvormen delen:

# DE INSCRIPTIEKAPITALEN# HET BOEKSCHRIFT

INSCRIPTIEKAPITALENbestaan enkel uit kapitalen. Ze werden uit steengehouwen en je kon ze vaak vinden op gebouwen, triomfbogen,triomfzuilen, enz.

Voorbeeld van een inscriptie op de triomfzuil van Titus.


57/83

2.5.2 HET SCHRIFT

HET BOEKSCHRIFT werd nog eens onderverdeeld in 4 categorien.Zo ontwikkelde en vervaardigde de Romeinen het Griekse alfabet verderen verder uit naar een moderner alfabet dat we nu nog steeds gebruiken.

1. Capitalis quadrata 2. Capitalis rustica = rotunda 3. De unciaal

4. De semi-unciaal

Er verschijnen stokken en staarten aan de letters.De letters ondergaan een gedaanteverwisseling

van kapitaal naar onderkast.

Ook het cursief schrijven volgde hierop, omdatdit natuurlijker en vlotter uit de hand stroomde.


58/83

3. DE MIDDELEEUWEN


59/83

3.1 Schrijven tijdens de Middeleeuwen

Boeken werden met de hand geproduceerd voor honderden jarenlang.

Met zeerreligieuze (verluchte) handschriften die als gevolg van denauwgezette

inspanningenvaakjarenin beslag namen voor n enkel boek.Boekenwerden toen ook beschouwd als zeer waardevolleschatten.


60/83

3.2 HET SCHRIFT

1. HET KELTISCH SCHRIFT

2. INITIALEN

3. GOTISCH SCHRIFT


61/83

3.2 HET SCHRIFT

4. GOTISCHE DRUKLETTERS


62/83

4. DE NIEUWE TIJD


63/83

4.1 DE RENAISSANCE

De periode: 14de - 16de eeuw (15de eeuw is de

bloeiperiode)

De Renaissance is een overgangsperiode van deMiddeleeuwen naar de Nieuwe Tijd. Deze periode inEuropa vangt aan op verschillende tijdstippen in detijd en in verschillende landen.

De renaissance ontstaat in Itali in de 14de eeuw, er

is namelijk geen gotische periode in Itali. In gansEuropa kent het zijn hoogtepunt in de 15de eeuwover gans Europa

De term RenaissanceRenaissance betekent letterlijk wedergeboorte.Het is dus een nieuwe kunst, een nieuw levenontstaan uit de resten van de klassieke oudheid.


64/83

4.1 DE RENAISSANCE: HET SCHRIFT

1) de humanistische minuskel2) de humanistische cursief of de cancellaresca

De humanistische minuskel

De humanistische cursief of cancellaresca

Harmonie en de ideale verhoudig in de letter

1

2

34


65/83

4.2 DE BOEKDRUKKUNST

Houtblokken:

Het drukken in Europakent zijn ontwikkeling rond de 14de eeuw. Maar er werden reeds 1000 v. Chr. in Azi boekrollen gedrukt, zelfs met

losse drukletters uit gebakken klei. Tekst en afbeeldingen werden ook uit houtblokkengesneden,

hoogdruk, en op zijde of op papier gedrukt,

dus 1houtblok per pagina.

Je kan je wel inbeelden dat dit een zeer arbeidsintensief werk was.


66/83


Boekschrijvers:

Reeds tijdens Karel de Grote ontstond de nood aan kennisen dus ookhet schrijven van meer en meer boeken.

Ook tijdens de Renaissance kennen we een drang naar persoonlijke

ontwikkeling zowel bij de intellectuelen als bij het gewone volk.

De scholen hadden een groot gebrek aan boeken. De boekschrijvers konden niet meer voldoen aan de vraag.

Mmmm .. Zou er een oplossing gevonden voor zijn?


67/83


En ja hoor . Er is een oplossing gevonden!!

Er werd gezocht naar nieuwe methodes om sneller boeken metoverwegend tekst te reproduceren.

Het was JOHAN GUTENBERG die de methode uitvond waarbij men in

verschillende groottes en typen losse letters vervaardigde.Deze werden dan in een stramien geplaatst om zo een pagina te vormden.

Zijn 2 belangrijkste uitvindingen:

legering van antimonium: vervaardigen van mobiele zetletters.

1stetypografische handpers (gemaakt uit oude druivenpers)


68/83


Gutenbergbegon meteen groots: zijn eerste product was de bijbel,een monsterproject. > DE GUTENBERGBIJBEL (van 1282 blz. in 3 jaar!!)


69/83

4.5 De Barok (Periode: 17de eeuw - eerste helft van de 18de eeuw)

Het schrift:In de 17de eeuw verdween, onder invloed van de barok, deharmonische elegantie van de cancellaresca, om voor een

rijkdom aansierkrullenplaats te maken.


70/83

4.5 De Barok (Periode: 17de eeuw - eerste helft van de 18de eeuw)

Deze sierlijke krullen heten ...Het algemene kunstkenmerk pracht en praal dringt door tot in hetschrift.

De leesbaarheidwas volledig ondergeschiktaan de drang naaruiterlijk vertoon.

Het schrijfmateriaal was een spits versnedenpen waardoor de schrijver met veel zwieren krullen kon schrijven.

SWASH


71/83

4.6HET CLASSICISME Periode: 18de eeuw (1750-1820)Eind 18de eeuw stond Frankrijk voor een bankroet. De weelde en overdaad van de

Barok en Rococo eisen hun tol.Economische crisissen, honger en armoede zetten de arbeidersmassa in beweging.

De Franse Revolutie , 1789, stopte de Franse heerschappij en de buitensporige luxe.Hier zie je een schilderij van vrouwen vrijheid die het volk leidde bij de bestorming vande Bastille.

De term het Classicisme

Het Classicisme is de afkeer van de overdaad en pathos van de Barok en de Rococoen opnieuw een terugkeer naar de oude Griekse en Romeinse kunst.


72/83

4.6HET CLASSICISME Periode: 18de eeuw (1750-1820)HET SCHRIFTOp het einde van de overgangsperiode, het classicisme, zal de

MODERN-FACE doorbreken.

Kenmerken:

Dit lettertype heeft terug een strakke constructie. Het letterbeeldwerd opvallend koelermet een lineair, geometrisch uitzicht door

de scherpe afwisselingvan fijneen dikkeonderdelen.


73/83

4.6HET CLASSICISME Periode: 18de eeuw (1750-1820)

MODERN-TYPE-FACE


74/83

5. DE MODERNE WERELD


75/83

5.1 DE ROMANTIEK einde 18de - begin 19de eeuwAmbachtelijke en kleinschalige werkplaatsen groeien uit tot grote fabrieken en vormen samen

een grootschalige industrie. De arbeidsomstandigheden waren onmenselijk.

Door de industrile en dus economische groei daalde de prijs van de producten enorm waardoorsteeds meer mensen zich meer konden veroorloven. De middenklasse wordt steeds rijker, de rijkebourgeoisie is geboren.

Hiermee begint een belangrijke periode voor Europa en later de rest van de wereld. We sprekenvan DE INDUSTRILE REVOLUTIE.


76/83

5.1 DE ROMANTIEK einde 18de - begin 19de eeuw

HET SCHRIFT:De opkomst van handel en industrie en de komst van veel bedrijven lokteconcurrentie uit.

Deze concurrentie riep een nieuw genre drukwerk in het leven nl: dagblad,het tijdschrift, publiciteit, affiches, financile jaarverslagen, facturen...


77/83

5.1 DE ROMANTIEK einde 18de - begin 19de eeuw! Er komt een drang om alles te versierenen zich volledig uit te leven. De lithografen

en lettergieterijen wedijveren onder mekaar om de meest opvallende letters teontwerpen.

! De letter werd een willekeurig fantasieproduct, volledig onafhankelijk van het doelvan het ontwerp (het document).

! Ook hier kan je spreken van eclecticismeomdat allerlei soorten lettertypes door

elkaar worden gebruik of samengevoegd tot n nieuw lettertype.


78/83

5.1 DE ROMANTIEK einde 18de - begin 19de eeuwEr zijn ook lettertypes die een voortzetting zijn van de modern face nl. de Egyptiennes,

de Clarendonsen deschreeflozen.Zij hebben een totaal ander letterbeeld en zijn tot op heden nog steeds onmisbaar.

! Egyptiennes Doet log en zwaar aan.

Dikke schreven De stammen en schreven zijn even dik

! Clarendons

Een opvallende kloeke letter maar met een soepele indruk Ronde overgang van stam naar schreef

!

Schreeflozen Enkel het geraamte, geen schreven

Overal even dikke lijnen (geen dik-dun verhouding)


79/83

5.2 IMPRESSIONISMEeind19de eeuw

HET SCHRIFT:De impressionistisch kunststroming is belangrijk vanwege zijn lichtspel en de nieuwe

schildertechnieken die hier mee samen gaan. Ze hebben echter praktisch geen invloeduitgeoefend op het letterbeeld van die tijd.

Het schrift kan hier niet gekoppeld worden aan een stijl of een kunststroming. Slechts hier en daarzijn er nog belangrijke evoluties die met een kunststroming samengaan zoals deArt-Nouveau enhet Kubisme.

De volgende belangrijke stap in het letterbeeld is de digitalisering van de letter.


80/83

5.2.1 ART-NOUVEAU (1890 - 1914)

De stroming kende een korte maar hevige bloeitijd in 1900.

In West-Europa was de stijl ruim voor 1910 al verleden tijd, in het oosten kon ze watlanger overleven. Deze kunststroming verdween in de gruwelen van de eerste

wereldoorlog.


81/83

5.2.1 ART-NOUVEAU (1890 - 1914)

HET SCHRIFT:Er werd tijdens de Art Nouveau periode veelaandacht besteed aan grafische vormgeving,meer bepaald aan de affichekunst.

" Dit had een zekere invloed op het schrift.

!Er werden lettertypes ontworpen die niet langer lijnvormig en strak zijnmaar...

duidelijke gebogen lijnen opgebouwd uit penseelstreken

verwijzend naar de typische natuurelementen van de Art Nouveau


82/83

5.2.1 ART-NOUVEAU (1890 - 1914)Voorbeelden


83/83

THE END!

Communiceren Door de Eeuwen Heen

Documents

Transcript of Communiceren Door de Eeuwen Heen