2

COLOFONExploitatie: Stichting Media CommunicatieHoofdredacteur: Hans KnotLay Out: Jan van HeerenDruk: EPC

Vaste Medewerkers:Walter du Bateau, Michel van Hooff (Nederland);Rene Burcksen, Jan Hendrik Kruidenier (VS); JelleKnot (Internationaal); Eric Wiltshire (Satelliet); IngoPaternoster (Duitsland); Gijs van der Heuvel(Caribisch Gebied); Radio Magazine (Engeland)

Verantwoordelijke UitgeverStichting Media Communicatie, Postbus 5312,1007 RC Amsterdame-mail: olt@xs4all.nlweb: www.mediacommunicatie.nl

Correspondentieadres:Hans Knot, Postbus 102, 9700 AC Groningene-mail: hknot@home.nlweb: www.soundscapes.info

Lidmaatschap:Nederland: Euro 23,-Europa: Euro 28,-Rest v/d wereld: Euro 34,50

Einde abonnement?Op de adresband staat de datum waarop het abon-nement afloopt. Vernieuw dit tijdig! Graag uw eigenadres vermelden onder mededelingen van uwoverschrijving (zowel via een overschrijvingskaartals elektronisch). U kunt eventueel uw adres-gegevens doormailen/ opsturen met verwijzing naarde overschrijving.

Transacties:Postgiro 4065700t.n.v. Stichting Media Communicatie, Amsterdam(met vermelding eigen adresgegevens)

Verzending:Eventuele klachten inzake verzending, onregelma-tige ontvangst en adreswijziging ten alle tijden rich-ten aan: Stichting Media Communicatie, Postbus53121, 1007 RC Amsterdam

Advertentietarieven:eenmalig tweemalig

1/1 pagina: Euro 23,- Euro 34,501/2 pagina: Euro 14,- Euro 23,-1/4 pagina: Euro 10,- Euro 16,-Kleinere advertenties zijn niet mogelijk.

ISSN NR. 1381-8562

Elke auteur en adverteerder is verantwoordelijk voor zijn/haar eigen publicatie. Zonder toestemming van de redactieis gehele of gedeeltelijke overname, in welke vorm danook, uit deze Freewave niet toegestaan.

Perikelen 3Heden en verleden 5Nieuws uit België 11Nieuws uit Engeland 12Nieuws de wereld rond 13Afgelopen na een kwart eeuw 13Buitenstaanders in de radiowereld 14Nieuws uit Amerika 19Nieuws uit Duitsland 20Een tripje naar Antwerpen 20Een foto met een verleden 21YAM FM jaagt op Radio 538 23De eerste herinneringen zijn de beste 25Internet surftips 31

Foto’s:- Geert Theunisse met een Radio Mi Amigo-lp

© Peter de Wit- Martien den Engel en Michael Bakker vieren de100-ste uitzending van Club Mi Amigo op Radio 192

© Peter Vrakking- De Mi Amigo in de jaren ‘60- Artist impression uit 1933 (!) van een ‘zeezender’- Marianne Faithfull in de film “Girl on a motorcycle”

Beste lezers,

Wat heeft u het weer druk gehad: documentaires overhet jarige Radio Caroline, een week luisteren naarPirate Radio Essex, misschien ook nog een bezoekjeaan de Beatlesdag, luisteren naar de RNI-week opRadio 192. Nu dit alles achter de rug is, kunt u uwriemen vastmaken voor een reis door deze Freewave.We nemen u mee door ruimte en tijd. Rick van Dijken Peter de Wit voeren ons naar Antwerpen, op be-zoek bij berger Theunisse. Met het verhaal van Jean-Pierre Berckmans blijven we nog even hangen inBelgië. De rubrieken met buitenlands nieuws bren-gen ons op diverse andere lokaties. En hoe zit hetmet reizen door de tijd? Wij gaan terug naar de jaren‘30, de bloeiperiode van ‘kwakzalfradio’, eigenlijk eenmedische voorloper van Sell-tv. En we gaan naar debeginperiode van Radio Caroline, waar Hans Knotniet over uitverteld kan raken. Helaas moet toch aanalles een eind komen, zo ook aan het programmaNiemandsland. Bert Bossink schrijft erover.

Veel leesplezier!

Jan van Heeren

FOTO'SIndien niet anders vermeld zijn alle foto's uit hetFreewave archief.

ZA 28 FEB: Met ingang van komende maandag zalHansje Bunschoten KRO’s Dolce Vita TV gaan pre-senteren. Hansje neemt de plek in van DieuwertjeBlok naast Theodor Holman en wel omdat het pro-gramma vanaf 1 maart live op het scherm zal ver-schijnen. Jammer genoeg dient Dieuwertje af te val-len daar zij op het middagtijdstip niet aanwezig kanzijn wegens privé-activiteiten. De KRO heeft HansjeBunschoten op korte termijn bereid gevonden de plekvan Dieuwertje in te nemen. Hansje Bunschotenmaakt al jaren programma’s voor de KRO. In 1993begon zij samen met Stefan Stasse haar zoektochtnaar de liefde in het KRO programma ‘Ik hou vanjou’.

MA 1 MAART: De 36-jarige Jop Pollmann is vandaagbegonnen als commercieel directeur van het Alge-meen Nederlands Persbureau. Het ANP wil met dezenieuwe functie nadrukkelijk inzetten op een verster-king en verdere professionalisering van de commer-ciële activiteiten van het ANP. De nieuwe commer-cieel directeur zal leiding gaan geven aan alle com-merciële activiteiten van het ANP. Tevens komen debusiness lines ANP Nieuws, ANP-AFX, ANP Perssupporten ANP Radio onder hem te ressorteren. Pollmannwas de afgelopen jaren Chief Operating Officer vanVNU Marketing Information Europe, een organisatiemet 700 medewerkers in negen landen. VNU Marke-ting Information Europe, met name opererend onderde naam Claritas, is onder andere actief op het ge-bied van verzamelen en analyseren van gegevensover consumentenmarkten, en geografische informa-tiesystemen. Het ANP heeft zich vanuit de traditio-nele positie als persbureau voor dagbladen en om-roepen de afgelopen jaren ontwikkeld tot eenmultimediale leverancier van nieuws, foto’s, finan-ciële data en dienstverlening bij het verspreiden vanpersberichten voor tal van afnemersgroepen.

DI 2 MAART: Vandaag wordt be-kend dat de internationale on-derneming SBS Broadcasting inhet afgelopen boekjaar eennettowinst maakte van 30.2 mil-

joen Euro. Daar tegenover staat dat men in 2002nog een nettoverlies van 35.7 miljoen maakte. Eenfantastisch succes dus voor de onderneming die in2003 een omzet maakte van 581.7 miljoen Euro. Enmen verwacht, mede door de aankoop van VeronicaTV, dit lopende jaar nog beter te gaan scoren.

WO 3 MAART: Vandaag wordt bekend dat Joost inseptember een eigen programma bij de NPS zalkrijgen. Het programma wordt op vrijdagavond laatuitgezonden en luistert naar de voorlopige naam‘Prinsjesnacht’. De formule zal veel gaan lijken op

die van ‘Prinsjesdag’, het programma dat Prinsenvorig jaar in de zomermaanden presenteerde. Daarinsprak hij met cabaretiers, schrijvers, zangers en spor-ters voor wie hij persoonlijk veel waardering heeft.Dit programma trok gemiddeld meer dan 300.000kijkers die gemiddeld een hoge waardering gaven.Desondanks keert het de komende zomer niet terugop televisie. Wel keert Prinsen deze zomer terug metzijn kennisquiz ‘Met het mes op tafel’. Daarvan wor-den het komende seizoen weer twee maal 13 afleve-ringen gemaakt.

DO 4 MAART: CharlesGroenhuijsen gaat waarschijnlijkPhilip Freriks opvolgen als pre-sentator van het NOS Journaalvan 20.00 uur. Dit meldt de re-dactie van Teletext vandaag.Philip Freriks gaat per januari2006 met vervroegd pensioen.

Een woordvoerder van de NOS liet weten dat nogniets definitief is, maar dat dit plan wel serieus wordtbekeken. De plek van Groenhuijsen als VS-corres-pondent in Washington, zou kunnen worden overge-nomen door verslaggever Wouter Kurpershoek.Charles Groenhuijsen blijft in ieder geval nog tot enmet januari 2005 in Amerika. In november zal hij deverkiezingen in de VS verslaan en ook zal hij deinauguratie van de nieuwe president nog meema-ken.

ZO 7 MAART: Rudi Carell kreeg vandaag de DuitseTill Eulenspiegelpreis die hem is aangeboden doorde Cultuurvereniging ‘Freizeit 2000’. Als reden werdhet gehele ‘levenswerk ’van de inmiddels 69-jarigeNederlander aangegeven. Zoals bekend ging Carellal in de jaren zestig naar ons buurland toe en scoordeer met veel programma’s als ‘An laufenden Band’ en‘Der Rudi Carell Show’. Hij wist telkens tientallen mil-joenen kijkers te trekken. In 2002 besloot hij een puntte zetten achter zijn presentaties, maar bleef welachter de schermen actief.

DI 9 MAART: Roeland van Zeijst is de winnaar gewor-den van de ‘Ilse Wessel Prijs’ voor 2004. De onder-scheiding genoemd naar de voormalige presentatricevan de Nederlandse Wereldomroep, bekroont de pre-sentatoren die niet ouder dan 30 jaar zijn en zich

3

Op 3 april is Luuk geboren,broertje van Sanne en zoon van Hennie en

Michel van Hooff.

Namens het gehele

Freewaveteam van harte

gefeliciteerd!

4

richten op het verzorgen van nieuws,actualiteiten en achtergronden.Hij is vooral verkozen we-gens leuk, veelzijdige per-soonlijke aanpak. Roelandvan Zeijst is medewerker aan ‘An-tenne 2’ het mediaprogramma vande AVRO, dat iedere zondagmiddagte beluisteren is via Radio 2.

DI 9 MAART: Het Agentschap Telecom heeft in hetafgelopen jaar ruim vierhonderd etherpiraten uit delucht gehaald. Sinds het begin van de actie Ether-flits, een jaar geleden, is daarmee ongeveer 60%van de radiopiraten het zwijgen opgelegd. Eenwoordvoerder zegt dat het Agentschap ‘absoluut heelerg tevreden is’ over de resultaten van de actie.

WO 10 MAART: Robert Jensen keert na een jaar terugnaar Yorin FM. Samen met zijn aangevers JanPaparazzi en Robbie Feller zet hij zijn succesvolleradioprogramma ‘Jensen In De Middag’ per 1 junielke werkdag van 16.00 tot 19.00 uur voort. RobertJensen zelf over zijn terugkomst: “Yorin FM staat aanhet begin van een geweldig nieuw avontuur en ikben superblij daar weer bij te mogen zijn.” Naast zijnradioprogramma gaat Jensen zich als creatief direc-teur inhoudelijk en strategisch bezighouden metbeide radiostations van de Holland Media Groep,Yorin FM en RTL FM.

DO 11 MAART:Eind deze maandkomt er een eindeaan een langeloopbaan alsm u z i e k -samensteller bijde NOS voor Her-man van der Vel-den (foto). Hij zal

op 62-jarige leeftijd met vervroegd pensioen gaan.Niet alleen hebben de programma’s ‘Langs de Lijn’en ‘Radio Tour de France’ decennia lang van zijnkennis genoten, ook hebben vele artiesten succesgehad dankzij zijn muziekkennis en keuze. Meest voor-uitziend was hij met ‘Dromen zijn bedrog’ van MarcoBorsato. Maar ook Macarena van Los del Rio werddankzij hem een grote hit in ons land, waarna veleandere landen het ook oppikten.

VR 12 MAART: Erger dan erg is het bericht dat vanaf6 april via Yorin het dagelijkse leven van Gerard Jolingin een reality soap zal worden gebracht. Eric de En-gerd zou leuker geweest zijn. De man een aantalmalen persoonlijk meegemaakt, maar ik loop zekerniet van sympathie voor de man over. Wat een onge-lofelijke aandachtrekker. Niet kijken dus!

VR 12 MAART: Compleet met trekker, schone mestkaren een dubbeldekker met alle medewerkers, heeftBNN deze middag haar ledenbestand ingeleverd bijhet Commissariaat voor de Media. BNN voorzitter

Gerard Timmer overhandigde in een grote glazenkist maar liefst 224.064 leden aan Jan van Cuilenburg,voorzitter van het Commissariaat voor de Media. Inseptember 2003 startte BNN met een grootscheepseledenwerfactie met de slogan ‘We zitten in de shit,dus word lid’. Op het moment dat de campagne vanstart ging telde BNN 100.000 leden, maar door devele initiatieven die de omroep heeft ontplooid enhet succes van de wervingsacties staat de teller nu opruim 224.000.

ZA 13 MAART: In 2003 heeft de regionale omroepRTV Noord (actief voor de provincie Groningen) eengroei doorgemaakt van liefst 4%. In de regio waarmen de uitzendingen voor verzorgt,haalt men met de televisie-uitzen-dingen een kijkdichtheid van 40%,terwijl dit percentage voor de radio-uitzendingen op 34% ligt. Dagelijkskijken ruim 190.000 inwoners vande provincie naar de programma’s,waarbij vooral de nieuws-programma’s scoren. Volgens hetonderzoek, gedaan in opdrachtvan RTV Noord, wordt er weinig naarde landelijke omroepen geluisterd in Groningen.Reden hiervan is dat er een sterke binding is met dedirecte omgeving. Iets wat in Friesland, Drenthe,Zeeland en Overijssel in iets mindere mate het gevalis. In provincies als Utrecht en Zuid Holland is diebinding veel kleiner.

ZO 14 MAART: Steven Spielberg en Tom Cruise gaande sciencefictionklassieker ‘The War of the Worlds’opnieuw verfilmen. De opnames staan gepland voor2006. Zoals bekend gaat het verhaal, geschrevendoor Orson Welles en in 1938 voor het eerst als radio-hoorspel gebracht, over een fake invasie van mars-mannetjes. Destijds was het zo goed gebracht dat demensen echt dachten te maken te hebben met eeninvasie.

MA 15 MAART: Ralph Inbar komt op 65-jarige leef-tijd te overlijden. Dit jaar zou hij veertig jaar in hetvak hebben gezeten. Altijd is het me bijgebleven dathij aan de wieg stond van de televisie van Israël.Maar hij maakte ook toppers in Nederland met ondermeer ‘De Bananasplit Show’, ‘TV Masqué’, ‘Rudi CarellShow’, ‘Music All In’, ‘TV Privé’ en‘de Martine Bijl-show’. In 1992 won hij als enige Nederlander in degeschiedenis een Gouden Roos van Montreux voor‘TV Masqué’.

DI 16 MAART: Metliefst 360 afleverin-

gen, die zullen worden uitgezonden over een pe-riode van twee jaar, wordt ‘Het Bureau’ de langst-lopende hoorspelserie van de Nederlandse radio. Endat in een tijd dat er nauwelijks nog hoorspelen zijn.Maandag 5 april gaat de marathon van start. Degetallen zijn indrukwekkend. Tweehonderd acteursgeven hun stem aan het hoorspel, het boek dat als

5

basis dient omvat vijfduizend pagina’s, het pro-ject duurt al met al vijf jaar, tweehonderd acteurswerken er aan mee en dat levert twee jaar lang360 afleveringen op van de langstlopende Ne-derlandse hoorspelserie: ‘Het Bureau’. Tweemensen zijn de bedenkers en drijvende krachtenachter het project: regisseur Peter te Nuyl enacteur Krijn ter Braak (die de hoofdpersoon Maar-ten Koning speelt). Te Nuyl: ‘Wij herintroducerende langzame radio. Het Bureau is onze enclavevan rust in de over-geformatteerde radiowereld.Het boek legt ons dat langzame tempo op, ookal neemt het tempo in de loop der jaren iets toe.’Tweeëneenhalf jaar geleden kregen Te Nuyl enTer Braak toestemming van de NPS om dezevendelige roman Het Bureau van J.J. Voskuilte bewerken tot radiohoorspel.

WO 17 MAART: Je moet toch wat bedenken omals radiostation constante aandacht te krijgen.Sky Radio gaf vandaag een speciale RadioAirplay Award aan Marco Borsato vanwege hetgegeven dat zijn songs in totaal 17.500 keer ophet station gedraaid zijn. Hij is daarmee veruitde meest gedraaide artiest. Andere bekendendie een Award hebben zijn George Michael, PhilCollins en Shania Twain.

DO 18 MAART: De Raad van Bestuur van dePubl ieke Omroep maakt bekend debezuinigingsknoop over de doelmatiger in-zet van de radiostudio’s doorgehakt te heb-ben. Elk radiostation krijgt straks één centraleuitzendlocatie. Dat betekent dat er zestientot achttien studio’s dicht kunnen, wat eenjaarlijkse besparing oplevert van 1,9 miljoeneuro. De Raad van Bestuur had al eerder zijnvoorkeur uitgesproken voor dit model, dat eenwerkgroep onder leiding van netcoördinatorJoop Daalmeijer in het kader van de omroep-brede bezuinigingen had voorgesteld. DeRaad ondervond echter verzet van een aan-tal omroepvoorzitters. Zij zijn bang dat me-dewerkers te zeer van de eigen organisatievervreemden als ze een deel van de tijd nietin het eigen ‘huis’ doorbrengen. Ook weesmen op het praktische ongemak voor de radio-makers, die steeds heen en weer moeten rei-

zen tussen hun werkplek en de uitzendplek elders inHilversum. Daarom kozen deze omroepen liever voorhet alternatieve besparingsmodel waarin elke om-roep zijn eigen studio behoudt. Dit levert echter min-der geld op, namelijk 1,1 miljoen euro.VR 19 MAART: Baantjer zal volgend seizoen haar10de levensjaar ingaan. In april zullen de opnamenvoor deze serie van start gaan. De eerste afleveringvan Baantjer werd op 6 oktober 1995 door RTL4uitgezonden. De meest bekeken aflevering was dievan 24 oktober vorig jaar met 3.144.000 kijkers. Op7 november 2003 werd de 100ste aflevering uitge-zonden.

MA 22 MAART: Maarten Nooter is benoemd tot hoofdSport bij NOS Televisie. Hij gaat leiding geven aan de160 medewerkers van Studio Sport en wordt tevens hoofd-redacteur van de sportrubriek. Pim Marks is aangesteldals plaatsvervanger van Nooter. Beiden waren al lid vande hoofdredactie. Nooter werkte tussen 1993 en 2000 alseindredacteur bij Studio Sport. Hij was na het vertrek vanGerard Dielessen in september al actief als interim-hoofdSport van de NOS Televisie. Tot de hoofdredactie vanStudio Sport is Ewoud van Winsen toegetreden. Hij isnieuw en gaat de functie van adjunct-hoofdredacteur ver-vullen. Met de drie benoemingen is de driekoppige lei-ding van de sportafdeling van NOS Televisie weer com-pleet.

Ding-a-dong: vreugde bijTeach In-zangeres Getty

Kaspers en tekstschrijver WillLuikinga (1975)

WO 24 MAART: Het Ne-derlandse duo dat aanhet Songfestival mee-doet zal in de semi-fi-nale, die op zaterdag15 mei zal worden ge-houden, als laatstemogen optreden vande 22 deelnemers. Een voordeel? Doet me meteen te-rugdenken aan de allerlaatste keer dat Nederland won in1975. De bewuste zaterdag zat ik bij Ad Roland de heledag in de schuur met hem te jingelen. Op de terugweg inde auto via de lange golf luisteren naar de Wereldomroepen het songfestival. Pure nostalgie. Tijd om maar weereens te winnen.

HANS KNOT EN MICHEL VAN HOOFF

Hoe nemen we een naamZO 29 FEB: Radio Mi Amigo gaat van start. BinnenkortRNI RSL! Yipie andermaal Radio London. En…..Veronicakrijgt een nieuwe licentie. Ik word er soms zeeziek vanalle onzin die je in kranten en nieuwsgroepen leest. On-langs was er weer een bericht over een zendschip dat in

Ralph Inbar (rechts)in de ‘Bananamobiel’

6

Zweden actief wil worden en dus werd het tijd om tereageren op al die onzin. Uit een onverwachte hoekkwam een mail als ´steun in de rug´.

Ik wist wat er zou komen als antwoord.Het was Naud Nelissen die reageerde vanuit hetmooie Limburg: ‘Soms heb ik even de drang op din-gen te reageren. Het leuke is dat bij twee berichtendie ik las via Mike Terry, jouw reactie volgde in eenaparte E-mail (via AnoraksUK). Nog voordat ik jouwreactie las had ik een gokje gemaakt omtrent de in-houd. En jawel hoor, Kassa! Wat ik dacht dat jij zouschrijven klopte 100%. Nou niet denken dat ik ditschrijf om mezelf op te hemelen. Ik wil alleen maarlaten weten dat ik het 100% met je eens ben. HetScandinavisch Offshore project: een antenneinregelen kost maanden. Bullshit, een lachertje. Ra-dio Mi Amigo op 9290: Zijn de mensen werkelijk zoweinig creatief om niet een originele naam te verkie-zen? Zeer goedkoop om alweer de naam Mi Amigovan stal te halen. Nog even aanhalen: ‘On Saturday14th February 2004 Radio Mi Amigo, once one ofEurope’s most popular music stations returned to theair as a short-wave broadcaster, with a two hour testtransmission from Riga in Latvia’.

Mooi sterkInderdaad, wat heeft dit met de originele Radio MiAmigo te maken? Hoe in godsnaam kunnen ze bo-venstaande woorden gebruiken? Dus als ik over eenpaar weken zendtijd huur en de naam Radio Londonga gebruiken, dan kondig ik aan dat ‘Radio London,one of Europe’s most popular music stations returnsto the air as a short-wave broadcaster’. Simpelheidten top. Wat mij tegenvalt is dat ex -Offshore mensen(Neil Gates en anderen) zich niks beters kunnen lateninvallen. Toen ik het berichtje in blauw las, had ikprecies dezelfde gedachte als die jij in je E-mailzette. Misschien voor jou een klein steuntje in de rug.Mensen moeten eens beter nadenken bij het opzet-ten van een nieuw project hoe ze de zaken willengaan aanpakken.Overigens zou ik met FRS-Holland,waarmee we vaak met eigen frisse ideeën program-ma’s hebben uitgestraald, best via de 100kW 9290zender willen uitzenden (vanwege het fantastischebereik), maar de kosten per uur zijn toch nog aan-zienlijk! En als je met een club mensen bent, moeteerst iedereen maar eens bereid zijn mee te beta-len.’

REMZO 29 FEB: Ronduit teleurstellend was de uitzen-ding ‘REM’ vanaf het voormalige REM eiland te noe-men. Slechts enkele korte beelden van het oude REM-gebeuren. Bovendien totaal geen goede uitlegwaarom het platform destijds werd gebruikt voor ra-dio- en televisie-uitzendingen. Bovendien is het ge-geven dat de TROS 40 jaar bestaat als omroep grote

onzin; immers in oktober 1965 werd op één en de-zelfde dag de eerste radio en televisie-uitzendingonder de naam ‘TROS’ als publieke omroep uitge-zonden.

De naam van het kunstmatige eilandMA 1 MAART: In de nieuwsgroep Anorak UK wordtdoor Paul Rusling bekend gemaakt dat het kunstma-tige platform waarop de installatie voor het langegolfstation Music Mann in de baai voor het eilandMan dient te worden geïnstalleerd een naam heeftgekregen en wel ‘Caroline’. Dit als eer aan het legen-darische station dat eens met haar Caroline North bijhet eiland Man in de jaren zestig actief was vanaf deMV Fredericia.

AanvullingDI 2 MAART: Twee tunes erbij en beiden van het

orkest van Billy May. Allereerst werd het nummer ‘RoseMarie’ gebruikt op Radio Veronica in de mid jarenzestig tijdens de ASPRO-show wanneer Stan Haagweer eens zijn fameuze prijsvraag voorlas. Het num-mer ‘I gotta have you’ werd gebruikt in het programma‘Kookpunt’ dat deels door Gerard de Vries alleen werdgepresenteerd in de jaren zestig op Radio Veronicamaar ook in duo-presentatie met Tineke.

kopstation Essent Limburg © L. Boden

RadiodagDI 2 MAART: Het duurt nogmeer dan een half jaar, maartoch wordt er al hard gewerktaan de invulling van deradiodag. Elders in deFreewave vindt je een adver-tentie omtrent de plek waarde dag wordt gehouden eninformatie rond de toegangs-prijzen. Ik kan je melden datonze ‘programmeur’ voor deradiodag al een aantal men-sen heeft vastgelegd voor de interviews. Zo zal Wimvan Egmond in ieder geval Look Boden gaan inter-viewen met als thema ‘Radio 227 van 1967 naar2004.’ Meer info over verdere invulling zodra we ze-kerheid hebben.

Wat een knullige dag om jarig te zijnWO 3 MAART: De dag dat in 1968 de beide Caroline-schepen werden geënterd door de sleepboten na-mens de firma Wijsmuller, was hij ook al jarig. Van-daag weer en wel voor de 65-ste keer. Van hartederhalve deze maal aan Keith Skues, die nog opalle doordeweekse dagen is te beluisteren met zijnshow op de BBC Eastern Countries Radio. Keith zitde laatste tijd af en toe goed te balen. Recentelijkgebeurde het twee keer in één week dat in de hoofd-studio van de BBC in Londen wordt vergeten eenschakeling te doen richting de regionale studio. Der-halve begon Keith zijn uitstekend beluisterde pro-gramma meer dan een kwartier te laat. Stilte dus opBBC Eastern Counties Radio.

BlackburnZA 6 MAART: Vanaf komende maandag zal TonyBlackburn op BBC London 94.9 FM een wekelijksesoul show gaan presenteren tussen acht en tien uurin de avond. Het zal de oude vertrouwde manier vanpresentatie worden die we van Tony gewend zijn.Vanaf 17 april zal hij nog een ander programmagaan presenteren op BBC London en wel ‘SaturdayLunchtime’ (tussen 12 en 2 uur). Ook hier in weervoornamelijk soul muziek en veel gesprekken metgasten en de luisteraars.

Haike DuboisMA 8 MAART: Douwe Dijkstra komt met triest nieuws:‘Gisteren, belde ik naar Haike de Bois (Nouchke) omhaar met haar verjaardag te feliciteren. Ik kreegMaurice Bokkebroek (Maaik Moorkens) aan de lijndie me het droeve nieuws vertelde dat Haike in fe-bruari 2002 is overleden. Dit moet vlak na mijn laat-ste contact met hen geweest zijn. De officiële doods-oorzaak was dat haar nieren het hadden begeven.Maaik zelf heeft intussen een nieuwe relatie waar hijnet zaterdag bij in was getrokken, in een plaatsje vlakbij Brussel. Hij is sinds twee jaar met een compagnonimporteur van elektronische trap-liften voor Nederland en Belgiëen dat loopt goed. “De techniekblijkt trekken” zei hij. Haike werkteachter en voor de schermen opRadio Mi Amigo en presenteerdetal van programma’s op het sta-tion.

Weg Ross RevengeDI 9 MAART: Vanuit Kent komthet gerucht dat het sleepbedrijf,dat tijdens een storm in 2001 deRoss Revenge – die op drift wasgeraakt – naar een veilige plekbracht en nog steeds een grootgeldbedrag tegoed heeft, de RossRevenge mee wil trekken in eenfaillissement. Men denkt de gel-den die met de verkoop voorsloop vrij komen een deel van

de failliete boedel te kunnen opkopen. Inmiddels isPeter Moore om een reactie gevraagd, helaas tot nutoe zonder succes.

MooreDO 11 MAART: Vanuit Engeland wordt door John vanCaroline Sales gereageerd op de geruchten met demededeling dat alle olierekeningen door CarolineSales zijn betaald aan het sleepbedrijf. Hij weet nietwelke andere banden er zijn met deze onderneming.Peter Moore zelf ontkent alle geruchten.

Jess is comingZA 13 MAART: Komt het bericht dat er andermaaleen gast voor de radiodag in oktober bijna definitiefis. Eerder werd Look Boden bereid gevonden te ko-men praten over Radio 227 in verleden en heden.Nu is het een e-mail die binnenkomt vanuit Washing-ton waarin Jessie Brandon, naar aanleiding van TheInternational Report dat ze maandelijks leest en eenpersoonlijke e-mail aan haar, toegeeft totaal geïn-spireerd door me te zijn en besloten heeft haar herfst-vakantie in Nederland deel te nemen. Niet eerderheeft ze een radiodag meegemaakt maar van alleverhalen die ze van verschillende mensen heeft ge-hoord is ze bij voorbaat al erg enthousiast. Er zit nogeen klein ‘maar’ aanvast gekoppeld en dat is de brozegezondheid van de moeder van Jessie. We wachtenaf.

The BeatlesZO 14 MAART: Andermaal een aanvulling op de lijstvan de zeezenderdiscografie. Dit keer andermaal eennummer dat al op de lijst staat maar niet in verbin-ding tot de op Radio Caroline in 1966 gevoerdeactie: ‘Presentation Care’. Het was een actie om gel-den binnen te halen ter verzorging van de vele men-sen binnen Engeland die een oud en eenzaam le-ven hadden. Speciaal voor de actie waren tal vanparlementsleden ingezet die minutenlange spots in-spraken. De actie, die haar hoogtepunten rond de

Ross Revenge in Queenborough, 2000© Christian Bergmann

Haike Dubois

8

Kerstdagen van 1966 had, werd ondersteund door ‘Eleanor Rigby’van The Beatles. Ons werd tevens door Bert Alting een promotoegestuurd van het Veronica Zeilweekend van 1972. Daarbij werdgebruik gemaakt van ‘Ebb Tide’ in de uitvoering van het orkestvan Frank Chacksfield.

De stem vanZO 14 MAART: kwam ons ten ore dat de ooit als kwajongen begon-nen deejay Ruud Hendriks en uitgegroeid tot mediagigant, op-eens weer met zijn stem te beluisteren is en wel als voice-overvoor het SBS6 programma Breekijzer. En dan te bedenken dat het26 jaar geleden is dat hij voor het eerst op Radio Mi Amigo onstoespraak.

OverledenMA 15 MAART: Van-daag via Roger Day ishet bericht binnengeko-men van het overlijdenvan Carl Mitchell. Zo-wel Andy Archer alsRoger als ikzelf warenal jaren op zoek naarRoger en elke pogingtot nu toe liep stuk. Hetblijkt dat Carl Mitchel 11jaar geleden al is komente overlijden. De uit Ca-nada afkomstige deejaywas onder meer actiefbij Radio Caroline In-ternational in 1967/1968 en op RNI/RadioCaroline in 1970. Ookwas hij discotheken-deejay in Amsterdamen Groningen in 1969.

EnthousiastDI 16 MAART: De eventuele komst van Jessie Brandon levert tochwel prikkelende reacties op van andere personen. Een voorbeeldis die van Andy Archer, die we ook graag willen zien op de radio-dag in oktober. Hij schreef ons vandaag: ‘Prachtig nieuws overJessie Brandon’s eventuele komst. Ik heb niet veel favoriete deejaysmaar zij is er zeker één van. Daarnaast behooren tot het geselec-teerde gezelschap Johnny Jason, Lex Harding en Dick Palmer.’Misschien des te meer een reden voor Andrew (Andy)om zelf ook te komen.

Vrouwelijke deejayDO 18 MAART: Prachtige scans komen onstegemoet uit een oud muziektijdschrift dat Jan

van Heeren heeft ontdekt. Op die manier kunnen weook weer een vrouwelijke presentator toevoegen aanonze al bestaande lijst. Bij Veronica is in de beginjaren zestig namelijk een programma geweest met denaam ‘Smash Hair Spray Show’ gepresenteerd doorhet duo ‘Ed en Ellen.’

CommunicatorZA 20 MAART: Nieuws van de eigenaren van de MVCommunicator. Men verexcuseert zich voor het gege-ven dat de site de laatste tijd niet is bijgewerkt. De

gebroeders Paul en Roy Balls werkenhard in de haven van Lowestoft om alleonnodige troep in het schip te verwijde-ren en om verder onderhoud te plegen.Er zijn nu vijf cabines totaal schoonge-maakt. Ook zal Martin Gilbert spoedigweer aan boord gaan voor technisch on-derhoud. Men meldt tevens belangstel-ling gehad te hebben van ambtenarenvan de Ofcom, de organisatie die begindit jaar is ontstaan na samensmeltingvan een aantal andere organisaties in-zake regelgeving en wetgeving. Men wasbenauwd dat er illegale praktijken ge-beurden aan boord van het voormaligeLaser zendschip. De nieuwe eigenarenhebben aangegeven geen plannen tehebben vanaf internationale wateren inde toekomst programma’s te gaan uit-zenden.

Offshore Music RadioZA 20 MAART: Vandaag de start van eennieuw internetstation ‘Offshore Music Ra-dio’. Het is een project opgezet doorDavid en Lyn in Engeland waarbij talvan medewerkers belangeloos meewer-ken om zoveel mogelijk het geluid vande zeezenders tussen 1964 en 1989 te-rug te brengen. Vele bekende maar ookminder bekende songs uit die tijd ko-men voorbij en interessant is ook het

Jessie Brandon

Carl Mitchell in Studio 1aan boord van de MEBO II

Radio Veronica:Ed en Ellen 1963

9

hoge aantal instrumentale nummers dat men draait.Dit alles heerlijk gelardeerd met jingles die het ge-luid van toen – met aangepaste teksten – geheelcompleet maken. ‘We’re playing the hits from theforts and the ships’ en ‘Wonderfull Offshore MusicRadio’ zijn zomaar twee van de teksten in de jingles,die door Steve England werden geproduceerd voorhet station.

Bart Serlie © Martin van der Ven

DeelsHet station is deels non-stop endeels gepresenteerd, waarbij zonu en dan ook verrassingen zijnte horen. Het eerste weekendkwam bijvoorbeeld Alan Westtwee keer met een programmavoorbij. Leuk hem weer te heb-ben gehoord. Ook zal spoedig

uit The International Report worden geciteerd. Menheeft me benaderd om het programma zelf te gaanpresenteren, maar heb helaas totaal geen tijd meer.Bart Serlie zal de presentatie van dit programma nuvoor zijn rekening gaan nemen. Offshore Music Ra-dio is te ontvangen via: http://w w w . p i r a t e r a d i o s a l e s . c o . u k / a c a t a l o g /radiostation.html

Mooie namenlijstMA 22 MAART: De namenlijst van de oud-zeezenderdeejays die gaan meedoen met de spe-ciale uitzendingen van BBC Radio Essex ter gele-genheid van het veertig jarig bestaan van RadioCaroline als organisatie, wordt steeds aantrekkelijker.Toezeggingen voor eenmalige of meerdere program-ma’s zijn ontvangen van Dave Cash, Keith Skues,Pete Brady, Roger Day, Paul Burnett, Mike Ahern, IanDamon, Tom Edwards en Duncan Johnson. Een mooielijst die misschien nog wel uitbreiding kan krijgen.Zondag kwam ik nog langs het schip, de LV 18, die inde havenmonding van Harwichligt en gebruikt zal worden alsbasis voor de uitzendingen.

DI 23 MAART: Op dezeezenderd iscogra f ie

staat bij ‘Uitvoerenden onbe-kend’ het nummer ‘Take the A-train’ gebruikt door PeteBowman op Radio Scotland.De oplossing van het probleemkomt uit Londen waar MartynWebster ons een mail vandaanstuurde met de opmerking dathet nummer in de uitvoeringvan Ken Woodman werd ge-bruikt. Carl Conway op RadioCaroline, zo kan worden bijge-voegd, gebruikte ‘On the streetwhere you live’ alsherkenningstune. En dat weerin de categorie ‘Uitvoerenden

onbekend’.Big L 1008WO 24 MAART: De site van Big L van Ray Andersonis nu te bezoeken waarbij de spoedige start vanWonderful Radio London wordt aangekondigd. Menbrengt een tijdelijk programmaschema en meldt datzowel zeer bekende als nieuwe stemmen op het toe-komstige station zullen zijn te beluisteren. De fre-quentie 1008 kHz, waar vorig jaar juli ook de testwerd gehouden, wordt genoemd terwijl eveneenswordt aangekondigd dat men via Sky Digital zijn tebeluisteren. Hou het in de gaten via www.bigl.co.uk

Caroline SalesWO 24 MAART: Rust in Ramsgate. John Knight heeftdefinitief de knoop doorgehakt en zal na vele jaren‘Caroline Sales’ niet langer deze organisatie runnen.Zonder in detail te treden zegt hij zijn vertrouwen inPeter Moore op. Jarenlang voorzag hij met zijnchequeboek op afroep Moore van geld als deze weerwat nodig had. Als John echter weer eens een nieuwespot op de radio wenste, kon hij wekenlang wachten.Tja, waar hebben we dat meer gehoord. Wel zal hijsamen met zijn vrouw Jenny het blad Horizonvoorzetten. Triest bericht vlak voor het 40- jarigbestaan van de Caroline organisatie. Maar eenterecht besluit. Ook ikzelf heb al de nodige botsingenmet Moore gehad waarover ik niet zal ingaan op ditmoment. In de komende publicatie in boekvorm over40 jaar Caroline, dat dit najaar zal uitkomen, zal eengroot aantal mensen – die zeer ontevreden zijn overMoore – aan het woord komen.

De naam op de NorderneyDO 25 MAART: Heel soms komt er een leuke discus-sie los in de nieuwsgroep en voor diegenen die ernooit naar kijken of niet meer naar kijken van deergernis die er soms is te bespeuren, nemen we devolgende vraag en antwoorden voor U mee. Opval-lend is dat de drie betrokken personen andermaal

LV 18 (21 maart 2004) © Hans Knot

10

alle drie uit Groningen komen Het woord aan Bert Alting: ‘Op zeeprijkte aan beide zijden van de Norderney de naam ‘Veronica’ in wittehoofdletters. Toen de Norderney achter de FEC-hallen in Leeuwardenlag, stond de naam alleen nog aan de ‘straatkant’ op de zijkant. Ooitis de naam dus van één van beide zijkanten weggehaald. Weet ie-mand door wie dat is gebeurd, waarom en wanneer? Veronica-Bert.

In GroningenAls antwoord heb ik vervolgens gemeld dat het voormalige zendschipin Groningen in 1994 een totale opknapbeurt heeft gehad. Bij aan-komst heb ik het schip nog aan beide kanten gefotografeerd en wasduidelijk de naam te zien. Later tijdens de opknapbeurt heeft debuitenkant van de Norderney ook een totale schilderbeurt gekregen enis alleen aan de kadezijde de naam opnieuw aangebracht. Voor 1998is de naam weer terug aangebracht. Opmerkelijk is verder te noemendat in november 1964, toen de Norderney naar zee ging om de BorkumRiff te gaan vervangen, ook naamloos was. In de eerste dagen op zeeis de naam pas aan de buitenkant aangebracht via de verfkwast. Na ditantwoord kwam er een reactie van Paul de Haan, die kort en krachtigwas: ‘En in Leeuwarden is de antenne zoekgeraakt. Iemand heeft nueen gigantische waslijn in zijn tuin. Vier rijen koper draad breed.’

Een zekere BertPaul moet dus iets geweten hebben rond het verdwijnen, maar hijnoemde geen enkele naam. Want degene die de antenne sinds jarenin zijn schuur of misschien wel op zolder heeft, heet Bert X. Op eenbepaald moment verliep het aantal bezoekers aan de Norderney inLeeuwarden en werd het een puinhoop aan boord van het schip en dedirecte omgeving. Zwervers kwamen met regelmaat aan boord en deantenne was inmiddels uitgezakt op het achterschip. Paul, als altijdscherp en die vaak tijdens zijn werkbezoek aan Friesland een ommetjemaakte naar de kade waar de Norderney lag, had me op een be-paalde dag geattendeerd op de aanwezigheid van de losliggendeantenne. Gedachten van een relikwie gingen bij ons allebei snel doorhet hoofd.

Hoezo relikwie?Ach, we hadden al meer dingen meegenomen voor het archief. In1971 onder de jas een studiotape van Klaas Vaak Radiodrama – dieechter al was uitgezonden dus dat kon ook geen kwaad. Sorry OmeBull – immers hij leest nog steeds mee. Liefst 15 jaar later, via kopievan kopie van kopie enzovoorts, kreeg ik de opname terug vanuitAmerika. Doffer dan ever. Of een bezoek van Paul en mij aan Graham

Gill. Eerst maar even koffie drinkenin de cafetaria want Graham wasnog niet klaar voor ons met zijnmanicure op de afgesproken tijd. Hijmoest zich nog mooi maken. Wayback home in 1974. Beeldjes op deschoorsteenmantel van beminnendemensen. Pluche stoelen, behang enna een kop koffie direct afwassen enstofwissen. Hans had een verrassing.Een proefdruk van een boek‘Offshore Radio’, waaraan hij mee-werkte. Graham zag zichzelf lang-durig terug op de foto’s van weleer.Onderwijl wij ´leenbuurtje´ spelendoor zes studiotapes ´te lenen´. Hijheeft ze uiteraard teruggekregen.

Waar zal de antenne zijn?Maar terugkomend op de antenne.Deze ligt sinds dezelfde dag dat Paulme attendeerde veilig elders in eenschuur, want de zekere Bert beldeme dezelfde dag op dat hij de an-tenne had ‘gejat’. Gelukkig zijn ervele Berten in Nederland en zit ookhij met een probleem want de an-tenne die bovenin de mast hing tentijde het schip in Leeuwarden ver-bleef, was slechts een replica vande originele antenne. Maar zijnvrouw kan in ieder geval de was vanhet hele gezin er met gemak op uit-hangen.

Met dank aan: Douwe Dijkstra,Martin van der Ven, Rob Olthof,Martyn Webster, Leen Vingerling,Harm Koenders en Jan vanHeeren.

Samenstelling: HANS KNOT

Norderney in Leeuwarden, 2000 © Christian Bergmann

-advertentie-

11

Mooie cijfersIn de afgelopen maand februari haalde de VRT-TVmet zijn drie netten (TV1, Ketnet en Canvas) en over24 uur berekend een nieuw recordmarktaandeel van42.3%. Daarmee heeft de openbare omroep tegelijkook de beste winter in de laatste vijftien jaar afgeslo-ten: gemiddeld 40.6% marktaandeel tussen decem-ber 2003 en februari 2004. Ook het VRT-Journaaldoet het sinds de vernieuwing eind januari nog beterdan vroeger. Eind februari waren er opnieuw zes TV1-programma’s die meer dan één miljoen kijkers had-den, namelijk Witse, Rob-Rapport, FC De Kampioe-nen (foto), De Pappenheimers, De Pre-historie en Die-ren in nesten.

De beste in 15 jarenMet 42.3% marktaandeel was februari 2004 voor deVRT-TV de beste maand sinds de start van de com-merciële televisie in Vlaanderen in 1989. Terwijl ja-nuari 2004 (40.9%) nog de sportzomermaand juli2003 (Wimbledon en Tour de France; 42%) moestlaten voorgaan, is februari 2004 dus een absoluterecordmaand geworden. Zowel TV1 als Canvas/Ketnet gingen er in februari nog op vooruit tegen-over de al historische maand januari: TV1 steeg van31.1 naar 31.9% en Canvas/Ketnet van 9.8 naar10.4%. Na de vernieuwingsoperatie van het VRT-Journaal (en die van het VTM-Nieuws) zijn de resul-taten van het 7 Uur - Journaal er alleen maar opvooruitgegaan. In januari keken gemiddeld 848.000mensen naar het 7 Uur - Journaal, dat daarmee 42.5%marktaandeel had. In februari steeg het aantal kijkersnaar 858.000 en het marktaandeel naar 43.4%. Dekloof met het VTM-Nieuws groeide van 7.3% in ja-nuari tot 9.4% in februari. In de tweede helft vanfebruari bedroeg het verschil zelfs 10.4%.

Televisie kijken in BelgiëIn het maartnummer van TestAankoop staan de cij-fers afgedrukt van een kijkonderzoek dat de verbruikers-organisatie hield bij 715 Belgen. We zijn kijkverslaafd.

Zoveel is duidelijk. Van maandag tot en met donder-dag brengen we gemiddeld 84% van onze vrije tijddoor voor de treurbuis. TestAankoop splitst de cijfersop in vele categorieën. Opvallend is dat vrouwenvaker iedere dag de televisie aanzetten dan man-nen. Naarmate we ouder worden, gaan we ook lan-ger kijken. Liefst 86% van de 65-plussers in Belgiëkijkt iedere dag. Meer dan een derde van de Belgen(34,3%) heeft meer dan een toestel in huis.

Genoeg aanbodEr zijn voldoende stations te ont-vangen, maar er is ongenoegenover de aanvangsuren van veel pro-gramma’s. Te veel uitzendingenworden te laat geprogrammeerd.Het overschrijden van het aanvangsuur is een an-dere doorn in het oog. De publieke omroep krijgt in80% van de gevallen de voorkeur. De commerciëleomroepen liggen enkel op toppositie als het gaat omde kookprogramma’s. KanaalTwee is het favorietefilmstation. Algemeen wordt betreurt dat Eurosportvan de kabel in België grotendeels is verdwenen.

Het jongeren SongfestivalDe organisatie van het Junior Eurovisiesongfestival(JES) 2005 is door de European Broadcasting Union(EBU) toegewezen aan België. Eind vorig jaar dien-den VRT en RTBF een gezamenlijk dossier in omhet festival te organiseren in 2005. Er waren in totaalzes kandidaten, maar de zogenaamde ‘Steeringgroup’ van de EBU koos uiteindelijk voor de Belgischekandidatuur. Anders dan bij het traditioneleEurovisiesongfestival gaat de organisatie van het Ju-nior Eurovisiesongfestival niet automatisch naar dewinnaar van de vorige editie. Een land moet zichkandidaat stellen en geselecteerd worden om hetevenement te organiseren.

Dit jaar EngelandZo is het Britse ITV voor dit jaar aangewezen alsorganisator van het festival. En in 2005 zullen VRTen RTBF dus samen het Junior Eurovisiesongfestival2005 op touw zetten. Het is de intentie van beidenationale openbare omroepen om ook de preselectiesvoor JES 2005 gezamenlijk te organiseren. Er zou-den dan Belgische preselecties komen en eenBelgische finale om de Belgische kandidaat voor hetfestival aan te duiden.

Derde keerHet Junior Euro-visiesongfestivalwerd voor heteerst georgani-seerd in novem-ber 2003. Er na-

men 16 landen aan deel. Ketnet en TV1 vaardigdennamens de VRT de eerste Belgische kandidaat af:de boysband X!nk. De selectie en begeleiding vande kinderen gebeurde op een doordachte, professio-nele en kindvriendelijke manier, in een kameraad-

12

schappelijke sfeer en wars van elke prestatiedruk. Naarhet eerste Junior Eurovisiesongfestival, op 15 no-vember vorig jaar, keken 1.334.000 Vlamingen vanvier en ouder. Het was daarmee één van de bestbekeken programma’s van 2003. Van alle 4- tot 14-jarigen die op dat moment naar de televisie keken,volgde 83.5% het JES.

REDACTIE RADIOVISIE

Speciaal fonds wordt ingesteldDe minister voor media, Tessa Jowell, heeft bekendgemaakt dat de Britse regering heeft besloten dattoekomstige organisaties die graag een licentie voorzogenaamde Community Radio willen, kunnen vra-gen om een subsidie uit een speciaal te creërenfonds. Eind 2004, begin 2005 zal het geld beschik-baar komen en organisaties die op non-profit basiswillen gaan werken kunnen voor een gedeeltelijkefinanciering in aanmerking komen. De communitystations moeten gezien worden als buurtradio’s waarvooral de stem van het gewone volk zeer belangrijkis. Deze stations moeten een toevoeging zijn aan deketen van lokale Independent Local radio stations,die wel op commerciële basis werken en voor eengroter gebied actief zijn. De gegadigden moetenvoor een licentie en een bijdrage uit het fonds eenaanvraag indienen bij Ofcom, de overkoepelendeorganisatie van de Britse overheid inzake de regel-geving, die sinds 1 januari actief is. Hierbinnen zijnverschillende andere organisaties, waaronder de voor-malige Radio Authority, opgenomen.

BBC Radio ScotlandKen McQuarrie is benoemd tot de opvolger van JohnMcComick als algeheel directeur van BBC RadioScotland. Hij heeft zijn functie vorige maand aan-vaard. Ken was reeds sinds 2000 Hoofd programma’sbij de organisatie en kwam in 1975 als onderzoekerin dienst van de BBC. Vervolgens werd hij producerbij BBC Highland om daarna trede na trede de lad-der van succes te beklimmen. Hij staat vooral bekendom zijn creatief vermogen anderen te stimuleren totsteeds betere presta-ties.

AfscheidBBC Radio 4-veteraanAlistair Cooke (foto)heeft na 58 jaar vanpresentatie van ‘LetterFrom America’ beslotenmet pensioen te gaan.Cooke kwam sinds eindfebruari wegens ziekteniet op de radio. Hij be-sloot geen nieuwe

shows meer op te nemen. De BBC zal wel oude uit-zendingen uit het archief halen. Letter From Americais het langstlopende praatprogramma op de radio.Cooke begon in 1934 bij de BBC als filmcriticus. In1946 startte hij met ‘Letter From America’, een pro-gramma over de Amerikaanse actualiteit en geschie-denis. Cooke presenteerde van dat programma 2.869shows en mocht daarmee trots zijn op meer dan 717uitzenduren, andere shows niet meegerekend. Doorde praatshow is Cooke wereldwijd bekend geworden.Op 31 maart jl. is hij op 95-jarige leeftijd overleden.

Film over leven van Haw HawDe onafhankelijke productiemaatschappij Haas-Silver-Levene werkt aan een film over het leven van WilliamJoyce alias ‘Lord Haw Haw’ (foto). Deze persoon wasde beruchte en verstokte Amerikaans-Ierse nazi dieals Britse landverrader werd opgehangen in 1946.Hij werd onder meer door de Duitsebezetter in de Tweede Wereldoorloggebruikt voor de toespraken, gerichtop de Engelse luisteraars, via de uit-zendingen van Radio Luxemburg.Door de bijzondere uitspraak van zijnfanatieke radiotoespraken tegen de‘zinloze oorlog tegen Duitsland’ entegen Joden en communisten kreegJoyce de bijnaam Lord Haw Haw.

RedenaarNadat de familie van Ierland naar Londen was ver-huisd ontpopte de atletische Haw Haw zich als eenuitmuntende redenaar en straatvechter in de kringenvan Britse fascisten. Hij werd lid van de partij van dearistocratische Mussolini-imitator Sir Oswald Mosley.Haw Haw bleek evenwel veel radicaler en antisemiti-scher dan Mosley. Ongeveer een week voor de oor-log in 1939 uitbrak werd Haw Haw getipt dat hij zouworden opgesloten gedurende de dreigende oorlog.Hij vluchtte naar Berlijn waar hij ging werken voor deEngelstalige afdeling van de Duitse omroep en waar-van de toespraken onder meer via Luxemburg wer-den uitgezonden.

TanendeNa 1941 zakte de populariteit van Haw Haws radio-praatjes snel in bij de Britse luisteraars, maar in Ber-lijn bleef de comfortabel levende Haw Haw nog ja-ren een grote ster in de nationaal-socialistische pro-paganda en omroepwereld. Hij kreeg in 1944 vanAdolf Hitler het Oorlogsverdienstekruis en ging paseind april 1945, kennelijk zwaar beschonken, uit deether met de mededeling: ,,U zult waarschijnlijkeenige tijd niets van mij horen.., ik zeg, Ich liebeDeutschland, Heil Hitler en vaarwel.” Eind mei dat-zelfde jaar werd hij niet ver van de Deense grensaangesproken door Britse militairen. Hij antwoorddehen in het Frans, maar ze herkenden zijn stem on-middellijk. Het bleek het begin van het einde vanzijn loopbaan en leven te zijn.

REDACTIE RADIO MAGAZINE

13

OnderscheidingDe Engelstalige afdeling van de Wereldomroep heeftde Broadcast Media Award van het ‘American Instituteof Biological Sciences’ gewonnen. De radio-documentaire ‘The Penguin Barometer’, gemaakt doorLaura Durnford en freelancer Daniel Grossman, gaatover het effect van de opwarming van de aarde ophet ecosysteem. Wetenschappers uiten in deze docu-mentaire hun verontrusting over het effect van deklimaatveranderingen op de natuurlijke voedselketen.

StotterenDe leiding van de staatsradio in Israël heeft, via haarbegeleidende commissariaat voor de media, drienieuwslezers met een lange staat van dienst op non-actief gesteld omdat ze ten eerste te veel stotterdenen ten tweede te vaak woorden met elkaar verwissel-den. Vele journalisten hebben hun afschuw uitge-sproken over de beslissing. Als commentaar hieropheeft een woordvoerder van de staatsomroep gestelddat er meer aan de hand was. Eén van de nieuwsle-zers was in slaap gevallen waardoor een nieuws-uitzending te laat begon, een ander was buiten ademgeraakt in het midden van een uitzending.

Virgin en radioThe Virgin Group, die op 1 april 1993begon met haar radiostation inLondon, heeft plannen zich ook op deradio-industrie te storten in Australië.Richard Branson heeft vorig jaar be-

hoorlijk veel voordeel gehaald op de aandelenmarktmet zijn Virgin Blue, de Australische tak van zijn vlieg-onderneming. De winst wil hij nu steken in de radio-wereld. Hij heeft geopteerd voor licenties in stedenals Sydney, Melbourne en Brisbane. In totaal denkthij 122 miljoen dollar te kunnen investeren in deAustralische radiomarkt. Wanneer hij de licenties krijgt,zal het een gekoppeld netwerk worden gericht op dejeugd.

Licentie in MoskouDe minister voor pers, radio en televisie in de Russi-sche federatie heeft bekend gemaakt dat World Ra-dio Netwok, de in Londen gevestigde internationaleuitzendorganisatie, een licentie heeft gekregen voorhet mogen runnen van een radiostation via de 738kHz in Moskou. Spoedig zullen de uitzendingen vanstart gaan en de programmering zal hoofdzakelijk uitgesproken woord bestaan. Het zal worden gemaaktdoor internationale en lokale radiomakers, die nieteerder in Moskou waren te horen en het zaal in deRussische taal worden uitgezonden. Spoedig hooptmen meer over de programmering bekend te kunnenmaken.

JELLE KNOT

Een tweetal nummers geleden spuwde Bert Bossinkal zijn gal op een aantal beslissingen binnen deNederlandse publieke radio om een aantal program-ma’s te laten verdwijnen, waardoor de baby boomervan weleer weer eens in de hoek is gekomen waar deklappen vallen. Bert heeft geprobeerd op een zogoed mogelijke manier van de programma’s en deprogrammamakers afscheid te nemen, maar is nogsteeds een geslagen en terecht ontevreden luiste-raar. We laten hem aan het woord.

‘Terugkomend op het programma ‘Niemandsland’ kanik vertellen dat dit KRO-programma liefst 25 jaarheeft bestaan en wel van 1979-2003. De naam isbedacht door Peter van Dam, eerder actief bij dezeezenders Radio Mi Amigo en Radio Caroline. Peterheeft zelf ook aan het programma meegewerkt en inhet verleden komen nog andere namen voorbij vanpersonen die een hele andere loop in hun carrièrehebben meegemaakt. Vivian Boelen, bijvoorbeeld.Zij was eens omroepster bij de VOO, de VeronicaOmroep Organisatie. Eén van de dames daar vanhet eerste uur, toen men in 1976 met televisie-uit-zendingen begon. Ook zij heeft in het lange verle-den meegewerkt aan ‘Niemandsland’.

Vandaag haalde ik een filmpje op met wat foto’swaarop ook nog vier foto’s stonden van de afleveringvan ‘Niemandsland’, die op 22 december 2003 isuitgezonden.Een taxichauffeuse heeft daar op 22december zeker wel tien foto’s van ons gemaakt toenwe daar waren, en die zouden we toegestuurd krij-gen

Ruud Hermans zingt eenaantal zelfgeschrevenliedjes © Bert Bossink

in januari 2004. He-laas nog niets ont-vangen dus daargaan we ook nogeens achterheen.

Ik weet niet of jullietoevallig beginmaart op dedonderdagnacht Ra-dio 2 hadden aan-staan. Zo ja, dan hadje wat kunnen beleven! Je houdt het niet voor moge-lijk. De opvolger van het programma ‘Niemandsland’heet nu soms ‘Over de schutting’ bij de VARA en daarpresenteert Hugo van Krieken. Maar die zit er ookweer voor de NCRV en dan heet het weer ‘CasaLuna’ en dat wordt weer vermeld als ‘journalistiekprogramma’, zonder te vermelden wie er achter zit.

Een tweetal nummers geleden spuwde Bert Bossinkal zijn gal op een aantal beslissingen binnen deNederlandse publieke radio om een aantal program-ma’s te laten verdwijnen, waardoor de baby boomervan weleer weer eens in de hoek is gekomen waar deklappen vallen. Bert heeft geprobeerd op een zogoed mogelijke manier van de programma’s en deprogrammamakers afscheid te nemen, maar is nogsteeds een geslagen en terecht ontevreden luiste-raar. We laten hem aan het woord.

14

Op de plaats van de KRO zit op maandagnacht bijvoor-beeld nu de EO en hiervoor ook weer ‘Casa Luna’,van deNCRV. Daarna de E.O. met ‘Voor wie niet slapen kan’!

Maar toen kwam het: Zet ik de betreffende donderdag-nacht de radio aan en wat hoor ik tegen een uur of drie?Onze goede oude Harkie zat weer achter de microfoonvoor de VARA. Ik hoorde het typisch aan de muziekkeuzedat hij er wel weer moest zijn. Wat bleek nu? Hugo vanKrieken scheen op vakantie gegaan te zijn en toen heeftde VARA Harkie weer gebeld of hij een gastuitzendingkon komen doen voor de VARA om Hugo van Krieken tevervangen. Ja ja, ik denk dat ze veel boze brieven heb-ben gekregen wegens het eruit gooien van Harkie. Paulvan Gelder vertelde dat hij in de maand mei Hugo vanKrieken weer komt vervangen.(Harkie heeft contractueellaten vastleggen dat hij vaste vervanger wordt - HK).

Toch moet ik zeggen dat die Hugo van Krieken het nietonaardig doet, maar hij probeert de mensen van ‘Nie-mandsland’ en ‘Geen tijd’ van Harkie een beetje te imi-teren door een zelfde soort muziek te draaien. Hij heefthiervoor de rubriek ‘Over de schutting’, waarin de muziekgedraaid wordt, die je nergens anders hoort. Ook kunnenluisteraars Cd’s sturen aan Hugo van Krieken met num-mers die ze gedraaid willen hebben op de radio en danwordt de luisteraar ook zelf gebeld door van Krieken. Deluisteraar moet dan uitleg geven over de gedraaide num-mers van de door hem/haar gestuurde Cd! Toch wel zeerslim bedacht, want zo hou je de luisteraars mooi te vriend!

Nick Nieuwenhuizen, voorheen medewerker van ‘Nie-mandsland’ werkt nu drie keer per week mee aan hetprogramma van Frits Spits op de KRO op Radio 2. Datmoet hij mee samenstellen en ik denk dat dit wel eenzware klus zal zijn, want Frits Spits is geen gemakkelijkheerschap. Ik heb hem ook wel eens paar keer ontmoetmaar de discussies over muziek met Frits lopen altijd uitop een groot meningsverschil. Voor de rest is Frits Spitsbest aardig maar hij blijft de leraar voor de klas die zijnleerlingen graag blijft corrigeren!’.

BERT BOSSINK

Rick Nieuwenhuizen en Ruud Hermans presenteren voor delaatste keer Niemandsland © Bert Bossink

Onlangs kwamener prachtige scansbinnen van eenartikel uit een tijd-schrift van liefstzeventig jaar ge-leden. Het tijd-schrift heette‘ M o d e r nMechanix andInvent’. In hetb e t r e f f e n d enummer werdeen artikel ge-plaatst onderde titel ‘RadioOutlaws toB r o a d c a s t

from Super Stations at Sea’.Let wel, in 1934. De auteur van het verhaal,Murphy McHenry, begon zijn verhaal met het ge-geven dat het toen nog niet lang geleden wasdat er een schip in internationale wateren gerichtop de westkust van de Verenigde Staten uitzen-dingen had verzorgd, daar geen rekening hou-dende met eventuele interferentie op andere be-staande, legale radiostations. Het deed me di-rect herinneren aan een artikel dat ik ooit in hetVeronicablad schreef over vreemde radio-projecten. Het primaire doel van dezeongelicenceerde uitzendingen was het promotenvan het gokken, alcoholische dranken en allerleiandere dubieuze plezierige activiteiten die opdit schip, buiten de 12-mijlzone, plaatsvonden.Het ging hier om de HMS Misteltoe, een voorma-lig Brits marineschip, dat in 1933 werd gebruiktals basis voor het voornoemde radiostation onderde naam RXKR. Het marineschip was voor ditdoel, en de andere genoemde bedoelingen, om-gedoopt in de MV La Playa. Zoals algemeenbekend was er in die tijd een algeheel alcohol-verbod in de Verenigde Staten, hetgeen ook be-kend is onder de noemer ‘de drooglegging’. Enéén van de manieren om de speciale wet tegende verkoop en gebruik van alcoholische drankente omzeilen was een boot huren, dan wel kopenen ermee in internationale wateren voor ankergaan, waarna de flessen van de kurken konden.

Eigenaar van het schip was George A. McLoney,die op het slimme idee was gekomen om radio-programma’s, gespekt met reclame, vanuit inter-nationale wateren te gaan uitzenden. Omdat hijop het vaste land van Amerika geen uitzend-vergunning kon krijgen, registreerde hij het schipbij de ambassade van Panama en vroeg bij de

15

autoriteiten van het land tevens een uitzend-vergunning aan. Onder de voorwaarde dat hij geencommerciële programma’s vanaf het schip zou gaanuitzenden, werd hem de vergunning verleend.McLoney was een zeer tevreden man en herdooptehet schip andermaal en wel in ‘The City of Panama’.Wel was de Amerikaanse regering inmiddels op dehoogte gebracht van de plannen van de eigenge-reide McLoney.

De eigenaar was zo slim de regering van Panama tebeloven allerlei spotjes te gaanuitzenden ter promotie van onder-meer het toerisme in het land. Toenhet schip eenmaal voor de kust vanCalifornië lag was het geheugenvan McLoney opeens slecht ge-worden want op zijn radiostationwaren wel degelijk reclamespotste beluisteren. Het ging daarbij nietalleen om reclame voor de eigenbedrijven van McLoney maar ookvoor andere ondernemingen. InLos Angeles werd door hem zelfseen reclamebureau ingezet om dezendtijd te verkopen. Het leek erdan ook op dat zijn slimme ideeveel geld zou gaan opbrengendaar de adverteerders in de rij ston-den om telkens een bedrag van $1500 neer te tellen voor eenmaand aan reclamespots. Let welwe hebben het over 1933.

Een officieel protest van de minis-ter voor Buitenlandse Zaken vande VS werd ingediend bij de re-gering van Panama, uiteraard metde bedoeling de licentie te latenintrekken. Maar de uitzendingen,die via de 815 kHz werden uitge-straald, gingen onverstoord verder.Het gebeurde met een vermogenvan 5 kW, hetgeen in die dagenenorm hoog was. Mede het gege-ven dat het schip in internationalewateren verkeerde en er nog nietzoveel radiosignalen in het AM-spectrum werden verspreid, was hetprogramma in een behoorlijk deel van de VerenigdeStaten te ontvangen. Men kreeg ontvangstberichtenuit ondermeer New York, vanaf Hawaï en vanuit NovaScotia. Er waren ook programma’s waarin de toe-komst werd voorspeld door astrologe Zandra. Dit pro-gramma bracht behoorlijk veel geld binnen daar luis-teraars buiten de uitzending om hun persoonlijketoekomst konden laten voorspellen. Dit uiteraard te-gen betaling van de nodige dollars. En reken eropdat ze een standaard voorspelling kregen toegestuurd.Daarnaast de meest recente grammofoonplaten enlive concerten, verzorgd door het huisorkest van ‘The

City of Panama’. Het waren werkeloze muzikantendie aan boord een heerlijk leventje kregen aangebo-den en in ruil daarvoor dagelijks een aantalprogrammauren dienden te vullen. Dit alles echterzonder enige vorm van betaling.

Lang niet iedereen was echter blij met de uitzendin-gen van het nieuwe station, want het interfereerdeop frequenties van de legale radiostations. Er werddoor de betrokken eigenaren van deze stations danook terecht geklaagd bij de FCC, The Federal

Communication Commission. DeFCC was toen ook al de door deregering ingestelde organisatie,verantwoordelijk voor de reguleringvan radio-uitzendingen. Men ginger niet toe over om McLoney ge-heel tot zwijgen te brengen maarverzocht hem een andere frequen-tie in gebruik te nemen zodat deandere stations geen last meer vanhem zouden hebben. De slimmeman dacht nog meer geld te kun-nen verdienen want hij berichttede FCC alleen van frequentie tewillen veranderen als de klagendestations hem minimaal 5 tot 10 dui-zend dollar zouden betalen.

Uiteraard werd deze vraag opge-vat als een vorm van chantage engezien de Amerikaanse regeringbang was dat meerdere slimmerikenhun eigen zendschip zouden gaaninrichten en allerlei regelgevingenen de belastingsdienst zouden om-zeilen, leek het tijd om toch in tegaan grijpen. Andermaal werd erzware druk uitgeoefend op de re-gering in Panama hetgeen op 28juni 1933 resulteerde in het intrek-ken van de uitzendlicentie en deregistratie van het zendschip in Pa-nama. Het radiostation bleef ech-ter in de ether en toen de consulvan Panama in Los Angeles werdgevraagd om actie te ondernemen,wenste deze op geen enkele ma-nier mee te werken, daar hij be-

weerde geen bevestiging van zijn regering te heb-ben gekregen dat de registratie en de licentie wareningetrokken.

Zelfs een rechtszaak aangespannen tegen McLoney,met als opdracht zijn uitzendingen te staken, hielpniet. De uitspraak werd gewoon naast hem neerge-legd en de uitzendingen van RXKR gingenonverstoord door. Eind augustus 1933 grepen de lo-kale autoriteiten van Los Angeles in en werd het zend-schip geënterd en de haven binnengesleept.

De outlaws binnen de radio-industrie, of misschien

16

beter gesteld, buiten de Amerikaanse radio-industrie, zijn deelsuitgebreid beschreven in het boek ‘Border Radio Quacks,Yodelers, Pitchmen, Psychics and other amazing broadcastersof the American Airwaves’ door Folwer Gene en Crawford, Billuit 1987. Hierin kun je inderdaad lezen dat allerlei kwakzal-vers met enorm sterke zenders via hun radiostations, van bui-ten het land haar grenzen, de Amerikanen, (die toch al ge-makkelijk te beïnvloeden waren) probeerden allerlei artikelenaan te man te brengen. Maar ook allerlei latere groothedenin de radiowereld, zoals Wolfman Jack, zijn buiten Amerikaop deze manier – voornamelijk vanuit Mexico – begonnen.

Terugkerend op het eerder gememoreerde artikel in ModernMechanix and Invent uit 1934 werd er destijds gesteld dat deAmerikanen, en met name de autoriteiten, benauwd warente worden overspoeld met allerlei lieden die dachten de re-gels te kunnen omzeilen en met krachtige zenders vanuit hetbuitenland de Amerikanen te beïnvloeden. Niet alleen van-uit aangrenzende landen maar ook als ‘Super Stations atSea’.

Men sprak de verwachting uit dat de extremisten op radio-gebied zeer strijdlustig waren en zeker de strijd tegen deoverheid niet snel zouden opgeven. Dit alles onder aanvoe-ring van de eigenaar van XER, uit Mexico. Het was Dr. John.R. Brinkley, officieel afkomstig uit Milford nabij Del Rio inTexas. Hij had al lang door hoe hij gemakkelijk, met zijnradio-uitzendingen vanuit Mexico hele harde dollars kon ver-dienen. Miljoenen had hij al binnengehaald en spoedig zou-den velen hem volgen. Maar wat als de autoriteiten zoudeningrijpen en een verzoek zouden indienen bij de regeringvan Mexico om alle licenties in te trekken en dus alle pioniershet land uit te wijzen als ongewenst radio- en geldmakers?

De heren pioniers wisten maar al te goed dat er mogelijkhe-den waren om vanuit zee de uitzendingen voort te zetten.Een registratie voor een zendschip, en dus het mogen voerenvan landsvlag, was niet zo moeilijk want er waren volop lan-den in Midden- en Zuid- Amerika die graag de staatskas jaar-lijks wensten te vullen met gelden die via vlagregistratie bin-nenkwamen. Bovendien was het, indien men vanaf interna-tionale wateren vanaf een schip of een ander object zougaan uitzenden, niet meer nodig de belastingpenningen afte dragen aan de Mexicaanse staat. Voordeel op voordeelleken zich op te stapelen voor de outlaws.

Maar ook de autoriteiten hadden te makenmet meer vormen van illegale radio. De FCCmaakte, middels woordvoerder A.D. Ring,bekend dat men in de VS alleen al had temaken met meer dan 200 zogenaamdeoutlawstations die geen uitzendvergunninghadden maar wel radio-uitzendingen ver-zorgden, veelal met een laag vermogen va-riërend van 1 tot 5 Watt op de middengolf.Een meerderheid van de eigenaren ver-klaarde niet onder de regels van de FCC tevallen daar, via het minimale vermogen, deuitzendingen niet in de naburige staten zou-den zijn te ontvangen.

De FCC sloeg toe en ontdekte apparatuurdie meer aankon dan de door de eigenarentoegewezen vermogens en daagde diversepersonen – met succes – voor het gerecht,waarna straffen volgden en tevens deinbeslagname van apparatuur een logischgevolg was. En ook bleven de protesten bijde FCC binnenkomen van officieelgelicenceerde radiostations, die meer enmeer interferentie ondervonden van de krach-tig radiostations uit Mexico. Er was echtergeen enkele manier mogelijk voor de FCCin te grijpen tegen de Border Blasters vanuitMexico gezien er geen overeenkomst wasmet de autoriteiten in Mexico, hetgeen welhet geval was met de regering van het noor-delijke buurland Canada.

Maar voordat we naar het toen ‘zeerinnovatieve idee’ gaan van Dr. Brinkley, datin ‘Modern Mechanix and Invent’ stond be-schreven, iets meer over de persoon zelf. Hijwas slechts één van de vele charlatans dievia het programmeren van uitzendingen vanbuiten landgrenzen de Amerikanen wildebeïnvloeden en op die manier ook zijn bank-rekening wenste te spekken. Duizenden luis-teraars schreven hem met regelmaat omadvies omtrent echte en vermeende medi-sche problemen. Als antwoord hierop kwamhij met hetprogramma‘The MedicalQ u e s t i o nBox’. Hijging uitvoe-rig in op desymptomenen stelde debetreffendel u i s t e r a a rvoor eenm e d i c a t i eaan te gaandie uit dekeuken van

Brinkley bij een van zijn vliegtuigen

richtantenneFCC

17

kwakzalver Brinkley zelf kwam en die te bestellen wasvia een vroege vorm van het postorderbedrijf.

Hoofdkwartier in Del Rio

Al vrij spoedig kwam Brinkley erachter dat de vormvan postorder nogal klungelig en zeker niet kosten-besparend was. Hij kwam tot de conclusie dat hetallemaal veel efficiënter kon door een grote ketenvan drogisten in de diverse staten van Amerika tevragen mee te doen aan de bevoorrading van zijnradiopatiënten. Dit deed hij middels de oprichtingvan ‘the U.S. International Dr. BrinkleyPharmaceutical Association’. Twijfelende luisteraarswaren er voldoende en bovendien brachten die deboodschap door aan de niet-luisteraars van de pro-gramma’s van Brinkley. De apothekers verkochtenmedicijn na medicijn en van elk verkocht productkreeg Brinkley contractueel 1 dollar, hetgeen hemminimaal een half miljoen dollar opbracht voor derest van zijn ‘medisch leven’.

Het blind voorschrijven van recepten maakte hemeen zeer rijke man; voordat Brinkley de leeftijd vanveertig had bereikt kon hij zich al miljonair noemen.Als gevolg van dit succes begon hij een té florissantleven en kocht ondermeer een 115 voet lang jacht.Bovendien werd hij veelvuldig gezien, behangenmet sieraden – hoofdzakelijk bestaande uit diaman-ten – en ook zijn vrouw was de rijkdom niet vies. Dr.Brinkley werd alom bekend en werkte zich binnen depolitieke wereld ook naar boven. Zelfs de vice-presi-dent in Washington, Charles Curtis, behoorde tot zijngrote vriendenschare. Maar het is natuurlijk duidelijkdat tot die schare zeker niet de medici behoorden uitKansas en omgeving, die niets van de werkwijze vande charlatan wensten te weten. Vooraanstaandemedici begonnen de strijd tegen de kwakzalverij waar-bij ze vrij spoedig werden gesteund door de redactievan The Journal of the American Medical Assiociationen The Kansas City Star, die een uitgebreide nega-tieve serie verhalen publiceerde over de activiteitenvan Brinkley in een ziekenhuis - de Milford Clinic -waarbij vele verhalen naar voren kwamen inzakeonnodig overlijden van patiënten. Dit speelde zichaf in de jaren voordat Brinkley zijn medicijnen via deradio aan de man ging brengen. In april 1930 warende klachten zodanig opgestapeld dat The Kansas

Medical Society al een formele klacht tegen het func-tioneren van de arts had ingediend bij The KansasState Board of Medical Registration.

Direct werd de strijd ook door Brinkley zelf opgepakt.Hij had al een licentie voor een radiostation, KFKB,en kon zijn eigen station gebruiken om zijn waarheidte prediken en kocht ook veel ruimte om advertentieste plaatsen in de verschillende kranten die in destaat Kansas uitkwamen. Alle publiciteit rond de per-soon en dus ook de radio-uitzendingen waren nietongehoord gebleven bij de FCC en gezien men daartoch een reorganisatie van de licentieverlening inhet algemeen wilde en dus ook de licentie van KFKBin heroverweging zou worden genomen, schreef deFCC een brief aan Brinkley. Hierin meldde de FCCdat de gebrachte programma’s over kwakzalverij enhet verkopen van medicijnen reden genoeg warenom de licentie in te trekken. Wel zou er nog ruimtezijn voor een hearing. Brinkley dreigde om met eenenorm aantal tevreden luisteraars – die hij gratis ver-voer aan zou bieden - naar Washington te komen,alwaar de FFC was gehuisvest. In werkelijkheid kwamhij met een handvol supporters naar het FCC-kantoorwaarbij men per persoon $ 120 dollar voor de reiskos-ten in een luxe Pullmanautobus had betaald, aan…Brinkley. De man haalde dus overal het geld van-daan.

Tijdens de hearing mochthij zijn standpunten ver-dedigen en tevens aan-horen dat getuige devele klachten die er wa-ren er reden genoeg wasde licentie van het sta-tion niet te verlengen,mede gezien het gege-ven dat KFKB er eigen-lijk alleen maar was omde zakken van de charla-tan te vullen. Brinkleykreeg het voor elkaar datniet op de dag van het vervallen van de licentie, 13juni , het station uit de ether verdween maar toe-stemming kreeg om tot eind oktober uit te blijvenzenden. Brinkley ging ook nog tegen de uitspraak inprotest maar verloor in augustus 1931 alle rechtenom nog langer programma’s uit te zenden via delegale weg.

En vanaf dat moment moest Brinkley andere wegenvinden om zijn praatjes en verkopen via de radio tekunnen voortzetten. Hij huurde een speciale telefoon-lijn van AT&T, die leidde naar de studio van XER,een van de sterkere stations even over de grens in hetMexicaanse Rio Grande. Nog gekker werd het in hetgeval van zijn medische registratie. Voor Brinkleywas er maar een mogelijkheid zijn licentie te waar-borgen en dat was de totale macht te krijgen. Duskondigde hij aan te gaan voor het Gouverneurschapvan de staat Texas.

18

minuut aan zendtijd was verkocht aan allerleivreemde charlatans en gekken. En Brinkley wist ze tevangen door telkens net even met zijn prijzen bene-den die van andere radiostations te gaan zitten. Ra-cistische politici, mentalisten, astrologes, mensen dienepparfum probeerden te verkopen en persoonlijkegebeden die door kerkleiders werden uitgesprokenop de radio, uiteraard tegen betaling van de nodigedollars van de gelovige luisteraars.

Maar laten we terug gaan naar de basis van hetartikel in Modern Mechanix and Invent, uit 1933 –het jaar voordat Brinkley voorgoed ‘zijn geluk’ zouvinden in Mexico. Er was op dat moment sprake vanuitgebreide acties die de FCC zou overwegen om destations, die vanuit Mexico hun programma’s richtenop de Amerikaanse luisteraars, groots aan te pakken.En dus werden Brinkley en zijn volgers, die allemaalal vele miljoenen hadden binnengehaald, op hetidee gezet om iets exceptioneels te gaan opzettenvoor het geval het inderdaad uit de hand mocht lo-pen met hun radioactiviteiten vanuit Mexico.

Met de eerdere gebeurtenissen voor de kust vanCalifornië in gedachten werd een team van specia-listen ingezet om te onderzoeken wat de mogelijkhe-den waren, mocht men verbannen worden vanuit deMexicaanse grensplaatsen. In het hele artikel is nietsterug te vinden over hoe het daadwerkelijk zou wor-den aangepakt met hun vorm van radio vanaf zee. Erwerd slechts ingegaan op de persoon Brinkley enhoe hij de overheid had getart met zijn praktijken.Slechts een artistieke impressie gaf aan dat er moge-lijkheden waren om een super station vanaf een posi-tie in de Golf van Mexico op te zetten. Verder kwamhet ook niet, want Brinkley zou gewoon vanuit Mexicoblijven uitzenden.

Toch was er bij Brinkley en de zijnen redelijke angstdat men zou moeten besluiten over te stappen opeen eventueel onstabiel schip toen de Mexicaanseautoriteiten dreigden de wetgeving enigszins te gaanaanpassen. Enkele van de voorgestelde wijzigingenwaren ondermeer:

* het uitschakelen van verbindingen die vanuit hetbuitenland de mogelijkheid gaven onderdelen vanradio-uitzendingen te verzorgen via radiostations inMexico.

Reclame-auto ingezet bij gouverneurschap Kansas

En hij liet het niet bij een verklaring, maar ging erecht voor. Hij organiseerde allerlei bijeenkomstenwaar zijn goedgelovigen anderen opriepen mee tegaan om de grote held te zien spreken. Brinkley kwamdan vaak aan in een privé-vliegtuig, dat op een na-burig grasland landde, en liet zich onder begelei-ding van de plaatselijke brassband naar het podiumbegeleiden om zijn toespraak te kunnen houden.Steeds meer aanhang kreeg de slimmerik want hijbeloofde alle inwoners van Kansas in de toekomstgratis schoolboeken, gratis ziekenhuisverzorging,medische begeleiding en pensioenen voor de oude-ren. Uiteindelijk haalde hij tijdens de verkiezingen182.278 stemmen, hetgeen hem op de derde plaatsbracht met 34.000 stemmen achterstand op de win-naar, de democraat Harry Woodring. In 1934 zou hijnog een gooi doen naar een titel. Echter werd Kan-sas ‘verboden’ gebied gezien hij daar geen licentiemeer had om zijn beroep uit te oefenen. Het warenslechts Arkansas en Texas waar hij zijn gang nog kongaan. Inmiddels had hij ook besloten om definitiefeen eigen radiostation op te richten in Mexico, omvan daaruit nog meer oplichterpraktijken te kunnenuitzetten en dus heel gemakkelijk geld te verdienen.

Hij werd uitgenodigd om zijn, inmiddels eigen, sta-tion XER, op te zetten in Villa Acuna en direct protes-teerden de Amerikaanse autoriteiten tegen het be-sluit van de Mexicanen. In plaats van de licentie inte nemen werd Brinkley meteen een verlenging vangebruik voor een periode van zes jaar gegeven enhet recht het vermogen van de zender uit te breidentot 50.000 kW, een vermogen dat op dat momentnergens op de wereld in gebruik was. Via de 735 kHzwerd er uitgezonden waarbij veel Amerikaanse sta-tions dermate last hadden van het signaal, dat menvan frequentie diende te veranderen. Uiteraard gingdit met de nodige problemen gepaard, omdat deFCC zo zijn regels had. Maar Brinkley was op zijnmanier gelukkig.

In het midden van de jaren dertig was XER niet al-leen meer het station waarop Brinkley zijn genees-kundige kennis trachtte over te brengen naar de luis-teraars in Amerika, maar tevens het station waar elke

Zendmasten XER

19

* het weigeren van reclamespots voor medicinaleproducten, die niet waren goedgekeurd door deMexicaanse gezondheidsorganisatie.

* het uitzenden van medische programma’s, het be-antwoorden van vragen op dit gebied, binnengeko-men van de luisteraars, uitgezonderd die wel toe-stemming hebben gekregen na beoordeling door deMexicaanse radioautoriteiten.

* Het verplicht stellen van de Spaanse taal voor deverzorging van radioprogramma’s vanuit Mexico, uit-gezonderd die waarvoor speciale toestemming isverleend door de radioautoriteiten in Mexico, bij-voorbeeld specialistische programma’s in het Engels.

Voor Brinkley zelf kwam er nog bij dat zijn paspoortwas ingenomen en dus Mexico niet meer in kon. DeAmerican Medical Organisation had zwaar gepleitvoor acties tegen de oplichter. Op die manier kon hijdus geen medische boodschappen meer via zijn ei-gen radiostation brengen. Daarbij kwam enige tijdlater ook nog eens het succes voor de Amerikaanseautoriteiten dat de Mexicanen de uitzendlicentie vanBrinkley voor een bepaalde periode introkken. Deslimme charlatan besloot zijn activiteiten te verplaat-sen en tijdelijk maakte hij gebruik van de faciliteitenvan het radiostation XEPN in Piedras Negras. Onder-tussen was er een machtswisseling in Mexico en na-dat een nieuwe regering was geïnstal-leerd volgde een nieuwe toewijzingvan een licentie en heetteBrinkley’s station vanaf datmoment geen XEPN meermaar XERA, zoals het oudestation. En dat was niet hetenige dat gebeurde, wantBrinkley kreeg ook nog eensde toestemming het vermo-gen van zijn zender te verho-gen tot het onwaarschijnlijkevan vermogen van 1 miljoenWatt en dat uitgestraald via een direct gerichte an-tenne. De kenners weten wat dit betekent.

Tegen het einde van 1937, zo kan je stellen, wasBrinkley op de top van zijn successen. Zo zou hij,sinds hij naar het zuiden was verkast, zeker 12 mil-joen dollar hebben vergaard. Hij bezat tevens veelonroerend goed, een citrusplantage en bovendienverschillende oliebronnen. Op zijn minst had hij 12Cadillic limousines en drie jachten, die vol pracht enpraal aan vrienden werden getoond. Ondertussenzou hij ook nog XEAM als zijnde zijn eigendom toe-schrijven.

Maar in de daarop volgende jaren zou hij diverserechtszaken tegen zich aangespannen krijgen, voor-namelijk uit de medische wereld. U als lezer begrijpthet al, men wilde de charlatan voorgoed aanpakken,hetgeen uiteindelijk ook gebeurde. Hij verloor al zijnmedische rechten en diende grote boetes te beta-

len. Ook de belastingendienst ging achter hem aanwaarna bleek dat Brinkley, die meestal behangenwas met minimaal 100.000 dollar aan sierraden, inde meer dan twintig jaren durende loopbaan van‘oplichterij en kwakzalverij’ nooit een gedegen admi-nistratie had bijgehouden. Ook dienden de vergun-ningen voor zijn radiostations verlengd te worden,waarbij bleek dat de Mexicaanse autoriteiten exorbi-tante bedragen vroegen voor de verlengingen.

Dit alles bij elkaar, aangevuld met de levensstijl vanBrinkley en zijn grote familie, zou uiteindelijk op 31januari 1941 leiden tot de val van het imperium.Brinkley werd officieel wegens schulden boven hetbedrag van 1 miljoen dollar, failliet verklaard. Daarnawas het een snel aflopende zaak. De Mexicaanseautoriteiten kwamen tot een overeenkomst met deAmerikaanse collega´s waardoor de enige licentie,die Brinkley nog had (XERA), werd ingetrokken. In-middels was Brinkley niet meer in staat om zichzelfvoort te bewegen. Door een zeer slechte gezond-heidstoestand diende spoedig na zijn faillissementeen been te worden geamputeerd en functioneerdezijn hart ook zeer slecht. Hij overleed op 26 mei1941.

HANS KNOTGebruikte literatuur:- Barnow, Eric (1968) A tower in Bable. The history of Broadcasting. OxfordUniversity Press.- Folwer, Gene en Crawford, Bill, (1987). ‘Border Radio Quacks, Yodelers,Pitchmen, Psychics and other amazing broadcasters of the American Airwaves’,Dallas, Limelight Editions.- Kahn, Frank. I (1968) : Documents of American Broadcasting, New York,Meredith Corp.- Knot, Hans, (1993). Historie van de Zeezenders 1907-1973. Over Pioniers,Duimzuigers en Mislukkelingen. Amsterdam, Stichting Media Communicatie. - Miller, Tom (1981). On the border. New York, Harper and Row.- Ressler, Ansel Harlan (1958). The impact of John R. Brinkley on Broadcastingin the United States. Evanston, North Western University.- Rosen, Philip, T. (1980). The modern stentors: Radio broadcasters and theederal Government 1920-1934. Westport, Greenwood Press.

Het zwaardEerder maakten we al melding van de problemenrond Howard Stern, die van de ene op de andere dagdoor zijn werkgever Clear Channel Communucationaan de kant werd gezet en uiteindelijk ontslag nam.Via tal van radiostations mocht hij jarenlang zijnzeer populaire maar tevens gevaarlijke en gewaagdeprogramma’s uitstralen. Clear Channel had, na hetincident met Janet Jackson en haar blote borst, debui vroegtijdig zien hangen toen de FederalCommunication Commission besloot harder te gaanoptreden tegen de overtreding van de geldende re-gels en tevens aankondigde dat alle aangemeldeovertredingen tot drie jaar terug opnieuw beschouwdzouden worden. Trouwens, de FCC wordt geleid doorde zoon van Minister Powell. Zou er dan toch tegrote invloed vanuit de regering zijn geweest omStern het zwijgen op te leggen?

JAN HENDRIK KRUIDENIER EN RENE BURCKSEN

20

Linda bald wieder da!Linda de Mol maakt haar comeback op de Duitsetelevisie met een variant op de Postcode LoterijMiljoenenjacht. Dat heeft de leiding van het televisie-station SAT1 bekendgemaakt. Het programma zal inDuitsland ‘Deal or no Deal’ gaan heten. Er doen ie-dere week 208 kandidaten mee, van wie er steedséén overblijft. Hij of zij moet kiezen uit een aantalkoffers. In een van de koffers zit de hoofdprijs vantwee miljoen euro. Linda de Mol is al ruim een jaarniet meer te zien geweest op de Duitse televisie. Depresentatrice brak door bij de oosterburen met‘Traumhochzeit’, de Duitse versie van ‘Love Letters’die het recordaantal van twaalf miljoen kijkers trok.

INGO PATERNOSTER

Vele zeezenderfans hebben de afgelopen tweejaar een tocht of zelfs meerdere tochten ondernomen om een kijkje te nemen aan boordvan de MV Norderney, het voormalige zendschip vanRadio Veronica. Die tochten gingen dan naar hetKempische Dok in Antwerpen. Wat velen echter nietweten dat in de directe omgeving van dit schip nogeen bijzonder schip verankerd is. Rick van Dijk enPeter de Wit verhalen over een bijzonder heerschap.

‘Het was 29 februari, de schrikkeldag van 2004. Enigeweken tevoren hadden wij het plan opgevat om dezetoch wel speciale dag te gebruiken om de good oldlady ‘Norderney’ eens op te zoeken in het KempischDok van Antwerpen. Er gaan verhalen rond dat hetschip naar Rotterdam zal komen in de maand mei endaar eveneens zal worden ingezet als partyschip.Voor de tocht naar de Rotterdamse haven zal plaats-vinden, wilden we haar toch eens een keer in deAntwerpse haven bezichtigen en fotograferen.

Bij aankomst in het Kempisch Dok bleek dat deNorderney, die als Horecagelegenheid wordt gebruikt,op het moment van arriveren gesloten was. Alles zatgoed en degelijk op slot. Dat was wel jammer wantwe hadden ‘geere een pintke’ tot ons genomen. Wehebben vervolgens daar een tijd rondgehangen enhet schip van alle kanten kunnen bekijken, behalvevan binnen dus. Helaas, maar het is niet anders.Gelukkig hadden we nog een andere troef in han-den. Een bezoek aan het schip waarop de bergerGeert Theunisse woont: ‘de Flintstone’. Ons werd ge-zegd dat het op een steenworp afstand van deNorderney moest liggen. Na enig omrijden door hethavengebied, zagen we inderdaad de kade waar de

‘Flintstone’(foto) ligtafgemeerd.

W emoestenons mel-den bijde toe-g a n g s -p o o r t .

En na het noemen van Theunisse en Flintstone,mochten we verder komen. Geert was op de hoogte,omdat Peter al contact met hem had gehad. Wezouden namelijk ook voor het boek van Geert: ‘Nocure – no pay’ Theunisse contra de Nederlandse staatkomen. We werden hartelijk ontvangen met koffie enkoek. Geert vond het leuk de gezichten achter depostings in de nieuwsgroep en de sitezeezenderfans.net eens te zien.

De goede man begon voluit te vertellen over zijnervaringen met de Nederlandse Staat, waaruit hijverbannen is. Het verhaal dat zijn paspoort ongeldiggemaakt werd met grote gaten, zouden we later be-vestigd zien. We hebben een hele middag de verha-len van Geert aangehoord, zonder ons ook maar eenmoment te vervelen. Er werden vele herinneringenopgehaald over het Mi Amigo-verleden. Op de velevragen die er bij ons bestonden kregen we steevastde gevleugelde woorden van Theunisse: ”Lees mijnboek maar!”

We hebben beiden de boeken van Geert aangeschaft,en keerden laat die zondag huiswaarts. Rick heeftnog tot een uur of drie ’s nacht in het boek gelezen.En is tot zeven hoofdstukken gekomen. Vol met amb-telijke taal, en tussendoor het ongezouten commen-taar van de schrijver (die zich ‘verteller’ noemt). Zijn

deel 2

Peter de Wit en Geert Theunisse© Rick van Dijk

21

Het geperforeerde paspoort vanGeert © Peter de Wit

frustratie en kwaadheidkomen sterk naar voren.Dat deze beste man on-recht is aangedaan, datstaat wel duidelijk te le-zen in zijn boek. Een boekdat we een ieder vanharte aanbevelen, al is het alleen al om de vertrou-welijke stukken en de foto’s die allen in het boekgeplaatst zijn. Het is een dikke pil geworden van 604bladzijden. Ingedeeld in het verhaal zelf, de bijla-gen, epiloog en een verklarende woordenlijst.

Wij (Rick en Peter) vinden het een must. Dit boekmoet je gelezen hebben, over de dwalingen vanons ‘rechtstelsel’.Je hoeft er niet helemaal voor naarAntwerpen, Geert heeft het volgende e-mail adres:Geertteunisse@yahoo.com

Geert Theunisse, een heerlijk verteller in den lijve,zowel als geschreven. Bedankt dat wij deze middagmochten beleven.

RICK VAN DIJK en PETER DE WITwww.zeezenderfans.net

Jean-Pierre Berckmans is een radioliefhebber in zo-wel luisteren als maken en leest tevens vele sites enartikelen. Op 11 maart jongstleden vond hij plotse-ling zichzelf terug op een foto, die stond afgebeeldop de site van RadioVisie. Dit bij een artikel rond degeschiedenis van de Belgische radio. Spontaan klomJean-Pierre in de computer: ‘Vandaag de bijdragevan Jean-Luc Bostyn gelezen op de site vanRadioVisie? Waarom ik u dit nu even doorstuur? Welheel eenvoudig. Op de foto ziet U rechts inderdaadPaul de Wyngaert, nu netmanager vanRadio 2 in Vlaanderen. Zeg maar de grotebaas. Maar waar Jean-Luc deze foto noguit zijn hoed toverde is mij een raadsel.Herkent u de linkse persoon op de foto?Misschien niet direct, maar dat ben ikzelf verdorie! Van een verrassing gespro-ken!!! De foto werd gemaakt op 1 april1979 (dit is/was géén aprilgrap) in degrote radiostudio (daar werden ook dehoorspelen gemaakt!) van het omroep-gebouw aan de Reyerslaan inBrussel.Toen nog BRT.

Via BRT 1 Service en Informatie (radio-station dat nu Radio 1 heet) heette hetprogramma ‘Tot uw dienst’. Het liep elkedoordeweekse avond van 7 tot 8 in deavond. Het was nog een (groeten en in-

formatie-)programma speciaal voor truckchauffeursen ook nog wat voor soldaten. In feite een beetje deopvolger van het ‘Halfuurtje van de soldaat’, dat ooitnog werd gepresenteerd door soldaat miliciens on-der meer door Mike Verdrengh, Zaki en nog een paaroudgedienden en BV’s van de radio(en later de tele-visie). Hun namen ontsnappen mij even. Ook de éérsteradiobaas van Studio Brussel (zijn naam ontsnaptmij nu) dacht ik! Die presenteerde het ‘halfuurtje vande soldaat ‘nog...Ah, Jan Schouwkens. De bedoelingwas de groeten over te brengen aan alle miliciensook (heel speciaal) in Duitsland. En maar Vlaamseplaatjes draaien en groetjes overbrengen van huntoenmalige lieven (geliefden in het ABN).En maarhopen dat ze ondertussen trouw bleven!’ Naar aan-leiding van bovenstaande informatie kwamen we an-dermaal in contact met Jean Pierre, hetgeen tot devolgende herinnering resulteerde.

Er was eens het dagelijkse programma‘Soldaten(half)uurtje’ op de Belgische radio. Dit waseen radioprogramma van lang geleden. Het verhaalkomt nog (en start in) uit de tijd dat ik én de radio nogvrij jong waren (ikzelf ben van de lichting 1949).Ikherinner mij (in zekere zin dan) de tijd vanaf mijneerste communie nog en dat was in 1956. Dat vondplaats in mijn eerste leerjaar lagere school (nu basis-onderwijs genoemd) en het was tevens de tijd voormijn eerste radio ervaringen. Thuis hadden we eeneenvoudig radiotoestelletje Philips 208U, waarschijn-lijk ook nog in bruikleen gekregen van mijn opa, maardat ding deed het uitstekend en geraakte nooit meerbij de originele eigenaar terug!

En elke dag was er steevast een radioprogramma datmij hoe dan ook echt boeide. Het werd uitgezondennet voor de ‘journal parlé’ van 19 uur op VlaamsBrussel. Veel keus had ik dus niet. Het was toen nogallemaal middengolf wat in België de ether inging.Met uitzondering natuurlijk de toenmalige Wereld-omroep die via de korte golf haar programma’s ver-zorgde. Ik hoef er geen tekening bij te maken dat deafstemnaald bij wijze van spreken vastgeroest zat op

1 april 1974, VRT:Paul de Wyngaert enJean-Pierre Berckmans

22

de 927 kHz.Een televisiehadden wetoen nog (ooknog)niet endat ‘Philipsje’was zowat deenige gebeur-tenis die weals ontspan-ning hadden. Het had een tijdje nodig om op tewarmen (buislampen hé) en na een poosje zettedat toestelletje letterlijk en figuurlijk zijn warmte énbakelietgeur af in de huiskamer.

Opmerkelijk was ook dat het toestel maar één eige-naar had en die het mocht bedienen namelijk mijnvader. En als vader eens bleef ‘plakken’ (dat kon toenook al) na het werk,was er die avond dan ook geenradio en moest ik mij tevreden stellen met het lezenvan een (oude) Kuifjestrip of schoolwerk inoefenenzoals het ‘schoonschrift’ onderhouden... Deprogrammatune van het ‘Soldatenuurtje’ zit nog inmijn geheugen en kan ik dit nu nog neuriën. Het waseen korte mars met op de voorgrond watklaroengeschal, wat het militaire ervan meteen on-derstreepte. Mijn toenmalig soldatengevoel kwamtoen als jonge gast naar boven. 18 jaar later was datal véél minder. Ik vermoed dat het programma ont-staan is kort na de Tweede Wereldoorlog. Er was toennog ‘dienstplicht’ en de jonge rekruten waren veelalgelegerd in België maar ook wel in (soms heel verre)Duitsland én soms in het Belgische Kongo.

Wekelijks naar huis komen zat er toen voor de mees-ten nog niet in, en ook de militaire (boemel-)treinreed ook niet elke dag tussen Duitsland en België.De meesten zaten dus meerdere weken ver van moe-der (de vrouw) of ver van hun lief verbannen. Deradio was buiten de briefwisseling via de posterijen -destijds gratis met MD vermelding, hetgeen stondvoor Militaire Dienst - een soort enig en origineelcommunicatiemiddel met het vaderland!Van GSM was absoluut nog geen sprake en telefoon-verkeer was voor de soldaat milicien véél te duur.Zeker als je maar een paar franken soldij had perdag.

Naar ik mij kan herinneren was het in den beginne(zo begint alles) het ‘soldatenuurtje’ en werd het latertot een half uurtje herleid omdat allerlei gast-programma’s ‘den anten’ inpalmden! Op de midden-golf was er in die dagen een vrij hoog ontvangst-bereik (zeker wat Duitsland betreft) én daar warendan ook nog de gloriejaren van de korte golf voor deverderaf gelegen gebieden. Dat groetenprogramma(lievenprogramma.) kende dus hoogtijdagen en ikdenk dat het op het ogenblik van uitzending altijd stilwas in de kazerne en ook wel thuis. En een traantjewegpinken zal er ook wel bij geweest zijn. Sommigeuitzendingen werden ook wel op locatie opgenomen.