Klasse Magazine dossier kennisdelen

"Een collega in klasvoelt nog vaak als een

beoordeling"

je

Melissa Tuytens

team te achíng bijvoorbeeld, moet je jezelf als leraar openstel-Ien. Dat vraagt wel wat. Samenwerken is rekening houdenmet de mening van iemand anders. Niet honderd procent dedingen doen zoals jij ze zou doen, maar bereid zijn tot eencompromis."

Melissa Tuytens: "Een collega binnenlaten in je klasvoelt voor veel leraren als een beoordeling. Terwijl beideleraren ervan leren als ze elkaar constructieve feedbackgeven. Studenten krijgen die gewoonte mee in de leraren-opteiding. Maar zodra ze in school starten, botsen ze somsop collega's die bang zijn van het onbekende en de deur lieverdicht houden."

Geert Devos: "Je moet bereid zijn om samen te werken.Soms trekken leraren muren op. 'lk heb zelf ook moeitemoeten doen om alles uit te zoeken en materiaal te maken.Nu moet mijn nieuwe collega dat ook maar zelf doen. Ik gadat niet zomaar weggeven,' Dat hoor je vaker. Die lerarenovertuig je niet in een-twee-drie om samen te werken. Zekerop een school met een heel conflict-geladen, dikwijls watouder lerarenteam, draaije als directeur de hele cultuur nietin een maand tijd om tot een bloeiend voorbeeld van kennis-en informatie-uitwisseling."

Welke eerste stappen kan een directeur dan zetten?Geert Devos: "Zeker geen checklist opstellen met

maatregelen en nieuwe, verplichte vergaderingen. Zo'nformele structuur zal niet werken. De directeur kan het bestveel aandacht hebben voor zijn mensen, vaak op dezelfde

nagel kloppen in gesprekken en de leraren die al initiatievennemen blijven bevestigen. Samenwerken lukt alleen als ie-dereen naar hetzelfde doel werkt, als er overleg is en iedereenmede-eigenaar is."

Melissa Tbytens: "De directeur moet niet vaker willenvergaderen, maar een aantal kansen dubbel benutten.Gebruik het jaarlijkse functioneringsgesprek niet alleen omindividuele feedback te geven, maar ook om de puzzelvanje team te maken. Vraag je af hoe je met alle info het heleteam kan versterken enje beleid kan opbouwen. Zo zijn degesprekken een win-win voor de individuele leraar en de heleschool."

Kan een directeur ook vaker professioneel samenwerken?Geert Devos: "ln sommige scholengemeenschappen

beginnen directeurs ervaringen uit te wisselen en afsprakente maken over expertise, Een directeur specialiseert zich danin zorgbeleid en zijn collega's spreken hem aan als ze pro-blemen hebben. Niet dat zij niet meer aan zorg doen, maarze weten dat een collega binnen de scholengemeenschap definesses beheerst. Een andere directeur neemt dan ICT voorzijn rekening. De laatste tijd zie je steeds meer aanzetten totprofessionele samenwerking tussen directeurs. Alles wordtcomplexer. Een directeur kan niet meer alle expertise heb-ben, Verstandige directeurs weten dat ze niet alles weten. Enze vinden dat niet erg. Dat inzicht gebruiken ze om collega'sof leraren aan te spreken, Samen weten ze meer,"

I

"samenwerken betekentvooral niet dat alles

samen moet"Geert Devos

Waarom lukt kennisdelen of samenwerken vaker in hetlager onderwijs?

Ruben Vanderlinde: "Lagere scholen zijn vaak klein-schaliger. Het lerarenteam is kleiner. Dat maakt samen-werken makkelijker. Zeker in basisscholen waar de ruimtedaartoe uitnodigt. Klas 3A zit dan bijvoorbeeld rechts en deparellelklas links in dezelfde gang. Gewoon oversteken enjekan al samenwerken of snel informatie uitwisselen.',

Geert Devos: "Hoe hogerop in het onderwijs, hoeminder samenwerking. In het lager werken leraren inderdaadvaker samen dan in het secundair. Net zoals leraren secun-dair in de eerste graad meer samenwerken dan leraren in dederde graad. Leraren secundair zijn vakexperten die - zekerbij specifieke vakken die beperkt in het curriculum zitten -soms geen directe collega hebben."

Is het niet makkelijker om binnen te stappen bij eencollega die een ander vak geeft?

Melissa Tuytens "Soms wel. Een L.O.-leraar die zijn leer-lingen in een les wiskunde ziet, krijgt veel nieuwe indrukken.Hij ziet ze in een nieuwe context. Leraren vinden het vaak heelverrijkend om over de muren van het vak te kijken. De keuzebij wie je hospiteert, hangt af van wat je wil leren. Hospiterenis niet even binnenkijken voorje plezier. De leervraag is essen-tieel. Wil jij bijleren binnen je vak? Stap dan naar een directecollega. Heb je problemen met klasmanagement? Dan kanje ook de klas in bij een andere collega. Of omgekeerd: nodigeens een collega uit om een probleem te observeren."

Winnen zowel leraren als leerlingen bij kennisdelen?Ruben Vanderlinde: "Door samen te werken voegje

een extra dimensie toe aanje professionalisering. Je bentbewuster bezig met wie je bent als leraar, met hoe je lesgeeft.

-Met gerichte, langdurige samenwerkingsprojecten voel jeje bovendien beter inje vel, staje sterker tegenover ouders,inspectie en zelfs de directeur en voeljeje gesteund doorcollega's. Door dat alles heb je ook meer kans om brj jeleerlingen betere leerresultaten te bereiken. Maar het isnatuurlijk geen kookboek."

Geert Devos: "Samenwerken betekent vooral niet datalles samen moet. Ik wil zeker geen hoera-verhaal verkopenvoor absolute samenwerking. Het is net essentieel dat lerarenhun autonomie en eigen inbreng behouden. Dat is geen con-tradictie. Een leraar moet zelf kunnen vaststellen wat voorhem/haar werkt en wat niet. Ook startende leraren moetenruimte krijgen om hun eigen weg te zoeken en niet per defini-tie alles overnemen van ervaren leraren. En om goed samente werken moet het ook klikken. Niets ergers dan verplichtsamenwerken met iemand die je totaal niet ligt."

Melissa Tuytens: "Leraren en directeurs mogen ook nietdenken dat samenwerking automatisch leidt tot tUdwinst.Langdurige samenwerking is een intensief proces. Daarkruipt meer tijd in dan dat je alles alleen doet. Maar je steekter veel van op."