Coach inde Organisatie

De Baak brengt coaching in organisaties in beweging

Editie 4 – 1 september 2011

hoe

Coaches aan het woord

Experts aan het woord

Coach in de organisatie

Online magazine dat coaching inorganisaties in beweging brengtEditie 4 – 1 september 2011 -

Dit magazine biedt een podium voor iedereen, die coaching in de organisatie naar een hoger plan wil trekken. Laat je inspireren door alle interne coaches, experts en columnisten die vertellen over coaching in organisaties. Het coaching magazine komt eens in de 3 maanden uit.

www.debaak.nl

BaakSpraakUitspraken voor coaches

Right to PlayKinderen, spelen en leren

SimoneVerhoeven

Coaching & het UMC

David-JanVan Stolk

Sacha Kluvers

TestBen jij geschikt voor een coaching opleiding?

ColumnEenvoud -Godfried IJsseling

9 17

3

WendyGehoel

15

5 21

19

24

12

14

Training uitgelichtProfessional als coach

13

CarlaDert

10

6 KeesVan der Stel

der

Naast coaching houdt David Jan zich bezig met de 2de

levenshelft. Hij schreef oa het boek “halverwege” en trainedin de opleiding “Investeren in meesterschap: het avontuur van de 2de levenshelft”.

Expert aan het woord

David-Jan van Stolk, Trainer Professional als Coach, De Baak

Contractering gaat uit van 2

gelijkwaardige partners die

een doel willen bereiken

Veel mensen gaan het coachvak in om te helpen

Wat is de toekomst van coaching? Ik denk dat coaching zich steeds verder diversifieert. Er zullen steeds meer specifiekere vormen van coaching gaan ontstaan. Meer mensen zullen zich als (interne) coach aanbieden naast hun huidige functie. Verder denk ik dat het behalen van resultaat als (interne) coach onder druk komt te staan. Dat er snel resultaat geboekt moet gaan worden: dat is jammer. Een van de belangrijkste delen uit een coachingstraject is namelijk het achterhalen van wat nou precies de coach vraag is? Veel mensen weten dat niet. En om deze echte vraag boven water te kunnen halen moet iemand zich veilig voelen. En als dit in drie gesprekken zou moeten lukken, dan is het de vraag of de echte vraag boven water komt, omdat er even snel vertrouwelijkheid gecreëerd moet worden. In feite is contracteren een balans tussen een te grote nadruk op helpen & ondersteunen en een blinde focus op resultaat.

Hoe kan een organisatie waarborgen dat coaches gebruik maken van contracteren? Supervisie. Iemand die zo nu en dan de coaches samenbrengt en kritische vragen stelt: waarom ze doen wat ze doen en wat het resultaat daarvan is. Iemand die de coaches scherp houdt. Als je dat niet doet is de kans groter dat een deel van de coaches blijft hangen in ondersteunen en luisteren. P

rofe

ssio

nal a

ls c

oach

David Jan komt oorspronkelijk uit de advieswereld waar hij grote management development trajecten heeft begeleid. Binnen de Baak heeft hij de opleiding professional als coach opgezet, waarin hij nog steeds als trainer actief is, onder andere voor het onderdeel “contracteren”.

Wat is dat? Contracteren? Afspraken maken over het doel en verloop van het coaching traject. Het gaat uit van 2 gelijkwaardige partners die samen een doel willen bereiken. Coaching kent 2 contracten: 1. Het formele contract: dit zijn de zaken die vast liggen in geschreven regels: hoe lang duurt een gesprek, wordt er gerapporteerd, met welke frequentie etc.? 2. Het psychologische contract: Als coachee heb je een verantwoordelijkheid naar je zelf, de coach en de organisatie/betaler toe.

Waarom is contracteren belangrijk? Omdat veel mensen het coachvak in gaan om te helpen: het kunnen zijn van een luisterend oor of een schouder om op uit te huilen. Als de nadruk daar op ligt, kan het doel uit het oog verloren worden en kunnen er eindeloze coaching trajecten ontstaan. Daar heeft coaching een slechte naam aan te danken. Dat betekent absoluut niet dat de menskant onbelangrijk is (integendeel), maar het doel moet niet uit het oog verloren worden.

5

Interne coaching bij het UMC

Gerda van ’t Hul, Harry Veenhoven en Mirjam van de Kraats

De interne coaches

verdienen met het coachen

geld voor hun divisie

leidinggevenden. Dit bieden we dan ook specifiek aan. Een droom is om de dienstverlening uit te breiden door hier ook e-coaching aan toe te voegen.

Nog meer dromen voor de coachpool? Ja, we dromen om op termijn één loket te creëren waar medewerkers voor allerlei coachvragen terecht kunnen. Coaching wordt namelijk door meerdere afdelingen in het UMC Utrecht aangeboden. Zoals bij de Arbo- en Milieudienst, Bedrijfsmaatschappelijk Werk, het Loopbaancentrum en de Interne coachpool. We vinden het belangrijk dat de medewerker niet zelf hoeft uit te zoeken waar hij met zijn coachvraag naar toe kan. Verder willen we toe naar structurele effectmeting van onze coaching trajecten zodat we kunnen zien wat een coach traject op de korte en lange termijn oplevert.

Wie is jullie doelgroep? Onze doelgroep is in feite heel breed. Elke medewerker van het UMC kan bij ons terecht, van administratief medewerkers tot de medisch specialisten. Overigens merken we dat steeds meer medisch specialisten kiezen voor coaching. De enige uitzonderingen zijn leden van het MT of hoogleraren. Die worden door externe coaches ondersteund.

Het zo’n pool heb je een grote diversiteit aan talent

Pro

fess

iona

l als

coa

ch

6

Ik zit om de tafel met Gerda van ’t Hul, Harry Veenhoven en Mirjam van de Kraats. De drijvende krachten achter de interne coachpool van het UMC. Gerda en Harry zijn beide coördinatoren van de pool. Dit houdt in dat ze de coachpool beheren en UMC’ers met een coachvraag koppelen aan de meest geschikte coach. Mirjam ondersteunt in het proces en is de contactpersoon voor coach en coachee in het proces van aanvraag tot evaluatie.

Waarom is er met de coachpool gestart? We merkten echter dat er een opkomende behoefte was aan coaching als ontwikkelinstrument. Daarnaast bleek dat we al vele coaches in huis hadden die maar al te graag hun coaching vaardigheden binnen het UMC wilden inzetten. In 2007 zijn we met tien interne coaches gestart. Het sloeg aan, want in dat jaar kregen we direct veertig aanvragen. In 2010 hadden we maar liefst 85 aanvragen. We werken nu met 22 coaches en hebben een wachtlijst voor nog meer coaches die willen toetreden. We beperken de grootte bewust, zodat de coaches met wie we werken genoeg vlieguren krijgen om te coachen.

Waarvoor kan je terecht bij de coachpool? Het mooie van zo’n pool is dat je een grote diversiteit aan talent hebt. Naast één-op-ééncoaches hebben we ook teamcoaches, intervisiebegeleiders en mensen die gespecialiseerd zijn in het coachen van

Is coaching in een zorginstelling anders dan in andere organisaties? Nee, dat denk ik niet. Je krijgt echter wel specifieke vragen binnen vanwege de omgeving waarin je werkt. Het UMC Utrecht is een zorginstelling waar patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek de kerntaken zijn. De cultuur van een zorginstelling is van oudsher gericht op harmonie en gelijkwaardigheid. Nu is er veel aan het veranderen door differentiatie in functies en de verzakelijking van de zorg.

“Er verandert veel door de verzakelijking van de zorg”

Er wordt meer focus gelegd op resultaat in een dynamische omgeving waar de patiënt centraal staat en samenwerking essentieel is. Dat kan voor medewerkers moeilijk zijn en de coachvragen kunnen dan ook betrekking hebben op assertiviteit, grenzen stellen, nee zeggen, feedback geven en persoonlijke effectiviteit.

Moet je betalen voor een coaching traject?Jazeker. Sinds 2010 hebben alle medewerkers een persoonlijk budget dat ze kunnen gebruiken voor bijvoorbeeld coaching of een training Een coachingstraject kost ongeveer 800 euro, daarnaast rekenen we 230 euro aan bemiddelingskosten. Deze kosten worden allemaal intern verrekend. De coachee betaalt de bemiddelingskosten aan ons en de 800 euro aan de divisie van de coach. Op die manier verdient de coach de uren die hij besteedt aan coaching weer terug voor zijn divisie.

Hoe ziet het proces een traject eruit? De coachee of de leidinggevende van de coachee komt met een leervraag in contact met Mirjam. Zij geeft uitleg over de dienst en de procedure en probeert na te gaan of ze met

7

deze vraag op de juiste plek zijn. Zo ja, dan regelt Mirjam een intake gesprek met de coördinator van de coachpool, Gerda of Harry. Op basis van dit gesprek koppelt de coördinator de coachee aan de meest geschikte coach. Deze houden samen een ‘klik-gesprek’. Is de ‘klik’ er, dan maakt de coach een offerte die ter goedkeuring naar de leidinggevende van de coachee gestuurd wordt. Bij goedkeuring start het traject van acht coachingsgesprekken, anderhalf uur per gesprek. Na afloop vult de coachee een evaluatie in over het traject en onze dienst.

Hoe wordt de dienst geëvalueerd?We kunnen met trots zeggen dat we een 100% matchingscore hebben. Dat wil zeggen dat elke match tussen coach en coachee succesvol is geweest. Dat bevestigt voor ons dat we goed bezig zijn, maar ook dat we dus blijkbaar goede coaches in onze pool hebben. Verder is men na afloop zeer tevreden over het traject en onze dienst.

“Steeds meer medisch specialisten willen zich laten

coachen”

Wat wil je nog toevoegen? We coachen ook drie medewerkers van het Diakonessenhuis. Die hebben geen interne coachpool en kunnen bij ons terecht. Verder hebben we op ons intranet een uitgebreide beschrijving van onze dienst inclusief een beschrijving van onze interne coaches. Om de betrokkenheid en deskundigheid binnen de pool hoog te houden hebben Harry en Gerda gesprekken met de coaches uit de pool, zijn er 3 deskundigheidsmiddagen en hebben we een interne nieuwsbrief rondom interne coaching voor de coaches.

Geschreven door: @doekes38

bijdrage aan

Interne coach aan het woord

Simone Verhoeven, Opleidingsadviseur en interne coach, Liemerije deskundig in ouderenzorg

Interne coaching is 

onderdeel van een totaal 

aanbod vanuit HR

Wat is de aanleiding geweest om te willen werken als interne coach?Vanuit mijn werk als opleidingsadviseur kwam ik constant in aanraking met individuele leerbehoeftes. Het boeit me waar men mee worstelt en ik wilde hier een bijdrage aan leveren. Zodoende ben ik mij gaan richten op individuele coaching naast het adviseren over opleidingen. Ik ben een coach opleiding gaan volgen, maar het was voor mij toen nog onduidelijk wat ik hier precies mee moest. Dit werd duidelijk toen er zich een coachee met een vraag aandiende en vanaf toen is het gaan groeien en coach ik verschillende medewerkers binnen Liemerije.

Bij het Liemerije is interne coaching een onderdeel van een totaal aanbod vanuit HR, naast ook een P&O adviseur, de Arbo arts en de bedrijfsmaatschappelijk werker. Om duidelijk te maken bij wie je met welke vraag terecht kunt, heb ik voor de interne communicatie een overzicht gemaakt.

Wat is je toegevoegde waarde als interne coach?De medewerkers weten mij te vinden en ervaren resultaat. Ik kreeg laatst te horen: “Ik heb door jou het licht gezien”. Dat is toch geweldig dat je daar aan bij mag dragen!

Ik ben er goed in de leervraag voor de coachee helder te krijgen. Als coach kan ik de coachee, o.a. door het stellen van vragen een andere blik geven op zichzelf en zijn/haar werk. Het opheffen van belemmerende gedachten zie ik als een toegevoegde waarde van mezelf als coach, waardoor iemand weer zelf verder kan.

Wat vind je lastig als interne coach?De vertrouwelijkheid is natuurlijk essentieel en daar moet je als interne coach extra op letten. Ik ben in eerste instantie terughoudend om de leidinggevende van de coachee bij het coaching traject te betrekken. Ik laat dit aan de coachee om hier een sturende rol in te nemen. Persoonlijk vind ik dat de link met de leidinggevende een grote meerwaarde kan opleveren in een (intern) coaching traject.

Welke ontwikkelpunten heb je als interne coach?Ik zou me nog verder willen ontwikkelen in het coachen van loopbaantrajecten. Daarnaast wil ik mijn instrumentenkader verder oprekken. Er is nog zoveel te leren als coach!

Er is nog zoveel te leren als coach!

Pro

fess

iona

l als

coa

ch

9

Expert aan het woord

Carla Dert, trainer/opleider van het Europees Instituut (dochteronderneming van de Baak)

Er komt meer ruimte voor open gesprekken: hoe ontwikkelt de organisatie zich en hoe pas jij daar als medewerker in? Deze ruimte is onlangs ook in een aantal CAO-afsprakenvastgelegd. Er zal dus meer behoefte komen aan specifieke bijdrage van loopbaanprofessionals.’

Hoe organiseer je dat als organisatie? ‘Heel kort samengevat: niet vrijblijvende vrije aandacht. Medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor loopbaanontwikkeling. Dat betekent niet dat er voortdurend geschoold of ‘gejobhopt’ hoeft te worden. Het gaat om ‘zelfbewust zijn’ in de context van werk, loopbaan en organisatie. En van de thuissituatie natuurlijk. Hierbij kan de loopbaancoach een belangrijke bijdrage bieden.’ Met ‘vrije aandacht’ bedoel ik of leidinggevenden en P&O-functionarissen in staat zijn om ‘moedige gesprekken’ te voeren. Dichtgetimmerde functiebeschrijvingen, functionerings- en beoordelingsystemen, of juist het totaal ontbreken daarvan, vereisen moed en gespreksbekwaamheid om met medewerkers te praten over waar het werkelijk over gaat.

En niet in de laatste plaats, hoe ‘zelfbewust’is de leidinggevende zelf? De meeste leidinggevenden zijn geen ‘loopbaancoach’. Ook niet een klein beetje. De manager als

Niet vrijblijvende vrije aandacht

Loop

baan

coa

chin

g

10

Kan je wat vertellen over je achtergrond?‘Mijn basis voor het loopbaanvak ligt in de horeca. Daar lag al de rode draad in alles wat ik doe: goed kijken naar mensen, ‘waar-nemen’ en aanreiken wat nodig is. Of dat nou een wijnadvies is of juist niet omdat iemand zelf veel kennis van wijn heeft, de juiste coachvraag stellen of de juiste loopbaaninstrumenten aanreiken. Werken en leren is mijn basishouding. In de loop der jaren heb ik een brede kennis- en ervaringdeskundigheid opgebouwd in het domein mens – arbeid – organisatie. Als enthousiast en resultaatgericht praktijkmens en als opleider ligt mijn focus bij het verbinden van diepergaande ontwikkelingsprocessen aan concrete leer-, loopbaan-, management- en organisatiedoelen. In de samenwerking vind ik het, met ieders taken en verantwoordelijkheden als uitgangspunt, prettig om afwisselend ‘leerling en meester’ te zijn. Als je dat samen kunt, kan je ook ‘samen spetteren’!’

Welke ontwikkelingen zie jij rondom loopbaanbegeleiding binnen organisaties? ‘Er is een tendens in opkomst binnen organisaties om beter te kijken hoe je specifieke kennis en kunde optimaal kunt inzetten. Daardoor worden arbeidsverhoudingen losser en het betekent ook dat je als medewerker zelf goed moet weten waar je specifieke toegevoegde waarde ligt.

“Mijn basis voor het 

loopbaanvak ligt in 

de horeca”

loopbaancoach, dat zou een leuke leergang voor De Baak zijn! Echter, het is niet de hoofdtaak van een leidinggevende. Dus tot de grens waar een loopbaanprofessional er bij moet worden gehaald.’

Welke vormen van loopbaanbegeleiding onderscheid je?‘De taken concentreren zich vanuit organisatieperspectief op mobiliteitsvraagstukken; effectief, efficiënt functioneren van medewerkers, doorstroom (replacement) of uitstroom (outplacement). Vanuit het perspectief van de medewerker helpt een Loopbaanprofessional de loopbaanrichting bepalen en deze ook te concretiseren. Een echte allround Loopbaanprofessional kan coachen en adviseren in uiteenlopende, ook complexe situaties. De rol van ‘advocaat van de duivel’ innemen, die heilige huisjes of verborgen agenda’s openbaart, hoort daar soms ook bij. Een beetje lef om professioneel stelling te nemen heeft een loopbaanprofessional nu en dan dus ook nodig.’

Kan iedere coach ook loopbaancoach/-professional zijn? ‘Ik zeg altijd: een goede loopbaanprofessional is per definitie een goede coach, een uitstekende coach is niet automatisch ook een loopbaanprofessional. Een loopbaanprofessional bestrijkt het hele werkdomein van mens (psychologie) – arbeid (in de brede betekenis van het woord) en organisatie (mobiliteit, advisering).’

11

Het Europees Instituut is een volle dochter van de Baak. Ze bieden beroepsvormende (post-)HBO opleidingen tot Master coach en Master counseleraangevuld met specialisaties als loopbaancoachingen teamcoaching.

Ben jij geschikt

voor een

coaching

opleiding bij de Baak?

Doe de test

Training uitgelicht

Professional als coach

Vind jij mensen en hun ontwikkeling interessant? Begeleid jij klanten, coachees of collega's en wil je deze gesprekken meer diepgang en waarde geven? Ervoor zorgen dat mensen écht in beweging komen?

Je voert nu gesprekken op basis van ervaring en intuïtie, maar je hebt het gevoel dat je wel wat meer professionele bagage kunt gebruiken. De training Professional als Coach leert je als professional te coachen én hoe je coachingsvaardigheden kunt gebruiken in je dagelijkse werk. Meer diepgang, meer rendement en antwoord op de vraag of coaching voor jou toekomst heeft. De training bestaat uit drie modules:

1. Ik als coach: Wie je bent, beïnvloedt hoe je coacht. Centraal staan je persoonlijke ontwikkeling, barrières en talenten, zodat jij jezelf als instrument leert inzetten.

2. Stijlen van coaching: Je leert diverse coachingsmethodieken hanteren, zodat je je arsenaal uitbreidt en vanuit een professioneler kader leert coachen.

3. Coach in de Organisatie: Je leert de grenzen van coaching bepalen, jezelf als coach te profileren en om te gaan met de belangen binnen je organisatie.

Resultaten•Zicht op je kwaliteiten als coach en jouw manier van coachen •Een arsenaal aan interventies en methodieken die je als coach kunt hanteren •Meer rendement uit gesprekken met klanten, coachees en collega's •Beweging mogelijk maken en ontwikkeling faciliteren •Bijdragen aan een lerende organisatie •Verdieping in contact

Meer weten? Kijk op www.debaak.nl/pac

13

Pro

fess

iona

l als

coa

ch

Ontvang twee x per maand BaakSpraak voor coaches

Wat bezielt je ?! Harry Starren, CEO de Baak

Coach aan het woord

Wendy Gehoel, Change agent en coach, ASML

Baa

k Le

erga

ng C

oach

ing

Coaching on the job….

Naar aanleiding van het volgen van de training Baak Leergang Coaching, ben ik gevraagd een stukje te schrijven voor het coaching magazine van De Baak over coachen binnen je eigen bedrijf. Hartstikke leuk! Want coachen is hartstikke leuk!

Even wat achtergrond, mijn naam is Wendy Gehoel, ik ben 38 jaar en ‘van huis uit’ techneut. Ik werk bij een technisch bedrijf in het zuiden van het land, ASML genaamd, waar zeer ingewikkelde prachtige machines gemaakt worden. Ik mocht daar ook een stukje in mee ontwikkelen. Alleen is mijn technische interesse en passie verschoven naar de mens achter de techniek. En zijn of haar ontwikkeling.. niet op technisch vlak, maar op persoonlijk gebied.

Met een aantal coach en leiderschaps trainingen op zak ben ik binnen ASML met een programma gestart voor project leiders: Effectief leiderschap

voor de project leider. Leiden met korte ei ipvlange ij! Wie ben jij als project leider? Vragen dieaan bod komen gaan over kernkwaliteiten, de energie-huishouding – wat kost energie en watlevert energie op? Waarom? Wat zegt dat over je persoonlijkheid? Hoe kun je dat op een juiste manier sturen? En een laag dieper, wat kom je nu eigenlijk halen bij deze werkgever?

Als (ex?)-techneut blijf ik in een wereld die ik goed ken en kan ik de slag maken naar de softe kant. Nog steeds gesproken in dezelfde taal. Maar met andere modellen. Met andere vragen. Met mogelijkheden om duidelijk te maken wat er waarom gebeurt.

Dat was dus eerst zelf effectief leiding nemen over mijn leven. En nu heerlijk mijn collega’s daar mee helpen! Voor mij is het nu alleen nog coachen als job in plaats van coaching on the job... En ook dat blijf ik nodig hebben ☺

Van coachen on the job, naar coachen als job

Mijn interesse in de techniek

is verschoven naar de mens

achter de techniek

15

ja

Coach aan het woord

Kees van der Stel – Coach, verbonden aan het netwerk van de Baak

“Stel dat ik net zo oud 

word als mijn vader !?”

Coaching en counseling van ondernemers

Van lijden naar leiden

Kees is één van de 100 coaches uit het netwerk van de Baak. Na hoger onderwijs en een universitaire studie heeft hij vanaf zijn 26e bij ING in diverse financiële management- en directiefuncties gewerkt. In 2005 heeft hij na een sabbatical de switch gemaakt naar coaching en counseling.

Waar kwam de switch in jouw leven vandaag? Op een dag kreeg ik de gedachte: ‘Stel dat ik net zo oud word als mijn vader, die op zijn 84e overleed, wat ga ik dan doen met de mij resterende dertig jaar?’ De volgende lag er out of the blue een ‘innerlijk’ plan om personal coach te worden en dat leidde tot het volgen van talrijke professionele coaching- en counseling opleidingen. Coaching is mijn tweede natuur geworden. Mijn langjarige carrière in het bedrijfsleven geeft mij nu de nodige background om mij te kunnen identificeren met de professionele wereld van de te coachen persoon.

Wat is de rode draad in jouw coaching?De rode draad in mijn werk is mensen te begeleiden op het terrein van persoonlijke ontwikkeling, waarbij ik me richt op één op één coaching en counseling van ondernemers en ondernemende mensen. Daarnaast begeleid ik groepsgewijs mensen met als focus verbinding, leiderschap en bewustzijnsontwikkeling.

Een belangrijk thema is leiderschap vanuit het hart. In de coachingtrajecten ligt het accent vooral op wat helpt of belemmert in het functioneren, alsmede het meegeven van een zodanig inzicht dat de coachee vanuit een intern referentiekader nog nadrukkelijker de leiding over zijn eigen professionele leven neemt. Innerlijk leiderschap noem ik dat.

Verder plaats ik leiderschap in een breder kader door het schetsen van twee nogal uiteenlopende perspectieven. In het verleden waren de leidinggevenden wat meer autoritair gericht. Deze directieve of sturende stijl van leidinggeven leidde veelal tot lijden, tot wantrouwen, starheid en een afrekencultuur. Tegenwoordig staan leiders voor het faciliteren, gidsen en verbinden van de mensen in hun team. Deze ruimtegevende stijl van leidinggeven leidt tot vertrouwen, kwaliteit en zich verbonden voelen, tot succes van alle betrokkenen.

Wat is je relatie met de Baak?Ik heb een lange relatie met de Baak. Je zou kunnen zeggen dat de opleiders van de Baak aan de wieg hebben gestaan van mijn ‘education permanente’ in persoonlijke – en bewustzijnsontwikkeling. In de jaren ’90 van de vorige eeuw nam ik bijvoorbeeld deel aan de leergang ‘Ik en de Anderen’, gevolgd door de leergang ‘Ik en Wij’.

1 op

1 c

oach

ing

17

Godfried IJsseling is trainer bij de Baak en schreef het boek Weg van de

Eenvoud - Essentie als kompas voor organisaties, dat in oktober verschijnt bij uitgeverij Scriptum. Daarin staat

centraal hoe je via een zoektocht naar de essentie de weg in een complexe wereld kunt hervinden. Tevens houdt

Godfried een weblog bij over ongedwongen organisaties, waar hij op boeiend wijze ingaat op de uit de hand gelopen complexiteit in organisaties.

Drukte. Moeite overzicht te houden. Organiseren, plannen, prioriteiten stellen. Vermoeidheid en stress. Vragen over koers en de diepere zin van werk. Allemaal zaken waarmee coachingsklanten bij een coach binnenkomen. Het is alsof mensen moeite hebben hun weg te vinden, om die weg doelgericht te vervolgen, en tenslotte om uit te komen op de gewenste bestemming. Waarom zoveel vraag naar coaching? De wereld is uitdagend en ingewikkeld, onze organisaties en onze maatschappij worden zowel sneller als complexer. Het is gemakkelijk te verdwalen. Het is gemakkelijk om jezelf te verliezen.

Wat vraagt het van de coach, wanneer deze met bovenstaande vragen benaderd wordt voor een coachingstraject? Moet hij of zij zich richten op vaardigheden en competenties, als instrumentarium voor een betere performance? Of is het de taak van de coach de cliënt terug te brengen naar de essentiële zaken, naar waar het in wezen om gaat? Die vraag heeft me lang beziggehouden, en keer op keer ontdek ik, dat wanneer die essentiële vragen beantwoord worden, het richtingsgevoel terugkeert: Weten waar je bent is een eerste voorwaarde voor verbeterde prestaties.

Weleens verdwaald geweest in een stad, zonder zicht op een bordje met een straatnaam? Dan heeft een plattegrond weinig zin. Dergelijke instrumenten zijn pas nuttig, wanneer je op de kaart kunt aanwijzen waar je nu bent.

In de ‘ratrace’ waarin organisaties zich bevinden zijn er coaches die zich laten verleiden tot het hanteren van ingewikkelde instrumenten, resultaatgerichte doelstellingen, en down-to-earthaanpakken, om de gunst van die organisaties te winnen. Maar is duidelijk waar ze met al dat instrumentarium naartoe gaan? Zonder die fundamentele vraag riskeert de coach te vervallen in dezelfde ingewikkeldheid als de organisatie waarin de vraag is ontstaan. Ik geloof, dat een primaire 'agenda' voor de coach ‘eenvoudig’ is: cliënten te helpen bepalen waar ze staan. Zelfs wanneer zij of hun organisaties vragen om instrumenten om verder te komen. Het is confronterend om niet te weten waar je staat, en dan kan een instrument de illusie geven van vooruitgang. Maar zonder te weten waar je bent, is het onmogelijk te bepalen welke richting je moet inslaan om werkelijk verder te komen.

Column Godfried IJsseling

Een instrument kan de illusie geven van vooruitgang

Baa

k Le

erga

ng C

oach

ing

19

Onze organisaties en onze 

maatschappij worden zowel 

sneller als complexer

ie

Expert aan het woord

Sacha Kluvers, Trainster bij De Baak voor onder andere de Baak Leergang Coaching

Theory U: effectief omgaan met verandering

Bij de Baak faciliteren we al langer dan vandaag processen – eigenlijk al 60 jaar. We noemen deze methode Unfold – omdat het gaat om wat zich ontvouwt. We laten ons daarbij onder andere inspireren door de Theorie U, ontwikkeld door Otto Scharmer. Waarom is deze methode zo speciaal, en wat is het belang voor coaching?

Wat is Unfold?Unfold is een manier om effectief met veranderingen om te kunnen gaan. In deze tijd zijn de vraagstukken en problemen vaak zo complex dat makkelijke oplossingen nauwelijks meer bestaan. ‘Aanpassen’ is vaak ook geen optie meer. Unfold biedt handvatten om te komen tot oplossingen die wél werken, zodat je op den duur zelf het oog van de kunt orkaan zijn. . Hoe werkt die methode?Een van de bronnen voor Unfold is Theorie U. Dit is een model om een proces voor diepgaande verandering te beschrijven. In de simpelste vorm kent het model drie fasen, die verbeeld worden door de letter U. Het proces begint links bovenaan de U, met goed luisteren op een steeds dieper niveau. Wat je in feite doet, is terugkeren naar je kern (onderaan de “U”), om vanuit die essentie weer opnieuw contact te maken met de omgeving en de complexe vragen die daar vaak leven. Voor wie volhoudt, doemen vrijwel altijd nieuwe inzichten op. Vertrouwen is dus een belangrijke sleutel.

De laatste fase is vanuit dit zijn te gaan doen. In de verbinding met de essentie weten we wat ons te doen staat, en hoe te handelen. Zo draagt Unfold bij aan oplossingen waardoor echte verandering tot stand komt.

Unfold en coachingIn onze coachingsopleidingen oefenen de deelnemers met luisteren op de verschillende niveaus. Het doel is dan om ‘onderaan de U’te komen, waar je contact maakt met je essentie. Dat is in principe ook het doel bij coaching: om coachees (weer) in contact te brengen met zichzelf.

Wat betekent dat voor een coach?Een coach moet in eerste instantie contact kunnen maken met zijn of haar eigen essentie. Dat is waar de Baak Leergang Coaching ook op gebaseerd is: leren wie je zelf in essentie bent en hoe je hiermee verbinding maakt. Vervolgens gaat het erom hoe je vanuit die verbinding contact kunt maken met de ander.

Wij gaan er in de training vanuit dat je een persoonlijkheid hebt, maar een ziel bent. Als je gaat coachen is het belangrijk dat je iemand ook op die manier kunt zien. Dat je weet dat er aan een persoonlijkheid altijd iets diepers ten grondslag ligt.

“Je dient zelf het oog 

van de orkaan te zijn”

Baa

k Le

erga

ng C

oach

ing

21

sdfsd

Coaches van Right to Play inspireren kinderen en geven hen een gevoel van optimisme en eigenwaarde. De Right To Play training helpt leden van een gemeenschap om Coaches en rolmodellen te worden en zo actief een bijdrage te leveren aan positieve veranderingen. Asana Ayagiba is een van de Right To Play Coaches in Ghana, die in 2008 haar Coachtraining heeft afgerond.

25Samenwerking Right to Play & De Baak

23

Right to Play coach

Asana Ayagiba , Right to Play coach, lerares Nyohani Presby basisschool in Ghana

Tijdens de sport en spel activiteiten ben ik een creatieve motivator voor mijn leerlingen en spoor anderen altijd aan om te spelen. Ik ben nu ook trainer voor nieuwe coaches die ik ondersteun in hun leerproces tot coach. Ik vind het geweldig dat veel Coaches me zien als hun voorbeeld; altijd vrolijk en bijzonder toegewijd aan mijn werk voor Right To Play.

Naast Coach en Coach Trainer ben ik actief lid van de Female Network Group van het Northern Project. Ik sta bekend om mijn leiderschap in het plannen en organiseren van Play Days en Community Clean Up campagnes in de Tamale regio.

Mijn naam is Asana Ayagiba. Ik ben moeder van 2 kinderen, toegewijde lerares en Right To Play Coach op de Nyohani Presby basisschool aan het Education Ridge Circuit in Tamale, Ghana.

Ik ben geboren op 1e kerstdag in 1968. Al op jonge leeftijd wist ik dat ik graag lerares wilde worden. In 1989 stond ik voor het eerst voor de klas en ik geef tot op de dag vandaag met veel liefde en plezier les. Vanaf het begin ben ik erg betrokken bij het welzijn van de kinderen. Wat me motiveert is de wens om een verschil te maken in de levens van de kinderen met wie ik werk. Door mijn toewijding heb ik me ontwikkeld tot een niveau 2 onderwijzeres.

In 2008 sloot ik me aan bij Right To Play, waar ik een training tot coach deed. Right To Play hanteert een speciale module genaamd 'Red BallChild Play‘, een speciale module om invulling te geven aan de sport- en spelprogramma’s op onze school. Toen ik begon met het inzetten van deze activiteiten bestond mijn klas uit 35 leerlingen. In een maand tijd groeide dat naar 79 leerlingen en inmiddels werk ik met 185 leerlingen van verschillende klassen. Er komen dus steeds meer kinderen naar school, maar ik merk ook dat de kinderen beter opletten en regelmatiger aanwezig zijn. Hierdoor kan ik échteverandering in mijn regio teweeg brengen. Spelen werkt en kinderen begrijpen het!

Sinds begin 2011 werken Right to Play en Baak Coaching samen om coaches op te leiden in ontwikkelingslanden voor Right to Play programma’s. Lees meer over deze bijzondere samenwerking op www.debaak.nl/righttoplay

Vanaf deze editie volgen we Asana Ayagiba, een lokale Right to Play coach. In komende edities gaat ze onder andere in op de training tot coach, bijzondere mensen waar ze mee in contact is gekomen en het effect van de trainingen op de kinderen.

Rig

ht to

Pla

y &

de

Baa

k

“I knew from then on that I

would want to be a teacher

one day, a motivational one,

of course”

De Baak brengt coaching inorganisaties in beweging

Foto: Toos Poels